Beginning
Tej t‑xi lipe Timotey kyiˈj Pabl ex Silas
16 Kanin Pabl kyojjo tnam te Derbe ex Listra. Antza, el knete jun nimil tuˈn, Timotey tbˈi, albˈaj te jun nimil qya aj Judiy. Me atzin ttata nya aj Judiy, qalaˈ te aj Grecia. 2 Tkyaqil qeˈ nimil toj Listra ex te Iconio wentaqjo kyyol tiˈj. 3 Tajtaq Pabl tuˈn tok lipe Timotey tiˈj, me nejtaq tuˈn tok tqitin techil tiˈj ttzˈumil, tuˈntzintla mina ja kyikyˈin aj Judiy a najleqetaq antza, exsintla tuˈn tkubˈ nimitjo a otaq tzˈibˈit toj Tuˈjil Tyol Dios. Kubˈ bˈinchin ikyjo tukˈa Timotey, quˈn kykyaqil bˈiltetaq qa antza jawe chˈiye tjaqˈ tkawbˈil Moisés, quˈn a tnana jun aj Judiy, me naˈmtaq tok techil, quˈn nya Judiytaqjo ttata. 4 Toj kykyaqiljo tnam, jaˈ nchi ikyˈetaq, xi kyqˈmaˈn kye nimil jotxjo tumil, a otaq tzaj kyqˈmaˈn tsanjil, exqetziˈn jniˈ nejinel toj Ttanim Dios toj Jerusalén. 5 Tuˈntziˈn, nimsit kynimbˈiljo Ttanim Dios, ex tuˈn tchˈiye kybˈajjo nimil junjun qˈij.
Tej tok twutzikyˈ Pabl tiˈj jun ichin aj Macedonia
6 Me atzin te Xewbˈaj Xjan mix ttziye tuˈn tqˈmetjo Tbˈanil Tqanil tojjo txˈotxˈ te Asia. Tuˈntziˈn, antza i ikyˈe toj txˈotxˈ te Frigia ex te Galacia, 7 tuˈn kykanin tzma ttxaˈn txˈotxˈ te Misia. Antza, kubˈe kynaˈbˈlin, tuˈn kyokx toj txˈotxˈ te Bitinia, me juntl majl, mix ttziye Xewbˈaj Xjan, a T‑xew Jesús. 8 Tuˈntziˈn, majx tqanku ikyˈx toj Misia, tuˈn kykuˈx ttzi ttxuyil aˈ tojjo tnam, Troas tbˈi. 9 Antza, oke jun twutzikyˈ Pabl tojjo qnikyˈin. Toj twutzikyˈ, tli waˈltaq jun ichin aj Macedonia, ex nkubˈsintaq twutz, ex tqˈma: Ku tzaja tzaluˈn toj Macedonia, ex qo tmojintza.
10 Tuˈn tzaj twutzikyˈ Pabl ok, bˈeˈxsin kubˈ qbˈinchin qibˈtza, tuˈn qxiˈy tzma Macedonia, quˈn el qnikyˈa tiˈj, qa ataq qMan Dios ntxokintaq qiˈja, tuˈn tqˈmetjo Tbˈanil Tqanil antza.
Tej kykuˈx Pabl ex Silas toj tze toj tnam Filipos
11-12 Tojjo tnam te Troas, o okxa toj jun bark, exsin o bˈettza toj ttxuyil aˈ, tuˈn qkaniˈn toj muchˈ txˈotxˈ, Samotracia tbˈi. Ex tojxi juntl qˈij, o kaniˈn toj Neápolis. Antza, o xiyiˈy tuˈn qkaniˈn toj tnam Filipos, a tnam luˈn, a etzin kyuˈn aj Rom, ex atzin jun tnamjo nim toklin toj tkyaqil txˈotxˈ te Macedonia. Ilaˈ qˈij o teˈn antza. 13 Toj jun qˈij te ajlabˈl, o exa ttxaˈn tnam tzma ttzi jun aˈ n‑ajqelin, quˈn kubˈ qbˈisiˈn qa antza nchi naˈne jun chˈuq Judiy Dios. Bˈeˈxsin o kubˈ qeˈy, ex o yoliˈn tiˈj Tbˈanil Tqanil kyeˈ qya, a otaq chi chmet antza. 14 Lidiataq teˈ jun tbˈi, te aj Tiatira, ex jun kˈayiltaq tbˈanil xbˈalin, a wiˈyilxix. Ajo qya lo, a bˈaˈnxixtaq kˈulin twutz Dios, ex nbˈintaq tiˈjjo nyolajtztaq. Ok tyekin Dios tanmin, tuˈn tok tbˈiˈnxixjo, a nqˈumletaq tuˈn Pabl. 15 Kuˈx toj aˈ te jawsbˈil aˈ, junx kyukˈa kykyaqiljo a iteˈtaq toj tja. Tbˈajlinxitziˈn ikyjo, kubˈsin twutz qeˈy, ex tqˈma: Qa matxixix txi kynimiˈn, qa bˈaˈnxix nteˈn twutz tAjaw Tkyaqil, kuxsin chi tzajtza, tuˈn kyteˈn qukˈiy toj njaˈy.
Ox kubˈsinx twutz qeˈy; tuˈntziˈn, xi qtziyiˈn.
16 Bˈaj jun maj, kyjaˈtaq qxiˈy tzma ttzi aˈ, jaˈ nkubˈ naˈyetaq Dios, ok qkˈulbˈiˈn jun kuˈxin qya, a nkanintaq tnabˈl tiˈjjo naˈmxtaq tul kanin, quˈn tzyuˈntaq tanmin tuˈn taqˈnil tajaw il. Jun aqˈniltaqjo kuˈxin qya luˈn, ex nimtaq kypwaqjo tajaw nkykanbˈin noq tuˈn nbˈanttaq tuˈn.
17 Bˈeˈxsin ok lipe kuˈxin qya qiˈja, ex jaw ẍchˈin, ex tqˈma: Nchi ajbˈinxixjo ichin lo te Dios nimxix toklin, ex nchi yekˈin tumil kolbˈil kyeˈy.
18 Ilaˈ qˈij tqˈma ikyjo; otaq bˈaj tkˈuˈj Pabl tiˈj. Tzaj meltzˈaj, ex tqˈma te taqˈnil tajaw il, a tokxtaq toj tanmin; chiˈ kyjaluˈn: Noq tiˈj tbˈi Jesucrist kxel nqˈmaˈn tey, tuˈn tetza toj tanminjo kuˈxin qya.
Ex texjo paq anetziˈn, bˈeˈx etz. 19 Me atzaj teˈ tel kynikyˈ tajaw kuˈxin qya, qa nlay kykanbˈe txqantl pwaq tuˈn, bˈeˈxsin ok kytzyuˈntz Pabl ex Silas, 20 ex bˈeˈx xi qˈiˈn jaˈ iteˈtaq kawil, ex xi kyqˈmaˈn: Aye ichin aj Judiy lo, ma chi ok ten najsil kyeˈ xjal tojjo qtanim, 21 ex nchi xnaqˈtzin tiˈjjo a nlay qtziye, ex nlay kubˈ qbˈinchin, quˈn aj te Romqo.
22 Tuˈntzin ikyjo, bˈeˈx jaw tiljxjal kyiˈj, exsin tzaj kyqˈmaˈn kawil, tuˈn teljo kyxbˈalin, ex tuˈn kyok jubˈin tuˈn tze. 23 Ilaˈ maj bˈaj jubˈin. Tbˈajlinxitziˈn ikyjo, i kux qˈoˈn toj tze, exsin xi qˈmantz teˈ xqˈuqil tze, tuˈn kyxqˈuqit wen. 24 Tej tbˈinte xqˈuqil ikyjo, bˈeˈxsin i okx qˈoˈntz tzma txeje, ex kubˈ yiqˈoˈn kyqan, tuˈn mina chi jaw yekj.
25 Me otaqla tzˈok nikyˈjin aqˈwil ikyjo, tzmataq nnaˈn Pabl Dios junx tukˈa Silas, ex nchi bˈitzintaq bˈitz te Dios. Ayetzin kye txqantl xjal, a iteˈkuxtaq toj tze, tzuntaq nchi bˈin kyeˈ. 26 Me noq kynaˈbˈinkux, teˈ ttzaj jun kyaqnajnabˈ kuj wen, a bˈeˈx tzaj luˈlin tqˈuqil tze tuˈn. Bˈeˈx i okx jaqpajjo tjpel, ex bˈeˈx i el tzˈaqjo kxbˈil, a iteˈktaq te kˈalbˈil kyej iteˈkuxtaq toj tze. 27 Atzaj teˈ ttzaj sakˈpajjo xqˈuqil tze, exsin ok tkaˈyintz qa otaq chi jaqpajjo tjpel, bˈeˈxsin jatz tiˈn jun kxbˈil te bˈiybˈil tibˈ, quˈn kubˈ tnaˈbˈlin qa otaq chi oqjo xjal tkyaqil. 28 Me bˈeˈx jaw ẍchˈin Pabl, ex tqˈma: Mi kubˈ tbˈyoˈn te tibˈ. Loqo qeˈ otoˈ qkyaqilxa tzaluˈn.
29 Xitzin tqanin tej xqˈuqil tze jun tzaj. Ex okx ajqelin wen, ex tukˈa txqan t‑xobˈil, kubˈ meje twutz Pabl ex Silas, tuˈn t‑xi chjonte kye. 30 Tbˈajlinxitziˈn ikyjo, xi qˈmaˈn kye, tuˈn kyetz, ex xi qanin kye kyjaluˈn: Ayiˈy tata, ¿Tiˈtzila chˈin weˈ, aku kubˈ nbˈinchiˈn, tuˈn nkleta?
31 Xitzin ttzaqˈwin Pabl ex Silas: Niminxa Jesucrist, a tAjaw Tkyaqil; ikytzin kkletilejiy kyukˈa kykyaqil t‑xjalila.
32-34 Ax orjo anetziˈn, ok tenjo xqˈuqil tze qˈanilte kykyˈixlbˈin Pabl ex Silas, ayej otaq chi bˈaj jubˈin. Tbˈajlinxitziˈn ikyjo, bˈeˈx i xi kˈleˈn, tuˈn xqˈuqil tze, tuˈn kykanin toj tja. Antza, i yoline Pabl ex Silas tukˈa xqˈuqil tze ex kyeˈ iteˈtaq toj tja, tiˈjjo Tbˈanil Tqanil. Tej tbˈaj kybˈiˈn, bˈeˈx i jaw nimin kykyaqilx, ex bˈeˈx i etz peˈn tuˈn kykuˈx toj aˈ te jawsbˈil aˈ. Tej tbˈajjo ikyjo, i okxsin kˈleˈntz tuja, ex xi qˈoˈn kywa. Ex bˈeˈx jaw tzalaj kykyaqilx, tuˈn otaq chi nimin tiˈj qMan Dios.
35 Qlixje wen, xi chqˈoˈn jun jteˈ xqˈuqil tnam kyuˈn kawil, tuˈn kyxiˈ tukˈa xqˈuqil tze, ex tuˈn t‑xi qˈmet te, qa tuˈntaq ttzaqpaj Pabl ex Silas. 36 Tuˈn ikyjo, xi tqˈmaˈn xqˈuqil tze te Pabl kyjaluˈn: Ma tzaj qˈmaˈn weˈy kyuˈn kawil, tuˈn kyxi tzaqpeta; kuxsin cheˈxtza toj tbˈanil, ex mina chi xobˈa.
37 Me atzin te Pabl xi tqˈmaˈn kyeˈ xqˈuqil tnam: Qkyˈeˈ qeˈ, tuˈn qexa ikyjo, quˈn nya wenjo xbˈant kyuˈn qiˈja, quˈn awoˈy at qokliˈn twutzjo tkawbˈil Rom, chi chiˈ. Ma qo bˈaj kyjubˈin kywutzxjal, ex ma qo kuˈx qˈoˈn toj tze, ex mina xqo txketa toj kawbˈil tuˈn tchikyˈbˈitjo nbˈanttaq quˈn. Ex atzintzjo jaˈlin, kyajnaj tuˈn qex kytzaqpiˈn toj ewajil. Me minapentetz ikyjo, qalaˈ ayekutz kˈaˈ chi tzaj qˈil qeˈy.
38 Bˈeˈxsin i xtaˈjjo xqˈuqil tnam qˈmalte kye kawil. Atzaj teˈ tok kybˈiˈn, bˈeˈx i jaw xobˈ, quˈn nya bˈiˈntaq kyuˈn, qa te aj Romqetaqjo Pabl ex Silas. 39 Tuˈntzintzjo, i xtaˈj kubˈsil kywutz te Pabl ex Silas, tuˈn tkubˈ najsin kyil, ex tukˈa jun mutxin, xi kyqanin kye, tuˈn kyex tojjo tnam anetziˈn.
40 Atzaj teˈ tetz Pabl ex Silas toj tze, bˈeˈxsin i xiˈtz tzma tja Lidia. Tej kykanin antza, i nimsin kykˈuˈjjo nimil, a iteˈtaq antza. Tbˈajlinxiˈ ikyjo, bˈeˈx i xiˈ.
Tej kyjaw tiljxjal kyiˈj nimil toj tnam Tesalónica
17 Tej kyxiˈ Pabl ex Silas toj kybˈe, i ikyˈx kyojjo tnam te Anfípolis ex Apolonia, ex liweyxix, i kanin tzma Tesalónica, jaˈ iteˈtaq txqan xjal aj Judiy, ex jaˈ taˈtaq jun ja kyuˈn, te nabˈl Dios. 2 Tuˈn toj qˈij te ajlabˈl, okx Pabl tojjo ja anetziˈn, tzeˈnkux n‑oketaq tuˈn tojile tkyaqil tnam. Ex oxe maj, o bˈinchin ikyjo, noq tuˈn tchˈotj wen kyukˈa Judiy chˈuqleqetaq antza. Ex tzeˈnkuxjo ntqˈmaˈn Tyol Dios, 3 kubˈ tchikyˈbˈin Pabl kywutz Judiy, qa ilxix tiˈjtaq tuˈn tkyim Crist, a Kolil, ex tuˈn tjatz anqˈin juntl majl. Ex tqˈma: Ax Jesúsjo lo, a nchin yolin tiˈj kyeˈy, axsin Cristjo.
4 Tuˈntzintzjo, ilaˈ Judiy, a nchi naˈntaq tbˈi Dios, me naˈmxtaq kynimin, i jaw nimin, junx kyukˈa txqan qya nim kyoklin, ex txqan xjal aj Grecia; ok kymujbˈin kyibˈ tukˈa Pabl ex Silas. 5 Me tuˈntzintzjo ikyjo, bˈeˈx jaw kyikyˈin Judiy a nya nimilqetaq, noq tuˈn kyxkyˈaqlin, ex ok kychmoˈn jun jteˈbˈin nya wen xjal, a ayej kyˈajqe, a iteˈtaq tojile tnam. I bˈinchin ikyjo, noq tuˈn kyjaw naj, ex tuˈn kyjaw tilj kykyaqilxjal toj tnam. Okx kypaˈn tja Jasón, tuˈn tjyet Pabl ex Silas, tuˈn kyetz qˈiˈn, ex tuˈn kyxi qˈoˈn kyexjal. 6 Me quˈn tuˈn mix i jyete antza, ex tuˈntzin kyqˈojtz, etz jukikin Jasón kyuˈn, junx kyukˈa ilaˈ nimil, ex xi qˈiˈn kywutz kawil te tnam. Bˈeˈx jaw ẍchˈin, ex kyqˈma: Aye maˈ xjal lo, a o chi sbˈun tiˈj tkyaqil tnam twutz txˈotxˈ, ma chi ul tzaluˈn jaˈlin, 7 ex ma chi kubˈ wutzlin tuˈn Jasón toj tja. Kykyaqilx mi nkubˈ kynimin tkawbˈil kawil te Rom, quˈn tzuntzin nkyqˈman qa atx juntl kawil, Jesús tbˈi.
8 Tej kybˈin teˈ xjal yol lo exqetziˈn kawil, bˈeˈx jaw kyikyˈin. 9 Me tuˈntzintla mi cheˈxa Jasón exqetziˈn tukˈa toj tze, kyij kyqˈoˈn pwaq te kyxel, ex tuˈntziˈn, bˈeˈx i tzaj tzaqpiˈn.
Tej kyxiˈ Pabl ex Silas tzmax Berea
10 Otaq qo ok yupj ikyjo, ayetzin kye nimil ok kyqˈoˈn tilil, tuˈn kyxiˈ Pabl ex Silas tzmax Berea. Atzaj teˈ kykanin, bˈeˈx i xiˈ tojjo ja te kynabˈl Dios Judiy. 11 Me ayetzin kye Judiy anetziˈn, wentaq chˈintl kyeˈ kynabˈl tzeˈnqeku kyej te aj Tesalónica, quˈn tuˈn toj twenil, xi kybˈiˈn kyyol Pabl ex Silas, ex i xpichˈin Tyol qMan Dios junjun qˈij, tuˈntzin telxix kynikyˈ te, qa twutzxtaqjo nyolajtz kye. 12 Tuˈntziˈn ikyjo, ilaˈx i jaw nimin, junx kyukˈa ichin ex qya nim kyoklin te aj Grecia.
13 Me atzaj teˈ kybˈinte Judiy te Tesalónica, qa tzuntaq nyolin Pabl toj Berea tiˈj Tyol Dios, bˈeˈxsin i xiˈtz antza, ex nimku bˈant kyuˈn, tuˈn kyjaw tiljxjal. 14 Me ayetzin kye nimil, ok kyqˈoˈn tilil, tuˈntzintla jun paqx, tzˈex Pabl tzmax ttzi ttxuyil aˈ. Atzin te Silas ex Timotey, axsa i kyije kyeˈ toj Berea. 15 Ayetzin kyeˈ i xiˈ waˈbˈilte Pabl, i kaninx kyeˈ tzmax toj tnam te Atenas. Me liwey, i meltzˈaj Berea tukˈa tqanil te Silas ex te Timotey, qa il tiˈj tuˈn kykanin Atenas liwey wen, a jaˈ taˈyetaq Pabl.
Tej tyolin Pabl Tyol Dios toj tnam Atenas
16 Me tzuntzin nyontaq Pabl toj Atenas, tuˈn tkanin Silas ex Timotey, bˈeˈx jaw tikyˈin, tej tok tkaˈyin txqan twutzbˈiyil, qˈoˈnk kyuˈn te kydios. 17 Tuˈnpetziˈn, nimxix jaw chˈotj tojjo ja te kynabˈl Dios Judiy, kyukˈa a nchi naˈntaq Dios. Ex ikyxjo, o chˈotj tojile junjun qˈij tojjo plas, ja nchi chmetetaq xjal. 18 Ex iteˈtaq jun jteˈbˈin xnaqˈtzil nabˈl, Epicúreos ex Estoicos kybˈi, i ok ten chˈotjil tukˈa Pabl. Iteˈ junjun kyqˈma kyjaluˈn: ¿Me anqiˈj nyolineˈ maˈ xkrat tzi lo?
Ex txqantl qˈmante kyjaluˈn: Nyakuj a teˈ suqil dios te junxil tnam.
Ikytzin kyqˈmaˈ, quˈn tuˈn tzuntaq nyolin Pabl tiˈjjo Tbˈanil Tqanil Jesús, exsin tiˈjjo teˈ tjatz anqˈin juntl majl.
19 Bˈeˈxsin xi qˈiˈn Pabl jaˈ nchi chmetetaq kawil te tnam, Areópago tbˈi, exsin xi kyqanin te: ¿Akutzin tzaj tqˈmaˈn tzeˈntzin tzˈelpineˈ saq xnaqˈtzbˈil, a luˈy nyoliˈn tiˈj? 20 Quˈn nyoliˈn kyiˈjjo noq tiˈchaqjo, a nya qojtzqiˈn, ex qaja tuˈn tel qnikyˈa te, tzeˈn chi elpine kykyaqiljo lo.
21 Tkyaqiljo luˈn bˈaj, quˈn kykyaqilxjo xjal te Atenas, exqetziˈn te junxil tnam a najleqetaq antza, oˈkxtaq tok tililjo kyuˈn, noq tuˈn kybˈin, ex tuˈn kyyolbˈin noq kyiˈjjo saq tqanil.
22 Jawtzin weˈks Pabl kyxoljo kawil tnam antza, ex tqˈma: Ayiˈy xjal te Atenas, tiˈj tkyaqiljo a n‑ok nkaˈyiˈn kyiˈja, tzuntzin n‑el nnikyˈtza te, qa ayejiˈy xjal, a nimin ilaˈku dios kyuˈn, 23 quˈn tzeˈn n‑ok nkaˈyinjiˈy jaˈ nchi naˈniˈy kydiosa, ma nliˈy jun xjan tkubˈil, a tzˈibˈink jun jteˈbˈin yol tiˈj, a ntqˈmaˈn kyjaluˈn: Teˈ dios a nya ojtzqiˈn quˈn.
Quˈn ikypetziˈn, chi Pabl, a teˈ Dios anetziˈn, a nchi kˈuliˈn twutz, exsin nya kyojtzqiˈn; tiˈjxsiˈn Dios anetziˈn loqin weˈ nchin yolin. 24 A Dios, a xkubˈ bˈinchinte txˈotxˈ ex tkyaqiljo tkubˈ twutz ex at toj; axix tAjaw kyaˈj ex tAjaw txˈotxˈ. Nyatza najle kyojjo ja, a kybˈinchbˈinxjal. 25 Ex nya ilxix tiˈj tuˈn tkubˈ bˈinchit jun tiˈla tiˈj tuˈn jun aˈla, quˈn tuˈn ntiˈ aku tzˈok tzˈaqsit te, qalaˈ axte ntzaj qˈonte chwinqil, kyqˈiqˈ, ex tkyaqil at qe. 26 Noq tuˈn tnejil ichin, kubˈ tbˈinchin Dios ẍi chˈiye kykyaqil nmaq tnam ex kykyaqil xjal, tuˈntzintla kyanqˈin toj tkyaqil twutz txˈotxˈ. Ex o txi tyekˈin jtoj, ex jaˈ, tuˈn kyanqˈine; 27 tuˈntzintla kyjyon tiˈjjo Dios, ex qape jyet kyuˈn iˈchaqxtla ikyjo tzeˈnku nxmakin jun xjal toj qxopin. Me twutzxix kxel nqˈmaˈn kyeˈy, qa nya najchaq taˈye qMan Dios tukˈile junjun, 28 quˈn itzˈqo noq tuˈn Dios, ex noq tuˈn, nqo yekje, ex nqo anqˈin. Tzeˈnkux kyyoljo junjun kyxjalila, a aj tzˈibˈilqe, a kyqˈma kyjaluˈn: Awotzinqe tyajil Diosqo, chi chiˈ.
29 Quˈn qa ikyxjo qa tyajil Diosqiˈy, a Dios itzˈ, chi Pabl, nlaytzin kubˈ kybˈisintza qa iky t‑xilin Diosjo noq jun twutzbˈiyil, bˈinchin tuˈn qˈanpwaq, saqpwaq mo jun abˈj, ayeˈ nchi kubˈ kybˈinchinxjal, tzeˈnkuxjo n‑ul tzqet toj kynabˈl.
30 Ma tzikyˈx tnaˈljtzjo tqˈijil ojtxe tuˈn Dios, a mi n‑eltaq kynikyˈxjal te. Me atzin jaˈlin, ntzaj tqˈmaˈn qe qkyaqilx toj tkyaqil twutz txˈotxˈ, tuˈn qmeltzˈaj tukˈa, 31 quˈn ma jaw tjyoˈn Dios jun qˈij, jaˈ tuˈn qoke toj paˈbˈin twutz. Quˈn ate Dios jaw tskˈoˈn jun ichin, a Jesucrist, tuˈn tok te kawil, ex o tyekˈe toklin kywutz kykyaqil xjal, tej tjatz anqˈin juntl majl kyxol kyimnin.
32 Tej kybˈinte xjaljo, qa jatz anqˈin juntl majl kyxol kyimnin, ilaˈ jaw xmayin, me iteˈxl i qˈmante kyjaluˈn: We qbˈintil teˈ luˈn toj junxil qˈij.
33 Tbˈajlinxiˈ ikyjo, bˈeˈx el bˈet Pabl. 34 Me jun jteˈbˈin xi lipe tiˈj, ex i nimin. Kyxoljo xjal anetziˈn, taˈyetaq Dionisio, a attaq toklin kyxol kawil toj Areópago, ex majx jun qya, Dámaris tbˈi, junx kyukˈa txqantl.
Copyright © 2002 by Wycliffe Bible Translators International