Beginning

Nagrebelde ang Israel kay Rehoboam^(A)

12 Nagkadto si Rehoboam sa Shekem, nga sa diin nagtipon ang mga Israelinhon sa pagproklamar sa iya nga hari. ² Pagkabati sini ni Jeroboam nga anak ni Nebat, nagbalik siya sa Israel. (Kay sadto nga panahon didto siya nagaestar sa Egipto, nga sa diin nagpalagyo siya kay Haring Solomon.) ³ Ginpatawag sang katilingban sang Israel si Jeroboam, kag tanan sila nagkadto kay Rehoboam kag nagsiling, ⁴ “Mabug-at ang mga ginpatuman sang imo amay sa amon. Pero kon pamag-anon mo ini alagaran ka namon.”

⁵ Nagsabat si Rehoboam, “Hatagi ninyo ako anay sang tatlo ka adlaw sa paghunahuna sini, pagkatapos balik kamo sa akon.” Gani nagpauli ang mga tawo. ⁶ Nagpakigkita dayon si Haring Rehoboam sa mga manugdumala nga nakaalagad sa iya amay nga si Solomon sang buhi pa siya. Nagpamangkot si Rehoboam sa ila, “Ano bala ang inyo malaygay nga isabat ko sa ginapangabay sang sadto nga mga tawo?” ⁷ Nagsabat sila, “Kon ihatag mo sa ila subong ang ila ginapangabay, kag ipakita mo sa ila nga handa ka nga mag-alagad sa ila, magaalagad sila sa imo hasta san-o.”

⁸ Pero wala pagtumana ni Rehoboam ang ila laygay, sa baylo nagpakigkita siya sa iya katubo-tubo nga mga pamatan-on nga nagaalagad sa iya. ⁹ Nagpamangkot siya sa ila, “Ano bala ang inyo malaygay nga isabat ko sa ginapangabay sang sadto nga mga tawo? Nagapangabay sila sa akon nga pamag-anan ko ang mabug-at nga mga ginpatuman sang akon amay sa ila.” ¹⁰ Nagsabat ang mga pamatan-on, “Amo ini ang isabat mo sa sadto nga mga tawo nga nagapangabay sa imo: ‘Ang akon kamalingking mas dako pa sa hawak sang akon amay. ¹¹ Ang buot ko silingon nga mas mabug-at pa ang ipatuman ko sa inyo sang sa ginpatuman sang akon amay. Kon ginhanot kamo sang akon amay sang latigo, hanuton ko kamo sang putik nga may matalom nga mga metal.^[a]’ ”

¹² Pagkaligad sang tatlo ka adlaw, nagbalik si Jeroboam kag ang mga tawo kay Haring Rehoboam, suno sa ginsiling sang hari sa ila. ¹³ Pero wala pagtumana ni Rehoboam ang ginlaygay sa iya sang mga manugdumala. Sa baylo, ginhambalan niya sing masakit ang mga tawo ¹⁴ suno sa ginlaygay sang mga pamatan-on. Nagsiling siya sa ila, “Mabug-at ang ginpatuman sang akon amay sa inyo, pero mas mabug-at pa ang ipatuman ko sa inyo. Kon ginhanot kamo sang akon amay sang latigo, hanuton ko kamo sang putik nga may matalom nga mga metal.”

¹⁵ Gani wala magpamati ang hari sa pangabay sang mga tawo, kay ini pagbuot sang Ginoo agod matuman ang iya ginsiling kay Jeroboam nga anak ni Nebat paagi kay Ahia nga taga-Shilo. ¹⁶ Sang mareyalisar sang mga Israelinhon nga wala sila pagpamatii sang hari, nagsiling sila sa hari, “Wala kami labot sa imo nga kaliwat ni David! Bahala ka na sa imo ginharian! Dali kamo mga Israelinhon, mapauli kita!” Gani nagpalauli ang mga Israelinhon. ¹⁷ Ang mga Israelinhon lang nga nagaestar sa mga banwa sang Juda amo ang padayon nga gindumalahan ni Rehoboam.

¹⁸ Karon, ginpakadto ni Haring Rehoboam sa mga Israelinhon si Adoram,^[b] ang manugdumala sang mga tawo nga ginapilit nga mag-obra, agod magpakig-areglo sa ila. Pero ginbato siya sang mga Israelinhon hasta nga napatay. Pagkabati sini ni Rehoboam nagdali-dali siya sakay sa iya karwahe kag nagpalagyo sa Jerusalem. ¹⁹ Bisan hasta subong nagarebelde ang mga Israelinhon sa mga kaliwat ni David.

²⁰ Sang mabalitaan sang tanan nga Israelinhon nga nakapauli na si Jeroboam, ginpatawag nila siya sa isa ka pagtilipon, kag ginhimo nila siya nga hari sa bug-os nga Israel. Ang tribo lang ni Juda ang nagpabilin nga mainunungon sa mga kaliwat ni David.

Ginpaandaman ni Shemaya si Rehoboam^(B)

²¹ Pag-abot ni Rehoboam sa Jerusalem, gintipon niya ang mga hanas nga mga soldado sang mga tribo sang Juda kag Benjamin. Nakatipon siya sang 180,000 ka soldado sa pagpakig-away kontra sa katawhan sang Israel kag sa pagbawi sang iya ginharian. ²² Pero nagsiling ang Dios kay Shemaya nga iya alagad, ²³ “Hambala si Haring Rehoboam sang Juda, nga anak ni Solomon, kag ang tanan nga katawhan sang Juda kag Benjamin kag ang iban pa nga nagaestar kaupod nila ²⁴ nga ako, ang Ginoo, nagasiling, ‘Indi kamo magpakig-away sa inyo kadugo nga mga Israelinhon. Magpauli kamo, kay pagbuot ko ini tanan.’ ” Nagtuman sila sa Ginoo kag nagpauli, suno sa ginmando sang Ginoo.

Nagpahimo si Jeroboam sang Bulawan nga mga Baka

²⁵ Ginpapaderan ni Jeroboam ang banwa sang Shekem sa kabukiran sang Efraim, kag didto siya nag-estar. Sang ulihi nagkadto siya sa Penuel kag ginpakay-o niya ini. ²⁶ Nagsiling siya sa iya kaugalingon, “Basi mabalik ang ginharian sa mga kaliwat ni David ²⁷ kon magpadayon ang katawhan sa pagkadto sa Jerusalem agod maghalad didto sa templo sang Ginoo. Mahimo nga mag-unong liwat sila sa ila agalon nga si Haring Rehoboam sang Juda. Kag kon matabo ina, patyon nila ako kag mabalik sila kay Rehoboam.”

²⁸ Gani pagkatapos nga nagpalaygay si Jeroboam parte sini, nagpahimo siya sang duha ka bulawan nga baka. Nagsiling dayon siya sa mga tawo, “Mga Israelinhon, mabudlay na para sa inyo nga magkadto pa sa Jerusalem. Ari ang inyo mga dios nga nagpaguwa sa inyo sa Egipto.” ²⁹ Ang isa ka bulawan nga baka ginpabutang niya sa Betel kag ang isa sa Dan. ³⁰ Ining ginhimo ni Jeroboam nangin kabangdanan sang pagpakasala sang mga taga-Israel. Nagakadto pa sila bisan sa Dan sa pagsimba didto.

³¹ Nagpahimo pa gid si Jeroboam sang mga simbahan sa mataas nga mga lugar, kag nagpili siya sang mga tawo nga mag-alagad bilang mga pari, bisan indi sila mga kaliwat ni Levi. ³² Nagpapiesta man siya sang ika-15 nga adlaw sang ikawalo nga bulan, pareho sang piesta sa Juda. Sa sina nga adlaw, naghalad siya sa Betel sang mga halad sa halaran para sa bulawan nga mga baka nga iya ginpahimo. Kag didto nagpili siya sang mga pari nga iya ibutang sa mga simbahan nga iya ginpahimo sa mataas nga mga lugar. ³³ Sa sina nga adlaw nga naghalad siya sa halaran nga iya ginpahimo sa Betel, gin-umpisahan niya ang piesta nga para sa mga Israelinhon. Siya mismo ang nagpili sang ika-15 nga adlaw sang ikawalo nga bulan para sa sini nga piesta.

Ginpakamalaot sang Propeta ang Halaran sa Betel

13 Karon, ginsugo sang Ginoo ang isa niya ka alagad nga taga-Juda sa pagkadto sa Betel. Pag-abot niya didto, nagatindog si Jeroboam sa halaran para maghalad. ² Ginsugo sang Ginoo ang iya alagad nga pakamalauton niya ato nga halaran. Siling niya, “Amo ini ang ginasiling sang Ginoo parte sa sini nga halaran: May matawo nga isa ka bata sa mga kaliwat ni David nga ang iya ngalan si Josia. Pamatyon niya kag ihalad sa sini nga halaran ang mga pari nga nagaalagad sa mga simbahan sa mataas nga mga lugar kag nagahalad sa sini nga halaran. Magakalasunog ang ila mga tul-an sa sini nga halaran.” ³ Sa sina mismo nga adlaw, naghatag ang alagad sang Dios sang tanda nga matabo ang iya ginhambal. Siling niya, “Amo ini ang tanda nga ginsiling sang Ginoo: Marumpag ini nga halaran kag ang mga abo sa sini nga halaran maglalapta.”

⁴ Pagkabati sadto ni Haring Jeroboam, gintudlo niya ang tawo kag nagsiling, “Dakpa ninyo siya!” Pero gulpi lang nga nagtig-a ang kamot sang hari, gani indi na niya mapaidalom ang iya kamot. ⁵ Kag dayon narumpag ang halaran kag ang mga abo sini naglalapta, suno gid sa tanda nga ginsiling sang alagad sang Dios nga ginpahayag sa iya sang Ginoo.

⁶ Dayon nagsiling ang hari sa alagad sang Dios, “Ipangamuyo mo ako sa Ginoo nga imo Dios nga ayuhon niya ang akon kamot.” Gani nagpangamuyo ang alagad sang Dios sa Ginoo, kag nag-ayo ang kamot sang hari. ⁷ Nagsiling liwat ang hari sa alagad sang Dios, “Dali sa balay kag magkaon, kag hatagan ko ikaw sang regalo.” ⁸ Pero nagsabat ang alagad sang Dios, “Bisan ihatag mo pa sa akon ang katunga sang imo pagkabutang, indi ako mag-upod sa imo ukon magkaon ukon mag-inom sa sini nga lugar. ⁹ Kay ginmanduan ako sang Ginoo nga indi gid ako magkaon ukon mag-inom samtang diri ako, kag sa akon pagpauli indi ako mag-agi sa akon gin-agyan sang pagkadto ko diri.” ¹⁰ Gani lain nga dalan ang iya gin-agyan pagpauli niya.

¹¹ Sadto nga tion, may isa ka tigulang nga propeta nga nagaestar sa Betel. Ginkadtuan siya sang iya mga anak nga lalaki^[c] kag ginsugiran sang tanan nga ginhimo sang alagad sang Dios sadto nga adlaw sa Betel. Ginsugiran man nila siya kon ano ang ginsiling sang alagad sang Dios sa hari. ¹² Nagpamangkot ang ila amay, “Diin siya nag-agi pagpauli?” Ginsugiran nila siya kon diin siya nag-agi. ¹³ Dayon nagsiling ang ila amay sa ila, “Ipreparar ninyo ang asno para sa akon.” Gani ginpreparar nila ang asno, kag nagsakay siya ¹⁴ kag ginlagas niya ang alagad sang Dios. Naabtan niya siya nga nagapungko sa puno sang kahoy nga terebinto. Ginpamangkot niya siya, “Ikaw bala ang alagad sang Dios nga halin sa Juda?” Nagsabat siya, “Huo.” ¹⁵ Nagsiling ang tigulang nga propeta, “Dali sa balay kag magkaon.” ¹⁶ Nagsiling ang alagad sang Dios, “Indi ako puwede nga magbalik kag mag-upod sa imo, kag indi man ako puwede nga magkaon ukon mag-inom upod sa imo sa sini nga lugar. ¹⁷ Kay ginhambalan ako sang Ginoo nga indi gid ako magkaon ukon mag-inom samtang diri ako, kag sa akon pagpauli indi ako mag-agi sa akon gin-agyan sang pagpakadto ko diri.” ¹⁸ Nagsiling ang tigulang nga propeta, “Propeta man ako pareho sa imo. Kag ginsugo sang Ginoo ang isa ka anghel sa pagsiling sa akon nga dal-on ko ikaw sa akon balay agod makakaon ka kag makainom.” (Pero nagbutig ang tigulang nga propeta.) ¹⁹ Gani nag-upod sa iya balay ang alagad sang Dios kag nagkaon kag nag-inom siya didto.

²⁰ Samtang nagapungko sila sa lamisa, may ginhambal ang Ginoo sa tigulang nga propeta. ²¹ Dayon nagsiling ang tigulang nga propeta sa alagad sang Dios nga halin sa Juda, “Amo ini ang ginasiling sang Ginoo: Ginlapas mo ang ginsiling sang Ginoo nga imo Dios; wala mo pagtumana ang iya ginsugo sa imo. ²² Nagsiling siya sa imo nga indi ka magkaon kag mag-inom sa sini nga lugar, pero nagbalik ka diri kag nagkaon kag nag-inom. Tungod sang imo ginhimo, ang imo bangkay indi pag-ilubong sa lulubngan sang imo mga katigulangan.”

²³ Pagkatapos kaon kag inom sang alagad sang Dios, ginpreparar sang tigulang nga propeta ang asno para sa iya pagpauli. ²⁴ Kag samtang nagapauli siya, ginsugata siya sang isa ka leon kag ginpatay. Ang iya bangkay nagahamyang sa dalan, kag ang leon kag ang asno nagatindog sa tupad sang iya bangkay. ²⁵ Nakita sang mga nagaalagi ang bangkay kag ang leon sa tupad sini, kag ginbalita nila ini sa banwa nga sa diin nagaestar ang tigulang nga propeta.

²⁶ Sang mabatian ini sang tigulang nga propeta, nagsiling siya, “Siya ang alagad sang Dios nga naglapas sa ginhambal sang Ginoo. Gintugyan siya sang Ginoo sa leon nga nagsalakay kag nagpatay sa iya, suno sa ginsiling sang Ginoo sa iya.”

²⁷ Nagsiling dayon ang tigulang nga propeta sa iya mga anak nga lalaki, “Ipreparar ninyo ang asno para sa akon.” Kag ginpreparar nila ini. ²⁸ Naglakat siya dayon, kag nakita niya ang bangkay nga nagahamyang sa dalan kag ang leon kag ang asno nga nagatindog sa tupad sini. Wala pagkauna sang leon ang bangkay ukon pag-anha ang asno. ²⁹ Ginkuha sang tigulang nga propeta ang bangkay sang alagad sang Dios kag ginkarga sa asno, kag gindala sa iya banwa agod makapangasubo siya sa bangkay kag malubong niya ini. ³⁰ Ginlubong niya siya sa lulubngan nga ginpahimo niya mismo para sa iya kaugalingon, kag nagpangasubo gid sila sa pagkapatay sang alagad sang Dios.

³¹ Pagkatapos lubong, nagsiling ang tigulang nga propeta sa iya mga anak nga lalaki, “Kon mapatay na gani ako, ilubong ninyo ako sa ginlubngan sang alagad sang Dios, kag itupad ninyo ako sa iya. ³² Kay ang mga pulong nga ginpahambal sang Ginoo sa iya parte sa halaran sa Betel kag sa mga simbahan sa mataas nga mga lugar sa Samaria sigurado gid nga matuman.”

³³ Bisan pa sini nga natabo, wala gihapon nagbag-o si Jeroboam sa iya malain nga mga pagginawi. Nagpili gihapon siya sang mga tawo nga mag-alagad bilang mga pari sa mga simbahan sa mataas nga mga lugar. Ang bisan sin-o nga gusto mag-alagad bilang pari gin-ordinahan niya. ³⁴ Ining ginhimo ni Jeroboam nangin kabangdanan sang pagpakasala sang iya panimalay kag nagdala sa ila sang kapierdihan kag kalaglagan.

Ang Ginhambal ni Propeta Ahia Batok kay Jeroboam

14 Sadto nga tion, nagmasakit ang bata nga lalaki ni Jeroboam nga si Abia. ² Gani nagsiling si Jeroboam sa iya asawa, “Magpakuno-kuno ka agod wala sing may makakilala sa imo nga asawa ko ikaw, kag magkadto ka sa Shilo. Ato didto si Ahia, ang propeta nga nagsiling sa akon nga mangin hari ako sang Israel. ³ Magkadto ka sa iya nga may dala nga mga regalo nga napulo ka tinapay, mga kalan-on, kag isa ka tibod nga dugos, kay sugiran ka niya kon ano ang matabo sa aton bata.” ⁴ Gani nagkadto ang asawa ni Jeroboam sa balay ni Ahia sa Shilo. Tigulang na si Ahia kag indi na siya makakita. ⁵ Pero nagsiling ang Ginoo kay Ahia, “Nagapakadto diri ang asawa ni Jeroboam nga nagapakuno-kuno agod indi siya makilala. Mamangkot siya sa imo parte sa iya bata nga nagamasakit, kag sabton mo siya sang akon isiling sa imo.”

⁶ Gani sang mabatian ni Ahia nga nagapasulod siya sa puwertahan, nagsiling si Ahia, “Dali, sulod. Nahibaluan ko nga asawa ka ni Jeroboam. Ngaa nagapakuno-kuno ka pa? May malain ako nga balita sa imo. ⁷ Pauli ka kag silinga si Jeroboam nga amo ini ang ginasiling sang Ginoo, ang Dios sang Israel: Ginpili ko ikaw sa mga tawo kag ginhimo nga pangulo sang akon katawhan nga mga Israelinhon. ⁸ Ginkuha ko ang ginharian sa mga kaliwat ni David kag ginhatag sa imo. Pero indi ka pareho kay David nga akon alagad, nga nagtuman sa akon mga sugo kag nagsunod sa akon sa bug-os niya nga tagipusuon, kag naghimo sing matarong sa akon panulok. ⁹ Mas malain pa ang imo ginhimo sang sa ginhimo sang mga nauna sa imo. Ginsikway mo ako kag ginpaakig paagi sa pagpahimo sang metal nga mga dios-dios. ¹⁰ Tungod sini, laglagon ko ang imo panimalay. Pamatyon ko ang tanan nga miyembro sang imo panimalay nga mga lalaki, ulipon ukon indi. Laglagon ko sing bug-os ang imo panimalay pareho sa higko^[d] nga ginsunog nga wala sing may nabilin. ¹¹ Ang mga miyembro sang imo panimalay nga magakalamatay sa banwa pagakaunon sang mga ido, kag ang magakalamatay sa uma pagakaunon sang mga pispis. Matabo gid ini, kay ako, ang Ginoo, ang nagasiling sini.”

¹² Dayon nagsiling si Ahia sa asawa ni Jeroboam, “Magpauli ka na sa inyo. Pag-abot mo sa inyo siyudad, mapatay ang imo bata. ¹³ Magapangasubo sa iya ang tanan nga taga-Israel, kag ilubong siya. Siya lang sa panimalay ni Jeroboam ang hatagan sang nagakaigo nga lubong, kay siya lang sa panimalay ni Jeroboam ang nalipayan sang Ginoo, ang Dios sang Israel. ¹⁴ Kag sa sini gid nga tiyempo, may ibutang ang Ginoo nga hari sa Israel nga amo ang magalaglag sa panimalay ni Jeroboam. ¹⁵ Silutan sang Ginoo ang Israel hasta nga magakurog ini pareho sang pagkurog sang tigbaw sa sulog nga tubig. Kuhaon niya sila sa sining maayo nga duta nga iya ginhatag sa ila mga katigulangan, kag laptahon niya sila sa unhan sang Suba sang Eufrates tungod kay ginpaakig nila siya sang maghimo sila sang mga hulohaligi nga simbolo sang diosa nga si Ashera. ¹⁶ Pabay-an niya sila tungod sa mga sala ni Jeroboam, nga nangin kabangdanan sang pagpakasala sang mga taga-Israel.”

¹⁷ Dayon nagpauli ang asawa ni Jeroboam sa Tirza. Pag-abot gid niya sa puwertahan sang ila balay, napatay dayon ang iya bata. ¹⁸ Nagpangasubo sa bata ang tanan nga taga-Israel kag ginlubong nila siya, suno man sa ginsiling sang Ginoo paagi sa iya alagad nga si Propeta Ahia.

¹⁹ Ang iban pa nga estorya parte sa paghari ni Jeroboam, pati ang iya mga pagpakig-away, nasulat sa Libro sang Kasaysayan sang mga Hari sang Israel. ²⁰ Naghari si Jeroboam sa Israel sa sulod sang 22 ka tuig. Kag sang napatay siya, si Nadab nga iya anak amo ang nagbulos sa iya bilang hari.

Ang Paghari ni Rehoboam sa Juda^(C)

²¹ Si Rehoboam nga anak ni Solomon amo ang hari sa Juda. Nagaedad siya sing 41 ka tuig sang nangin hari siya. Kag naghari siya sa sulod sang 17 ka tuig sa Jerusalem, ang siyudad nga ginpili sang Ginoo sa tanan nga tribo sang Israel, nga sa diin padunggan siya. Ang iloy ni Rehoboam amo si Naama nga Ammonhon.

²² Nagpakasala ang katawhan sang Juda sa panulok sang Ginoo, kag mas grabe pa ang kaakig sang Ginoo sa ila sang sa ila mga katigulangan, kay mas grabe ang ila mga sala. ²³ Naghimo man sila sang mga simbahan sa mataas nga mga lugar kag sang handumanan nga mga bato, kag nagpatindog sila sang mga hulohaligi nga simbolo sang diosa nga si Ashera sa ibabaw sang tagsa ka bukid kag sa idalom sang tagsa ka madabong nga kahoy. ²⁴ Wala labot sina, may ara pa sila nga mga lalaki kag mga babayi nga nagabaligya sang ila lawas sa mga lugar nga ila ginasimbahan. Ang katawhan sang Juda naghimo sang tanan nga makangilil-ad nga butang nga ginahimo anay sang mga nasyon nga ginpatabog sang Ginoo sa mga Israelinhon.

²⁵ Sang ikalima nga tuig sang paghari ni Rehoboam, ginsalakay ni Haring Shishak sang Egipto ang Jerusalem. ²⁶ Ginpanguha niya ang mga manggad sa templo sang Ginoo kag sa palasyo. Ginkuha niya ang tanan, pati na ang tanan nga taming nga bulawan nga ginpahimo ni Solomon. ²⁷ Gani nagpahimo si Haring Rehoboam sang mga taming nga saway sa pag-ilis sadto nga mga taming, kag gin-intrigar niya ini sa mga opisyal sang mga guwardya nga nagabantay sa puwertahan sang palasyo. ²⁸ Kag kon magkadto ang hari sa templo sang Ginoo, nagaupod sa iya ang mga guwardya nga dala ini nga mga taming, kag pagkatapos ginabalik man nila ini sa ila kuwarto.

²⁹ Ang iban pa nga mga estorya parte sa paghari ni Rehoboam, kag ang tanan nga iya ginhimo, nasulat sa Libro sang Kasaysayan sang mga Hari sang Juda. ³⁰ Permi lang sadto nagainaway si Rehoboam kag si Jeroboam. ³¹ Sang napatay si Rehoboam, ginlubong siya sa ginlubngan sang iya mga katigulangan sa Banwa ni David. (Ang iloy ni Rehoboam amo si Naama nga Ammonhon.) Si Abia^[e] nga iya anak amo ang nagbulos sa iya bilang hari.