Beginning

Naghanda si Jacob sa Pagpakigkita kay Esau

32 Sang nagapadayon sila ni Jacob sa paglakat, ginsugata siya sang mga anghel sang Dios. ² Pagkakita ni Jacob sa ila, nagsiling siya, “Mga soldado ini sang Dios.” Gani gin-ngalanan niya ato nga lugar nga Mahanaim.^[a]

³ May mga ginsugo si Jacob nga mag-una sa iya agod magpakigkita sa iya utod nga si Esau didto sa duta sang Seir, ang lugar nga gintawag man nga Edom. ⁴ Gintudluan niya sila kon ano ang ila isiling kay Esau. Siling ni Jacob, “Silingon ninyo si Esau nga didto ako nagtiner kay Laban kag wala pa gani ako makapauli hasta subong. ⁵ Kag sugiri ninyo siya nga may mga baka ako, mga asno, mga karnero, mga kanding, kag mga suluguon nga lalaki kag babayi. Silingon ninyo siya nga ginsugo ko kamo sa pagpangabay sa iya nga kuntani mangin maayo ang iya pagtratar sa akon.”

⁶ Pagbalik sang mga ginsugo ni Jacob, nagsiling sila, “Nakakadto kami kay Esau, kag nagapakadto na siya diri sa pagsugata sa imo. May upod siya nga 400 ka lalaki.” ⁷ Kinulbaan gid si Jacob kag indi siya mapahamtang, gani gintunga niya sa duha ka grupo ang iya mga kaupdanan pati ang iya mga karnero, baka, kanding kag kamelyo. ⁸ Tungod kay naghunahuna siya nga kon pananglit gid man nga mag-abot si Esau kag salakayon ang isa ka grupo, makapalagyo pa ang isa ka grupo.

⁹ Nagpangamuyo dayon si Jacob, “Dios sang akon lolo nga si Abraham kag Dios sang akon amay nga si Isaac, ikaw ang Ginoo nga nagsiling sa akon nga mabalik ako sa akon mga paryente, didto sa duta nga sa diin ako natawo, kag pakamaayuhon mo ako. ¹⁰ Indi ako takos nga magbaton sang tanan nga kaayo kag katutom nga imo na ginpakita sa akon nga imo alagad. Kay sang pagtabok ko sang una sa Jordan wala ako sing iban nga dala kundi baston gid lang, pero subong may duha na ako ka grupo. ¹¹ Nagapangabay ako sa imo nga luwason mo ako sa akon utod nga si Esau. Nahadlok ako basi magkadto siya diri kag pamatyon kami tanan pati ang mga iloy kag ang mga bata. ¹² Pero nagpromisa ka sa akon nga pakamaayuhon mo ako kag padamuon mo ang akon mga kaliwat pareho sang balas sa baybayon nga indi maisip.”

¹³ Didto nagtulog sanday Jacob pagkagab-i. Pagkaaga, nagpili si Jacob sang mga sapat nga iregalo kay Esau: ¹⁴ 200 ka babayi nga kanding kag 20 ka lalaki nga kanding, 200 ka babayi nga karnero kag 20 ka lalaki nga karnero, ¹⁵ 30 ka gatasan nga kamelyo upod pa ang ila mga tinday, 40 ka babayi nga baka kag 10 ka turo nga baka, 20 ka babayi nga asno kag 10 ka lalaki nga asno. ¹⁶ Ginpanggrupo-grupo dayon ni Jacob ang mga sapat, kag ang kada grupo may mga suluguon nga nagabantay. Ginsilingan niya ang iya mga suluguon, “Una kamo sa akon, kag maglakat kamo nga may antad ang kada grupo.” ¹⁷ Ginsilingan niya ang mga suluguon nga nagabantay sa nauna nga grupo, “Kon magsugat-anay gani kamo ni Esau kag magpamangkot siya kon kay sin-o kamo suluguon kag kon diin kamo makadto, kag kon kay sin-o inang mga sapat nga dala ninyo, ¹⁸ sabton ninyo siya nga akon ini mga sapat kag regalo ko ini sa iya. Silingon man ninyo siya nga ara ako nagasunod.” ¹⁹ Amo man ang iya ginsiling sa ikaduha, sa ikatatlo kag sa tanan nga suluguon nga nagasunod sa mga sapat. ²⁰ Kag ginpadumdom gid niya sila nga indi nila pagkalimtan nga silingon si Esau nga ara siya nagasunod. Kay siling ni Jacob sa iya hunahuna, “Ulo-ulohan ko si Esau sa sining mga regalo nga ipauna ko. Kag kon magkitaay kami basi pa lang patawaron niya ako.” ²¹ Gani ginpauna niya ang iya mga regalo, pero siya iya nagpabilin sadto nga gab-i didto sa ila gintineran.

May Nagpakigdumog kay Jacob sa Peniel

²² Sadto nga gab-i, nagbangon si Jacob kag gindala niya ang iya duha ka asawa, ang iya duha ka suluguon nga babayi kag ang iya onse ka anak, kag nagtabok sila sa talabukan sang Jabok. ²³ Ginpatabok man ni Jacob ang tanan niya nga pagkabutang. ²⁴ Karon, sang nagaisahanon siya, may nag-abot nga isa ka lalaki kag gindumog siya. Nagdumugay sila hasta mag-aga. ²⁵ Sang mabulubanta sang tawo nga indi niya madaog si Jacob, ginpisga niya ang balikawang ni Jacob kag nagliw-as ang nagatabo nga tul-an sini. ²⁶ Nagsiling dayon ang tawo, “Buy-i na ako kay nagapamanagbanag na.” Pero nagsabat si Jacob, “Indi ko ikaw pagbuy-an kon indi mo ako pagbendisyunan.” ²⁷ Nagpamangkot ang tawo sa iya, “Sin-o ang imo ngalan?” Nagsabat siya, “Si Jacob.” ²⁸ Nagsiling dayon ang tawo, “Sugod subong indi na Jacob ang imo ngalan kundi Israel^[b] na tungod kay nagpakigsumpong ka sa Dios kag sa mga tawo, kag nagdaog ka.” ²⁹ Nagpamangkot man si Jacob sa iya, “Sugiri man ako sang imo ngalan.” Pero nagsabat ang tawo, “Indi na pagpamangkuta ang akon ngalan.” Dayon ginbendisyunan niya si Jacob didto.

³⁰ Gin-ngalanan ni Jacob ato nga lugar nga Peniel,^[c] kay siling niya, “Nakita ko ang hitsura sang Dios pero buhi pa gihapon ako.” ³¹ Nagabutlak na ang adlaw sang paghalin ni Jacob sa Peniel. Nagapiang-piang siya tungod sa nagliw-as niya nga tul-an sa balikawang. ³² Amo ini ang rason kon ngaa hasta subong ang mga Israelinhon wala nagakaon sang lanit-lanit sa tinabuan sang tul-an sa balikawang. Kay dira nga parte ginpisga sang Dios si Jacob.

Ang Pagkitaay ni Esau kag ni Jacob

33 Karon, pagtan-aw ni Jacob, nakita niya si Esau nga nagapadulong upod ang 400 ka lalaki. Gani ginpatipon niya ang iya mga anak sa ila tagsa-tagsa ka iloy. ² Kag paglakat nila, ginpauna niya ang duha ka suluguon nga babayi kag ang ila mga anak, sunod si Lea kag ang iya mga anak, kag dayon si Raquel kag ang iya anak nga si Jose. ³ Nagauna si Jacob sa ila tanan kag makapila gid siya ka beses^[d] nga nagluhod samtang nagapalapit siya sa iya utod.

⁴ Pero nagdalagan si Esau sa pagsugata sa iya. Ginhakos siya ni Esau kag ginhalukan, kag naghibi sila nga duha. ⁵ Sang makita ni Esau ang mga babayi kag ang mga kabataan, ginpamangkot niya si Jacob, “Sin-o inang kaupdanan mo?” Nagsabat si Jacob, “Sila ang akon mga anak nga ginhatag sang Dios sa akon sa iya kaluoy.” ⁶ Nagpalapit dayon kay Esau ang duha ka suluguon nga babayi kag ang ila mga anak, kag nagluhod sila bilang pagtahod sa iya. ⁷ Nagsunod man dayon si Lea kag ang iya mga anak nga nagluhod. Kag ang ulihi nga nagpalapit kag nagluhod amo si Jose kag ang iya iloy nga si Raquel.

⁸ Nagpamangkot si Esau kay Jacob, “Ano bala ang imo buot silingon sadtong mga grupo sang sapat nga nasugata ko?” Nagsiling si Jacob, “Regalo ko ato sa imo agod batunon mo ako.” ⁹ Pero nagsabat si Esau, “Madamo na ang akon pagkabutang, utod ko, gani sa imo na lang ato.” ¹⁰ Pero nagpamilit gid si Jacob, “Sige na, batuna na ato. Kon matuod-tuod nga ginabaton mo ako, batuna na ang regalo ko sa imo. Kay sang pagkakita ko sang imo hitsura daw nakita ko ang hitsura sang Dios. Karon nga ginbaton mo ako, ¹¹ batuna na ang ginahatag ko sa imo tungod kay maayo ang Dios sa akon kag wala ako makulangi sa akon mga kinahanglanon.” Sagi gid pilit ni Jacob si Esau hasta nga ginbaton na lang ni Esau ang iya regalo.

¹² Dayon nagsiling si Esau, “Dali na, malakat na kita. Ululupod na lang kita.” ¹³ Pero nagsabat si Jacob, “Nakahibalo ka nga mahinay maglakat ang mga bata, kag kinahanglan ko gid nga tatapon maayo ang mga sapat nga nagapatiti. Kon piliton ta ang mga sapat nga maglakat sa bilog nga adlaw, basi magkalamatay sila. ¹⁴ Ang maayo pa, mag-una ka na lang sa amon. Maamat-amat lang kami sunod sa imo suno sa kadasigon sang mga bata kag sang mga sapat sa una namon. Didto na lang kita magkitaay sa Seir.” ¹⁵ Nagsiling si Esau, “Kon amo sina, ibilin ko na lang ang iban ko nga mga tinawo sa imo.” Nagsabat si Jacob, “Indi na kinahanglan. Ang importante ginbaton mo ako.” ¹⁶ Gani nagbalik na lang si Esau sa Seir sadto mismo nga adlaw. ¹⁷ Pero didto nagpakadto sanday Jacob sa Sucot. Pag-abot nila didto, naghimo si Jacob sang elistaran kag ginhimuan man niya sang palasilungan ang iya mga kasapatan. Gani ato nga lugar gintawag nga Sucot.^[e]

¹⁸ Sang ulihi nakaabot gid man sila sa Canaan halin sa Padan Aram nga wala sing may malain nga natabo sa ila. Nakaabot sila sa banwa nga ginaestaran ni Shekem. Nagpatindog sila sang ila mga tolda malapit sa banwa. ¹⁹ Kag ang duta nga ginpatindugan nila sang mga tolda ginbakal ni Jacob sa mga anak ni Hamor sa bili nga 100 ka bilog nga pilak. Si Hamor amo man ang amay ni Shekem. ²⁰ Naghimo si Jacob didto sang halaran nga gin-ngalanan niya nga El Elohe Israel.^[f]

Ginlugos si Dina

34 Isa sadto ka adlaw, naglakat si Dina nga anak nga dalaga ni Jacob kag ni Lea. Nagbisita siya sa mga kababayihan nga taga-Canaan. ² Nakita siya ni Shekem nga anak ni Hamor nga Hivhanon, nga pangulo sang sadto nga lugar. Gindakop niya si Dina kag ginlugos. ³ Pero nahulog ang iya buot kay Dina kag naluyag siya sa iya, gani gin-uloulohan niya ang dalaga. ⁴ Karon, nagsiling si Shekem sa iya amay nga si Hamor, “Tay, pangitai abi sang paagi nga mapangasawa ko ang ina nga dalaga.”

⁵ Sang nahibaluan ni Jacob nga ginhigkuan ni Shekem ang pagkatawo ni Dina, wala lang siya anay sing may ginhimo kay didto pa sa uma ang iya mga anak nga lalaki nga nagabantay sang iya mga sapat. ⁶ Nagkadto ang amay ni Shekem nga si Hamor kay Jacob agod magpakighambal sa iya.

⁷ Pagkabati sang mga anak nga lalaki ni Jacob sa natabo, nagpauli dayon sila. Naglain gid ang ila buot kag puwerte gid ang ila kaakig kay Shekem tungod kay naghimo siya sang butang nga indi dapat himuon, nga nagdala sang kahuy-anan sa pamilya ni Jacob.^{[g] 8} Pero nagsiling si Hamor sa ila, “Naluyag gid ang akon anak nga si Shekem sa inyo nga dalaga, gani nagapangabay ako nga ipaasawa na lang ninyo siya sa iya. ⁹ Kag maayo man siguro nga ipaasawa ninyo ang inyo mga dalaga sa amon mga soltero kag ipaasawa man namon ang amon mga dalaga sa inyo mga soltero. ¹⁰ Puwede kamo mag-estar upod sa amon sa bisan diin nga lugar nga gusto ninyo. Kag puwede man kamo diri makanegosyo bisan diin kag makaangkon sang duta.”

¹¹ Nagpangabay man si Shekem sa amay kag sa mga utod ni Dina, “Kon mahimo ipaasawa na lang ninyo si Dina sa akon. Bisan ano ang inyo pangayuon ihatag ko. ¹² Pagusto kamo kon pila ang pangayuon ninyo kag kon ano ang iregalo ko sa pagpangasawa ko sa inyo utod. Bayaran ko kamo bisan pila ang inyo pangayuon basta ipaasawa lang ninyo sa akon si Dina.”

¹³ Pero tungod kay ginhigkuan ni Shekem ang pagkatawo ni Dina, gintunto sang mga anak ni Jacob si Shekem kag ang iya amay nga si Hamor. ¹⁴ Siling nila, “Indi puwede nga ipaasawa namon si Dina sa tawo nga wala matuli, kay makahuluya ina para sa amon. ¹⁵ Masugot lang kami kon ang tanan nga lalaki nga taga-diri magpatuli man pareho sa amon. ¹⁶ Kon magpatuli kamo, puwede namon ipaasawa ang amon mga dalaga sa inyo kag kami puwede man makapangasawa sang inyo mga dalaga. Kag maestar kami upod sa inyo agod mangin isa na lang kita ka katawhan. ¹⁷ Pero kon indi kamo magsugot, kuhaon namon si Dina kag maglakat.”

¹⁸ Nakita ni Hamor kag ni Shekem nga daw maayo man ang kondisyon nga ginhatag sang mga anak ni Jacob. ¹⁹ Gani tungod sa dako nga gugma ni Shekem kay Dina, wala na siya mag-usik pa sang tion sa pagtuman sang ginsiling sang mga anak ni Jacob.

Si Shekem ginatahod gid sa panimalay sang iya amay. ²⁰ Gani nagkadto siya dayon kag ang iya amay didto sa puwertahan sang banwa kag nagpakighambal sa mga lalaki sang ila banwa. ²¹ Siling nila, “Mainabyanon ini nga mga tawo. Gani diri na lang naton sila paestaron kag tugutan nga makanegosyo diri. Total, dako man ining aton lugar. Makapangasawa kita sa ila mga dalaga kag sila makapangasawa man sa aton mga dalaga. ²² Pero masugot lang sila nga mag-estar upod sa aton bilang isa ka katawhan kon magsugot man ang tanan naton nga mga lalaki nga magpatuli pareho sa ila. ²³ Kon diri na sila mag-estar, kundi mangin aton man ang tanan nila nga kasapatan kag mga pagkabutang. Gani masugot na lang kita sa ila kondisyon agod mag-estar sila upod sa aton.” ²⁴ Nagsugot ang tanan nga lalaki sang banwa sa ginhambal ni Hamor kag sang iya anak nga si Shekem. Gani nagpatuli ang tanan nga lalaki.

²⁵ Pagkaligad sang tatlo ka adlaw, samtang ginahapdian pa ang mga lalaki, nagsulod sa banwa ang duha ka anak ni Jacob nga si Simeon kag si Levi, nga mga utod ni Dina. Wala kahibalo ang mga tawo didto nga malain gali ang ila tuyo. May dala sila nga espada kag ginpamatay nila ang tanan nga lalaki. ²⁶ Ginpatay man nila si Hamor kag ang iya anak nga si Shekem. Ginkuha dayon nila si Dina sa balay ni Shekem kag naglakat. ²⁷ Pagkatapos ginsulod man sang iban pa nga mga anak ni Jacob ang banwa kag ginpanguha ang mga pagkabutang sini. Ginhimo nila ini tungod kay ginhigkuan ang pagkatawo sang ila utod nga si Dina. ²⁸ Ginpanguha nila ang mga karnero, mga baka, mga asno, kag ang tanan nga pagkabutang didto sa banwa kag sa uma. ²⁹ Ginpanguha nila ang tanan nga manggad sang banwa, pati ang mga pagkabutang sa sulod sang mga balay. Kag ginbihag nila ang tanan nga babayi kag kabataan.

³⁰ Karon, nagsiling si Jacob kay Simeon kag kay Levi, “Ginhatagan ninyo ako sang dako nga problema. Dumtan na kita karon sang mga Canaanhon kag mga Periznon sa sini nga lugar. Mapatay gid kita tanan kon mag-isa sila sa pagsalakay sa aton tungod kay diutay lang kita.” ³¹ Pero nagsabat ang duha, “Pabay-an lang bala namon nga trataron ang amon utod nga daw isa ka babayi nga nagabaligya sang iya lawas?”