馬太福音 23
Chinese Standard Bible (Traditional)
譴責宗教的偽善
23 那時，耶穌對眾人和自己的門徒們說： 2 「經文士和法利賽人坐在摩西的位子上， 3 所以，他們所吩咐你們的，你們都要去做，也要遵守；但是不要效法他們的行為，因為他們說而不做。 4 他們把沉重難挑的[a]擔子捆起來，放在人們肩上，但自己卻連一根指頭也不肯動它們一下。 5 他們所做的一切事，都是為了給人看：他們把自己的經文盒加寬，把衣服的[b]穗子加長； 6 他們喜愛宴席中的上座和會堂裡的首位， 7 喜愛街市上的致敬問候，又喜愛被人們稱為『老師[c]』。
8 「但你們不可被稱為『老師[d]』，因為你們的老師只有一位，[e]而你們都是弟兄。 9 不要稱地上的任何人為『父』，因為你們的父只有一位，就是天父。 10 你們也不要被人稱為『主人』，因為你們的主人只有一位，就是基督。 11 你們當中誰更大，誰就該做你們的僕人， 12 因為凡是自我高舉的都會被降卑，而自我降卑的都會被高舉。
13 「經文士和法利賽人哪，你們這些偽善的人有禍了！因為你們在人的面前封閉了天國。你們自己不進去，也不讓正要進的人進去。
14 「經文士和法利賽人哪，你們這些偽善的人有禍了！因為你們侵吞寡婦的家產，又假意做很長的禱告。因此，你們將受到更重的懲罰。[f]
15 「經文士和法利賽人哪，你們這些偽善的人有禍了！因為你們為了使一個人入教，走遍海洋和陸地，一旦那人成了教徒[g]，你們就使他成為比你們加倍壞的地獄之子。
16 「你們這些瞎眼的領路人有禍了！你們說：『如果有人指著聖所起誓，算不得什麼；但如果有人指著聖所裡的金子起誓，就必須遵守。』 17 你們這些又愚拙又瞎眼的人哪，到底哪一樣更重要呢？是金子，還是使金子成聖的聖所呢？ 18 你們還說：『如果有人指著祭壇起誓，算不得什麼；但如果有人指著祭壇上的祭物起誓，就必須遵守。』 19 你們這些[h]瞎眼的人哪，到底哪一樣更重要呢？是祭物，還是使祭物成聖的祭壇呢？ 20 所以，指著祭壇起誓的，就是指著祭壇和祭壇上的一切起誓； 21 指著聖所起誓的，就是指著聖所和住在裡面的那一位起誓； 22 指著天起誓的，就是指著神的寶座和坐在寶座上的那一位起誓。
23 「經文士和法利賽人哪，你們這些偽善的人有禍了！因為你們奉獻薄荷、蒔蘿、香芹的十分之一，卻放棄了律法上更重要的：就是公義、憐憫、信實。這些才是你們應該做的，至於前者也不可放棄。 24 你們這些瞎眼的領路人哪，你們濾掉蠓蟲，卻吞下駱駝！
25 「經文士和法利賽人哪，你們這些偽善的人有禍了！因為你們洗淨杯子、盤子的外面，裡面卻盛滿了貪心和放縱。 26 你這瞎眼的法利賽人哪！當先洗淨杯子[i]的裡面，好使外面也潔淨。
27 「經文士和法利賽人哪，你們這些偽善的人有禍了！因為你們好像粉飾的墳墓，外面固然顯得美麗，裡面卻裝滿了死人骨頭和一切汙穢。 28 你們也是這樣，你們外面對人顯出公義，裡面卻充滿了偽善和罪惡[j]。
29 「經文士和法利賽人哪，你們這些偽善的人有禍了！因為你們建造先知的墳墓，裝飾義人的墓碑， 30 說：『如果我們活在我們祖先的時代，我們就不會與他們合夥流先知們的血。』 31 這樣，你們就見證了自己是殺害先知們的那些人的後代。 32 你們去充滿你們祖先的惡貫吧！
33 「你們這些蛇類，這些毒蛇的子孫！你們怎麼能逃避地獄的懲罰呢？ 34 看，我為此差派先知、智者、經師到你們這裡來；有些你們要殺害、要釘上十字架，有些要在會堂裡鞭打，從一個城追逼到另一個城。 35 所以，從義人亞伯的血起，直到你們在聖所和祭壇之間所殺的巴拉加的兒子撒迦利亞的血為止，在地上所流的義人的血都要歸在你們身上。 36 我確實地告訴你們：這一切都要臨到這世代。
為耶路撒冷哀嘆
37 「耶路撒冷啊，耶路撒冷！這城殺害先知們，又用石頭砸死被差到她這裡的人！我多次想聚集你的兒女，像母雞把自己的小雞聚集在翅膀下，可是你們不願意！ 38 看哪，你們的家[k]要被廢棄成為荒場。 39 我告訴你們：今後你們絕不會再見到我了，直到你們說：『奉主名而來的那一位，是蒙祝福的。』[l]」
Footnotes
- 馬太福音 23:4 有古抄本沒有「難挑的」。
- 馬太福音 23:5 有古抄本沒有「衣服的」。
- 馬太福音 23:7 老師——或譯作「拉比」。
- 馬太福音 23:8 老師——或譯作「拉比」。
- 馬太福音 23:8 有古抄本附「就是基督，」。
- 馬太福音 23:14 有古抄本沒有此節。
- 馬太福音 23:15 教徒——輔助詞語。
- 馬太福音 23:19 有古抄本附「愚拙又」。
- 馬太福音 23:26 有古抄本附「盤子」。
- 馬太福音 23:28 罪惡——原文直譯「不法」。
- 馬太福音 23:38 家——或譯作「殿」；指「聖殿」。參《耶利米書》12:7；22:5。
- 馬太福音 23:39 《詩篇》118:26。
Mateo 23
Dios Habla Hoy
Jesús denuncia a los fariseos y a los maestros de la ley(A)
23 Después de esto, Jesús dijo a la gente y a sus discípulos: 2 «Los maestros de la ley y los fariseos enseñan con la autoridad que viene de Moisés. 3 Por lo tanto, obedézcanlos ustedes y hagan todo lo que les digan; pero no sigan su ejemplo, porque ellos dicen una cosa y hacen otra. 4 Atan cargas tan pesadas que es imposible soportarlas, y las echan sobre los hombros de los demás, mientras que ellos mismos no quieren tocarlas ni siquiera con un dedo. 5 Todo lo hacen para que la gente los vea. Les gusta llevar en la frente y en los brazos porciones de las Escrituras escritas en anchas tiras, y ponerse ropas con grandes borlas. 6 Quieren tener los mejores lugares en las comidas y los asientos de honor en las sinagogas, 7 y desean que la gente los salude con todo respeto en la calle y que los llame maestros.
8 »Pero ustedes no deben pretender que la gente los llame maestros, porque todos ustedes son hermanos y tienen solamente un Maestro. 9 Y no llamen ustedes padre a nadie en la tierra, porque tienen solamente un Padre: el que está en el cielo. 10 Ni deben pretender que los llamen guías, porque Cristo es su único Guía. 11 El más grande entre ustedes debe servir a los demás. 12 Porque el que a sí mismo se engrandece, será humillado; y el que se humilla, será engrandecido.
13 »¡Ay de ustedes, maestros de la ley y fariseos, hipócritas!, que cierran la puerta del reino de los cielos para que otros no entren. Y ni ustedes mismos entran, ni dejan entrar a los que quieren hacerlo.
15 »¡Ay de ustedes, maestros de la ley y fariseos, hipócritas!, que recorren tierra y mar para ganar un adepto, y cuando lo han logrado, hacen de él una persona dos veces más merecedora del infierno que ustedes mismos.
16 »¡Ay de ustedes, guías ciegos!, que dicen: “Quien hace una promesa jurando por el templo, no se compromete a nada; pero si jura por el oro del templo, entonces sí queda comprometido.” 17 ¡Tontos y ciegos! ¿Qué es más importante: el oro, o el templo por cuya causa el oro queda consagrado? 18 También dicen ustedes: “Quien hace una promesa jurando por el altar, no se compromete a nada; pero si jura por la ofrenda que está sobre el altar, entonces sí queda comprometido.” 19 ¡Ciegos! ¿Qué es más importante: la ofrenda, o el altar por cuya causa la ofrenda queda consagrada? 20 El que jura por el altar, no está jurando solamente por el altar, sino también por todo lo que hay encima; 21 y el que jura por el templo, no está jurando solamente por el templo, sino también por Dios, que vive allí. 22 Y el que jura por el cielo, está jurando por el trono de Dios, y a la vez por Dios, que se sienta en él.
23 »¡Ay de ustedes, maestros de la ley y fariseos, hipócritas!, que separan para Dios la décima parte de la menta, del anís y del comino, pero no hacen caso de las enseñanzas más importantes de la ley, que son la justicia, la misericordia y la fidelidad. Esto es lo que deben hacer, sin dejar de hacer lo otro. 24 ¡Ustedes, guías ciegos, cuelan el mosquito, pero se tragan el camello!
25 »¡Ay de ustedes, maestros de la ley y fariseos, hipócritas!, que limpian por fuera el vaso y el plato, pero no les importa llenarlos con el robo y la avaricia. 26 ¡Fariseo ciego: primero limpia por dentro el vaso, y así quedará limpio también por fuera!
27 »¡Ay de ustedes, maestros de la ley y fariseos, hipócritas!, que son como sepulcros blanqueados, bien arreglados por fuera, pero llenos por dentro de huesos de muertos y de toda clase de impureza. 28 Así son ustedes: por fuera aparentan ser gente honrada, pero por dentro están llenos de hipocresía y de maldad.
29 »¡Ay de ustedes, maestros de la ley y fariseos, hipócritas!, que construyen los sepulcros de los profetas y adornan los monumentos de los justos, 30 y luego dicen: “Si nosotros hubiéramos vivido en tiempos de nuestros antepasados, no habríamos tomado parte en la muerte de los profetas.” 31 Ya con esto, ustedes mismos reconocen que son descendientes de los que mataron a los profetas. 32 ¡Terminen de hacer, pues, lo que sus antepasados comenzaron!
33 »¡Serpientes! ¡Raza de víboras! ¿Cómo van a escapar del castigo del infierno? 34 Por esto yo les voy a enviar profetas, sabios y maestros. Pero ustedes matarán y crucificarán a algunos de ellos, y a otros los golpearán en las sinagogas y los perseguirán de pueblo en pueblo. 35 Así que sobre ustedes caerá el castigo por toda la sangre inocente que ha sido derramada desde Abel el justo hasta Zacarías, hijo de Berequías, a quien ustedes mataron entre el santuario y el altar. 36 Les aseguro que el castigo por todo esto caerá sobre la gente de hoy.
Jesús llora por Jerusalén(B)
37 »¡Jerusalén, Jerusalén, que matas a los profetas y apedreas a los mensajeros que Dios te envía! ¡Cuántas veces quise juntar a tus hijos, como la gallina junta sus pollitos bajo las alas, pero no quisiste! 38 Pues miren, el hogar de ustedes va a quedar abandonado; 39 y les digo que, a partir de este momento, no volverán a verme hasta que digan: “¡Bendito el que viene en el nombre del Señor!”»
马太福音 23
Chinese New Version (Traditional)
經學家和法利賽人有禍了(A)
23 那時，耶穌對群眾和他的門徒說： 2 “經學家和法利賽人坐在摩西的座位上， 3 所以凡他們吩咐你們的，你們都要遵行和謹守，但不可效法他們的行為，因為他們只會說而不去作。 4 他們把重擔捆起來，壓在人的肩頭上，但自己連一個指頭也不肯動。 5 他們所作的一切，都是要作給人看：他們把經文的匣子做大了，衣服的繸子做長了； 6 他們喜歡筵席上的首位、會堂裡的高位； 7 又喜歡人在市中心向他們問安，稱呼他們‘拉比’。 8 然而你們不要被人稱為‘拉比’，因為只有一位是你們的老師，你們都是弟兄。 9 不要稱呼地上的人為父，因為只有一位是你們的父，就是天父。 10 你們也不要被人稱為師傅，因為只有一位是你們的師傅，就是基督。 11 你們中間最大的，必作你們的僕人。 12 凡高抬自己的，必被降卑；凡自己謙卑的，必被升高。
13 “虛偽的經學家和法利賽人哪，你們有禍了！你們在人面前關了天國的門，自己不進去，連正要進去的人，你們也不准他們進去。（有些抄本有第14節：“虛偽的經學家和法利賽人哪，你們有禍了！你們吞沒了寡婦的房產，假裝作冗長的禱告，所以你們必受更重的刑罰。”）
15 “虛偽的經學家和法利賽人哪，你們有禍了！你們走遍海洋陸地，要使一個人入教；當他入了教，你們卻使他淪為地獄之子，比你們更甚。
16 “你們這些瞎眼的嚮導有禍了！你們說：‘凡指著聖所而起的誓，是沒有用的；但指著聖所的金子而起的誓，就必須遵守。’ 17 你們這些瞎眼的愚昧人哪，到底是金子大，還是使金子成聖的聖所大呢？ 18 你們又說：‘凡指著祭壇所起的誓，是沒有用的；但指著壇上的祭物所起的誓，就必須遵守。’ 19 瞎眼的人哪！到底是祭物大，還是使祭物成聖的祭壇大呢？ 20 所以，凡指著祭壇起誓的，他就是指著祭壇和壇上的一切起誓； 21 指著聖所起誓的，就是指著聖所和住在那裡的 神起誓； 22 指著天起誓的，就是指著 神的寶座和坐在寶座上的起誓。
23 “虛偽的經學家和法利賽人哪，你們有禍了！你們把薄荷、茴香、芹菜，獻上十分之一，卻忽略律法上更重要的，就如正義、憐憫和信實；這些更重要的是你們應當作的，但其他的也不可忽略。 24 你們這些瞎眼的嚮導啊，你們把蚊蟲濾出來，卻把駱駝吞下去。
25 “虛偽的經學家和法利賽人哪，你們有禍了！你們洗淨杯盤的外面，裡面卻裝滿了搶奪和放蕩。 26 瞎眼的法利賽人哪，先把杯和盤的裡面洗淨，好使外面也可以乾淨。
27 “虛偽的經學家和法利賽人哪，你們有禍了！你們好像粉飾了的墳墓，外面好看，裡面卻裝滿了死人的骨頭和各樣的污穢； 28 照樣，你們外面看來像義人，裡面卻充塞著虛偽和不法。
29 “虛偽的經學家和法利賽人哪，你們有禍了！你們建造先知的墓，修飾義人的碑， 30 並且說：‘我們若活在我們祖先的時代，決不會與他們一同流先知的血。’ 31 這樣，你們就指證自己是殺害先知的人的子孫了。 32 那麼，去完成你們祖先的罪孽吧！ 33 你們這些蛇，這些毒蛇所生的啊，你們怎能逃脫地獄的刑罰呢？ 34 因此，我差派先知、智慧人和經學家到你們那裡；有些你們要殺害又釘在十字架上，有些你們要在會堂裡鞭打，從一個城趕逐到另一個城。 35 所以，從義人亞伯的血起，到巴拉加的兒子撒迦利亞的血為止，他就是你們在聖所和祭壇中間所殺的，所有義人在地上所流的血，都要歸在你們身上。 36 我實在告訴你們，這一切都必臨到這個世代。
為耶路撒冷歎息（參(B)
37 “耶路撒冷，耶路撒冷啊，你殺害先知，又用石頭把奉派到你們那裡的人打死。我多次想招聚你的兒女，好像母雞招聚小雞到翅膀底下，只是你們不願意。 38 你看，你們的家必成為荒場，留給你們。 39 我告訴你們，從今以後，你們一定見不到我，直等到你們說：‘奉主名來的，是應當稱頌的。’”
Mateo 23
Ang Bagong Tipan: Filipino Standard Version
Babala Laban sa mga Tagapagturo ng Kautusan at mga Fariseo(A)
23 Pagkatapos nito ay nagsalita si Jesus sa maraming tao at sa kanyang mga alagad. 2 Wika niya, “Nakaupo sa upuan ni Moises ang mga tagapagturo ng Kautusan at ang mga Fariseo. 3 Kaya't inyong isagawa at sundin ang lahat ng mga sinasabi nila sa inyo, ngunit huwag ninyong gawin ang kanilang mga ginagawa, sapagkat iba ang kanilang ginagawa sa kanilang sinasabi. 4 Nagtatali sila ng mabibigat na dalahin [at mahirap pasanin,][a] at ipinabubuhat nila sa mga tao; ngunit sila mismo ay ayaw man lamang humipo sa mga ito. 5 Ang lahat ng kanilang ginagawa ay upang ipakita lamang sa mga tao.(B) Pinapalapad nila ang kanilang mga pilakteria,[b] at pinahahaba ang laylayan ng kanilang mga damit. 6 Mahilig silang umupo sa mga upuang-pandangal sa mga piging at sa mga pangunahing upuan sa sinagoga. 7 Nais nilang pagpugayan sila ng mga tao sa pamilihan at tawagin silang ‘Rabbi’. 8 Ngunit hindi kayo dapat tawaging Rabbi, sapagkat iisa ang inyong guro at kayong lahat ay magkakapatid. 9 Huwag ninyong tawaging ama ninyo ang sinuman sa lupa; sapagkat iisa ang inyong Ama na nasa langit. 10 Huwag din kayong magpatawag na tagapanguna, sapagkat iisa ang inyong tagapanguna, ang Cristo. 11 Ang pinakadakila sa inyo ang magiging lingkod ninyo.(C) 12 Ang nagtataas sa sarili (D) ay ibababa, at ang nagbababa sa sarili ay itataas.
13 “Kaysaklap ng inyong sasapitin, kayong mga tagapagturo ng Kautusan at mga Fariseo, mga mapagkunwari! Sapagkat isinasara ninyo ang kaharian ng langit sa harap ng mga tao; palibhasa, kayo mismo ay hindi pumapasok at ang mga nagnanais pumasok ay hindi ninyo pinapayagang makapasok. 14 [Kaysaklap ng inyong sasapitin, mga tagapagturo ng Kautusan at mga Fariseo, mga mapagkunwari! Sapagkat nilalamon ninyo ang mga bahay ng mga babaing balo, at idinadahilan pa ninyo ang mahahabang panalangin: kaya't tatanggap kayo ng mas mabigat na parusa.][c] 15 Kaysaklap ng inyong sasapitin, mga tagapagturo ng Kautusan at mga Fariseo, mga mapagkunwari! Sapagkat nilalakbay ninyo ang dagat at ang lupa upang makahikayat ng kahit isa, at kapag nahikayat na siya, ginagawa ninyo siyang anak ng impiyerno na doble pang masahol kaysa inyong mga sarili.
16 “Kaysaklap ng inyong sasapitin, mga bulag na tagaakay. Sinasabi ninyo, ‘Kung ang sinuman ay manumpa sa ngalan ng templo, ay wala iyong kabuluhan. Subalit kung ang sinuman ay manumpa sa ngalan ng gintong nasa templo, siya ay mananagot.’ 17 Mga hangal at mga bulag! Alin ba ang mas mahalaga, ang ginto o ang templong nagpabanal sa ginto? 18 At sinasabi pa ninyo, ‘Kung ang sinuman ay manumpa sa pamamagitan ng dambana, wala iyong kabuluhan; subalit kung sinuma'y manumpa sa pamamagitan ng alay na nasa ibabaw ng dambana, siya ay mananagot.’ 19 Mga bulag! Alin ba ang mas mahalaga, ang alay o ang dambana na nagpabanal sa alay? 20 Kaya't ang nanunumpa sa pamamagitan ng dambana ay nanunumpa sa pamamagitan niyon, at sa lahat ng mga bagay na nasa ibabaw niyon. 21 At ang nanunumpa sa ngalan ng templo ay nanunumpa sa pamamagitan niyon, at sa kanya na naninirahan doon. 22 Ang (E) nanunumpa sa ngalan ng langit ay nanunumpa sa harapan ng trono ng Diyos at sa kanyang nakaupo roon.
23 “Kaysaklap ng inyong sasapitin, (F) mga tagapagturo ng Kautusan at mga Fariseo, mga mapagkunwari! Sapagkat nagbibigay kayo ng ikasampung bahagi ng inyong mga gulayin gaya ng yerbabuena, ng anis at ng komino, subalit kinakaligtaan ninyo ang mas mahahalagang bagay ng Kautusan tulad ng katarungan, kahabagan, at katapatan. Dapat lamang ninyong gawin ang mga ito, nang hindi pinababayaan ang iba. 24 Mga bulag na tagaakay! Sinasala ninyo ang niknik, nilulunok naman ninyo ang kamelyo!
25 “Kaysaklap ng inyong sasapitin, mga tagapagturo ng Kautusan at mga Fariseo, mga mapagkunwari! Sapagkat nililinis ninyo ang labas ng kopa at ng pinggan, ngunit sa loob ay punung-puno ang mga ito ng katakawan at kalayawan. 26 Bulag na Fariseo! Linisin mo muna ang loob ng kopa at ng pinggan,[d] at magiging malinis din ang labas nito.
27 “Kaysaklap ng inyong sasapitin, (G) mga tagapagturo ng Kautusan at mga Fariseo, mga mapagkunwari! Sapagkat ang katulad ninyo'y mga libingang pinaputi na magandang tingnan sa labas, ngunit sa loob ay puno ng mga buto ng mga bangkay at ng sari-saring kabulukan. 28 At ganyan din kayo! Sa labas ay parang mga banal kung pagmasdan, ngunit sa loob ay punung-puno kayo ng pagkukunwari at kabuktutan.
29 “Kaysaklap ng inyong sasapitin, mga tagapagturo ng Kautusan at mga Fariseo, mga mapagkunwari! Ipinagtatayo ninyo ng mga libingan ang mga propeta, at pinagaganda ang mga bantayog ng mga matuwid. 30 Sinasabi pa ninyo, ‘Kung nabuhay kami noong panahon ng aming mga ninuno, hindi kami sasali sa kanila sa pagpapadanak ng dugo ng mga propeta.’ 31 Kaya't kayo na rin ang nagpapatotoo laban sa inyong mga sarili, na kayo'y kalahi ng mga pumaslang sa mga propeta. 32 Punuin na ninyo ang salop ng inyong mga ninuno. 33 Mga (H) ahas! Mga anak ng mga ulupong! Paano ninyo matatakasan ang parusa sa impiyerno?[e] 34 Tandaan ninyo, dahil dito'y nagsusugo ako sa inyo ng mga propeta, ng matatalino, at ng mga tagapagturo ng Kautusan. Ang iba sa kanila'y inyong papatayin at ipapako sa krus. Ang iba nama'y inyong hahagupitin sa inyong mga sinagoga, at tutugisin sa bayan-bayan. 35 Sa gayong paraan (I) ay mabubuntong lahat sa inyo ang walang salang dugo na dumanak sa ibabaw ng lupa, mula sa dugo ni Abel na matuwid, hanggang sa dugo ni Zacarias, anak ni Baraquias, na inyong pinaslang sa pagitan ng dakong banal at ng dambana. 36 Tinitiyak ko sa inyo, ang lahat ng mga ito ay sasapit sa salinlahing ito.
Tinangisan ni Jesus ang Jerusalem(J)
37 “Jerusalem, Jerusalem! Ang lungsod na pumapatay ng mga propeta at bumabato sa mga isinusugo sa kanya! Ilang ulit kong ninais na tipunin ang iyong mga anak, na gaya ng pagtitipon ng inahing manok sa kanyang mga sisiw sa ilalim ng kanyang mga pakpak, ngunit ayaw ninyo! 38 Tingnan (K) ninyo, sa inyo'y iniiwang giba ang inyong bahay. 39 At (L) sinasabi ko sa inyo, mula ngayon ay hindi na ninyo ako makikita hanggang sabihin ninyo, ‘Pinagpala ang dumarating sa pangalan ng Panginoon.’ ”
Footnotes
- Mateo 23:4 Sa ibang manuskrito wala ang mga salitang ito.
- Mateo 23:5 Ang pilakteria ay sisidlang balat kung saan inilalagay ang sipi ng Exodo 13:1-6 at Deuteronomio 6:4-9; 11:13-21. Bilang pagsunod sa Kautusan, itinatali ito sa noo o sa kaliwang braso malapit sa puso.
- Mateo 23:14 Sa ibang manuskrito wala ang talatang ito.
- Mateo 23:26 Sa ibang mga manuskrito wala ang katagang at ng pinggan.
- Mateo 23:33 Sa Griyego, Gehenna.
Copyright © 2011 by Global Bible Initiative
Dios habla hoy ®, © Sociedades Bíblicas Unidas, 1966, 1970, 1979, 1983, 1996.
Chinese New Version (CNV). Copyright © 1976, 1992, 1999, 2001, 2005 by Worldwide Bible Society.
Ang Bagong Tipan: Filipino Standard Version, Copyright © Philippine Bible Society 2009.
