The Sermon on the Mount; The Beatitudes

(A)Now when Jesus saw the crowds, He went up on (B)the [a]mountain; and after He sat down, His disciples came to Him. And (C)He opened His mouth and began to teach them, saying,

[b](D)Blessed are the poor in spirit, for (E)theirs is the kingdom of heaven.

“Blessed are (F)those who mourn, for they will be comforted.

“Blessed are (G)the [c]gentle, for they will inherit the earth.

“Blessed are (H)those who hunger and thirst for righteousness, for they will be satisfied.

“Blessed are (I)the merciful, for they will receive mercy.

“Blessed are (J)the pure in heart, for (K)they will see God.

“Blessed are the peacemakers, for (L)they will be called sons of God.

10 “Blessed are those who have been (M)persecuted for the sake of righteousness, for (N)theirs is the kingdom of heaven.

11 “Blessed are you when people (O)insult you and persecute you, and falsely say all kinds of evil against you because of Me. 12 Rejoice and be glad, for your reward in heaven is great; for (P)in this same way they persecuted the prophets who were before you.

Disciples and the World

13 “You are the salt of the earth; but (Q)if the salt has become tasteless, how [d]can it be made salty again? It is no longer good for anything, except to be thrown out and trampled underfoot by people.

14 “You are (R)the light of the world. A city set on a [e]hill cannot be hidden; 15 (S)nor do people light a lamp and put it under a [f]basket, but on the lampstand, and it gives light to all who are in the house. 16 Your light must shine before people in such a way that they may (T)see your good works, and (U)glorify your Father who is in heaven.

17 “Do not presume that I came to abolish the (V)Law or the Prophets; I did not come to abolish, but to fulfill. 18 For truly I say to you, (W)until heaven and earth pass away, not [g]the smallest letter or stroke of a letter shall pass from the Law, until all is accomplished! 19 Therefore, whoever nullifies one of the least of these commandments, and teaches [h]others to do the same, shall be called least (X)in the kingdom of heaven; but whoever [i]keeps and teaches them, he shall be called great in the kingdom of heaven.

20 “For I say to you that unless your (Y)righteousness far surpasses that of the scribes and Pharisees, you will not enter the kingdom of heaven.

Personal Relationships

21 (Z)You have heard that [j]the ancients were told, ‘(AA)You shall not murder,’ and ‘Whoever commits murder shall be answerable to (AB)the court.’ 22 But I say to you that everyone who is angry with his brother shall be answerable to (AC)the court; and whoever says to his brother, ‘[k]You good-for-nothing,’ shall be answerable to [l](AD)the supreme court; and whoever says, ‘You fool,’ shall be guilty enough to go into the [m](AE)fiery hell. 23 Therefore, if you are (AF)presenting your [n]offering at the altar, and there you remember that your brother has something against you, 24 leave your [o]offering there before the altar and go; first be (AG)reconciled to your brother, and then come and present your [p]offering. 25 [q](AH)Come to good terms with your accuser quickly, while you are with him on the way to court, so that your accuser will not hand you over to the judge, and the judge to the officer, and you will not be thrown into prison. 26 Truly I say to you, (AI)you will not come out of there until you have paid up the last [r]quadrans.

27 (AJ)You have heard that it was said, ‘(AK)You shall not commit adultery’; 28 but I say to you that everyone who looks at a woman (AL)with lust for her has already committed adultery with her in his heart. 29 Now (AM)if your right eye is causing you to sin, tear it out and throw it away from you; for it is better for you to lose one of the parts of your body, [s]than for your whole body to be thrown into [t](AN)hell. 30 And (AO)if your right hand is causing you to sin, cut it off and throw it away from you; for it is better for you [u]to lose one of the parts of your body, [v]than for your whole body to go into [w](AP)hell.

31 “Now it was said, ‘(AQ)Whoever sends his wife away is to give her a certificate of divorce’; 32 (AR)but I say to you that everyone who [x]divorces his wife, except for the reason of sexual immorality, makes her commit adultery; and whoever marries a [y]divorced woman commits adultery.

33 “Again, (AS)you have heard that [z]the ancients were told, ‘[aa](AT)You shall not [ab]make false vows, but shall fulfill your [ac]vows to the Lord.’ 34 But I say to you, (AU)take no oath at all, neither by heaven, for it is (AV)the throne of God, 35 nor by the earth, for it is the (AW)footstool of His feet, nor [ad]by Jerusalem, for it is (AX)the city of the great King. 36 Nor shall you take an oath by your head, for you cannot make a single hair white or black. 37 But make sure your statement is, ‘[ae]Yes, yes’ or ‘No, no’; anything beyond these is [af]of (AY)evil origin.

38 (AZ)You have heard that it was said, ‘(BA)Eye for eye, and tooth for tooth.’ 39 But I say to you, do not show opposition against an evil person; but (BB)whoever slaps you on your right cheek, turn the other toward him also. 40 And if anyone wants to sue you and take your [ag]tunic, let him have your [ah]cloak also. 41 Whoever [ai]forces you to go one mile, go with him two. 42 (BC)Give to him who asks of you, and do not turn away from him who wants to borrow from you.

43 (BD)You have heard that it was said, ‘(BE)You shall love your neighbor (BF)and hate your enemy.’ 44 But I say to you, (BG)love your enemies and pray for those who persecute you, 45 so that you may prove yourselves to be (BH)sons of your Father who is in heaven; for He causes His sun to rise on the evil and the good, and sends rain on the righteous and the unrighteous. 46 For (BI)if you love those who love you, what reward do you have? Even the tax collectors, do they not do the same? 47 And if you greet only your brothers and sisters, what more are you doing than others? Even the Gentiles, do they not do the same? 48 Therefore (BJ)you shall be perfect, as your heavenly Father is perfect.

Footnotes

  1. Matthew 5:1 Or hill
  2. Matthew 5:3 I.e., fortunate or prosperous, and so through v 11
  3. Matthew 5:5 Or humble, meek
  4. Matthew 5:13 Lit will
  5. Matthew 5:14 Or mountain
  6. Matthew 5:15 Lit peck-measure
  7. Matthew 5:18 Lit one iota (Heb yodh) or one projection (serif)
  8. Matthew 5:19 Lit people
  9. Matthew 5:19 Lit does
  10. Matthew 5:21 Lit it was said to the ancients
  11. Matthew 5:22 Or You empty-head; Gr Raka (Raca) from Aramaic reqa
  12. Matthew 5:22 Lit the Sanhedrin; i.e., Jewish High Court
  13. Matthew 5:22 Lit Gehenna of fire
  14. Matthew 5:23 Or gift
  15. Matthew 5:24 Or gift
  16. Matthew 5:24 Or gift
  17. Matthew 5:25 I.e., settle the case
  18. Matthew 5:26 A small Roman copper coin, worth about 1/64 of a laborer’s daily wage
  19. Matthew 5:29 Lit and that your whole body not be
  20. Matthew 5:29 Gr Gehenna
  21. Matthew 5:30 Lit that one...be lost
  22. Matthew 5:30 Lit and not your whole body
  23. Matthew 5:30 Gr Gehenna
  24. Matthew 5:32 Lit sends away, the Heb term for divorce
  25. Matthew 5:32 Lit woman sent away
  26. Matthew 5:33 Lit it was said to the ancients
  27. Matthew 5:33 you and your are singular here
  28. Matthew 5:33 Or break your vows
  29. Matthew 5:33 Lit oaths
  30. Matthew 5:35 Or toward
  31. Matthew 5:37 I.e., a clear “yes” or “no”
  32. Matthew 5:37 Or from the evil one
  33. Matthew 5:40 A long shirt worn next to the skin
  34. Matthew 5:40 Or outer garment
  35. Matthew 5:41 Lit will force

Ang Sermon sa Bundok

Nang makita ni Jesus ang maraming tao, umakyat siya sa bundok. Pagkaupo niya ay lumapit ang kanyang mga alagad. Nagsimula siyang magturo sa kanila, nagsasabing:

Ang Mapapalad(A)

“Pinagpala ang mga mapagpakumbabang-loob,
    sapagkat para sa kanila ang kaharian ng langit.
Pinagpala ang mga nagdadalamhati,
    sapagkat sila ay aaliwin.
Pinagpala ang mga maamo,
    sapagkat mamanahin nila ang lupa.
Pinagpala ang mga nagugutom at nauuhaw sa katuwiran,
    sapagkat sila'y bibigyang-kasiyahan.
Pinagpala ang mga mahabagin,
    sapagkat sila ay kahahabagan.
Pinagpala ang mga dalisay ang kalooban,
    sapagkat makikita nila ang Diyos.
Pinagpala ang mga nagsisikap para sa kapayapaan,
    sapagkat sila ay ituturing na mga anak ng Diyos.
10 Pinagpala ang mga inaapi nang dahil sa katuwiran,
    sapagkat para sa kanila ang kaharian ng langit.

11 Pinagpala kayo kapag dahil sa akin, kayo'y inaalipusta, inaapi at pinararatangan ng lahat ng uri ng kasamaan na pawang kasinungalingan. 12 Magalak kayo at matuwa, sapagkat malaki ang gantimpala ninyo sa langit, sapagkat gayundin nila inusig ang mga propetang nauna sa inyo.

Asin at Ilaw(B)

13 “Kayo ang asin ng lupa, ngunit kung mawalan na ng lasa ang asin, paano pa maibabalik ang alat nito? Wala na itong paggagamitan liban sa ito'y itapon at tapak-tapakan ng mga tao. 14 Kayo ang ilaw ng sanlibutan. Hindi maikukubli ang isang lungsod na itinayo sa ibabaw ng isang burol. 15 Hindi nagsisindi ng ilawan ang mga tao at ilalagay lamang sa ilalim ng isang takalan. Sa halip, ilalagay ito sa ibabaw ng isang patungan, nang sa gayo'y magbigay liwanag ito sa lahat ng nasa bahay. 16 Sa gayunding paraan ay paliwanagin ninyo ang inyong ilaw sa harap ng mga tao, upang makita nila ang inyong mabubuting gawa at luwalhatiin ang inyong Amang nasa langit.

Ang Turo tungkol sa Kautusan

17 “Huwag ninyong akalaing naparito ako upang pawalang-saysay ang Kautusan o ang sinulat ng mga propeta. Naparito ako hindi upang ipawalang-saysay kundi isakatuparan ang mga ito. 18 Sapagkat tinitiyak ko sa inyo, lumipas man ang langit at ang lupa, ni isang munting titik o isang kudlit ng Kautusan ay hindi lilipas hanggang sa maisakatuparan ang lahat ng mga bagay. 19 Kaya't sinumang sumuway kahit sa pinakamaliit sa mga utos na ito at turuan ang mga tao ng pagsuway ay ituturing na pinakamaliit sa kaharian ng langit. Ngunit sinumang tumutupad at nagtuturo sa mga tao na sundin ang mga ito ay ituturing na dakila sa kaharian ng langit. 20 Sapagkat sinasabi ko sa inyo, kung ang inyong pagiging matuwid ay hindi hihigit sa pagiging matuwid ng mga tagapagturo ng Kautusan at mga Fariseo, hinding-hindi kayo makapapasok sa kaharian ng langit.

Turo tungkol sa Galit

21 “Narinig ninyong sinabi sa mga tao noong unang panahon, ‘Huwag kang papatay, at sinumang pumatay ay mananagot sa hukuman.’ 22 Ngunit sinasabi ko sa inyo, sinumang napopoot sa kanyang kapatid ay mananagot sa hukuman; sinumang magsabi sa kanyang kapatid, "Raca",[a] ay pananagutin sa Sanhedrin; at sinumang magsabi, ‘Ulol ka’ ay mananagot sa impiyernong nagliliyab sa apoy. 23 Kaya't kung mag-aalay ka ng iyong handog sa dambana at doon ay naalala mong may sama ng loob sa iyo ang iyong kapatid, 24 iwan mo ang iyong handog sa harap ng dambana at umalis ka. Makipagkasundo ka muna sa iyong kapatid at pagkatapos ay bumalik ka at ialay mo ang iyong handog. 25 Agad kang makipagkasundo sa naghabla sa iyo habang papunta pa lamang kayo sa hukuman, kung hindi ay ibibigay ka niya sa hukom, at ibibigay ka ng hukom sa bantay at ikaw ay masasadlak sa bilangguan. 26 Tinitiyak ko sa iyo, hindi ka makalalabas doon hanggang hindi mo naibabayad ang kahuli-hulihan mong barya.

Turo tungkol sa Pangangalunya

27 “Narinig ninyong sinabi, ‘Huwag kang mangangalunya.’ 28 Ngunit ako ang nagsasabi sa inyo na ang bawat tumitingin sa babae nang may mahalay na pagnanasa ay nagkasala na ng pangangalunya sa kanyang puso. 29 Kung nagiging sanhi ng iyong pagkakasala ang iyong kanang mata, dukutin mo ito at itapon. Sapagkat mas mabuti pang mawalan ka ng isang bahagi ng iyong katawan kaysa maitapon ang iyong buong katawan sa impiyerno. 30 At kung nagiging sanhi ng iyong pagkakasala ang iyong kanang kamay, putulin mo ito at itapon. Sapagkat mas mabuti pang mawalan ka ng isang bahagi ng iyong katawan kaysa ang iyong buong katawan ay mapunta sa impiyerno.

Turo tungkol sa Paghihiwalay ng Mag-asawa(C)

31 “Sinabi rin, ‘Ang sinumang lalaking magpaalis at humiwalay sa kanyang asawang babae ay dapat magbigay sa babae ng kasulatan ng paghihiwalay.’ 32 Ngunit ako ang nagsasabi sa inyo, sinumang lalaking magpaalis at humiwalay sa kanyang asawa, maliban sa kadahilanang pangangalunya ay nagtutulak sa kanyang asawa na mangalunya. At sinumang magpakasal sa babaing hiniwalayan ay nagkakasala ng pangangalunya.

Ang Turo tungkol sa Panunumpa

33 “Narinig din ninyong sinabi sa mga tao noong unang panahon, ‘Huwag kang sisira sa iyong sinumpaan, sa halip ay tutuparin mo ang iyong sinumpaan sa Panginoon.’ 34 Ngunit ako ang nagsasabi sa inyo, huwag ninyong gagamitin sa panunumpa ang anuman, kahit ang langit, sapagkat iyon ang trono ng Diyos, 35 o kaya'y ang lupa, sapagkat ito ang tuntungan ng kanyang mga paa, kahit ang Jerusalem, sapagkat ito ang lungsod ng dakilang hari. 36 Huwag mo ring gagamitin sa iyong panunumpa ang iyong ulo, sapagkat hindi mo kayang paputiin o paitimin ni isa mang hibla ng iyong buhok. 37 Ngunit magsabi kayo ng ‘Oo’ kung ‘Oo’, at ‘Hindi’ kung ‘Hindi’. Anumang higit pa rito ay galing na sa masama.

Ang Turo tungkol sa Paghihiganti(D)

38 “Narinig ninyong sinabi, ‘Mata sa mata, at ngipin sa ngipin.’ 39 Ngunit ako ang nagsasabi sa inyo: Huwag ninyong labanan ang masamang tao. Sa halip, kapag sinampal ka sa kanang pisngi, iharap mo rin sa kanya ang kabila. 40 At kung isinakdal ka sa hukuman ng sinuman at nakuha ang iyong damit, hayaan mong makuha rin niya ang iyong balabal. 41 At kung sapilitan kang palakarin ng sinuman ng isang milya, lumakad ka ng dalawang milya na kasama niya. 42 Magbigay ka sa nanghihingi sa iyo, at huwag magdamot sa nanghihiram sa iyo.

Ang Pagmamahal sa Kaaway(E)

43 “Narinig ninyong sinabi, ‘Mahalin mo ang iyong kapwa at kamuhian mo ang iyong kaaway.’ 44 Ngunit ako ang nagsasabi sa inyo: Mahalin ninyo ang inyong mga kaaway at ipanalangin ninyo ang mga umuusig sa inyo, 45 upang kayo'y maging mga anak ng inyong Amang nasa langit. Sapagkat pinasisikat niya ang kanyang araw sa masasama gayundin sa mabubuti, at nagpapadala siya ng ulan sa mga matuwid, gayundin sa mga di-matuwid. 46 Sapagkat kung ang mamahalin ninyo ay iyon lamang nagmamahal sa inyo, ano'ng mapapala ninyo? Hindi ba't ganyan din ang ginagawa ng mga maniningil ng buwis? 47 At kung sa mga kapatid lamang ninyo kayo bumabati, mayroon ba kayong ginagawang higit kaysa iba? Hindi ba't ganoon din ang ginagawa ng mga Hentil? 48 Kaya't dapat kayong maging ganap tulad ng inyong Amang nasa langit.

Footnotes

  1. Mateo 5:22 Sa Griyego, “magsabi ng Raca”. Isang salitang Aramaico na ginagamit sa panlalait.