Read the Gospels in 40 Days

1 Margir hafa tekið sér fyrir hendur að rekja sögu þeirra viðburða, er gjörst hafa meðal vor,

² samkvæmt því, sem oss hafa flutt þeir menn, er frá öndverðu voru sjónarvottar og þjónar orðsins.

³ Nú hef ég athugað kostgæfilega allt þetta frá upphafi og réð því einnig af að rita samfellda sögu fyrir þig, göfugi Þeófílus,

⁴ svo að þú megir ganga úr skugga um sannindi þeirra frásagna, sem þú hefur fræðst um.

⁵ Á dögum Heródesar, konungs í Júdeu, var uppi prestur nokkur að nafni Sakaría, af sveit Abía. Kona hans var og af ætt Arons og hét Elísabet.

⁶ Þau voru bæði réttlát fyrir Guði og lifðu vammlaus eftir öllum boðum og ákvæðum Drottins.

⁷ En þau áttu ekki barn, því að Elísabet var óbyrja, og bæði voru þau hnigin að aldri.

⁸ En svo bar við, er röðin kom að sveit hans og hann var að gegna þjónustu fyrir Guði,

⁹ að það féll í hans hlut, samkvæmt venju prestdómsins, að ganga inn í musteri Drottins og fórna reykelsi.

¹⁰ En allur fólksfjöldinn var fyrir utan á bæn, meðan reykelsisfórnin var færð.

¹¹ Birtist honum þá engill Drottins, sem stóð hægra megin við reykelsisaltarið.

¹² Sakaría varð hverft við sýn þessa, og ótta sló á hann.

¹³ En engillinn sagði við hann: "Óttast þú eigi, Sakaría, því bæn þín er heyrð. Elísabet kona þín mun fæða þér son, og þú skalt láta hann heita Jóhannes.

¹⁴ Og þér mun veitast gleði og fögnuður, og margir munu gleðjast vegna fæðingar hans.

¹⁵ Því að hann mun verða mikill í augliti Drottins. Aldrei mun hann drekka vín né áfengan drykk, en fyllast heilögum anda þegar frá móðurlífi.

¹⁶ Og mörgum af Ísraels sonum mun hann snúa til Drottins, Guðs þeirra.

¹⁷ Og hann mun ganga fyrir honum í anda og krafti Elía til að snúa hjörtum feðra til barna og óhlýðnum til hugarfars réttlátra og búa Drottni altygjaðan lýð."

¹⁸ Sakaría sagði við engilinn: "Af hverju get ég vitað þetta? Ég er gamall og kona mín hnigin að aldri."

¹⁹ En engillinn svaraði honum: "Ég er Gabríel, sem stend frammi fyrir Guði, ég var sendur til að tala við þig og flytja þér þessa gleðifregn.

²⁰ Og þú munt verða mállaus og ekki geta talað til þess dags, er þetta kemur fram, vegna þess að þú trúðir ekki orðum mínum, en þau munu rætast á sínum tíma."

²¹ Og fólkið beið eftir Sakaría og undraðist, hve honum dvaldist í musterinu.

²² En er hann kom út, gat hann ekki talað við þá, og skildu þeir, að hann hafði séð sýn í musterinu. Hann gaf þeim bendingar og var mállaus áfram.

²³ Og er þjónustudagar hans voru liðnir, fór hann heim til sín.

²⁴ En eftir þessa daga varð Elísabet kona hans þunguð, og hún leyndi sér í fimm mánuði og sagði:

²⁵ "Þannig hefur Drottinn gjört við mig, er hann leit til mín að afmá hneisu mína í augum manna."

²⁶ En á sjötta mánuði var Gabríel engill sendur frá Guði til borgar í Galíleu, sem heitir Nasaret,

²⁷ til meyjar, er var föstnuð manni, sem Jósef hét, af ætt Davíðs, en mærin hét María.

²⁸ Og engillinn kom inn til hennar og sagði: "Heil vert þú, sem nýtur náðar Guðs! Drottinn er með þér."

²⁹ En hún varð hrædd við þessi orð og hugleiddi, hvílík þessi kveðja væri.

³⁰ Og engillinn sagði við hana: "Óttast þú eigi, María, því að þú hefur fundið náð hjá Guði.

³¹ Þú munt þunguð verða og son ala, og þú skalt láta hann heita JESÚ.

³² Hann mun verða mikill og kallaður sonur hins hæsta. Drottinn Guð mun gefa honum hásæti Davíðs föður hans,

³³ og hann mun ríkja yfir ætt Jakobs að eilífu, og á ríki hans mun enginn endir verða."

³⁴ Þá sagði María við engilinn: "Hvernig má þetta verða, þar eð ég hef ekki karlmanns kennt?"

³⁵ Og engillinn sagði við hana: "Heilagur andi mun koma yfir þig og kraftur hins hæsta mun yfirskyggja þig. Fyrir því mun og barnið verða kallað heilagt, sonur Guðs.

³⁶ Elísabet, frændkona þín, er einnig orðin þunguð að syni í elli sinni, og þetta er sjötti mánuður hennar, sem kölluð var óbyrja,

³⁷ en Guði er enginn hlutur um megn."

³⁸ Þá sagði María: "Sjá, ég er ambátt Drottins. Verði mér eftir orðum þínum." Og engillinn fór burt frá henni.

³⁹ En á þeim dögum tók María sig upp og fór með flýti til borgar nokkurrar í fjallbyggðum Júda.

⁴⁰ Hún kom inn í hús Sakaría og heilsaði Elísabetu.

⁴¹ Þá varð það, þegar Elísabet heyrði kveðju Maríu, að barnið tók viðbragð í lífi hennar, og Elísabet fylltist heilögum anda

⁴² og hrópaði hárri röddu: "Blessuð ert þú meðal kvenna og blessaður ávöxtur lífs þíns.

⁴³ Hvaðan kemur mér þetta, að móðir Drottins míns kemur til mín?

⁴⁴ Þegar kveðja þín hljómaði í eyrum mér, tók barnið viðbragð af gleði í lífi mínu.

⁴⁵ Sæl er hún, sem trúði því, að rætast mundi það, sem sagt var við hana frá Drottni."

⁴⁶ Og María sagði: Önd mín miklar Drottin,

⁴⁷ og andi minn gleðst í Guði, frelsara mínum.

⁴⁸ Því að hann hefur litið til ambáttar sinnar í smæð hennar, héðan af munu allar kynslóðir mig sæla segja.

⁴⁹ Því að mikla hluti hefur hinn voldugi við mig gjört, og heilagt er nafn hans.

⁵⁰ Miskunn hans við þá, er óttast hann, varir frá kyni til kyns.

⁵¹ Máttarverk hefur hann unnið með armi sínum og drembilátum í hug og hjarta hefur hann tvístrað.

⁵² Valdhöfum hefur hann steypt af stóli og upp hafið smælingja,

⁵³ hungraða hefur hann fyllt gæðum, en látið ríka tómhenta frá sér fara.

⁵⁴ Hann hefur minnst miskunnar sinnar og tekið að sér Ísrael, þjón sinn,

⁵⁵ eins og hann talaði til feðra vorra, við Abraham og niðja hans ævinlega.

⁵⁶ En María dvaldist hjá henni hér um bil þrjá mánuði og sneri síðan heim til sín.

⁵⁷ Nú kom sá tími, að Elísabet skyldi verða léttari, og ól hún son.

⁵⁸ Og nágrannar hennar og ættmenn heyrðu, hversu mikla miskunn Drottinn hafði auðsýnt henni, og samfögnuðu henni.

⁵⁹ Á áttunda degi komu þeir að umskera sveininn, og vildu þeir láta hann heita Sakaría í höfuðið á föður sínum.

⁶⁰ Þá mælti móðir hans: "Eigi skal hann svo heita, heldur Jóhannes."

⁶¹ En þeir sögðu við hana: "Enginn er í ætt þinni, sem heitir því nafni."

⁶² Bentu þeir þá föður hans, að hann léti þá vita, hvað sveinninn skyldi heita.

⁶³ Hann bað um spjald og reit: "Jóhannes er nafn hans," og urðu þeir allir undrandi.

⁶⁴ Jafnskjótt laukst upp munnur hans og tunga, og hann fór að tala og lofaði Guð.

⁶⁵ En ótta sló á alla nágranna þeirra og þótti þessi atburður miklum tíðindum sæta í allri fjallbyggð Júdeu.

⁶⁶ Og allir, sem þetta heyrðu, festu það í huga sér og sögðu: "Hvað mun barn þetta verða?" Því að hönd Drottins var með honum.

⁶⁷ En Sakaría faðir hans fylltist heilögum anda og mælti af spámannlegri andagift:

⁶⁸ Lofaður sé Drottinn, Guð Ísraels, því að hann hefur vitjað lýðs síns og búið honum lausn.

⁶⁹ Hann hefur reist oss horn hjálpræðis í húsi Davíðs þjóns síns,

⁷⁰ eins og hann talaði fyrir munn sinna heilögu spámanna frá öndverðu,

⁷¹ frelsun frá óvinum vorum og úr höndum allra, er hata oss.

⁷² Hann hefur auðsýnt feðrum vorum miskunn og minnst síns heilaga sáttmála,

⁷³ þess eiðs, er hann sór Abraham föður vorum

⁷⁴ að hrífa oss úr höndum óvina og veita oss að þjóna sér óttalaust

⁷⁵ í heilagleik og réttlæti fyrir augum hans alla daga vora.

⁷⁶ Og þú, sveinn! munt nefndur verða spámaður hins hæsta, því að þú munt ganga fyrir Drottni að greiða vegu hans

⁷⁷ og veita lýð hans þekkingu á hjálpræðinu, sem er fyrirgefning synda þeirra.

⁷⁸ Þessu veldur hjartans miskunn Guðs vors. Hún lætur upp renna sól af hæðum að vitja vor

⁷⁹ og lýsa þeim, sem sitja í myrkri og skugga dauðans, og beina fótum vorum á friðar veg.

⁸⁰ En sveinninn óx og varð þróttmikill í anda. Hann dvaldist í óbyggðum til þess dags, er hann skyldi koma fram fyrir Ísrael.

2 En það bar til um þessar mundir, að boð kom frá Ágústus keisara, að skrásetja skyldi alla heimsbyggðina.

² Þetta var fyrsta skrásetningin og var gjörð þá er Kýreníus var landstjóri á Sýrlandi.

³ Fóru þá allir til að láta skrásetja sig, hver til sinnar borgar.

⁴ Þá fór og Jósef úr Galíleu frá borginni Nasaret upp til Júdeu, til borgar Davíðs, sem heitir Betlehem, en hann var af ætt og kyni Davíðs,

⁵ að láta skrásetja sig ásamt Maríu heitkonu sinni, sem var þunguð.

⁶ En meðan þau voru þar, kom sá tími, er hún skyldi verða léttari.

⁷ Fæddi hún þá son sinn frumgetinn, vafði hann reifum og lagði hann í jötu, af því að eigi var rúm handa þeim í gistihúsi.

⁸ En í sömu byggð voru hirðar úti í haga og gættu um nóttina hjarðar sinnar.

⁹ Og engill Drottins stóð hjá þeim, og dýrð Drottins ljómaði kringum þá. Þeir urðu mjög hræddir,

¹⁰ en engillinn sagði við þá: "Verið óhræddir, því sjá, ég boða yður mikinn fögnuð, sem veitast mun öllum lýðnum:

¹¹ Yður er í dag frelsari fæddur, sem er Kristur Drottinn, í borg Davíðs.

¹² Og hafið þetta til marks: Þér munuð finna ungbarn reifað og lagt í jötu."

¹³ Og í sömu svipan var með englinum fjöldi himneskra hersveita, sem lofuðu Guð og sögðu:

¹⁴ Dýrð sé Guði í upphæðum, og friður á jörðu með mönnum, sem hann hefur velþóknun á.

¹⁵ Þegar englarnir voru farnir frá þeim til himins, sögðu hirðarnir sín á milli: "Förum beint til Betlehem að sjá það, sem gjörst hefur og Drottinn hefur kunngjört oss."

¹⁶ Og þeir fóru með skyndi og fundu Maríu og Jósef og ungbarnið, sem lá í jötu.

¹⁷ Þegar þeir sáu það, skýrðu þeir frá því, er þeim hafði verið sagt um barn þetta.

¹⁸ Og allir, sem heyrðu, undruðust það, er hirðarnir sögðu þeim.

¹⁹ En María geymdi allt þetta í hjarta sér og hugleiddi það.

²⁰ Og hirðarnir sneru aftur og vegsömuðu Guð og lofuðu hann fyrir það, sem þeir höfðu heyrt og séð, en allt var það eins og þeim hafði verið sagt.

²¹ Þegar átta dagar voru liðnir, skyldi umskera hann, og var hann látinn heita Jesús, eins og engillinn nefndi hann, áður en hann var getinn í móðurlífi.

²² En er hreinsunardagar þeirra voru úti eftir lögmáli Móse, fóru þau með hann upp til Jerúsalem til að færa hann Drottni, _

²³ en svo er ritað í lögmáli Drottins: "Allt karlkyns, er fyrst fæðist af móðurlífi, skal helgað Drottni," _

²⁴ og til að færa fórn eins og segir í lögmáli Drottins, "tvær turtildúfur eða tvær ungar dúfur."

²⁵ Þá var í Jerúsalem maður, er Símeon hét. Hann var réttlátur og guðrækinn og vænti huggunar Ísraels, og yfir honum var heilagur andi.

²⁶ Honum hafði heilagur andi vitrað, að hann skyldi ekki dauðann sjá, fyrr en hann hefði séð Krist Drottins.

²⁷ Hann kom að tillaðan andans í helgidóminn. Og er foreldrarnir færðu þangað sveininn Jesú til að fara með hann eftir venju lögmálsins,

²⁸ tók Símeon hann í fangið, lofaði Guð og sagði:

²⁹ "Nú lætur þú, Drottinn, þjón þinn í friði fara, eins og þú hefur heitið mér,

³⁰ því að augu mín hafa séð hjálpræði þitt,

³¹ sem þú hefur fyrirbúið í augsýn allra lýða,

³² ljós til opinberunar heiðingjum og til vegsemdar lýð þínum Ísrael."

³³ Faðir hans og móðir undruðust það, er sagt var um hann.

³⁴ En Símeon blessaði þau og sagði við Maríu móður hans: "Þessi sveinn er settur til falls og til viðreisnar mörgum í Ísrael og til tákns, sem móti verður mælt,

³⁵ og sjálf munt þú sverði níst í sálu þinni. Þannig munu hugsanir margra hjartna verða augljósar."

³⁶ Og þar var Anna spákona Fanúelsdóttir af ætt Assers, kona háöldruð. Hafði hún lifað sjö ár með manni sínum frá því hún var mær

³⁷ og síðan verið ekkja fram á áttatíu og fjögra ára aldur. Hún vék eigi úr helgidóminum, en þjónaði Guði nótt og dag með föstum og bænahaldi.

³⁸ Hún kom að á sömu stundu og lofaði Guð. Og hún talaði um barnið við alla, sem væntu lausnar Jerúsalem.

³⁹ Og er þau höfðu lokið öllu eftir lögmáli Drottins, sneru þau aftur til Galíleu, til borgar sinnar Nasaret.

⁴⁰ En sveinninn óx og styrktist, fylltur visku, og náð Guðs var yfir honum.

⁴¹ Foreldrar hans ferðuðust ár hvert til Jerúsalem á páskahátíðinni.

⁴² Og þegar hann var tólf ára gamall, fóru þau upp þangað eins og siður var á hátíðinni.

⁴³ Þau voru þar út hátíðisdagana. En þegar þau sneru heimleiðis, varð sveinninn Jesús eftir í Jerúsalem, og vissu foreldrar hans það eigi.

⁴⁴ Þau hugðu, að hann væri með samferðafólkinu, og fóru eina dagleið og leituðu hans meðal frænda og kunningja.

⁴⁵ En þau fundu hann ekki og sneru þá aftur til Jerúsalem og leituðu hans.

⁴⁶ Eftir þrjá daga fundu þau hann í helgidóminum. Þar sat hann mitt á meðal lærifeðranna, hlýddi á þá og spurði þá.

⁴⁷ En alla, sem heyrðu til hans, furðaði stórum á skilningi hans og andsvörum.

⁴⁸ Og er þau sáu hann þar, brá þeim mjög, og móðir hans sagði við hann: "Barn, hví gjörðir þú okkur þetta? Við faðir þinn höfum leitað þín harmþrungin."

⁴⁹ Og hann sagði við þau: "Hvers vegna voruð þið að leita að mér? Vissuð þið ekki, að mér ber að vera í húsi föður míns?"

⁵⁰ En þau skildu ekki það er hann talaði við þau.

⁵¹ Og hann fór heim með þeim og kom til Nasaret og var þeim hlýðinn. En móðir hans geymdi allt þetta í hjarta sér.

⁵² Og Jesús þroskaðist að visku og vexti, og náð hjá Guði og mönnum.

3 Á fimmtánda stjórnarári Tíberíusar keisara, þegar Pontíus Pílatus var landstjóri í Júdeu, en Heródes fjórðungsstjóri í Galíleu, Filippus bróðir hans í Ítúreu og Trakónítishéraði og Lýsanías í Abílene,

² í æðstapreststíð Annasar og Kaífasar, kom orð Guðs til Jóhannesar Sakaríasonar í óbyggðinni.

³ Og hann fór um alla Jórdanbyggð og prédikaði iðrunarskírn til fyrirgefningar synda,

⁴ eins og ritað er í bók Jesaja spámanns: Rödd hrópanda í eyðimörk: Greiðið veg Drottins, gjörið beinar brautir hans.

⁵ Öll gil skulu fyllast, öll fell og hálsar lægjast. Krókar skulu verða beinir og óvegir sléttar götur.

⁶ Og allir menn munu sjá hjálpræði Guðs.

⁷ Við mannfjöldann, sem fór út til að skírast af honum, sagði hann: "Þér nöðru kyn, hver kenndi yður að flýja komandi reiði?

⁸ Berið þá ávexti samboðna iðruninni, og farið ekki að segja með sjálfum yður: ,Vér eigum Abraham að föður.` Ég segi yður, að Guð getur vakið Abraham börn af steinum þessum.

⁹ Öxin er þegar lögð að rótum trjánna og hvert það tré, sem ber ekki góðan ávöxt, verður upp höggvið og í eld kastað."

¹⁰ Mannfjöldinn spurði hann: "Hvað eigum vér þá að gjöra?"

¹¹ En hann svaraði þeim: "Sá sem á tvo kyrtla, gefi þeim, er engan á, og eins gjöri sá er matföng hefur."

¹² Þá komu og tollheimtumenn til að skírast. Þeir sögðu við hann: "Meistari, hvað eigum vér að gjöra?"

¹³ En hann sagði við þá: "Heimtið ekki meira en fyrir yður er lagt."

¹⁴ Hermenn spurðu hann einnig: "En hvað eigum vér að gjöra?" Hann sagði við þá: "Hafið ekki fé af neinum, hvorki með ofríki né svikum. Látið yður nægja mála yðar."

¹⁵ Nú var eftirvænting vakin hjá lýðnum, og allir voru að hugsa með sjálfum sér, hvort Jóhannes kynni að vera Kristur.

¹⁶ En Jóhannes svaraði öllum og sagði: "Ég skíri yður með vatni, en sá kemur, sem mér er máttugri, og er ég ekki verður að leysa skóþveng hans. Hann mun skíra yður með heilögum anda og eldi.

¹⁷ Hann er með varpskófluna í hendi sér til þess að gjörhreinsa láfa sinn og safna hveitinu í hlöðu sína, en hismið mun hann brenna í óslökkvanda eldi."

¹⁸ Með mörgu öðru áminnti hann og flutti lýðnum fagnaðarboðin.

¹⁹ Hann vítti Heródes fjórðungsstjóra vegna Heródíasar, konu bróður hans, og fyrir allt hið illa, sem hann hafði gjört.

²⁰ Þá bætti Heródes einnig því ofan á allt annað, að hann varpaði Jóhannesi í fangelsi.

²¹ Er allur lýðurinn lét skírast, var Jesús einnig skírður. Þá bar svo við, er hann gjörði bæn sína, að himinninn opnaðist,

²² og heilagur andi steig niður yfir hann í líkamlegri mynd, eins og dúfa, og rödd kom af himni: "Þú ert minn elskaði sonur, á þér hef ég velþóknun."

²³ En Jesús var um þrítugt, er hann hóf starf sitt. Var hann, eftir því sem haldið var, sonur Jósefs, sonar Elí,

²⁴ sonar Mattats, sonar Leví, sonar Melkí, sonar Jannaí, sonar Jósefs,

²⁵ sonar Mattatíass, sonar Amoss, sonar Naúms, sonar Eslí, sonar Naggaí,

²⁶ sonar Maats, sonar Mattatíass, sonar Semeíns, sonar Jóseks, sonar Jóda,

²⁷ sonar Jóhanans, sonar Hresa, sonar Serúbabels, sonar Sealtíels, sonar Nerí,

²⁸ sonar Melkí, sonar Addí, sonar Kósams, sonar Elmadams, sonar Ers,

²⁹ sonar Jesú, sonar Elíesers, sonar Jóríms, sonar Mattats, sonar Leví,

³⁰ sonar Símeons, sonar Júda, sonar Jósefs, sonar Jónams, sonar Eljakíms,

³¹ sonar Melea, sonar Menna, sonar Mattata, sonar Natans, sonar Davíðs,

³² sonar Ísaí, sonar Óbeðs, sonar Bóasar, sonar Salmons, sonar Naksons,

³³ sonar Ammínadabs, sonar Admíns, sonar Arní, sonar Esroms, sonar Peres, sonar Júda,

³⁴ sonar Jakobs, sonar Ísaks, sonar Abrahams, sonar Tara, sonar Nakórs,

³⁵ sonar Serúgs, sonar Reú, sonar Pelegs, sonar Ebers, sonar Sela,

³⁶ sonar Kenans, sonar Arpaksads, sonar Sems, sonar Nóa, sonar Lameks,

³⁷ sonar Metúsala, sonar Enoks, sonar Jareds, sonar Mahalalels, sonar Kenans,

³⁸ sonar Enoss, sonar Sets, sonar Adams, sonar Guðs.