Beginning

Ang Paghari ni Abia sa Juda^(A)

15 Nangin hari sang Juda si Abia sang ika-18 nga tuig sang paghari ni Jeroboam sa Israel. ² Sa Jerusalem nag-estar si Abia, kag naghari siya sa sulod sang tatlo ka tuig. Ang iya iloy amo si Maaca nga apo^[a] ni Absalom.^[b]

³ Ginhimo man niya ang tanan nga sala nga ginhimo sang iya amay. Indi maayo ang iya relasyon sa Ginoo nga iya Dios; indi pareho kay David nga iya katigulangan. ⁴ Pero tungod kay David, gintugot sang Ginoo nga iya Dios nga may kaliwat siya nga magahari^[c] sa Jerusalem paagi sa paghatag sa iya sang anak nga magabulos sa iya sa paghari kag magapabakod sa Jerusalem. ⁵ Kay ginhimo ni David ang matarong sa panulok sang Ginoo, kag samtang buhi siya wala niya paglapasa ang mga sugo sang Ginoo, luwas lang sa ginhimo niya kay Uria nga Hithanon.

^6-7 Sadto anay permi lang nagainaway si Rehoboam kag si Jeroboam, kag sang ulihi si Abia naman kag si Jeroboam ang nagainaway. Ang iban pa nga estorya parte sa paghari ni Abia, kag ang tanan nga iya ginhimo, nasulat sa Libro sang Kasaysayan sang mga Hari sang Juda. ⁸ Sang napatay si Abia, ginlubong siya sa Banwa ni David. Kag si Asa nga iya anak amo ang nagbulos sa iya bilang hari.

Ang Paghari ni Asa sa Juda^(B)

⁹ Nangin hari sang Juda si Asa sang ika-20 nga tuig sang paghari ni Jeroboam sa Israel. ¹⁰ Sa Jerusalem nag-estar si Asa, kag naghari siya sa sulod sang 41 ka tuig. Ang iya lola amo si Maaca nga apo^[d] ni Absalom. ¹¹ Maayo ang ginhimo ni Asa sa panulok sang Ginoo, pareho kay David nga iya katigulangan. ¹² Ginpalayas niya sa Juda ang mga lalaki kag mga babayi nga nagabaligya sang ila lawas sa mga lugar nga ila ginasimbahan, kag ginpakuha niya ang tanan nga dios-dios nga ginpahimo sang iya mga katigulangan. ¹³ Pati ang iya lola nga si Maaca ginpahalin niya sa pagkarayna, kay nagpahimo siya sang makangilil-ad nga hulohaligi nga simbolo sang diosa nga si Ashera. Ginpautod ni Asa ini nga hulohaligi kag ginpasunog sa Kidron nga ililigan sang tubig. ¹⁴ Bisan wala madula ang mga simbahan sa mataas nga mga lugar, matutom gihapon siya sa Ginoo sa bug-os niya nga kabuhi. ¹⁵ Gindala niya sa templo sang Ginoo ang mga pilak, mga bulawan, kag ang iban pa nga mga butang nga ginhalad niya kag sang iya amay sa Ginoo.

¹⁶ Permi lang nagainaway si Asa kag si Baasha nga hari sang Israel samtang nagahari sila. ¹⁷ Ginsalakay ni Baasha ang Juda, kag ginpabakod niya ang banwa sang Rama agod wala sing may makaguwa ukon makasulod sa teritoryo ni Haring Asa sang Juda. ¹⁸ Ginpanguha ni Asa ang tanan nga pilak kag bulawan nga nabilin sa mga bodega sang templo sang Ginoo kag sang iya palasyo. Gin-intrigar niya ini sa iya mga opisyal, kag ginsugo niya sila nga dal-on ini kay Haring Ben Hadad sang Aram^[e] nga nagaestar sa Damascus. Si Ben Hadad anak ni Tabrimon kag apo ni Hezion. ¹⁹ Amo ini ang mensahi ni Asa kay Ben Hadad: “Maghimo kita sang kasugtanan nga magdampiganay kita, pareho sang ginhimo sang aton mga amay. Batuna ang regalo ko sa imo nga pilak kag bulawan, kag ginapangabay ko ikaw nga untaton mo na ang imo pagpakigdampig kay Haring Baasha sang Israel agod pabay-an na niya ako.”

²⁰ Nagsugot si Ben Hadad sa ginpangabay ni Haring Asa, kag ginsugo niya ang mga kumander sang iya mga soldado nga salakayon ang mga banwa sang Israel. Naagaw nila ang Ion, Dan, Abel Bet Maaca, ang bug-os nga Kineret, kag ang bug-os nga Naftali. ²¹ Sang mabatian ini ni Baasha, ginpauntat niya ang pagpabakod sang Rama, kag nagbalik siya sa Tirza. ²² Dayon nagmando si Haring Asa sa tanan gid nga taga-Juda nga kuhaon nila ang mga bato kag mga troso nga gin-gamit ni Baasha sa pagpabakod sang Rama. Kag gin-gamit ini ni Haring Asa sa pagpabakod sang Geba sa Benjamin, kag sang Mizpa.

²³ Ang iban pa nga estorya parte sa paghari ni Asa, kag ang iya bantog nga mga binuhatan kag ang tanan niya nga ginhimo, pati ang mga banwa nga iya ginpabakod, nasulat sa Libro sang Kasaysayan sang mga Hari sang Juda. Sang tigulang na si Asa may sakit siya sa tiil. ²⁴ Kag sang napatay siya, ginlubong siya sa ginlubngan sang iya mga katigulangan sa banwa sang iya katigulangan nga si David. Kag si Jehoshafat nga iya anak amo ang nagbulos sa iya bilang hari.

Ang Paghari ni Nadab sa Israel

²⁵ Nangin hari sang Israel si Nadab nga anak ni Jeroboam sang ikaduha nga tuig sang paghari ni Asa sa Juda. Naghari si Nadab sa bug-os nga Israel sa sulod sang duha ka tuig. ²⁶ Malain ang iya ginhimo sa panulok sang Ginoo. Nagsunod siya sa pagginawi sang iya amay kag sa sala nga iya ginhimo, nga nangin kabangdanan sang pagpakasala sang mga taga-Israel.

²⁷ Karon, si Baasha nga anak ni Ahia, nga halin sa tribo ni Isacar, nagplano sing malain kontra kay Nadab. Ginpapatay niya si Nadab samtang ginasalakay ni Nadab kag sang bug-os nga Israel ang Gibeton, nga isa ka banwa sang mga Filistinhon. ²⁸ Ang pagpatay ni Baasha kay Nadab natabo sang ikatatlo nga tuig sang paghari ni Asa sa Juda. Kag si Baasha amo ang nagbulos kay Nadab bilang hari. ²⁹ Pag-umpisa gid ni Baasha nga maghari, ginpamatay niya ang bug-os nga pamilya ni Jeroboam, kag wala gid siya sing may ginbilin bisan isa. Natabo ini suno sa ginsiling sang Ginoo paagi sa iya alagad nga si Ahia nga taga-Shilo. ³⁰ Kay naakig ang Ginoo, ang Dios sang Israel, kay Jeroboam tungod sa iya mga sala nga ginhimo, nga nangin kabangdanan sang pagpakasala sang mga taga-Israel.

³¹ Ang iban pa nga estorya parte sa paghari ni Nadab, kag ang tanan nga iya ginhimo, nasulat sa Libro sang Kasaysayan sang mga Hari sang Israel. ³² Permi lang nagainaway si Asa kag si Baasha samtang nagahari sila.

Ang Paghari ni Baasha sa Israel

³³ Nangin hari sang Israel si Baasha nga anak ni Ahia sang ikatatlo nga tuig sang paghari ni Asa sa Juda. Sa Tirza nag-estar si Baasha, kag naghari siya sa sulod sang 24 ka tuig. ³⁴ Malain ang iya ginhimo sa panulok sang Ginoo. Nagsunod siya sa pagginawi ni Jeroboam kag sa sala nga iya ginhimo, nga nangin kabangdanan sang pagpakasala sang mga taga-Israel.

16 Amo ini ang mensahi sang Ginoo kontra kay Baasha nga iya ginhambal paagi kay Jehu nga anak ni Hanani: ² “Ginkuha ko ikaw sa manubo nga kahimtangan,^[f] kag ginhimo nga pangulo sang akon katawhan nga mga Israelinhon. Pero ginsunod mo ang pagginawi ni Jeroboam kag ikaw ang nangin kabangdanan sang pagpakasala sang akon katawhan, kag ginpaakig mo ako tungod sa ila mga sala. ³ Gani laglagon ko ikaw kag ang imo panimalay, pareho sa ginhimo ko sa panimalay ni Jeroboam nga anak ni Nebat. ⁴ Ang mga miyembro sang imo panimalay nga magakalamatay sa banwa pagakaunon sang mga ido, kag ang magakalamatay sa uma pagakaunon sang mga pispis.”

⁵ Ang iban pa nga estorya parte sa paghari ni Baasha, kag ang iya bantog nga mga binuhatan kag ang iban pa niya nga ginhimo, nasulat sa Libro sang Kasaysayan sang mga Hari sang Israel. ⁶ Sang napatay si Baasha, ginlubong siya sa Tirza. Kag si Elah nga iya anak amo ang nagbulos sa iya bilang hari.

⁷ Ato nga mensahi sang Ginoo kontra kay Baasha kag sa iya panimalay ginhambal sang Ginoo paagi kay Propeta Jehu nga anak ni Hanani. Ginhambal ato sang Ginoo tungod sa tanan nga malain nga ginhimo ni Baasha sa iya panulok. Ginpaakig ni Baasha ang Ginoo tungod sa iya mga ginhimo nga pareho sa ginhimo sang panimalay ni Jeroboam, kag tungod sa iya nga pagpamatay sa bug-os nga panimalay ni Jeroboam.

Ang Paghari ni Elah sa Israel

⁸ Nangin hari sang Israel si Elah nga anak ni Baasha sang ika-26 nga tuig sang paghari ni Asa sa Juda. Sa Tirza nag-estar si Elah, kag naghari siya sa sulod sang duha ka tuig.

⁹ Karon, si Zimri nga isa sa iya mga opisyal kag kumander sang katunga sang iya mga manugkarwahe, nagplano sing malain kontra sa iya. Isa ka adlaw, nagpahubog si Elah sa Tirza, didto sa balay ni Arza nga amo ang manugdumala sang palasyo sa Tirza. ¹⁰ Nagsulod si Zimri sa balay kag ginpatay niya si Elah. Natabo ini sang ika-27 nga tuig sang paghari ni Asa sa Juda. Kag si Zimri ang nagbulos kay Elah bilang hari.

¹¹ Pag-umpisa gid ni Zimri nga maghari, ginpamatay niya ang bug-os nga pamilya ni Baasha. Wala gid siya sing may ginbilin nga lalaki bisan sa mga paryente kag mga abyan ni Baasha. ¹² Ginpamatay ni Zimri ang bug-os nga pamilya ni Baasha suno sa ginsiling sang Ginoo paagi kay Propeta Jehu. ¹³ Kay ginpaakig ni Baasha kag sang iya anak nga si Elah ang Ginoo, ang Dios sang Israel, tungod sa mga sala nga ila ginhimo, nga nangin kabangdanan sang pagpakasala sang mga taga-Israel, paagi sa pagsimba sa mga dios-dios.

¹⁴ Ang iban pa nga estorya parte sa paghari ni Elah, kag ang tanan nga iya ginhimo, nasulat sa Libro sang Kasaysayan sang mga Hari sang Israel.

Ang Paghari ni Zimri sa Israel

¹⁵ Nangin hari sang Israel si Zimri sang ika-27 nga tuig sang paghari ni Asa sa Juda. Didto siya nag-estar sa Tirza, pero pito lang ka adlaw ang iya paghari. Kay sang nagakampo ang mga soldado sang Israel malapit sa Gibeton, nga isa ka banwa sang mga Filistinhon, ¹⁶ nabalitaan nila nga ginpatay ni Zimri ang hari. Gani sadto mismo nga adlaw didto sa kampo, ginhimo nila si Omri nga hari sang Israel. Ining si Omri amo ang kumander sang mga soldado sang Israel.

¹⁷ Naghalin dayon sa Gibeton si Omri kag ang iya mga kaupod nga mga taga-Israel, kag ginsalakay nila ang Tirza. ¹⁸ Sang makita ni Zimri nga naagaw na ang banwa, nagsulod siya sa mabakod nga parte sang palasyo kag ginsunog ang palasyo, gani napatay siya. ¹⁹ Natabo ini tungod sa mga sala nga iya ginhimo. Malain ang iya ginhimo sa panulok sang Ginoo, kag nagsunod siya sa pagginawi ni Jeroboam kag sa sala nga iya ginhimo, nga nangin kabangdanan sang pagpakasala sang mga taga-Israel.

²⁰ Ang iban pa nga estorya parte sa paghari ni Zimri, kag ang parte sa iya pagrebelde, nasulat sa Libro sang Kasaysayan sang mga Hari sang Israel.

Ang Paghari ni Omri sa Israel

²¹ Natunga ang katawhan sang Israel sa duha ka grupo. Ang isa ka grupo gusto nga mangin hari si Tibni nga anak ni Ginat, kag ang isa naman iya ka grupo gusto si Omri. ²² Pero mas mabakod ang mga nagaapin kay Omri sang sa mga nagaapin kay Tibni nga anak ni Ginat. Napatay si Tibni, kag si Omri ang nangin hari.

²³ Nangin hari sang Israel si Omri sang ika-31 nga tuig sang paghari ni Asa sa Juda. Naghari siya sa sulod sang dose ka tuig; ang anom sini ka tuig didto sa Tirza. ²⁴ Ginbakal niya kay Shemer ang bukid sang Samaria sing mga 70 ka kilo nga pilak, kag ginpatindugan niya ini sang siyudad. Dayon gin-ngalanan niya ini nga siyudad nga Samaria, nga halin sa ngalan ni Shemer nga amo anay ang tag-iya sang bukid.

²⁵ Malain ang ginhimo ni Omri sa panulok sang Ginoo, kag nagpakasala siya labaw pa sa mga hari nga nauna sa iya. ²⁶ Nagsunod siya sa pagginawi ni Jeroboam nga anak ni Nebat kag sa sala nga iya ginhimo, nga nangin kabangdanan sang pagpakasala sang mga taga-Israel. Ginpaakig nila ang Ginoo, ang Dios sang Israel, paagi sa pagsimba sa mga dios-dios.

²⁷ Ang iban pa nga estorya parte sa paghari ni Omri, kag ang iya bantog nga mga binuhatan kag ang iban pa niya nga ginhimo, nasulat sa Libro sang Kasaysayan sang mga Hari sang Israel. ²⁸ Sang napatay si Omri, ginlubong siya sa Samaria. Kag si Ahab nga iya anak amo ang nagbulos sa iya bilang hari.

Ang Paghari ni Ahab sa Israel

²⁹ Nangin hari sang Israel si Ahab nga anak ni Omri sang ika-38 nga tuig sang paghari ni Asa sa Juda. Sa Samaria nag-estar si Ahab, kag naghari siya sa sulod sang 22 ka tuig. ³⁰ Malain ang iya ginhimo sa panulok sang Ginoo, labaw pa sa ginhimo sang mga hari nga nauna sa iya. ³¹ Indi pa siya kontento sa pagsunod sa mga sala nga ginhimo ni Jeroboam, kundi ginpangasawa pa niya si Jezebel nga anak ni Haring Etbaal sang Sidon, kag nag-alagad siya kag nagsimba sa dios-dios nga si Baal. ³² Nagpatindog siya sang templo kag halaran para kay Baal didto sa Samaria. ³³ Nagpahimo man siya sang hulohaligi nga simbolo sang diosa nga si Ashera. Ginpaakig gid niya ang Ginoo, ang Dios sang Israel, labaw pa sa ginhimo sang mga hari sang Israel nga nauna sa iya.

³⁴ Sang tion sang paghari ni Ahab, ginpatindog liwat ni Hiel nga taga-Betel ang Jerico. Sang ginatukod niya ang mga pundasyon sini, napatay ang iya kamagulangan nga anak nga si Abiram. Kag sang ginapaobra na niya ang mga puwertahan sini, napatay ang iya kamanghuran nga anak nga si Segub. Natabo ini tanan suno sa ginsiling sang Ginoo paagi kay Josue nga anak ni Nun.^[g]

Nagdala sang Pagkaon ang Uwak kay Elias

17 Karon, may isa ka propeta nga ang iya ngalan si Elias. Nagaestar siya sa Tishbe, nga sakop sang Gilead. Nagsiling siya kay Ahab, “Ginasiguro ko gid sa imo, sa presensya sang buhi nga Ginoo, ang Dios sang Israel nga akon ginaalagaran, nga wala sing tun-og ukon ulan nga magaabot sa sulod sang pila ka tuig kon indi ako magsiling nga magaabot ini.”

² Nagsiling dayon ang Ginoo kay Elias, ³ “Maghalin ka diri kag magpasidlangan kag magpanago ka sa Kerit nga ililigan sang tubig, sa sidlangan sang Suba sang Jordan. ⁴ Didto ka mag-inom sa ililigan sang tubig, kag suguon ko ang mga uwak sa pagdala sa imo sang pagkaon didto.” ⁵ Gintuman ni Elias ang sugo sang Ginoo sa iya. Nagkadto siya sa Kerit nga ililigan sang tubig, sa sidlangan sang Suba sang Jordan kag didto nagtiner. ⁶ Ginadal-an siya sang mga uwak sang tinapay kag karne kon aga kag gab-i, kag didto siya nagainom sa ililigan sang tubig.

Ang Balo nga Babayi sa Zarefat

⁷ Sang ulihi naghubas ang ililigan sang tubig kay wala na nag-ulan. ⁸ Nagsiling dayon ang Ginoo kay Elias, ⁹ “Magkadto ka sa Zarefat sa Sidon, kag didto magtiner. May ginsugo ako didto nga balo nga babayi nga magpakaon sa imo.” ¹⁰ Gani nagkadto si Elias sa Zarefat. Pag-abot niya sa may puwertahan sang banwa, may nakita siya nga balo nga babayi nga nagapangahoy. Ginsilingan niya ang babayi, “Palihog dal-i ako sing diutay lang nga tubig agod makainom ako.” ¹¹ Sang nagalakat ang balo sa pagkuha sini, ginsilingan pa gid siya ni Elias, “Palihog dal-i man ako sang tinapay.”

¹² Nagsiling ang balo, “Nagasugid ako sing matuod sa presensya sang buhi nga Ginoo, nga imo Dios, nga wala na ako sing tinapay. Ang nabilin na lang isa ka hakop nga harina sa yahong kag diutay nga lana sa tibod. Nagapanguha gani ako sang pila lang ka bilog nga kahoy agod dal-on sa balay kag lutuon ang nabilin nga harina para sa akon kag sa akon anak, kag pagkatapos sina mapatay na kami sa gutom.”

¹³ Nagsiling si Elias sa iya, “Indi ka magpalibog. Pauli ka, kag himua ang imo ginsiling. Pero lutui anay ako sing gamay lang nga tinapay halin sa nabilin mo nga harina, kag dal-a dayon diri sa akon. Pagkatapos magluto ka man para sa imo kag sa imo anak. ¹⁴ Kay amo ini ang ginasiling sang Ginoo, ang Dios sang Israel, ‘Indi maubusan sang harina ang imo yahong kag indi maubusan sang lana ang imo tibod hasta sa adlaw nga padal-an ko na sang ulan ang duta.’ ” ¹⁵ Naglakat ang babayi kag ginhimo niya ang ginsiling ni Elias. Gani may pagkaon adlaw-adlaw para kay Elias kag para sa balo kag sa iya anak. ¹⁶ Kay wala maubusi sing harina ang yahong kag wala man maubusi sing lana ang tibod, suno sa ginsiling sang Ginoo paagi kay Elias.

¹⁷ Sang ulihi nagmasakit ang anak sang babayi. Naglala ang iya balatian hasta nga napatay siya. ¹⁸ Nagsiling ang babayi kay Elias, “Ano ang naakigan mo sa akon, alagad sang Dios? Nagkadto ka bala diri sa pagpatay sa akon anak bilang silot sa akon mga sala?” ¹⁹ Nagsabat si Elias, “Ihatag sa akon ang imo bata.” Ginkuha ni Elias ang bata sa iya iloy, kag gindala ini sa ibabaw nga kuwarto, nga sa diin siya nagaestar. Ginpahigda niya ang bata sa iya katre, ²⁰ kag nagpanawag siya sa Ginoo, “O Ginoo, nga akon Dios, ngaa ginpadal-an mo man sang trahedya ining balo nga akon ginaestaran paagi sa pagpatay sa iya bata?” ²¹ Ginhap-an dayon ni Elias sing tatlo ka beses ang bata kag nagpanawag sa Ginoo, “O Ginoo nga akon Dios, buhia ini nga bata!” ²² Ginsabat sang Ginoo ang pangamuyo ni Elias, kag nabuhi liwat ang bata. ²³ Dayon gindala ni Elias ang bata sa idalom kag ginhatag sa iya iloy. Nagsiling si Elias, “Tan-awa ang imo bata, buhi siya!” ²⁴ Nagsiling dayon ang babayi kay Elias, “Karon nahibaluan ko na nga alagad gid ikaw sang Dios, kag matuod nga nagahambal ang Ginoo paagi sa imo.”