Beginning

1 Hinigugma kong Teofilo, sa akong unang libro gisulat ko ang tanang gipanghimo ug gipangtudlo ni Jesus gikan sa pagsugod niya sa iyang buluhaton ^2-3 hangtod sa panahon nga gikayab siya ngadto sa langit. Human sa iyang kamatayon ug sa iyang pagkabanhaw, daghang higayon nga nagpakita siya sa nagkalain-laing pamaagi sa iyang mga apostoles sa pagpamatuod nga nabanhaw siya gikan sa kamatayon. Sulod sa 40 ka adlaw nagpakita siya kanila ug gisultihan niya sila mahitungod sa paghari sa Dios. Ug sa wala pa siya mokayab sa langit, may mga sugo siya nga gibilin sa iyang gipili nga mga apostoles. Kadto nga mga sugo gihatag niya pinaagi sa gahom sa Espiritu Santo. ⁴ Usa niadto ka higayon samtang nagkaon si Jesus uban sa iyang mga apostoles miingon siya, “Ayaw una kamo pagbiya sa Jerusalem. Hulata ninyo ang Espiritu Santo nga gisaad sa Dios nga Amahan, nga gisulti ko na kaninyo kaniadto. ⁵ Nangbautismo si Juan sa tubig, apan sa dili madugay pagabautismohan kamo diha sa Espiritu Santo.”

Ang Pagkayab ni Jesus sa Langit

⁶ Usa niana ka higayon, samtang nagtigom sila, gipangutana nila si Jesus, “Ginoo, mao na ba kini ang panahon nga ipatindog mo pagbalik ang gingharian sa Israel?”^{[a] 7} Mitubag si Jesus, “Wala itugot sa Amahan nga mahibaloan ninyo kon kanus-a mahitabo ang mga butang nga iyang gitakda. ⁸ Apan sa pag-abot sa Espiritu Santo kaninyo hatagan niya kamo ug gahom. Unya ipanugilon ninyo ang mahitungod kanako, dinhi sa Jerusalem, sa tibuok probinsya sa Judea ug Samaria, ug sa tibuok kalibotan.” ⁹ Pagkahuman niyag sulti niini, mikayab siya ngadto sa langit. Ug samtang nagtan-aw sila kaniya nga ginakayab, gilibotan siya sa panganod ug unya nawala siya sa ilang panan-aw.

¹⁰ Samtang nagsige pa silag tan-aw sa langit, kalit lang nga may duha ka lalaking nagbisti ug puti nga mitindog duol kanila. ¹¹ Unya misulti kining duha ka lalaki kanila, “Kamong mga taga-Galilea, nganong nagatindog pa man kamo dinhi nga nagahangad sa langit? Ang Jesus nga inyong nakita nga gidala ngadto sa langit mobalik dinhi sa kalibotan. Ug kon sa unsang pamaagi siya gidala ngadto sa langit, ingon usab niana nga pamaagi ang iyang pagbalik.”

Nagpili ang mga Apostoles Kon Kinsa ang Ilang Ipuli kang Judas

¹² Pagkahuman niadto, namalik ang mga apostoles sa Jerusalem gikan sa Bukid sa mga Olibo. Kini nga bukid mga usa ka kilometro ang gilay-on gikan sa siyudad sa Jerusalem. ¹³ Pag-abot nila didto, misaka sila sa kuwarto sa taas sa balay nga ilang gisak-an. Kini sila mao si Pedro, Juan, Santiago, Andres, Felipe, Tomas, Bartolomeo, Mateo, Santiago nga anak ni Alfeo, Simon nga kaniadto rebelde sa gobyerno sa Roma, ug si Judas nga anak ni Santiago. ¹⁴ Kanunay silang nagtigom aron sa pag-ampo. Kauban usab nila ang pipila ka mga kababayen-an apil na si Maria nga inahan ni Jesus, ug ang mga igsoon niya nga mga lalaki.

¹⁵ Usa niana ka adlaw, samtang nagtigom ang mga 120 ka mga magtutuo, mitindog si Pedro ug miingon, ¹⁶ “Mga kaigsoonan, kinahanglan matuman ang gi-ingon sa Kasulatan nga gipanagna sa Espiritu Santo niadtong unang panahon pinaagi kang David. Bahin kini kang Judas, nga mao ang migiya sa mga midakop kang Jesus. ¹⁷ Kauban namo siya nga apostol nga gipili ni Jesus, ug kabahin siya sa among buluhaton.”

¹⁸ (Apan mipalit si Judas ug yuta ginamit ang kuwarta nga iyang nadawat sa daotan niyang gibuhat, ug didto nahulog siya nga nagauna ang ulo. Mibuto ang iyang tiyan ug nanggawas ang iyang tinai. ¹⁹ Nahibaloan kini sa tanang mga tawo sa Jerusalem, busa gitawag nila kadtong maong dapit nga Akeldama, nga ang buot ipasabot, “Yuta nga Nadugoan.”) ²⁰ Miingon pa gayod si Pedro, “Nahisulat sa mga Salmo:

Ug nahisulat usab,

^21-22 “Busa, kinahanglan nga magpili kita ug usa ka tawo nga idugang kanatong 11 ka apostoles. Kinahanglan usa siya sa atong mga kauban nga nagaalagad kang Ginoong Jesus samtang dinhi pa siya sa kalibotan, gikan sa pagpangbautismo ni Juan hangtod sa panahon nga gikayab si Jesus ngadto sa langit. Kay kinahanglan nga makapamatuod siya uban kanato mahitungod sa pagkabanhaw ni Jesus.” ²³ Busa duha ka lalaki ang ilang gipilian: si Matias ug si Jose nga gitawag ug Barsabas (o Justo). ²⁴ Unya nagaampo sila, “Ginoo, ikaw ang nakahibalo sa kasing-kasing sa tanang mga tawo. Busa ipakita kanamo kon kinsa niining duha ang imong gipili ²⁵ nga mahimong apostol puli kang Judas. Kay gibiyaan ni Judas ang iyang trabaho ingon nga usa ka apostol, ug miadto siya sa dapit nga angay kaniya.” ²⁶ Pagkahuman nilag ampo, nagripa sila. Ug ang naripahan mao si Matias. Busa si Matias mao ang nadugang sa 11 ka apostoles.

Ang Pag-abot sa Espiritu Santo

2 Sa pag-abot na sa adlaw sa pagsaulog sa pista nga gitawag ug Pentecostes, nagtigom ang tanang mga magtutuo sa usa ka balay. ² Samtang nagtigom sila, kalit lang nga may dahunog nga gikan sa langit nga daw sama sa huros sa makusog nga hangin. Milanog kini sa tibuok balay nga ilang gitigoman. ³ Unya may nakita sila nga daw mga kalayo nga pormag mga dila nga mitungtong sa matag usa kanila. ⁴ Napuno silang tanan sa Espiritu Santo, ug diha-diha gipasulti sila sa Espiritu Santo sa nagkalain-laing mga pinulongan nga wala nila matun-i.

⁵ Nianang higayona may nagpuyo nga diosnon nga mga Judio diha sa Jerusalem nga naggikan sa nagkalain-laing mga nasod sa tibuok kalibotan. ⁶ Pagkadungog nila sa maong dahunog, nagdali-dali sila pag-adto didto sa gitigoman sa mga magtutuo. Natingala gayod sila tungod kay ang matag usa kanila nakadungog sa iyang kaugalingong pinulongan nga ginasulti sa mga magtutuo. ⁷ Miingon sila, “Unsa man kini? Dili ba silang tanan mga taga-Galilea? ⁸ Nganong makasulti man sila sa atong kaugalingong pinulongan? ⁹ Ang uban kanato taga-Partia. May mga taga-Media, ug ang uban taga-Elam. May mga taga-Mesopotamia, Judea, ug Capadocia. May mga taga-Ponto ug Asia. ¹⁰ Ang uban mga taga-Frigia, mga taga-Pamfilia, mga taga-Ehipto, ug ang uban gikan sa mga dapit nga sakop sa Libya nga duol sa Cyrene. May mga taga-Roma usab, mga Judio, ug mga dili Judio nga nakabig sa relihiyon sa mga Judio. ¹¹ Ug ang uban gikan sa Crete ug Arabia. Apan bisan nagkalain-lain ang atong mga pinulongan madunggan nato sila nga nagsulti sa tanan natong mga pinulongan mahitungod sa kahibulongang mga gihimo sa Dios!” ¹² Natingala gayod ang tanang mga tawo didto. Ug tungod kay dili nila masabtan kon unsay nagakahitabo nagpangutan-anay na lamang sila sa usag usa, “Unsa man kini?” ¹³ Apan ang uban nagbugalbugal sa mga magtutuo nga nagaingon, “Mga hubog kining mga tawhana!”

Ang Wali ni Pedro

¹⁴ Busa mitindog si Pedro uban sa 11 ka mga apostoles ug sa kusog nga tingog misulti siya sa mga tawo, “Mga kaigsoonan kong mga Judio, ug kamong tanan nga nagpuyo sa Jerusalem, paminaw kamo tungod kay isulti ko kon unsa ang kahulogan niini. ¹⁵ Sayop ang inyong hunahuna nga hubog kining mga tawhana kay alas nuwebe pa lamang karon sa buntag. ¹⁶ Mao kini ang panagna ni Propeta Joel niadtong unang panahon:

²² Nagpadayon si Pedro sa pagsulti, “Mga kaigsoonan kong mga Israelinhon, paminawa ninyo ako! Si Jesus nga taga-Nazaret pinadala sa Dios dinhi kanato, ug kini gipamatud-an sa Dios pinaagi sa mga milagro ug mga kahibulongang mga butang nga iyang gihimo pinaagi kang Jesus. Kamo mismo nakahibalo niini tungod kay kining tanan nahitabo dinhi sa inyong taliwala. ²³ Nahibalo nang daan ang Dios nga si Jesus itugyan diha kaninyo ug iya na kining giplano. Gipapatay ninyo siya sa mga makasasala nga mga tawo nga maoy naglansang kaniya sa krus. ²⁴ Apan gibanhaw siya sa Dios ug giluwas gikan sa gahom sa kamatayon, kay ang tinuod, bisan ang kamatayon walay gahom sa pagpugong kaniya. ²⁵ Si David nagsulti mahitungod kaniya:

²⁹ Nagpadayon pa gayod si Pedro sa pagsulti, “Mga kaigsoonan, klaro kaayo nga wala magsulti si David mahitungod sa iyang kaugalingon, kay nahibaloan nato nga ang atong katigulangan nga si David namatay ug gilubong, ug hangtod karon nahibaloan nato kon asa ang iyang lubnganan. ³⁰ Propeta si David ug nahibalo siya nga ang Dios nagsaad kaniya nga ang usa sa iyang mga kaliwat manunod sa iyang gingharian. ³¹ Ug tungod kay nahibaloan ni David kon unsa ang himuon sa Dios, nagsulti siya mahitungod sa pagkabanhaw ni Cristo, nga wala siya pasagdi didto sa lubnganan, ug ang iyang lawas wala madunot. ³² Ang iyang gipasabot walay lain kondili si Jesus nga gibanhaw sa Dios. Kaming tanan makapamatuod nga nabanhaw siya tungod kay nakita gayod namo siya. ³³ Gibayaw siya ngadto sa tuong dapit sa Dios.^[h] Ug gihatag kaniya sa Amahan ang Espiritu Santo nga gisaad kaniya. Ug kining maong Espiritu Santo gipadala ni Jesus kanamo, ug ang iyang gahom mao ang inyong nakita ug nadunggan karon. ^34-35 Dili si David ang gibayaw sa langit, apan nagaingon siya,

³⁶ Busa kinahanglan gayod nga mahibaloan sa tanang mga Israelinhon nga ang Jesus nga inyong gilansang sa krus mao ang gipili sa Dios nga mahimong Ginoo ug Cristo.”

³⁷ Pagkadungog niadto sa mga tawo natandog ang ilang mga kasing-kasing. Busa nangutana sila kang Pedro ug sa iyang mga kauban nga mga apostoles, “Mga kaigsoonan, unsa ang angay namong himuon?” ³⁸ Miingon si Pedro kanila, “Ang tagsa-tagsa kaninyo maghinulsol sa inyong mga sala ug magpabautismo sa ngalan ni Jesu-Cristo,^[j] ug mapasaylo ang inyong mga sala ug madawat ninyo ang gasa sa Dios nga mao ang Espiritu Santo. ³⁹ Tungod kay kini nga Espiritu Santo gisaad alang kaninyo ug sa inyong mga kaanakan ug sa tanang mga tawo nga tua sa layo, sa tanan nga tawgon sa Ginoo nga atong Dios nga moduol kaniya.”

⁴⁰ Daghan pa ang gisulti ni Pedro sa pagpamatuod kanila sa iyang mga gipanulti. Ug miingon siya kanila, “Luwasa ninyo ang inyong kaugalingon gikan niining daotang katawhan.” ⁴¹ Daghan ang mituo sa iyang mensahe ug diha-diha nagpabautismo sila. Niadtong adlawa mga tulo ka libo ka mga tawo ang nadugang sa mga magtutuo. ⁴² Ug nagpadayon sila sa pagtuon sa mga gipanudlo sa mga apostoles, sa pagtigom ingon nga mga kaigsoonan, sa pagpikas-pikas sa pan, ug sa mga pag-ampo.

Ang Kinabuhi sa mga Tumutuo

⁴³ Daghang mga milagro ug mga kahibulongang mga butang ang gihimo sa Dios pinaagi sa mga apostoles. Busa ang mga tawo nagkinabuhi nga may pagtahod ug kahadlok sa Dios. ⁴⁴ Suod ang panag-uban sa mga magtutuo ug giusa nila ang ilang mga kabtangan aron makaambit ang tanan. ⁴⁵ Gipamaligya nila ang ilang mga yuta ug mga kabtangan ug gihatag nila ang halin ngadto sa ilang mga kaubanan basi sa panginahanglan sa matag usa. ⁴⁶ Adlaw-adlaw nagtigom sila sa templo ug nagpikas-pikas sa pan didto sa ilang mga pinuy-anan. Malipayon gayod sila sa ilang pag-inambitay sa pagpangaon, ⁴⁷ ug padayon ang ilang pagdayeg sa Dios. Nalipay kanila ang tanang mga tawo. Adlaw-adlaw gidugang sa Ginoo kanila ang mga tawo nga iyang giluwas.

Ang Pag-ayo sa Tawong Bakol

3 Usa niana ka adlaw, mga alas tres sa hapon, miadto si Pedro ug si Juan sa templo. Oras kadto sa pag-ampo. ² Sa pultahan sa templo may tawo nga bakol sukad pa sa iyang pagkatawo. Kada adlaw ginadala siya didto sa pultahan nga gitawag “Matahom,” aron magpakilimos sa mga tawong mosulod sa templo. ³ Sa pagkakita niya kang Pedro ug kang Juan nga mosulod sa templo, nangayo siya ug limos. ⁴ Gitutokan siya ni Pedro ug ni Juan. Unya miingon si Pedro kaniya, “Tan-aw kanamo.” ⁵ Mitan-aw ang tawo kanila nga nagpaabot nga limosan siya. ⁶ Apan miingon si Pedro kaniya, “Wala gayod akoy kuwarta. Apan naa akoy ihatag kanimo: Sa ngalan^[k] ni Jesu-Cristo nga taga-Nazaret, lakaw!” ⁷ Unya gikuptan ni Pedro ang tuong kamot sa tawo ug gipatindog siya. Diha-diha nalig-on ang iyang mga tiil ug mga buolbuol. ⁸ Diha-diha mitindog siya ug naglakaw-lakaw. Pagkahuman miuban siya kanila sa pagsulod sa templo. Padayon siya sa paglakaw-lakaw ug paglukso-lukso nga nagadayeg sa Dios. ⁹ Nakita sa tanan nga siya nagalakaw-lakaw ug nagadayeg sa Dios. ¹⁰ Nailhan nila nga siya mao ang tawong naglingkod ug nagpakilimos didto sa pultahan sa templo nga gitawag ug “Matahom.” Busa natingala gayod sila pag-ayo sa nahitabo kaniya.

Nagwali si Pedro didto sa Balkon ni Solomon

¹¹ Wala gayod mobulag kang Pedro ug kang Juan ang maong tawo. Nanagan ang mga tawo ngadto kanila didto sa inatupang agianan nga gitawag ug Balkon ni Solomon tungod sa ilang katingala. ¹² Sa pagkakita ni Pedro sa mga tawo miingon siya kanila, “Mga kaigsoonan kong mga kaliwat ni Israel, nganong natingala kamo niini? Nganong gitutokan ninyo kami? Naghunahuna ba kamo nga napalakaw namo kining tawhana tungod sa among gahom ug pagkadiosnon? ¹³ Ang Dios nga gisimba sa atong mga katigulangan nga si Abraham, si Isaac, ug si Jacob mao ang naghimo niini aron sa pagpasidungog sa iyang sulugoon nga si Jesus. Kini mao ang Jesus nga inyong gitugyan sa mga tawong anaa sa pangagamhanan ug inyong gisalikway atubangan ni Pilato, bisan nadesisyonan na niya nga buhian siya. ¹⁴ Balaan ug matarong siya, apan gisalikway ninyo siya ug gihangyo hinuon ninyo kang Pilato nga buhian ang usa ka mamumuno baylo kaniya. ¹⁵ Gipatay ninyo ang nagahatag ug kinabuhi apan gibanhaw siya sa Dios. Ug kami makapamatuod nga nabanhaw siya. ¹⁶ Ang pagtuo kang Jesus^[l] mao ang naghatag sa kusog niining tawo nga inyong nailhan ug nakita karon. Kamo mga saksi nga naayo siya. Nahitabo kini tungod sa iyang pagtuo kang Jesus.”

¹⁷ “Mga kaigsoonan, nahibalo ako nga kamo ug ang inyong mga pangulo naghimo niini kang Jesus tungod kay wala kamo makahibalo kon kinsa gayod siya. ¹⁸ Gipadayag na sa Dios niadtong unang panahon pinaagi sa mga propeta nga si Cristo kinahanglan gayod nga mag-antos, ug sa inyong gihimo kaniya, natuman ang gisulti sa Dios. ¹⁹ Busa karon, kinahanglan maghinulsol na kamo ug moduol sa Dios aron pasayloon niya ang inyong mga sala, ²⁰ ug moabot kaninyo ang bag-o nga kusog nga gikan sa Ginoo. Ug pagkahuman, ipadala niya si Jesus nga mao ang Cristo nga iya na daang gipili alang kanato. ²¹ Apan kinahanglan nga adto lang una si Jesus sa langit hangtod nga moabot ang panahon nga bag-ohon na sa Dios ang tanang mga butang. Mao usab kana ang giingon sa Dios niadtong unang panahon pinaagi sa iyang mga propeta. ²² Sama sa giingon ni Moises, ‘Ang Ginoo nga inyong Dios mohatag kaninyo ug propeta nga sama kanako gikan sa inyong kaliwat. Kinahanglang tumanon ninyo ang tanan niyang isulti kaninyo. ²³ Ang dili motuman niini nga propeta ilain gikan sa mga katawhan sa Dios ug pagalaglagon.’^{[m] 24} Sama usab niana ang giingon sa tanang mga propeta gikan pa kang Samuel. Silang tanan nanagna kon unsa ang mangahitabo karong mga panahona. ²⁵ Ang mga gisaad sa Dios pinaagi sa iyang mga propeta alang gayod kanatong mga Judio, kay apil kita sa kasabotan nga gihimo sa Dios sa atong mga katigulangan tungod kay nagaingon siya kang Abraham, ‘Panalanginan ko ang tanang mga tawo sa kalibotan pinaagi sa imong kaliwat.’^{[n] 26} Busa gisugo sa Dios ang iyang pinili nga sulugoon, ug gipadala ug una dinhi kanatong mga Judio, aron matabangan niya kita sa pagbiya sa atong mga daotang mga binuhatan.”