Chronological
Chúa Tái Lập Giao Ước Với Gia-cốp
35 Đức Chúa Trời bảo Gia-cốp: “Con hãy lên định cư tại Bê-tên, và lập một bàn thờ cho Đức Chúa Trời là Đấng đã hiện ra gặp con lúc con đang chạy trốn Ê-sau, anh con!”
2 Gia-cốp thuật lại cho cả gia nhân quyến thuộc và căn dặn: “Hãy từ bỏ hết các thần ngoại bang, dọn mình cho thanh sạch và thay quần áo đi! 3 Chúng ta hãy đứng dậy, lên Bê-tên; tôi sẽ lập một bàn thờ cho Đức Chúa Trời là Đấng nhận lời tôi trong ngày hoạn nạn và ở cùng tôi trong các chặng đường đời.” 4 Họ liền nộp cho Gia-cốp các tượng thần đang cất giấu và các đôi bông tai họ đang đeo. Gia-cốp đem chôn hết dưới gốc cây sồi tại Si-chem. 5 Gia đình Gia-cốp nhổ trại ra đi. Đức Chúa Trời làm cho dân các thành chung quanh khiếp sợ, không dám đuổi theo các con trai Gia-cốp.
6 Gia-cốp và cả gia đình đến Bê-tên mà người Ca-na-an gọi là Lu-xơ. 7 Gia-cốp xây một bàn thờ và đặt tên nơi đó là Ên Bê-tên vì Đức Chúa Trời đã xuất hiện gặp ông tại đây trong ngày ông chạy trốn anh mình.
8 Đê-bô-ra, người vú của Rê-bê-ca qua đời và được an táng tại Bê-tên dưới gốc một cây sồi mang tên là A-long-ba-cúc.
9 Đức Chúa Trời lại xuất hiện, gặp Gia-cốp lần thứ nhì sau khi ông lìa xứ Pha-đan A-ram và ban phước cho người. 10 Ngài bảo: “Tên cũ của con là Gia-cốp, nhưng đừng dùng tên ấy nữa. Tên con sẽ là Y-sơ-ra-ên.” Và Ngài gọi ông là Y-sơ-ra-ên.
11 Chúa dạy tiếp: “Ta là Đức Chúa Trời Toàn Năng. Con hãy sinh sản bội phần, không những thành một dân tộc nhưng nhiều dân tộc. Dòng dõi con sẽ có nhiều vua chúa. 12 Ta sẽ cho con và dòng dõi con vùng đất Ta đã cho Áp-ra-ham và Y-sác.” 13 Rồi Đức Chúa Trời ngự lên khỏi nơi này.
14 Gia-cốp liền dựng tại đó một cây trụ đá, dâng tế lễ và tưới dầu vào. 15 Gia-cốp gọi địa điểm này, nơi ông nói chuyện với Đức Chúa Trời là Bê-tên.[a]
Ra-chên Sinh Bên-gia-min Và Qua Đời
16 Gia-cốp cùng gia đình bỏ Bê-tên ra đi. Khi gần đến Ép-ra-ta, Ra-chên chuyển bụng nhưng khó sinh. 17 Trong khi sinh khó khăn, Ra-chên nghe bà đỡ bảo: “Bà đừng sợ, vì bà sắp sinh một con trai nữa.” 18 Khi Ra-chên đang hấp hối, bà đặt tên con là Bên-ô-ni[b] nhưng Gia-cốp đặt tên con là Bên-gia-min.[c]
19 Ra-chên qua đời và được an táng trên đường đến Ép-ra-ta, cũng gọi là Bết-lê-hem.[d] 20 Gia-cốp dựng bia tại ngôi mộ Ra-chên, đến ngày nay vẫn còn.
21 Y-sơ-ra-ên tiếp tục cuộc hành trình, đi quá tháp Ê-đa, thì cắm trại để nghỉ chân. 22 Trong thời gian ở đó, Ru-bên vào ngủ với Bi-la, hầu thiếp của cha mình. Y-sơ-ra-ên nghe được điều đó.
23 Đây là tên mười hai con trai của Gia-cốp:
Các con của Lê-a:
Ru-bên, trưởng nam,
Si-mê-ôn, Lê-vi, Giu-đa, Y-sa-ca và Sa-bu-luân.
24 Các con của Ra-chên:
Giô-sép và Bên-gia-min.
25 Các con của Bi-la, cô hầu của Ra-chên:
Đan và Nép-ta-li.
26 Các con của Xinh-ba, cô hầu của Lê-a:
Gát và A-se.
Đây là các con trai được sinh tại xứ Pha-đan A-ram.
27 Rốt cuộc, Gia-cốp về đến nhà cha tại Mam-rê, thành Ki-ri-át Ạc-ta, nay là Hếp-rôn, cũng là nơi ngụ của Áp-ra-ham và Y-sác ngày trước. 28 Y-sác hưởng thọ một trăm tám mươi tuổi rồi qua đời. 29 Ông sống trọn đời đến già và được hai con trai là Ê-sau và Gia-cốp an táng.
Dòng Dõi Ê-sau
36 Đây là dòng dõi của Ê-sau, tức Ê-đôm.
2 Ê-sau cưới vợ người Ca-na-an, A-đa, con gái của Ê-luân, người Hê-tít; Ô-hô-li-ba-ma, con gái của A-na, cháu của Xi-bê-ôn, người Hê-tít 3 và Bách-mát, con gái của Ích-ma-ên, con của Nê-ba-út.
4 A-đa sinh Ê-li-pha, Bách-mát sinh Ru-ên. 5 Ô-hô-li-ba-ma sinh Giê-úc, Gia-lam và Cô-ra. Tất cả các con trai ấy đều sinh tại xứ Ca-na-an.
6 Ê-sau đưa vợ con, gia nhân và đem các bầy súc vật cùng tất cả tài sản gây dựng được tại xứ Ca-na-an qua vùng cách xa gia đình Gia-cốp 7 vì cả hai anh em đều có quá nhiều tài sản không thể sống chung được nữa và xứ họ đang cư ngụ cũng không cung ứng nổi nhu cầu của hai gia đình đông đúc ấy. 8 Vậy, Ê-sau, tức là Ê-đôm, ở trên núi Sê-i-rơ.
Dòng Dõi Của Các Con Ê-sau
9 Hậu tự của Ê-sau, tức là người Ê-đôm, sinh tại núi Sê-i-rơ gồm có:
10 Các con trai Ê-sau:
A-đa vợ người, sanh Ê-li-pha; Bách-mát, cũng vợ người, sanh Ru-ên.
11 Con trai của Ê-li-pha là
Thê-man, Ô-ma, Xê-phô, Ga-tham, Kê-nát;
12 Thim-na, người vợ lẽ của Ê-li-pha sinh A-ma-léc. Đó là cháu của A-đa, vợ Ê-sau.
13 Còn đây là gia tộc Ru-ên, con trai của Bách-mát:
Na-hát, Xê-ra, Sam-ma và Mích-xa. Ấy là các cháu của Bách-mát, cũng là vợ của Ê-sau.
14 Và mấy người này là con trai của Ô-hô-li-ba-ma, vợ của Ê-sau, con gái A-na, cháu ngoại Xi-bê-ôn. Nàng sanh cho Ê-sau
Giê-úc, Gia-lam, và Cô-ra.
15 Các cháu nội của Ê-sau trở thành các tộc trưởng:
bộ tộc Thê-man, bộ tộc Ô-ma, bộ tộc Xê-phô, 16 bộ tộc Kê-na, bộ tộc Cô-ra, bộ tộc Ga-tham, bộ tộc A-ma-léc. Các bộ tộc ấy là hậu tự của Ê-li-pha, con trưởng nam của Ê-sau và A-đa.
17 Các bộ tộc do Ru-ên, thứ nam của Ê-sau và Bách-mát; sinh ra trong xứ Ca-na-an:
bộ tộc Na-hát, bộ tộc Xê-ra, bộ tộc Sam-ma, bộ tộc Mích-xa.
18 Các bộ tộc dòng thứ ba, do các con của Ê-sau và Ô-hô-li-ba-ma, con gái A-na:
bộ tộc Giê-úc, bộ tộc Gia-lam, bộ tộc Cô-ra.
19 Ấy là các con trai của Ê-sau, tức là Ê-đôm, và đó là các bộ tộc của họ.
20 Các sắc tộc bản xứ, là hậu tự của Sê-i-rơ, người Hô-rít:
sắc tộc Lô-than, sắc tộc Sô-banh, sắc tộc Xi-bê-ôn, sắc tộc A-na, 21 sắc tộc Đi-sôn, sắc tộc Ê-xe, sắc tộc Đi-san.
22 Con của Lô-than là
Hô-ri và Hê-man; em gái của Lô-than là Thim-na.
23 Con của Sô-banh là
Anh-nan, Ma-na-hát, Ê-ban, Sê-phô và Ô-nam.
24 Con của Xi-bê-ôn là
Ai-gia và An-na; An-na, cậu này đã tìm thấy các suối nước nóng trong sa mạc đang lúc chăn lừa cho cha mình.
25 Con của A-na là
Đi-sôn và Ô-bê-li-ba-ma.
26 Con của Đi-sôn là
Hem-đan, Ếch-ban, Ích-ran và Chê-ran.
27 Con của Ê-xe là
Binh-ban, Xa-van và A-can.
28 Con của Đi-san là
U-xơ và A-ran.
29 Còn đây là các sắc tộc dân Hô-rít:
sắc tộc Lô-than, sắc tộc Sô-banh, sắc tộc Xi-bê-ôn, sắc tộc A-na, 30 sắc tộc Đi-sôn, sắc tộc Ê-xe, sắc tộc Đi-san. Đó là các sắc tộc của dân Hô-rít, ở tại xứ Sê-i-rơ.
Các Vua Xứ Ê-đôm
31 Đây là tên các vua đã cai trị xứ Ê-đôm trước thời Y-sơ-ra-ên có vua cai trị.
32 Bê-la, con trai Bê-ô, trị vì xứ Ê-đôm; tên thành người là Đin-ha-ba.
33 Bê-la chết, Giô-báp, con trai Xê-rách, người Bốt-ra, lên kế vị.
34 Giô-báp chết, Hu-ram người Thê-man lên kế vị.
35 Hu-ram chết, Ha-đát, con trai Bê-đát, lên kế vị. Ấy là Vua này đánh thắng dân Ma-đi-an tại đồng Mô-áp; và tên thành người là A-vít.
36 Ha-đát chết, Sam-la, người Ma-rê-ca lên kế vị.
37 Sam-la chết, Sau-lơ, người Rê-hô-bốt ở trên mé sông lên kế vị.
38 Sau-lơ chết, Ba-anh-Ha-nan, con trai Ạc-bồ, lên kế vị.
39 Ba-anh-Ha-nan chết, Ha-đa lên kế vị. Tên thành người là Ba-u; vợ người là Mê-hê-ta-bên, con gái của Mát-rết, cháu ngoại Mê-sa-hạp.
40 Đây là tên các bộ tộc của Ê-sau, xứ họ ở được gọi theo tên bộ tộc:
bộ tộc Thim-na, bộ tộc Anh-va, bộ tộc Giê-thi, 41 bộ tộc Ô-hô-li-ba-ma, bộ tộc Ê-la, bộ tộc Phi-nôn, 42 bộ tộc Kê-na, bộ tộc Thê-man, bộ tộc Míp-xa, 43 bộ tộc Mạc-đi, bộ tộc I-ram.
Tất cả các bộ tộc ấy đều là dòng dõi của Ê-sau.
Giấc Mộng Của Giô-sép
37 Gia-cốp được định cư tại xứ Ca-na-an, nơi cha mình đã cư ngụ.
2 Giô-sép, con Gia-cốp, đã mười bảy tuổi, thường đi chăn chiên cho cha mình với các anh, là con của Bi-la và Xinh-ba. Nhưng Giô-sép nói cho cha biết các việc xấu họ làm.
3 Gia-cốp thương Giô-sép hơn các con khác, vì là con sinh ra lúc Gia-cốp đã cao tuổi. Gia-cốp cho Giô-sép món quà đặc biệt: một cái áo choàng nhiều màu sặc sỡ. 4 Các anh Giô-sép ganh tỵ vì thấy cha thiên vị, nên họ không còn nói chuyện ôn hòa với Giô-sép nữa.
5 Một đêm, Giô-sép nằm mộng, sáng hôm sau liền thuật cho các anh nghe, nên càng bị họ ganh ghét: 6 “Các anh nghe đây! 7 Tối qua, tôi nằm mộng thấy anh em chúng ta đang bó lúa ngoài đồng. Bó lúa của tôi đứng lên, còn những bó lúa của các anh đều xúm quanh, cúi mọp xuống trước bó lúa của tôi.”
8 Các anh bảo: “Thế là mày muốn cai trị chúng tao sao?” Họ càng ganh ghét vì câu chuyện chiêm bao và vì lời nói của Giô-sép.
9 Giô-sép lại nằm mộng và thuật cho các anh: “Các anh hãy nghe chiêm bao của tôi. Tôi thấy mặt trời, mặt trăng và mười một ngôi sao đều cúi xuống trước mặt tôi.”
10 Giô-sép nói với cha và anh em mình, cha quở trách Giô-sép về những lời này: “Mộng mị gì quái gở thế! Không lẽ cha mẹ, anh em đều phải cúi mọp trước mặt mày sao?” 11 Các anh càng căm tức nhưng cha lại lưu ý điều ấy.
Âm Mưu Thủ Tiêu Giô-sép
12 Một hôm, các anh của Giô-sép dắt các bầy súc vật đến đồng cỏ Si-chem. 13 Y-sơ-ra-ên bảo Giô-sép: “Các anh con đang chăn bầy tại Si-chem phải không? Con đi thăm xem chúng nó mạnh giỏi thế nào, bầy súc vật ra sao rồi về cho cha biết.”
14 Giô-sép thưa: “Vâng ạ, con đi ngay!” Từ Hếp-rôn, Giô-sép lên đường qua Si-chem, 15 nhưng đi lạc vào một khu đồng không mông quạnh. Một người bắt gặp, hỏi Giô-sép: “Cậu đi tìm ai?”
16 Giô-sép đáp: “Tôi đi tìm các anh tôi. Xin ông cho biết họ chăn bầy tại đâu?”
17 Người ấy nói: “Họ đi nơi khác rồi. Tôi nghe họ rủ nhau đi Đô-than.”
Giô-sép tìm đến Đô-than để gặp các anh. 18 Thấy Giô-sép còn ở đằng xa, các anh âm mưu giết em:
19 “Kìa, thằng nằm mộng đến đây rồi! 20 Anh em ta hãy giết nó, vất xác dưới hố rồi báo lại cho cha rằng nó bị thú dữ ăn, để xem giấc mộng của nó có thành hay không?”
21 Nhưng Ru-bên muốn cứu Giô-sép, liền bàn ra: “Đừng giết nó! Đổ huyết nó ra làm chi? Chỉ quăng nó xuống hố trong sa mạc!” 22 Thật ra, Ru-bên lập mưu cứu em để nó an toàn về với cha.
23 Giô-sép vừa đến nơi, các anh xúm nhau lột chiếc áo choàng sặc sỡ 24 và quăng Giô-sép vào một cái hố cạn, không có nước.
Giô-sép Bị Bán Làm Nô Lệ
25 Các anh của Giô-sép đang ngồi ăn, chợt thấy một đoàn lái buôn Ả-rập[e] cỡi lạc đà chở nhũ hương, dầu thơm và nhựa thơm từ xứ Ga-la-át thẳng tiến xuống Ai-cập.
26 Giu-đa đề nghị: “Đem bán quách nó đi cho bọn lái buôn Ả-rập là lợi nhất! Chứ giết nó rồi tìm cách phi tang[f] cũng chẳng ích gì! 27 Anh em đừng giết nó vì nó là đứa em ruột thịt!” Họ đều chấp thuận đề nghị ấy.
28 Khi các lái buôn Ả-rập đến nơi, họ kéo Giô-sép lên khỏi giếng và bán em cho người Ả-rập được hai mươi miếng bạc. Giô-sép bị đem xuống Ai-cập.
29 Ru-bên quay lại giếng cạn tìm Giô-sép. 30 Không thấy em đâu cả, Ru-bên xé áo chạy đến bảo các em: “Đứa bé mất tích rồi! Biết làm sao bây giờ?”[g]
31 Các anh em chọc huyết một con dê, nhúng áo choàng của Giô-sép vào huyết 32 và gửi áo về cho cha với tin báo: “Chúng con tìm được chiếc áo này. Xin cha xem có phải là của Giô-sép không?”
33 Gia-cốp nhận ra áo của con nên than rằng: “Đúng là áo của con ta! Một thú dữ đã xé xác và ăn thịt nó rồi!”
34 Gia-cốp xé toạc quần áo, mặc bao gai và để tang cho con mình một thời gian dài. 35 Các con trai, con gái cố gắng an ủi cha, nhưng cha họ gạt đi: “Không! cha cứ khóc nó cho đến ngày xuống mồ.” Gia-cốp thương tiếc con.
36 Trong khi đó, bọn lái buôn Ả-rập xuống Ai-cập bán Giô-sép cho Phô-ti-pha, quan chỉ huy đoàn ngự lâm quân của vua Ai-cập.
New Vietnamese Bible. Used by permission of VBI (www.nvbible.org)