Old/New Testament

Ang Pagtuon ni Daniel ug sa Iyang mga Higala sa Babylon

1 Sa ikatulo nga tuig sa paghari ni Jehoiakim sa Juda, gisulong ni Nebucadnezar nga hari sa Babylon ug sa iyang mga sundalo ang Jerusalem. ² Gibihag niya si Haring Jehoiakim sumala sa kabubut-on sa Ginoo. Gipanguha usab niya ang ubang mga butang sa templo sa Dios ug gidala sa Babylon.^[a] Unya gibutang niya kini sa butanganan sa mga bahandi didto sa templo sa iyang dios.

³ Unya, gisugo ni Nebucadnezar si Ashpenaz nga pangulo sa iyang mga opisyal nga magpili ug pipila ka mga batan-on gikan sa mga bihag nga Israelinhon nga naggikan sa harianon ug dungganong mga pamilya. ⁴ Kinahanglan gayod nga mga guwapo sila, himsog, maalam, may abilidad, hait ug salabotan, aron takos sila nga moalagad sa hari. Gisugo usab niya si Ashpenaz nga tudloan sila sa pinulongan ug balasahon sa mga taga-Babylon.^{[b] 5} Nagsugo pa gayod ang hari nga hatagan sila matag adlaw sa samang pagkaon ug ilimnon nga ginakaon ug ginainom sa hari. Human sa tulo ka tuig nga pagbansay, mangalagad na sila kaniya.

⁶ Uban sa mga napili mao sila si Daniel, Hananiah, Mishael, ug Azaria nga pulos naggikan sa tribo ni Juda. ⁷ Gihatagan sila ni Ashpenaz ug bag-ong mga ngalan. Si Daniel ginganlag Belteshazar, si Hananiah ginganlag Shadrach, si Mishael ginganlag Meshach, ug si Azaria ginganlag Abednego.

⁸ Apan hugot nga nagdesisyon si Daniel nga dili niya hugawan^[c] ang iyang kaugalingon pinaagi sa pagkaon o ilimnon sa hari. Busa mihangyo siya kang Ashpenaz nga dili lang siya pakan-on o paimnon sa gipahatag kaniya sa hari. ⁹ Pagbuot sa Dios nga malooy ug mohatag ug pabor si Ashpenaz kang Daniel. ¹⁰ Apan miingon si Ashpenaz kaniya, “Nahadlok ako sa hari. Siya ang nagbuot kon unsay inyong kan-on ug imnon, ug kon makita niya nga dili maayo ang inyong panglawas kompara sa uban nga mga batan-on basin ug ipapatay niya ako.”

¹¹ Busa miingon si Daniel sa tinugyanan ni Ashpenaz nga tig-atiman kanila, ¹² “Sulayi nga utan ug tubig lang ang inyong ipakaon ug ipainom kanamo sulod sa napulo ka adlaw. ¹³ Unya ikompara kami sa uban nga mga batan-on nga nagakaon sa pagkaon sa hari. Basi sa imo unyang makita nga resulta, ikaw na ang mahibalong modesisyon kon unsa ang imong gustong buhaton kanamo.” ¹⁴ Misugot ang tinugyanan ug gisulayan sila sulod sa napulo ka adlaw.

¹⁵ Human sa napulo ka adlaw, nakita nga mas maayo ug himsog ang ilang panglawas kon ikompara sa mga batan-on nga nangaon sa pagkaon sa hari. ¹⁶ Busa wala na sila hatagi sa tinugyanan sa pagkaon ug ilimnon nga gipahatag sa hari kanila. Utan na lang ang gipakaon kanila.

¹⁷ Gihatagan sa Dios kining upat ka mga batan-on ug kaalam ug pagsabot labi na gayod sa nagkalain-lain nga mga balasahon ug mga pagtulon-an. Ug dugang niini, gihatagan pa gayod niya si Daniel ug kaalam sa paghubad sa mga panan-awon ug mga damgo.

¹⁸ Pagkahuman sa tulo ka tuig nga pagbansay kanila sumala sa giingon sa Haring Nebucadnezar, gidala sila ni Ashpenaz ngadto kaniya. ¹⁹ Nakigsulti ang hari kanila, ug nakita sa hari nga sa tanang mga batan-on walay sama kang Daniel, Hananiah, Mishael, ug Azaria. Busa sila ang gipili nga mag-alagad kaniya. ²⁰ Ug sa mga pangutana nga nagkinahanglan ug kaalam ug pagsabot, nakita sa hari nga mas maalamon sila ug napulo ka pilo kay sa mga madyikero o espiritista sa tibuok niya nga gingharian. ²¹ Nagpadayon sa pag-alagad si Daniel kang Nebucadnezar hangtod sa unang tuig sa paghari ni Cyrus.^[d]

Ang Damgo ni Nebucadnezar

2 Sa ikaduhang tuig sa paghari ni Nebucadnezar, kadaghan siya nagdamgo. Gisamok gyud siya niini nga mga damgo, busa dili siya makatulog. ² Gipatawag niya ang iyang mga madyikero, mga espiritista, mga mamamarang, ug mga manalagna,^[e] aron isaysay ang iyang mga damgo. Busa miadto sila sa hari ³ ug miingon ang hari kanila, “May damgo ako nga nakapasamok gayod kanako, busa gipatawag ko kamo kay gusto kong mahibaloan kon unsay kahulogan niadtong damgoha.”

⁴ Mitubag ang mga manalagna sa hari sa pinulongang Aramico,^[f] “Malungtarong kinabuhi alang sa Mahal nga Hari! Sultihi kami nga imong mga alagad sa imong damgo, ug hubaron namo kanimo ang kahulogan niini.”

⁵ Apan miingon ang hari kanila, “Nakahukom ako nga kon dili ninyo ikasaysay kanako kon unsay akong gidamgo ug mahubad ang kahulogan niini, ipatadtad ko kamo ug ipaguba ang inyong mga balay. ⁶ Apan kon masaysay ninyo ang akong damgo ug mahubad ang kahulogan niini, gantihan ko kamo ug pasidunggan. Sige, isaysay na ninyo ang damgo ug hubara ang kahulogan niini.”

⁷ Miingon sila pag-usab sa hari, “Mahal nga Hari, isulti nalang kanamo ang imong damgo aron hubaron namo kanimo ang kahulogan niini.” ⁸ Miingon ang hari, “Nahibalo ako nga gituyo ninyo ang paglangan-langan kay nasayod kamo nga tumanon ko gayod ang akong giingon kaninyo, ⁹ nga kon dili gani ninyo masaysay ug mahubad ang akong damgo silotan ko kamo. Nagkauyon kamo nga mamakak kanako kay naghuna-huna kamo nga mausab ang sitwasyon. Karon, isaysay na ninyo ang akong gidamgo aron motuo ako nga makahimo gayod kamo sa paghubad sa kahulogan niini.”

¹⁰ Mitubag sila sa hari, “Wala pa gayoy tawo sa tibuok kalibotan nga makahimo nianang imong gipangayo, mahal nga hari. Ug wala pa usay hari, bisan unsa pa siya kagamhanan, nga nagsugo sa mga madyikero, espiritista, o manalagna sa paghimo ug sama niana. ¹¹ Lisod kaayo kanang imong gipangayo, Mahal nga Hari. Ang mga dios lang gayod ang makahimo niana, apan wala sila magpuyo uban sa mga tawo.”

¹² Tungod sa ilang tubag, napungot pag-ayo ang hari ug nimando nga pamatyon ang tanang maalamon^[g] nga mga tawo sa Babylon. ¹³ Sa dihang gipakanaog ang mando nga ang mga maalamon pamatyon, gipangita si Daniel ug ang iyang mga kauban aron patyon usab.

¹⁴ Unya, miduol si Daniel kang Arioc nga kapitan sa mga guwardya sa hari. Kini si Arioc mao ang gisugo sa hari sa pagpatay sa maalamon nga mga tawo sa Babylon. ¹⁵ Matinahoron nga nangutana si Daniel kaniya kon unsa ang hinungdan niining mabug-at nga mando sa hari. Busa gisuginlan siya ni Arioc sa nahitabo.

¹⁶ Miadto dayon si Daniel sa hari ug mihangyo nga hatagan siya ug panahon aron mahubad niya ang kahulogan sa damgo niini. ¹⁷ Misugot ang hari, busa mipauli si Daniel ug gisultihan niya ang iyang mga kauban nga sila si Hananiah, Mishael, ug Azaria sa nahitabo. ¹⁸ Giingnan sila ni Daniel nga mag-ampo aron kaloy-an sila sa Dios sa langit^[h] nga mahibaloan nila ang kahulogan sa damgo sa hari, aron dili sila mamatay uban sa maalamon nga mga tawo sa Babylon.

¹⁹ Nianang gabhiona, gipadayag sa Dios kang Daniel ang damgo sa hari ug ang kahulogan niini pinaagi sa panan-awon. Unya gidayeg ni Daniel ang Dios sa langit. ²⁰ Miingon siya,

Gihubad ni Daniel ang Damgo sa Hari

²⁴ Unya mibalik si Daniel kang Arioc nga mao ang gisugo sa hari sa pagpatay sa mga maalamon nga tawo sa Babylon. Miingon si Daniel kaniya, “Ayaw patya ang maalamon nga mga tawo sa Babylon. Dad-a ako didto sa hari kay hubaron ko ang iyang damgo.”

²⁵ Busa diha-diha dayon gidala ni Arioc si Daniel ngadto sa hari. Miingon si Arioc, “Mahal nga Hari, may nakita akong bihag nga gikan sa Juda nga makasaysay ug makahubad sa imong damgo.” ²⁶ Gipangutana sa hari si Daniel nga gitawag usab ug Belteshazar, “Masaysay mo ba kon unsa ang akong damgo ug ang kahulogan niini?” ²⁷ Mitubag si Daniel, “Mahal nga Hari, walay bisan kinsang maalamon, espiritista, madyikero, o manalagna nga makahubad sa imong damgo. ²⁸ Apan may Dios sa langit nga nagapadayag sa mga tinago. Pinaagi sa imong damgo, Mahal nga Hari, gipahibalo sa Dios kanimo kon unsa ang mahitabo sa umaabot. Karon, isaysay ko kanimo ang mga panan-awon nga nakita mo sa imong damgo.

²⁹ “Ang imong damgo, Mahal nga Hari, bahin sa mahitabo sa umaabot ug gipahibalo kana kanimo sa Dios nga nagapadayag sa mga tinago. ³⁰ Ang imong damgo gipadayag kanako sa Dios, dili tungod kay mas maalam ako kaysa uban nga mga tawo, kondili aron masaysay ko kanimo ug imong masabtan kon unsa ang kahulogan sa mga butang nga anaa sa imong hunahuna.

³¹ “Sa imong damgo, may nakita kang usa ka dakong estatuwa nga labihan kasulaw. Nagtindog kini diha sa imong atubangan ug makalilisang ang hitsura niini. ³² Ang ulo niini puro bulawan, ang iyang dughan ug mga kamot plata, ug ang iyang tiyan ug mga paa bronsi. ³³ Ang iyang mga batiis puthaw ug ang iyang mga tiil may bahin nga puthaw ug may bahin usab nga yutang kolonon. ³⁴ Samtang nagtan-aw ka sa estatuwa, may usa ka bato nga natipak,^[i] apan dili tawo ang nagtipak niini. Naigo ang mga tiil sa estatuwa, ug nadugmok kini. ³⁵ Diha-diha nangagupok ang estatuwa nga puthaw, yutang kolonon, bronsi, plata, ug bulawan. Nahisama kini sa tahop sa giokanan ug gipalid sa hangin. Wala gayoy nahibilin niini. Apan ang bato nga nakadugmok sa tiil sa estatuwa nahimong dako nga bukid ug milukop sa tibuok kalibotan.

³⁶ “Mao kadto ang imong damgo, ug mao kini ang kahulogan niini: ³⁷ Mahal nga Hari, ikaw ang hari sa mga hari. Gihimo ka sa Dios sa langit nga hari, ug gihatagan sa gahom, kusog, ug kadungganan. ³⁸ Gitugyan niya kanimo ang mga tawo, mga mananap, ug mga langgam, sa bisan asa nga dapit. Ikaw mao ang nagasimbolo niadtong ulo nga bulawan sa estatuwa.

³⁹ “Human sa imong paghari may motungha nga laing gingharian nga huyang kaysa imong gingharian. Ang sunod niini mao ang ikatulo nga gingharian nga gisimbolohan sa bronsi nga bahin sa estatuwa, ug modumala kini sa tibuok kalibotan. ⁴⁰ Ang ikaupat nga gingharian sama kalig-on sa puthaw. Kay sama nga ang puthaw makadugmok sa tanan, kini nga gingharian modugmok usab sa uban nga gingharian. ⁴¹ Sumala sa imong nakita, puthaw ug yutang kolonon ang mga tiil sa estatuwa. Kini nagkahulogan nga ang gingharian mabahin. Apan aduna kini kalig-on, sama sa imong nakita nga gisagol ang puthaw ug ang yutang kolonon. ⁴² Ang puthaw ug yutang kolonon nga mga tudlo sa tiil nagakahulogan nga may parte niini nga gingharian nga lig-on ug may parte nga dali rang mapukan. ⁴³ Ang panagsagol sa puthaw ug yutang kolonon nagakahulogan usab nga maghiusa ang mga pangulo niini nga gingharian pinaagi sa pagminyoay sa ilang mga kaanakan. Apan dili magdugay ang ilang panaghiusa, sama nga ang puthaw ug yutang kolonon dili gayod mahimong isagol.

⁴⁴ “Sa panahon niining mga hari, ang Dios sa langit mopatukod ug usa ka gingharian nga dili gayod mapukan bisan kanus-a. Dili gayod kini mapildi o madumalahan sa uban. Laglagon hinuon niini ang tanang mga gingharian ug magapabilin kini sa walay kataposan. ⁴⁵ Mao kini ang kahulogan sa nakita nimong bato nga natipak gikan sa bukid nga dili tawo ang nagtipak, ug midugmok sa estatuwa nga puthaw, bronsi, yutang kolonon, plata, ug bulawan.

“Mahal nga Hari, nagpadayag ang gamhanan nga Dios kanimo kon unsa ang mahitabo sa umaabot. Mao kadto ang imong damgo ug ang iyang kahulogan. Tinuod gayod ang tanan kong gisulti.”

⁴⁶ Unya miluhod si Haring Nebucadnezar sa pagpasidungog kang Daniel. Pagkahuman, nagmando siya nga maghalad ug magsunog ug insenso alang kang Daniel. ⁴⁷ Miingon siya kang Daniel, “Tinuod gayod nga ang imong Dios mao ang labing gamhanan sa tanang dios, Ginoo sa mga hari, ug tigpadayag sa mga tinago, tungod kay nakahimo ka man sa pagpadayag niini nga tinago.”

⁴⁸ Unya gipasidunggan pag-ayo sa hari si Daniel ug gihatagan ug daghang matahom nga mga gasa. Gihimo niya kini nga tigdumala sa tibuok nga probinsya sa Babylon ug pangulo sa tanang maalamon sa Babylon. ⁴⁹ Gihangyo ni Daniel ang hari nga himuon sila si Shadrach, Meshach, ug Abednego nga iyang katabang sa pagdumala sa probinsya sa Babylon. Ug misugot ang hari. Unya didto nagpuyo si Daniel sa palasyo sa hari.

Ang Espiritu sa Dios ug ang Espiritu sa Anti-Cristo

4 Mga hinigugma, ayaw kamo pagtuo dayon sa mga tawo nga moingon nga ang ilang gitudlo gikan sa Espiritu Santo, kondili susiha una ninyo kon tinuod ba nga ang ilang gitudlo gikan gayod sa Dios. Kay daghan nang mga mini nga propeta^[a] ang midagsang sa kalibotan. ² Ang pamaagi nga mahibaloan ninyo kon anaa gayod kanila ang Espiritu sa Dios mao kini: kon moila sila nga si Jesu-Cristo nagpakatawo, ang Dios mao ang nagsugo kanila. ³ Apan ang wala moila nga si Jesus nagpakatawo, ang nagsugo kaniya dili mao ang Dios kondili ang espiritu sa anti-Cristo. (Nadunggan na ninyo nga moabot kini ug ania na kini sa kalibotan.) ⁴ Apan mga anak ko, kamo iya sa Dios, ug gidaog na ninyo ang dili tinuod nga mga propeta; kay ang Espiritu Santo nga anaa kaninyo mas gamhanan pa kay kang Satanas nga nagagahom sa mga tawo sa kalibotan. ⁵ Kining mga mini nga propeta iya sa kalibotan, busa ang mga butang nga iya sa kalibotan mao ang ilang gisugilon, ug ang mga tawo sa kalibotan naminaw kanila. ⁶ Apan kita mga anak sa Dios. Ang mga nagaila sa Dios nagapatalinghog sa atong gitudlo, apan ang wala moila sa Dios dili magpatalinghog kanato. Busa sa ingon niini nga pamaagi mahibaloan nato kon kinsa ang nagtudlo sa kamatuoran nga gikan sa Espiritu sa Dios ug kon kinsa ang nagtudlo sa bakak nga gikan sa lain nga espiritu.^[b]

Ang Dios Gugma

⁷ Mga hinigugma, maghigugmaay kita kay ang gugma naggikan sa Dios. Ang nahigugma, anak sa Dios ug nakaila sa Dios. ⁸ Ang wala mahigugma, wala makaila sa Dios, kay ang Dios gugma man. ⁹ Gipakita sa Dios ang iyang gugma kanato pinaagi sa iyang pagpadala sa iyang bugtong nga Anak dinhi sa kalibotan, aron nga pinaagi kaniya makaangkon kita sa kinabuhi nga walay kataposan. ¹⁰ Mao kini ang tinuod nga paghigugma, dili tungod kay kita ang nahigugma sa Dios, kondili tungod kay ang Dios mao ang nahigugma kanato, busa gipadala niya ang iyang Anak aron pinaagi sa paghalad kaniya mapasaylo ang atong mga sala.

¹¹ Mga hinigugma, kon mao kini ang paghigugma sa Dios kanato, kinahanglan usab nga kita maghigugmaay. ¹² Wala pa gayoy tawo nga nakakita sa Dios. Apan kon maghigugmaay kita, ang Dios magpabilin dinhi kanato ug ang iyang gugma mahingpit dinhi kanato.

¹³ Nasiguro nato nga anaa kita sa Dios ug ang Dios ania kanato, kay gihatag niya kanato ang iyang Espiritu. ¹⁴ Nakita namo ug nanugilon kami nga gipadala sa Amahan ang iyang Anak isip Manluluwas sa kalibotan. ¹⁵ Si bisan kinsa nga moingon nga si Jesus Anak sa Dios, ang Dios anaa kaniya, ug siya anaa sa Dios. ¹⁶ Nahibalo na kita ug nagtuo nga gihigugma kita sa Dios.

Ang Dios gugma. Ug ang nagakinabuhi nga may paghigugma, anaa sa Dios, ug ang Dios anaa kaniya. ¹⁷ Kini nga gugma gihingpit dinhi kanato aron dili na kita mahadlok sa adlaw nga ang Dios maghukom, kay ang atong pagkinabuhi dinhi sa kalibotan sama sa pagkinabuhi ni Cristo. ¹⁸ Walay kahadlok diha sa gugma. Ang hingpit nga gugma nagakuha sa tanan nga kahadlok. Ang tawo nahadlok tungod kay may gipaabot siya nga silot, kay wala pa gayod niya mahibaloi ang paghigugma sa Dios kaniya.

¹⁹ Nahigugma kita sa Dios tungod kay siya mao ang una nga nahigugma kanato. ²⁰ Ang moingon nga nahigugma siya sa Dios, apan wala mahigugma sa iyang igsoon, kanang tawhana bakakon. Kay kon ang iyang igsoon mismo nga iyang makita wala gani niya higugmaa, unsaon niya paghigugma sa Dios nga wala niya makita? ²¹ Busa mao kini ang sugo nga gihatag ni Cristo kanato: ang tawo nga nahigugma sa Dios kinahanglan usab nga mahigugma sa iyang igsoon.