Beginning
Gin-ilisan Bilang Rayna si Vashti
1 1-2 May isa ka hari sang Persia nga ang iya ngalan si Ahasuerus.[a] Nagaestar siya sa iya palasyo sa napaderan nga siyudad sang Susa. Ginadumalahan niya ang 127 ka probinsya nga halin sa India hasta sa Etiopia.[b] 3 Sang ikatatlo nga tuig sang iya paghari, nagpapunsyon siya para sa iya mga opisyal kag iban pa nga mga alagad. Nagtambong man ang mga lider sang mga soldado sang Persia kag Media, pati ang mga dungganon nga mga tawo kag mga opisyal sang mga probinsya. 4 Anom ka bulan ang punsyon; kag sa sulod sang sini nga mga binulan ginpakita ni Ahasuerus kon daw ano kamanggaranon ang iya ginharian, kag kon daw ano siya kagamhanan kag kahalangdon.
5 Pagkatapos sadto, nagpapunsyon naman ang hari para sa tanan nga pumuluyo sang napaderan nga siyudad sang Susa, halin sa pinakadungganon hasta sa pinakakubos. Ginhiwat ini nga punsyon sa lagwerta sang palasyo sang hari sa sulod sang pito ka adlaw. 6 Gindekorahan ang hardin sang puti kag asol nga mga kurtina nga ginhigtan sang higot nga linen nga granate,[c] kag ginpakabit sa mga sulosingsing nga pilak sa marmol nga mga haligi. Ang mga pulungkuan hinimo halin sa bulawan kag pilak, kag nabutang ini sa salog nga may mga desinyo nga kristal, marmol, nakar,[d] kag iban pa nga malahalon nga mga bato. 7-8 Nag-inom ang mga bisita sa bulawan nga mga ilimnan nga may nagkalain-lain nga mga desinyo. Ginpagustuhan sila sang hari sang malahalon nga bino. Nagsugo ang hari sa iya mga suluguon nga pagustuhan lang ang mga bisita.
9 Samtang nagapunsyon ang mga lalaki nga mga bisita, nagpapunsyon man si Rayna Vashti para sa mga babayi didto sa palasyo ni Haring Ahasuerus.
10 Sang ikapito nga adlaw sang punsyon, malipayon ang hari kay nakainom siya. Ginpatawag niya ang iya pito ka mataas nga opisyal nga personal nga nagaalagad sa iya. Sila amo sanday Mehuman, Bizta, Harbona, Bigta, Abagta, Zetar, kag Carkas. Ginsugo niya sila 11 nga pakadtuon didto sa iya si Rayna Vashti nga nagasuksok sang iya korona agod ipakita ang iya katahom sa mga opisyal kag sa tanan nga bisita, kay matahom gid siya. 12 Pero sang ginhambalan si Rayna Vashti sang mga alagad sang hari parte sa ginpasugo niya, nagpangindi siya nga magkadto didto. Gani naakig gid ang hari.
13 Kinabatasan na sang hari nga magpangayo sang laygay sa mga maalamon nga mga tawo nga nakahibalo sang mga kasuguan kag mga kinabatasan sang ginharian. 14 Ang permi niya ginapangayuan sang laygay amo sila ni Carshena, Shetar, Admata, Tarshish, Meres, Marsena, kag Memucan. Ini sila amo ang pito ka pinakamataas nga mga opisyal sang ginharian sang Persia kag Media, kag dali lang sila makapalapit sa hari.
15 Nagpamangkot ang hari sa ila, “Suno sa kasuguan sang Persia, ano bala ang dapat himuon kay Rayna Vashti tungod nga wala siya nagtuman sang akon sugo nga ginpasiling ko sa akon mga alagad?” 16 Nagsabat si Memucan sa hari kag sa iya mga opisyal, “Nakasala si Rayna Vashti indi lang sa imo, Mahal nga Hari, kundi pati man sa tanan nga opisyal kag mga katawhan sang bug-os mo nga ginharian. 17 Ang ginhimo ni Rayna Vashti sigurado gid nga mahibaluan sang tanan nga babayi sa ginharian, kag sundon man nila ina; indi man sila magtahod sa ila mga bana. Kay magarason sila nga si Rayna Vashti gani wala magtuman sang ginpatawag siya sang hari nga magkadto sa iya. 18 Sugod subong amo man ina ang himuon sang mga asawa sang mga opisyal sang Persia kag Media nga nakabati sang ginhimo sang rayna. Gani matabo permi nga ang mga asawa indi na magtahod sa ila mga bana, kag ang mga bana maakig sa ila mga asawa.
19 “Gani kon gusto mo, Mahal nga Hari, maghimo ka sang isa ka sugo nga nagasiling nga indi na magpakita sa imo si Rayna Vashti, kag ang katungdanan bilang rayna ihatag na lang sa iban nga mas maayo pa sang sa iya. Ipasulat ini nga sugo kag ilakip sa mga kasuguan sang aton ginharian nga Persia kag Media agod indi na maliwat. 20 Kag kon mabantala na ini sa bug-os mo nga ginharian nga puwerte kadako, tahuron sang mga asawa ang ila mga bana, halin sa pinakadungganon nga bana hasta sa pinakakubos.”
21 Nagustuhan sang hari kag sang iya mga opisyal ang ginsiling ni Memucan, gani ginsunod ini sang hari. 22 Nagpadala siya sang sulat sa tanan nga probinsya nga sakop sang iya ginharian, suno sa ila mga lingguahe. Kag nakasiling sa sini nga sulat nga ang tagsa ka bana amo ang dapat magdumala sa iya pamilya.
Ginhimo nga Rayna si Ester
2 Sang ulihi, sang naumpawan na si Haring Ahasuerus sa iya kaakig, nadumduman niya si Vashti kag ang ginhimo niya. Nadumduman man niya ang sugo nga iya ginhimo kontra kay Vashti. 2 Gani nagsiling sa iya ang iya personal nga mga alagad, “Mahal nga Hari, ngaa indi ka magpapangita sang matahom kag bataon nga mga dalaga? 3 Magpili ka sang mga opisyal sa kada probinsya nga sakop sang imo ginharian para magpangita sang matahom kag bataon nga mga dalaga kag magdala sa ila sa elistaran sang mga babayi diri sa napaderan nga siyudad sang Susa. Ipaatipan mo ang mga dalaga kay Hegai nga imo mataas nga opisyal, nga gintugyanan mo nga mag-atipan sa mga babayi sa palasyo. Kag siya ang bahala nga maghatag sa ila sang ila mga kinahanglanon sa pagpatahom. 4 Dayon ang magustuhan mo nga dalaga amo ang ibulos mo kay Vashti bilang rayna.” Nagustuhan sang hari ang ginsiling sa iya, gani ginsunod niya ini.
5 Karon, may isa ka Judio nga nagaestar sa napaderan nga siyudad sang Susa; ang iya ngalan amo si Mordecai. Ang iya amay amo si Jair, kag ang iya lolo amo si Shimei nga anak ni Kish nga halin sa tribo ni Benjamin. 6 Isa siya sa mga ginbihag sa Babilonia halin sa Jerusalem, kaupod ni Haring Jehoyakin[e] sang Juda. Ginbihag sila ni Haring Nebucadnezar sang Babilonia. 7 May pakaisa si Mordecai nga dalaga nga matahom kag nami sing lawas. Ang iya ngalan amo si Hadasa nga ginatawag man nga Ester. Sang napatay ang mga ginikanan ni Ester, ginsapupo siya ni Mordecai kag ginpadako bilang iya anak.
8 Sang ginbantala ang mando sang hari parte sa matahom nga mga dalaga, madamo nga mga dalaga ang gindala sa palasyo sang hari didto sa napaderan nga siyudad sang Susa. Kag isa sa ila amo si Ester. Ginpaatipan sila kay Hegai nga gintugyanan sa pag-atipan sa mga babayi sa palasyo. 9 Nanamian si Hegai kay Ester, kag maayo ang pagtratar niya sa iya. Ginhatagan niya dayon si Ester sang pagkaon kag mga kinahanglanon sa pagpatahom. Ginhatagan man niya siya sang pito ka suluguon nga babayi nga halin mismo sa palasyo sang hari, kag ginpaestar niya siya kag ang iya mga suluguon sa pinakamaayo nga kuwarto.
10 Wala magsugid si Ester nga Judio siya tungod kay ginhambalan siya ni Mordecai nga indi gid magpanugid. 11 Adlaw-adlaw, nagalakat-lakat si Mordecai malapit sa lagwerta sang ginaestaran sang mga babayi sa paghibalo sang kahimtangan ni Ester, kag kon ano na ang nagakatabo sa iya.
12 Antes paatubangon ang isa ka babayi sa hari kinahanglan makompleto anay niya ang isa ka tuig nga pagpatahom: sa sulod sang anom ka bulan banyusan niya ang iya lawas sang lana sang mira, kag sa sulod sang anom pa gid ka bulan butangan niya ang iya lawas sang mga pahamot kag sang iban pa nga klase sang mga pangpatahom. 13 Kag antes siya magkadto sa hari, hatagan siya sang bisan ano nga bayo kag alahas nga gusto niya nga isul-ob sa pag-atubang sa hari. 14 Magakadto siya sa hari sa gab-i, kag pagkaaga dal-on siya sa lain nga elistaran nga sa diin nagaestar ang mga asawa sang hari. Ginaatipan sila ni Shaashgaz, ang opisyal sang hari nga gintugyanan sa pag-atipan sang mga asawa sang hari. Wala sing bisan sin-o sa ila nga makabalik sa hari luwas lang kon gusto siya sang hari kag ipatawag niya siya.
15-16 Sang ikanapulo nga bulan, nga amo ang bulan sang Tebet, sadtong ikapito nga tuig sang paghari ni Ahasuerus, nag-abot ang turno ni Ester[f] nga magkadto sa hari didto sa palasyo. Gintuman ni Ester ang ginlaygay sa iya ni Hegai, ang mataas nga opisyal sang hari nga gintugyanan sa pag-atipan sa mga babayi sa palasyo. Kon ano ang ginsiling sa iya ni Hegai nga isul-ob niya sa pagkadto sa hari amo lang ang iya ginsul-ob. Nagadayaw sa iya ang tanan nga nakakita sa iya.
17 Nagustuhan sang hari si Ester labaw sa tanan nga babayi nga gindala sa iya. Nalipay gid siya sa iya, kag gintratar niya siya sing maayo. Ginkoronahan niya siya kag ginhimo nga rayna sa baylo ni Vashti. 18 Naghiwat dayon sang dako nga punsyon ang hari agod padunggan si Ester. Gin-imbitar niya ang tanan niya nga mga opisyal kag ang iban pa niya nga mga alagad. Kag gindeklarar niya sa bug-os nga ginharian nga magpahuway ang mga tawo sa sadto nga adlaw. Kag sa iya kaalwan, nagpanghatag siya sang regalo sa mga tawo.
Ginluwas ni Mordecai ang Hari
19 Sang ikaduha nga pagtipon sang mga dalaga, si Mordecai isa na ka opisyal nga nakapuwesto sa puwertahan sang palasyo. 20 Wala pa gid sadto nagpanugid si Ester nga Judio siya, subong sang ginbilin sa iya ni Mordecai. Ginatuman gihapon ni Ester si Mordecai pareho sang iya ginahimo sadto sang ginaatipan pa siya ni Mordecai.
21 Sang sadto nga tion nga si Mordecai isa na ka opisyal nga nakapuwesto sa puwertahan sang palasyo, may duha ka opisyal sang hari nga ang ila ngalan amo si Bigtana[g] kag si Teresh. Sila ang nagaguwardya sa puwertahan sang kuwarto sang hari. Karon, naakig sila kay Haring Ahasuerus kag nagplano sila sa pagpatay sa iya. 22 Pero nahibaluan ni Mordecai ang ila plano, gani ginsugid niya ini kay Rayna Ester. Dayon ginsugid man ini ni Ester sa hari kag ginpahibalo nga si Mordecai ang nakatukib sini. 23 Ginpaimbistigar ini sang hari. Kag sang napamatud-an nga matuod gid man, ginpabitay[h] niya si Bigtana kag si Teresh sa kahoy. Nagsugo ang hari nga isulat ini nga hitabo sa libro sang kasaysayan sang ginharian.
Nagplano si Haman sa Paglaglag sa mga Judio
3 Sang ulihi ginpataas ni Haring Ahasuerus ang posisyon ni Haman nga anak ni Hamedata nga Agagnon.[i] Ginhimo niya siya nga pinakamataas nga opisyal sa iya ginharian. 2 Ang tanan nga opisyal sang hari nga nakapuwesto sa puwertahan sang palasyo nagaluhod kay Haman bilang pagtahod sa iya, suno sa sugo sang hari. Pero si Mordecai iya wala nagaluhod. 3 Ginpamangkot siya sang iban nga mga opisyal kon ngaa wala siya nagatuman sa sugo sang hari. 4 Nagsabat siya nga isa siya ka Judio.[j] Adlaw-adlaw ginakombinsi siya sang iya kapareho nga mga opisyal pero indi gid siya magpamati. Gani ginsugid nila siya kay Haman agod mahibaluan nila kon bala pabay-an lang siya ni Haman.
5 Sang mahibaluan ni Haman nga indi magluhod si Mordecai sa pagtahod sa iya, naakig gid siya. 6 Kag sang mahibaluan pa gid niya nga isa ka Judio si Mordecai, nagplano siya nga indi lang si Mordecai ang iya ipapatay kundi pati man ang tanan nga Judio sa bug-os nga ginharian ni Haring Ahasuerus.
7 Sang nahauna nga bulan, nga amo ang bulan sang Nisan, sadtong ika-12 nga tuig sang paghari ni Ahasuerus, nagsugo si Haman nga maggabot-gabot agod mahibaluan kon ano ang husto nga adlaw kag bulan sa pagtuman sang iya plano. (Ang butang nga ginagamit nila sa paggabot-gabot ginatawag nga “pur.”) Ang nagabutan amo ang ika-13 nga adlaw[k] sang ika-12 nga bulan, nga amo ang bulan sang Adar.
8 Karon, nagsiling si Haman kay Haring Ahasuerus, “May isa ka lahi sang katawhan nga nagaestar sa nagkalain-lain nga probinsya sang imo ginharian kag may kaugalingon sila nga kasuguan nga lain sang sa iban nga mga katawhan. Wala sila nagatuman sang imo mga kasuguan kag indi maayo para sa imo, Mahal nga Hari, nga pabay-an lang sila. 9 Kon gusto mo, Mahal nga Hari, magmando ka nga pamatyon sila. Kag magahatag ako sing 350 ka tonelada nga pilak sa mga administrador sang imo ginharian, agod ibutang nila ini sa talaguan sang manggad sang ginharian.”
10 Ginkuha dayon sang hari ang iya singsing nga pangmarka[l] kag ginhatag kay Haman nga kaaway sang mga Judio, nga anak ni Hamedata nga Agagnon. 11 Nagsiling ang hari sa iya, “Sa imo na lang ang imo nga kuwarta, pero himua ang gusto mo nga himuon sa mga Judio.”
12 Gani sang ika-13 nga adlaw sang nahauna nga bulan, ginpatawag ni Haman ang mga sekretaryo sang hari. Ginpahimo niya sila sang sulat para sa mga gobernador, mga pangulo, kag mga opisyal sang tagsa ka probinsya sang ginharian, sa ila nga mga lingguahe. Ginpahimo ang sulat sa ngalan ni Haring Ahasuerus, kag ginmarkahan sang iya singsing. 13 Ginpadala ini sa tanan nga probinsya sang ginharian paagi sa mga mensahero. Nagamando sa sini nga sulat nga pamatyon gid sa isa lang ka adlaw ang tanan nga Judio, bata man ukon tigulang, pati mga babayi kag mga kabataan, kag kuhaon ang tanan nila nga pagkabutang. Himuon ini sa ika-13 nga adlaw sang ika-12 nga bulan, nga amo ang bulan sang Adar.
14-15 Sa sugo sang hari naglakat ang mga mensahero kag ginpanghatagan nila ang kada probinsya sang kopya sang amo nga mando, kag ginpahibalo ini sa mga tawo agod makahanda sila sa adlaw nga pamatyon ang tanan nga Judio. Ginpahibalo man ini nga mando sa napaderan nga siyudad sang Susa. Nagpungko ang hari kag si Haman sa pag-inom samtang ang mga tawo sa Susa nagakatingala kon ano ang nagakatabo.
Nagpangayo sang Bulig si Mordecai kay Ester
4 Sang mahibaluan ni Mordecai ang ginaplano kontra sa ila, gin-gisi niya ang iya bayo sa kasubo. Dayon nagsuksok siya sang sako, nagbutang sang abo sa iya ulo, kag nagsulod sa siyudad nga nagahilibion sing tudo gid. 2 Pero hasta lang siya sa guwa sang puwertahan sang palasyo tungod kay wala sing bisan sin-o nga ginatugutan nga magsulod sa palasyo nga nagasuksok sang sako. 3 Ang mga Judio sa kada probinsya nga nakabati sang mando sang hari naghilibion sing tudo gid. Nagpuasa sila kag naghinibi nga nagapanalambiton. Madamo sa ila ang nagsuksok sang sako kag naghigda sa abo.
4 Sang ginsugiran si Ester sang iya mga suluguon nga babayi kag sang mga opisyal nga nagaatipan sa iya parte kay Mordecai, natublag gid siya. Gani ginpadal-an niya sang bayo si Mordecai agod ilisan ang sako nga iya ginasuksok. Pero wala ini ginbaton ni Mordecai. 5 Tungod sadto, ginpatawag ni Ester si Hatac, nga isa sa mga opisyal sang hari nga gintugyanan sa pag-atipan sa iya. Ginsugo niya siya nga hibaluon kon ano ang problema ni Mordecai ngaa nagaamo siya sina.
6 Gani ginkadtuan ni Hatac si Mordecai sa may plasa sang siyudad, sa atubangan sang puwertahan sang palasyo. 7 Ginsugid ni Mordecai sa iya ang tanan nga natabo kag kon pila nga kuwarta ang ginpromisa ni Haman nga ihatag sa talaguan sang manggad sang ginharian, sa paglaglag sa mga Judio. 8 Ginhatagan siya ni Mordecai sang isa ka kopya sang mando sang hari nga ginbantala sa Susa, agod ipakita kay Ester. Ginsilingan man siya ni Mordecai nga isaysay kay Ester ang tanan nga natabo kag pangabayon si Ester nga magkadto sa hari sa pagpakitluoy nga kaluy-an ang iya mga kasimanwa.
9 Nagbalik si Hatac kay Ester kag ginsugid niya ang tanan nga ginsiling ni Mordecai. 10 Dayon ginpabalik ni Ester si Hatac kay Mordecai kag ginpasiling ini: 11 “Nahibaluan sang tanan nga opisyal sang hari kag sang tanan nga tawo sa bug-os nga ginharian nga ang bisan sin-o nga magpalapit sa hari sa sulod nga lagwerta, lalaki man ukon babayi, nga wala ginpatawag pagapatyon, luwas lang kon untayon sang hari ang iya bulawan nga bulobaston sa sina nga tawo. Kag ako mismo isa na ka bulan nga wala ginpatawag sang hari.”
12 Sang ginsugiran si Mordecai sang ginpasiling ni Ester, 13 amo ini ang sabat nga ginpasiling niya: “Indi ka maghunahuna nga ikaw lang ang maluwas sa tanan nga Judio tungod kay dira ka nagaestar sa palasyo. 14 Kay bisan maghipos-hipos ka lang sa sini nga tion, may iban nga magbulig kag magluwas sa mga Judio, pero ikaw iya kag ang imo mga paryente malaglag. Pero basi pa lang nahimo ka nga rayna para maluwas mo ang imo kapareho nga mga Judio.”
15 Amo ini ang ginpasiling ni Ester kay Mordecai, 16 “Lakat ka, kag tipuna ang tanan nga Judio diri sa Susa kag magpuasa kamo para sa akon. Indi kamo magkaon ukon mag-inom adlaw-gab-i, sa sulod sang tatlo ka adlaw. Mapuasa man ako kag ang akon mga suluguon nga babayi. Pagkatapos makadto ako sa hari bisan pa nga kontra ini sa kasuguan. Bahala na kon patyon ako.”
17 Gani naglakat si Mordecai kag gintuman niya ang tanan nga ginsiling ni Ester.
Nagpangabay si Ester sa Hari
5 Sang ikatatlo nga adlaw, nagsuksok si Ester sang iya bayo nga pangrayna kag nagtindog sa sulod nga lagwerta sang palasyo, sa atubangan sang trono sang hari. Nagapungko sadto ang hari sa iya trono nga nagaatubang sa puwertahan. 2 Sang nakita sang hari si Ester, nalipay siya sa iya, kag gin-untay niya ang iya bulawan nga bulobaston kay Ester. Nagpalapit si Ester kag gintandog ang punta sang bulobaston.
3 Nagpamangkot ang hari sa iya, “Ano ang kinahanglan mo, Mahal nga Rayna? Isiling lang kay ihatag ko sa imo bisan ang katunga pa sang akon ginharian.” 4 Nagsabat si Ester, “Kon gusto mo, Mahal nga Hari, magkadto kamo karon ni Haman sa panihapon nga ginpreparar ko para sa inyo.” 5 Nagsiling ang hari sa iya mga suluguon, “Tawga gilayon si Haman agod masunod namon ang gusto ni Ester.”
Gani nagkadto ang hari kag si Haman sa panihapon nga ginpreparar ni Ester. 6 Kag samtang nagaininom sila sang bino, nagpamangkot ang hari kay Ester, “Ano gid bala ang kinahanglan mo? Isiling lang kay ihatag ko sa imo bisan ang katunga pa sang akon ginharian.” 7 Nagsabat si Ester, “Amo ini ang akon pangabay: 8 Kon matuod nga maayo ka sa akon kag nalipay ka sa paghatag sang akon pangayuon, ginaimbitar ko kamo liwat ni Haman sa panihapon buwas nga ipreparar ko sa inyo. Kag dayon isiling ko ang akon pangabay sa imo.”
Nagplano si Haman nga Patyon si Mordecai
9 Sang sina nga adlaw, malipayon si Haman nga nagguwa sa palasyo. Pero naakig gid siya sang makita niya si Mordecai sa puwertahan sang palasyo nga wala man lang nagtindog ukon nagpakita sang pagtahod sa iya. 10 Pero ginpunggan lang niya ang iya kaugalingon kag nagpauli.
Pag-abot niya sa ila, ginpatawag niya ang iya asawa nga si Zeresh kag ang iya mga abyan. 11 Ginpahambog niya sa ila ang iya madamo nga manggad kag kabataan, kag ang tanan nga pagpadungog sa iya sang hari kag ang paghatag sa iya sang mataas nga posisyon nga labaw sa tanan nga opisyal kag sa iban pa nga mga alagad sang hari. 12 Nagsiling pa siya, “Indi lang ina, kundi ako lang ang gin-imbitar ni Rayna Ester nga makaupod sa hari sa panihapon nga ginpreparar niya. Kag sa liwat gin-imbitar naman niya ako nga magpanyapon buwas kaupod sang hari. 13 Pero ini tanan indi gid makalipay sa akon kon makita ko pa gihapon inang Judio nga si Mordecai nga nagapungko sa may puwertahan sang palasyo.”
14 Nagsiling sa iya ang iya asawa kag mga abyan, “Ngaa indi ka magpahimo sang bilitayan nga mga 75 ka tapak ang kataason. Kag buwas sa aga pangabaya ang hari nga ipabitay si Mordecai, agod malipayon ka nga mag-upod sa hari sa panihapon.” Nagustuhan ato ni Haman, gani nagpahimo siya sang bilitayan.
Hiligaynon Bible (Ang Pulong Sang Dios) Copyright © 1996, 2006 by Biblica, Inc.® Used by permission. All rights reserved worldwide.