Old/New Testament

² “जो मूर्खासारखा बोलत आहे
    तो हा अज्ञानी मनुष्य कोण आहे? ^[a]
3 ईयोब, स्वतःला सावर ^[b] आणि मी जे प्रश्र विचारतो त्याची उत्तरे द्यायला तयार हो.

⁴ “ईयोब, मी पृथ्वी निर्माण केली तेव्हा तू कुठे होतास?
    तू स्वतःला इतका शहाणा समजत असशील तर मला उत्तर दे.
⁵ तू जर एवढा चलाख असशील तर जग इतके मोठे असावे हे कुणी ठरवले ते सांग.
    मोजायच्या दोरीने ते कुणी मोजले का?
⁶ पृथ्वीचा पाया कशावर घातला आहे?
    तिची कोनशिला कुणी ठेवली?
⁷ जेव्हा ते घडले तेव्हा पहाटेच्या ताऱ्यांनी गायन केले
    आणि देवपुत्रांनी आनंदाने जयजयकार केला.

⁸ “ईयोब, जेव्हा समुद्र पृथ्वीच्या पोटातून बाहेर पडला
    तेव्हा दरवाजे बंद करुन त्याला कुणी अडवला?
⁹ त्यावेळी मी त्याला मेघांनी झाकले
    आणि काळोखात गुंडाळले.
¹⁰ मी समुद्राला मर्यादा घातल्या
    आणि त्याला कुलुपांनी बंद केलेल्या दरवाजाबाहेर थोपविले.
¹¹ मी समुद्राला म्हणालो, ‘तू इथपर्यंतच येऊ शकतोस या पलिकडे मात्र नाही.
    तुझ्या उन्मत्त लाटा इथेच थांबतील.’

¹² “ईयोब, तुझ्या आयुष्यात तू कधीतरी पहाटेला आरंभ करायला
    आणि दिवसाला सुरु व्हायला सांगितलेस का?
¹³ ईयोब, तू कधी तरी पहाटेच्या प्रकाशाला पृथ्वीला पकडून
    दुष्ट लोकांना त्यांच्या लपायच्या जागेतून हुसकायला सांगितलेस का?
¹⁴ पहाटेच्या प्रकाशात डोंगरदऱ्या नीट दिसतात.
    दिवसाच्या प्रकाशात ह्या जगाचा आकार अंगरख्याला असलेल्या घडीप्रमाणे ठळक दिसतात.
    ओल्या मातीवर उमटलेल्या ठशाप्रमाणे त्या जागा दिसतात.
¹⁵ दुष्ट लोकांना दिवसाचा प्रकाश आवडत नाही.
    प्रकाश दैदीप्यमान असतो तेव्हा त्यांना त्यांच्या वाईट गोष्टी करता येत नाहीत.

¹⁶ “ईयोब, सागराला जिथे सुरुवात होते तिथे अगदी खोल जागेत तू कधी गेला आहेस का?
    समुद्राच्या तळात तू कधी चालला आहेस का?
¹⁷ ईयोब, मृत्युलोकात नेणारे दरवाजे तू कधी पाहिलेस का?
    काळोख्या जगात नेणारे दरवाजे तू कधी बघितलेस का?
¹⁸ ईयोब, ही पृथ्वी किती मोठी आहे ते तुला कधी समजले का?
    तुला जर हे सर्व माहीत असेल तर मला सांग.

¹⁹ “ईयोब, प्रकाश कुठून येतो?
    काळोख कुठून येतो?
²⁰ ईयोब, तू प्रकाशाला आणि काळोखाला ते जिथून आले तेथे परत नेऊ शकशील का?
    तिथे कसे जायचे ते तुला माहीत आहे का?
²¹ ईयोब, तुला या सर्व गोष्टी नक्कीच माहीत असतील.
    तू खूप वृध्द आणि विद्वान आहेस मी तेव्हा या गोष्टी निर्माण केल्या तेव्हा तू जिवंत होतास होय ना? ^[c]

²² “ईयोब, मी ज्या भांडारात हिम
    आणि गारा ठेवतो तिथे तू कधी गेला आहेस का?
²³ मी बर्फ आणि गारांचा साठा संकटकाळासाठी,
    युध्द आणि लढाईच्या दिवसांसाठी करुन ठेवतो.
²⁴ ईयोब, सूर्य उगवतो त्या ठिकाणी तू कधी गेला आहेस का?
    पूर्वेकडचा वारा जिथून सर्व जगभर वाहातो तिथे तू कधी गेला आहेस का? ^[d]
25 जोरदार पावसासाठी आकाशात पाट कोणी खोदले?
    गरजणाऱ्या वादळासाठी कुणी मार्ग मोकळा केला?
²⁶ वैराण वाळवंटात देखील
    कोण पाऊस पाडतो?
²⁷ निर्जन प्रदेशात पावसाचे खूप पाणी पडते
    आणि गवत उगवायला सुरुवात होते.
²⁸ ईयोब, पावसाला वडील आहेत का?
    दवबिंदू कुठून येतात?
²⁹ हिमाची आई कोण आहे?
    आकाशातून पडणाऱ्या हिमकणास कोण जन्म देतो?
³⁰ पाणी दगडासारखे गोठते.
    सागराचा पृष्ठभागदेखील गोठून जातो.

³¹ “ईयोबा, तू कृत्तिकांना बांधून ठेवू शकशील का?
    तुला मृगशीर्षाचे बंध सोडता येतील का?
³² ईयोबा, तुला राशीचक्र योग्यवेळी आकाशात आणता येईल का?
    किंवा तुला सप्तर्षींना त्यांच्या समूहासह मार्ग दाखवता येईल का?
³³ ईयोबा, तुला आकाशातील नियम माहीत आहेत का?
    तुला त्याच नियमांचा पृथ्वीवर उपयोग करता येईल का?

³⁴ “ईयोबा, तुला मेघावर ओरडून
    त्यांना तुझ्यावर वर्षाव करायला भाग पाडता येईल का?
³⁵ तुला विद्युतलतेला आज्ञा करता येईल का?
    ती तुझ्याकडे येऊन, ‘आम्ही आलो आहोत काय आज्ञा आहे?’
असे म्हणेल का?
    तुझ्या सांगण्याप्रमाणे ती तुला हवे तिथे जाईल का?

³⁶ “ईयोबा, लोकांना शहाणे कोण बनवतो?
    त्यांच्यात अगदी खोल शहाणपण कोण आणतो?
³⁷ ईयोबा, ढग मोजण्याइतका विद्वान कोण आहे?
    त्यांना पाऊस पाडायला कोण सांगतो?
³⁸ त्यामुळे धुळीचा चिखल होतो
    आणि धुळीचे लोट एकमेकास चिकटतात.

³⁹ “ईयोबा, तू सिंहासाठी अन्न शोधून आणतोस का?
    त्यांच्या भुकेल्या पिल्लांना तू अन्न देतोस का?
⁴⁰ ते सिंह त्यांच्या गुहेत झोपतात.
    ते गवतावर दबा धरुन बसतात आणि भक्ष्यावर तुटून पडतात.
⁴¹ ईयोबा, डोंब कावळ्याला कोण अन्न देतो?
    जेव्हा त्याची पिल्ले देवाकडे याचना करतात
    आणि अन्नासाठी चारी दिशा भटकतात तेव्हा त्यांना कोण अन्न पुरवितो?

39 “ईयोबा, पहाडी बकऱ्या कधी व्यायतात ते तुला माहीत आहे का?
    हरिणी आपल्या बछड्याला जन्म देताना तू पाहिले आहेस का?
² ईयोबा पहाडी बकरी आणि हरिणी किती महिने आपल्या पिलांना पोटात वाढवतात ते तुला माहीत आहे का?
    त्यांची जन्माला यायची वेळ कोणती ते तुला माहीत आहे का?
³ ते प्राणी लोळतात प्रसूतिवेदना सहन करतात
    आणि त्यांची पिल्ले जन्माला येतात.
⁴ ती बछडी शेतात मोठी होतात.
    नंतर ती आपल्या आईला सोडून जातात आणि पुन्हा कधीही परतून येत नाहीत.

⁵ “ईयोबा, रानटी गाढवांना कोणी सोडून दिले?
    त्यांची दोरी सोडून त्यांना कोणी मोकळे केले?
⁶ मी (देव) रानटी गाढवांना वाळवंटात घर दिले.
    मी त्यांना राहण्यासाठी क्षारभूमी दिली.
⁷ रानटी गाढवे गजबजलेल्या शहरांना हसतात (त्यांना शहरातला गजबजाट आवडत नाही)
    आणि त्यांना कुठलाही माणूस आव घालू शकत नाही.
⁸ रानगाढवे डोंगरात राहतात.
    तेच त्यांचे कुरण आहे.
    ते आपले अन्न तिथेच शोधतात.

⁹ “ईयोबा, गवा (रानटी बैल) तुझी सेवा करायला तयार होईल का?
    तो रात्री तुझ्या खळ्यावर राहील का?
¹⁰ ईयोबा, गवा तुला त्याच्या गळ्यात दोरी बांधू देईल का?
    आणि तू त्याला तुझे शेत नांगरायला लावू शकशील का?
¹¹ गवा खूप बलवान असतो,
    परंतु तो तुझे काम करील असा विश्वास तुला वाटतो का?
¹² तो तुझे धान्य शेतातून गोळा करेल
    आणि खळ्यात नेईल असा भरवसा तुला वाटतो का?

¹³ “शहामृगी आपले पंख आनंदाने फडफडवते.
    परंतु तिला उडता येत नाही.
    तिचे पंख आणि पिसे करकोचाच्या पंखासारखी नाहीत.
¹⁴ शहामृगी आपली अंडी जमिनीत घालते
    आणि ती वाळूत उबदार होतात.
¹⁵ आपल्या अंड्यांवरुन कुणी चालत जाईल
    किंवा रानटी प्राणी ती फोडतील हे ती विसरते.
¹⁶ शहामृगी आपल्या पिलांना सोडून जाते.
    ती जणू स्वतःची नाहीतच असे ती वागते.
तिची पिल्ले मेली तरी तिला त्याची पर्वा नसते.
    काम निष्कळ झाल्याचे सुखदु:ख तिला नसते.
¹⁷ का? कारण मी (देव) शहामृगीला शहाणे केले नाही.
    शहामृगी मूर्ख असते. मीच तिला तसे केले आहे.
¹⁸ परंतु शहामृगी जेव्हा पळण्यासाठी उठते तेव्हा ती घोड्याला आणि घोडेस्वाराला हसते,
    कारण ती कुठल्याही घोड्यापेक्षा जोरात पळू शकते.

¹⁹ “ईयोबा, तू घोड्याला त्याची शक्ती दिलीस का?
    तू त्याच्या मानेवर त्याची आयाळ ठेवलीस का?
²⁰ ईयोबा, तू घोड्याला टोळाप्रमाणे लांब उडी मारायला सांगितलेस का?
    घोडा जोरात फुरफुरतो ^[e] आणि लोक त्याला घाबरतात.
²¹ घोडा बलवान आहे म्हणून आनंदात असतो.
    तो आपल्या खुराने जमीन उकरतो आणि धावत युध्दभूमीवर जातो.
²² घोडा भीतीला हसतो, तो कशालाही भीत नाही.
    तो युध्दातून कधीही पळ काढीत नाही.
²³ सैनिकाचा भाता घोड्याच्या बाजूला हलत असतो.
    त्याचा स्वार जे भाले आणि इतर शस्त्रे बाळगतो ते उन्हात चमकतात.
²⁴ घोडा फार अनावर होतो.
तो जमिनीवर ^[f] जोरात धावतो.
    तो जेव्हा रणशिंग फुकलेले ऐकतो तेव्हा तो एका जागी स्थिर राहू शकत नाही.
²⁵ रणशिंग ऐकू येते तेव्हा घोडा घाई करतो.
    त्याला दुरुनही लढाईचा वास येतो.
    सेनापतींनी दिलेल्या आज्ञा आणि युध्दातले इतर अनेक आवाज त्याला ऐकू येतात.

²⁶ “ईयोबा, तू ससण्याला पंख पसरुन दक्षिणेकडे ^[g] उडायला शिकवलेस का?
²⁷ ईयोबा, गरुडाला आकाशात उंच उडायला शिकवणारा तूच का?
    तूच त्याला त्याचे घरटे उंच पहाडावर बांधायला सांगितलेस का?
²⁸ गरुड उंच सुळक्यावर राहातो.
    तीच त्याची तटबंदी आहे
²⁹ गरुड त्याच्या तटबंदीवरुन आपले भक्ष्य शोधतो.
    गरुडाला एवढ्या उंचीवरुन आपले भक्ष्य दिसू शकते.
³⁰ गरुड प्रेताभोवती गोळा होतात
    आणि त्यांची पिल्ले रक्त पितात.”

² “ईयोबा, तू सर्वशक्तिमान देवाशी वाद घातलास.
    तू मला चूक केल्याबद्दल दोषी ठरवलेस.
आता तू चुकलास हे तू कबूल करशील का?
    तू मला उत्तर देशील का?”

⁴ “मी अगदी नगण्य ^[h] आहे.
    मी काय बोलू?
मी तुला उत्तर देऊ शकत नाही.
    मी माझा हात माझ्या तोंडावर ठेवतो.
⁵ मी एकदा बोललो होतो.
    पण आता अधिक बोलणार नाही.
    मी दोनदा बोललो पण मी आता अधिक बोलणार नाही.”

⁷ “ईयोबा, तू आता कंबर कसून ^[i] उभा राहा
    आणि मी जे प्रश्र विचारतो त्याची उत्तरे द्यायला सिध्द हो.

⁸ “ईयोबा, मी न्यायी नाही असे तुला वाटते का?
    मी काही चूक केल्याचा आरोप करुन तू स्वतःचे निरपराधित्व सिध्द करु पहात आहेस.
⁹ ईयोबा तुझे बाहू देवाच्या बाहूंइतके शक्तिशाली आहेत का?
    देवाच्या आवाजासारखा तुझा आवाज गडगडाटी आहे का?
¹⁰ जर तू देवासारखा असलास तर तुला स्वतःबद्दल अभिमान वाटू दे.
    आणि तुला मान मिळू दे.
    तू जर देवासारखा असलास तर तू मानमरातब आणि वैभव कपड्यांसारखे घालू शकतोस.
¹¹ तू जर देवासारखा असलास तर तू तुझा राग दाखवू शकतोस आणि गर्विष्ठ लोकांना शिक्षा करु शकतोस.
    गर्विष्ठांना मान खाली घालायला लावू शकतोस.
¹² होय ईयोबा त्या गर्विष्ठांकडे बघ आणि त्यांना नम्र कर.
    वाईट लोकांना जागच्या जागी चिरडून टाक.
¹³ त्यांना चिखलात पुरुन टाक.
    त्यांचे शरीर गुंडाळून थडग्यात टाकून दे.
¹⁴ ईयोबा, तू जर या सगळ्या गोष्टी करु शकशील तर मी सुध्दा तुझी स्तुती करीन.
    आणि तु तुझ्या सामर्थ्याने स्वतःला वाचवू शकतोस हे मी मान्य करीन.

¹⁵ “ईयोबा, तू बेहेमोथ कडे बघ.
    मी (देवाने) तुला आणि बेहेमोथला एकाच वेळी निर्माण केले.
    बेहेमोथ गायीसारखे गवत खातो.
¹⁶ बेहेमोथच्या अंगात बरीच शक्ती आहे.
    त्याच्या पोटातले स्नायू खूप बळकट आहेत.
¹⁷ बेहेमोथची शेपटी देवदाराच्या झाडासारखी उभी राहते.
    त्याच्या पायातले स्नायूही बळकट आहेत.
¹⁸ बेहेमोथची हाडे पितळेसारखी बळकट आहेत.
    त्यांचे पाय म्हणजे जणू लोखंडाच्या कांबी.
¹⁹ बेहेमोथ हा अतिशय आश्र्चर्यकारक प्राणी मी (देवाने) निर्माण केला आहे.
    परंतु मी त्याचा पराभव करु शकतो.
²⁰ डोंगरावर जिथे जंगली श्र्वापदे खेळतात
    तिथले गवत बेहेमोथ खातो.
²¹ तो कमळाच्या झाडाखाली झोपतो.
    बेहेमोथ दलदलीतल्या लव्हाळ्यात लपतो.
²² कमळाचे झाड बेहेमोथला आपल्या सावलीत लपवते.
    तो नदीजवळ उगवणाऱ्या एका वृक्षाखाली (विलोवृक्ष) राहतो.
²³ नदीला पूर आला तर बेहेमोथ पळून जात नाही.
    यार्देन नदीचा प्रवाह त्याच्या तोंडावर आदळला तरी तो घाबरत नाही.
²⁴ बेहेमोथचे डोळे कुणीही बांधू शकणार नाही
    आणि त्याला सापळ्यात अडकवू शकणार नाही.