Historical
A-xa-ria Trị Vì Giu-đa
15 Năm thứ hai mươi bảy triều vua Giê-rô-bô-am của Y-sơ-ra-ên, thì A-xa-ria, con trai A-ma-xia, lên ngôi làm vua Giu-đa. 2 Vua được mười sáu tuổi khi mới lên ngôi và trị vì năm mươi hai năm tại Giê-ru-sa-lem. Thân mẫu của vua là bà Giê-cô-lia, người Giê-ru-sa-lem. 3 Vua làm điều ngay lành trước mặt CHÚA, như thân phụ của vua là vua A-ma-xia đã làm. 4 Dầu vậy những tế đàn trên các nơi cao vẫn chưa được dẹp bỏ. Dân chúng vẫn còn đến dâng tế lễ và dâng hương trên những tế đàn ấy.
5 CHÚA phạt vua mắc bệnh phung cho đến ngày băng hà. Vua sống biệt lập trong một nhà riêng. Giô-tham, con trai vua, điều hành việc triều chính và quản trị dân trong nước.
6 Tất cả những việc khác của A-xa-ria, tất cả những việc vua làm, há chẳng được chép trong sách sử ký của các vua Giu-đa sao? 7 A-xa-ria an giấc với các tổ phụ mình. Người ta chôn vua với các tổ phụ của vua trong thành Đa-vít. Giô-tham, con trai vua, lên ngôi kế vị.
Xa-cha-ri Trị Vì Y-sơ-ra-ên
8 Năm thứ ba mươi tám triều vua A-xa-ria của Giu-đa, Xa-cha-ri, con trai Giê-rô-bô-am, lên ngôi làm vua Y-sơ-ra-ên. Vua trị vì tại Sa-ma-ri được sáu tháng. 9 Vua làm điều tội lỗi trước mặt CHÚA, như các tổ phụ của vua đã làm. Vua chẳng từ bỏ những tội lỗi của Giê-rô-bô-am, con trai Nê-bát, là những tội lỗi mà vua ấy đã gây cho Y-sơ-ra-ên phạm tội.
10 Sa-lum, con trai Gia-bê, lập mưu phản nghịch vua, hạ sát vua trước mặt dân chúng, rồi lên ngôi thế vị.
11 Những việc khác của vua Xa-cha-ri đều đã ghi trong sách sử ký của các vua Y-sơ-ra-ên. 12 Như thế là ứng nghiệm lời của CHÚA đã phán cho Giê-hu rằng: “Dòng dõi ngươi sẽ được ngồi trên ngôi Y-sơ-ra-ên cho đến đời thứ tư.” Điều đó đã xảy ra như vậy.
Sa-lum Trị Vì Y-sơ-ra-ên
13 Năm thứ ba mươi chín triều vua Ô-xia của Giu-đa, Sa-lum, con trai Gia-bê, lên ngôi làm vua và trị vì được một tháng tại Sa-ma-ri. 14 Bấy giờ Mê-na-hem, con trai Ga-đi, từ Tiệt-sa kéo lên Sa-ma-ri, đánh bại Sa-lum, con trai Gia-bê, ngay ở Sa-ma-ri, giết chết vua đi, rồi lên ngôi thế vị.
15 Những việc khác của vua Sa-lum, kể cả âm mưu do vua chủ xướng, đều được chép trong sách sử ký của các vua Y-sơ-ra-ên.
16 Sau đó Mê-na-hem xuất quân từ Tiệt-sa đến tấn công thành Típ-sắc, cướp phá mọi người trong thành và những người sống trong địa hạt thuộc về thành ấy; bởi vì trước đó họ không chịu mở cửa thành tiếp rước vua, nên vua đánh phạt họ. Vua cho mổ bụng tất cả những phụ nữ mang thai trong thành.
Mê-na-hem Trị Vì Y-sơ-ra-ên
17 Năm thứ ba mươi chín triều vua A-xa-ria của Giu-đa, thì Mê-na-hem, con trai Ga-đi, lên ngôi làm vua Y-sơ-ra-ên. Vua trị vì mười năm tại Sa-ma-ri. 18 Vua làm điều tội lỗi trước mặt CHÚA. Vua chẳng từ bỏ những tội lỗi của Giê-rô-bô-am, con trai Nê-bát, là những tội lỗi mà vua ấy đã gây cho Y-sơ-ra-ên phạm tội.
19 Phun, vua A-si-ri, xâm lăng xứ. Mê-na-hem nộp cho Phun một ngàn ta-lâng bạc,[a] để vua ấy giúp vua được tiếp tục giữ vững vương quyền. 20 Mê-na-hem thu góp số bạc ấy nơi dân Y-sơ-ra-ên, tức nơi những người giàu có. Mỗi người phải đóng góp năm mươi sê-ken bạc,[b] để nộp cho vua A-si-ri. Vậy vua A-si-ri lui quân về và không ở lại trong xứ.
21 Những việc khác của Mê-na-hem, tất cả những việc vua làm, há không được chép trong sách sử ký của các vua Y-sơ-ra-ên sao? 22 Mê-na-hem an giấc với các tổ phụ mình, và Phê-ca-hia, con trai vua, lên ngôi kế vị.
Phê-ca-hia Trị Vì Y-sơ-ra-ên
23 Năm thứ năm mươi triều vua A-xa-ria của Giu-đa, thì Phê-ca-hia, con trai Mê-na-hem, lên ngôi làm vua Y-sơ-ra-ên. Vua trị vì tại Sa-ma-ri được hai năm. 24 Vua làm điều tội lỗi trước mặt CHÚA. Vua chẳng từ bỏ những tội lỗi của Giê-rô-bô-am, con trai Nê-bát, là những tội lỗi mà vua ấy đã gây cho Y-sơ-ra-ên phạm tội. 25 Phê-ca, con trai Rê-ma-lia, tổng tư lệnh quân đội của vua, lập mưu phản lại vua. Ông ấy dẫn năm mươi người quê ở Ga-la-át tấn công vào chiến lũy của hoàng cung tại Sa-ma-ri, giết chết vua cùng với Ạt-gốp và A-ri-ê. Rồi ông ta lên ngôi thế vị.
26 Những việc khác của Phê-ca-hia, tất cả những việc vua làm, đều được chép trong sách sử ký của các vua Y-sơ-ra-ên.
Phê-ca Trị Vì Y-sơ-ra-ên
27 Năm thứ năm mươi hai triều vua A-xa-ria của Giu-đa, thì Phê-ca, con trai Rê-ma-lia, lên ngôi làm vua Y-sơ-ra-ên. Vua trị vì tại Sa-ma-ri được hai mươi năm. 28 Vua làm điều tội lỗi trước mặt CHÚA. Vua chẳng từ bỏ những tội lỗi của Giê-rô-bô-am, con trai Nê-bát, là những tội lỗi mà vua ấy đã gây cho Y-sơ-ra-ên phạm tội.
29 Trong thời vua Phê-ca trị vì trên Y-sơ-ra-ên, Tiếc-lác Phi-lê-se, vua A-si-ri, đến và chiếm lấy I-giôn, A-bên Bết Ma-ca, Gia-nô-a, Kê-đe, Hát-so, Ga-la-át, và Ga-li-lê, cùng cả địa phận của Nép-ta-li. Vua ấy bắt dân những nơi đó dẫn về A-si-ri lưu đày. 30 Bấy giờ, Ô-sê, con trai Ê-la, lập mưu phản nghịch Phê-ca, con trai Rê-ma-lia. Ông ấy tấn công và giết hạ vua, rồi lên ngôi thế vị, nhằm vào năm thứ hai mươi triều vua Giô-tham, con trai Ô-xia.
31 Những việc khác của Phê-ca, tất cả những việc vua làm, đều được chép trong sách sử ký của các vua Y-sơ-ra-ên.
Giô-tham Trị Vì Giu-đa
32 Năm thứ hai triều vua Phê-ca, con trai Rê-ma-lia, của Y-sơ-ra-ên, thì Giô-tham, con trai Ô-xia, lên ngôi làm vua Giu-đa. 33 Vua được hai mươi lăm tuổi khi lên ngôi làm vua. Vua trị vì mười sáu năm tại Giê-ru-sa-lem. Thân mẫu của vua là bà Giê-ru-sa, con gái của Xa-đốc. 34 Vua làm điều lành trước mặt CHÚA, như thân phụ của vua là vua Ô-xia đã làm. 35 Dầu vậy, những tế đàn trên các nơi cao vẫn chưa được trừ bỏ. Dân chúng vẫn còn đến dâng tế lễ và dâng hương trên những tế đàn đó. Vua xây một cổng thượng cho đền thờ CHÚA.
36 Những việc khác của Giô-tham, tất cả những việc vua làm, há không được chép trong sách sử ký của các vua Giu-đa sao? 37 Trong thời ấy, CHÚA cho vua Rê-xin của A-ram, và vua Phê-ca, con trai Rê-ma-lia, đến tấn công Giu-đa. 38 Giô-tham an giấc cùng các tổ phụ mình và được chôn bên cạnh các tổ phụ mình trong thành Đa-vít, tổ phụ của vua. A-cha, con trai vua, lên ngôi kế vị.
A-cha Trị Vì Giu-đa
16 Năm thứ mười bảy triều vua Phê-ca, con trai Rê-ma-lia, thì A-cha, con trai Giô-tham, lên ngôi làm vua. 2 A-cha được hai mươi tuổi khi bắt đầu trị vì. Vua trị vì mười sáu năm tại Giê-ru-sa-lem. Vua làm điều không đúng trước mặt CHÚA, là Đức Chúa Trời của vua, không như tổ phụ vua là Đa-vít đã làm, 3 nhưng vua đi theo đường lối của các vua Y-sơ-ra-ên. Thậm chí vua còn thiêu dâng con trai mình qua lửa, theo tập tục gớm ghiếc của các dân mà CHÚA đã đuổi ra trước mặt dân Y-sơ-ra-ên. 4 Vua dâng tế lễ và dâng hương trên các tế đàn của những nơi cao, trên núi, và dưới những cây xanh.
5 Bấy giờ vua Rê-xin của A-ram, và vua Phê-ca, con trai Rê-ma-lia, của Y-sơ-ra-ên, kéo đến gây chiến với Giê-ru-sa-lem. Họ bao vây A-cha, nhưng không thắng được vua. 6 Lúc đó, vua của Ê-đôm lấy lại Ê-la cho Ê-đôm và đuổi người Giu-đa ở Ê-la đi, rồi đem người Ê-đôm đến chiếm ngụ, và họ cứ ở đó cho đến ngày nay.
7 A-cha sai các sứ giả đến nói với Tiếc-lác Phi-lê-se, vua của A-si-ri rằng: “Tôi là tôi tớ vua và là con trai vua. Xin hãy đến giải cứu tôi khỏi tay của vua A-ram và vua Y-sơ-ra-ên, vì họ đang vây hãm tôi.”
8 A-cha lấy những vật dụng bằng bạc bằng vàng trong đền thờ CHÚA và trong các kho tàng của hoàng cung mà làm quà biếu cho vua A-si-ri. 9 Vua A-si-ri nghe theo lời yêu cầu của vua A-cha và dẫn quân tiến đánh Đa-mách, chiếm lấy thành, bắt dân chúng ở đó đem về Kia để lưu đày, và giết chết vua Rê-xin.
10 Khi vua A-cha đến Đa-mách để hội kiến với vua Tiếc-lác Phi-lê-se của A-si-ri, thì vua có thấy một bàn thờ ở Đa-mách, vua A-cha bèn gửi về cho thầy tế lễ U-ri-a một mô hình của bàn thờ đó, với kiểu mẫu và kích thước giống hệt như bàn thờ vua đã thấy. 11 Thầy tế lễ U-ri-a bèn làm một bàn thờ đúng y như kiểu mẫu mà vua A-cha ở Sa-ma-ri gửi về. Thầy tế lễ U-ri-a thực hiện xong việc đó trước khi vua A-cha ở Đa-mách trở về. 12 Khi vua A-cha ở Đa-mách trở về, vua đến xem bàn thờ ấy. Vua đến gần bàn thờ mới, bước lên, 13 dâng tế lễ thiêu, tế lễ chay, đổ lễ tưới rượu xuống, và rảy huyết các con sinh tế thuộc tế lễ cầu an nơi bàn thờ này. 14 Vua cho di chuyển bàn thờ bằng đồng vốn ở trước đền thờ, tức là ở khoảng giữa bàn thờ vua mới làm và đền thờ CHÚA, mà đem đặt ở phía bắc của bàn thờ vua mới làm.
15 Vua A-cha truyền cho thầy tế lễ U-ri-a rằng: “Từ nay hãy dâng tế lễ thiêu buổi sáng và tế lễ chay buổi chiều, cùng với tế lễ thiêu của vua, tế lễ chay của vua, tế lễ thiêu của toàn dân trong nước, tế lễ chay của họ, tế lễ tưới rượu của họ, và hãy rảy huyết của các sinh tế dâng làm tế lễ thiêu trên bàn thờ lớn này; còn bàn thờ bằng đồng thì chỉ để dành cho ta cầu vấn mà thôi.” 16 Thầy tế lễ U-ri-a làm đúng theo mọi điều vua A-cha đã truyền cho ông.
17 Kế đó vua A-cha cho gỡ bỏ những chiếc xe bằng đồng và những bồn nước trên các xe đó xuống. Vua cũng lấy bể nước đặt trên lưng các con bò bằng đồng mà đem đặt trên một bệ bằng đá. 18 Vua cũng dẹp bỏ lều che nắng dùng trong ngày Sa-bát nơi sân đền thờ, còn cổng vào dành đặt biệt cho vua ở phía trước đền thờ CHÚA, vua cũng dẹp bỏ. Vua làm tất cả những việc ấy để làm vừa lòng vua A-si-ri.
19 Những việc khác vua A-cha đã làm há không được chép trong sách sử ký của các vua Giu-đa sao? 20 A-cha an giấc với các tổ phụ mình và được chôn bên cạnh họ trong thành Đa-vít. Ê-xê-chia, con trai vua, lên ngôi kế vị.
Ô-sê Trị Vì Y-sơ-ra-ên
17 Năm thứ mười hai triều vua A-cha của Giu-đa thì Ô-sê, con trai Ê-la, lên ngôi làm vua Y-sơ-ra-ên tại Sa-ma-ri. Vua trị vì được chín năm. 2 Vua làm điều tội lỗi trước mặt CHÚA, nhưng không như các vua Y-sơ-ra-ên trước vua.
3 Vua Sanh-ma-na-se của A-si-ri kéo đến đánh vua. Vua Ô-sê trở thành một chư hầu của vua ấy và phải nộp triều cống cho vua ấy. 4 Nhưng vua của A-si-ri thấy vua Ô-sê có ý làm phản, vì vua Ô-sê có sai sứ giả đến cầu vua Sô của Ai-cập giúp đỡ. Vua Ô-sê cũng không nộp triều cống hằng năm cho vua A-si-ri như thường làm nữa. Vì thế vua của A-si-ri đến bắt vua Ô-sê và tống giam vào ngục.
Dân Y-sơ-ra-ên Bị Đưa Đi Lưu Đày
5 Bấy giờ vua A-si-ri xâm chiếm xứ và tiến đánh Sa-ma-ri. Vua ấy bao vây thành Sa-ma-ri ba năm. 6 Năm thứ chín triều vua Ô-sê, vua A-si-ri chiếm được thành Sa-ma-ri. Vua ấy bắt dân Y-sơ-ra-ên đem về A-si-ri. Vua cho họ định cư tại Cha-la, bên bờ sông Cha-bo, thuộc xứ Gô-sen, và trong các thành của xứ Mê-đi.
7 Việc này xảy ra vì dân Y-sơ-ra-ên đã phạm tội cùng CHÚA, là Đức Chúa Trời của họ, là Đấng đã đem họ ra khỏi xứ Ai-cập, tức ra khỏi tay của Pha-ra-ôn, vua Ai-cập. Họ đã thờ phượng những thần khác, 8 và sống theo các tập tục của những dân mà CHÚA đã đuổi đi trước mặt dân Y-sơ-ra-ên, và vì họ theo các thói tục mà các vua Y-sơ-ra-ên đã bày ra. 9 Dân Y-sơ-ra-ên đã lén lút làm những việc không đẹp lòng CHÚA, là Đức Chúa Trời của họ. Họ đã xây dựng cho họ những tế đàn trên các nơi cao trong các thành của họ, từ những thành rất nhỏ cho đến những thành lớn và kiên cố. 10 Họ dựng cho mình những tượng thờ bằng đá và những trụ thờ nữ thần A-sê-ra trên các núi đồi và dưới những cây xanh. 11 Họ dâng tế lễ trên các tế đàn ở các nơi cao, giống như các dân tộc mà CHÚA đã đuổi đi trước mặt họ. Họ làm những điều tội lỗi, chọc giận CHÚA. 12 Họ thờ các hình tượng mà Chúa đã bảo: “Các ngươi chớ thờ chúng.” 13 Dầu vậy CHÚA đã sai các đấng tiên tri và các nhà tiên kiến đến cảnh cáo Y-sơ-ra-ên và Giu-đa rằng: “Hãy quay khỏi những đường lối tội lỗi của các ngươi, và hãy tuân giữ những điều răn và mạng lệnh Ta, tức là tất cả Kinh Luật Ta đã truyền cho tổ phụ các ngươi và mọi điều Ta đã sai các tôi tớ Ta là các tiên tri rao bảo cho các ngươi.”
14 Nhưng họ không chịu nghe và cứ ương ngạnh, giống như tổ phụ của họ đã làm, ấy là những người không tin vào CHÚA là Đức Chúa Trời của họ. 15 Họ khinh bỉ các mạng lệnh Ngài, họ khinh bỉ các giao ước Ngài đã lập với tổ phụ họ, và họ cũng khinh bỉ những lời cảnh cáo mà Ngài đã sai các sứ giả Ngài đến truyền cho họ. Họ đi theo những hình tượng giả dối và trở thành những kẻ giả dối. Họ bắt chước các dân tộc sống chung quanh họ, đó là những dân tộc mà CHÚA đã căn dặn họ không được làm như các dân tộc ấy.
16 Họ loại bỏ CHÚA là Đức Chúa Trời của họ mà đúc cho mình tượng hai con bò con, rồi dựng những trụ thờ nữ thần A-sê-ra lên mà thờ lạy. Họ thờ lạy các thiên binh trên trời, và thờ lạy thần Ba-anh. 17 Họ thiêu sống con trai và con gái họ trong lửa. Họ tin theo các phù thủy và xem bói. Họ bán chính mình để làm những tội lỗi gớm ghiếc trước mặt CHÚA, và chọc giận Ngài.
18 Vì thế CHÚA rất giận dân Y-sơ-ra-ên và Ngài đã cất bỏ họ khỏi trước mặt Ngài, chỉ còn lại bộ tộc Giu-đa mà thôi. 19 Nhưng dân Giu-đa cũng không vâng giữ các điều răn của CHÚA là Đức Chúa Trời của họ, mà lại đi theo các thói tục của dân Y-sơ-ra-ên đã bày ra. 20 Vì thế CHÚA đã từ bỏ toàn thể dòng dõi của Y-sơ-ra-ên. Ngài phạt họ và phó họ vào tay những kẻ cướp đoạt, cho đến khi Ngài loại hẳn họ ra khỏi trước mặt Ngài.
21 Khi Ngài tách rời dân Y-sơ-ra-ên ra khỏi nhà Đa-vít, họ lập Giê-rô-bô-am, con trai Nê-bát, làm vua. Giê-rô-bô-am đã lôi kéo Y-sơ-ra-ên xa cách CHÚA và xui cho họ phạm tội trọng. 22 Dân Y-sơ-ra-ên cứ tiếp tục đi theo những tội lỗi mà Giê-rô-bô-am đã phạm. Họ không chịu từ bỏ những tội lỗi ấy, 23 cho đến khi CHÚA cất bỏ họ khỏi trước mặt Ngài, như Ngài đã bảo trước qua các tiên tri là các tôi tớ Ngài. Vì thế, Y-sơ-ra-ên bị lưu đày khỏi xứ sở mình mà sang A-si-ri cho đến ngày nay.
Dân A-si-ri Định Cư Tại Sa-ma-ri
24 Vua A-si-ri bắt dân từ Ba-by-lôn, Cư-tha, A-va, Ha-mát, và Sê-phạt-va-im đến định cư trong các thành của Sa-ma-ri thế chỗ dân Y-sơ-ra-ên. Các dân ấy đến chiếm lấy Sa-ma-ri và định cư trong các thành của xứ ấy. 25 Khi mới đến định cư tại đó, họ không tôn thờ CHÚA, nên CHÚA đã sai các sư tử đến vồ chết một số người của họ. 26 Người ta bèn tâu với vua A-si-ri rằng: “Các dân tộc mà vua đã trục xuất và đày đến định cư trong các thành ở Sa-ma-ri không biết luật lệ phải tôn thờ vị thần của xứ, nên vị thần ấy đã sai các sư tử đến vồ chết một số người. Đó là vì họ không biết tôn thờ vị thần của xứ ấy vậy.”
27 Vua A-si-ri bèn truyền lệnh: “Các ngươi hãy chọn một người trong số những thầy tế lễ đã bị bắt qua đây. Hãy đưa người ấy trở về xứ và sống tại đó, để người ấy dạy cho chúng biết thờ phượng vị thần của xứ.” 28 Vậy một thầy tế lễ trong số những thầy tế lễ bị bắt đi lưu đày khỏi Sa-ma-ri được cho trở về và ngụ tại Bê-tên. Người ấy dạy cho họ biết phải thờ phượng CHÚA như thể nào.
29 Nhưng mỗi dân tộc đều dựng thần riêng của họ, đem để vào trong những trang thờ, đặt trong những đền miễu trên các nơi cao mà người Sa-ma-ri đã xây. Dân tộc nào cũng lập thần riêng cho mình trong các thành họ ở. 30 Dân Ba-by-lôn thì dựng tượng thần Su-cốt Bê-nốt, dân Cút thì lập tượng thần Nẹt-ganh, dân Ha-mát thì làm tượng thần A-si-ma, 31 dân A-vim thì làm tượng thần Níp-ca và Tạt-tác, dân Sê-phạt-va-im thì thiêu con thơ mình trong lửa cho thần A-tra-mê-léc và thần A-na-mê-léc, tức là các thần của dân Sê-phạt-va-im. 32 Các dân tộc ấy cũng thờ phượng CHÚA và tự chọn trong vòng họ đủ hạng người mà lập làm những thầy cúng cho các đền miếu trên những nơi cao; những thầy cúng ấy vì họ mà dâng các sinh tế trên các tế đàn ở những nơi cao. 33 Như vậy các dân tộc ấy thờ phượng CHÚA nhưng cũng thờ lạy các thần của họ, cứ giữ theo phong tục của dân tộc họ đã có, trước khi họ bị đem đi lưu đày.
34 Cho đến ngày nay họ vẫn tiếp tục theo các phong tục ngày trước của họ. Dân Y-sơ-ra-ên không thờ lạy CHÚA, và cũng không tuân giữ các quy tắc, mạng lệnh, luật lệ hay điều răn mà CHÚA đã truyền cho các con cháu Gia-cốp, là người Ngài đặt tên là Y-sơ-ra-ên. 35 CHÚA đã lập giao ước với họ và truyền cho họ rằng: “Các ngươi chớ thờ lạy các thần khác, chớ quỳ lạy chúng, chớ phục vụ chúng, và cũng chớ dâng của tế lễ cho chúng. 36 Nhưng các ngươi chỉ hãy thờ lạy CHÚA, là Đấng đã dùng cánh tay quyền năng Ngài giang ra mà đem các ngươi ra khỏi xứ Ai-cập. Các ngươi chỉ quỳ lạy một mình Ngài và chỉ dâng của tế lễ cho Ngài. 37 Những quy luật, mạng lệnh, luật lệ và điều răn mà Ngài đã viết ra cho các ngươi, thì các ngươi phải cẩn thận tuân giữ. Các ngươi không được thờ lạy các thần khác. 38 Các ngươi không được quên giao ước mà Ta đã lập với các ngươi. Các ngươi không được thờ lạy các thần khác, 39 nhưng các ngươi chỉ hãy thờ phượng CHÚA là Đức Chúa Trời của các ngươi. Ngài sẽ giải cứu các ngươi khỏi tay mọi kẻ thù của các ngươi.”
40 Những dân tộc mới đến cũng không nghe, họ cứ tiếp tục thờ lạy theo phong tục trước kia của họ. 41 Vậy các dân tộc đó vừa thờ phượng CHÚA, nhưng cũng vừa thờ lạy các thần do họ đúc chạm tạo nên. Rồi con cháu họ và con cháu của con cháu họ cũng tiếp tục theo truyền thống như cha ông họ đã làm cho đến ngày nay.
New Vietnamese Bible. Used by permission of VBI (www.nvbible.org)