Old/New Testament

Tungkol sa mga alipin.

21 Ito nga ang mga hatol ^(A)na igagawad mo sa harap nila.

^2 (B)Kung ikaw ay bumili ng isang aliping Hebreo, ay anim na taong maglilingkod siya; at sa ikapito ay aalis siyang laya na walang sauling bayad.

³ Kung siya'y pumasok na magisa, ay aalis na magisa: kung may asawa ay aalis nga ang kaniyang asawa na kasama niya.

⁴ Kung siya'y bigyan ng kaniyang panginoon ng asawa, at magkaanak sa kaniya ng mga lalake, o mga babae; ang asawa at ang kaniyang mga anak ay magiging sa kaniyang panginoon, at siya'y aalis na magisa.

⁵ Datapuwa't kung maliwanag na sabihin ng alipin, Aking iniibig ang aking panginoon, ang aking asawa, at ang aking mga anak; ako'y hindi aalis na laya:

⁶ Kung magkagayo'y dadalhin siya ng kaniyang panginoon sa ^(C)Dios, at dadalhin siya sa pinto, o sa haligi ng pinto; at bubutasan ng kaniyang panginoon ang kaniyang tainga ng isang pangbutas; at paglilingkuran niya siya magpakailan man.

⁷ At kung ^(D)ipagbili ng isang lalake ang kaniyang anak na babae na maging alipin, ^(E)ay hindi siya aalis na gaya ng pagalis ng mga aliping lalake.

⁸ Kung siya'y hindi makapagpalugod sa kaniyang panginoon, na umayaw magasawa sa kaniya, ay ipatutubos nga niya siya: walang kapangyarihang ipagbili siya sa isang taga ibang lupa, yamang siya'y nadaya.

⁹ At kung pinapagasawa ng bumili sa kaniyang anak na lalake, ay kaniyang ipalalagay siya ng ayon sa kaugalian sa mga anak na babae.

¹⁰ Kung siya'y magasawa sa iba, ang kaniyang pagkain, ang kaniyang damit at ang kaniyang kapangyarihang pagkaasawa ay hindi niya babawasan.

¹¹ At kung hindi niya gawin ang tatlong bagay na ito sa kaniya ay aalis nga siya na walang bayad, na walang tubos na salapi.

Mga utos tungkol sa mga pananakit.

^12 (F)Ang sumakit sa isang tao, na ano pa't mamatay ay papataying walang pagsala.

^13 (G)At kung hindi sinasadya ng isang tao, kundi Dios ang naghulog sa kaniyang kamay; ^(H)ay lalaanan kita ng isang dako na kaniyang tatakasan.

^14 (I)At kung magtangka ang sinoman sa kaniyang kapuwa, na pumatay na may daya, ^(J)ay alisin mo siya sa aking dambana, upang patayin.

¹⁵ At ang sumakit sa kaniyang ama o sa kaniyang ina, ay papataying walang pagsala.

¹⁶ At ^(K)ang magnakaw ng isang tao, at ipagbili, o masumpungan sa kaniyang kamay, ay papataying walang pagsala.

¹⁷ At ^(L)ang lumait sa kaniyang ama, o sa kaniyang ina, ay papataying walang pagsala.

¹⁸ At kung may magbabag, at saktan ng isa ang isa, ng bato, o ng kaniyang suntok, at hindi mamatay, kundi mahiga lamang sa banig:

¹⁹ Kung makabangon uli, at makalakad sa tulong ng kaniyang tungkod, ay ligtas nga yaong sumakit sa kaniya; pagbabayaran lamang niya ang panahong nasayang, at kaniyang pagagalinging maigi.

²⁰ At kung saktan ng sinoman ang kaniyang aliping lalake o babae, ng tungkod at mamatay sa kaniyang kamay; ay parurusahan siyang walang pagsala.

²¹ Gayon ma'y kung tumagal ng isang araw o dalawa, ay hindi siya parurusahan: sapagka't siya'y kaniyang salapi.

²² At kung may magbabag, at makasakit ng isang babaing buntis, na ano pa't makunan, at gayon ma'y walang karamdamang sumunod: ay tunay na papagbabayarin siya, ayon sa iatang sa kaniya ng asawa ng babae; at siya'y magbabayad ng ayon sa ipasiya ng mga hukom.

²³ Datapuwa't kung may anomang karamdamang sumunod, magbabayad ka nga ng buháy kung buháy,

^24 (M)Mata kung mata, ngipin kung ngipin, kamay kung kamay, paa kung paa,

²⁵ Paso kung paso, sugat kung sugat, bugbog kung bugbog.

²⁶ At kung saktan ng sinoman ang mata ng kaniyang aliping lalake, o ang mata ng kaniyang aliping babae at mabulag, ay kaniyang palalayain dahil sa kaniyang mata.

²⁷ At kung kaniyang bungalan ang kaniyang aliping lalake, o babae, ay kaniyang palalayain dahil sa kaniyang ngipin.

²⁸ At kung ang isang baka ay manuwag ng isang lalake o ng isang babae, na ano pa't mamatay, ^(N)ay babatuhing walang pagsala ang baka at ang kaniyang lama'y hindi kakanin; datapuwa't ang may-ari ng baka ay maliligtas.

²⁹ Datapuwa't kung ang baka ay dating manunuwag sa panahong nakaraan, at naisumbong na sa mayari at hindi niya kinulong, na ano pa't makamatay ng isang lalake, o isang babae: ay babatuhin ang baka at ang may-ari naman ay papatayin.

³⁰ Kung siya'y atangan ng katubusan ay magbibigay nga siya ^(O)ng katubusan sa kaniyang buhay anomang iatang sa kaniya.

³¹ Maging manuwag sa isang anak na lalake o babae man, ay gagawin sa kaniya ayon sa kahatulang ito.

³² Kung ang baka ay manuwag sa isang aliping lalake o babae, ay magbabayad ang may-ari ng tatlong pung siklong pilak sa kanilang panginoon, ^(P)at ang baka ay babatuhin.

³³ At kung ang sinoman ay magbubukas ng isang balon, o huhukay ng isang balon at hindi tatakpan, at ang isang baka, o ang isang asno ay mahulog sa loob,

³⁴ Ay sasaulian ng may-ari ng balon; magbabayad siya ng salapi sa may-ari ng mga yaon, at ang patay na hayop ay magiging kaniya.

³⁵ At kung ang baka ng sinoman ay sumakit sa baka ng iba, na ano pa't mamatay; ay kanila ngang ipagbibili ang bakang buháy, at kanilang paghahatiin ang halaga niyaon; at ang patay ay paghahatiin din nila.

³⁶ O kung kilala, na ang baka ay dating manunuwag sa panahong nakaraan, at hindi kinulong ng may-ari; ay tunay ngang magbabayad siya, ng baka kung baka, at ang patay na hayop ay magiging kaniyang sarili.

Mga pagsasauli tungkol sa naging kasiraan.

22 Kung ang isang lalake ay magnakaw ng isang baka, o ng isang tupa at patayin, o ipagbili: ay kaniyang pagbabayaran ng limang baka ang isang baka, at ^(Q)ng apat na tupa ang isang tupa.

^2 (R)Kung ang isang magnanakaw ay masumpungan, na naninira, at masaktan na ano pa't namatay ay ^(S)hindi aariing mamamatay-tao ang pumatay.

³ Kung sikatan siya ng araw, ay aariin siyang mamamatay-tao; siya'y dapat magsauli ng kabayaran: kung siya'y wala ay ^(T)ipagbibili siya dahil sa kaniyang ninakaw.

⁴ Kung ang ninakaw ay masumpungang buháy sa kaniyang kamay, maging baka, o asno, o tupa, ay ^(U)magbabayad siya ng ibayo.

⁵ Kung ang sinoman ay magpastol sa isang bukid, o sa isang ubasan, at pawalan ang kaniyang hayop at pastulin sa bukid ng iba; sa pinakamainam sa kaniyang sariling parang, at sa pinakamainam sa kaniyang sariling ubasan, ay sasaulian niya.

⁶ Kung may magningas na apoy, at magtangay ng mga tinik, na ano pa't ang mga mandala, o ang mga uhay, o ang bukid ay masunog, ay tunay na magbabayad yaong nagpaningas ng apoy.

⁷ Kung ang sinoman ay magpatago sa kaniyang kapuwa ng salapi o pag-aari, at nakawin sa bahay ng taong yaon; ^(V)kung masumpungan ang magnanakaw, ay magbabayad ng ibayo.

⁸ Kung hindi masumpungan ang magnanakaw, ay lalapit ang may-ari ng bahay sa ^(W)Dios, upang maalaman kung hindi niya pinakialaman ang pagaari ng kaniyang kapuwa.

⁹ Sapagka't lahat ng bagay na pagsalangsang, maging sa baka, sa asno, sa tupa, sa damit, o sa anomang bagay na nawala, na may magsabi, Ito nga ay akin; ay dadalhin sa harap ng Dios ang usap ng dalawa; yaong parurusahan ng Dios ay magbabayad ng ibayo sa kaniyang kapuwa.

¹⁰ Kung ang sinoman ay maghabilin sa kaniyang kapuwa ng isang asno, o ng isang baka, o ng isang tupa, o ng anomang hayop; at mamatay, o masasaktan, o maagaw, na walang nakakakitang sinoman:

^11 (X)Ay pamamagitanan silang dalawa ng pagsumpa sa Panginoon kung hindi niya pinakialaman ang pagaari ng kaniyang kapuwa; at tatanggapin ng may-ari, at siya'y hindi magsasauli.

¹² Datapuwa't ^(Y)kung kaniyang ninakaw sa kaniya ay sasaulian niya ang may-ari niyaon.

¹³ Kung nalapa ay dadalhing pinakapatotoo, at hindi sasaulian ang nalapa.

¹⁴ At kung ang sinoman ay humiram ng anoman sa kaniyang kapuwa, at masaktan, o mamatay, na hindi kaharap ang may-ari, ay walang pagsala na siya'y magsasauli.

¹⁵ Kung ang may-ari niyaon ay kaharap, ay hindi niya sasaulian; kung isang bagay na pinauupahan ay ihuhulog sa kaniyang kaupahan.

Mga utos tungkol sa sabbath, sa bayan at sa relehion.

¹⁶ At kung ^(Z)dayain ng isang lalake ang isang dalaga, na hindi pa niya nagiging asawa at kaniyang sipingan, ay tunay na kaniyang ipagbabayad ng bigay-kaya upang maging asawa niya.

¹⁷ Kung itangging mainam ng kaniyang ama na ibigay sa kaniya, ay magbabayad siya ng salapi, ^(AA)ayon sa bigay-kaya sa mga dalaga.

^18 (AB)Huwag mong babatahing mabuhay ang isang babaing manggagaway.

^19 (AC)Sinomang makiapid sa isang hayop ay papataying walang pagsala.

^20 (AD)Yaong maghain sa anomang dios, maliban sa Panginoon lamang, ay lubos na papatayin.

^21 (AE)At ang taga ibang lupa ay huwag mong aapihin, o pipighatiin man; sapagka't kayo'y naging taga ibang lupa sa lupain ng Egipto.

^22 (AF)Huwag mong papagdadalamhatiin ang sinomang babaing bao, o ulila.

²³ Kung iyong dalamhatiin sila sa anomang paraan, at ^(AG)sila'y ^(AH)dumaing sa akin, ay walang pagsala, na aking didinggin ang kanilang daing;

²⁴ At ang aking pagiinit ay magaalab, at aking papatayin kayo ng tabak; at ^(AI)ang inyong mga asawa ay magiging mga bao, at ang inyong mga anak ay mga ulila.

^25 (AJ)Kung magpautang ka ng salapi sa kanino man sa aking bayan na kasama mo na dukha, huwag kang magpapakamanunubo sa kaniya ni hihingan mo man siya ng tubo.

^26 (AK)Kung iyong tanggapin sa anoman ang damit ng iyong kapuwa na pinakasangla, ay iyong isasauli sa kaniya bago lumubog ang araw;

²⁷ Sapagka't iyan ang kaniya lamang pangbihis, siyang kaniyang pangdamit sa kaniyang balat: ano ngang kaniyang ipangtutulog? at mangyayari, na pagka siya'y dumaing sa akin, ay aking didinggin; sapagka't ako'y ^(AL)mapagbiyaya.

^28 (AM)Huwag mong lalapastanganin ang Dios, ni susumpain man ang pinuno sa iyong bayan.

²⁹ Huwag kang magmamakupad ng ^(AN)paghahandog ng iyong mga ani, at ng tulo ng iyong mga pigaan. Ang panganay sa iyong mga anak na lalake ay ibibigay mo sa akin.

³⁰ Gayon din ang ^(AO)gagawin mo sa iyong mga baka, at sa iyong mga tupa: ^(AP)pitong araw na mapapa sa kaniyang ina; sa ikawalong araw ay ibibigay mo sa akin.

³¹ At kayo'y ^(AQ)magpapakabanal na tao sa akin: ^(AR)na ano pa't huwag kayong kakain ng anomang laman, na nalapa ng ganid sa parang; inyong ihahagis sa mga aso.

19 At nangyari na nang ^(A)matapos ni Jesus ang mga salitang ito, ay umalis siya sa ^(B)Galilea at napasa ^(C)mga hangganan ng Judea sa dako pa roon ng Jordan;

² At nagsisunod sa kaniya ang lubhang maraming tao, at sila'y pinagaling niya doon.

³ At nagsilapit sa kaniya ang mga Fariseo, na siya'y tinutukso nila, at kanilang sinasabi, Naaayon baga sa kautusan na ^(D)ihiwalay ng isang lalake ang kaniyang asawa sa bawa't kadahilanan?

⁴ At siya'y sumagot at sinabi, Hindi baga ninyo nabasa, na ang lumalang sa kanila buhat sa pasimula, ay sila'y nilalang niya na lalake at babae,

⁵ At sinabi, ^(E)Dahil dito'y iiwan ng lalake ang kaniyang ama at ina, at makikisama sa kaniyang asawa; at ang dalawa ay ^(F)magiging isang laman?

⁶ Kaya nga hindi na sila dalawa, kundi isang laman. Ang pinapagsama nga ng Dios, ay huwag papaghiwalayin ng tao.

⁷ Sinabi nila sa kaniya, ^(G)Bakit nga ipinagutos ni Moises na magbigay ng kasulatan sa paghihiwalay, at ihiwalay ang babae?

⁸ Sinabi niya sa kanila, Dahil sa katigasan ng inyong puso ay ipinaubaya sa inyo ni Moises na inyong hiwalayan ang inyong mga asawa: datapuwa't buhat sa pasimula ay hindi gayon.

⁹ At sinasabi ko sa inyo, Sinomang ihiwalay ang kaniyang asawang babae, liban na kung sa pakikiapid, at magasawa sa iba, ay nagkakasala ng pangangalunya: at ang magasawa sa babaing yaon na hiniwalayan ay nagkakasala ng pangangalunya.

¹⁰ Ang mga alagad ay nangagsasabi sa kaniya, Kung ganyan ang kalagayan ng lalake sa kaniyang asawa, ay hindi nararapat magasawa.

¹¹ Datapuwa't sinabi niya sa kanila, ^(H)Hindi matatanggap ng lahat ng mga tao ang pananalitang ito, kundi niyaong mga ^(I)pinagkalooban.

¹² Sapagka't may mga bating, na ipinanganak na gayon mula sa tiyan ng kanilang mga ina: at may mga bating, na ginagawang bating ng mga tao: at ^(J)may mga bating, na nangagpapakabating sa kanilang sarili dahil sa kaharian ng langit. Ang makakatanggap nito, ay pabayaang tumanggap.

¹³ Nang magkagayon ay dinala ^(K)sa kaniya ang maliliit na bata, upang ipatong niya ang kaniyang mga kamay sa kanila, at ipanalangin: at sinaway sila ng mga alagad.

¹⁴ Datapuwa't sinabi ni Jesus, Pabayaan ninyo ang maliliit na bata, at huwag ninyong pagbawalan silang magsilapit sa akin: sapagka't ^(L)sa mga ganito ang kaharian ng langit.

¹⁵ At ipinatong niya ang kaniyang mga kamay sa kanila, at umalis doon.

¹⁶ At narito, lumapit sa kaniya ang ^(M)isa, at nagsabi, ^(N)Guro, ano ang mabuting bagay na gagawin ko upang ako'y magkaroon ng buhay na walang hanggan?

¹⁷ At sinabi niya sa kaniya, Bakit mo itinatanong sa akin ang tungkol sa mabuti? May isa, na siyang mabuti: datapuwa't ^(O)kung ibig mong pumasok sa buhay, ingatan mo ang mga utos.

¹⁸ Sinabi niya sa kaniya, Alin-alin? At sinabi ni Jesus, ^(P)Huwag kang papatay, Huwag kang mangangalunya, Huwag kang magnanakaw, Huwag sasaksi sa di katotohanan,

¹⁹ Igalang mo ang iyong ama at ang iyong ina; at, ^(Q)Iibigin mo ang iyong kapuwa na gaya ng iyong sarili.

²⁰ Sinabi sa kaniya ng binata, Ang lahat ng mga bagay na ito ay ginanap ko: ano pa ang kulang sa akin?

²¹ Sinabi sa kaniya ni Jesus, Kung ibig mong maging ^(R)sakdal, ^(S)humayo ka, ipagbili mo ang tinatangkilik mo, at ibigay mo sa mga dukha, at magkakaroon ka ng kayamanan sa langit: at pumarito ka, sumunod ka sa akin.

²² Datapuwa't nang marinig ng binata ang ganitong pananalita, ay yumaon siyang namamanglaw; sapagka't siya'y isang may maraming pagaari.

²³ At sinabi ni Jesus sa kaniyang mga alagad, Katotohanang sinasabi ko sa inyo, Mahirap na makapasok ang ^(T)isang taong mayaman sa kaharian ng langit.

^24 (U)At muling sinasabi ko sa inyo, Magaan pa sa isang kamelyo ang dumaan sa butas ng isang karayom, kay sa isang taong mayaman ang pumasok sa kaharian ng Dios.

²⁵ At nang marinig ito ng mga alagad, ay lubhang nangagtaka, na nagsisipagsabi, Sino nga kaya ang makaliligtas?

²⁶ At pagtingin ni Jesus ay sinabi sa kanila, Hindi mangyayari ito sa mga tao; datapuwa't ^(V)sa Dios ang lahat ng mga bagay ay mangyayari.

²⁷ Nang magkagayo'y sumagot si Pedro at sinabi sa kaniya, Narito, ^(W)iniwan namin ang lahat, at nagsisunod sa iyo: ano nga baga ang kakamtin namin?

²⁸ At sinabi ni Jesus sa kanila, Katotohanang sinasabi ko sa inyo, na kayong nagsisunod sa akin, sa ^(X)pagbabagong lahi pagka uupo na ang Anak ng tao sa luklukan ng kaniyang kaluwalhatian, ^(Y)kayo nama'y magsisiupo sa labingdalawang luklukan, ^(Z)upang magsihukom sa labingdalawang angkan ng Israel.

²⁹ At ang bawa't magiwan ng mga bahay, o mga kapatid na lalake, o mga kapatid na babae, o ama, o ina, o mga anak, o mga lupa, dahil sa aking pangalan, ay tatanggap ng tigisang daan, at magsisipagmana ng walang hanggang buhay.

³⁰ Datapuwa't maraming mga una na ^(AA)mangahuhuli; at ^(AB)mga huli na mangauuna.