Add parallel Print Page Options

Belshazzar the king invited a thousand of his officers to a great feast where the wine flowed freely. 2-4 While Belshazzar was drinking, he was reminded of the gold and silver cups taken long before from the Temple in Jerusalem during Nebuchadnezzar’s reign and brought to Babylon. Belshazzar ordered that these sacred cups be brought in to the feast, and when they arrived, he and his princes, wives, and concubines drank toasts from them to their idols made of gold and silver, brass and iron, wood and stone.

Suddenly, as they were drinking from these cups, they saw the fingers of a man’s hand writing on the plaster of the wall opposite the lampstand. The king himself saw the fingers as they wrote. His face blanched with fear, and such terror gripped him that his knees knocked together and his legs gave way beneath him.

“Bring the magicians and astrologers!” he screamed. “Bring the Chaldeans! Whoever reads that writing on the wall and tells me what it means will be dressed in purple robes of royal honor, with a gold chain around his neck, and he will become the third ruler in the kingdom!”[a]

But when they came, none of them could understand the writing or tell him what it meant.

The king grew more and more hysterical; his face reflected the terror he felt, and his officers too were shaken. 10 But when the queen mother heard what was happening, she rushed to the banquet hall and said to Belshazzar, “Calm yourself, Your Majesty, don’t be so pale and frightened over this. 11 For there is a man in your kingdom who has within him the spirit of the holy gods. In the days of your father this man was found to be as full of wisdom and understanding as though he were himself a god. And in the reign of King Nebuchadnezzar,[b] he was made chief of all the magicians, astrologers, Chaldeans, and soothsayers of Babylon. 12 Call for this man, Daniel—or Belteshazzar, as the king called him—for his mind is filled with divine knowledge and understanding. He can interpret dreams, explain riddles, and solve knotty problems. He will tell you what the writing means.”

13 So Daniel was rushed in to see the king. The king asked him, “Are you the Daniel brought from Israel as a captive by King Nebuchadnezzar? 14 I have heard that you have the spirit of the gods within you and that you are filled with enlightenment and wisdom. 15 My wise men and astrologers have tried to read that writing on the wall and tell me what it means, but they can’t. 16 I am told you can solve all kinds of mysteries. If you can tell me the meaning of those words, I will clothe you in purple robes, with a gold chain around your neck, and make you the third ruler in the kingdom.”

17 Daniel answered, “Keep your gifts or give them to someone else, but I will tell you what the writing means. 18 Your Majesty, the Most High God gave Nebuchadnezzar, who long ago preceded you, a kingdom and majesty and glory and honor. 19 He gave him such majesty that all the nations of the world trembled before him in fear. He killed any who offended him and spared any he liked. At his whim they rose or fell. 20 But when his heart and mind were hardened in pride, God removed him from his royal throne and took away his glory. 21 He was chased out of his palace into the fields. His thoughts and feelings became those of an animal, and he lived among the wild donkeys; he ate grass like the cows, and his body was wet with the dew of heaven, until at last he knew that the Most High overrules the kingdoms of men and appoints anyone he desires to reign over them.

22 “And you, his successor, O Belshazzar—you knew all this, yet you have not been humble. 23 For you have defied the Lord of Heaven and brought here these cups from his Temple; and you and your officers and wives and concubines have been drinking wine from them while praising gods of silver, gold, brass, iron, wood, and stone—gods that neither see nor hear nor know anything at all. But you have not praised the God who gives you the breath of life and controls your destiny! 24-25 And so God sent those fingers to write this message: ‘Mene,’ ‘Mene,’ ‘Tekel,’ ‘Parsin.’

26 “This is what it means:

“Mene means ‘numbered’—God has numbered the days of your reign, and they are ended.

27 “Tekel means ‘weighed’—you have been weighed in God’s balances and have failed the test.

28 “Parsin means ‘divided’—your kingdom will be divided and given to the Medes and Persians.”

29 Then at Belshazzar’s command, Daniel was robed in purple, a gold chain was hung around his neck, and he was proclaimed third ruler in the kingdom.

30 That very night Belshazzar, the Chaldean king, was killed, 31 and Darius the Mede[c] entered the city and began reigning at the age of sixty-two.

Footnotes

  1. Daniel 5:7 become the third ruler in the kingdom. Belshazzar was the second under Nabonidus, his father, who was out of town at the time.
  2. Daniel 5:11 King Nebuchadnezzar, literally, “King Nebuchadnezzar, your father”—the Aramaic word for “father” can also mean “predecessor,” in this instance, fifth removed.
  3. Daniel 5:31 Darius the Mede. Darius the Mede is not to be confused with Darius the Persian mentioned in Ezra, Haggai, and Zechariah, nor with the one in Nehemiah 12:22.

Belsassar y brenin a wnaeth wledd fawr i fil o’i dywysogion, ac a yfodd win yng ngŵydd y mil. Wrth flas y gwin y dywedodd Belsassar am ddwyn y llestri aur ac arian, a ddygasai Nebuchodonosor ei dad ef o’r deml yr hon oedd yn Jerwsalem, fel yr yfai y brenin a’i dywysogion, ei wragedd a’i ordderchadon, ynddynt. Yna y dygwyd y llestri aur a ddygasid o deml tŷ Dduw, yr hwn oedd yn Jerwsalem: a’r brenin a’i dywysogion, ei wragedd a’i ordderchadon, a yfasant ynddynt. Yfasant win, a molianasant y duwiau o aur, ac o arian, o bres, o haearn, o goed, ac o faen.

Yr awr honno bysedd llaw dyn a ddaethant allan, ac a ysgrifenasant ar gyfer y canhwyllbren ar galchiad pared llys y brenin; a gwelodd y brenin ddarn y llaw a ysgrifennodd. Yna y newidiodd lliw y brenin, a’i feddyliau a’i cyffroesant ef, fel y datododd rhwymau ei lwynau ef, ac y curodd ei liniau ef y naill wrth y llall. Gwaeddodd y brenin yn groch am ddwyn i mewn yr astronomyddion, y Caldeaid, a’r brudwyr: a llefarodd y brenin, a dywedodd wrth ddoethion Babilon, Pa ddyn bynnag a ddarlleno yr ysgrifen hon, ac a ddangoso i mi ei dehongliad, efe a wisgir â phorffor, ac a gaiff gadwyn aur am ei wddf, a chaiff lywodraethu yn drydydd yn y deyrnas. Yna holl ddoethion y brenin a ddaethant i mewn; ond ni fedrent ddarllen yr ysgrifen, na mynegi i’r brenin ei dehongliad. Yna y mawr gyffrôdd y brenin Belsassar, a’i wedd a ymnewidiodd ynddo, a’i dywysogion a synasant.

10 Y frenhines, oherwydd geiriau y brenin a’i dywysogion, a ddaeth i dŷ y wledd: a llefarodd y frenhines, a dywedodd, Bydd fyw byth, frenin; na chyffroed dy feddyliau di, ac na newidied dy wedd. 11 Y mae gŵr yn dy deyrnas, yr hwn y mae ysbryd y duwiau sanctaidd ynddo; ac yn nyddiau dy dad y caed ynddo ef oleuni, a deall, a doethineb fel doethineb y duwiau: a’r brenin Nebuchodonosor dy dad a’i gosododd ef yn bennaeth y dewiniaid, astronomyddion, Caldeaid, a brudwyr, sef y brenin dy dad di. 12 Oherwydd cael yn y Daniel hwnnw, yr hwn y rhoddes y brenin iddo enw Beltesassar, ysbryd rhagorol, a gwybodaeth a deall, deongl breuddwydion, ac egluro damhegion, a datod clymau: galwer Daniel yr awron, ac efe a ddengys y dehongliad. 13 Yna y ducpwyd Daniel o flaen y brenin: a llefarodd y brenin, a dywedodd wrth Daniel, Ai tydi yw Daniel, yr hwn wyt o feibion caethglud Jwda, y rhai a ddug y brenin fy nhad i o Jwda? 14 Myfi a glywais sôn amdanat, fod ysbryd y duwiau ynot, a chael ynot ti oleuni, a deall, a doethineb rhagorol. 15 Ac yr awr hon dygwyd y doethion, yr astronomyddion, o’m blaen, i ddarllen yr ysgrifen hon, ac i fynegi i mi ei dehongliad: ond ni fedrent ddangos dehongliad y peth. 16 Ac mi a glywais amdanat ti, y medri ddeongl deongliadau, a datod clymau; yr awr hon os medri ddarllen yr ysgrifen, a hysbysu i mi ei dehongliad, tydi a wisgir â phorffor, ac a gei gadwyn aur am dy wddf, ac a gei lywodraethu yn drydydd yn y deyrnas.

17 Yna yr atebodd Daniel, ac y dywedodd o flaen y brenin, Bydded dy roddion i ti, a dod dy anrhegion i arall; er hynny yr ysgrifen a ddarllenaf i’r brenin, a’r dehongliad a hysbysaf iddo. 18 O frenin, y Duw goruchaf a roddes i Nebuchodonosor dy dad di frenhiniaeth, a mawredd, a gogoniant, ac anrhydedd. 19 Ac oherwydd y mawredd a roddasai efe iddo, y bobloedd, y cenhedloedd, a’r ieithoedd oll, oedd yn crynu ac yn ofni rhagddo ef: yr hwn a fynnai a laddai, a’r hwn a fynnai a gadwai yn fyw; hefyd y neb a fynnai a gyfodai, a’r neb a fynnai a ostyngai. 20 Eithr pan ymgododd ei galon ef, a chaledu o’i ysbryd ef mewn balchder, efe a ddisgynnwyd o orseddfa ei frenhiniaeth, a’i ogoniant a dynasant oddi wrtho: 21 Gyrrwyd ef hefyd oddi wrth feibion dynion, a gwnaethpwyd ei galon fel bwystfil, a chyda’r asynnod gwylltion yr oedd ei drigfa: â gwellt y porthasant ef fel eidion, a’i gorff a wlychwyd gan wlith y nefoedd, hyd oni wybu mai y Duw goruchaf oedd yn llywodraethu ym mrenhiniaeth dynion, ac yn gosod arni y neb a fynno. 22 A thithau, Belsassar ei fab ef, ni ddarostyngaist dy galon, er gwybod ohonot hyn oll; 23 Eithr ymddyrchefaist yn erbyn Arglwydd y nefoedd, a llestri ei dŷ ef a ddygasant ger dy fron di, a thithau a’th dywysogion, dy wragedd a’th ordderchadon, a yfasoch win ynddynt; a thi a foliennaist dduwiau o arian, ac o aur, o bres, haearn, pren, a maen, y rhai ni welant, ac ni chlywant, ac ni wyddant ddim: ac nid anrhydeddaist y Duw y mae dy anadl di yn ei law, a’th holl ffyrdd yn eiddo. 24 Yna yr anfonwyd darn y llaw oddi ger ei fron ef, ac yr ysgrifennwyd yr ysgrifen hon.

25 A dyma yr ysgrifen a ysgrifennwyd: MENE, MENE, TECEL, UFFARSIN. 26 Dyma ddehongliad y peth: MENE; Duw a rifodd dy frenhiniaeth, ac a’i gorffennodd. 27 TECEL; Ti a bwyswyd yn y cloriannau, ac a’th gaed yn brin. 28 PERES: Rhannwyd dy frenhiniaeth, a rhoddwyd hi i’r Mediaid a’r Persiaid. 29 Yna y gorchmynnodd Belsassar, a hwy a wisgasant Daniel â phorffor, ac â chadwyn aur am ei wddf; a chyhoeddwyd amdano, y byddai efe yn drydydd yn llywodraethu yn y frenhiniaeth.

30 Y noson honno y lladdwyd Belsassar brenin y Caldeaid. 31 A Dareius y Mediad a gymerodd y frenhiniaeth, ac efe yn ddwy flwydd a thrigain oed.