Historical

Ang Paghari ni Ahaz sa Juda

(2 Hari 16:1-4)

28 Nagaedad si Ahaz ug 20 ka tuig sa dihang nahimo siyang hari. Sa Jerusalem siya nagpuyo, ug naghari siya sulod sa 16 ka tuig. Daotan ang iyang gihimo atubangan sa Ginoo, dili sama sa gihimo sa iyang katigulangan nga si David. ² Gisunod niya ang mga daotang gawi sa mga hari sa Israel, ug naghimog metal nga mga imahen ni Baal. ³ Nagsunog siyag mga halad sa Kapatagan sa Ben Hinom, ug ang iya mismong mga anak gihalad niya sa kalayo. Gisunod niya ang mangil-ad nga mga buhat sa mga nasod nga gipaabog sa Ginoo sa mga Israelinhon. ⁴ Naghalad siyag mga halad ug nagsunog ug insenso sa mga simbahanan diha sa habog nga mga dapit, sa ibabaw sa mga bungtod, ug sa ilalom sa matag labong nga kahoy.

⁵ Busa gitugyan siya sa Ginoo nga iyang Dios ngadto sa hari sa Aram.^[a] Gipildi siya sa mga Aramehanon ug daghan sa iyang katawhan ang gibihag ngadto sa Damascus. Gitugyan usab siya ngadto sa hari sa Israel, nga mipatay sa daghan niyang katawhan. ⁶ Sa usa lang ka adlaw 120,000 ka mga sundalo sa Juda ang napatay ni Peka nga hari sa Israel, nga anak ni Remalia. Nahitabo kini sa mga taga-Juda tungod kay gisalikway nila ang Ginoo, ang Dios sa ilang mga katigulangan. ⁷ Gipatay ni Zicri, nga usa ka maisog nga sundalo sa Israel,^[b] si Maasea nga anak ni Haring Ahaz, si Azrikam nga tigdumala sa palasyo, ug si Elkana nga ikaduha sa hari. ⁸ Gibihag sa mga taga-Israel gikan sa ilang mga kadugo nga mga taga-Juda ang 200,000 ka mga kababayen-an ug mga kabataan. Gipanguha usab nila ang mga kabtangan sa mga taga-Juda ug gidala sa ilang pagbalik sa Samaria.

⁹ May usa ka propeta sa Ginoo didto sa Samaria nga ginganlan ug Oded. Sa dihang miabot ang mga sundalo sa Samaria, gisugat sila ni Oded ug giingnan, “Gitugyan kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios ang Juda tungod sa iyang kasuko kanila. Apan gipamatay ninyo sila sa walay kalooy, ug nahibaloan kini sa Ginoo didto sa langit. ¹⁰ Ug karon buot pa ninyong himuong mga ulipon kining mga lalaki ug babaye nga gikan sa Jerusalem ug sa ubang bahin sa Juda. Wala ba kamoy sala sa Ginoo nga inyong Dios? ¹¹ Pamati kamo kanako! Ibalik ninyo ang inyong mga kadugo nga inyong gibihag kay nasuko pag-ayo ang Ginoo kaninyo.”

¹² Unya ang pipila ka mga pangulo sa Israel nga sila si Azaria nga anak ni Jehohanan, Berekia nga anak ni Meshilemot, Jehizkia nga anak ni Shalum, ug Amasa nga anak ni Hadlai, miuyon kang Obed ug miingon ngadto sa mga sundalo nga bag-ong nangabot gikan sa gira: ¹³ “Ayaw ninyo dad-a dinhi kanang mga bihag, kay manubag kita niana sa Ginoo. Dugangan pa ba ninyo ang atong sala? Daghan na kaayo kitag sala, ug nasuko na pag-ayo ang Ginoo sa Israel.”

¹⁴ Busa atubangan sa mga pangulo ug sa tibuok katilingban, gibuhian sa mga sundalo ang mga bihag ug gibalik ang mga kabtangan nga ilang nailog gikan sa gira. ¹⁵ Unya miduol kadtong upat ka pangulo ngadto sa mga bihag, ug gihatagan nila ang hubo nga mga bihag ug bisti gikan sa mga kabtangan nga nailog sa mga sundalo. Gihatagan nila ang mga bihag ug mga bisti, sandalyas, pagkaon, ilimnon, ug gitambalan ang ilang mga samad. Gipasakay nila sa mga asno ang mga maluya, ug gidala nilag balik ang tanan nga bihag sa ilang mga katagilungsod didto sa Jerico, ang Lungsod sa mga Palma. Pagkahuman, namauli sila sa Samaria.

Nagpangayo ug Tabang si Ahaz sa Asiria

(2 Hari 16:7-9)

¹⁶ Niadtong higayona, nangayog tabang si Haring Ahaz sa hari sa Asiria. ¹⁷ Kay gisulong na usab sa mga taga-Edom ang Juda ug gibihag ang uban nga mga lumulupyo niini. ¹⁸ Gawas pa niini, gisulong usab sa mga Filistihanon ang mga lungsod sa Juda nga anaa sa kabungtoran sa kasadpan^[c] ug sa Negev. Nailog nila ang Bet Shemesh, Ayalon, Gederot, Soco, Timnah, ug Gimzo, apil ang mga baryo sa palibot niini. ¹⁹ Gipaubos sa Ginoo ang Juda tungod kang Haring Ahaz nga mitugot nga magpakasala ang katawhan sa Juda, ug wala gayod siya magmatinumanon sa Ginoo. ²⁰ Busa sa pag-abot ni Tiglat Pileser nga hari sa Asiria, gilisod-lisod niya si Ahaz imbis nga tabangan. ²¹ Gipanguha ni Ahaz ang mga kabtangan sa templo sa Ginoo, sa palasyo, ug sa mga balay sa mga opisyal, ug gihatag kini ngadto sa hari sa Asiria. Apan wala kini makatabang kang Ahaz.

²² Sa panahon sa iyang kalisod, misamot hinuon kamasinupakon sa Ginoo si Haring Ahaz. ²³ Naghalad siya ngadto sa mga dios sa Damascus nga mipildi kaniya. Kay miingon siya, “Gitabangan niini nga mga dios ang mga hari sa Aram. Busa maghalad usab ako kanila aron tabangan usab nila ako.” Apan mao kini ang nakapalaglag kaniya ug sa Israel.

²⁴ Gipanguha ni Ahaz ang mga kagamitan sa templo sa Dios ug gipangdugmok. Gisirad-an niya ang mga pultahan templo, ug nagpatukod siyag mga halaran sa matag eskina sa Jerusalem. ²⁵ Nagpatukod usab siyag mga simbahanan diha sa habog nga mga dapit sa tanan nga lungsod sa Juda, aron didto maghalad alang sa uban nga mga dios. Ug nakapasuko kini pag-ayo sa Ginoo, ang Dios sa iyang mga katigulangan.

²⁶ Ang uban pang sugilanon mahitungod sa paghari ni Ahaz ug sa iyang mga binuhatan, gikan sa sinugdan hangtod sa kataposan, nahisulat sa libro sa mga sugilanon bahin sa mga hari sa Juda ug Israel. ²⁷ Sa pagkamatay ni Ahaz, gilubong siya sa siyudad sa Jerusalem, apan dili sa lubnganan sa mga hari sa Israel. Ug si Hezekia nga iyang anak mao ang mipuli kaniya ingon nga hari.

Ang Paghari ni Hezekia sa Juda

(2 Hari 18:1-3)

29 Nagaedad si Hezekia ug 25 ka tuig sa dihang nahimo siyang hari. Sa Jerusalem siya nagpuyo, ug naghari siya sulod sa 29 ka tuig. Ang iyang inahan mao si Abia nga anak ni Zacarias. ² Gihimo ni Hezekia ang maayo atubangan sa Ginoo, sama sa gihimo ni David nga iyang katigulangan. ³ Sa unang bulan sa unang tuig sa iyang paghari, gipaablihan niya pag-usab ang mga pultahan sa templo sa Ginoo ug gipaayo kini. ⁴ Gipatawag niya ang mga pari ug ang mga Levita ug gipatigom sa hawanan sa sidlakang bahin sa templo. ⁵ Miingon siya kanila, “Pamatia ninyo ako, kamong mga kaliwat ni Levi. Panghinlo kamo sa inyong kaugalingon^[d] karon, ug hinloi usab ninyo ang templo sa Ginoo, ang Dios sa inyong mga katigulangan. Kuhaa ninyo sa templo ang tanang mga butang nga mahugaw. ⁶ Wala magmatinumanon ang atong mga katigulangan. Daotan ang ilang gihimo atubangan sa Ginoo nga atong Dios ug gitalikdan nila siya. Gisalikway nila ang templo nga puloy-anan sa Ginoo, ug mibiya sila kaniya. ⁷ Gisirad-an nila ang mga pultahan sa balkonahe sa templo ug gipalong ang mga suga. Wala na sila magsunog ug insenso o maghalad ug mga halad nga sinunog sa templo sa Dios sa Israel. ⁸ Busa nasuko ang Ginoo sa Juda ug sa Jerusalem. Ug tungod sa silot nga iyang gipahamtang kanato, gikahadlokan ug gitamay kita sa mga tawo sama sa inyong nakita karon. ⁹ Nangamatay ang atong mga katigulangan sa gira, ug gipangbihag ang atong mga asawa ug mga kabataan. ¹⁰ Apan karon, buot ko nga maghimo ug kasabotan sa Ginoo, ang Dios sa Israel, aron mawala ang iyang labihan nga kasuko kanato. ¹¹ Busa mga hinigugma ko,^[e] ayaw na kamo pagpasagad, kay kamo ang gipili sa Ginoo nga motindog sa iyang presensya, sa pag-alagad, ug sa paghalad.^[f]”

¹² Busa nagsugod na dayon sa pagtrabaho ang mosunod nga mga Levita:

Sa pamilya ni Kohat: si Mahat nga anak ni Amasai ug si Joel nga anak ni Azaria.

Sa pamilya ni Merari: si Kish nga anak ni Abdi ug si Azaria nga anak ni Jehalelel.

Sa pamilya ni Gershon: si Joa nga anak ni Zima ug si Eden nga anak ni Joa.

¹³ Sa mga kaliwat ni Elizafan: si Shimri ug si Jeil.

Sa mga kaliwat ni Asaf: si Zacarias ug si Matania.

¹⁴ Sa mga kaliwat ni Heman: si Jehiel ug si Shimei.

Sa mga kaliwat ni Jedutun: si Shemaya ug si Uziel.

¹⁵ Gitigom nila ang ilang isigka-Levita ug nanghinlo sila sa ilang kaugalingon. Unya gihinloan nila ang templo sa Ginoo sumala sa gimando sa hari, subay sa giingon sa Ginoo. ¹⁶ Nanulod ang mga pari sa templo sa paghinlo niini. Gipagawas nila ngadto sa hawanan sa templo ang tanan nga ilang nakita nga kagamitan nga giisip nga mahugaw. Ug gikuha kini sa mga Levita ug gidala sa yuta sa Kidron.

¹⁷ Nagsugod sila sa paghinlo sa templo sa unang adlaw sa unang bulan, ug sa ikawalo ka adlaw nakaabot sila sa balkonahe sa templo sa Ginoo. Gipadayon nila ang paghinlo sa templo sa sulod sa lain pa gayod nga walo ka adlaw. Ug nahuman nila ang pagpanghinlo sa ika-16 nga adlaw sa mao gihapon nga bulan. ¹⁸ Pagkahuman, nangadto sila kang Haring Hezekia ug miingon, “Mahal nga Hari, nahinloan na namo ang tibuok templo sa Ginoo, apil ang halaran nga sunoganan sa halad nga sinunog ug ang tanang kagamitan niini, ug ang lamisa nga butanganan sa pan nga ginahalad matag adlaw ug ang tanan usab nga kagamitan niini. ¹⁹ Nahinloan na usab namo ug naandam ang tanang kagamitan nga gisalikway ni Haring Ahaz sa mga panahon nga wala siya magmatinumanon sa Dios. Atua na kini karon sa atubangan sa halaran sa Ginoo.”

²⁰ Sayo sa pagkasunod nga adlaw, gitigom ni Haring Hezekia ang mga opisyal sa lungsod ug nangadto sila sa templo sa Ginoo. ²¹ Nagdala silag pito ka torong baka, pito ka hamtong nga laking karnero, pito ka nating karnero, ug pito ka laking kanding ingon nga halad sa paghinlo sa ilang gingharian, sa templo, ug sa Juda. Unya gisugo ni Haring Hezekia ang mga pari nga mga kaliwat ni Aaron sa paghalad niadto sa halaran sa Ginoo. ²² Busa giihaw sa mga pari ang mga torong baka ug gisablig ang dugo niini sa halaran. Sunod, giihaw nila ang mga laking karnero ug gisablig usab ang dugo niini sa halaran. Unya ang mga batan-ong karnero na usab ang giihaw ug gisablig ang dugo niini sa halaran. ²³ Ang mga kanding nga halad alang sa paghinlo gidala nila sa hari ug sa mga tawo nga mipatong sa ilang mga kamot niini. ²⁴ Unya giihaw sa mga pari ang mga kanding ug gibubo ang dugo niini sa halaran ingon nga halad sa paghinlo aron mahinloan ang sala sa tanang mga Israelinhon, kay nagsugo ang hari nga maghalad ug mga halad nga sinunog ug mga halad sa paghinlo alang sa tanang Israelinhon.

²⁵ Unya gibutang ni Hezekia ang mga Levita sa templo sa Ginoo nga nagdala ug mga simbal, harpa, ug mga lira. Kini sumala sa mando sa Ginoo kang Haring David pinaagi kang Gad nga propeta ni David ug kang Propeta Natan. ²⁶ Mipahimutang ang mga Levita nga nagdala sa mga instrumento ni Haring David, ug ang mga pari nga nagdala sa mga trumpeta.

²⁷ Unya nagmando si Hezekia nga ihalad sa halaran ang mga halad nga sinunog. Sa pagsugod sa paghalad, nagsugod usab sa pag-awit ang mga tawo ngadto sa Ginoo, nga dinuyogan sa mga trumpeta ug uban pa nga mga instrumento ni David nga hari sa Israel. ²⁸ Misimba ang tibuok katilingban sa Ginoo samtang nagaawit ang mga mag-aawit ug nagatukar ang mga tigtrumpeta. Nagpadayon kini hangtod nahuman ang paghalad sa tanan nga halad nga sinunog. ²⁹ Pagkahuman sa paghalad, nangluhod si Haring Hezekia ug ang tanan nga kauban niya ug misimba sa Ginoo. ³⁰ Gimandoan ni Haring Hezekia ug sa iyang mga opisyal ang mga Levita nga modayeg sa Ginoo pinaagi sa mga awit ni Haring David ug ni Asaf nga propeta. Busa malipayon sila nga nagaawit ug mga awit sa pagdayeg samtang nangluhod sila sa pagsimba sa Dios.

³¹ Unya miingon si Hezekia, “Karon nga nahalad na ninyo ang inyong kaugalingon ngadto sa Ginoo, dali kamo ug dad-a ngadto sa templo sa Ginoo ang inyong mga halad ug ang mga halad sa pagpasalamat.” Busa nagdala ang mga tawo niini nga mga halad ngadto sa templo sa Ginoo, ug ang uban kinabubut-on nga nagdalag mga halad nga sinunog. ³² Mao kini ang gidaghanon sa mga halad nga sinunog nga gidala sa mga tawo: 70 ka torong baka, 100 ka laking karnero, ug 200 ka nating karnero. ³³ Nagdala usab silag 600 ka torong baka ug 3,000 ka karnero ug kanding. ³⁴ Apan diotay ra ang mga pari nga moihaw sa mga hayop nga ihalad, busa mitabang kanila ang ilang mga paryente nga mga Levita hangtod nga nahuman ang trabaho, ug hangtod nga nakapanghinlo na sa ilang kaugalingon ang uban pa nga mga pari. Kay mas nagmatinumanon pa man ang mga Levita sa paghinlo sa ilang kaugalingon kaysa mga pari. ³⁵ Daghan kaayo ang mga halad nga gisunog, apil na niini ang mga tambok sa mga hayop nga gihalad alang sa maayong relasyon, ug mga halad nga ilimnon nga gihalad uban sa mga halad nga sinunog. Niining paagiha, nabalik pag-usab ang mga buluhaton sa templo sa Ginoo. ³⁶ Nalipay pag-ayo si Hezekia ug ang mga tawo tungod kay pinaagi sa tabang sa Dios dali ra nilang nahimo kining tanan.