路加福音 11
Chinese Contemporary Bible (Traditional)
教導門徒禱告
11 有一天，耶穌在某地禱告完畢，有個門徒對祂說：「主啊，請教導我們禱告，像約翰教他的門徒一樣。」
2 耶穌對他們說：「你們應該這樣禱告，
『天父，願人都尊崇你的聖名，
願你的國度降臨，
願你的旨意在地上成就，
就像在天上成就一樣[a]。
3 願你天天賜給我們日用的飲食。
4 求你饒恕我們的罪，
因為我們也饒恕那些虧欠我們的人。
不要讓我們遇見誘惑，
拯救我們脫離那惡者[b]。』」
5 耶穌又對他們說：「假設你在半夜跑去朋友家請求說，『朋友，請借給我三個餅吧， 6 因為有一位朋友遠道而來，我家沒有什麼可以招待他。』 7 那個人在屋裡應聲說，『請別打攪我，門已經鎖上了，我和孩子們也已經上床了，我不能起來給你拿餅。』
8 「我告訴你們，那人雖不念朋友之情，但是倘若你不肯甘休，繼續請求，他最終會起來滿足你的願望。
9 「我告訴你們，祈求，就會給你們；尋找，就會尋見；叩門，就會給你們開門。 10 因為凡祈求的，就得到；尋找的，就尋見；叩門的，就給他開門。
11 「你們中間做父親的，如果孩子要餅，你會給他石頭嗎？[c]要魚，你會給他蛇嗎？ 12 要雞蛋，你會給他蠍子嗎？ 13 你們雖然邪惡，尚且知道把好東西給兒女，天父豈不更要賜聖靈給那些求祂的人嗎？」
耶穌和別西卜
14 有一次，耶穌趕出一個使人啞巴的鬼。鬼一出去，啞巴就能說話了，大家都很驚奇。 15 有人卻說：「祂是靠鬼王別西卜趕鬼。」 16 還有些人想試探耶穌，要求祂行個神蹟證明自己是上帝派來的。
17 耶穌知道他們的心思，就說：「一個國內部自相紛爭，必然滅亡；一個家內部自相紛爭，必然崩潰。 18 同樣，若撒旦內部自相紛爭，牠的國怎能維持呢？你們說我是靠別西卜趕鬼， 19 若我是靠別西卜趕鬼，你們的子弟又是靠誰趕鬼呢？因此，他們要審判你們。 20 但若我是靠上帝的能力趕鬼，就是上帝的國已降臨在你們中間了。
21 「壯漢全副武裝地看守自己的住宅，他的財物會很安全。 22 但是，來了一個比他更強壯的人，把他制伏後，奪去他所依靠的武裝，並把他搶來的東西分給了人。 23 誰不與我為友，就是與我為敵；誰不和我一起收聚，就是故意拆散。
24 「有個污鬼離開了牠以前所附的人，在乾旱無水之地四處遊蕩，尋找安歇之處，卻沒有找到。於是牠說，『我要回到老地方。』 25 牠回去後，看見裡面打掃得又乾淨又整齊， 26 就去帶來了七個比自己更邪惡的鬼一起住在那裡。那人的下場比從前更慘了。」
誰更有福
27 耶穌說話的時候，人群中有個婦人高喊：「生你養你的人真有福啊！」
28 耶穌回答說：「但那聽了上帝的話又去遵行的人更有福。」
可悲的邪惡世代
29 這時聚集的人越來越多，耶穌說：「這是一個邪惡的世代，人們只想看神蹟，但除了約拿的神蹟以外，再沒有神蹟給他們看。 30 正如約拿成了尼尼微人的神蹟，人子也要成為這世代的神蹟。
31 「在審判的日子，南方的女王和這世代的人都要起來[d]，她要定這個世代的罪，因為她曾不遠千里來聽所羅門王的智言慧語。看啊！這裡有一位比所羅門王更偉大。
32 「在審判的日子，尼尼微人和這世代的人都要起來，尼尼微人要定這個世代的罪，因為他們聽到約拿的宣告，就悔改了。看啊！這裡有一位比約拿更偉大。
燈的比喻
33 「沒有人點了燈卻將它放在地窖裡或斗底下，人總是把燈放在燈臺上，讓進來的人可以看見光。 34 你的眼睛就是身體的燈，你的眼睛明亮，全身就光明；你的眼睛昏花，全身就黑暗。 35 因此要小心，不要讓你心裡的光變為黑暗。 36 如果你全身光明、毫無黑暗，你整個人就熠熠生輝，好像有燈光照在你身上。」
譴責法利賽人
37 耶穌說完這番話後，有一個法利賽人來請祂吃飯，祂便應邀入席。 38 這位法利賽人看見耶穌飯前沒有行猶太人洗手的禮儀，十分詫異。 39 主對他說：「你們法利賽人洗淨杯盤的外面，你們裡面卻充滿了貪婪和邪惡。 40 愚蠢的人啊，人裡外不都是上帝所創造的嗎？ 41 只要你們發自內心地去施捨，一切對你們都是潔淨的。
42 「法利賽人啊，你們有禍了！你們將薄荷、茴香、各樣蔬菜獻上十分之一，卻忽略了上帝的公義和仁愛。後者是你們本該做的，前者也不可忽略。
43 「法利賽人啊，你們有禍了！你們喜歡在會堂裡坐首位，又喜歡在街市上聽到別人的問候。 44 你們有禍了！因為你們就像沒有墓碑的墳墓，人們從上面走過也不知道。」
譴責律法教師
45 一位律法教師對耶穌說：「老師，你這話把我們也侮辱了！」
46 耶穌回答說：「你們這些律法教師也有禍了！你們把沉重難負的擔子放在別人肩上，自己卻連一根指頭也不肯動。
47 「你們有禍了，你們為先知修造墳墓，而他們正是被你們祖先殺害的！ 48 所以你們是見證人，你們讚同祖先的行為，因為他們殺了先知，你們為先知造墳墓。 49 因此，充滿智慧的上帝說，『我要差遣先知和使徒到他們那裡，有些要被殺害，有些要遭迫害』， 50-51 使創世以來，自亞伯一直到在祭壇和聖所之間被殺的撒迦利亞等眾先知的血債，都由這個世代承擔。我實在告訴你們，這些罪責都要由這個世代承擔。
52 「律法教師啊，你們有禍了！你們拿走了知識的鑰匙，自己不進去，還阻擋那些正要進去的人。」
53 耶穌離開那裡後，法利賽人和律法教師開始激烈地反對祂，用各種問題刁難祂， 54 伺機找把柄陷害祂。
Lucas 11
Ang Bagong Tipan: Filipino Standard Version
Ang Turo tungkol sa Panalangin(A)
11 Minsan, matapos manalangin si Jesus sa isang lugar ay sinabi sa kanya ng isa sa kanyang mga alagad, “Panginoon, turuan po ninyo kaming manalangin, tulad ni Juan na nagturo sa kanyang mga alagad.” 2 Sinabi niya sa kanila, “Kapag kayo ay mananalangin, sabihin ninyo,
‘Ama, pakabanalin mo ang pangalan mo,
Dumating nawa ang paghahari mo,
3 Bigyan mo kami sa bawat araw ng aming pang-araw-araw na pagkain,
4 At patawarin mo kami sa aming mga kasalanan,
sapagkat pinatatawad namin ang bawat nagkakautang sa amin.
At huwag mo kaming dalhin sa tukso.’ ”
5 Sinabi niya sa kanila, “Ipagpalagay nating isa sa inyo ang pumunta sa isang kaibigan isang hatinggabi at nagsabi, ‘Kaibigan, pahiram naman ng tatlong tinapay; 6 sapagkat isang kaibigan ko ang dumating mula sa paglalakbay at wala akong maihain sa kanya.’ 7 Sinagot naman kayo ng nasa loob na nagsabing, ‘Huwag mo akong gambalain! Nakatrangka na ang pintuan at nasa higaan na ang aking mga anak. Hindi na ako makababangon upang mabigyan ka ng anuman.’ 8 Sinasabi ko sa inyo, kung hindi man siya bumangon dahil sa kanilang pagkakaibigan, babangon siya upang maibigay ang hinihingi ng kaibigan dahil sa pagpupumilit nito. 9 Kaya't sinasabi ko sa inyo, humingi kayo at kayo ay bibigyan. Humanap kayo at kayo ay makatatagpo. Kumatok kayo at kayo'y pagbubuksan. 10 Sapagkat ang sinumang humihingi ay nakatatanggap, ang humahanap ay nakatatagpo at ang kumakatok ay pinagbubuksan. 11 Sinong ama sa inyo ang magbibigay ng ahas sa inyong anak kung ito'y humihingi ng isda? 12 O kung humingi ito ng itlog ay bibigyan ba ninyo ito ng alakdan? 13 Kung kayo ngang masasama ay marunong magbigay ng mabubuting kaloob sa inyong mga anak, gaano pa ang Ama na nasa langit na magbibigay ng Banal na Espiritu sa mga humingi sa kanya?”
Si Jesus at si Beelzebul(B)
14 Minsan ay nagpalayas si Jesus ng demonyo ng pagiging pipi. Nang lumabas na ang demonyo, nakapagsalita ang pipi kaya namangha ang mga tao. 15 Ngunit ilan sa kanila ang nagsabi, “Nakapagpapalayas siya ng demonyo sa pamamagitan ni Beelzebul na pinuno ng mga demonyo.” 16 Dahil nais siyang subukin ng iba, hinahanapan siya ng mga ito ng tanda mula sa langit. 17 Ngunit dahil batid niya ang kanilang mga iniisip, sinabi niya sa kanila, “Bawat kahariang hindi nagkakaisa ay babagsak, at ang tahanang nag-aaway-away ay mawawasak. 18 At kung kinakalaban ni Satanas ang kanyang sarili, paano makatatayo ang kanyang kaharian? Sinasabi ninyong pinalalayas ko ang mga demonyo sa pamamagitan ni Beelzebul. 19 At kung pinalalayas ko ang mga demonyo sa pamamagitan ni Beelzebul, sa pamamagitan naman nino pinalalayas ang mga ito ng inyong mga anak? Kaya sila ang magiging hukom ninyo. 20 Ngunit kung ako ay nagpapalayas ng mga demonyo sa pamamagitan ng daliri ng Diyos, dumating na nga sa inyo ang paghahari ng Diyos. 21 Kapag isang taong malakas at nasasandatahang mabuti ang nagbabantay sa kanyang bahay, ligtas ang kanyang mga ari-arian. 22 Ngunit kung isang mas malakas sa kanya ang sumalakay at siya ay talunin, sasamsamin nito ang mga sandatang pinagtiwalaan niya at ipamamahagi ang mga ari-ariang nasamsam. 23 Ang wala sa panig ko ay kalaban ko, at ang hindi ko kasamang nagtitipon ay magkakawatak-watak.”
Ang Pagbabalik ng Maruming Espiritu(C)
24 “Kapag lumabas sa isang tao ang maruming espiritu, gumagala ito sa mga tuyong lugar upang maghanap ng mapagpapahingahan. At kapag wala itong matagpuan ay magsasabing, ‘Babalik na lang ako sa bahay na aking pinanggalingan.’ 25 Pagdating nito at nakitang nawalisan at naayos na iyon, 26 aalis ito at magsasama ng pito pang espiritung mas masama sa kanya. Papasok sila at maninirahan doon. Kaya't nagiging mas masahol pa kaysa dati ang taong iyon.”
Ang Tunay na Pinagpala
27 Habang sinasabi ni Jesus ang mga ito, isang babae mula sa karamihan ang pasigaw na nagsabi sa kanya, “Pinagpala ang sinapupunang nagdala sa iyo at ang mga dibdib na iyong sinusuhan.” 28 Subalit sinabi niya, “Higit na pinagpala ang mga nakikinig at sumusunod sa salita ng Diyos.”
Hinanapan si Jesus ng Tanda(D)
29 Nang lalong dumarami pa ang mga tao, nagsimula siyang magsalita, “Masama ang salinlahing ito. Naghahanap ito ng isang tanda, ngunit walang tandang ibibigay dito maliban sa tanda ni Jonas. 30 Kung paanong naging tanda si Jonas sa mga taga-Nineve, ganoon din ang Anak ng Tao sa salinlahing ito. 31 Sa araw ng paghuhukom, titindig na kasama ng salinlahing ito ang Reyna ng Timog at hahatulan sila. Sapagkat nagmula pa siya sa dulo ng daigdig upang marinig ang karunungan ni Solomon; ngunit masdan ninyo, higit pa kay Solomon ang narito. 32 Sa araw ng paghuhukom, titindig na kasama ng salinlahing ito ang mga taga-Nineve at hahatulan ito. Sapagkat nagsisi sila sa pangangaral ni Jonas; ngunit masdan ninyo, higit pa kay Jonas ang narito.
Ang Liwanag ng Katawan(E)
33 “Walang sinumang nagsisindi ng ilawan at pagkatapos ay ilalagay ito sa tagong lugar o sa ilalim ng takalan. Sa halip, ilalagay ang ilawan sa patungan upang makita ng mga papasok ang liwanag. 34 Ang mata ang ilawan ng katawan. Kung malinaw ang iyong mata, ang iyong buong katawan ay maliwanag. Ngunit kung hindi ito malinaw, ang iyong buong katawan ay puno ng kadiliman. 35 Kaya't mag-ingat ka at baka ang liwanag na nasa iyo ay kadiliman pala. 36 Kaya naman kung ang iyong buong katawan ay puno ng liwanag at walang bahaging nasa kadiliman, lubos itong maliliwanagan na para bang tinatanglawan ka ng maliwanag na ilaw.”
Ang Pagtuligsa sa mga Fariseo at Dalubhasa sa Kautusan(F)
37 Habang nagsasalita pa si Jesus, inanyayahan siyang makasalo ng isang Fariseo. Kaya't pumasok siya at naupo sa may hapag-kainan. 38 Nagtaka ang Fariseo nang mapansing hindi muna naghugas ng kamay si Jesus bago kumain. 39 Sinabi sa kanya ng Panginoon, “Kayong mga Fariseo, nililinis ninyo ang labas ng tasa at ng pinggan subalit ang kalooban ninyo ay puno ng kasakiman at kasamaan. 40 Mga hangal! Hindi ba ang gumawa ng labas ay siya ring gumawa ng loob? 41 Ipamigay ninyo sa mga dukha ang mga bagay na nasa loob, at ang lahat ay magiging malinis para sa inyo. 42 Kaysaklap ng sasapitin ninyong mga Fariseo! Sapagkat naglalaan kayo para sa Diyos ng ikasampung bahagi ng yerbabuena, ruda, at ng iba pang halamang pagkain ngunit binabalewala ninyo ang katarungan at pag-ibig ng Diyos. Dapat nga kayong maglaan ng ikasampu subalit huwag ninyong kaligtaan ang katarungan at pag-ibig ng Diyos. 43 Kaysaklap ng sasapitin ninyong mga Fariseo! Sapagkat ang gusto ninyo ay ang mga upuang pandangal sa mga sinagoga at ang mabigyang-pugay sa mga pamilihan. 44 Kaysaklap ng sasapitin ninyo sapagkat para kayong mga libingang walang tanda kaya't nalalakaran ng mga tao nang hindi nila nalalaman!” 45 Tumugon sa kanya ang isa sa mga dalubhasa sa Kautusan, “Guro, sa mga sinabi mo ay para mo na rin kaming kinutya.” 46 Kaya't sinabi niya, “Kaysaklap ng sasapitin ninyong mga dalubhasa sa Kautusan! Sapagkat pinahihirapan ninyo ang mga tao sa mga pasaning mahirap dalhin subalit ni daliri man lamang ninyo ay hindi iginagalaw upang sila'y tulungan. 47 Kaysaklap ng sasapitin ninyo sapagkat itinayo ninyo ang mga libingan ng mga propeta, gayong pinagpapatay sila ng inyong mga ninuno. 48 Kaya nga kayo ay mga saksi at sinang-ayunan ninyo ang ginawa ng inyong mga ninuno sapagkat pinagpapatay nila ang mga ito at kayo naman ang nagtayo ng kanilang mga libingan. 49 Kaya sinabi rin ng Karunungan ng Diyos, ‘Isusugo ko sa kanila ang mga propeta at apostol at ang ilan sa mga ito ay kanilang papatayin at uusigin,’ 50 upang papanagutin sa lahing ito ang dugong dumanak sa lahat ng mga propeta mula pa nang maitatag ang sanlibutan. 51 Mula ito sa dugo ni Abel hanggang sa dugo ni Zacarias, na pinatay sa pagitan ng altar at ng templo. Oo, sinasabi ko sa inyong iyon ay papanagutan ng salinlahing ito. 52 Kaysaklap ng sasapitin ninyong mga dalubhasa sa Kautusan! Sapagkat ipinagkait ninyo ang susi ng karunungan. Kayo mismo'y hindi nagsisipasok, at hinahadlangan pa ninyo ang mga pumapasok.” 53 Paglabas niya roon, sinimulan na siyang pag-initan ng mga Fariseo at ng mga tagapagturo ng Kautusan at malimit na tinatanong tungkol sa iba't ibang bagay, 54 nag-aabang na siya'y masilo sa anumang kanyang sasabihin.
路 加 福 音 11
Chinese New Testament: Easy-to-Read Version
耶稣关于祈祷的教导
11 一次，耶稣在一个地方祷告。当他祷告结束后，他的一个门徒对他说∶“主啊，教给我们如何祈祷吧，约翰就教过他的门徒们如何祈祷。”
2 耶稣对他们说∶“你们应该这样祈祷：
‘父，愿您的名字永保神圣，
愿您的王国降临，
3 请赐给我们每天需要的食物，
4 请宽恕我们的罪过，
因为，我们也宽恕所有亏待我们的人，
请不要让我们受到诱惑。’”
请求上帝
5 接着耶稣对他们说∶“假设你们中间有某人，他的一个朋友半夜三更来到他那里，对他说∶“‘朋友，借我三块面包， 6 因为我的一个朋友旅行到我家里来，我却没有什么吃的东西来招待他。’ 7 假设那个朋友从屋里答道∶‘别打扰我了！大门都已上了锁，我的孩子和我也上了床，我不能再爬起来，给你拿东西了。’ 8 我告诉你们，虽说他不会因为他是他的朋友而起身给他拿东西，但是他会因为他的朋友无羞耻的坚持而起来，拿给他所要的东西。 9 所以，我告诉你们：不断地请求，上帝就会赐给你们；不断地寻找，你们就会发现；不停地敲门，门就会为你们打开。 10 是的，不断请求的人就会得到；不断寻找的人就会找到；不停敲门的人，门就会为他打开。 11 你们当中谁有儿子吗？如果你儿子向你要鱼，有哪位父亲反而给他一条蛇呢？ 12 或者，当他的儿子向他要鸡蛋时，却给他一只毒蝎呢？ 13 所以，既使是像你们这么邪恶的人，都知道如何把好东西给自己的孩子，那么，你们的天父肯定知道如何把圣灵赐给那些向他请求的人。”
耶稣的力量来自上帝
14 一次，耶稣正在驱逐一个哑鬼，鬼出来后，那个原来不能讲话的人便开始说话了，众人都很吃惊。 15 但是，人群中的一些人说∶“他是依仗鬼王别西卜驱鬼的！”
16 还有一些其他人想试探耶稣，让他行一个来自天堂的神迹。 17 可耶稣看出了他们的心思，于是对他们说∶“任何国家内讧，这个国家就要灭亡；自相分争的家庭，也必然破碎。 18 如果像你们所说的，撒旦与自己做对，那么，他的王国怎么能站得住呢？我这样问，是因为你们说过，我是靠别西卜来驱鬼的。 19 如果我靠别西卜驱鬼，那么，你们的子民驱鬼是依仗谁呢？所以，你们的信徒证明你们是错的。 20 可是，如果我是凭上帝的力量驱鬼，那就很清楚，上帝的王国已经降临到你们身上了。
21 “当一个身强力壮全副武装的人保卫自己的家园时，他的财产安然无恙， 22 但是，一旦有一个比他更强壮的人袭击他，把他打败了，那么，那个更强壮的人就会夺走他依赖的盔甲，与他的朋友们共同分赃。
23 “不和我同在的人就是反对我的；不与我聚拢的人便是离散。
空虚的危险
24 “当一个邪灵离开了一个人，走遍了干燥的地方，四处寻觅栖身之地，但是没有找到，于是，它说∶‘我还是回到我原来那个家吧。’ 25 于是，它回去，并发现那个房子已被打扫的又干净又整齐， 26 然后，他便出去招来七个比它自己更坏的邪灵，一同住了进去，因此，那个人现在的处境比原来更糟糕了。”
受到上帝祝福的人
27 当耶稣讲这些话时，人群中有一个女人大声对他说∶“生你养你的人是多么有福呀！”
28 耶稣却说∶“可是，那些听了上帝的教导并服从的人才真正有福呢！”
有人怀疑耶稣的权威
29 人们越聚越多了，耶稣说∶“这一代人是邪恶的一代。他们正在寻求神迹，但是，除约拿的神迹外，没有别的神迹会给他们看。 30 正如约拿 [a]对尼尼微人是一个神迹一样，人子对这一代人也将是一个神迹。 31 在审判这一代人的日子里，南国的女王 [b]将要站起来，给他们定罪，因为她来自天涯海角，来聆听所罗门的智慧，而现在有比所罗门更伟大的事情在此； 32 在审判这一代人的日子里，尼尼微人也将要站起来，给他们定罪，因为他们听了约拿的传道之后就悔改了，可是，现在有比约拿更了不起的事情在此！
做世界之光
33 “没有人点上灯后，又把它放在地窖里，或者扣在碗下面，相反，人们总是把它放在灯台上，让进来的人能够看到光亮。 34 你的眼睛是你身体的一盏明灯，如果你的眼睛是健康的，你的全身就会充满光明；如果它是坏的，你的全身就会陷入黑暗。 35 所以，要当心，不要让你里边的光变成一片黑暗。 36 如果你的全身充满了光明，没有黑暗的角落，那么就像一盏灯的光芒照亮在你的身上，使你的身体彻底地被照亮。”
耶稣批评宗教首领
37 耶稣讲完这些话后，一个法利赛人请他一同去吃饭，耶稣来到他家，坐到饭桌边。 38 那个法利赛人看见耶稣吃饭前不洗手，非常惊讶。 39 所以主对他说∶“你们法利赛人把杯盆外面都洗得干干净净，但内在却充满了贪婪和邪恶。 40 你们这些蠢人！那造外边的上帝，不也造了里边了吗？ 41 所以要重视内在的，施舍给穷人需要的东西，你们就会彻底地干净了。 42 但是，你们这些法利赛人要遭殃了，因为你们从收获的薄荷、芸香和别的草药中拿出十分之一献给上帝，但你们却忽视了正义和对上帝的爱。这些是你们应该遵守的事，同时也不能忽视其它的事。 43 你们这些法利赛人啊，就要遭殃了！因为你们喜欢在会堂里坐高位，还喜欢在集市上受人毕恭毕敬地问候； 44 你们要遭殃了，因为你们就像没有标志的坟墓，人们从上面走过，却丝毫不会察觉。”
耶稣对犹太律法师说的话
45 一个律法师回答道∶“老师，你这么说也侮辱了我们。”
46 耶稣说∶“你们这些律法师，也同样要遭殃了。你们制定了一些严厉的规矩，因为你们把难以承受的沉重负担压在别人身上，可是，你们自己却连一个手指头都不碰； 47 你们要遭殃了，因为你们为先知们建造墓穴，而正是你们的祖先杀害了那些先知， 48 这就表明，你们是赞同你们祖先的做法的。他们杀害了那些先知，还为他们建造了墓穴。 49 也正因为如此，上帝的智慧说道∶‘我将派先知和使徒到他们那里去，他们中间有些人将会遭到杀害，有些会遭到迫害。’ 50 所以，你们这代人得偿还自创世以来杀害所有先知的血债， 51 从被杀害的亚伯到在祭坛和大殿之间被杀害的撒迦利亚 [c]，所以，我告诉你们，你们这一代得偿还这一切的。
52 “你们这些律法师，要遭殃了，因为，你们拿走了开启知识的钥匙，你们自己不进去，而且还阻止那些想要进去的人。”
53 耶稣离开时，律法师和那些法利赛人都开始充满了敌意，向他提出了很多刻薄的问题， 54 他们企图设法抓住耶稣话里的把柄。
Footnotes
- 路 加 福 音 11:30 约拿： 旧约中的一位先知。在大鱼肚子里呆了三天后，活着出来了，就如耶稣在三天从坟墓里出来一样。
- 路 加 福 音 11:31 南国的女王： 色巴女王，她远行千里来向所罗门学智慧，读《列王记》上10:1-3。
- 路 加 福 音 11:51 撒迦利亚： 亚伯和撒迦利亚在希伯来语旧约中第一个和最后一个被杀害的人。
Ang Bagong Tipan: Filipino Standard Version, Copyright © Philippine Bible Society 2009.
Copyright © 2004 by World Bible Translation Center