Chronological
Cuybanile yin̈ mac chispoh isba yeb yixal
19 Lahwi yalnicano Comam Jesús huntekˈan cuybanile tuˈ xin, yel Comam yul ismajul Galilea, isto Comam yul ismajul txˈotxˈ Judea iskˈaxepicˈto haˈ Jordán. 2 Caw xin hantan̈e anma oc tzujno yinta Comam, hac tuˈ xin yu yakˈni cawxo Comam anma yaˈay.
3 Ay xin huntekˈan ebnaj fariseo apni iscˈatan̈ Comam, yoc ebnaj yilweno Comam yun̈e yaycˈay yin̈ hunu ismul, iskˈamben ebnaj tet Comam:
―Mamin, ¿chimyu ispohni isba hunu naj yeb yixal waxan̈ca yu hunu comon tzet ye tuˈ? ẍi ebnaj.
4 Istakˈwi Comam tet ebnaj:
―¿Tom maẍto cheyil yul Yum Comam Dios bay chala tato hayet iswatxˈencano Comam Dios anma, iswatxˈe Comam Dios naj winaj, iswatxˈenpaxo Comam ix ix? 5 Yalni Comam Dios hacaˈ tiˈ: “Yuxin chacano naj winaj ismam yeb ismiˈ cat ishunbancano isba naj yeb yixal, hac tuˈ xin hunxan̈e anmahil chielcanico iscawan̈il, ẍicano Comam. 6 Yuxin matxa cawan̈o anmahil yehi, to hunxan̈e chielcanicoj. Yuxin haˈ mac chishunba Comam Dios machi hunu mac chu ispohni,” ẍi Comam Jesús.
7 Iskˈambenpaxo ebnaj fariseo tuˈ tet Comam:
―¿Tzet yin̈ xin yalcano naj Moisés tato chu yakˈlax teˈ hum yet pohlebahil tet ix ixale cat yalaxcano ix yu yichamil? ẍi ebnaj.
8 Yalni Comam tet ebnaj:
―Yu hetxˈojal yuxin yal naj Moisés huneˈ tuˈ ta chu hepohlencano heba yeb heyixal. Wal yet yichebanil yul sat yiban̈kˈinal tiˈ, mach haco tuˈ ye yu Comam Dios. 9 Yuxin chiwalan teyet, haˈ mac chibejnicano yixal, yajaˈ ta mach taj yu issayni ix hunuxa winaj, cat ismohyipaxo naj yeb hunuxa ix, yin̈ hacaˈ tuˈ chaco naj ismul yul sat Comam Dios, ẍi Comam.
10 Yalni ebnaj iscuywom Comam hacaˈ tiˈ:
―Tato matxa chu copohni coba yeb jixal, cˈulmi mach chijikˈ jixal chal tuˈ, ẍi ebnaj.
11 Istakˈwi Comam tet ebnaj:
―Yajaˈ mach sunilo mac chiijcha yu yin̈ huneˈ cheyal tiˈ, wal xin han̈cˈan̈e mac yetticˈa yehi. 12 Ay ebnaj maẍticˈa tzˈajano isnimanil yetticˈa chipitzcˈahi, yuxin mach chu yikˈni ebnaj yixal. Aypaxo ebnaj yet anmahil chiuteni, yuxin mach chu yikˈnipaxo ebnaj yixal. Aypaxo ebnaj xin yu ismunla yin̈ ismunil Comam Dios yuxin machi yixal. Yuxin haˈ mac chitecha yu, machojab chikˈ yixal, ẍi Comam.
Iskˈan Comam Jesús iscˈulal Comam Dios yiban̈ niẍte unin
13 Lahwi tuˈ xin, yilaxti haywan̈ niẍte unin iscˈatan̈ Comam Jesús yu yanayo Comam iskˈab yiban̈, yebpaxo yu istxahli Comam yin̈. Wal ebnaj iscuywom Comam xin, oc ebnaj iscachaˈ anma ikˈn̈e niẍte unin tuˈ.
14 Yuxin yal Comam tet ebnaj:
―Mach checach istit niẍte unin tiˈ incˈatan̈an, yuto haˈ mac chaco yanma yin̈ Comam Dios hacaˈ yeco yanma niẍte unin tiˈ yin̈ ismam ismiˈ, haˈ chu yoc yul iskˈab Comam ay yul satcan̈, ẍi Comam.
15 Yanayo Comam Jesús iskˈab yiban̈ iswiˈ niẍte unin tuˈ, lahwi tuˈ xin isto Comam.
Huneˈ naj tzeh caw kˈalom tzotel tet Comam Jesús
16 Ay huneˈ naj tzeh apni iscˈatan̈ Comam Jesús, iskˈamben naj tet Comam:
―Mam cuywawom, ¿tzet hunu cˈul inwatxˈenan yun̈e inchahnihan kˈinale mach istan̈bal? ẍi naj.
17 Yalni Comam Jesús tet naj:
―¿Tzet yin̈ xin chakˈambe wetan yin̈ tzet ye tuˈ cˈul? Wal xin huneˈn̈e mac cˈul. Yaj ta chawoche hachab hakˈinal mach istan̈bal, yije chejbanile akˈbilcano yu naj Moisés, ẍi Comam.
18 Iskˈamben naj hacaˈ tiˈ:
―¿Baytet xin huntekˈan chejbanile chawal tiˈ? ẍi naj. Yalni Comam:
―Mach chachpotxˈwahi, mach chachixli yebpaxo mach chachelkˈawi, yeb mach chahobcan̈ lekˈtiˈal yin̈ hawet anmahil. 19 Yije tzet chal hamam, hamiˈ, yebpaxo xin xahan chawil hawet anmahil hacaˈ hayaˈiln̈en haba, ẍi Comam tet naj.
20 Istakˈwi naj tet Comam:
―Sunil huntekˈan chawal tiˈ yijebilticˈa wuhan yichitaxticˈa inchˈibcan̈an. ¿Tzet hunuxa wal inyijenan? ẍi naj.
21 Yalni Comam tet naj:
―Yajaˈ ta chawoche chachoccano cˈulal, as txon̈to sunil tzet ayach, cat hapohnican̈ istohol yin̈ anma mebaˈ, haxinwal ay hakˈalomal yul satcan̈. Lahwi tuˈ cat hawoccano tzujno wintajan, ẍi Comam.
22 Hayet yaben naj tzeh tuˈ yalni Comam hacaˈ tuˈ, ispaxto naj yin̈ biscˈulal yuto caw kˈalomcano naj sicˈlebil.
23 Yalni Comam Jesús tet ebnaj iscuywom:
―Yin̈ caw yeli chiwalan teyet, caw yaˈta yoc anma kˈalom yul iskˈab Comam Dios. 24 Chiwalpaxojan teyet, hacaˈ hunu noˈ camello tinan̈, ¿tom subutaj yecˈto noˈ yul isholanil hunu chˈen acuẍa? Hac tuˈ ye anma kˈalom, caw yaˈta yoc yul iskˈab Comam Dios, ẍi Comam.
25 Hayet yaben ebnaj iscuywom Comam huneˈ tuˈ caw cˈayilo iscˈul ebnaj, yalni ebnaj tet hunun: “Ta hac tuˈ, ¿mactaxca chicolchahi?” ẍi ebnaj.
26 Yoc tˈan̈no Comam yin̈ ebnaj, yalni Comam:
―Huneˈ tiˈ mach chikˈoji anma iswatxˈeni, wal Comam Dios sunil tzet chu iswatxˈen Comam, ẍi Comam Jesús.
27 Yalni naj Pedro tet Comam:
―Mamin, han̈on̈tiˈan̈ bejbilcano sunil tzet ayon̈an̈ yu joc tzujnojan̈ tawintaj, ¿yuxin tzet chicochahan̈ ispajoj? ẍi naj.
28 Yalni Comam:
―Yin̈ caw yeli chiwalan teyet, yet chiapni istiempohal yet chiacˈbilo sunil tzet ye tuˈ, Hanin Akˈbilintijan texol yu Comam Dios chinoc tzˈon̈nojan yul incapilan caw cˈulchˈancanoj. Haxa hex chexecˈ tzujtzun wintatiˈan, chexoc tzˈon̈no yul hunun hecapil, cat heyoc heyilni yin̈ tzet chielico cablahon̈eb majan ebnaj Israel. 29 Yuxin mac chisbejcano yatut wuhan maca yuẍtaj, yanab, maca ismam, maca ismiˈ, maca yuninal, maca istxˈotxˈ; huntekˈan mac tuˈ caw ecˈbalto txˈiˈal ispaj selel chiakˈlax tet, yeb chischah iskˈinal mach istan̈bal. 30 Haˈ mac caw ay yelapno ye tinan̈, yet chiapni huneˈ tiempohal tuˈ, caw matxa yelapno chielicoj. Haxa mac machi yelapno ye tinan̈ chijute jilni, yet chiapni huneˈ tiempohal tuˈ caw aycano yelapno chielcanicoj, ẍi Comam.
Cuybanile yin̈ mac chispohle isba yeb yixal
10 Lahwi tuˈ, yel Comam Jesús yul con̈ob Capernaum, isto yul ismajul Judea yeb bey iskˈaxepicˈto haˈ niman Jordán. Caw xin hantan̈e anma apni iscˈatan̈ Comam, yoc Comam iscuyno anma tuˈ hacaˈticˈa chuhi. 2 Ay xin huntekˈan ebnaj fariseo apni ilweno Comam, iskˈamben ebnaj tet Comam:
―¿Chimyu ispohni isba hunu naj winaj yeb yixal? ẍi ebnaj. 3 Istakˈwi Comam:
―¿Tzet halbilcano teyet yu naj Moisés yin̈ huneˈ tuˈ? ẍi Comam.
4 Istakˈwi ebnaj:
―Halbilcano yu naj ta chisje ispohni isba hunu naj yeb yixal, yajaˈ yilal yakˈnicano naj hunu hum yet pohlebahil tet ix, ẍi ebnaj.
5 Yalni Comam tet ebnaj:
―Yu caw mach cheyabe yuxin akˈbilcano huneˈ chejbanil tuˈ yu naj Moisés. 6 Yajaˈ yet iswatxˈencano Comam Dios yul sat yiban̈kˈinal tiˈ, iswatxˈe Comam naj winaj yeb ix ix. 7 Yalnicano Comam Dios ta chácano naj winaj ismam yeb ismiˈ cat ishunban isba naj yeb yixal, 8 hunxan̈e xin anmahil chucanoj. Hac tuˈ xin matxa cawan̈o yehi, to hunxan̈e anmahil. 9 Yuxin haˈ mac hunbabil yu Comam Dios, mach chu ispohni anma, ẍi Comam Jesús.
10 Haxa yet ayxa Comam yeb ebnaj iscuywom yul n̈a bayticˈa chicani, yoc ebnaj iskˈambeno tet Comam yin̈ tzet chalilo huneˈ yal Comam tuˈ. 11 Yalni Comam tet ebnaj:
―Ta chispoh isba hunu naj yeb yixal cat yikˈni naj hunuxa ix, chaco naj ismul tet yixal hacaˈ tuˈ. 12 Yajaˈ ta xin ix ix chispoh isba yeb yichamil, cat yikˈni ix hunuxa naj, chapaxico ix ismul, ẍi Comam Jesús.
Iskˈan Comam Jesús iscˈulal Comam Dios yiban̈ niẍte unin
13 Ay xin huntekˈan niẍte unin ilaxti tet Comam Jesús yu yanayo Comam iskˈab yiban̈, yajaˈ cachwa ebnaj iscuywom Comam yin̈ anma initi niẍte yunin tuˈ. 14 Hayet yilni Comam huneˈ tuˈ ishowbican̈ Comam yin̈ ebnaj, yalni Comam:
―Mach checach istit niẍte unin tiˈ incˈatan̈an, tijabi yuto haˈ mac chaco yanma yin̈ Comam Dios hacaˈ yeco yanma niẍte unin yin̈ ismam ismiˈ, haˈ chioc yul iskˈab Comam Dios. 15 Chiwalan yin̈ isyelal teyet; haˈ mac mach chichahni Comam Dios Yahawiloj hacaˈ ischahni nichˈan unin hunu tzet ye tuˈ, mach chu yoc yul iskˈab Comam Dios, ẍi Comam.
16 Yoc Comam ischelno niẍte unin tuˈ, yanayo Comam iskˈab yiban̈, iskˈannicano Comam iscˈulal Comam Dios yiban̈.
Huneˈ naj tzeh caw kˈalom apni tzotelo tet Comam Jesús
17 Haxa yet lan̈an isto Comam Jesús yin̈ isbel xin, yapni huneˈ naj yin̈ an̈e iscˈatan̈ Comam, yay jahno naj sata Comam, iskˈamben naj:
―Mam cuywawom, hach tiˈ caw cˈulach, ¿tzet wal wuten inbahan yun̈e inchahnihan kˈinale mach istan̈bal? ẍi naj.
18 Yalni Comam tet naj:
―¿Tzet yin̈ xin chinhawalan cˈulal? Huneˈn̈e mac cˈul, haˈ ton Comam Dios. 19 Hawohtami huntekˈan chejbanile chalni hacaˈ tiˈ: “Mach chachpotxˈwahi, mach chachixli, mach chachelkˈawi, mach chahobcan̈ tzotiˈ yin̈ hawet anmahil, mach chawaco lekˈtiˈal, yeb xin ayojab yelapno hamam, hamiˈ yul hasat, ¿hawohtami huntekˈan tiˈ?” ẍi Comam tet naj.
20 Istakˈwi naj tet Comam:
―Mam cuywawom, sunil huntekˈan tiˈ chinyijehan yichitax inchˈibtijan, ẍi naj.
21 Istˈan̈xico Comam yin̈ naj yin̈ tzalahilal, yalni Comam:
―Hunxan̈e tzet maẍto chayije; as txon̈to sunil tzet ayach cat hawitxkˈanto istohol yin̈ anma mebaˈ, haxinwal ay hakˈalomal satcan̈, lahwi tuˈ xin cat hawoc tzujno wintajan, ẍi Comam tet naj.
22 Hayet yaben naj huneˈ tuˈ caw txˈoj yuco yin̈ yanma naj yu biscˈulal yuto caw kˈalomcano naj sicˈlebil, ispaxto naj.
23 Yecˈ tˈan̈tˈon Comam yin̈ ebnaj iscuywom, yalni Comam:
―Tzet isyaˈtajil yoc anma kˈalom yul iskˈab Comam Dios, ẍi Comam.
24 Caw cˈaycan̈ iscˈul ebnaj iscuywom Comam yaben huneˈ tuˈ, yuxinto yalpaxo Comam tet ebnaj:
―Hex xahan ay wutiˈan, haˈ anma chaco yanma yin̈ kˈalomal caw yaˈta yoc yul iskˈab Comam Dios. 25 Kˈinalo hunu noˈ camello tinan̈, ¿tom subuta yecˈto noˈ yul isholanil hunu chˈen acˈuxa? Hac tuˈ ye anma kˈalom, caw yaˈta yoc yul iskˈab Comam Dios, ẍi Comam.
26 Hayet yaben ebnaj huneˈ tuˈ, caw ecˈbalto cˈayilo iscˈul ebnaj, yalni ebnaj tet hunun:
―Ta hac tuˈ, ¿mactaxca chu iscolchahi? ẍi ebnaj.
27 Istˈan̈xico Comam yin̈ ebnaj, yalni Comam:
―Yul sat anma caw yaˈta huneˈ tuˈ, wal yul sat Comam Dios mach yaˈtajoj, yuto machi hunu tzet ye tuˈ tiˈ mach chu iswatxˈen Comam, ẍi Comam.
28 Yalni naj Pedro tet Comam:
―Mamin, sunil tzet ayon̈an̈ bejbilcano juhan̈ yu joccano tzujnojan̈ tawintaj, ẍi naj.
29 Istakˈwi Comam:
―Yin̈ caw isyelal chiwalan teyet; macn̈eticˈa chisbejcano yatut, yuẍtaj, ismam, ismiˈ, yuninal maca istxˈotxˈ yu yoc tzujno wintajan yeb yu Tzotiˈ cˈul yet colbanile, 30 huneˈ mac tuˈ chiakˈlax ispaj selel tet yul sat yiban̈kˈinal tiˈ; hocˈal el to chiakˈlax ispaj selel yatut, yuẍtaj, yanab, ismiˈ yeb istxˈotxˈ, waxan̈ca xin chiakˈlax ecˈoyaˈ yanma. Haxa yin̈ huneˈ tiempohal maẍto chihuli chischah iskˈinal mach istan̈bal.
31 Yuxin haˈ mac caw ay yelapno ye tinan̈, matxa yelapno chielicoj, wal mac machi yelapno xin, haˈ caw ecˈbal yelapno chielcanicoj, ẍi Comam tet ebnaj iscuywom.
Tzotel Comam Jesús yiban̈ilo iscamical yin̈ yoxel
32 Hayet ayco Comam Jesús yin̈ isbel bey Jerusalén, babelico Comam sata ebnaj iscuywom, caw xin chicˈay iscˈul ebnaj, wal anma tzujanpaxico xin caw chixiwi. Yawtenilo Comam ebnaj cablahon̈wan̈ iscuywom ischuquil, yoc Comam yalno tet ebnaj yin̈ tzet chihul yiban̈.
33 Yalni Comam:
―Tinan̈, lan̈an coto bey Jerusalén, Hanin Akˈbilintijan texol yu Comam Dios tiˈ, chinalaxicojan yul iskˈab ebnaj iswiˈehal yin̈ ebnaj sacerdote yeb ebnaj cuywawom yin̈ isley naj Moisés, chiscawxeco ebnaj camical wiban̈an cat quinyanicojan ebnaj yul iskˈab ebnaj mach Israeloj. 34 Haxa ebnaj tuˈ xin chioc tzebo win̈an, cat istzublico win̈an, cat xin quinismakˈnihan ebnaj. Lahwi tuˈ cat quinyakˈnicamojan ebnaj, yajaˈ yin̈ yox tzˈayic xin cat witzitzbican̈an hunelxa, ẍi Comam tet ebnaj iscuywom tuˈ.
Yin̈ tzet iskˈan naj Jacobo yeb naj Juan tet Comam Jesús
35 Hitzico naj Juan yeb naj Jacobo iscˈatan̈ Comam Jesús, ebnaj iscˈahol icham Zebedeo, yalni ebnaj tet Comam:
―Mam cuywawom, ay huneˈ tzet chicokˈanan̈ tawet, yajaˈ chijochehan̈ chawakˈ jetan̈, ẍi ebnaj.
36 Iskˈamben Comam:
―¿Tzet xin cheyoche? ẍi Comam.
37 Yalni ebnaj:
―Estam chaje chon̈oc tzˈon̈nojan̈ tacˈatan̈ yet chachoc Yahawil, hunujon̈an̈ yin̈ hawatxˈkˈab, hunuxahon̈paxojan̈ yin̈ hameckˈab, ẍi ebnaj.
38 Istakˈwi Comam:
―Hex tiˈ, mach heyohtajo tzet chekˈana. ¿Chimyu heyucˈni huneˈ vaso cˈahla haˈ, hacaˈ chiakˈlax wucˈuˈan? yeb ¿tom chitecha huneˈ niman isyaˈtajil heyu hacaˈ huneˈ bay chinecˈojan, hacaˈ yahbal haˈ cowiˈ? ẍi Comam.
39 Istakˈwi ebnaj cawan̈ tuˈ:
―Hoˈ, chitecha juhan̈, ẍi ebnaj. Yalni Comam:
―Yeltoni chu heyucˈni huneˈ cˈahla haˈ chiwaltuˈan, yeb chitecha isyaˈtajil heyu hacaˈ huneˈ chihul wiban̈an, hacaˈ yahbalo haˈ cowiˈ. 40 Yajaˈ wal heyoc tzˈon̈no yin̈ inwatxˈkˈaban yeb yin̈ inmeckˈaban, mach chu walnihan teyet, wal xin watxˈebil tet mac yetxaticˈa yehi, ẍi Comam tet ebnaj.
41 Hayet yaben ebnaj lahon̈wan̈xa huneˈ tuˈ, istit ishowal ebnaj yin̈ naj Juan yeb naj Jacobo. 42 Yawtenti Comam ebnaj sunil, yalni Comam:
―Caw heyohta hex tiˈ tato ebnaj ayco yahawilo yin̈ txˈotxˈ nime con̈ob, caw yahawilxa chute isba ebnaj. Hacpax tuˈ ebnaj caw aycano yelapno yulaj con̈ob, caw ay yip ebnaj yiban̈ej anma. 43 Yajaˈ wal texol hex tiˈ, mach haco tuˈ cheyute, wal xin tato ay hunujex cheyoche ay yelapno cheyuco xol ebnaj heyetbi, aweco heba chejaboj. 44 Yeb xin ta ay hunu mac choche chioc iswiˈehalo texol, yakˈabico isba hechejaboj. 45 Yuto Hanin Akˈbilintijan texol yu Comam Dios, mach hulnajojinan yu inchejnihan anma, walxinto yu wocan hacaˈ chejab xol anma yeb yu wakˈni inbahan yin̈ camical yu iscolcha txˈiˈal anma, ẍi Comam tet ebnaj iscuywom tuˈ.
Yakˈ hajlo Comam Jesús sat naj Bartimeo
46 Lahwi tuˈ yapni Comam Jesús yul con̈ob Jericó yeb ebnaj iscuywom. Hayet yel Comam yeb ebnaj bey tuˈ xin, caw hantan̈e anma oc tzujno yinta Comam. Ay xin huneˈ naj mach chu yilni, tzˈon̈anayo istiˈ beh kˈano melyu; Bartimeo isbi naj, iscˈahol naj Timeo ye naj. 47 Hayet yaben naj tato haˈ Comam Jesús ah Nazaret chiecˈtoj, yichico naj yahwi yin̈ caw ip, chalni naj:
―Mam Jesús, hach titnajach yin̈ yuninal naj rey David, caw tzˈayojab hacˈul win̈an, ẍi naj.
48 Caw xin txˈiˈal mac cachwa yin̈ naj yun̈e isbejni naj yel yaw, yajaˈ xin caw ecˈbalto ah yaw naj, yalnipaxo naj:
―Mamin, hach titnajach yin̈ yuninal naj rey David, caw tzˈayojab nino hacˈul win̈an, ẍi naj.
49 Yoc lin̈no Comam, yalni hacaˈ tiˈ:
―Awteweti naj, ẍi Comam. Yawtelaxti naj, yallax tet naj hacaˈ tiˈ:
―Aco yip hawanma, ahan̈lin̈noj chachyawte Comam, ẍi anma tet naj.
50 Hayet yaben naj hacaˈ tuˈ, yah lin̈no naj yin̈ an̈e, isbejnicano naj huneˈ xil iskˈap hucanico yin̈, istit naj iscˈatan̈ Comam. 51 Iskˈamben Comam tet naj:
―¿Tzet chawoche chinwatxˈehan? ẍi Comam. Istakˈwi naj:
―Mam cuywawom, chiwochehan chawakˈ hajlo insatan, ẍi naj.
52 Yalni Comam tet naj:
―Hajlojab hasat yuto maxawaco hawanma win̈an, xaisje hapaxtoj, ẍi Comam tet naj. Yin̈n̈ena tuˈ xin ishajlo isbakˈsat naj, yoc tzujno naj yinta Comam.
Copyright © 1996 by Wycliffe Bible Translators International