Beginning

Si Juda kag si Tamar

38 Sa amo man nga tion, nagbulag si Juda sa iya mga utod kag didto siya nag-estar upod kay Hira nga taga-Adulam. ² Didto nakilala ni Juda ang anak ni Shua nga taga-Canaan kag ginpangasawa niya ini. ³ Sang ulihi nagbusong siya kag nagbata sing lalaki kag gin-ngalanan ini ni Juda nga Er. ⁴ Nagbusong siya liwat kag nagbata sing lalaki kag gin-ngalanan niya nga Onan. ⁵ Nagbusong pa gid siya kag nagbata sing lalaki kag gin-ngalanan niya nga Shela. Natawo si Shela sa Kezib.

⁶ Ginpaasawa ni Juda ang iya kamagulangan nga anak nga si Er sa babayi nga ang ngalan si Tamar. ⁷ Pero si Er malaot sa panulok sang Ginoo, gani ginpatay niya siya. ⁸ Gani nagsiling si Juda kay Onan, “Pangasaw-a ang imo bayaw kay katungdanan mo ina bilang utod sang iya bana nga napatay, agod paagi sa imo may kaliwat man ang imo utod.” ⁹ Nakahibalo si Onan nga ang mangin anak nila ni Tamar indi pagkabigon nga iya kaugalingon nga kaliwat. Gani kada maghulid sila ni Tamar, wala niya ginapasulod ang iya semilya agod indi siya makabata para sa iya utod. ¹⁰ Malain ang ginhimo ni Onan sa panulok sang Ginoo, gani ginpatay man niya siya.

¹¹ Nagsiling dayon si Juda kay Tamar nga iya umagad, “Pauli ka anay sa imo amay, kag indi ka magpamana hasta nga magsoltero na si Shela.” Ginsiling ato ni Juda kay nahadlok siya nga basi mapatay man si Shela pareho sa iya mga utod. Gani nagpauli anay si Tamar sa iya amay.

¹² Sang ulihi, napatay ang asawa ni Juda. Pagkatapos sang iya pagpangasubo, nagkadto siya sa mga manuggunting sang iya mga karnero didto sa Timnah. Kaupod niya nga nagkadto didto ang iya amigo nga si Hira nga taga-Adulam.

¹³ May nagsugid kay Tamar nga ang iya ugangan makadto sa Timnah agod guntingan didto ang iya mga karnero. ¹⁴ Pagkabati sadto ni Tamar, gin-ilisan niya ang iya bayo nga pangbalo, kag gintabunan niya sang belo ang iya guya. Nagpungko dayon siya sa may puwertahan sang banwa sang Enaim, sa higad sang dalan nga pakadto sa Timnah. Plano niya nga dayaan si Juda tungod kay natalupangdan niya nga wala gihapon siya ginpaasawa kay Shela bisan soltero na si Shela.

^15-16 Pagkakita ni Juda kay Tamar, wala niya siya nakilal-i nga iya umagad kay may tabon ang iya guya. Abi niya isa siya ka babayi nga nagabaligya sang iya lawas. Gani nagpalapit siya sa iya sa higad sang dalan kag nagsiling, “Dali, mahulid kita.” Nagsabat si Tamar, “Ano ang ibayad mo sa akon sa paghulid sa imo?” ¹⁷ Nagsiling si Juda, “Hatagan ko ikaw sang kanding halin sa akon kasapatan.” Nagsabat si Tamar, “Masugot ako kon may ihatag ka sa akon nga kasiguruhan hasta mapadala mo na ang kanding.” ^18-19 Nagpamangkot si Juda, “Ano nga kasiguruhan ang gusto mo?” Nagsabat si Tamar, “Ihatag sa akon ang imo pangmarka^[a] kag ang iya higot nga ginakulintas mo, pati ang imo baston.” Gani ginhatag ato ni Juda kag nagpakighilawas siya kay Tamar. Pagkatapos sadto nagpauli si Tamar, kag ginkuha niya ang tabon sa iya guya kag ginsuksok liwat ang bayo nga pangbalo. Sang ulihi nagbusong siya.

²⁰ Wala madugay, ginpadul-ong ni Juda ang kanding sa iya amigo nga si Hira nga taga-Adulam agod kuhaon ang mga butang nga iya ginhatag sa babayi bilang kasiguruhan, pero wala niya siya makita. ²¹ Nagpamangkot si Hira sa mga taga-Enaim kon diin na ang babayi nga nagabaligya sang iya lawas, nga didto nagapungko sa higad sang dalan. Pero nagsabat ang mga tawo, “Wala man diri sing babayi nga nagabaligya sang iya lawas.”

²² Gani nagbalik si Hira kay Juda kag nagsiling, “Wala ko siya makita. Kag siling sang mga tawo wala man kuno didto sing babayi nga nagabaligya sang iya lawas.” ²³ Nagsiling si Juda, “Pabay-i na lang atong akon mga butang sa iya, kay basi kadlawan pa kita sang mga tawo nga sige kita pangita sang wala. Kon sa bagay, ginpadul-ungan ko man siya sining kanding pero wala mo siya makita didto.”

²⁴ Pagkaligad sang tatlo ka bulan, ginsugiran si Juda nga ang iya umagad nga si Tamar nagbaligya sang iya lawas kag nagabusong na gani. Gani nagsiling si Juda, “Dal-a ninyo siya sa guwa sang banwa kag sunugon.” ²⁵ Pero sang ginadala na si Tamar, may ginsugo siya kay Juda sa pagsiling, “Ari ang pangmarka kag ang iya higot, pati ang baston. Ang tag-iya sini amo ang amay sang akon ginabusong. Pangilalaha abi kon kay sin-o ini.”

²⁶ Kilala ni Juda nga iya ato nga mga butang, gani nagsiling siya, “Wala siya sing sala. Ako ang nakasala kay wala ko siya ginpaasawa sa akon anak nga si Shela.” Wala na liwat naghulid si Juda kay Tamar.

²⁷ Sang manugbata na si Tamar, nasapwan nga ang iya ginabusong kapid. ²⁸ Sang ginasakitan na siya, nagguwa ang kamot sang isa ka bata. Ginhigtan ini sang paltera^[b] sang higot nga pula agod mahibaluan nga siya ang una nga natawo. ²⁹ Pero ginpasulod sang bata ang iya kamot kag ang iya kapid amo ang una nga nagguwa. Nagsiling ang paltera, “Naghingagaw ka gid guwa.” Gani gin-ngalanan ang bata nga Perez.^{[c] 30} Dayon nagguwa man ang iya kapid nga may higot nga pula sa iya kamot. Gin-ngalanan siya nga Zera.

Si Jose kag ang Asawa ni Potifar

39 Karon, sang nadala na si Jose sang mga Ishmaelinhon sa Egipto, ginbaligya siya kay Potifar nga isa sa mga opisyal sang hari sang Egipto.^[d] (Si Potifar kapitan sang mga guwardya sa palasyo.) ² Gin-ubayan gid sang Ginoo si Jose gani nagmainuswagon siya. Didto siya nag-estar sa balay sang iya agalon nga Egiptohanon nga si Potifar. ³ Nakita ni Potifar nga ginaubayan gid sang Ginoo si Jose kag ginapakamaayo sa tanan niya nga ginahimo, ⁴ gani nahulog ang iya buot kay Jose. Ginhimo niya siya nga iya kaugalingon nga kabulig kag manugdumala sang iya panimalay kag sang tanan niya nga pagkabutang. ⁵ Halin sang tion nga si Jose ang nagadumala, ginbendisyunan sang Ginoo ang panimalay ni Potifar nga Egiptohanon kag ang tanan niya nga pagkabutang sa iya balay kag kaumahan. Ginhimo ini sang Ginoo tungod kay Jose. ⁶ Gintugyan ni Potifar ang tanan kay Jose kag wala na siya sing iban nga ginaintiendi kundi ang iya lang nga pagkaon.

Guwapo si Jose kag mabukod ang lawas. ⁷ Sang ulihi, naluyag sa iya ang asawa sang iya agalon. Ginhagad niya si Jose nga maghulid sa iya. ⁸ Pero nagbalibad si Jose. Siling niya sa babayi, “Pamati bala! Gintugyan sa akon sang akon agalon ang tanan niya nga pagkabutang, gani wala na siya nagapalibog sa mga butang diri sa iya panimalay. ⁹ Wala na sing may maglabaw pa sa akon sa sining panimalay. Gintugyan niya sa akon ang tanan magluwas lang sa imo tungod kay asawa niya ikaw. Gani indi ko mahimo nga traiduran ang akon agalon kag magpakasala sa Dios.” ¹⁰ Bisan adlaw-adlaw ang paghagad sang babayi kay Jose nga maghulid sa iya, wala gid siya magsugot.

¹¹ Isa sadto ka adlaw, nagsulod si Jose sa balay agod mag-obra. Natabuan nga wala gid sing bisan isa nga suluguon didto sa sulod sang balay. ¹² Karon, ginhawiran siya sa bayo sang asawa sang iya agalon kag ginsilingan, “Hulid ka sa akon.” Pero nagdalagan si Jose paguwa sa balay, kag nabilin ang iya bayo sa babayi. ¹³ Sang makita sang babayi nga nagguwa si Jose kag nahawiran niya ang iya bayo, ¹⁴ gintawag niya ang iya mga suluguon kag nagsiling, “Tan-awa bala ninyo ini! Gindal-an kita diri sang akon bana sing Hebreo agod pakahuy-an kita. Abi ninyo, nagsulod siya sa akon kuwarto agod luguson ako, pero nagsinggit ako. ¹⁵ Gani nagdalagan siya paguwa, kag nabilin niya ang iya bayo.”

¹⁶ Gintago sang babayi ang bayo ni Jose hasta nga nag-abot ang iya bana. ¹⁷ Nanugid siya dayon sa iya bana. Siling niya, “Ang Hebreo nga suluguon nga gindala mo diri luyag niya ako pakahuy-an tungod kay nagsulod siya sa akon kuwarto agod luguson ako. ¹⁸ Pero sang nagsinggit ako nagdalagan siya paguwa, kag nabilin pa gani ang iya bayo.”

¹⁹ Pagkabati ni Potifar sa ginsugid sang iya asawa parte sa ginhimo ni Jose, naakig gid siya. ²⁰ Gani ginpadakop niya si Jose kag ginsulod sa prisohan sang mga priso sang hari. Pero bisan didto si Jose sa prisohan, ²¹ gin-ubayan gihapon siya sang Ginoo. Kag tungod sa kaayo sang Ginoo, nahulog ang buot sang manugdumala sang prisohan kay Jose. ²² Gani gintugyan niya kay Jose ang pagdumala sa tanan nga priso kag sa tanan nga buluhaton sa prisohan. ²³ Wala na nagapalibog ang manugdumala sang prisohan sa mga butang nga gintugyan niya kay Jose, kay ginaubayan sang Ginoo si Jose kag ginapakamaayo sa tanan niya nga ginahimo.

Ginsaysay ni Jose ang Kahulugan sang Duha ka Damgo

40 ^1-2 Natabo sang ulihi nga ang pangulo sang mga manugserbi sang ilimnon sang hari sang Egipto kag ang pangulo sang iya mga manugluto sang tinapay nakasala sa iya. Naakig gid ang hari^[e] sa sining duha niya ka opisyal. ³ Gani ginpapriso niya sila sa prisohan nga sa diin napriso man si Jose, sa ginaestaran sang kapitan sang mga guwardya sa palasyo. ⁴ Si Jose ang ginsaligan sang kapitan sang mga guwardya nga mag-atipan sa ila. Nagdugay sila didto sa prisohan.

⁵ Isa sadto ka gab-i, nagdamgo ang manugserbi sang ilimnon kag ang manugluto sang tinapay samtang didto sila sa prisohan. Ang kada isa sa ila lain ang damgo kag lain man ang kahulugan sang ila damgo. ⁶ Pagkaaga, pagkadto ni Jose sa ila, nakita niya nga maluya sila. ⁷ Gani ginpamangkot niya sila, “Ngaa nga masinulub-on kamo?” ⁸ Nagsabat sila, “Nagdamgo abi kami pero wala sing may magsaysay sang kahulugan.” Nagsiling si Jose, “Ang Dios ang nagahatag sang kaalam sa pagsaysay sang kahulugan sang mga damgo. Abi sugiri ninyo ako kon ano ang inyo mga damgo.”

⁹ Gani ginsugid sang pangulo sang mga manugserbi sang ilimnon ang iya damgo. Siling niya, “Nagdamgo ako nga may isa ka puno sang ubas sa akon atubangan ¹⁰ kag may tatlo ini ka sanga. Nagpanalingsing ini, nagpamulak, kag naluto ang iya mga bunga. ¹¹ Nagauyat ako sang kupa sang hari sang Egipto kag nagpuksi sang ubas kag ginpuga ko dayon sa kupa. Pagkatapos ginhatag ko ang kupa sa hari.”

¹² Nagsiling si Jose, “Amo ini ang kahulugan sang imo nga damgo: Ang tatlo ka sanga nagakahulugan sang tatlo ka adlaw. ¹³ Sa wala pa matapos ang tatlo ka adlaw, paguwaon ka sang hari sa prisohan kag pabalikon sa imo obra bilang manugserbi sang iya ilimnon. ¹⁴ Kabay pa nga dumdumon mo ako kon ara ka na sa maayo nga kahimtangan. Kag bilang pagpakita sang imo kaayo sa akon, sambita man ako sa hari agod mabuligan mo ako nga makaguwa sa prisohan. ¹⁵ Kay sa pagkamatuod, ginpuwersa lang ako nga dal-on diri sa Egipto halin sa lugar sang mga Hebreo, kag bisan diri wala man ako sing may nahimo nga sala agod prisohon.”

¹⁶ Pagkabati sang pangulo sang mga manugluto sang tinapay nga maayo ang kahulugan sang damgo sang iya kaupod, ginsugid man niya ang iya damgo kay Jose. Siling niya, “Nagdamgo man ako nga may ginalukdo ako nga tatlo ka alat nga may mga tinapay. ¹⁷ Ang sa ibabaw gid nga alat may sulod nga nagkalain-lain nga klase sang tinapay para sa hari sang Egipto, pero ginatuka ini sang mga pispis.”

¹⁸ Nagsiling si Jose, “Amo ini ang kahulugan sang imo nga damgo: Ang tatlo ka alat nagakahulugan sang tatlo ka adlaw. ¹⁹ Sa wala pa matapos ang tatlo ka adlaw, paguwaon ka sang hari sa prisohan, pero papugutan ka sang ulo kag ipatuhog ang imo bangkay sa nagatindog nga kahoy, kag pagatuk-on ka sang mga pispis.”

²⁰ Karon, ang ikatlo nga adlaw kaadlawan sang hari sang Egipto. Gani nagpapunsyon siya para sa tanan niya nga mga opisyal. Ginpaguwa niya sa prisohan ang pangulo sang iya mga manugserbi sang ilimnon kag ang pangulo sang iya mga manugluto sang tinapay kag ginpaatubang sa iya mga opisyal. ²¹ Ginpabalik niya ang pangulo sang mga manugserbi sang ilimnon sa iya obra, ²² pero ang pangulo sang mga manugluto sang tinapay, ginpatuhog niya ang bangkay sini. Natabo tanan ang ginsiling ni Jose sa ila. ²³ Pero wala gid makadumdom ang pangulo sang mga manugserbi sang ilimnon kay Jose.