Beginning
Ang Napulo ka Sugo(A)
5 Ginpatipon ni Moises ang tanan nga Israelinhon kag ginsilingan, “Mga Israelinhon, pamatii ninyo ang mga sugo kag mga pagsulundan nga ginahatag ko sa inyo subong. Tun-i ninyo ini kag sundon gid. 2 Ang Ginoo nga aton Dios naghimo sang kasugtanan sa aton sa Bukid sang Sinai.[a] 3 Wala niya ini ginhimo sa aton mga katigulangan kundi sa aton tanan nga buhi subong. 4 Didto sa bukid naghambal ang Ginoo sa inyo halin sa kalayo nga daw sa nagaatubangay lang kamo. 5 Nagatindog ako sa tunga ninyo kag sang Ginoo sadto nga tion sa paghambal sa inyo sang mensahi sang Ginoo, kay nahadlok kamo sa kalayo kag indi kamo magsaka sa bukid. Nagsiling ang Ginoo,
6 “ ‘Ako ang Ginoo nga inyo Dios nga nagpaguwa sa inyo sa Egipto nga sa diin kamo gin-ulipon.
7 “ ‘Indi kamo magsimba sa iban nga dios magluwas sa akon.
8 “ ‘Indi kamo maghimo sang mga dios-dios sa dagway sang bisan ano nga ara sa langit ukon sa duta ukon sa tubig. 9 Indi gid ninyo ini pag-alagaron kag simbahon, kay ako, ang Ginoo nga inyo Dios, indi gid gusto nga may ginasimba kamo nga iban. Ginasilutan ko ang mga nakasala sa akon pati ang ila mga kaliwat hasta sa ikatatlo kag ikaapat nga henerasyon nga nagasikway sa akon. 10 Pero ginapakita ko ang akon kaayo sa madamo gid nga mga henerasyon nga nagahigugma sa akon kag nagatuman sang akon mga sugo.
11 “ ‘Indi ninyo paggamita ang akon ngalan sa wala sing pulos kay ako, ang Ginoo nga inyo Dios, magasilot sa kay bisan sin-o nga maggamit sang akon ngalan sa wala sing pulos.
12 “ ‘Tumana ninyo ang akon mga ginapahimo sa Adlaw nga Inugpahuway, kag himua ninyo ini nga pinasahi nga adlaw para sa akon, ang Ginoo nga inyo Dios, suno sa ginmando ko sa inyo. 13 Mag-obra kamo sa sulod sang anom ka adlaw, 14 pero ang ikapito nga adlaw amo ang Adlaw nga Inugpahuway nga inyo painon para sa akon, ang Ginoo nga inyo Dios. Indi kamo mag-obra sa sina nga adlaw pati ang inyo mga anak, mga ulipon, mga baka, mga asno, kag iban pa ninyo nga kasapatan, kag ang mga indi Israelinhon nga nagaestar sa inyo mga banwa. Sa sini nga paagi makapahuway man ang inyo mga ulipon pareho sa inyo. 15 Dumduma ninyo nga mga ulipon man kamo sadto sa Egipto, kag ako, ang Ginoo nga inyo Dios, nagpaguwa sa inyo didto paagi sa akon puwerte nga gahom. Gani ako, ang Ginoo nga inyo Dios, nagmando sa inyo nga tumanon ninyo ang akon mga ginapahimo sa Adlaw nga Inugpahuway.
16 “ ‘Tahura ang inyo amay kag iloy, suno sa ginmando ko sa inyo, agod magkabuhi kamo sing malawig kag mangin maayo ang inyo kahimtangan sa duta nga ginahatag ko sa inyo.
17 “ ‘Indi kamo magpatay.
18 “ ‘Indi kamo magpanginbabayi ukon magpanginlalaki.
19 “ ‘Indi kamo magpangawat.
20 “ ‘Indi kamo magsaksi sing butig kontra sa inyo isigkatawo.
21 “ ‘Indi kamo magkaibog sa asawa sang inyo isigkatawo, ukon sa iya balay, duta, mga ulipon, mga baka ukon asno, ukon sa bisan ano nga ara sa iya.’
22 “Amo ina ang mga sugo sang Ginoo sa inyo tanan nga nagtipon didto sa bukid. Sang naghambal siya sa makusog nga tingog halin sa tunga sang kalayo nga napalibutan sang madamol nga panganod, ginhatag niya ini nga mga sugo kag wala na siya sang iban pa nga ginhambal. Ginsulat niya ini sa duha ka malapad nga bato kag ginhatag sa akon.
23 “Sang nabatian ninyo ang tingog halin sa kadudulman samtang nagadabadaba ang bukid, nagpalapit sa akon ang tanan nga pangulo sang inyo mga tribo kag ang inyo mga manugdumala, 24 kag nagsiling sila, ‘Ginpakita sa aton sang Ginoo nga aton Dios ang iya gamhanan nga presensya kag kadungganan, kag nabatian naton ang iya tingog halin sa kalayo. Nakita naton subong nga adlaw nga puwede mabuhi ang tawo bisan naghambal ang Dios sa iya. 25 Pero indi namon pag-ibutang sa peligro ang amon kabuhi. Kay kon mabatian namon liwat ang tingog sang Ginoo nga aton Dios, sigurado nga lamunon gid kami sang gamhanan nga kalayo. 26 May ara bala sang tawo nga nabuhi pa pagkatapos nga nabatian niya ang tingog sang buhi nga Dios halin sa kalayo pareho sa aton nabatian? 27 Ikaw na lang ang magpalapit sa Ginoo nga aton Dios, kag pamatii ang tanan nga isiling niya. Dayon isugid mo na lang sa amon ang tanan nga ginsiling niya, kay pamatian namon ini kag tumanon.’
28 “Nabatian sang Ginoo ang inyo ginsiling sang nagpakighambal kamo sa akon, kag nagsiling siya sa akon, ‘Nabatian ko kon ano ang ginsiling sang sini nga mga tawo sa imo, kag maayo ang tanan nila nga ginsiling. 29 Kabay pa nga magtahod sila permi sa akon kag magtuman sa akon mga sugo agod mangin maayo ang kahimtangan nila kag sang ila mga kaliwat hasta san-o. 30 Lakat kag hambala sila nga magbalik sila sa ila mga tolda. 31 Pero magpabilin ka diri sa akon agod ihatag ko sa imo ang tanan nga sugo kag pagsulundan nga itudlo mo sa ila nga ila sundon didto sa duta nga ginahatag ko sa ila nga ila panag-iyahan.’
32 “Gani tumana gid ninyo sing maayo ang ginmando sang Ginoo nga inyo Dios sa inyo. Indi ninyo paglapasa ang bisan isa sa iya mga sugo. 33 Magkabuhi kamo suno sa ginsugo sang Ginoo nga inyo Dios sa inyo agod magkabuhi kamo sing malawig kag magmauswagon didto sa duta nga inyo panag-iyahan.
Higugmaa ang Ginoo nga inyo Dios
6 “Amo ini ang mga sugo kag mga pagsulundan nga ginhatag sa akon sang Ginoo nga inyo Dios agod itudlo sa inyo. Tumana ninyo ini didto sa duta nga inyo panag-iyahan sa tabok sang Jordan, 2 agod kamo kag ang inyo kabataan kag kaapuhan magtahod sa Ginoo nga inyo Dios samtang nagakabuhi kamo. Kon tumanon ninyo ang tanan niya nga mga sugo kag mga pagsulundan nga ginhatag ko sa inyo, magakabuhi kamo sing malawig. 3 Pamati kamo, katawhan sang Israel, kag tumana ninyo sing maayo ang iya mga sugo agod mangin maayo ang inyo kahimtangan kag agod magdamo gid kamo didto sa duta nga maayo kag mapatubason,[b] suno sa ginpromisa sa inyo sang Ginoo, ang Dios sang inyo mga katigulangan.
4 “Pamati kamo, katawhan sang Israel: Ang Ginoo nga aton Dios amo lang ang Ginoo.[c] 5 Higugmaa ang Ginoo nga inyo Dios sa bug-os ninyo nga tagipusuon, sa bug-os ninyo nga kalag kag sa bug-os ninyo nga kusog. 6 Indi gid ninyo pagkalimti ining mga sugo nga ginhatag ko sa inyo subong. 7 Itudlo ini permi sa inyo mga kabataan. Hambali ninyo ini kon ara kamo sa inyo balay kag kon nagalakat kamo, kon nagahigda kamo kag kon magbangon kamo. 8 Ihigot ini sa inyo mga butkon kag ibutang sa inyo mga agtang bilang padumdom sa inyo. 9 Isulat ninyo ini sa mga hamba sang puwertahan sang inyo mga balay kag sa mga puwertahan sang inyo mga banwa.
10 “Dal-on na kamo sang Ginoo nga inyo Dios didto sa duta nga iya ginpromisa nga ihatag sa inyo mga katigulangan nga si Abraham, Isaac kag Jacob. Ini nga duta may dalagko kag mainuswagon nga mga banwa nga indi kamo ang nagpatindog. 11 May mga balay man ini nga puno sang maayo nga mga butang nga indi kamo ang nagpangabudlay, may mga bubon nga indi kamo ang nagkutkot, kag may mga talamnan sang ubas kag sang mga kahoy nga olibo nga indi kamo ang nagtanom. Kag kon makakaon na gani kamo kag magkalabusog, 12 mag-andam gid kamo nga indi ninyo malimtan ang Ginoo nga nagpaguwa sa inyo sa Egipto nga sa diin gin-ulipon kamo.
13 “Tahura ninyo ang Ginoo nga inyo Dios; siya gid lang ang inyo alagaron kag magpromisa kamo sa iya lang ngalan. 14 Indi kamo magsunod sa iban nga mga dios, ang mga dios sang mga katawhan sa inyo palibot; 15 kay ang Ginoo nga inyo Dios nga kaupod ninyo indi gid gusto nga may ginasimba kamo nga iban. Kon magsimba kamo sa iban nga mga dios ipaagom sang Ginoo ang iya kaakig sa inyo kag laglagon niya kamo sa duta. 16 Indi pagtestingi ang Ginoo nga inyo Dios pareho sa inyo ginhimo sa Masa. 17 Tumana gid ninyo ang mga sugo, mga pagpanudlo kag mga pagsulundan nga ginhatag sang Ginoo nga inyo Dios sa inyo. 18 Himua ninyo ang husto kag maayo sa panulok sang Ginoo agod mangin maayo ang inyo kahimtangan kag mapanag-iyahan ninyo ang maayo nga duta nga iya ginsumpa sa inyo mga katigulangan. 19 Ipatabog niya sa inyo ang tanan ninyo nga kaaway suno sa iya ginsiling.
20 “Sa palaabuton kon magpamangkot gani ang inyo kabataan, ‘Ano bala ang buot silingon sang mga pagpanudlo, mga pagsulundan, kag mga kasuguan nga ginmando sa inyo sang Ginoo nga aton Dios?’ 21 Silinga sila, ‘Mga ulipon kami sadto sang hari[d] sang Egipto, pero ginpaguwa kami didto sang Ginoo paagi sa iya puwerte nga gahom. 22 Nakita namon mismo ang puwerte nga mga milagro kag makatilingala nga mga butang nga iya ginhimo sa pagsilot sa katawhan sang Egipto, pati na sa ila hari kag sa iya bug-os nga panimalay. 23 Kag ginpaguwa niya kami sa Egipto agod dal-on sa sini nga duta nga iya ginsumpa nga ihatag sa aton mga katigulangan. 24 Ginmanduan kami sang Ginoo nga tumanon namon ining tanan nga pagsulundan kag magtahod sa iya nga aton Dios, agod magmauswagon kami permi kag magkabuhi sing malawig pareho sang nagakalatabo subong. 25 Kag kon tumanon lang naton sing maayo ining tanan nga sugo sang Ginoo nga aton Dios, suno sa iya ginmando sa aton, mangin matarong kita sa iya panulok.’
Ang Pinili nga Katawhan sang Dios(B)
7 “Kon dal-on na gani kamo sang Ginoo nga inyo Dios didto sa duta nga inyo pagasudlon kag panag-iyahan, ipatabog niya sa inyo ang pito ka nasyon nga mas madamo kag mas gamhanan pa sang sa inyo: ang mga Hithanon, mga Girgashnon, mga Amornon, mga Canaanhon, mga Periznon, mga Hivhanon, kag mga Jebusnon. 2 Kag kon itugyan na sila sang Ginoo nga inyo Dios sa inyo kag pierdihon ninyo sila, laglagon ninyo sila sing bug-os.[e] Indi kamo maghimo sang kasugtanan sa ila ukon magpakita sang kaluoy sa ila. 3 Indi kamo magpangasawa ukon magpamana sa ila, kag indi ninyo pagtuguti ang inyo mga anak nga magpangasawa ukon magpamana sa ila mga anak, 4 kay ipalayo nila sa Ginoo ang inyo mga anak sa pag-alagad sa iban nga mga dios. Kag kon matabo ini, ipaagom sang Ginoo ang iya kaakig sa inyo kag sa gilayon malaglag kamo. 5 Sa baylo, amo ini ang inyo himuon: Panggub-a ninyo ang ila mga halaran, pangdugmuka ang ila handumanan nga mga bato, pang-utda ang ila mga hulohaligi nga simbolo sang diosa nga si Ashera, kag sunuga ang ila mga dios-dios. 6 Kay kamo nga katawhan ginseparar para sa Ginoo nga inyo Dios. Sa tanan nga katawhan, kamo ang ginpili sang Ginoo nga inyo Dios nga mangin iya espesyal nga katawhan.
7 “Ginpili kamo kag ginhigugma sang Ginoo indi tungod nga mas madamo kamo sang sa iban nga mga katawhan, kay kamo pa gani ang pinakadiutay sa tanan. 8 Ginpili niya kamo tungod kay ginahigugma niya kamo kag ginatuman niya ang iya ginsumpa sa inyo mga katigulangan. Amo gani nga ginpaguwa niya kamo sa Egipto paagi sa iya puwerte nga gahom, kag ginhilway sa pagkaulipon sa Faraon nga hari sang Egipto. 9 Hunahunaon ninyo nga ang Ginoo nga inyo Dios amo lang ang Dios. Masaligan siya nga Dios, kag ginatuman niya ang iya kasugtanan nga amo ang paghigugma sa madamo nga kaliwat nga nagahigugma sa iya kag nagatuman sang iya mga sugo. 10 Pero ang mga wala nagahigugma sa iya silutan gid niya dayon kag laglagon.
Ang Balos sa Pagkamatinumanon(C)
11 “Gani tumanon gid ninyo sing maayo ang mga sugo kag mga pagsulundan nga ginahatag ko sa inyo subong. 12 Kon tumanon ninyo ini nga mga sugo kag sundon sing maayo, tumanon sang Ginoo nga inyo Dios ang iya kasugtanan nga higugmaon[f] niya kamo, subong sang iya ginsumpa sa inyo mga katigulangan. 13 Higugmaon niya kamo, pakamaayuhon, kag padamuon. Hatagan niya kamo sang madamo nga kabataan kag pakamaayuhon ang mga produkto sang inyo duta: ang inyo mga uyas, duga sang ubas, kag lana. Kag padamuon man niya ang inyo kasapatan didto sa duta nga iya ginsumpa nga ihatag sa mga katigulangan ninyo kag sa inyo. 14 Pakamaayuhon niya kamo labaw sa iban nga mga katawhan. Wala sing lalaki sa inyo nga mabaog ukon babayi nga mabaw-as, kag amo man sa inyo mga kasapatan. 15 Protektaran kamo sang Ginoo sa tanan nga balatian. Indi niya pag-ipadala sa inyo atong makangilil-ad nga mga balatian nga inyo nakita didto sa Egipto, pero ipadala niya ini sa tanan nga nagadumot sa inyo. 16 Kinahanglan nga pamatyon ninyo ang tanan nga katawhan nga ginatugyan sang Ginoo nga inyo Dios sa inyo. Indi ninyo sila pagkaluoyi, kag indi kamo mag-alagad sa ila mga dios, kay mangin siod ini para sa inyo.
17 “Basi bala magsiling kamo sa inyo kaugalingon, ‘Mas gamhanan pa ini nga mga nasyon sang sa aton. Paano bala naton sila mapalayas?’ 18 Pero indi kamo magkahadlok sa ila, kundi dumdumon ninyo sing maayo kon ano ang ginhimo sang Ginoo nga inyo Dios sa hari sang Egipto[g] kag sa tanan nga Egiptohanon. 19 Nakita ninyo mismo ang dalagko nga mga pagtilaw, ang mga milagro, mga makatilingala nga butang, kag puwerte nga gahom nga gin-gamit sang Ginoo nga inyo Dios sa pagpaguwa sa inyo. Pareho man sini ang pagahimuon sang Ginoo nga inyo Dios sa tanan nga katawhan nga inyo ginakahadlukan. 20 Kag dayon padal-an sila sang Ginoo nga inyo Dios sang mga alingayo hasta nga malaglag bisan atong nagkalabilin nga nakapanago. 21 Indi kamo magkahadlok sa ila kay ang Ginoo nga inyo Dios kaupod ninyo, kag gamhanan kag makatilingala siya nga Dios. 22 Amat-amat nga ipatabog sa inyo sang Ginoo nga inyo Dios ina nga mga nasyon. Indi ninyo sila pag-ubuson pahalin dayon, kay kon himuon ninyo ini magadamo ang talunon nga mga sapat. 23 Pero itugyan sila sang Ginoo nga inyo Dios sa inyo. Pasalasalahon niya sila hasta nga malaglag sila. 24 Itugyan niya sa inyo ang ila mga hari. Pamatyon ninyo sila, kag malimtan na sila. Wala sing bisan isa sa ila nga makadaog sa inyo, kag pamatyon ninyo sila tanan. 25 Sunugon ninyo ang ila mga dios-dios, kag indi ninyo paghandumon ang mga bulawan kag mga pilak sini. Indi gid ninyo ini pagkuhaon kay mangin siod ini sa inyo. Likawan gid ninyo ini kay ginakangil-aran ini sang Ginoo nga inyo Dios. 26 Indi kamo magdala sa inyo balay sang sining makangilil-ad nga mga butang, agod indi man kamo paglaglagon kaupod sini. Dapat kangil-aran gid ninyo ini, kay ini nga mga butang kinahanglan nga laglagon sing bug-os.
Hiligaynon Bible (Ang Pulong Sang Dios) Copyright © 1996, 2006 by Biblica, Inc.® Used by permission. All rights reserved worldwide.