Luke 3
Hawai‘i Pidgin
John Da Baptiza Teach Da Peopo
3 Afta da Big King Tiberius Cesar was king fo Rome fifteen years, Pontius Pilate da territorial governa from Rome fo Judea, Herod da small kine king inside Galilee, Herodʼs brudda Philip da small kine king inside Iturea an Trakonitis, Lysanias da small kine king inside Abilene, 2 an Annas an Kaiafas da main priest guys fo da Jewish peopo; dat time da guy John, Zekariahʼs boy, he wen stay ova dea inside da boonies. Den God wen talk to him. 3 So he wen go all ova da place aroun da Jordan River, an tell da peopo, “You guys, you gotta come sorry an pau do all da bad kine stuff you stay doing now, an no do um no moa, an get baptize. Den God goin let all you guys go an hemo yoa shame fo all da bad kine stuff you doing.” 4 Dass jalike Isaiah wen tell. He one guy who wen talk fo God befo time. He wen write down dis inside da Bible:
“One guy goin talk real loud inside da boonies,
‘Eh! Make da road ready fo da Boss!
Make um strait fo him!’
5 Every valley, dey goin fill um up,
Every mountain an hill, dey goin make um flat.
Da crooked roads, dey goin make um strait,
An da rough kine place, dey goin make um nice.
6 An all da peopo inside da whole world
Goin see dat God goin take us
Outa da bad kine stuff we stay in.”
7 Plenny peopo wen go ova dea so John can baptize um. He wen tell, “Eh! You guys no good, jalike one snake ohana! Who wen tell you guys fo run away from da bad tings dat goin happen? Cuz God no goin take all da bad kine stuff you do. He goin punish you guys fo dat! 8 Jalike one fruit tree give same kine fruit, you guys gotta do da kine good stuff dat show dat you pau do all da kine bad stuff you doing, an no do um no moa. Eh! No start fo tell yoaself, ‘Us guys can do wat we like, cuz we get Abraham fo our main fadda.’ I telling you guys now, God can take dese rocks ova hea an make kids fo Abraham outa dem. 9 You guys gotta do good kine stuff! Cuz jalike awready get one guy wit one ax, all ready fo cut da tree roots. All da trees dat no make good fruit, he goin cut um down, an throw um inside da fire.”
10 Da peopo wen say, “Den wat we gotta do?”
11 John tell, “Da guy dat get two coats gotta give one to da guy dat no mo coat. An da guy dat get food gotta give to da guy dat no mo food.”
12 Some guys dat collect money fo tax fo da govermen wen come so John can baptize dem too. An dey aks him, “Teacha, wat we gotta do?”
13 He wen tell um, “No take mo money den you suppose to.”
14 Some army guys wen aks him, “An wat we gotta do?”
He wen tell, “No push nobody fo give you guys money, an no blame nobody fo someting dey neva do. Stay good inside wit da kine pay you get.”
15 Da peopo stay waiting fo da Spesho Guy God Goin Send, an dey wen tink plenny inside dea hearts if John dat guy. 16 John wen tell, “I baptizing you guys wit water. Dat goin show dat you stay sorry fo all da kine bad stuff you do. But afta me, goin come one nodda guy, da Christ guy. He way mo importan den me. An you know wat? I not big nuff fo help him hemo his slippas from his feets. Da way he goin baptize you guys, jalike he goin give you Godʼs Spirit fo take ova you, jalike he goin baptize you guys wit fire. 17 Dat mean, da Christ guy goin punish da peopo dat stay do bad kine stuff. Jalike one farma guy put da wheat grain inside da basket an let da wind blow out all da junk kine stuff from da grain, den he put da wheat inside da storage place. Afta dat, he burn da junk kine stuff. Dat mean, da Christ guy goin punish da peopo dat stay do bad kine stuff, jalike he throw um inside da fire dat no goin pio eva.”
18 John wen tell da peopo plenny mo stuff so dey can trus da Good Stuff From God he stay telling dem. 19 But John wen scold Herod da small kine king ova dea, cuz Herod wen steal his own bruddaʼs wife Herodias, an marry her. He wen do plenny mo bad kine stuff too. 20 An one ting mo worse, bumbye Herod goin throw John inside da prison.
John Baptize Jesus
21 Had one time, John wen baptize all da peopo, an he baptize Jesus too. Afta John baptize Jesus an Jesus stay praying, da sky wen open 22 an Godʼs Spesho Spirit wen come down on top Jesus. Can see da Spirit dat time, look jalike one dove. An wow! Had one voice from da sky wen say, “You my Boy. I really get love an aloha fo you, an I stay good inside cuz a you.”
Jesus Ohana
23 Wen Jesus wen start fo teach, he was bout thirty years old. Da peopo wen tink he Josephʼs boy. Joseph, he Heliʼs boy; 24 Heli, he Mattatʼs boy; Mattat, he Leviʼs boy; Levi, he Melkiʼs boy; Melki, he Jannaiʼs boy; Jannai, he Josephʼs boy; 25 Joseph, he Mattatias boy; Mattatias, he Amos boy; Amos, he Nahumʼs boy; Nahum, he Esliʼs boy; Esli, he Naggaiʼs boy; 26 Naggai, he Maatʼs boy; Maat, he Mattatiasʼ boy; Mattatias, he Semeinʼs boy; Semein, he Josekʼs boy; Josek, he Jodaʼs boy; 27 Joda, he Joananʼs boy; Joanan, he Resaʼs boy; Resa, he Zerubbabelʼs boy; Zerubbabel, he Shealtielʼs boy; Shealtiel, he Neriʼs boy; 28 Neri, he Melkiʼs boy; Melki, he Addiʼs boy; Addi, he Cosamʼs boy; Cosam, he Elmadamʼs boy; Elmadam, he Erʼs boy; 29 Er, he Joshuaʼs boy; Joshua, he Eliezerʼs boy; Eliezer, he Jorimʼs boy; Jorim, he Mattatʼs boy; Mattat, he Leviʼs boy; 30 Levi, he Simeonʼs boy; Simeon, he Judahʼs boy; Judah, he Josephʼs boy; Joseph, he Jonamʼs boy; Jonam, he Eliakimʼs boy; 31 Eliakim, he Meleaʼs boy; Melea, he Mennaʼs boy; Menna, he Mattataʼs boy; Mattata, he Nathanʼs boy; Nathan, he Davidʼs boy; 32 David, he Jesseʼs boy; Jesse, he Obedʼs boy; Obed, he Boaz boy; Boaz, he Salmonʼs boy; Salmon, he Nashonʼs boy; 33 Nashon, he Aminadabʼs boy; Aminadab, he Adminʼs boy; Admin, he Arniʼs boy; Arni, he Hezronʼs boy; Hezron, he Perezʼ boy; Perez, he Judahʼs boy; 34 Judah, he Jacobʼs boy; Jacob, he Isaacʼs boy; Isaac, he Abrahamʼs boy; Abraham, he Terahʼs boy; Terah, he Nahorʼs boy; 35 Nahor, he Serugʼs boy; Serug, he Reuʼs boy; Reu, he Pelegʼs boy; Peleg, he Eberʼs boy; Eber, he Shelahʼs boy; 36 Shelah, he Cainanʼs boy; Cainan, he Arfaxadʼs boy; Arfaxad, he Shemʼs boy; Shem, he Noahʼs boy; Noah, he Lamekʼs boy; 37 Lamek, he Metuselahʼs boy; Metuselah, he Enokʼs boy; Enok, he Jaredʼs boy; Jared, he Mahalaleelʼs boy; Mahalaleel, he Cainanʼs boy; 38 Cainan, he Enos boy; Enos, he Sethʼs boy; Seth, he Adamʼs boy; Adam, he Godʼs boy.
路加福音 3
Chinese Contemporary Bible (Traditional)
施洗者約翰的傳道
3 凱撒提庇留執政第十五年,本丟·彼拉多任猶太總督,希律做加利利的分封王,他的弟弟腓力做以土利亞和特拉可尼兩地的分封王,呂撒聶做亞比利尼的分封王, 2 亞那和該亞法當大祭司。當時,撒迦利亞的兒子約翰住在曠野,上帝向他說話。 3 他就到約旦河附近宣講悔改的洗禮,使人的罪得到赦免。 4 這正應驗了以賽亞先知書上的話:「在曠野有人大聲呼喊,
『預備主的道,
修直祂的路。
5 一切山谷將被填滿,
大山小丘將被削平,
彎曲的道路要被修直,
崎嶇的路徑要被鋪平。
6 世人都要看見上帝的救恩。』」
7 約翰對前來接受他洗禮的人群說:「你們這些毒蛇的後代!誰指示你們逃避那將臨的烈怒呢? 8 你們要結出與悔改相稱的果子。不要心裡說,『我們是亞伯拉罕的子孫。』我告訴你們,上帝可以從這些石頭中興起亞伯拉罕的子孫。 9 現在斧頭已經放在樹根上了,不結好果子的樹都要被砍下丟在火裡。」
10 眾人問道:「那麼,我們該怎麼辦呢?」
11 約翰回答說:「有兩件衣服的,應當分一件給沒有的;食物充裕的,應當分些給饑餓的。」
12 有些稅吏也來受洗,並問約翰:「老師,我們該怎麼辦呢?」
13 約翰說:「除了規定的稅以外,一分錢也不可多收。」
14 有些軍人問:「我們該怎麼辦呢?」約翰說:「不可敲詐勒索,自己有糧餉就當知足。」
15 當時的百姓正期待著基督的來臨,大家心裡都在猜想,也許約翰就是基督。 16 約翰對眾人說:「我是用水給你們施洗,但有一位能力比我更大的快來了,我就是給祂解鞋帶也不配。祂要用聖靈和火給你們施洗。 17 祂手裡拿著簸箕,要清理祂的麥場,把麥子收進倉庫,用不滅的火燒盡糠秕。」 18 約翰向眾人傳福音,講了許多勸勉的話。
19 分封王希律娶了自己弟弟的妻子希羅底,又做了許多惡事,因而受到約翰的指責, 20 可是他卻惡上加惡,將約翰關進監牢裡。
耶穌受洗
21 眾人都受了洗,耶穌也接受了洗禮。祂正在禱告的時候,天開了, 22 聖靈像鴿子一樣降在祂身上,又有聲音從天上傳來:「你是我的愛子,我甚喜悅你。」
耶穌的家譜
23 耶穌開始傳道的時候,年紀約三十歲,照人的看法,
祂是約瑟的兒子,
約瑟是希里的兒子,
24 希里是瑪塔的兒子,
瑪塔是利未的兒子,
利未是麥基的兒子,
麥基是雅拿的兒子,
雅拿是約瑟的兒子,
25 約瑟是瑪他提亞的兒子,
瑪他提亞是亞摩斯的兒子,
亞摩斯是拿鴻的兒子,
拿鴻是以斯利的兒子,
以斯利是拿該的兒子,
26 拿該是瑪押的兒子,
瑪押是瑪他提亞的兒子,
瑪他提亞是西美的兒子,
西美是約瑟的兒子,
約瑟是猶大的兒子,
猶大是約亞拿的兒子,
27 約亞拿是利撒的兒子,
利撒是所羅巴伯的兒子,
所羅巴伯是撒拉鐵的兒子,
撒拉鐵是尼利的兒子,
尼利是麥基的兒子,
28 麥基是亞底的兒子,
亞底是哥桑的兒子,
哥桑是以摩當的兒子,
以摩當是珥的兒子,
珥是約細的兒子,
29 約細是以利以謝的兒子,
以利以謝是約令的兒子,
約令是瑪塔的兒子,
瑪塔是利未的兒子,
30 利未是西緬的兒子,
西緬是猶大的兒子,
猶大是約瑟的兒子,
約瑟是約南的兒子,
約南是以利亞敬的兒子,
31 以利亞敬是米利亞的兒子,
米利亞是邁南的兒子,
邁南是瑪達他的兒子,
瑪達他是拿單的兒子,
拿單是大衛的兒子,
32 大衛是耶西的兒子,
耶西是俄備得的兒子,
俄備得是波阿斯的兒子,
波阿斯是撒門的兒子,
撒門是拿順的兒子,
33 拿順是亞米拿達的兒子,
亞米拿達是蘭的兒子,
蘭是希斯崙的兒子,
希斯崙是法勒斯的兒子,
法勒斯是猶大的兒子,
34 猶大是雅各的兒子,
雅各是以撒的兒子,
以撒是亞伯拉罕的兒子,
亞伯拉罕是他拉的兒子,
他拉是拿鹤的兒子,
35 拿鹤是西鹿的兒子,
西鹿是拉吳的兒子,
拉吳是法勒的兒子,
法勒是希伯的兒子,
希伯是沙拉的兒子,
36 沙拉是該南的兒子,
該南是亞法撒的兒子,
亞法撒是閃的兒子,
閃是挪亞的兒子,
挪亞是拉麥的兒子,
37 拉麥是瑪土撒拉的兒子,
瑪土撒拉是以諾的兒子,
以諾是雅列的兒子,
雅列是瑪勒列的兒子,
瑪勒列是蓋南的兒子,
蓋南是以挪士的兒子,
38 以挪士是塞特的兒子,
塞特是亞當的兒子,
亞當是上帝的兒子。
Lucas 3
Nueva Biblia de las Américas
Predicación de Juan el Bautista
3 En el año quince del imperio de Tiberio César, siendo Poncio Pilato(A) gobernador de Judea, y Herodes tetrarca(B) de Galilea, y su hermano Felipe tetrarca de la región de Iturea y Traconite, y Lisanias tetrarca de Abilinia, 2 durante el sumo sacerdocio de Anás(C) y Caifás(D), (E)vino la palabra de Dios a Juan, hijo de Zacarías, en el desierto. 3 Y Juan fue por toda la región alrededor del Jordán(F), predicando un bautismo de arrepentimiento para el perdón de los pecados; 4 como está escrito en el libro de las palabras del profeta Isaías:
«Voz del que clama en el desierto:
“Preparen el camino del Señor,
Hagan derechas Sus sendas(G).
5 -”Todo valle[a] será rellenado,
Y todo monte y collado rebajado[b];
Lo torcido se hará recto,
Y las sendas ásperas se volverán caminos llanos(H);
6 Y toda carne[c] verá(I) la salvación de Dios(J)”».
7 Por eso, Juan decía a las multitudes que acudían para que él las bautizara: «¡Camada de víboras(K)! ¿Quién les enseñó a huir de la ira que vendrá? 8 Por tanto, den frutos dignos de arrepentimiento; y no comiencen a decirse a ustedes mismos(L): “Tenemos a Abraham por padre(M)”, porque les digo que Dios puede levantar hijos a Abraham de estas piedras. 9 El hacha ya está puesta a la raíz de los árboles; por tanto, todo árbol que no da buen fruto es cortado y echado al fuego(N)».
10 Y las multitudes le preguntaban: «¿Qué, pues, haremos(O)?». 11 Juan les respondía: «El que tiene dos túnicas, comparta con el que no tiene; y el que tiene qué comer, haga lo mismo(P)». 12 Vinieron también unos recaudadores de impuestos[d] para ser bautizados(Q), y le dijeron: «Maestro, ¿qué haremos?». 13 «No exijan[e] más de lo que se les ha ordenado», les respondió Juan. 14 También algunos soldados le preguntaban: «Y nosotros, ¿qué haremos?». «A nadie quiten dinero por la fuerza», les dijo, «ni a nadie acusen falsamente(R), y conténtense con su salario(S)».
15 Como el pueblo estaba a la expectativa, y todos se preguntaban[f] en sus corazones acerca de Juan, si no sería él el Cristo[g](T), 16 (U)Juan les habló a todos: «Yo los bautizo con agua; pero viene Uno que es más poderoso que yo, a quien no soy digno de desatar la correa de Sus sandalias. Él los bautizará con[h] el Espíritu Santo y fuego. 17 El bieldo(V) está en Su mano para limpiar completamente Su era y recoger el trigo en Su granero; pero quemará la paja en un fuego que no se apaga(W)».
18 Y[i] también con muchas otras exhortaciones Juan anunciaba las buenas nuevas[j] al pueblo. 19 Pero Herodes el tetrarca, siendo reprendido por él por causa de Herodías, mujer de su hermano(X), y por todas las maldades que Herodes(Y) había hecho, 20 añadió además a todas ellas, esta: que encerró a Juan en la cárcel(Z).
Bautismo de Jesús
21 (AA)Y aconteció que cuando todo el pueblo era bautizado, Jesús también fue bautizado; y mientras Él oraba(AB), el cielo se abrió, 22 y el Espíritu Santo descendió sobre Él en forma corporal, como una paloma, y vino una voz del cielo, que decía: «Tú eres Mi Hijo amado, en Ti me he complacido(AC)».
Genealogía de Jesús
23 Cuando Jesús comenzó Su ministerio(AD), tenía unos treinta años, siendo, como se suponía[k], hijo de José(AE), quien era hijo de Elí,
24 y Elí, de Matat; Matat, de Leví; Leví, de Melqui; Melqui, de Jana; Jana, de José;
25 José, de Matatías; Matatías, de Amós; Amós, de Nahúm; Nahúm, de Esli; Esli, de Nagai;
26 Nagai, de Maat; Maat, de Matatías; Matatías, de Semei; Semei, de José; José, de Judá;
27 Judá, de Joana; Joana, de Resa; Resa, de Zorobabel; Zorobabel, de Salatiel(AF); Salatiel, de Neri;
28 Neri, de Melqui; Melqui, de Adi; Adi, de Cosam; Cosam, de Elmodam; Elmodam, de Er;
29 Er, de Josué[l]; Josué, de Eliezer; Eliezer, de Jorim; Jorim, de Matat; Matat, de Leví;
30 Leví, de Simeón; Simeón, de Judá; Judá, de José; José, de Jonán; Jonán, de Eliaquim;
31 Eliaquim, de Melea; Melea, de Mainán; Mainán, de Matata; Matata, de Natán; Natán, de David;
32 (AG)David, de Isaí; Isaí, de Obed; Obed, de Booz; Booz, de Salmón[m]; Salmón, de Naasón;
33 Naasón, de Aminadab; Aminadab, de Admín; Admín, de Aram[n]; Aram, de Esrom; Esrom, de Fares; Fares, de Judá;
34 Judá, de Jacob; Jacob, de Isaac; Isaac, de (AH)Abraham; Abraham, de Taré; Taré, de Nacor;
35 Nacor, de Serug; Serug, de Ragau; Ragau, de Peleg; Peleg, de Heber; Heber, de Sala;
36 Sala, de Cainán; Cainán, de Arfaxad; Arfaxad, de Sem; Sem, de (AI)Noé; Noé, de Lamec;
37 Lamec, de Matusalén; Matusalén, de Enoc; Enoc, de Jared; Jared, de Mahalaleel; Mahalaleel, de Cainán;
38 Cainán, de Enós; Enós, de Set; Set, de Adán; y Adán, de Dios.
Footnotes
- 3:5 O barranco.
- 3:5 O allanado.
- 3:6 O persona.
- 3:12 O publicanos; i.e. los que explotaban la recaudación de los impuestos romanos.
- 3:13 O No colecten.
- 3:15 O pensaban.
- 3:15 I.e. el Mesías.
- 3:16 O en, o por.
- 3:18 Lit. Por tanto.
- 3:18 O el evangelio.
- 3:23 Lit. como se pensaba.
- 3:29 En el texto gr. Jesús.
- 3:32 En el texto gr. Sala.
- 3:33 En el texto gr. Arní.
Lucas 3
Reina-Valera 1960
Predicación de Juan el Bautista
(Mt. 3.1-12; Mr. 1.1-8; Jn. 1.19-28)
3 En el año decimoquinto del imperio de Tiberio César, siendo gobernador de Judea Poncio Pilato, y Herodes tetrarca de Galilea, y su hermano Felipe tetrarca de Iturea y de la provincia de Traconite, y Lisanias tetrarca de Abilinia, 2 y siendo sumos sacerdotes Anás y Caifás, vino palabra de Dios a Juan, hijo de Zacarías, en el desierto. 3 Y él fue por toda la región contigua al Jordán, predicando el bautismo del arrepentimiento para perdón de pecados, 4 como está escrito en el libro de las palabras del profeta Isaías, que dice:
Voz del que clama en el desierto:
Preparad el camino del Señor;
Enderezad sus sendas.
5 Todo valle se rellenará,
Y se bajará todo monte y collado;
Los caminos torcidos serán enderezados,
Y los caminos ásperos allanados;
6 Y verá toda carne la salvación de Dios.(A)
7 Y decía a las multitudes que salían para ser bautizadas por él: ¡Oh generación de víboras!(B) ¿Quién os enseñó a huir de la ira venidera? 8 Haced, pues, frutos dignos de arrepentimiento, y no comencéis a decir dentro de vosotros mismos: Tenemos a Abraham por padre;(C) porque os digo que Dios puede levantar hijos a Abraham aun de estas piedras. 9 Y ya también el hacha está puesta a la raíz de los árboles; por tanto, todo árbol que no da buen fruto se corta y se echa en el fuego.(D)
10 Y la gente le preguntaba, diciendo: Entonces, ¿qué haremos? 11 Y respondiendo, les dijo: El que tiene dos túnicas, dé al que no tiene; y el que tiene qué comer, haga lo mismo. 12 Vinieron también unos publicanos para ser bautizados,(E) y le dijeron: Maestro, ¿qué haremos? 13 Él les dijo: No exijáis más de lo que os está ordenado. 14 También le preguntaron unos soldados, diciendo: Y nosotros, ¿qué haremos? Y les dijo: No hagáis extorsión a nadie, ni calumniéis; y contentaos con vuestro salario.
15 Como el pueblo estaba en expectativa, preguntándose todos en sus corazones si acaso Juan sería el Cristo, 16 respondió Juan, diciendo a todos: Yo a la verdad os bautizo en agua; pero viene uno más poderoso que yo, de quien no soy digno de desatar la correa de su calzado; él os bautizará en Espíritu Santo y fuego. 17 Su aventador está en su mano, y limpiará su era, y recogerá el trigo en su granero, y quemará la paja en fuego que nunca se apagará.
18 Con estas y otras muchas exhortaciones anunciaba las buenas nuevas al pueblo. 19 Entonces Herodes el tetrarca, siendo reprendido por Juan a causa de Herodías, mujer de Felipe su hermano, y de todas las maldades que Herodes había hecho, 20 sobre todas ellas, añadió además esta: encerró a Juan en la cárcel.(F)
El bautismo de Jesús
(Mt. 3.13-17; Mr. 1.9-11)
21 Aconteció que cuando todo el pueblo se bautizaba, también Jesús fue bautizado; y orando, el cielo se abrió, 22 y descendió el Espíritu Santo sobre él en forma corporal, como paloma, y vino una voz del cielo que decía: Tú eres mi Hijo amado; en ti tengo complacencia.(G)
Genealogía de Jesús
(Mt. 1.1-17)
23 Jesús mismo al comenzar su ministerio era como de treinta años, hijo, según se creía, de José, hijo de Elí, 24 hijo de Matat, hijo de Leví, hijo de Melqui, hijo de Jana, hijo de José, 25 hijo de Matatías, hijo de Amós, hijo de Nahum, hijo de Esli, hijo de Nagai, 26 hijo de Maat, hijo de Matatías, hijo de Semei, hijo de José, hijo de Judá, 27 hijo de Joana, hijo de Resa, hijo de Zorobabel, hijo de Salatiel, hijo de Neri, 28 hijo de Melqui, hijo de Adi, hijo de Cosam, hijo de Elmodam, hijo de Er, 29 hijo de Josué, hijo de Eliezer, hijo de Jorim, hijo de Matat, 30 hijo de Leví, hijo de Simeón, hijo de Judá, hijo de José, hijo de Jonán, hijo de Eliaquim, 31 hijo de Melea, hijo de Mainán, hijo de Matata, hijo de Natán, 32 hijo de David, hijo de Isaí, hijo de Obed, hijo de Booz, hijo de Salmón, hijo de Naasón, 33 hijo de Aminadab, hijo de Aram, hijo de Esrom, hijo de Fares, hijo de Judá, 34 hijo de Jacob, hijo de Isaac, hijo de Abraham, hijo de Taré, hijo de Nacor, 35 hijo de Serug, hijo de Ragau, hijo de Peleg, hijo de Heber, hijo de Sala, 36 hijo de Cainán, hijo de Arfaxad, hijo de Sem, hijo de Noé, hijo de Lamec, 37 hijo de Matusalén, hijo de Enoc, hijo de Jared, hijo de Mahalaleel, hijo de Cainán, 38 hijo de Enós, hijo de Set, hijo de Adán, hijo de Dios.
Copyright © 2000 by Wycliffe Bible Translators International. All rights reserved
Nueva Biblia de las Américas™ NBLA™ Copyright © 2005 por The Lockman Foundation
Reina-Valera 1960 ® © Sociedades Bíblicas en América Latina, 1960. Renovado © Sociedades Bíblicas Unidas, 1988. Utilizado con permiso. Si desea más información visite americanbible.org, unitedbiblesocieties.org, vivelabiblia.com, unitedbiblesocieties.org/es/casa/, www.rvr60.bible

