Beginning

Ang Pagkaon nga Manna kag ang mga Pitaw

16 Halin sa Elim, nagpadayon sa pagpanglakaton ang bug-os nga katilingban sang Israel hasta nga nakaabot sila sa kamingawan sang Sin, nga ara sa tunga-tunga sang Elim kag Sinai. Nakaabot sila didto sang ika-15 nga adlaw sang ikaduha nga bulan halin sang pagguwa nila sa Egipto. ² Didto sa kamingawan nagreklamo ang bug-os nga katilingban kay Moises kag kay Aaron. ³ Nagsiling sila, “Maayo pa nga ginpamatay na lang kami sang Ginoo sa Egipto. Didto bisan paano makakaon kami sang karne kag makapagusto sang bisan ano nga pagkaon. Pero karon gindala ninyo kami diri sa kamingawan agod pagutuman hasta magkalamatay kami.”

⁴ Dayon nagsiling ang Ginoo kay Moises, “Pamati! Paulanon ko sang tinapay halin sa langit para sa inyo. Kada adlaw magpanguha ang mga Israelinhon sang tinapay para sa sina lang nga adlaw. Sa sini nga paagi testingan ko sila kon bala tumanon nila ukon indi ang akon mga sugo. ⁵ Silinga sila nga doblehon nila ang pagtipon sang tinapay sa ikaanom nga adlaw sang kada semana.”

⁶ Gani nagsiling si Moises kag si Aaron sa tanan nga Israelinhon, “Karon sa gab-i, mareyalisar ninyo nga ang Ginoo amo ang nagpaguwa sa inyo sa Egipto, ⁷ kag sa aga makita ninyo ang gamhanan nga presensya sang Ginoo. Kay nabatian niya ang inyo mga reklamo. Sin-o gid bala kami nga magreklamo kamo sa amon? Ang matuod, ang Ginoo ang inyo ginareklamuhan.”

⁸ Nagsiling pa gid si Moises, “Hatagan kamo sang Ginoo sang karne nga inyo kaunon kon gab-i kag tinapay nga makapagusto kamo kaon kon aga, kay nabatian niya ang inyo mga reklamo sa iya. Mareyalisar ninyo dayon nga wala kamo nagareklamo sa amon kundi sa Ginoo. Sin-o gid bala kami nga magreklamo kamo sa amon?”

⁹ Nagsiling dayon si Moises kay Aaron, “Silinga ang bug-os nga katilingban sang Israel nga magpalapit sila sa presensya sang Ginoo kay nabatian niya ang ila mga reklamo.”

¹⁰ Samtang nagahambal si Aaron sa bug-os nga katilingban, nagtulok sila sa kamingawan kag sa hinali lang nakita nila ang gamhanan nga presensya sang Ginoo sa panganod. ¹¹ Nagsiling ang Ginoo kay Moises, ¹² “Nabatian ko ang mga reklamo sang mga Israelinhon. Silinga sila nga kada gab-i makakaon sila sang karne kag kada aga makapagusto sila sang tinapay. Dayon mahibaluan ninyo nga ako amo ang Ginoo nga inyo Dios.”

¹³ Sang magsirom na, nag-abot ang madamo gid nga mga pitaw nga halos nagtabon sa ila kampo. Pagkaaga, ang duta sa ila kampo basa sang tun-og. ¹⁴ Sang nagmala na ang tun-og, may nakita sila didto sa kamingawan nga manipis nga mga butang nga puwerte kaputi. ¹⁵ Wala sila kahibalo kon ano ato, gani nagpinamangkutanay sila, “Ano ayhan ina?” Nagsiling si Moises sa ila, “Amo ina ang tinapay nga ginhatag sang Ginoo sa inyo para inyo kaunon. ¹⁶ Nagsiling ang Ginoo nga ang kada isa sa inyo magtipon sini suno sa iya kinahanglanon: isa ka gantang kada tawo.”

¹⁷ Gani nagpanguha ang mga Israelinhon sang sini nga pagkaon; ang iban madamo ang natipon kag ang iban diutay lang. ¹⁸ Pero sang ginsukob nila ini, ang kada isa may isa ka gantang. Ang nagtipon sang madamo wala nagsobra, kag ang nagtipon sang diutay wala man makulangi. Tama-tama lang ang nakuha sang kada isa.

¹⁹ Nagsiling si Moises sa ila, “Wala sing may magtigana sini para sa sunod nga adlaw.” ²⁰ Pero ang iban sa ila wala nagpati kay Moises, nagtigana sila para sa sunod nga adlaw. Pero nauluran ini kag nanimaho. Gani naakig si Moises sa ila.

²¹ Kada aga nagapanguha ang kada isa suno sa iya kinahanglanon. Kag kon mag-init na gani, nagakatunaw ang pagkaon nga wala nila makuha. ²² Sa ikaanom nga adlaw, ginadoble nila pagpanguha—mga duha ka gantang kada tawo. Gani nagkadto ang mga pangulo sang katilingban sang Israel kay Moises kag nagpamangkot kon ngaa ginadoble. ²³ Nagsiling si Moises sa ila, “Nagsugo ang Ginoo nga magpahuway kamo buwas kay Adlaw nga Inugpahuway,^[a] isa ka balaan nga adlaw para sa Ginoo. Gani lutua ninyo ang gusto ninyo nga lutuon, kag lagaa ang gusto ninyo nga lagaon. Ang mabilin itigana ninyo para sa buwas.” ²⁴ Gani gintigana nila ang nabilin para sa masunod nga adlaw suno sa ginsugo sa ila ni Moises. Kag pagkasunod nga adlaw wala ini nauluran ukon nanimaho.

²⁵ Nagsiling si Moises sa ila, “Kauna ninyo ina subong, kay Adlaw nga Inugpahuway subong para sa Ginoo. Wala kamo sing may makita sina sa duta subong nga adlaw. ²⁶ Makapanguha kamo sang sini nga pagkaon sa sulod sang anom ka adlaw, pero sa ikapito nga adlaw magpahuway kamo. Sa sina nga adlaw wala kamo sing may makuha nga pagkaon.”

²⁷ Pero may ara gihapon nga nagginuwa sa ikapito nga adlaw agod manguha sang sadto nga pagkaon, pero wala sila sing may nakita. ²⁸ Dayon nagsiling ang Ginoo kay Moises, “Hasta san-o pa bala ini nga katawhan magsupak sa akon mga sugo kag mga pagpanudlo? ²⁹ Dumdumon ninyo nga ginhatagan ko kamo sang Adlaw nga Inugpahuway, amo ina nga kada ikaanom nga adlaw ginadoble ko ang inyo pagkaon para sa duha ka adlaw. Dapat ang kada isa magpabilin sa iya balay sa ikapito nga adlaw. Wala sing may magguwa sa pagpanguha sang pagkaon.” ³⁰ Gani nagpahuway ang mga tawo sa ikapito nga adlaw.

³¹ Gintawag sang mga Israelinhon ang pagkaon nga manna. Daw sa mga liso ini nga magagmay kag maputi, kag matam-is pareho sa manipis nga tinapay nga may dugos. ³² Nagsiling si Moises sa ila, “Amo ini ang sugo sang Ginoo: ‘Magtago kamo sang isa ka gantang nga manna para sa palaabuton nga mga henerasyon, agod makita nila ang pagkaon nga ginhatag ko sa inyo sa kamingawan sang ginpaguwa ko kamo sa Egipto.’ ”

³³ Nagsiling si Moises kay Aaron, “Magkuha ka sang tibod kag sudli ini sang isa ka gantang nga manna. Dayon ibutang ini sa presensya sang Ginoo para sa palaabuton nga mga henerasyon.” ³⁴ Gintuman ini ni Aaron suno sa ginsugo sang Ginoo kay Moises. Ginbutang ni Aaron ang manna sa Kahon sang Kasuguan^[b] agod matago ini. ³⁵ Nagkaon ang mga Israelinhon sang manna sa sulod sang 40 ka tuig, hasta nakaabot sila sa duta nga ila estaran nga amo ang Canaan. ³⁶ (Kada adlaw nagtipon ang kada isa sa ila sang isa ka omer nga manna, nga bali isa ka gantang.)

Ang Tubig nga Nagaguwa sa Bato^(A)

17 Sa sugo sang Ginoo, naghalin ang bug-os nga katilingban sang Israel sa kamingawan sang Sin kag nagpadayon sa pagpanglakaton. Nagsaylo-saylo sila halin sa isa ka lugar pakadto sa isa ka lugar. Sang ulihi, nagkampo sila sa Refidim, pero wala sila sing tubig nga mainom didto. ² Gani ginbais^[c] nila si Moises kag nagsiling, “Hatagi kami sang tubig nga mainom.” Nagsabat si Moises, “Ngaa ginabais ninyo ako? Ngaa ginatestingan ninyo ang Ginoo?” ³ Pero nauhaw gid ang mga tawo didto, gani padayon ang ila reklamo kay Moises. Nagsiling sila, “Ngaa bala ginpaguwa mo pa kami sa Egipto? Mapatay man lang gali kami diri sa kauhaw pati ang amon mga kabataan kag kasapatan.” ⁴ Gani nagpangayo si Moises sang bulig sa Ginoo, “O Ginoo, ano bala ang himuon ko sa sini nga mga tawo? Halos batuhon na nila ako!” ⁵ Nagsabat ang Ginoo kay Moises, “Kuhaa ang imo baston nga ginhampak mo sa Suba sang Nilo, kag mag-una ka sa mga tawo. Upda ang iban nga mga manugdumala sang Israel. ⁶ Hulaton ko ikaw didto sa may bato sa Horeb.^[d] Kon didto ka na, hampakon mo ang bato, kag magaguwa ang tubig nga mainom sang mga tawo.” Gani ginhimo ini ni Moises sa atubangan sang mga manugdumala sang Israel. ⁷ Gintawag ni Moises ato nga lugar nga Masa^[e] kag Meriba,^[f] tungod kay ginbais siya sang mga Israelinhon kag gintestingan nila ang Ginoo paagi sa pagsiling, “Ginaupdan bala kita sang Ginoo ukon wala?”

Napierdi ang mga Amaleknon

⁸ Sang didto pa ang mga Israelinhon sa Refidim, ginsalakay sila sang mga Amaleknon. ⁹ Nagsiling si Moises kay Josue, “Magpili ka sa aton mga tawo kag magpakig-away kamo sa mga Amaleknon. Magatindog ako buwas sa ibabaw sang bukid nga nagauyat sang baston nga ginsugo sang Dios nga akon dal-on.”

¹⁰ Gani nagpakig-away sila ni Josue sa mga Amaleknon suno sa ginsugo ni Moises samtang sila ni Moises, Aaron, kag Hur nagsaka sa bukid. ¹¹ Kag samtang ginabayaw ni Moises ang iya kamot, nagadaog ang mga Israelinhon, pero kon paubuson niya gani ang iya kamot, nagadaog ang mga Amaleknon. ¹² Sang ulihi ginkapoy na ang kamot ni Moises. Gani nagkuha si Aaron kag Hur sang bato kag ginpapungkuan ini kay Moises. Dayon ginbayaw ni Aaron ang isa ka kamot ni Moises kag amo man ang ginhimo ni Hur sa isa ka kamot hasta magsalop ang adlaw. ¹³ Gani napierdi nila ni Josue ang mga Amaleknon.

¹⁴ Dayon nagsiling ang Ginoo kay Moises, “Isulat mo ini sa libro agod indi malipatan kag ipahibalo mo ini kay Josue: Dulaon ko gid sing bug-os ang mga Amaleknon.”

¹⁵ Naghimo si Moises sang halaran kag gintawag ini nga, “Ang Ginoo amo ang akon Bandera sa Pagdaog.” ¹⁶ Nagsiling siya, “Tungod nga gintaya sang mga Amaleknon ang ila mga inumol sa trono sang Ginoo, padayon nga magapakig-away ang Ginoo kontra sa ila hasta san-o.”

Nagbisita si Jetro kay Moises

18 Si Jetro nga pari sang Midian kag ugangan ni Moises nakabalita sang tanan nga ginhimo sang Dios kay Moises kag sa iya katawhan nga mga Israelinhon. Nabatian man niya kon paano ginpaguwa sang Ginoo ang mga Israelinhon sa Egipto.

^2-3 Sadto anay ginpapauli ni Moises si Zipora nga iya asawa kag ang duha nila ka anak nga lalaki didto kay Jetro nga iya ugangan. Ang ngalan sang isa niya ka anak amo si Gershom,^[g] kay sang natawo siya nagsiling si Moises, “Dumuluong ako sa iban nga duta.” ⁴ Ang ngalan sang ikaduha amo si Eliezer,^[h] kay sang natawo siya nagsiling si Moises, “Ang Dios sang akon amay^[i] amo ang akon manugbulig. Ginluwas niya ako sa espada sang hari sang Egipto.”

⁵ Karon, nagkadto si Jetro kaupod ang asawa kag duha ka anak ni Moises didto sa ginakampuhan nila ni Moises sa kamingawan, malapit sa bukid sang Dios. ⁶ Nagpahibalo na nga daan si Jetro kay Moises nga maabot siya upod si Zipora kag ang duha niya ka anak.

⁷ Gani ginsugata ni Moises ang iya ugangan, kag bilang pagtahod nagluhod siya kag pagkatapos naghalok sa iya. Nagpangamustahanay sila kag dayon nagsulod sila sa tolda. ⁸ Ginsugid ni Moises kay Jetro ang tanan nga ginhimo sang Ginoo sa hari sang Egipto kag sa mga Egiptohanon para sa mga Israelinhon. Ginsugid man niya ang tanan nga kabudlayan nga ila naagihan sa ila nga pagpanglakaton kag kon paano sila ginluwas sang Ginoo.

⁹ Nalipay gid si Jetro sa tanan nga kaayo nga ginhimo sang Ginoo sa mga Israelinhon sa iya pagluwas sa ila sa kamot sang mga Egiptohanon. ¹⁰ Nagsiling si Jetro, “Dalayawon ang Ginoo nga nagluwas sa inyo sa kamot sang mga Egiptohanon kag sa ila hari. ¹¹ Karon nahibaluan ko na nga ang Ginoo mas gamhanan sang sa tanan nga dios, kay ginluwas niya ang mga Israelinhon sa mga Egiptohanon nga nagdaogdaog sa ila.” ¹² Dayon naghalad si Jetro sang mga halad nga ginasunog kag iban pa nga mga halad sa Dios. Kag samtang ginahimo niya ini, nag-abot si Aaron kag ang tanan nga manugdumala sang Israel. Nag-upod sila kay Jetro sa pagkaon sa presensya sang Dios.

Nagpili si Moises sang mga Opisyal nga Magbulig sa Iya sa Paghukom^(B)

¹³ Sang madason nga adlaw, nagpungko si Moises bilang hukom sa paghusay sa mga kaso sang mga tawo. Nagalinya ang mga tawo sa iya atubangan halin sa aga hasta sa sirom. ¹⁴ Sang makita ini ni Jetro, nagsiling siya kay Moises, “Ngaa ginahimo mo ini para sa mga tawo? Ngaa ikaw lang ang nagahimo sini? Nagalinya ang mga tawo sa imo atubangan halin sa aga hasta sa sirom.”

¹⁵ Nagsabat si Moises, “Ginahimo ko ini tungod kay nagapalapit ang mga tawo sa akon sa paghibalo sang kabubut-on sang Dios. ¹⁶ Kon may ginabaisan ang mga tawo, ginadala ini sa akon, kag ako ang nagahukom kon sin-o sa ila ang husto. Kag ginatudluan ko sila sang mga sugo kag mga pagsulundan sang Dios.” ¹⁷ Nagsiling si Jetro, “Indi husto ang imo pamaagi sa paghimo sini. ¹⁸ Ginapabudlayan mo lang gid ang imo kaugalingon kag ang ini nga mga tawo. Tama ini kabudlay para sa imo; indi mo ini mahimo nga ikaw lang. ¹⁹ Pamati sa akon kay laygayan ko ikaw, kag kabay pa nga mag-upod ang Dios sa imo. Padayuna ang imo ginahimo nga pagpalapit sa Dios para sa mga tawo. Dal-a ang ila mga ginabaisan sa iya. ²⁰ Padayuna man ang imo nga pagtudlo sa ila sang mga sugo kag mga pagsulundan sang Dios. Tudlui sila kon paano magkabuhi kag kon ano ang ila himuon. ²¹ Pero magpili ka sang mga tawo nga magbulig sa imo sa paghukom. Dapat may ikasarang sila sa paghukom, nagatahod sa Dios, masaligan, kag wala nagabaton sang lagay. Himua sila nga mga hukom sa grupo sang mga tawo nga tag-isa ka libo, tag-isa ka gatos, tag-singkuwenta kag tag-napulo. ²² Mag-alagad sila bilang mga hukom sa tanan nga tion. Sila ang magahusay sa simple nga mga kaso, pero ang mabudlay nga mga kaso dal-on nila sa imo. Sa sini nga paagi, magmulumag-an ang imo obra kay makabulig sila sa imo. ²³ Nahibaluan ko nga amo ini ang gusto sang Dios nga himuon mo, kag kon tumanon mo ini indi ka mabudlayan. Kag ini nga mga tawo makapauli nga matawhay.”

²⁴ Gintuman ni Moises ang ginlaygay sang iya ugangan. ²⁵ Nagpili siya sa mga Israelinhon sang mga tawo nga may ikasarang sa paghukom, kag ginhimo niya sila nga mga hukom sa grupo sang mga tawo nga tag-isa ka libo, tag-isa ka gatos, tag-singkuwenta, kag tag-napulo. ²⁶ Nag-alagad sila sa mga tawo bilang mga hukom sa tanan nga tion. Sila ang nagahusay sa simple nga mga kaso, pero ang mabudlay nga mga kaso ginadala nila kay Moises.

²⁷ Sang ulihi, ginpabalik ni Moises ang iya ugangan sa iya nasyon.