Add parallel Print Page Options

A Moses a alwodd holl Israel, ac a ddywedodd wrthynt, Clyw, O Israel, y deddfau a’r barnedigaethau yr ydwyf yn eu llefaru lle y clywoch heddiw; fel y byddo i chwi eu dysgu, a’u cadw, a’u gwneuthur. Yr Arglwydd ein Duw a wnaeth gyfamod â ni yn Horeb. Nid â’n tadau ni y gwnaeth yr Arglwydd y cyfamod hwn, ond â nyni; nyni, y rhai ydym yn fyw bob un yma heddiw. Wyneb yn wyneb yr ymddiddanodd yr Arglwydd â chwi yn y mynydd, o ganol y tân, (Myfi oeddwn yr amser hwnnw yn sefyll rhwng yr Arglwydd a chwi, i fynegi i chwi air yr Arglwydd: canys ofni a wnaethoch rhag y tân, ac nid esgynnech i’r mynydd,) gan ddywedyd,

Yr Arglwydd dy Dduw ydwyf fi, yr hwn a’th ddug allan o dir yr Aifft, o dŷ y caethiwed. Na fydded i ti dduwiau eraill ger fy mron i. Na wna i ti ddelw gerfiedig, na llun dim a’r y sydd yn y nefoedd oddi uchod, nac a’r y sydd yn y ddaear oddi isod, nac a’r y sydd yn y dyfroedd oddi tan y ddaear: Nac ymgryma iddynt, ac na wasanaetha hwynt: oblegid myfi yr Arglwydd dy Dduw ydwyf Dduw eiddigus, yn ymweled ag anwiredd y tadau ar y plant, hyd y drydedd a’r bedwaredd genhedlaeth o’r rhai a’m casânt; 10 Ac yn gwneuthur trugaredd i filoedd o’r rhai a’m carant, ac a gadwant fy ngorchmynion. 11 Na chymer enw yr Arglwydd dy Dduw yn ofer: canys nid dieuog gan yr Arglwydd yr hwn a gymero ei enw ef yn ofer. 12 Cadw y dydd Saboth i’w sancteiddio ef, fel y gorchmynnodd yr Arglwydd dy Dduw i ti. 13 Chwe diwrnod y gweithi, ac y gwnei dy holl waith: 14 Ond y seithfed dydd yw Saboth yr Arglwydd dy Dduw: na wna ynddo ddim gwaith, tydi, na’th fab, na’th ferch, na’th was, na’th forwyn, na’th ych, na’th asyn, nac yr un o’th anifeiliaid, na’th ddieithr-ddyn yr hwn fyddo o fewn dy byrth; fel y gorffwyso dy was a’th forwyn, fel ti dy hun. 15 A chofia mai gwas a fuost ti yng ngwlad yr Aifft, a’th ddwyn o’r Arglwydd dy Dduw allan oddi yno â llaw gadarn, ac â braich estynedig: am hynny y gorchmynnodd yr Arglwydd dy Dduw i ti gadw dydd y Saboth.

16 Anrhydedda dy dad a’th fam, fel y gorchmynnodd yr Arglwydd dy Dduw i ti; fel yr estynner dy ddyddiau, ac fel y byddo yn dda i ti ar y ddaear yr hon y mae yr Arglwydd dy Dduw yn ei rhoddi i ti. 17 Na ladd. 18 Ac na wna odineb. 19 Ac na ladrata. 20 Ac na ddwg gam dystiolaeth yn erbyn dy gymydog. 21 Ac na chwennych wraig dy gymydog ac na chwennych dŷ dy gymydog, na’i faes, na’i was, na’i forwyn, na’i ych, na’i asyn, na dim a’r y sydd eiddo dy gymydog.

22 Y geiriau hyn a lefarodd yr Arglwydd wrth eich holl gynulleidfa yn y mynydd, o ganol y tân, y cwmwl, a’r tywyllwch, â llais uchel; ac ni chwanegodd ddim; ond ysgrifennodd hwynt ar ddwy lech o gerrig, ac a’u rhoddes ataf fi. 23 A darfu, wedi clywed ohonoch y llais o ganol y tywyllwch, (a’r mynydd yn llosgi gan dân,) yna nesasoch ataf, sef holl benaethiaid eich llwythau, a’ch henuriaid chwi; 24 Ac a ddywedasoch, Wele, yr Arglwydd ein Duw a ddangosodd i ni ei ogoniant, a’i fawredd; a’i lais ef a glywsom ni o ganol y tân: heddiw y gwelsom lefaru o Dduw wrth ddyn, a byw ohono. 25 Weithian gan hynny paham y byddwn feirw? oblegid y tân mawr hwn a’n difa ni: canys os nyni a chwanegwn glywed llais yr Arglwydd ein Duw mwyach, marw a wnawn. 26 Oblegid pa gnawd oll sydd, yr hwn a glybu lais y Duw byw yn llefaru o ganol y tân, fel nyni, ac a fu fyw? 27 Nesâ di, a chlyw yr hyn oll a ddywed yr Arglwydd ein Duw; a llefara di wrthym ni yr hyn oll a lefaro yr Arglwydd ein Duw wrthyt ti: a nyni a wrandawn, ac a wnawn hynny. 28 A’r Arglwydd a glybu lais eich geiriau chwi, pan lefarasoch wrthyf; a dywedodd yr Arglwydd wrthyf, Clywais lais geiriau y bobl hyn, y rhai a lefarasant wrthyt: da y dywedasant yr hyn oll a ddywedasant. 29 O na byddai gyfryw galon ynddynt, i’m hofni i, ac i gadw fy holl orchmynion bob amser; fel y byddai da iddynt ac i’w plant yn dragwyddol! 30 Dos, dywed wrthynt, Dychwelwch i’ch pebyll. 31 Ond saf di yma gyda myfi; a mi a ddywedaf wrthyt yr holl orchmynion, a’r deddfau, a’r barnedigaethau a ddysgi di iddynt, ac a wnânt hwythau yn y wlad yr wyf fi ar ei rhoddi iddynt i’w pherchenogi 32 Edrychwch gan hynny am wneuthur fel y gorchmynnodd yr Arglwydd eich Duw i chwi: na chiliwch i’r tu deau nac i’r tu aswy. 33 Cerddwch yn yr holl ffyrdd a orchmynnodd yr Arglwydd eich Duw i chwi; fel y byddoch fyw, ac y byddo yn dda i chwi, ac yr estynnoch ddyddiau yn y wlad yr hon a feddiennwch.

The Ten Commandments(A)

Moses summoned all Israel and said:

Hear, Israel, the decrees and laws(B) I declare in your hearing today. Learn them and be sure to follow them. The Lord our God made a covenant(C) with us at Horeb.(D) It was not with our ancestors[a] that the Lord made this covenant, but with us,(E) with all of us who are alive here today.(F) The Lord spoke(G) to you face to face(H) out of the fire(I) on the mountain. (At that time I stood between(J) the Lord and you to declare to you the word of the Lord, because you were afraid(K) of the fire and did not go up the mountain.) And he said:

“I am the Lord your God, who brought you out of Egypt,(L) out of the land of slavery.(M)

“You shall have no other gods before[b] me.

“You shall not make for yourself an image in the form of anything in heaven above or on the earth beneath or in the waters below.(N) You shall not bow down to them or worship them; for I, the Lord your God, am a jealous God, punishing the children for the sin of the parents(O) to the third and fourth generation of those who hate me,(P) 10 but showing love to a thousand(Q) generations of those who love me and keep my commandments.(R)

11 “You shall not misuse the name(S) of the Lord your God, for the Lord will not hold anyone guiltless who misuses his name.(T)

12 “Observe the Sabbath day by keeping it holy,(U) as the Lord your God has commanded you. 13 Six days you shall labor and do all your work, 14 but the seventh day(V) is a sabbath to the Lord your God. On it you shall not do any work, neither you, nor your son or daughter, nor your male or female servant,(W) nor your ox, your donkey or any of your animals, nor any foreigner residing in your towns, so that your male and female servants may rest, as you do.(X) 15 Remember that you were slaves(Y) in Egypt and that the Lord your God brought you out of there with a mighty hand(Z) and an outstretched arm.(AA) Therefore the Lord your God has commanded you to observe the Sabbath day.

16 “Honor your father(AB) and your mother,(AC) as the Lord your God has commanded you, so that you may live long(AD) and that it may go well with you in the land the Lord your God is giving you.

17 “You shall not murder.(AE)

18 “You shall not commit adultery.(AF)

19 “You shall not steal.(AG)

20 “You shall not give false testimony against your neighbor.(AH)

21 “You shall not covet your neighbor’s wife. You shall not set your desire on your neighbor’s house or land, his male or female servant, his ox or donkey, or anything that belongs to your neighbor.”(AI)

22 These are the commandments the Lord proclaimed in a loud voice to your whole assembly there on the mountain from out of the fire, the cloud and the deep darkness;(AJ) and he added nothing more. Then he wrote them on two stone tablets(AK) and gave them to me.

23 When you heard the voice out of the darkness, while the mountain was ablaze with fire, all the leaders of your tribes and your elders(AL) came to me. 24 And you said, “The Lord our God has shown us(AM) his glory and his majesty,(AN) and we have heard his voice from the fire. Today we have seen that a person can live even if God speaks with them.(AO) 25 But now, why should we die? This great fire will consume us, and we will die if we hear the voice of the Lord our God any longer.(AP) 26 For what mortal has ever heard the voice of the living God speaking out of fire, as we have, and survived?(AQ) 27 Go near and listen to all that the Lord our God says.(AR) Then tell us whatever the Lord our God tells you. We will listen and obey.”(AS)

28 The Lord heard you when you spoke to me, and the Lord said to me, “I have heard what this people said to you. Everything they said was good.(AT) 29 Oh, that their hearts would be inclined to fear me(AU) and keep all my commands(AV) always, so that it might go well with them and their children forever!(AW)

30 “Go, tell them to return to their tents. 31 But you stay here(AX) with me so that I may give you all the commands, decrees and laws you are to teach them to follow in the land I am giving them to possess.”

32 So be careful to do what the Lord your God has commanded you;(AY) do not turn aside to the right or to the left.(AZ) 33 Walk in obedience to all that the Lord your God has commanded you,(BA) so that you may live and prosper and prolong your days(BB) in the land that you will possess.

Footnotes

  1. Deuteronomy 5:3 Or not only with our parents
  2. Deuteronomy 5:7 Or besides