Beginning

22 Mas maayo nga pilion ang maayo nga reputasyon sang sa madamo nga manggad. Ang pagtahod sang mga tawo sa imo mas bilidhon pa sang sa bulawan kag pilak.

² Ang manggaranon kag ang imol pareho lang nga ginhimo sang Ginoo.

³ Nagalikaw ang maalamon nga tawo kon masugata niya ang katalagman, pero wala nagalikaw ang tawo nga wala sing alam, gani nagaantos siya.

⁴ Ang pagtahod sa Ginoo kag ang pagpaubos makahatag sa imo sang manggad, dungog, kag malawig nga kabuhi.

⁵ Nagalakat ang mga malaot sa dalan nga tunukon kag may mga siod. Maglikaw ka sa sina nga dalan kon ginatipigan mo ang imo kabuhi.

⁶ Tudlui ang bata sang husto nga pagginawi, kag dumdumon niya ina bisan tigulang na siya.

⁷ Ang mga imol ginadumalahan sang mga manggaranon, kag ang mga nagautang ulipon sang mga nagapautang.

⁸ Ang nagapanggas sang kalautan magaani sang kalaglagan, kag mauntat na ang iya pagpanghalit sa iban.

⁹ Pakamaayuhon sang Dios ang mga mahinatagon nga nagahatag sang pagkaon sa mga imol.

¹⁰ Kon palayason ang mga tawo nga nagapangyaguta, madula na ang pagbinaisay, pag-ilinaway, kag pag-insultuhanay.

¹¹ Mangin amigo sang hari ang tawo nga sinsero kag malulo maghambal.

¹² Ginabantayan maayo sang Ginoo ang mga maalamon, pero ginaguba niya ang mga plano sang mga maluibon.

¹³ Ang matamad nga tawo indi magguwa sa balay kay kuno may leon sa guwa kag basi tukbon siya.

¹⁴ Ang mga ginahambal sang malain nga babayi makahalit sa imo pareho sa madalom nga buho, kag sa sini nga buho nagakahulog ang mga ginakaugtan sang Ginoo.

¹⁵ Batasan na sang mga bata ang pagbinuang, pero matadlong ini nga batasan kon disiplinahon sila.

¹⁶ Magaimol ang tawo nga nagahatag sa mga manggaranon ukon nagapigos sa mga imol agod magmanggaranon siya.

Ang 30 ka Importante nga mga Hulubaton

¹⁷ Ang mga masunod amo ang dugang pa nga ginasiling sang maalamon nga mga tawo. Pamatii ini sing maayo samtang ginatudlo ko ini sa imo, ¹⁸ kay magmalipayon ka gid kon mahibaluan mo kag masaulo ini. ¹⁹ Ginatudlo ko ini subong sa imo agod magsalig ka sa Ginoo.

²⁰ Nagsulat ako sang 30 ka hulubaton nga makalaygay kag makahatag sa imo sang kaalam. ²¹ Paagi sini mahibaluan mo kon ano ang kamatuoran, kag makahatag ka sing masaligan nga sabat sa tawo nga magpamangkot sa imo.^[a]

‒1‒

²² Indi ka magpamintaha sa mga imol, kag indi sila pagdaog-dauga sa korte, ²³ kay ang Ginoo amo ang magadepensa sa ila. Kag kon ano ang inyo himuon sa ila nga indi maayo amo man ang himuon sang Ginoo sa inyo.

‒2‒

²⁴ Indi ka magpakig-abyan sa tawo nga dali maakig, ²⁵ kay basi kon magpareho ka man sa iya, kag masiod ka sa sina nga batasan.

‒3‒

²⁶ Indi ka magpromisa nga ikaw ang magbayad sang utang sang iban. ²⁷ Kay kon indi ka makabayad, kuhaon nila bisan ang imo hiligdaan.

‒4‒

²⁸ Indi mo paghalinon ang muhon^[b] nga ginbutang sang una sang imo mga katigulangan.

‒5‒

²⁹ Ang tawo nga maayo mag-obra magaalagad sa mga hari kag indi sa ordinaryo nga mga tawo.

‒6‒

23 Kon magkaon ka upod sa isa ka pangulo, magbantay ka gid sa imo hulag. ² Kon palakaon ka, punggi ang imo kaugalingon. ³ Indi ka magkaibog sa manamit nga pagkaon nga ginhanda niya, kay basi kon ginatilawan lang niya ang imo pagginawi.

‒7‒

⁴ Indi pagpakapuyi ang imo kaugalingon sa sobra nga pagpaninguha nga magmanggaranon. Sa baylo, punggi ang imo kaugalingon kag hunahunaa kon ano ang husto. ⁵ Ang kuwarta madula sa isa lang ka pamisok, nga daw sa may pakpak kag nagalupad palayo pareho sa agila.

‒8‒

⁶ Indi ka magkaon ukon magkaibog sa pagkaon nga ginhanda sang kuripot nga tawo, bisan manamit pa ini. ⁷ Kay ang tawo nga pareho sina nagabantay kon ano kadamo ang imo ginakaon.^[c] Nagasiling siya, “Sige, kaon pa.” Pero ato gali indi tinagipusuon ang iya pagsiling. ⁸ Gani iluad mo ang imo kinaon kag mangin wala sing pulos ang imo mga pagdayaw sa iya.

‒9‒

⁹ Indi ka magpakigsugilanon sa mga buang-buang, kay bisan may kaalam pa ang imo ginahambal wala lang gihapon ini sing pulos para sa ila.

‒10‒

¹⁰ Indi mo pag-agawon ang duta sang mga ilo paagi sa paghalin sang mga muhon sini nga dugay na. ¹¹ Kay ang Ginoo amo ang ila gamhanan nga manugdepensa. Siya ang magaapin sa ila kontra sa imo.

‒11‒

¹² Magpamati ka kon ginatadlong ang imo pamatasan agod makatuon ka.

‒12‒

^13-14 Indi ka magpabaya sa pagdisiplina sang imo bata. Ang paghanot indi makapatay sa iya, kundi makaluwas pa gani sa iya sa kamatayon.

‒13‒

^15-16 Anak, malipay gid ako kon mangin maalamon ka kag nagahambal sing husto.

‒14‒

¹⁷ Indi ka magkahisa sa mga makasasala kundi magtahod ka permi sa Ginoo. ¹⁸ Kag sigurado gid nga may maayo ka nga palaabuton, kag indi mapaslawan ang imo mga ginahandom.

‒15‒

¹⁹ Anak, magpamati ka sa mga ginatudlo ko sa imo. Magmaalamon ka kag sunda ang husto nga dalan. ^20-21 Indi ka magpareho^[d] sa mga palahubog kag palakaon, kay ina nga klase sang mga tawo dali mag-imol. Sagi lang sila katulog, gani sa ulihi magabayo na lang sila sang lapat.

‒16‒

²² Magpamati ka sa imo ginikanan nga naghatag sa imo sang kabuhi, kag indi sila pagpakalaina kon tigulang na sila. ²³ Tinguhai nga makabaton ka sang kamatuoran, kaalam, pagtadlong sa imo pamatasan, kag pag-intiendi. Kag indi mo gid ini pag-ibaylo sa bisan ano nga butang. ^24-25 Magakalipay gid ang imo ginikanan kon matarong kag maalamon ka. Igakalipay nila nga sila ang imo amay kag iloy.

‒17‒

²⁶ Anak, pamatii ako sing maayo, kag sunda ang akon pagkabuhi. ²⁷ Kay ang babayi nga nagabaligya sang iya lawas makahalit sa imo pareho sa madalom kag makitid nga buho. ²⁸ Pareho siya sa tulisan nga nagahulat sang mabiktima, kag siya ang kabangdanan sang pagluib sang madamo nga mga bana sa ila mga asawa.

‒18‒

²⁹ Sin-o ang tawo nga miserable, nagapangaway, nagareklamo, nagakapilasan nga sarang niya kuntani malikawan, kag nagapalamula ang iya mata? ³⁰ Siya amo ang tawo nga palahubog, nga mahilig magtilaw sang sari-sari nga ilimnon. ³¹ Indi ka magpaganyat sa maisog nga bino, nga kanami tulukon sa baso kag suwabe imnon. ³² Kay kon mahubog ka na, magalain ang imo pamatyag, nga daw sa ginkagat ka sang dalitan nga man-og. ³³ Kag bisan ano na lang ang imo makita, kag indi ka makahunahuna sing maayo. ³⁴ Ang pamatyag mo daw ara ka sa tunga sang lawod nga nagahigda sa ibabaw sang palo^[e] sang barko. ³⁵ Magasiling ka, “May naglampos kag nagsumbag sa akon, pero wala lang ako kabatyag. San-o pa ako maumpawan agod makainom ako liwat?”