Beginning

Ang Parte sa Pagpatay nga Wala Mahibalui

21 “Halimbawa may bangkay sang tawo nga nakita sa duta nga ginahatag sa inyo sang Ginoo nga inyo Dios nga inyo panag-iyahan, kag wala mahibalui kon sin-o ang nagpatay sini. ² Kinahanglan nga takson sang inyo mga manugdumala kag mga manughukom ang distansya sang bangkay sa mga banwa sa palibot. ³ Dayon ang mga manugdumala sang banwa nga pinakamalapit sa nahamtangan sang bangkay magkuha sang bakiya nga wala pa gid makaagi obra ukon arado. ⁴ Dal-on nila ini sa ililigan sang tubig nga ang duta sa tupad sini wala pa gid maarado ukon matamnan. Kag didto balion nila ang liog sang bakiya. ⁵ Dapat magkadto man didto ang mga pari nga mga kaliwat ni Levi, kay ginpili sila sang Ginoo nga inyo Dios nga mag-alagad kag maghatag sang bendisyon sa ngalan sang Ginoo, kag maghusay sang tanan nga kaso. ⁶ Dayon ang tanan nga manugdumala sang banwa nga pinakamalapit sa lugar nga sa diin nakita ang bangkay magpanghugas sang ila mga kamot sa ibabaw sang bakiya nga ginbali ang liog. ⁷ Dayon magasiling sila, ‘Indi kami ang nagpatay kag wala man kami nakakita kon sin-o ang nagpatay. ⁸ O Ginoo, patawara ang imo katawhan nga mga Israelinhon nga imo ginluwas sa Egipto. Indi kami pagsukta sa kamatayon sining inosente nga tawo.’ Dayon wala na sila sang salabton sa kamatayon sang sadto nga tawo. ⁹ Paagi sa pagtuman sini, indi kamo pagsukton sang Ginoo sa pagpatay, kay nakita niya nga matarong kamo.

Ang Pagpangasawa sa Bihag nga Babayi

¹⁰ “Halimbawa nagpakig-away kamo sa inyo mga kaaway kag gintugyan sila sa inyo sang Ginoo nga inyo Dios, kag ginbihag ninyo sila. ¹¹ Kag halimbawa ang isa sa inyo nakakita sang isa ka matahom nga babayi sa mga bihag kag naluyag siya sa iya kag gusto niya siya nga pangasaw-on. ¹² Kon matabo ini, dal-on niya ang babayi sa iya balay kag kalbuhon, utdan ang mga kuko, ¹³ kag ilisan ang bayo nga ginasuksok sang ginbihag ini. Kinahanglan magpabilin sa iya balay ang babayi sa sulod sang isa ka bulan samtang nagapangasubo ang babayi para sa iya mga ginikanan. Pagkatapos sina, puwede na siya nga pangasaw-on. ¹⁴ Pero kon sa ulihi wala na siya sing gana sa babayi, dapat palakton niya ini sa bisan diin nga gusto niya. Indi niya siya pag-ibaligya ukon pag-ulipunon tungod kay ginpakahuy-an na niya siya.

Ang Kinamatarong sang mga Kamagulangan

¹⁵ “Halimbawa may isa ka tawo nga duha ang iya asawa, kag ginahigugma niya ang isa pero ang isa wala, kag may mga kabataan siya sa ila nga duha. Kag halimbawa ang iya kamagulangan nga lalaki bata sang iya asawa nga wala niya ginahigugma. ¹⁶ Kon partihon na gani niya ang iya pagkabutang sa iya mga anak, kinahanglan nga ang parte nga para sa iya kamagulangan nga anak indi pag-ihatag sa anak sang iya asawa nga ginahigugma niya. Dapat ihatag gid niya ini sa kamagulangan bisan ang iloy sini wala niya ginahigugma. ¹⁷ Dapat kilalahon niya nga iya kamagulangan nga anak ang anak sang iya asawa nga wala niya ginahigugma. Kag ihatag niya sa iya ang doble nga parte sang iya pagkabutang kay siya ang nahauna niya nga anak kag may kinamatarong siya sa pagbaton sang iya bahin bilang kamagulangan nga anak.

Ang Indi Matinumanon nga Anak

¹⁸ “Halimbawa ang isa ka tawo may anak nga lalaki nga matig-a sing ulo kag rebelde, kag wala nagasunod sa iya mga ginikanan bisan ginadisiplina nila siya. ¹⁹ Kon matabo ini, dal-on sang mga ginikanan ining ila anak sa mga manugdumala didto sa puwertahan sang banwa. ²⁰ Masiling dayon sila sa mga manugdumala, ‘Ining anak namon matig-a sing ulo kag rebelde; wala siya nagatuman sa amon. Gastador siya kag palahubog.’ ²¹ Kinahanglan nga batuhon siya sang tanan nga pumuluyo sang banwa hasta nga mapatay. Dapat dulaon ninyo ini nga kalautan sa inyo.^[a] Kon mabatian ini sang tanan nga Israelinhon mahadlok sila.

Iban pa nga mga Kasuguan

²² “Kon ang isa ka tawo ginsilutan sang kamatayon tungod sang krimen nga iya nahimo, kag ang iya bangkay ginbitay sa kahoy, ²³ kinahanglan nga indi maagahan ang iya bangkay didto sa kahoy. Dapat ilubong ninyo ini sa amo man nga adlaw, kay ang bisan sin-o nga ginbitay sa kahoy ginpakamalaot sang Dios. Indi ninyo pagdagtaan ang duta nga ginahatag sa inyo sang Ginoo nga inyo Dios bilang palanublion ninyo.

22 “Kon makita ninyo nga nakabuhi ang baka ukon karnero ukon kanding sang inyo kapareho, indi ninyo ini pagpabay-an kundi dal-on ninyo sa tag-iya. ² Pero kon malayo ang ginaestaran sang tag-iya ukon wala kamo makakilala sa tag-iya, dal-a sa inyo ang sapat hasta nga mag-abot ang tag-iya nga nagapangita sini. Dayon ihatag ini sa iya. ³ Amo man ina ang inyo himuon sa asno ukon sa panapton ukon sa bisan ano nga butang nga nadula sang inyo kapareho. Indi ninyo ini pagpabay-an.

⁴ “Kon makita ninyo nga ang asno ukon ang baka sang inyo kapareho nalup-og sa dalan, indi ninyo ini pagpabay-an. Buligi gid ang tag-iya sa pagpatindog sini.

⁵ “Ang babayi indi dapat magsuksok sang bayo nga panglalaki, ukon ang lalaki magsuksok sang bayo nga pangbabayi, kay ginakangil-aran sang Ginoo nga inyo Dios ang nagahimo sini.

⁶ “Kon may makita kamo nga pugad sang pispis sa higad sang dalan, sa kahoy ukon sa duta, kag ang inang nagaluob sa iya mga buto ukon mga itlog, indi pagkuhaa ang inang upod sa mga buto ukon mga itlog. ⁷ Puwede ninyo kuhaon ang mga buto ukon mga itlog, pero kinahanglan nga buy-an ninyo ang inang, agod mangin maayo ang inyo kahimtangan kag magkabuhi kamo sing malawig.

⁸ “Kon magpatindog kamo sang balay, kinahanglan nga butangan ninyo sang barandilya ang palibot sang inyo matapan nga atop, agod wala kamo sing salabton kon may mahulog halin sa inyo atop kag mapatay.

⁹ “Indi kamo magtanom sang iban nga binhi sa talamnan sang ubas. Kon himuon ninyo ini, mangin iya na sang templo ang bunga sang inyo gintanom kag pati ang bunga sang inyo talamnan sang ubas.

¹⁰ “Indi ninyo pagpareson ang baka kag ang asno sa pag-arado. ¹¹ Indi kamo magsuksok sang bayo nga hinimo halin sa duha ka klase sang tela.

¹² “Butangan ninyo sang gaway-gaway ang apat ka pamusod sang inyo kunop.

Ang Kasuguan Parte sa Pagkaputli

¹³ “Halimbawa, ginpangasawa sang isa ka tawo ang isa ka babayi, kag pagkatapos nila hulid, naakig siya sa iya asawa ¹⁴ kag ginbutang-butangan niya siya. Siling niya, ‘Natukiban ko sang paghulid ko sa akon asawa nga indi na siya birhen.’ ¹⁵ Dayon ang mga ginikanan sang babayi magkadto sa mga manugdumala sang banwa didto sa may puwertahan sang banwa. Magdala sila sang ebidensya nga birhen ang ila anak. ¹⁶ Dayon masiling ang amay sang babayi sa mga manugdumala, ‘Ginpaasawa ko ang akon anak sa sini nga tawo kag karon naakig siya sa akon anak. ¹⁷ Ginbutang-butangan pa niya ang akon anak paagi sa pagsiling nga indi na ini birhen sang ginpangasawa niya. Pero ari ang ebidensya nga birhen ang akon anak.’ Dayon ipakita sang ginikanan sa mga manugdumala ang hapin sa higdaan sang mag-asawa nga may dugo. ¹⁸ Dakpon dayon sang mga manugdumala ang lalaki kag silutan. ¹⁹ Pamultahon nila siya sang 100 ka bilog nga pilak kag ihatag ini sa amay sang babayi, kay ginpakahuy-an niya ang isa ka Israelinhon nga birhen. Kag kinahanglan nga indi gid niya pagbulagan ang babayi samtang buhi siya.

²⁰ “Pero kon matuod ang ginasiling sang bana kag wala sing makita nga ebidensya nga birhen ang babayi, ²¹ dal-on ang amo nga babayi sa atubangan sang balay sang iya amay kag didto batuhon siya sang mga lalaki sang banwa hasta nga mapatay. Makahuluya nga butang ang iya ginhimo sa Israel paagi sa pagpakighilawas samtang ara pa siya sa poder sang iya amay. Dapat dulaon ninyo ini nga kalautan sa inyo.^[b]

²² “Kon ang isa ka tawo nadakpan nga nagapakighilawas sa babayi nga may bana, sila nga duha sang babayi kinahanglan nga patyon. Dapat dulaon ninyo ini nga kalautan sa Israel.

²³ “Kon ang isa ka tawo nagpakighilawas sa isa ka babayi nga kalaslon na, kag natabo ini sa isa ka banwa, ²⁴ dal-on ninyo sila nga duha sa puwertahan sang banwa kag batuhon hasta nga mapatay. Patyon ang babayi kay bisan didto siya sa banwa wala siya nagsinggit sa pagpangayo sang bulig. Patyon man ang lalaki tungod kay nagpakighilawas siya sa babayi nga kalaslon na. Dapat dulaon ninyo ini nga kalautan sa inyo.

²⁵ “Pero kon ginlugos sang lalaki ang babayi nga kalaslon na sa may guwa sang banwa, ang lalaki lang ang patyon. ²⁶ Indi ninyo pag-anha ang babayi; wala siya nakasala nga dapat silutan sang kamatayon. Ini nga kaso pareho lang sa kaso sang tawo nga nagsalakay sang iya kapareho kag ginpatay ini. ²⁷ Kay sa guwa sang banwa ginlugos ang babayi. Bisan nagsinggit pa siya sa pagpangayo sang bulig, wala gihapon sing may makabati sa pagbulig sa iya.

²⁸ “Kon nadakpan ang isa ka lalaki nga ginlugos niya ang isa ka babayi nga indi kalaslon, ²⁹ magbayad ang lalaki sang 50 ka bilog nga pilak sa amay sang babayi. Kinahanglan nga pakaslan niya ang babayi tungod kay ginkuha niya ang iya pagkababayi, kag kinahanglan nga indi gid niya siya pagbulagan samtang buhi pa siya.

³⁰ “Kinahanglan nga indi magpakighilawas ang anak sa asawa sang iya amay, kay mahuy-an ang iya amay.

Ang mga Tawo nga Ginsikway sa Pagtilipon sang Katilingban sang Ginoo

23 “Wala sing tawo nga ginkapon ukon gin-utdan sang kinatawo nga makaimpon sa katilingban sang Ginoo.

² “Ang tawo nga anak sa guwa indi makaimpon sa katilingban sang Ginoo pati ang iya mga kaliwat hasta sa ikanapulo nga henerasyon. ³ Wala sing Ammonhon ukon Moabnon ukon bisan sin-o sa ila mga kaliwat hasta sa ikanapulo nga henerasyon nga makaimpon sa katilingban sang Ginoo. ⁴ Kay wala nila kamo paghatagi sang pagkaon ukon tubig sang nagpanglakaton kamo halin sa Egipto, kag ginsuhulan pa nila si Balaam nga anak ni Beor nga taga-Petor sa Aram Naharaim^[c] sa pagsumpa sa inyo. ⁵ Pero wala pagpamatii sang Ginoo nga inyo Dios si Balaam. Sa baylo, ginhimo niya nga bendisyon ang sumpa sa inyo, kay ginahigugma kamo sang Ginoo nga inyo Dios. ⁶ Samtang buhi pa kamo, indi gid kamo magbulig sa mga Ammonhon ukon Moabnon sa bisan ano nga paagi.

⁷ “Indi ninyo pagpakalaina ang mga Edomnon, kay mga kadugo ninyo sila. Indi man ninyo pagpakalaina ang mga Egiptohanon, kay nag-estar kamo anay sa ila duta bilang mga dumuluong. ⁸ Ang ila mga kaliwat sa ikatatlo nga henerasyon puwede makaimpon sa katawhan sang Ginoo.

Iban pa nga mga Pagsulundan

⁹ “Kon magpakig-away kamo sa inyo mga kaaway, maglikaw gid kamo sa bisan ano nga butang nga makapahigko sa inyo. ¹⁰ Kon may isa sa inyo nga naguwaan sang semilya sa iya pagtulog sa gab-i, kinahanglan nga magguwa siya sa kampo kag didto anay siya magtiner. ¹¹ Pagkahapon, magpaligo siya, kag pagkasalop sang adlaw puwede na siya makabalik sa kampo.

¹² “Magpili kamo sang lugar sa guwa sang kampo nga himuon ninyo nga palamus-unan. ¹³ Kinahanglan nga ang kada isa sa inyo may pangkutkot sa inyo mga gamit, agod nga kon magpamus-on kamo, magkutkot kamo kag tabunan ini. ¹⁴ Kay ang Ginoo nga inyo Dios nagalibot-libot sa inyo kampo sa pagluwas sa inyo kag sa pagtugyan sang inyo mga kaaway sa inyo. Gani kinahanglan nga matinlo ang inyo kampo agod wala siya sing may makita nga indi maayo, kag agod indi niya kamo pagbayaan.

¹⁵ “Kon ang isa ka ulipon nagpalagyo sa iya agalon kag magdangop sa inyo, indi siya pagpilita sa pagbalik sa iya agalon. ¹⁶ Paestara siya sa inyo lugar sa bisan diin nga banwa nga iya nagustuhan. Indi ninyo siya pagpigusa.

¹⁷ “Dapat wala sing Israelinhon, lalaki man ukon babayi, nga magbaligya sang iya lawas sa templo bilang pagsimba sa mga dios-dios. ¹⁸ Indi gid ninyo pagdal-a sa templo sang Ginoo nga inyo Dios ang kuwarta nga inyo nabaton sa sina nga paagi para ibayad sa inyo promisa sa iya, kay makangilil-ad gid ini sa iya.

¹⁹ “Kon magpahulam kamo sa inyo kapareho nga Israelinhon, indi ninyo ini pagpasakaan, kuwarta man ini ukon pagkaon ukon bisan ano nga butang nga puwede pasakaan. ²⁰ Puwede ninyo mapahulam ang mga indi Israelinhon nga may saka, pero indi ang inyo kapareho nga mga Israelinhon. Himuon ninyo ini agod pakamaayuhon kamo sang Ginoo nga inyo Dios sa tanan ninyo nga ginahimo didto sa duta nga inyo panag-iyahan.

²¹ “Kon magpanaad kamo sa Ginoo nga inyo Dios, indi kamo magpatumbaya sa pagtuman sini, kay sigurado gid nga sukton kamo sang Ginoo nga inyo Dios, kag makasala kamo sa indi ninyo pagtuman sini. ²² Indi ina sala kon indi kamo magpanaad sa Ginoo. ²³ Pero ang bisan ano nga inyo ginpanaad sa Ginoo nga inyo Dios, kinahanglan nga tumanon gid ninyo.

²⁴ “Kon magkadto kamo sa talamnan sang ubas sang inyo kapareho nga Israelinhon, puwede kamo makapagusto kaon sang ubas, pero indi kamo magpanguha kag isulod sa inyo suludlan. ²⁵ Kon magkadto man kamo sa talamnan sang trigo sang inyo kapareho nga Israelinhon, puwede kamo makapangutol sang uyas, pero indi ninyo ini paggarabon.