Beginning

Nagbalik sa Egipto ang mga Utod ni Jose

43 Naggrabe pa gid ang gutom sa Canaan. ² Naubos na sang pamilya ni Jacob ang pagkaon nga gindala nila halin sa Egipto. Gani naghambal si Jacob sa iya mga anak, “Balik kamo didto sa Egipto kag magbakal sing bisan diutay lang nga pagkaon.” ³ Pero nagsabat si Juda sa iya, “Ginpaandaman kami sang gobernador nga indi kami magpakita sa iya kon indi namon kaupod ang amon utod nga si Benjamin. ⁴ Kon paupdon mo siya sa amon mabalik kami didto kag magbakal sang pagkaon. ⁵ Pero kon indi gani, indi man kami magbalik didto, kay nagsiling ang gobernador nga indi kami magpakita sa iya kon indi namon kaupod ang amon utod.”

⁶ Nagsiling si Jacob,^[a] “Ngaa ginhatagan ninyo ako sang dako nga problema? Ngaa abi ginsugiran pa ninyo ang gobernador nga may isa pa kamo ka utod?” ⁷ Nagsabat sila, “Ano abi kay sagi gid niya kami pamangkot parte sa aton pamilya. Nagpamangkot siya kon buhi pa bala ang amon amay kag kon may utod pa bala kami nga iban. Siyempre ginsabat namon siya. Sin-o abi ang maghunahuna nga silingon niya kami nga dal-on namon didto sa iya ang amon utod?”

⁸ Gani nagsiling si Juda sa ila amay, “Tay, paupda na lang sa amon si Benjamin agod makalakat na kami dayon kag makabakal sang pagkaon agod indi kita tanan mapatay sa gutom. ⁹ Igarantiya ko ang akon kabuhi para kay Benjamin. Sukton mo ako kon ano ang matabo sa iya. Kon indi gani siya makabalik sa imo nga buhi, basulon mo ako hasta san-o. ¹⁰ Kon wala tani kita nag-usik sang tiyempo, siguro duha ka beses na kami nga nakabalik.”

¹¹ Nagsiling ang ila amay, “Ti, kon amo sina, maglakat kamo. Magdala kamo sa inyo mga suludlan sang pinakamaayo nga mga produkto diri sa aton lugar agod iregalo sa gobernador sang Egipto: mga bulong, dugos, panakot, pahamot, kag mga bunga sang pistasyo kag almendro. ¹² Dobleha ninyo ang dala ninyo nga kuwarta kay dapat ninyo ibalik ang kuwarta nga gin-uli sa inyo mga sako. Basi kon nagsala lang sila sadto. ¹³ Dal-a ninyo ang inyo utod nga si Benjamin kag magbalik kamo gilayon sa gobernador sang Egipto. ¹⁴ Kabay pa nga tandugon sang Makagagahom nga Dios ang tagipusuon sang gobernador agod maluoy siya sa inyo kag ibalik niya sa inyo si Simeon kag si Benjamin. Pero kon indi gani sila makabalik, batunon ko na lang sing hugot sa akon tagipusuon.”

¹⁵ Gani nagdala ang mag-ulutod sang mga regalo kag gindoble man nila ang ila kuwarta. Dayon naglakat sila pa-Egipto kaupod si Benjamin, kag nagpakigkita sila kay Jose. ¹⁶ Pagkakita ni Jose nga kaupod nila si Benjamin, ginsugo niya ang iya mayordomo, “Dal-a ining mga tawo sa balay. Mag-ihaw ka sang sapat kag magluto, kay manyaga sila upod sa akon.” ¹⁷ Gintuman sang mayordomo ang sugo sa iya. Gani gindala niya ang mag-ulutod sa balay ni Jose.

¹⁸ Hinadlukan ang mag-ulutod sang gindala sila sa balay ni Jose kay naghunahuna sila, “Basi gindala kita diri tungod sang kuwarta nga ginbalik sa aton mga sako sang nahauna naton nga pagkadto diri. Basi kon dakpon nila kita, kag kuhaon ang aton mga asno kag himuon kita nga mga ulipon.” ¹⁹ Gani nagpakighambal sila sa mayordomo sang sa may puwertahan pa lang sila sang balay. ²⁰ Siling nila, “Sir, dali lang anay, may isiling kami sa imo. Nagkadto kami diri anay sa pagbakal sang pagkaon. ²¹ Sang nagapauli na kami nagpalipas kami sang kagab-ihon sa isa ka lugar. Kag didto ginbuksan namon ang amon mga sako kag nakita namon sa sulod ang amo gid nga kantidad sang kuwarta nga ginbayad namon para sa pagkaon. Ari gani, gindala namon agod iuli. ²² Nagdala pa gid kami sang dugang nga kuwarta agod ibakal sang pagkaon. Wala kami kahibalo kon sin-o ang nagbutang sang amon kuwarta sa amon mga sako.” ²³ Nagsabat ang mayordomo, “Wala ato sing kaso, kag indi kamo magkahadlok. Ang inyo Dios, nga Dios man sang inyo amay, amo siguro ang nagbutang sang sadto nga kuwarta sa inyo mga sako. Nabaton ko ang inyo bayad sadto.” Dayon gindala niya si Simeon sa ila.

²⁴ Ginpasulod sang mayordomo ang mag-ulutod sa balay ni Jose kag ginhatagan sang tubig agod makapanghinaw sila sang ila mga tiil. Ginhatagan man niya sang pagkaon ang ila mga asno. ²⁵ Ginpreparar sang mag-ulutod ang ila mga regalo kay Jose samtang ginahulat nila siya nga magpauli sa udto. Kay ginsilingan sila nga didto sila manyaga sa balay ni Jose.

²⁶ Pag-abot ni Jose, ginhatag nila ang ila mga regalo kag nagluhod sila sa iya atubangan bilang pagtahod. ²⁷ Nagpamangkot si Jose sa ila kon kamusta sila. Dayon nagpamangkot man siya, “Kamusta man ang inyo amay nga tigulang na, nga inyo ginsugid anay sa akon? Buhi pa bala siya?” ²⁸ Nagsabat sila, “Buhi pa si tatay kag maayo pa man siya.” Dayon nagluhod sila liwat sa iya bilang pagtahod.

²⁹ Pagkakita ni Jose kay Benjamin nga iya utod sa iya iloy nga si Raquel, nagsiling siya, “Amo bala ini ang inyo kamanghuran nga inyo ginsugid anay sa akon?” Ginsilingan niya dayon si Benjamin, “Kabay pa nga pakamaayuhon ka sang Dios, toto.” ³⁰ Dayon nagdali-dali guwa si Jose kay daw mahibi na gid siya sa iya kahidlaw sa iya manghod. Nagsulod siya sa iya kuwarto kag didto naghibi. ³¹ Pagkatapos nagpanghilam-os siya kag nagbalik didto sa ila nga may pagpugong sang iya balatyagon. Dayon nagsugo siya nga ihanda na ang pagkaon.

³² Lain ang ginkan-an ni Jose, lain man ang ginkan-an sang iya mga utod, kag lain man ang iya sang mga Egiptohanon nga didto man nagpanyaga. Kay wala nagakaon ang mga Egiptohanon nga kaupod ang mga Hebreo, kay makangilil-ad ina para sa ila. ³³ Dira sa atubangan ni Jose ginpapungko ang iya mga utod. Nagtinulukay ang iya mga utod kay natingala sila nga pasunod halin sa magulang hasta sa kamanghuran ang pagpapungko sa ila. ³⁴ Ginserbihan sila sang pagkaon nga halin sa atubangan ni Jose pero ang ginhatag kay Benjamin nga pagkaon lima gid ka pilo ang kadamuon sang sa iban. Nagkinaon sila kag nag-ininom kaupod si Jose.

Ang Nadula nga Kupa

44 Karon, ginsugo ni Jose ang mayordomo sang iya balay. Siling niya, “Pun-a sang pagkaon ang mga sako sang mag-ulutod suno sa ila madala, kag ibutang ang kuwarta nga ila ginbayad sa ila mga sako. ² Dayon ibutang ang akon pilak nga kupa sa sako sang kamanghuran upod sang kuwarta nga ginbayad niya sa pagkaon.”^[b] Ginhimo sang mayordomo ang ginsiling ni Jose.

³ Aga pa gid sang madason nga adlaw, ginpalakat ang mag-ulutod upod sang ila mga asno. ⁴ Indi pa gid malayo sa banwa ang ila nalaktan sang nagsiling si Jose sa iya mayordomo, “Dali, lagsa ang mga tawo! Kag kon maabtan mo sila, silinga sila, ‘Ngaa malain ang ginbalos ninyo sa kaayo nga ginpakita namon sa inyo? ⁵ Ngaa ginkuha ninyo ang kupa nga ginaimnan sang akon agalon kag ginagamit niya sa pagpakot? Malain ining inyo ginhimo.’ ”

⁶ Naabtan sang mayordomo ang mag-ulutod kag ginhambal niya ato sa ila. ⁷ Nagsiling sila sa mayordomo, “Sir, paano nga nasiling mo ina? Imposible nga himuon namon ina nga butang. ⁸ Kahibalo ka man nga halin sa Canaan gindala namon balik sa imo ang kuwarta nga nakita namon sa amon mga sako. Ti ngaa mangawat pa kami sang pilak ukon bulawan sa balay sang imo agalon? ⁹ Kon makita mo ina nga kupa sa isa sa amon, pagapatyon siya kag mangin ulipon ninyo kami.” ¹⁰ Nagsiling ang mayordomo, “Sige, kon makit-an ang kupa sa isa sa inyo mangin ulipon ko siya, kag ang nabilin sa inyo wala na sing salabton.” ¹¹ Gani nagdali-dali ang kada isa sa pagpanaog sang ila mga sako kag gin-abrihan nila. ¹² Dayon gin-usisa sang mayordomo ang mga sako halin sa iya sang kamagulangan hasta sa iya sang kamanghuran, kag ang kupa nakita sa sako ni Benjamin. ¹³ Pagkakita sini sang mag-ulutod, gin-gisi nila ang ila mga bayo sa kalain sang ila buot. Dayon ginkarga nila liwat sa mga asno ang ila mga sako kag nagbalik sa banwa.

¹⁴ Sang pag-abot ni Juda kag sang iya mga utod sa Egipto, didto pa gihapon si Jose sa iya balay. Nagsulod sila sa balay kag nagluhod sa atubangan ni Jose. ¹⁵ Nagsiling si Jose sa ila, “Ano bala ining ginhimo ninyo? Wala bala kamo makahibalo nga kahibalo ako magpakot? Gani wala gid kamo sing matago sa akon.” ¹⁶ Nagsiling si Juda, “Sir, wala na kami sang may irason pa sa imo, kag indi kami makasiling nga wala kami sang sala. Ang Dios amo ang nagpahayag sang amon sala. Karon, tanan kami imo na nga ulipon—kami kag ang isa nga nakit-an sa iya ang kupa.” ¹⁷ Pero nagsiling si Jose, “Indi ko mahimo ina. Siya lang nga sa iya nakita ang kupa amo ang akon mangin ulipon. Kag kamo makapauli na sa inyo amay nga wala sing sablag.”

Nagpakitluoy si Juda para kay Benjamin

¹⁸ Nagpalapit si Juda kay Jose kag nagsiling, “Nagapangabay ako sa imo, sir, nga kon mahimo pamatii ako. Indi ka lang kuntani mangakig sa akon, ikaw nga daw pareho na sa hari sang Egipto. ¹⁹ Nagpamangkot ka sadto sa amon kon may amay pa kami kag utod, ²⁰ kag ginsabat ka namon nga may amay kami nga tigulang na kag may kamanghuran nga utod nga natawo sa iya katigulangon. Nagsiling man kami nga patay na ang iya utod kag siya na lang ang nabilin nga anak sang iya iloy, kag palangga gid siya sang amon^[c] amay. ²¹ Dayon nagsiling ka sa amon nga dal-on namon siya sa imo agod makita mo man siya. ²² Nagsiling kami sa imo nga indi puwede nga bayaan sang amon kamanghuran ang amon amay, kay basi amo pa ini ang ikamatay niya. ²³ Pero ginsiling mo nga indi kami magpakita sa imo kon indi namon kaupod ang amon kamanghuran. ²⁴ Ini tanan ginsugid namon sa amon amay sang nagpauli kami. ²⁵ Sang ulihi nagsiling ang amon amay nga magbalik kami diri liwat kag magbakal sang pagkaon. ²⁶ Pero nagsiling kami sa iya nga malakat lang kami kon upod namon ang amon kamanghuran, tungod kay indi kami puwede magpakita sa imo kon indi namon kaupod ang amon kamanghuran. ²⁷ Amo ini ang iya ginsabat sa amon, ‘Nahibaluan naman ninyo nga duha lang ang akon anak sa akon asawa nga si Raquel. ²⁸ Ang isa wala na; siguro ginus-ab siya sang mabangis nga sapat. Kag hasta subong wala ko na siya makita. ²⁹ Kon kuhaon pa gid ninyo ining isa nga nabilin sa akon, kag kon may matabo sa iya, ako nga tigulang na mapatay na lang sa kalisod.’

³⁰ “Gani, sir, ang kabuhi sang amon amay naangot sa kabuhi sang amon kamanghuran. Kon magpauli kami nga indi namon siya kaupod, ³¹ sigurado gid nga mapatay sa kasubo ang amon tigulang nga amay. ³² Gin-garantiya ko ang akon kabuhi para sa amon kamanghuran. Ginsilingan ko ang akon amay nga kon indi ko siya mabalik sa iya, ako ang basulon hasta san-o. ³³ Gani, sir, ako na lang ang magpabilin diri bilang imo ulipon sa baylo niya, kag tuguti na lang siya nga magpauli upod sa iya mga utod. ³⁴ Indi ako magpauli nga indi siya kaupod. Indi ko mabatas nga makita ang malain nga matabo sa amon amay.”

Nagpakilala si Jose sa Iya mga Utod

45 Indi na mapunggan ni Jose ang iya kaugalingon, gani ginpaguwa niya ang iya mga suluguon. Kag sang wala na sing iban nga tawo nga kaupod si Jose, nagpakilala siya sa iya mga utod. ² Naghibi sing tudo si Jose, gani nabatian ini sang mga Egiptohanon, kag nabalitaan ini sa palasyo sang hari.

³ Nagsiling si Jose sa iya mga utod, “Ako si Jose! Matuod gid bala nga buhi pa si tatay?” Pero wala makasabat ang iya mga utod sa iya kay naurungan sila. ⁴ Gani nagsiling si Jose, “Palapit kamo sa akon.” Sang nagpalapit na sila, nagsiling siya, “Ako si Jose nga inyo utod, ang inyo ginbaligya nga gindala diri sa Egipto. ⁵ Karon indi kamo magkalisod kag indi ninyo pagkaugti ang inyo kaugalingon nga ginbaligya ninyo ako diri, tungod ang Dios amo ang nagpauna sa akon diri sa pagluwas sang inyo kabuhi. ⁶ Ikaduha pa lang ini nga tuig sang tiggulutom, kag may masunod pa nga lima ka tuig nga wala sing patubas. ⁷ Pero ginpauna ako diri sang Dios agod maluwas ko kamo kag mapreserbar ang madamo sa inyo diri sa kalibutan. ⁸ Gani, indi kamo ang nagpadala diri sa akon kundi ang Dios. Ginhimo niya ako nga manuglaygay sa hari sang Egipto kag manugdumala sang iya palasyo, kag manugdumala sang bug-os nga Egipto. ⁹ Karon, dali-dali kamo balik sa akon amay kag sugiran ninyo siya nga ang iya anak nga si Jose ginhimo sang Dios nga manugdumala sang bug-os nga Egipto. Kag silingon ninyo siya nga ginapakadto ko siya diri sa akon sa labing madali. ¹⁰ Silingon man ninyo siya nga puwede siya makaestar sa duta sang Goshen upod ang iya mga kabataan kag mga kaapuhan, mga kasapatan, kag ang tanan niya nga pagkabutang, agod malapit siya sa akon. ¹¹ Atipanon ko siya didto sa Goshen tungod kay may lima pa ka tuig nga gutom nga magaabot. Indi ko gusto nga magutuman siya kag ang iya panimalay kag pati ang iya kasapatan.”

¹² Nagpadayon si Jose sa pagsiling, “Karon indi na lipod sa inyo, kag amo man sa akon utod nga si Benjamin, nga ako amo gid si Jose ang nagapakighambal sa inyo. ¹³ Sugiri ninyo ang akon amay parte sa kadungganan nga naangkon ko diri sa Egipto kag sa tanan nga inyo nakita parte sa akon. Kag dal-a ninyo siya diri gilayon sa akon.” ¹⁴ Dayon ginhakos ni Jose ang iya utod nga si Benjamin kag naghibi; amo man si Benjamin, nagahibi man siya samtang nagahakos kay Jose. ¹⁵ Dayon ginpanghalukan ni Jose ang tanan niya nga mga utod kag nagahibi siya sa ila. Amo ato nga nakapakighambal ang iya mga utod sa iya.

¹⁶ Sang nakaabot ang balita sa palasyo sang hari sang Egipto nga ang mga utod ni Jose nag-abot, nalipay ang hari kag ang iya mga opisyal. ¹⁷ Nagsiling ang hari kay Jose, “Silingon mo ang imo mga utod nga kargahan nila sang pagkaon ang ila mga sapat kag magbalik sa Canaan. ¹⁸ Dayon dal-on nila diri ang ila amay kag ang ila mga pamilya, kay ihatag ko sa ila ang maayo nga duta sa Egipto kag matilawan nila ang pinakamaayo nga mga produkto sini. ¹⁹ Silingon mo man sila nga magdala sang mga karo halin diri sa Egipto para masakyan sang ila mga asawa kag mga kabataan sa pagsaylo diri. Kag dal-on gid nila diri ang ila amay. ²⁰ Indi sila magkanugon sa ila mga pagkabutang nga mabilin tungod kay ang maayo nga mga butang sa bug-os nga Egipto mangin ila.”

²¹ Gintuman ini sang mga anak ni Jacob.^[d] Kag suno sa sugo sang hari sang Egipto, ginhatagan ni Jose ang iya mga utod sang mga karo kag ginpabalunan sang pagkaon sa ila nga pagbiyahe. ²² Ginhatagan man niya ang kada isa sa ila sang bayo, pero ang ginhatag niya kay Benjamin lima ka bayo kag 300 ka bilog nga pilak. ²³ Ginpadal-an man niya ang iya amay sang 10 ka asno nga may karga nga pinakamaayo nga mga produkto sang Egipto, kag 10 ka babayi nga asno nga may karga nga mga uyas, tinapay kag mga balalunon sang iya amay sa pagbiyahe. ²⁴ Sang ginpalakat na niya ang iya mga utod, ginsilingan niya sila nga indi sila mag-away sa dalan.

²⁵ Gani naghalin sila sa Egipto kag nagkadto sa ila amay sa Canaan. ²⁶ Pag-abot nila didto, ginsugiran nila ang ila amay nga buhi si Jose, kag siya pa gani ang manugdumala sang bug-os nga Egipto. Naurungan si Jacob; indi siya makapati. ²⁷ Pero sang ginsugiran nila siya sang tanan nga ginsiling ni Jose sa ila, kag sang makita niya ang mga karo nga ginpadala ni Jose sa pagdala sa iya sa Egipto, nagbaskog siya. ²⁸ Nagsiling si Jacob,^[e] “Kombinsido na ako! Ang akon anak nga si Jose buhi pa gali. Kadtuan ko siya antes ako mapatay.”