Historical

Salm Dafydd.

103 Fy enaid, bendithia yr Arglwydd; a chwbl sydd ynof, ei enw sanctaidd ef. ² Fy enaid, bendithia yr Arglwydd; ac nac anghofia ei holl ddoniau ef: ³ Yr hwn sydd yn maddau dy holl anwireddau; yr hwn sydd yn iacháu dy holl lesgedd: ⁴ Yr hwn sydd yn gwaredu dy fywyd o ddistryw: yr hwn sydd yn dy goroni â thrugaredd ac â thosturi: ⁵ Yr hwn sydd yn diwallu dy enau â daioni; fel yr adnewyddir dy ieuenctid fel yr eryr. ⁶ Yr Arglwydd sydd yn gwneuthur cyfiawnder a barn i’r rhai gorthrymedig oll. ⁷ Hysbysodd ei ffyrdd i Moses; ei weithredoedd i feibion Israel. ⁸ Trugarog a graslon yw yr Arglwydd; hwyrfrydig i lid, a mawr o drugarowgrwydd. ⁹ Nid byth yr ymryson efe: ac nid byth y ceidw efe ei ddigofaint. ¹⁰ Nid yn ôl ein pechodau y gwnaeth efe â ni; ac nid yn ôl ein hanwireddau y talodd efe i ni. ¹¹ Canys cyfuwch ag yw y nefoedd uwchlaw y ddaear, y rhagorodd ei drugaredd ef ar y rhai a’i hofnant ef. ¹² Cyn belled ag yw y dwyrain oddi wrth y gorllewin, y pellhaodd efe ein camweddau oddi wrthym. ¹³ Fel y tosturia tad wrth ei blant, felly y tosturia yr Arglwydd wrth y rhai a’i hofnant ef. ¹⁴ Canys efe a edwyn ein defnydd ni: cofia mai llwch ydym. ¹⁵ Dyddiau dyn sydd fel glaswelltyn: megis blodeuyn y maes, felly y blodeua efe. ¹⁶ Canys y gwynt a â drosto, ac ni bydd mwy ohono; a’i le nid edwyn ddim ohono ef mwy. ¹⁷ Ond trugaredd yr Arglwydd sydd o dragwyddoldeb hyd dragwyddoldeb, ar y rhai a’i hofnant ef; a’i gyfiawnder i blant eu plant; ¹⁸ I’r sawl a gadwant ei gyfamod ef, ac a gofiant ei orchmynion i’w gwneuthur. ¹⁹ Yr Arglwydd a baratôdd ei orseddfa yn y nefoedd: a’i frenhiniaeth ef sydd yn llywodraethu ar bob peth. ²⁰ Bendithiwch yr Arglwydd, ei angylion ef, cedyrn o nerth, yn gwneuthur ei air ef, gan wrando ar leferydd ei air ef. ²¹ Bendithiwch yr Arglwydd, ei holl luoedd ef; ei holl weision yn gwneuthur ei ewyllys ef. ²² Bendithiwch yr Arglwydd, ei holl weithredoedd ef, ym mhob man o’i lywodraeth: fy enaid, bendithia yr Arglwydd.

104 Fy enaid, bendithia yr Arglwydd. O Arglwydd fy Nuw, tra mawr ydwyt; gwisgaist ogoniant a harddwch. ² Yr hwn wyt yn gwisgo goleuni fel dilledyn: ac yn taenu y nefoedd fel llen. ³ Yr hwn sydd yn gosod tulathau ei ystafelloedd yn y dyfroedd; yn gwneuthur y cymylau yn gerbyd iddo; ac yn rhodio ar adenydd y gwynt. ⁴ Yr hwn sydd yn gwneuthur ei genhadon yn ysbrydion; a’i weinidogion yn dân fflamllyd. ⁵ Yr hwn a seiliodd y ddaear ar ei sylfeini, fel na symudo byth yn dragywydd. ⁶ Toaist hi â’r gorddyfnder, megis â gwisg: y dyfroedd a safent goruwch y mynyddoedd. ⁷ Gan dy gerydd di y ffoesant: rhag sŵn dy daran y prysurasant ymaith. ⁸ Gan y mynyddoedd yr ymgodant: ar hyd y dyffrynnoedd y disgynnant, i’r lle a seiliaist iddynt. ⁹ Gosodaist derfyn, fel nad elont drosodd; fel na ddychwelont i orchuddio y ddaear. ¹⁰ Yr hwn a yrr y ffynhonnau i’r dyffrynnoedd, y rhai a gerddant rhwng y bryniau. ¹¹ Diodant holl fwystfilod y maes: yr asynnod gwylltion a dorrant eu syched. ¹² Adar y nefoedd a drigant gerllaw iddynt, y rhai a leisiant oddi rhwng y cangau. ¹³ Y mae efe yn dyfrhau y bryniau o’i ystafelloedd: y ddaear a ddigonir o ffrwyth dy weithredoedd. ¹⁴ Y mae yn peri i’r gwellt dyfu i’r anifeiliaid, a llysiau i wasanaeth dyn: fel y dyco fara allan o’r ddaear; ¹⁵ A gwin, yr hwn a lawenycha galon dyn; ac olew, i beri i’w wyneb ddisgleirio: a bara, yr hwn a gynnal galon dyn. ¹⁶ Prennau yr Arglwydd sydd lawn sugn: cedrwydd Libanus, y rhai a blannodd efe; ¹⁷ Lle y nytha yr adar: y ffynidwydd yw tŷ y ciconia. ¹⁸ Y mynyddoedd uchel sydd noddfa i’r geifr; a’r creigiau i’r cwningod. ¹⁹ Efe a wnaeth y lleuad i amserau nodedig: yr haul a edwyn ei fachludiad. ²⁰ Gwnei dywyllwch, a nos fydd: ynddi yr ymlusga pob bwystfil coed. ²¹ Y cenawon llewod a ruant am ysglyfaeth, ac a geisiant eu bwyd gan Dduw. ²² Pan godo haul, ymgasglant, a gorweddant yn eu llochesau. ²³ Dyn a â allan i’w waith, ac i’w orchwyl hyd yr hwyr. ²⁴ Mor lluosog yw dy weithredoedd, O Arglwydd! gwnaethost hwynt oll mewn doethineb: llawn yw y ddaear o’th gyfoeth. ²⁵ Felly y mae y môr mawr, llydan: yno y mae ymlusgiaid heb rifedi, bwystfilod bychain a mawrion. ²⁶ Yno yr â y llongau: yno y mae y lefiathan, yr hwn a luniaist i chwarae ynddo. ²⁷ Y rhai hyn oll a ddisgwyliant wrthyt; am roddi iddynt eu bwyd yn ei bryd. ²⁸ A roddech iddynt, a gasglant: agori dy law, a diwellir hwynt â daioni. ²⁹ Ti a guddi dy wyneb, hwythau a drallodir: dygi ymaith eu hanadl, a threngant, a dychwelant i’w llwch. ³⁰ Pan ollyngych dy ysbryd, y crëir hwynt; ac yr adnewyddi wyneb y ddaear. ³¹ Gogoniant yr Arglwydd fydd yn dragywydd: yr Arglwydd a lawenycha yn ei weithredoedd. ³² Efe a edrych ar y ddaear, a hi a gryna: efe a gyffwrdd â’r mynyddoedd, a hwy a fygant. ³³ Canaf i’r Arglwydd tra fyddwyf fyw: canaf i’m Duw tra fyddwyf. ³⁴ Bydd melys fy myfyrdod amdano: mi a lawenychaf yn yr Arglwydd. ³⁵ Darfydded y pechaduriaid o’r tir, na fydded yr annuwiolion mwy. Fy enaid, bendithia di yr Arglwydd. Molwch yr Arglwydd.

105 Clodforwch yr Arglwydd; gelwch ar ei enw: mynegwch ei weithredoedd ymysg y bobloedd. ² Cenwch iddo, canmolwch ef: ymddiddenwch am ei holl ryfeddodau ef. ³ Gorfoleddwch yn ei enw sanctaidd: llawenyched calon y rhai a geisiant yr Arglwydd. ⁴ Ceisiwch yr Arglwydd a’i nerth: ceisiwch ei wyneb ef bob amser. ⁵ Cofiwch ei ryfeddodau y rhai a wnaeth efe; ei wyrthiau, a barnedigaethau ei enau; ⁶ Chwi had Abraham ei was ef, chwi feibion Jacob ei etholedigion. ⁷ Efe yw yr Arglwydd ein Duw ni: ei farnedigaethau ef sydd trwy yr holl ddaear. ⁸ Cofiodd ei gyfamod byth, y gair a orchmynnodd efe i fil o genedlaethau: ⁹ Yr hyn a amododd efe ag Abraham, a’i lw i Isaac; ¹⁰ A’r hyn a osododd efe yn ddeddf i Jacob, ac yn gyfamod tragwyddol i Israel; ¹¹ Gan ddywedyd, I ti y rhoddaf dir Canaan, rhandir eich etifeddiaeth. ¹² Pan oeddynt ychydig o rifedi, ie, ychydig, a dieithriaid ynddi: ¹³ Pan rodient o genhedlaeth i genhedlaeth, o’r naill deyrnas at bobl arall: ¹⁴ Ni adawodd i neb eu gorthrymu; ie, ceryddodd frenhinoedd o’u plegid; ¹⁵ Gan ddywedyd, Na chyffyrddwch â’m rhai eneiniog, ac na ddrygwch fy mhroffwydi. ¹⁶ Galwodd hefyd am newyn ar y tir; a dinistriodd holl gynhaliaeth bara. ¹⁷ Anfonodd ŵr o’u blaen hwynt, Joseff, yr hwn a werthwyd yn was. ¹⁸ Cystuddiasant ei draed ef mewn gefyn: ei enaid a aeth mewn heyrn: ¹⁹ Hyd yr amser y daeth ei air ef: gair yr Arglwydd a’i profodd ef. ²⁰ Y brenin a anfonodd, ac a’i gollyngodd ef; llywodraethwr y bobl, ac a’i rhyddhaodd ef. ²¹ Gosododd ef yn arglwydd ar ei dŷ, ac yn llywydd ar ei holl gyfoeth: ²² I rwymo ei dywysogion ef wrth ei ewyllys; ac i ddysgu doethineb i’w henuriaid ef. ²³ Aeth Israel hefyd i’r Aifft; a Jacob a ymdeithiodd yn nhir Ham. ²⁴ Ac efe a gynyddodd ei bobl yn ddirfawr; ac a’u gwnaeth yn gryfach na’u gwrthwynebwyr. ²⁵ Trodd eu calon hwynt i gasáu ei bobl ef, i wneuthur yn ddichellgar â’i weision. ²⁶ Efe a anfonodd Moses ei was; ac Aaron, yr hwn a ddewisasai. ²⁷ Hwy a ddangosasant ei arwyddion ef yn eu plith hwynt, a rhyfeddodau yn nhir Ham. ²⁸ Efe a anfonodd dywyllwch, ac a dywyllodd: ac nid anufuddhasant hwy ei air ef. ²⁹ Efe a drodd eu dyfroedd yn waed, ac a laddodd eu pysgod. ³⁰ Eu tir a heigiodd lyffaint yn ystafelloedd eu brenhinoedd. ³¹ Efe a ddywedodd, a daeth cymysgbla, a llau yn eu holl fro hwynt. ³² Efe a wnaeth eu glaw hwynt yn genllysg, ac yn fflamau tân yn eu tir. ³³ Trawodd hefyd eu gwinwydd, a’u ffigyswydd; ac a ddrylliodd goed eu gwlad hwynt. ³⁴ Efe a ddywedodd, a daeth y locustiaid, a’r lindys, yn aneirif; ³⁵ Y rhai a fwytasant yr holl laswellt yn eu tir hwynt, ac a ddifasant ffrwyth eu daear hwynt. ³⁶ Trawodd hefyd bob cyntaf‐anedig yn eu tir hwynt, blaenffrwyth eu holl nerth hwynt. ³⁷ Ac a’u dug hwynt allan ag arian ac aur; ac heb un llesg yn eu llwythau. ³⁸ Llawenychodd yr Aifft pan aethant allan: canys syrthiasai eu harswyd arnynt hwy. ³⁹ Efe a daenodd gwmwl yn do, a thân i oleuo liw nos. ⁴⁰ Gofynasant, ac efe a ddug soflieir; ac a’u diwallodd â bara nefol. ⁴¹ Efe a holltodd y graig, a’r dyfroedd a ddylifodd; cerddasant ar hyd lleoedd sychion yn afonydd. ⁴² Canys efe a gofiodd ei air sanctaidd, ac Abraham ei was. ⁴³ Ac a ddug ei bobl allan mewn llawenydd; ei etholedigion mewn gorfoledd. ⁴⁴ Ac a roddes iddynt diroedd y cenhedloedd: a meddianasant lafur y bobloedd. ⁴⁵ Fel y cadwent ei ddeddfau ef, ac y cynhalient ei gyfreithiau. Molwch yr Arglwydd.