Old/New Testament

Natawo si Samuel

1 May usa ka tawong kaliwat ni Zuf nga ang ngalan si Elkana. Nagpuyo siya sa Rama didto sa kabungtoran sa Efraim. Anak siya ni Jeroham nga anak ni Elihu. Si Elihu anak ni Tohu nga anak ni Zuf, nga gikan sa tribo ni Efraim. ² Si Elkana adunay duha ka asawa nga mao sila si Hana ug si Penina. May mga anak si Penina apan si Hana wala.

³ Matag tuig, moadto si Elkana ug ang iyang pamilya sa Shilo aron sa pagsimba ug paghalad ngadto sa Ginoo nga Makagagahom. Niadtong panahona ang duha ka anak ni Eli nga si Hofni ug si Finehas mao ang mga pari sa Ginoo didto sa Shilo. ⁴ Sa matag higayon nga maghalad si Elkana, bahinon niya ang iyang ihalad ngadto kang Penina ug sa mga anak niini. ⁵ Apan ang kang Hana doblehon niya kay gihigugma niya kini bisan pa ug gihimo kini sa Ginoo nga baog. ⁶ Ug tungod kay dili siya makaanak, kanunay siyang palaguton ug pakaulawan ni Penina nga iyang karibal. ⁷ Mao kini ang kanunayng mahitabo matag tuig. Matag adto ni Hana sa balay sa Ginoo palaguton siya ni Penina hangtod nga mohilak na lang siya ug dili na mokaon. ⁸ Unya moingon si Elkana kaniya, “Nganong naghilak ka man? Nganong dili ka man mokaon? Nganong nagasubo ka? Dili ba diay ako mas bililhon pa alang kanimo kay sa napulo ka mga anak?”

^9-10 Usa ka higayon, pagkahuman nilag pangaon didto sa balay sa Ginoo sa Shilo, mitindog si Hana ug nagaampo nga naghilak, kay labihan gayod ang kaguol nga iyang gibati. Nagalingkod niadto ang pari nga si Eli duol sa pultahan sa balay^[a] sa Ginoo. ¹¹ Nanaad si Hana sa Ginoo nga nagaingon, “O Ginoo nga Makagagahom, tan-awa ang akong pag-antos. Hinumdomi ako nga imong sulugoon ug ayaw gayod ako kalimti. Kon hatagan mo akog anak nga lalaki, ihatag ko siya pagbalik kanimo aron mag-alagad siya kanimo sa tibuok niyang kinabuhi, ug dili ko paputlan ang iyang buhok.^[b]”

^12-13 Samtang nagpadayon siya sa pag-ampo ngadto sa Ginoo, nakita ni Eli nga nagkibot-kibot ang iyang baba apan dili madungog ang iyang tingog; abi ni Eli nga hubog kini. ¹⁴ Busa miingon si Eli kaniya, “Hangtod kanus-a pa man ka maghubog-hubog? Undang na niana!” ¹⁵ Mitubag si Hana, “Sir, dili ako hubog, ug wala ako makainom ug bisan unsang matang sa bino. Gipahungaw ko lang ngadto sa Ginoo ang kasakit nga akong gibati. ¹⁶ Ayaw akog isipa nga usa ka daotang babaye. Nagaampo ako dinhi tungod sa akong hilabihang kaguol.” ¹⁷ Mitubag si Eli, “Lakaw ug ayaw na ug kaguol. Hinaut nga ang Dios sa Israel mohatag sa imong gipangayo kaniya.” ¹⁸ Miingon si Hana, “Sir, salamat sa imong kaayo kanako.” Unya milakaw siya, ug mikaon ug nawala na ang kasubo sa iyang panagway.

¹⁹ Pagkabuntag, sayo kaayong mibangon si Elkana ug ang iyang pamilya ug misimba sila sa Ginoo. Unya mipauli sila sa ilang balay sa Rama. Midulog si Elkana kang Hana, ug gitubag sa Ginoo ang pag-ampo ni Hana nga hatagan siyag anak. ²⁰ Ug wala madugay nagmabdos siya, ug nanganak ug usa ka batang lalaki. Ginganlan niya kinig Samuel,^[c] kay miingon siya, “Pinangayo ko siya sa Ginoo.”

Gihalad ni Hana si Samuel

²¹ Unya, miabot na usab ang panahon nga si Elkana ug ang iyang tibuok pamilya mohalad ngadto sa Ginoo sumala sa naandan nilang himuon matag tuig. Mao usab kini ang panahon nga mohalad siya aron sa pagtuman sa iyang panaad sa Ginoo. ²² Apan si Hana wala mouban. Miingon siya ngadto sa iyang bana, “Unya ra ko moadto human ko malutas ang bata ug dad-on ko siya sa balay sa Ginoo aron ihalad, ug didto na siya mopuyo sa tibuok niyang kinabuhi.” ²³ Mitubag si Elkana kaniya, “Himoa kon unsay maayo alang kanimo. Pabilin lang dinhi hangtod nga malutas mo na siya. Ug hinaut nga tabangan ka sa Ginoo sa pagtuman sa imong panaad ngadto kaniya.” Busa nagpabilin si Hana ug giatiman niya ang iyang anak.

²⁴ Human niya malutas ang bata, gidala niya kini sa balay sa Ginoo didto sa Shilo. Nagdala usab siyag toriyong baka nga nagaedad ug tulo ka tuig, napulo ka kilo nga harina, ug bino nga gisulod ug sudlanan nga panit. ²⁵ Human nila maihaw ang baka gidala nila si Samuel ngadto kang Eli. ²⁶ Miingon si Hana kang Eli, “Kon mahinumdoman mo pa, sir, ako kadtong babaye nga nagtindog dinhi kaniadto nga nagaampo sa Ginoo. ²⁷ Gipangayo ko kining bataa gikan sa Ginoo ug gihatag niya ang akong gipangayo. ²⁸ Busa karon ihalad ko siya ngadto sa Ginoo. Moalagad siya sa Ginoo sa tibuok niyang kinabuhi.” Unya gisimba nila^[d] didto ang Ginoo.

Ang Pag-ampo ni Hana

2 Unya nagaampo si Hana nga nagaingon:

¹¹ Unya mipauli si Elkana ug si Hana sa Rama. Apan gibilin nila si Samuel aron moalagad sa Ginoo ubos sa pag-atiman ni Eli nga pari.

Ang Sala sa Duha ka Anak ni Eli

¹² Ang duha ka anak ni Eli mga daotang tawo. Wala silay pagtahod sa Ginoo ¹³ tungod kay wala nila sunda ang mga tulumanon mahitungod sa bahin nga madawat sa mga pari gikan sa halad sa mga tawo. Mao kini ang ilang ginahimo kon adunay nagahalad: Samtang gipabukalan pa ang hinalad nga mga karne, paadtoon na nila didto ang ilang sulugoon nga may dalang dako nga tinidor nga may tulo ka ngipon. ¹⁴ Unya tuslokon sa sulugoon ang mga karne sulod sa kaldero o kolon. Ang madala sa tinidor mao ang bahin sa pari. Mao kini ang ilang ginahimo sa ginahalad sa mga Israelinhon nga moadto didto sa Shilo. ¹⁵ Ug sa dili pa sunogon ang tambok sa karne, moduol na ang sulugoon sa pari ngadto sa tawo nga nagahalad ug moingon, “Paghatag ug karne aron sugbahon alang sa pari kay dili siya modawat ug pinabukalan; gusto niya hilaw pa.” ¹⁶ Kon moingon gani ang nagahalad nga hulaton una nga masunog ang tambok sa karne ayha siya mokuha sa iyang gusto, mao kini ang iyang itubag, “Dili mahimo! Kinahanglang ihatag mo gayod karon dayon, kay kon dili, ilogon ko kana.” ¹⁷ Dako kaayo ang sala nga nahimo sa mga anak ni Eli sa presensya sa Ginoo, kay wala nila tahora ang halad alang sa Ginoo.

¹⁸ Unya, ang bata nga si Samuel nagpadayon sa pag-alagad sa Ginoo. Nagasul-ob siya sa efod nga hinimo sa linen. ¹⁹ Matag tuig himoan ni Hana si Samuel ug pangsapaw nga bisti, ug iya kining dad-on inig-adto niya sa templo uban sa iyang bana alang sa tinuig nga paghalad ngadto sa Ginoo. ²⁰ Ug didto, bendisyonan ni Eli si Elkana ug ang iyang asawa nga nagaingon, “Hinaut pa nga hatagan ikaw sa Ginoo ug dugang mga anak pinaagi niining imong asawa puli sa usa nga iyang gipangayo ug iya ra usab nga gihatag sa Ginoo.” Ug unya namauli sila.

²¹ Gikaloy-an sa Ginoo si Hana. Nanganak pa siya ug tulo ka lalaki ug duha ka babaye. Si Samuel nagdako nga nagaalagad sa Ginoo.

Si Eli ug ang Iyang mga Anak

²² Karon, tigulang na kaayo si Eli. Nadunggan niya ang tanang daotan nga gipanghimo sa iyang mga anak ngadto sa mga Israelinhon. Nadunggan usab niya ang ilang pagpakighilawas sa mga babaye nga nagaalagad didto sa may pultahan sa Tolda nga Tagboanan. ²³ Busa gisultihan niya sila, “Nadunggan ko gikan sa mga tawo ang tanang kadaotan nga ginahimo ninyo. Nganong ginahimo ninyo kini? ²⁴ Undangi na kana ninyo mga anak, kay dili maayo kining balita nga akong nadungog gikan sa mga katawhan sa Ginoo.”

²⁵ Miingon pa gayod si Eli, “Kon ang usa ka tawo makasala sa iyang isigka-tawo, mahimo nga ang Dios^[g] magpataliwala kanila. Apan kinsa ang magpataliwala kon ang tawo makasala batok sa Ginoo?” Apan wala mamati kaniya ang iyang mga anak tungod kay kabubut-on sa Ginoo nga patyon sila.

²⁶ Sa laing bahin, padayon nga midako si Samuel, ug nalipay pag-ayo kaniya ang Ginoo ug ang mga tawo.

Ang Panagna bahin sa Panimalay ni Eli

²⁷ Unya, may usa ka propeta sa Dios^[h] nga miadto kang Eli ug miingon kaniya, “Mao kini ang gisulti sa Ginoo: Nagpadayag ako sa imong katigulangan nga si Aaron ug sa iyang pamilya sa dihang mga ulipon pa sila sa hari sa Ehipto.^{[i] 28} Sa tanang tribo sa Israel, ang pamilya ni Aaron ang akong gipili nga mahimong akong mga pari aron sa pag-alagad diha sa akong halaran, sa pagsunog sa insenso, ug sa pagsul-ob sa efod diha sa akong presensya. Gihatag ko usab kanila ang tanang mga halad pinaagi sa kalayo^[j] nga ginahalad sa mga Israelinhon. ²⁹ Karon, nganong gihilabtan^[k] pa man ninyo ang mga halad nga alang kanako? Nganong mas gitahod mo pa man ang imong mga anak kay kanako? Gipasagdan mo sila nga magpatambok sa ilang kaugalingon sa mga pinakamaayo nga bahin sa mga halad gikan sa mga Israelinhon. ³⁰ Kaniadto, ako nga inyong Ginoo, ang Dios sa Israel, nagsaad kaninyo nga kamo lang gayod ug ang mga kaliwat sa inyong katigulangan ang makaalagad kanako isip mga pari hangtod sa kahangtoran. Apan dili na karon, kay pasidunggan ko ang nagapasidungog kanako, ug panghimaraoton ko ang nagatamay kanako. ^31-32 Timan-i kini, moabot ang panahon nga laglagon ko ang tanang pamatan-on sa inyong pamilya ug sa uban pang mga kaliwat sa inyong katigulangan. Magaantos kamo ug dili ninyo matilawan ang kadagaya^[l] nga ihatag ko sa Israel. Wala na gayoy magkinabuhi ug taas kaninyo. ³³ Dili ko papahawaon ang uban kaninyo sa pag-alagad kanako isip pari, apan moagi silag labihang kalisod, ug dili molungtad ug dugay ang ilang mga kinabuhi. ³⁴ Ug ingon nga timailhan niini, mangamatay ang imong duha ka anak nga si Hofni ug si Finehas sulod sa usa lang ka adlaw. ³⁵ Magpili akog matinumanon nga pari nga mosunod sa akong kabubut-on. Hatagan ko siyag mga kaliwat nga moalagad sa akong piniling hari hangtod sa kahangtoran. ³⁶ Ang mahibilin sa imong mga kaliwat magpakilooy sa mga kaliwat niini nga pari nga hatagan silag kuwarta ug pagkaon. Mohangyo sila kanila nga himuon silang katabang nga mga pari aron lang sila makakaon.”

Ang Pagtawag sa Ginoo kang Samuel

3 Niadtong panahon nga nagaalagad si Samuel sa Ginoo, ubos sa pag-atiman ni Eli, talagsa na lang makigsulti ang Ginoo, ug talagsa na lang ang mga panan-awon. ² Usa ka gabii niana, natulog si Eli sa iyang kuwarto. Dili na kaayo makakita si Eli. ³ Si Samuel didto nagatulog sa balay^[m] sa Ginoo diin nahimutang ang sudlanan sa Kasabotan. Ug samtang nagsiga pa ang suga sa Dios, ⁴ gitawag sa Ginoo si Samuel. Mitubag si Samuel, “Unsa man, sir!” ⁵ Unya midagan siya ngadto kang Eli ug miingon, “Ania na ako, sir! Nganong gitawag mo man ako?” Miingon si Eli, “Wala ako magtawag kanimo. Balik ug higda.” Busa mibalik siya ug higda.

⁶ Gitawag siya pag-usab sa Ginoo, “Samuel!” Mibangon si Samuel ug miadto kang Eli, ug miingon, “Ania na ako, sir! Nganong gitawag mo man ako?” Mitubag si Eli, “Anak, wala ako magtawag kanimo. Balik ug higda.” ⁷ Niadtong panahona wala pa makaila si Samuel sa Ginoo, kay wala pa makigsulti ang Ginoo kaniya.

⁸ Gitawag pag-usab sa Ginoo si Samuel. Ikatulo na niya kining pagtawag. Mibangon si Samuel ug miadto kang Eli ug miingon, “Ania na ako, sir! Nganong gitawag mo man ako?” Unya nasabtan ni Eli nga ang Ginoo mao ang nagtawag kang Samuel. ⁹ Busa giingnan niya si Samuel, “Balik ug higda, ug kon motawag siya pag-usab, ingna siya, ‘Sulti, Ginoo, kay ako nga imong alagad nagapamati.’ ” Busa mibalik si Samuel ug higda.

¹⁰ Miadto ang Ginoo kang Samuel, ug sama sa iyang gihimo, gitawag niya kini, “Samuel! Samuel!” Unya mitubag si Samuel, “Sulti, Ginoo, kay ako nga imong alagad nagapamati.” ¹¹ Miingon ang Ginoo, “Hinumdomi kini, sa dili madugay may himuon ako sa Israel. Ang tanang makadungog niini mahadlok gayod. ¹² Pag-abot nianang panahona, himuon ko gayod ang tanan kong giingon batok sa pamilya ni Eli. ¹³ Kay giingnan ko siya nga silotan ko ang iyang pamilya hangtod sa kahangtoran tungod kay gipasagdan niya ang iyang mga anak sa ilang gipanghimo nga pagpakasala, bisan ug nahibaloan niya kini. ¹⁴ Busa gipanumpa ko nga ang sala sa pamilya ni Eli dili gayod mapasaylo hangtod sa kahangtoran pinaagi sa bisan unsa nga halad.”

¹⁵ Natulog si Samuel hangtod sa buntag, ug unya giablihan niya ang pultahan sa balay sa Ginoo. Nahadlok siyang mosulti kang Eli mahitungod sa gisulti sa Ginoo. ¹⁶ Apan gitawag siya ni Eli, “Samuel, anak.” Mitubag si Samuel, “Unsa man.” ¹⁷ Nangutana si Eli, “Unsa ang gisulti sa Ginoo kanimo? Ayaw paglimod kanako. Silotan ka sa Dios ug labihan gayod kon dili mo isulti kanako ang tanan niyang giingon kanimo.” ¹⁸ Busa gisulti ni Samuel kaniya ang tanan. Wala gayod siyay gilimod. Miingon si Eli, “Siya ang Ginoo; himuon niya kon unsay maayo sumala sa iyang kabubut-on.”

¹⁹ Nagtubo si Samuel nga giniyahan sa Ginoo; ug natuman ang tanang gisulti ni Samuel. ²⁰ Busa giila siya nga usa ka propeta sa Ginoo gikan sa Dan hangtod sa Beersheba.^{[n] 21} Padayon nga nagapakita ang Ginoo kang Samuel sa Shilo, ug didto ginapadayag niya ang iyang kaugalingon kang Samuel pinaagi sa pagpakigsulti kaniya.

Giayo ni Jesus ang Tawo nga Gigamhan sa mga Daotang Espiritu

(Mat. 8:28-34; Mar. 5:1-20)

²⁶ Nagpadayon sila paglawig hangtod nga nakaabot sila sa dapit sa mga Gerasenhon^[a] atbang sa Galilea. ²⁷ Sa pagkawas ni Jesus, gisugat siya sa usa ka tawo nga gisudlan sa mga daotang espiritu. Kini nga tawo kanunayng hubo ug wala na mopauli sa iyang balay nga anaa sa lungsod. Didto siya magkanunayan sa mga langub nga lubnganan. ²⁸ Pagkakita niya kang Jesus misinggit siya ug miluhod sa iyang atubangan. Unya misulti siya sa makusog nga tingog, “Jesus, Anak sa Dios nga labaw sa tanan, unsay imong labot kanako? Nagapakilooy ako kanimo nga dili mo ako silotan.” ²⁹ Gisulti niya kini tungod kay gimandoan na ni Jesus ang daotang espiritu nga mogawas kaniya. Dugay na siya nga gigamhan sa daotang espiritu, ug bisan gikadenahan na sa mga tawo ang iyang mga kamot ug tiil ug binantayan pa siya, gipamugto lang niya kini, ug gidala siya sa daotang espiritu didto sa dapit nga awaaw. ³⁰ Gipangutana siya ni Jesus, “Unsay imong ngalan?” Mitubag siya, “Ako si Panon.” Mao kana ang iyang gitubag tungod kay daghan ang mga daotang espiritu nga misulod kaniya. ³¹ Ug nagpakilooy ang mga daotang espiritu nga dili sila abugon ngadto sa kinahiladman sa yuta diin didto sila silotan.

³² Duol didto, may daghang mga baboy nga nangungad sa bakilid. Nagpakilooy kang Jesus ang mga daotang espiritu nga tugotan sila nga mosulod sa mga baboy. Ug gitugotan sila ni Jesus. ³³ Busa migawas ang mga daotang espiritu gikan sa tawo ug misulod sila sa mga baboy. Unya mihaguros sa pagpanagan ang mga baboy padulhog sa bakilid diretso sa linaw ug nangalumos.

³⁴ Sa dihang nakita sa mga nagaatiman sa mga baboy ang nahitabo, nanagan sila, ug gisulti nila kini sa mga tawo sa lungsod ug sa kaumahan. ³⁵ Busa miadto ang mga tawo kang Jesus aron tan-awon ang nahitabo. Sa pag-abot nila didto nakita nila ang tawo nga kaniadto gigamhan sa mga daotang espiritu nga nagalingkod sa tiilan ni Jesus nga may bisti na ug maayo nag pangisip. Busa nangahadlok sila. ³⁶ Ang mga nakakita sa nahitabo misulti sa mga tawo kon giunsa pag-ayo ang tawo nga gigamhan kaniadto sa mga daotang espiritu. ³⁷ Unya ang tanang mga Gerasenhon^[b] ug ang mga tawo nga nagpuyo sa ilang palibot mihangyo kang Jesus nga mopahawa siya didto sa ilang dapit, tungod kay dako gayod ang ilang kahadlok. Busa misakay si Jesus sa sakayan ug mibalik sa iyang gigikanan. ³⁸ Ang tawo nga gigamhan kaniadto sa mga daotang espiritu nagpakilooy kang Jesus nga mouban kaniya. Apan miingon si Jesus kaniya, ³⁹ “Pauli na sa inyo ug isulti ang mga gihimo sa Dios kanimo.” Busa mipauli ang tawo, ug gisugilon niya sa tibuok lungsod ang tanang gihimo ni Jesus kaniya.

Ang Batang Babaye ni Jairus ug ang Babaye nga Nagdugo-dugo

(Mat. 9:18-26; Mar. 5:21-43)

⁴⁰ Sa pagdunggo ni Jesus balik sa pikas sa linaw, nalipay gayod ang mga tawo sa pag-abiabi kaniya tungod kay silang tanan nagpaabot kaniya. ⁴¹ Pagkataudtaod may miabot nga tawo nga ang iyang ngalan si Jairus. Tigdumala siya sa simbahan sa mga Judio. Sa pagduol niya kang Jesus miluhod siya ug nagpakilooy nga moadto si Jesus didto sa iyang balay ⁴² tungod kay himalatyon na ang iyang bugtong anak. Kining iyang anak nga babaye nagaedad ug 12 ka tuig. Sa dihang nagpadulong sila si Jesus sa balay ni Jairus nagdasok ang daghang mga tawo libot kaniya. ⁴³ May babaye didto nga nagdugo-dugo^[c] sulod na sa 12 ka tuig. [Nagasto na niya ang tanan niyang katigayonan sa pagpatambal.] Apan wala gayoy nakaayo kaniya. ⁴⁴ Miadto siya sa likod ni Jesus. Unya gihikap niya ang sidsid sa bisti ni Jesus, ug diha-diha mihunong ang iyang pagdugo-dugo. ⁴⁵ Unya miingon si Jesus, “Kinsa ang mihikap kanako?” Tanan sila misulti nga wala sila mohikap kaniya. Busa miingon si Pedro, “Ginoo, daghan ang mga tawo nga nagadasok palibot kanimo, nganong nangutana ka pa man kon kinsa ang mihikap kanimo?” ⁴⁶ Apan mitubag si Jesus, “May mihikap gayod kanako, tungod kay gibati ko nga may gahom nga migawas gikan kanako.” ⁴⁷ Sa dihang namatikdan sa babaye nga nahibaloan ni Jesus ang iyang gihimo, miduol siya nga nagkurog ug miluhod kang Jesus. Sa atubangan sa tanan gisulti niya kang Jesus kon nganong gihikap niya siya ug kon giunsa nga naayo siya dayon. ⁴⁸ Miingon si Jesus kaniya, “Anak, ang imong pagtuo maoy nakapaayo^[d] kanimo. Sige, pauli nga malinawon.”

⁴⁹ Samtang nagsulti pa siya sa babaye may miabot gikan sa balay ni Jairus nga nagaingon, “Patay na ang imong anak. Ayaw na lang samoka ang magtutudlo.” ⁵⁰ Apan pagkadungog niini ni Jesus miingon siya kang Jairus, “Ayaw kahadlok, tuo lang ug mamaayo siya.” ⁵¹ Pag-abot nila sa balay ni Jairus wala niya tugoti ang uban nga mokuyog kaniya ngadto sa sulod gawas lang kanila ni Pedro, Juan, ug Santiago, ug sa amahan ug inahan sa bata. ⁵² Nagminatay ug hilak ang mga tawo didto. Busa miingon si Jesus kanila, “Ayaw kamo paghilak, tungod kay wala mamatay ang bata kondili natulog lang siya.” ⁵³ Gikataw-an nila si Jesus tungod kay nahibalo sila nga patay na gayod ang bata. ⁵⁴ Miduol si Jesus sa bata ug gikuptan niya ang kamot niini ug miingon, “Bangon Inday!” ⁵⁵ Ug diha-diha mibalik ang espiritu niini ug mibangon dayon kini. Misugo si Jesus nga pakan-on ang bata. ⁵⁶ Natingala gayod ang iyang mga ginikanan, apan gimandoan sila ni Jesus nga dili gayod isulti kang bisan kinsa ang nahitabo.