Beginning

Ang Kaluoy sang Dios sa mga Judio

11 Ti ano, ginsikway na bala sang Dios ang iya katawhan nga mga Israelinhon? Wala gid. Kay ako mismo isa ka Israelinhon, kaliwat ni Abraham, kag sakop sang tribo ni Benjamin. ² Wala ginsikway sang Dios ang iya katawhan nga ginpili na niya sang una pa. Nadumduman bala ninyo ang ginasiling sang Kasulatan parte kay Elias? Indi bala nagreklamo siya sa Dios parte sa ginahimo sang Israel? ³ Siling niya, “Ginoo, ginpamatay nila ang imo mga propeta, kag gin-guba nila ang imo mga halaran. Ako na lang isa ang nabilin kag ginatinguhaan man nila ako nga patyon.”^{[a] 4} Pero ano bala ang sabat sang Ginoo sa iya? “May ginbilin ako nga 7,000 ka Israelinhon nga wala nagluhod sa imahen ni Baal.”^{[b] [c] 5} Amo man ini subong sa aton panahon. May nabilin pa nga mga Israelinhon nga nagatuo sa Dios, kay ginpili niya sila tungod sa iya bugay. ⁶ Ang pagpili sa ila indi tungod sa ila maayo nga binuhatan kundi suno sa bugay sang Dios; kay kon ginabasi sa maayo nga binuhatan, indi na ina matawag nga bugay.

⁷ Karon, makasiling kita nga ang mga Israelinhon wala nakabaton sang ila ginahandom nga mangin matarong. Ang ginpili lang sang Dios amo ang nakabaton sang ila ginahandom, pero ang iban ginpatig-a ang ila ulo. ⁸ Amo ini ang ginsiling sang Kasulatan parte sa ila, “Daw sa ginpatulog sila sang Dios sing mahamuok, kag hasta subong indi nila maintiendihan ang ila nakita kag nabatian.”^{[d] 9} Nagsiling man si David parte sa ila, “Kabay pa nga ang ila mga punsyon^[e] magadala sa ila sang kalaglagan, kasandaran, kag silot. ¹⁰ Kabay pa nga mabulagan sila. Kag kabay pa nga indi pagkuhaon ang mabug-at nga ila ginapas-an agod magbuluktot sila permi.”^[f]

¹¹ Nasandad ang mga Judio kay wala sila nagtuo kay Cristo. Ti, ano karon? Nagakahulugan bala nga padayon na gid ang ila pagkahulog? Indi! Kundi tungod sa ila paglapas, nahatagan sing kahigayunan ang mga indi Judio nga maluwas. Kag sa sini mahisa ang mga Judio. ¹² Karon, kon ang paglapas kag ang kakulangan sang mga Judio nagdala sang madamo nga pagpakamaayo sa mga tawo sa bug-os nga kalibutan, daw ano pa gid nga mga pagpakamaayo ang mangin resulta kon makompleto ang mga Judio nga dapat magtuo sa iya.

Ang Kaluwasan sang mga Indi Judio

¹³ Karon, nagahambal ako sa inyo nga mga indi Judio. Ginhimo ako sang Dios nga apostol para sa inyo agod ibalita ko sa inyo ang parte kay Cristo. Kag ginakabig ko nga importante ini nga buluhaton nga ginhatag sa akon, ¹⁴ kay basi kon paagi sini mapahisa ko sa inyo ang akon mga kapareho nga mga Judio, agod ang iban sa ila magtuo man kag maluwas. ¹⁵ Kay kon ang pagsikway sang Dios sa mga Judio nangin kabangdanan nga ang iban nga mga tawo sa kalibutan nakapalapit sa Dios, daw ano pa gid ang mangin resulta kon ang mga Judio batunon liwat sang Dios. Mangin pareho sila sa mga patay nga nabanhaw.

¹⁶ Ang halimbawa sang mga Judio pareho sini: kon ang bahin sang tinapay nahalad sa Dios, ang bilog nga tinapay iya man sang Dios. Kag kon ang gamot sang kahoy iya sang Dios, ang mga sanga sang kahoy iya man sang Dios.^{[g] 17} Ang mga Judio pareho sang mga sanga sang kahoy nga olibo nga ginpang-utod. Kag kamo nga mga indi Judio pareho sang mga sanga sang talunon nga olibo nga ginsugpon sa ginpang-utdan nga mga sanga. Gani nakaambit kamo sang mga kaayuhan nga ginhatag sang Dios sa mga Judio. ¹⁸ Pero indi kamo maghunahuna nga mas maayo pa kamo sang sa mga sanga nga ginpang-utod. Dumduma ninyo nga kamo mga sanga lang. Indi kamo ang nagabuhi sa gamot, kundi ang gamot amo ang nagabuhi sa inyo.

¹⁹ Basi kon may magsiling sa inyo, “Ngaa ginpang-utod sila kag kami ang ginsugpon kon indi kami mas maayo sang sa ila?” ²⁰ Ginpang-utod sila tungod nga wala sila nagtuo kay Cristo kag kamo ang ginsugpon tungod nga nagtuo kamo. Gani indi kamo magpabugal, kundi mag-andam kamo. ²¹ Tungod kay kon ginapang-utod sang Dios ang natural nga mga sanga nga amo ang mga Judio, mahapos ang pagpang-utod sa inyo, kay kamo mga ginsugpon lang nga mga sanga. ²² Diri makita ang kaayo sang Dios kag ang iya pagkaestrikto. Estrikto siya sa mga tawo nga indi magtuo sa iya, pero maayo siya sa inyo, kon nagapabilin kamo sa iya kaayo. Pero kon indi, pang-utdon man niya kamo. ²³ Kag kon indi na magpatig-a ang mga Judio kundi magtuo man, isugpon niya liwat sila sa puno, kay sarang ina mahimo sang Dios. ²⁴ Kay kamo nga mga indi Judio pareho sang mga sanga sang talunon nga olibo nga ginpang-utod kag ginpangsugpon sa natural nga olibo nga amo ang mga Judio, bisan pa nga indi ini kinaandan nga paagi. Pero mas mahapos para sa Dios nga ibalik ang natural nga mga sanga sa iya ginhalinan nga puno.

Ang Kaluoy sang Dios para sa Tanan

²⁵ Mga utod ko kay Cristo, gusto ko nga mahibaluan ninyo ining tinago nga kamatuoran, agod indi kamo magpabugal nga daw si sin-o gid kamo. Ang pagpatig-a sang mga Judio umalagi lang kag hasta gid lang sa tion nga makompleto na ang mga indi Judio nga dapat magtuo sa iya. ²⁶ Pagkatapos sini maluwas ang bug-os nga Israel, pareho sang ginasiling sang Kasulatan,

²⁸ Tungod kay ginsikway sang mga Judio ang Maayong Balita, nangin kaaway sila sang Dios, agod kamo nga mga indi Judio mahatagan sang kahigayunan nga maluwas. Pero tungod nga mga pinili sila sang Dios, ginahigugma niya sila. Kay ginpromisa niya ini sang una sa ila mga katigulangan nga palanggaon niya ang ila mga kaliwat. ²⁹ Kag wala nagabaylo ang Dios sang iya hunahuna parte sa mga tawo nga iya ginapili kag ginapakamaayo. ³⁰ Sang una, kamo nga mga indi Judio wala nagtuman sa Dios. Pero karon, tungod nga ang mga Judio wala nagtuman sa iya, ginakaluoyan kamo sang Dios. ³¹ Kag amo man ang matabo sa ila, nga bisan subong wala sila nagatuman sa Dios, kaluoyan man niya sila tungod nga ginakaluoyan niya kamo. ³² Kay gintugutan sang Dios nga ang tanan nga tawo mangin ulipon sang ila mga sala agod ipakita niya sa tanan ang iya kaluoy.

Pagpasalamat sa mga Kaayo sang Dios

³³ Makatilingala gid ang kaayo sang Dios! Indi ta matungkad ang iya kaalam kag ang iya nahibaluan! Sin-o bala ang makaintiendi sang iya hunahuna kag sang iya mga pamaagi? ³⁴ Pareho sang ginasiling sa Kasulatan,

³⁶ Kay ang tanan nga butang nagahalin sa Dios, kag ginhimo ini paagi sa iya kag para sa iya. Dayawon siya sa wala sing katapusan! Amen.

Ang Pagkabuhi Bilang Kristohanon

12 Gani mga utod, tungod sa kaluoy sang Dios sa aton, nagapangabay ako sa inyo nga ihalad ninyo ang inyo kaugalingon bilang buhi nga halad sa Dios. Itugyan ninyo ang inyo kaugalingon sa pag-alagad sa iya suno sa iya luyag. Amo ini ang husto nga pagsimba sa Dios. ² Indi kamo magsunod sa mga pagginawi sang mga tawo sa sini nga kalibutan. Tuguti ninyo ang Dios nga bag-uhon niya ang inyo hunahuna, agod mahibaluan ninyo ang kabubut-on sang Dios—kon ano ang maayo, husto, kag kon ano gid ang iya nagustuhan.

³ Bilang apostol nga amo ang bugay sang Dios sa akon, ginahambalan ko kamo tanan nga indi kamo maghunahuna nga daw si sin-o gid kamo, kundi hunahunaon ninyo sing husto kon ano ang inyo mga abilidad suno sa pagtuo nga ginhatag sang Dios sa inyo. ⁴ Kay kon paano nga ang aton lawas may madamo nga parte, kag ang kada parte may iya nga buluhaton, ⁵ kita nga mga tumuluo amo man. Bisan matuod nga madamo kita, isa lang kita ka lawas sa aton paghiusa kay Cristo, kag nagaalangot kita sa isa kag isa. ⁶ Kag tungod nga ang kada isa sa aton may iya nga abilidad nga nabaton suno sa bugay sang Dios, gamiton ta ining ginhatag niya. Kon may ginhatagan sing abilidad sa pagsugid sang mensahi sang Dios, gamiton niya ina suno sa iya pagtuo. ⁷ Kag kon may ginhatagan sing abilidad sa pagserbisyo sa iya isigkatawo, dapat magserbisyo siya; kon sa pagtudlo, dapat magpanudlo; ⁸ kon sa paglaygay, dapat magpanglaygay; kon sa paghatag sa mga imol, dapat maalwan nga manughatag; kon sa pagdumala, magdumala nga may kapisan; kag kon sa pagbulig sa mga nalisdan, magbulig nga may kalipay.

⁹ Kinahanglan sinsero gid ang aton paghigugma. Likawan ta ang malaot, kag himuon permi ang maayo. ¹⁰ Bilang mag-ulutod kay Cristo maghigugmaanay gid kita, kag magtinahuray sa isa kag isa. ¹¹ Magmapisan kita kag indi magtinamad; mag-alagad kita sa Ginoo nga hugot gid sa aton tagipusuon. ¹² Kag tungod nga may paglaom kita nga maayo ang aton palaabuton, dapat mangin malipayon kita. Batason ta ang mga kabudlayan, kag magpangamuyo kita permi. ¹³ Buligan ta ang mga katawhan sang Dios sa ila mga kinahanglanon, kag batunon ta sa aton balay ang mga dumuluong.

¹⁴ Ipangamuyo ninyo sa Dios nga pakamaayuhon niya ang mga tawo nga nagahingabot sa inyo. Indi kamo magpangamuyo nga silutan sila sang Dios. ¹⁵ Magkalipay kamo upod sa mga nagakalipay, kag magkasubo upod sa mga nagakasubo. ¹⁶ Tratara ninyo ang isa kag isa sing palareho.^[k] Indi kamo magpabugal kundi magpakig-abyan sa mga tawo nga kubos. Indi kamo maghunahuna nga maalam gid kamo.

¹⁷ Kon may maghimo sang malain sa inyo, indi kamo magbalos sang malain. Kundi pinsaron ninyo kon paano kamo makahimo sing maayo sa atubangan sang mga tawo. ¹⁸ Himua ninyo ang inyo masarangan nga wala gid sing gamo sa inyo pagpakig-upod sa tanan nga tawo. ¹⁹ Mga hinigugma, indi gid kamo magtimalos; pabay-i ang Ginoo nga magsilot sa ila sa iya kaakig. Kay nagasiling ang Ginoo sa Kasulatan, “Ako ang magatimalos; ako ang magasilot sa ila.”^{[l] 20} Gani sundon ta ang ginasiling sang Kasulatan: “Kon ang imo kaaway ginagutom, pakauna; kon ginauhaw, paimna. Kay kon himuon mo ini mahuya siya sa iya ginahimo sa imo.”^{[m] [n] 21} Indi kamo magpadaog sa malain, kundi dauga ninyo ang malain paagi sa paghimo sang maayo.

Ang Aton Obligasyon sa mga Nagadumala sa Gobyerno

13 Ang kada isa sa inyo dapat magmatinumanon sa mga nagadumala sa gobyerno, kay ang tanan nga paggobyerno halin sa Dios kag ang mga manugdumala ginbutang sang Dios sa ila puwesto. ² Ang nagakontra sa gobyerno nagakontra sa pagbuot sang Dios, kag ang nagahimo sini nagadala sang silot sa ila kaugalingon. ³ Kon maayo ang aton ginahimo, wala kita sing dapat kahadlukan sa mga nagadumala sa aton, luwas lang kon nagahimo kita sang malain. Gani agod indi ka mahadlok sa mga nagadumala, maghimo ka sang maayo, kag dayawon ka pa nila. ⁴ Ginbutang sila sang Dios sa ila puwesto para sa aton kaayuhan. Pero kon nakahimo ka sang malain, dapat mahadlok ka sa ila, tungod nga may gahom sila sa pagsilot sa imo; kay ginbutang sila sang Dios sa ila puwesto agod silutan ang mga nagahimo sang malain. ⁵ Gani dapat magpasakop kita sa aton gobyerno; indi lang tungod sa kahadlok naton sa silot, kundi tungod nga nahibaluan ta nga amo ini ang dapat naton nga himuon. ⁶ Amo man ini ang kabangdanan kon ngaa nagabayad kita sang aton buhis, kay ang mga manugdumala mga alagad sang Dios nga nagapangabudlay para gid sa sini nga butang. ⁷ Gani bayaran ninyo ang inyo nagkalain-lain nga klase sang buhis. Kag tahura ninyo kag padunggi ang mga may awtoridad.

Ang Aton Obligasyon sa Isa kag Isa

⁸ Dapat indi kamo magpabilin nga may utang bisan kay sin-o, luwas lang sa utang nga amo ang paghigugmaanay sa isa kag isa. Ang nagahigugma sa iya isigkatawo nakatuman sang Kasuguan. ⁹ Kay ang mga sugo nga pareho sang, “Indi ka magpanginbabayi ukon magpanginlalaki, indi ka magpatay, indi ka magpangawat, indi ka magkaibog,”^[o] kag ang iban pa nga mga sugo sarang matingob sa isa lang ka sugo nga nagasiling, “Higugmaon mo ang imo isigkatawo pareho sang paghigugma mo sa imo kaugalingon.”^{[p] 10} Kon ginahigugma ta ang aton isigkatawo, wala kita nagahimo sing malain sa ila. Amo ina nga kon may paghigugma kita ginatuman ta ang bug-os nga Kasuguan.

¹¹ Dapat ninyo himuon ini, tungod nga nahibaluan ninyo nga tion na ini nga dapat kamo magbugtaw. Kay ang kabug-usan sang aton kaluwasan mas malapit na sang sa una nga nagtuo kita kay Jesu-Cristo. ^12-13 Ang kadudulman madali na lang matapos kag ang kasanag madali na gid mag-abot. Gani isikway ta na ang malaot nga mga buluhaton sang kadudulman kag isuklob naton ang maayo nga kabuhi bilang armas naton nga mga ara na sa kasanag. Indi kita magpahubog ukon magsunod sa mga mahigko nga pagkinalipay. Indi kita maghimo sang imoral nga pagpakigrelasyon ukon magpagusto himo sang kalautan. Indi kita mag-inaway ukon maghisaay. ¹⁴ Sa baylo, ang pamatasan ni Ginoong Jesu-Cristo ang dapat makita sa inyo kabuhi. Kag indi ninyo paghatagan sing lugar ang inyo tawhanon nga kinaugali nga maghimo sang malain.