Read the Gospels in 40 Days
Oxcˈal lajuj u tijoxelab ri Jesús quetak bic
10 Te cˈu riˈ ri Jesús xeuchaˈ oxcˈal lajuj u tijoxelab chic. Pa cacabil xeutak bic rech quenabej bi chuwäch. Xebeˈ cˈu pa ronojel tinimit, xukujeˈ jawijeˈ chiˈ ri rajwaxic queˈ wi na ri Jesús. 2 Xubij ri Jesús chque: Kas nim ri jachˈ, xa cˈu e quieb oxib ri ajchaquib. Chibochiˈj baˈ ri Rajaw ri jachˈ chi cheutaka bi ajchaquib pa ru jachˈ, ―cächa chque. 3 ¡Jix baˈ! Quixintak bic jeˈ ta ne chi ri ix, ix alaj tak chij chquixol ri utiw. 4 Miwucˈaj bi i borxa che ri i rajil. Micˈam bi ri i chim, micˈam cˈu bi ri i xajäb. Mixtaqˈui che tzij pa tak ri be rech man quixbeytaj taj. 5 Apachique ja ri quixoc wi, chibij nabe: Chuxlan baˈ canimaˈ ri winak ri e cˈo pa we ja riˈ, ―quixcha chque. 6 We cˈo jachin jun winak cho ri ja riˈ ri kas craj chi cuxlan ranimaˈ, cucˈamowaj na waˈ ri i tzij re tewchibal, cuxlan cˈu na ranimaˈ. Are cˈu we man cˈolic, man cäcanaj tä can ri tewchibal pa qui wiˈ ri winak re ri ja riˈ. 7 Chixcanaj can pa ri jun ja riˈ. Xak mixbin chiˈ tak ja. Quitij na ri cäyiˈ chiwäch, rumal chi yaˈtal che ri ajchac chi cucˈam ri tojbal re ru chac, ―cächa chque. 8 Apachique tinimit ri quixopan wi, we quixquicˈulaj, chitija ri cäquiya chiwäch. 9 Chicunaj ri yawabib ri e cˈolic, chibij cˈu chque: “Nakaj ix cˈo wi che ru takanic ri Dios pa qui wiˈ ri winak,” ―quixcha chque. 10 Apachique tinimit ri quixopan wi, ri man quixquicˈulaj tä wi ri winak, chibij can waˈ chque aretak quixel bic: 11 “Xukujeˈ ne ri ulew re ri tinimit alak ri nacˈal chque ri kakan, cäkatotaˈ na can che kˈalajisabal chij alak chi man utz tä ri cäban alak. Chichˈobo baˈ chi nakaj chech alak cˈo wi ru takanic ri Dios pa qui wiˈ ri winak,” ―quixcha chque. 12 Quinbij cˈu chiwe chi pa ri kˈij ri cäpetic, ri cukˈat na tzij ri Dios, cätan na riˈ ri cˈäjisabal u wäch ri tinimit Sodoma chuwäch ri cˈäjisabal u wäch ri tinimit riˈ, ―xcha ri Jesús.
Waral cätzijox wi ri cäcaˈn ri winak ri man queniman taj
13 ¡Cˈäx iwe, winak re ri tinimit Corazín! ¡Cˈäx iwe, winak re ri tinimit Betsaida! We ta xeban ri cajmabal riˈ pa ri tinimit Tiro, pa ri tinimit Sidón, jas ri xebantaj iwucˈ ix, qˈuextajinak ta chi na ri canimaˈ ri winak jelaˈ, qui cojom ta chi catzˈiak ri cukˈalajisaj chi quebisonic. Xukujeˈ cˈo ta banom wi ri cukˈalajisaj chi are ri qui mac ri quebison che, ―cächaˈ. 14 Rumal riˈ cätan na ri cˈäjisabal qui wäch ri winak aj Tiro, aj Sidón chuwäch ri cˈäjisabal i wäch ix aretak cäkˈat na tzij pi wiˈ. 15 Ri ix cˈut, winak re ri tinimit Capernaum, ri sibalaj xinimarisaj iwib, cˈä pa ri kˈakˈ quixkasax wi na, ―xcha chque.
16 Xchˈaw chi ri Jesús, xubij: Apachique winak ri cutatabej ri i tzij ix, in riˈ ri quinutatabej. Apachin ri man nim tä quixrilo, in riˈ ri man nim tä quinril wi xukujeˈ. Apachin cˈu ri man nim tä quinrilo, man nim tä cäril wi riˈ ri xintakow lok, ―xcha chque ru tijoxelab.
Quetzelej lok ri oxcˈal lajuj tijoxelab
17 Rucˈ quicotem cˈut xetzelej lok ri oxcˈal lajuj tijoxelab rucˈ ri Jesús, xquibij: Kajaw, xukujeˈ ri itzelalaj tak espíritus queniman chke aretak cäkacoj ri biˈ la, ―xecha che.
18 Xubij ri Jesús chque: Ri in xinwil ri xuban ri Satanás, aretak xtzak lok chicaj jas cuban ri caypaˈ. 19 Ri in nu yoˈm ri i chukˈab rech quixcowinic quitacˈalej tak cumätz xukujeˈ tak ixterix. Nu yoˈm xukujeˈ ri i chukˈab chrij ronojel ri cuban ri ka Cˈulel, rech quixchˈacan na puwiˈ, man cˈo tä cˈu jas jun cˈäx ri cäcowin chubanic chiwe ix, ―cächaˈ. 20 Mixquicot baˈ rumal chi ri itzel tak espíritus queniman chiwe, xane are chixquicot na rumal chi e tzˈibam ri i biˈ chicaj, ―xcha chque.
Cäquicot ri ranimaˈ ri Jesús
21 Kas pa ri hora riˈ sibalaj xquicot ri Jesús rumal ri Lokˈalaj Espíritu, xubij: Maltiox che la, Tat, lal Rajaw ri cajulew, chi xban la chi ri ajnoˈjab, xukujeˈ ri cˈo quetambal man cäquichˈob tä waˈ we tzij riˈ. Xane xecˈut la chquiwäch winak ri man cˈo tä quetambal jeˈ ta ne e areˈ alaj tak acˈalab. Jeˈ, Tat, je riˈ ri utzalaj rayinic la, ―xcha ri Jesús che.
22 Xubij xukujeˈ: Ronojel ri cˈolic are jachom chwe in rumal ri nu Tat. Man cˈo tä jun ri kas retam jachin riˈ ri u Cˈojol ri Dios. Xak xuwi ri ka Tat retam. Man cˈo tä cˈu jun ri kas retam jachin riˈ ri Dios ka Tat, xane xak xuwi ri u Cˈojol. Apachin cˈu chuwäch ri craj ri u Cˈojol ri Dios cucˈut wi waˈ, xukujeˈ ri winak riˈ retam jachin riˈ ri Dios ka Tat, ―xcha ri Jesús.
23 Ri Jesús xutzolkˈomij rib cucˈ ru tijoxelab, xubij chque pa qui tuquiel wi: Utz que ri winak ri cäquil ronojel waˈ ri tajin quiwil ix, ―cächaˈ. 24 Jeˈ quinbij chiwe chi e cˈo qˈuia chque ri ojer tak kˈalajisal re ru Lokˈ Pixab ri Dios, xukujeˈ nimak tak takanelab ri xquirayij ri rilic jas ri quiwil ix, man xquil tä cˈut. Xquirayij u tatabexic jas ri quitatabej ix, man xquita tä cˈut, ―xcha ri Jesús chque.
Ri xban rumal ri utzalaj tataˈ aj Samaria
25 Xtaqˈui cˈu akˈan jun tijonel re ri Pixab che resaxic u pu chiˈ ri Jesús, xutaˈ che, xubij: Ajtij, ¿jas cˈu quinban in rech quinrik na ri cˈaslemal ri man cˈo tä u qˈuisic? ―xcha che.
26 Xubij ri Jesús che: ¿Jas riˈ ri tzˈibam pa ri Pixab? ¿Jas pu ri cäsiqˈuij la u wäch? ―xchaˈ.
27 Xchˈaw chi ri tijonel re ri Pixab, xubij: “Sibalaj chiwaj ri i Dios ri Iwajaw, chijiquiba ri i cˈux, chijiquiba ri iwanimaˈ chrij, chicojo ri i chomanic, chitija cˈu i chukˈab chubanic waˈ,” ―cächaˈ. “Chiwaj cˈu ri iwach winak jas ri ix quiwaj iwib,” ―cächa ri Lokˈ Pixab, ―xcha ri tataˈ.
28 Xubij ri Jesús che ri tataˈ: Kas tzij ri bim la. Bana baˈ la waˈ, cˈo cˈu na ri cˈaslemal la, ―xcha che.
29 Are cˈu ri tataˈ craj cukˈalajisaj rib chi jicom ranimaˈ, xubij cˈu che ri Jesús: ¿Jachin riˈ ri wach winak? ―xcha che.
30 Xchˈaw chi ri Jesús, xubij che: Jun achi xel bi pa ri tinimit Jerusalén, benam cˈu re pa ri tinimit Jericó. Xchap cˈu cumal elakˈomab pa ri be. Ri e areˈ xquesaj bi ri ratzˈiak, xquichˈayo. Xebeˈ cˈut, xquiya canok. Xa cˈu jubikˈ man xcäm ri achi, ―cächaˈ. 31 Xkaj cˈu bi jun chque ri sacerdotes aj Israel pa ri be riˈ. Aretak xril ri achi, naj xocˈow wi che. 32 Xopan xukujeˈ jun tataˈ Levita jawijeˈ cˈo wi ri achi. Aretak xril ri achi soctajinak, ri areˈ naj xocˈow wi che xukujeˈ. 33 Benak cˈu jun tataˈ aj Samaria pa ri be riˈ. Aretak xril ri achi ri soctajinak pol pa ri be, xel ranimaˈ che, xutokˈobisaj u wäch. 34 Xkeb rucˈ ri achi, xucoj cunabal chque ru soctajic, xupiso. Te riˈ xuya ri achi chrij ru quiej, xucˈam bi pa jun ja warbal, xrilij cˈu chilaˈ, ―cächaˈ. 35 Chucab kˈij aretak xel bic ri tataˈ aj Samaria, xresaj lok ru rajil, xuya niqˈuiaj che ri rajaw ri warbal, xubij che: “Bana baˈ la tokˈob chwe, chilij la we achi riˈ. Ronojel ri cäsach na la chrij, quintoj na che la aretak quintzelej lok,” ―xcha che, ―cächa ri Jesús. 36 Ri Jesús xutaˈ che ri tijonel, xubij: ¿Jas ri chomanic la? ¿Jachin chque ri oxib winak riˈ are ri kas rach winak ri achi ri xchap cumal ri elakˈomab? ―xcha che.
37 Xchˈaw chi ri tijonel re ri Pixab, xubij: Ri xutokˈobisaj u wäch, are kas rach winak, ―xchaˈ.
Xubij cˈu ri Jesús che: Ri lal, bana baˈ la junam jas ri xuban ri tataˈ aj Samaria, ―xcha che.
Ri Jesús copan cho cachoch ri nan María, ri nan Marta
38 Xutakej ru be ri Jesús, e rachiˈl cˈu ru tijoxelab. Xeopan pa jun alaj tinimit. Jun ixok, Marta u biˈ, xeucˈulaj cho rachoch. 39 Ri nan Marta cˈo jun u chakˈ, María u biˈ. Xtˈuyi cˈu ri nan María chuwäch ri Jesús chutatabexic ri cubij. 40 Sibalaj latzˈ cˈu u wäch ri nan Marta rumal rech ri qˈuia u chac. Xopan rucˈ ri Jesús, xubij che: Kajaw, ¿a xak quil la chi ri nu chakˈ quinuya can nu tuquiel chubanic ri chac? Bij ba la che chi chinutoˈ, ―xcha che.
41 Xchˈaw ri Jesús, xubij che: Marta, Marta, sibalaj are cachomaj ri a chac. Tzbenak awanimaˈ rucˈ. 42 Cˈo cˈu ri kas rajwaxic. Are cˈu ri María are xuchaˈ ri utz na, man quesax tä cˈu waˈ che, ―xcha ri Jesús che.
Ri Jesús cucˈutu jas u banic orar
11 Ri Jesús tajin cuban orar pa jun cˈolibal chic. Aretak xtoˈtajic, jun chque ru tijoxelab xubij che: Kajaw, chujitijoj la chubanic orar, jeˈ jas ri tat Juan xucˈut chquiwäch ru tijoxelab, ―xcha che.
2 Xubij ri Jesús chque: Aretak quiban orar, chibij:
Ka tat, ri lal cˈo la pa ri caj,
chnimarisax ta na u kˈij ri biˈ la.
Chtakan ta na la pa qui wiˈ
conojel winak.
Chban ta baˈ ri rayibal la
cho ruwächulew,
jas ri cäban ucˈ la chilaˈ chicaj.
3 Ya la ri ka wa ronojel kˈij.
4 Sacha la ri ka mac,
jeˈ jas ri uj xukujeˈ cäkasach
ri qui mac ri cäcaˈn cˈäx chke.
Mäya la chke chi cujtakchiˈx che mac,
xane chujtoˈ la cho ri Itzel, ―quixcha na, ―xcha ri Jesús chque.
5 Xukujeˈ xubij ri Jesús chque: We cˈo jun chiwe ri cˈo jun awachiˈl, copan ta awucˈ pa niqˈuiaj akˈab, cubij chawe: “Wachiˈl, quinjal ta na oxib caxlan wa chawe. 6 Xa cˈo jun wachiˈl chic petinak pa ri be, opaninak cˈu wucˈ cho wachoch. Man cˈo tä cˈu jas quinya che,” ―cächaˈ. 7 Are cˈu ri at catchˈaw ta lok, cabij che: “Maya latzˈ chwe. Tzˈaptal chi ri uchibe. Ri walcˈual cˈut e kˈoyol chi wucˈ in. Man quincowin taj quinwalijic chutzucuxic jas quinya chawe,” ―catcha che. 8 Pune man cawaj catwalij riˈ chuyaˈic ri wa che rumal cˈu rech chi are ri awachiˈl ri cutaˈ tokˈob chawe, kas catwalij na riˈ rumal chi ri awachiˈl man cutänaba tä ru taˈic tokˈob, caya na ronojel ri rajwaxic che, ―cächaˈ. 9 Je riˈ quinbij chiwe: Chitaˈ baˈ, cˈo cˈu cäyaˈtaj na chiwe. Chitzucuj na, cˈo na ri quiriko. Chixcˈorcˈotok, cäjakataj na ri uchija chiwäch. 10 Apachin cˈu ri cˈo jas cutaˈ, cucˈam cˈu na waˈ. Ri winak ri cˈo cutzucuj, cˈo na ri curiko. Ri winak ri cäcˈorcˈotic, cäjakataj na ri uchija chuwäch, ―xcha ri Jesús chque.
11 ¿A cˈo lo jun chiwe ix, ri ix tataˈib, we ta ri a cˈojol cutaˈ ru wa, ri at cˈut caya jun abaj che? We ta cutaˈ jun u cär, ¿a caya lo jun cumätz che chuqˈuexwäch ri cär? 12 We cutaˈ jun u sakmol, ¿a caya ne lo jun ixterix che? ¡Man jeˈ taj! ―cächaˈ. 13 We ri ix ri ix ajmaquib iwetam ri qui sipaxic utzalaj tak jastak chque ri iwalcˈual, ¿a ma tä ne ri i Tat ri cˈo chilaˈ chicaj cuya na ri Lokˈalaj Espíritu chque ri winak ri cäquitaˈ waˈ che? ―xcha ri Jesús chque.
Cäban tzijtal chrij ri Jesús chi cˈo u chukˈab rumal ri Beelzebú
14 Ri Jesús tajin cäresaj bi jun itzelalaj espíritu ri cuban memal. Aretak xel bi ri itzelalaj espíritu, xcowinic xchˈaw ri achi ri mem nabe. Xquicajmaj cˈu waˈ ri winak. 15 E cˈo jujun chque ri winak xquibij: Waˈ we achi riˈ queresaj bi ri itzel tak espíritus rucˈ ru chukˈab ri Beelzebú ri qui nimal ri itzel tak espíritus, ―xechaˈ.
16 E cˈo juleˈ chic ri xquicoj qui chukˈab che resaxic u pu chiˈ ri Jesús che rilic jas ri cubano. Xquitaˈ che chi cuban jun cajmabal cˈutbal ajchicaj chquiwäch. 17 Ri Jesús retam ri qui chomanic, xubij chque: Jun tinimit ri u banom quieb, ri cächˈojin na ri juchˈob chrij ri juchˈob chic, cuqˈuis cˈu na rib ri tinimit riˈ. Quewulix na conojel tak ri ja pa ri chˈoj. Xukujeˈ jun achalaxic ri u banom quieb, ri quechˈojinic, cusach cˈu na rib qui wäch. 18 Xukujeˈ we ri Satanás cächˈojin chrij chbil rib, ¿jas cˈu lo cuban riˈ chujekbaxic ri u takanic ri areˈ? ―cächa ri Jesús. Quinbij waˈ rumal chi ri alak cäbij alak chi quinwesaj bi ri itzel tak espíritus rumal ri Beelzebú. 19 We ri in quinwesaj bi ri itzel tak espíritus rucˈ ru chukˈab ri Beelzebú, ¿jachin cˈu cuya ri qui chukˈab ri tijoxelab alak rech jeˈ cäcaˈn waˈ xukujeˈ? Ri e areˈ jeˈ cäquicˈut na chi sachinak ri alak. 20 We ri in quinwesaj bi ri itzel tak espíritus rucˈ ru chukˈab ri Dios, quel cubij waˈ chi cämic riˈ ri Dios u chaplem takanic waral, ―xcha ri Jesús chque.
21 We cˈo jun achi ri sibalaj cˈo u chukˈab, utz cˈu cuban chuchajixic ri rachoch cucˈ chˈojibal re chˈichˈ, man cˈo tä ri cäbanow cˈäx riˈ chque ri jastak re. 22 We copan ne jun ri cˈo na u chukˈab chuwäch ri achi riˈ, cächˈacan cˈu puwiˈ, queresaj cˈu bi conojel ru chˈojibal tak chˈichˈ ri xucuˈbisaj wi u cˈux chquij. Queujach na bi ri jastak ri xeutokij chquiwäch ri rachiˈl, ―cächaˈ. (Jeˈ xinchˈacan in puwiˈ ri Satanás,) ―xcha ri Jesús chque.
23 Apachique winak ri man craj tä cubano jas ri quinbij, cuban u cˈulel riˈ chwe. Apachin cˈu ri man quinutoˈ tä che qui mulixic ri nu chij, waˈ we winak riˈ are junam rucˈ jun winak ri xa queujabuj, ―xcha chque.
Waral cätzijox wi ri cuban jun itzelalaj espíritu cätzelejic
24 Aretak jun itzelalaj espíritu quel bi che jun winak, xak cäwacatalob chi pa tak ri juyub ri quetzˈinowic ri man cˈo tä wi joron, cutzucuj cˈu ri cuxlan wi. Man curik tä cˈut, xa je riˈ cuchomaj: “Quintzelej na bi cho wachoch jawijeˈ ri xinel wi lok,” ―cächaˈ. 25 Aretak copanic, curik cˈu ri ranimaˈ ri winak jeˈ ta ne jun ja ri ya mesom chic, ri ya banom chi u banic waˈ. 26 Queˈ cˈut, queucˈama chi lok wukub itzelalaj tak espíritus ri e cˈäx na chuwäch ri areˈ. Conojel queboquic, quejeki cˈu chilaˈ. Chuqˈuisbal ri u bantajic ri winak riˈ ri e cˈo ri itzelalaj tak espíritus che, sibalaj cänimataj na chuwäch ri nabe u banic, ―xcha chque.
Waral cätzijox wi jas riˈ ri kas utzil
27 Ri Jesús tajin cutzijoj waˈ we tzij riˈ, co xchˈaw jun ixok chquixol ri winak, xubij: ¡Utz re ri chichuˈ ri xil wäch la rumal, ri xqˈuiyisan la! ―xcha riˈ.
28 Xubij cˈu ri Jesús: ¡Are utz na que ri winak ri quetow ru Tzij ri Dios, queniman cˈu che! ―xcha chque.
Ri lawalo tak winak cäquitaˈ jun etal cajmabal che ri Jesús
29 Aretak ri winak xquimulij quib cho ri Jesús, xuchaplej qui tzijobexic, xubij chque: Xa e lawalo tak winak ri winak re ri kˈij junab riˈ. Xak cäcaj chi quinban jun etal ri cajmabal chquiwäch. Man cäbantaj tä cˈu na jun etal chquiwäch, xane xak xuwi ri etal re ri ka mam Jonás, kˈalajisal re ru Lokˈ Pixab ri Dios ojer. 30 Ri in, in riˈ ri Ralcˈual ri Dios ri Kas Winak, in riˈ ri etal chque ri winak re we kˈij junab riˈ, jeˈ jas ri ka mam Jonás are xoc che jun etal chquiwäch ri winak ri xecˈoji pa ri tinimit Nínive, ―cächaˈ. 31 Ri chichuˈ ri xcˈoji che nim takanel pa qui wiˈ conojel ri winak aj Seba cätaqˈui na cucˈ ri winak re we kˈij junab riˈ pa ri kˈatän tzij ri cäpetic. Cächˈaw cˈu na ri ixok riˈ chiwij ix rumal chi xel lok ri areˈ pa ru tinimit ri sibalaj naj cˈo wi, xopan cˈu rucˈ ri nim takanel Salomón ojer chutatabexic ri nojibal u tijonic. Chiwilampe ix chi cˈo Jun waral ri nim na u banic chuwäch ri nim takanel Salomón. 32 Ri winak cˈut aj Nínive, quetaqˈui na junam cucˈ ri winak re we kˈij junab riˈ pa ri kˈatän tzij. Quechˈaw cˈu na ri winak aj Nínive chiwij ix rumal chi xquiqˈuex canimaˈ, xquiqˈuex cˈu qui chomanic rumal ri xutzijoj ri ka mam Jonás chque. Cˈo cˈu jun waral ri nim na u banic chuwäch ri ka mam Jonás, ―xcha ri Jesús.
Waral cäkil wi ri tijonic chrij ri sakil
33 Man cˈo tä jun winak ri cutzij jun chäj, o jun candela, te cˈu riˈ cuchˈuku, cuya waˈ chuxeˈ jun chicäch. Xane cutzucˈuba waˈ chicaj rech cuya sakil chquiwäch ri winak ri queboc pa ja, ―cächaˈ. 34 Ri a wakˈäch e are jeˈ jas jun chäj ri cuya sakil chawe. We utz ri a wakˈäch, kˈalaj ri be chawäch. We man utz ri a wakˈäch, man kˈalaj tä ri be chawäch. 35 Chawila baˈ chi ri sakil ri cˈo awucˈ man cäqˈuextaj tä riˈ pa kˈekumal. 36 We cˈo ri sakil chawäch, man cˈo tä ne jubikˈ ri kˈekumal, cawil baˈ na ronojel pa sakil, jeˈ jas ri cuban jun chäj, o jun candela chawäch, cätununic, ―xcha ri Jesús.
Ri Jesús queuyaj ri tataˈib fariseos xukujeˈ ri tijonelab re ri Pixab
37 Aretak ri Jesús xtoˈtaj chubixic waˈ, xchˈaw jun tataˈ fariseo, xubochiˈj chi cäwiˈ rucˈ cho ja. Xeˈ cˈu ri Jesús, xoc bi pa ri ja, xtˈuyi chiˈ ri mesa. 38 Ri fariseo xrilo chi aretak xoc ri Jesús che ri wiˈm, man xuban tä ri cubij pa ri qui pixab ri fariseos, ri e nakˈatal chubanic aretak cäban ri chˈajow kˈabaj. Ri fariseo jun wi xrilo. 39 Xubij ri Kajaw Jesús che: Ri alak fariseos, cächˈaj alak ri rij ri lak xukujeˈ ri rij ri vaso. Are cˈu pa animaˈ alak cˈo wi ri lawaloyil, cˈo ri itzel rayinic alak, ―cächaˈ. 40 ¡Con tak winak! ¿A mat etam alak chi ri Dios ri xbanow ri rij jun winak are riˈ ri xbanow ri ranimaˈ xukujeˈ? 41 Bana baˈ alak utzil rech quel na ri etzelal pa ri animaˈ alak. Je riˈ ronojel cäcanaj na can chˈajchˈoj, ―cächaˈ.
42 ¡Cˈäx ech alak, fariseos! Ri alak cäya alak ru lajujil ri kˈebun, ri ruda, xukujeˈ ronojel u wäch ichaj. Cäya cˈu can alak ri u banic ri utzil, man kas tä cˈu lokˈ ri Dios chuwäch alak. Are cˈu waˈ ri rajwaxic cäban na alak, man cäya tä cˈu can alak ru banic ri juleˈ chic, ―cächaˈ.
43 ¡Cˈäx ech alak, fariseos! Caj alak ri tˈuyulibal quech nimak qui banic pa ri rachoch Dios, xukujeˈ caj alak chi nim quil wi alak, chi utz chˈabexic alak cäban pa tak ri be, ―cächaˈ.
44 ¡Cˈäx ech alak, fariseos, xukujeˈ ri alak tijonelab re ri Pixab! Ri alak onojel alak xak quieb wäch alak. Ri alak junam alak cucˈ ri mukubal ri man queilitaj taj. Quebin cˈu ri winak pa qui wiˈ ri mukubal, man quetam taj chi cˈo kˈayinak tak bak chupam, ―xchaˈ.
45 Jun chque ri tijonelab re ri Pixab xchˈawic, xubij che: Ajtij, aretak cäbij la waˈ, uj xukujeˈ cujyokˈ la, ―xcha che.
46 Xubij cˈu ri Jesús chque: ¡Cˈäx ech alak xukujeˈ, alak tijonelab re ri Pixab! Rumal chi cäya alak qˈuia tak pixab chque ri winak jeˈ ta ne chi e nimak tak ekaˈn ri cäya alak chquij. Cˈäx cˈu ri quekaˈxic cumal ri winak. Ri alak cˈut man cˈo tä jas cäban alak che qui toˈic ri e areˈ, ―cächaˈ.
47 ¡Cˈäx ech alak! Queyac alak ri mukubal tak ja ri e mukum wi ri ojer tak kˈalajisal re ru Lokˈ Pixab ri Dios ri xecämisax cumal ri mam alak. 48 Kas tzij chi ri alak, alak kˈalajisal tak que ri xcaˈn ri mam alak, xukujeˈ junam wäch alak cucˈ ri mam alak. E areˈ xecämisanic, ri alak cˈut queyac alak ri mukubal tak ja ri e mukum wi, ―cächaˈ.
49 Rumal rech waˈ cubij ri Dios rucˈ ru nojibal: “Queintak na bic kˈalajisal tak re ri Lokˈalaj nu Pixab, xukujeˈ juleˈ tak nu takoˈn chic. Ri winak cˈut quequicämisaj na jujun chque ri nu takoˈn. Jujun cˈut cäcaˈn na cˈäx chque,” ―xcha ri Dios, ―cächaˈ. 50 U bim waˈ ri Dios rech ri winak re tak we kˈij junab riˈ cäcˈäjisax qui wäch rumal ri qui cämisaxic conojel ri u kˈalajisanelab ri Dios ri e cämisam tzpa ru banic ru wächulew petinak lok. 51 Are cˈu tzje waˈ ru cämisaxic ri tat Abel, xukujeˈ ru cämisaxic ri tat Zacarías ri xcäm chquixol ri taˈbal tokˈob rucˈ ri lokˈalaj cˈolibal ri sibalaj äwas chi coc bi xa apachinok, ri cˈo pa ri nimalaj rachoch ri Dios. Jeˈ quinbij waˈ che alak chi ri winak re we kˈij junab riˈ, e are waˈ ri quequeklej na waˈ, ―xchaˈ.
52 ¡Cˈäx ech alak, tijonelab re ri Pixab! Etam alak jas u rikic ronojel u wäch noˈj. Cˈuˈm cˈu alak waˈ we etamanic riˈ chquiwäch ri juleˈ tak winak chic. Ri alak cˈut, man cäban tä alak jas u beyal ri etamanic riˈ, ―xcha ri Jesús chque.
53 Elem cˈu cuban bi ri Jesús, ri tijonelab re ri Pixab xukujeˈ ri fariseos sibalaj xpe coyowal che. Xquicoj qui chukˈab. Xquichap u cˈotic u chiˈ chquij qˈuia tak tzij. 54 Xquicˈacˈlebej cˈu u taˈic jun tzij pu chiˈ rech cäcaˈn tzijtal chrij.
Ri Jesús cuya tijonic chrij ri cawächil
12 Xquimulij cˈu quib sibalaj qˈuia winak je riˈ chi cäquitacˈalela quib. Ri Jesús xeutzijobej ru tijoxelab nabe, xubij chque: Chichajij iwib chuwäch ri qui chˈamil ri tataˈib fariseos. Ri chˈäm ri quinbij chiwe man kas tä chˈäm waˈ, xane are ri qui noˈj ri fariseos ri xak quieb qui wäch ri quinjunamaj rucˈ ri chˈäm, ―cächaˈ. 2 Man cˈo tä cˈu ri chˈuktalic ri mat cäkˈalajin na. Man cˈo tä cˈu ri cˈuˈtalic ri mat quetamataj na. 3 Ri i tzijom pa kˈekum, cätatabex na waˈ pa sakil. Ri i jasjatem xukujeˈ ri quiban pa ri ja, cätzijox na waˈ pa ri be, ―xcha chque.
Waral cätzijox wi jachin chuwäch ri rajwaxic cäkaxej wi kib
4 Quinbij cˈu chiwe ix, kachalal, chi mixej iwib chquiwäch ri quecämisan ri cuerpo, te cˈu riˈ man cˈo tä chi ri quecowin chubanic chiwe. 5 Quincˈut na in jachin chuwäch ri rajwaxic quixej wi iwib. Are chixej iwib riˈ chuwäch ri jun ri cäcowinic quixuqˈuiäk bi pa ri kˈakˈ aretak ix u cämisam chic. Jeˈ quinbij chiwe, are chixej iwib chuwäch waˈ, ―xcha chque.
6 ¿A mat quieb centavos queqˈuiyix wi job chiˈch? Man cˈo tä cˈu jun chque we alaj tak chicop riˈ ri cäsach pu jolom ri Dios. 7 Xukujeˈ retam ri Dios joropaˈ ri rismal i wiˈ e cˈolic. Mixej ba iwib. Más ix lokˈ na ix chquiwäch qˈuia tak chiˈch, ―xcha ri Jesús chque.
Ri Jesús cutzijoj jas cäcaˈn ri winak ri cukˈalajisaj ri Areˈ chquiwäch niqˈuiaj winak chic
8 Jeˈ quinbij chiwe chi apachin ri cutzijoj chquiwäch ri winak chi are wachiˈl in, in riˈ ri Ralcˈual ri Dios ri Kas Winak, quinbij na chquiwäch ri ángeles re ri Dios chi wech in we winak riˈ. 9 Apachin cˈu ri cubij chquiwäch ri winak chi man retam tä nu wäch in, quinbij cˈu na in chquiwäch ri ángeles re ri Dios chi man wetam tä u wäch we winak riˈ, ―cächa chque.
10 Apachique winak ri cäyokˈon chwe in, in riˈ ri Ralcˈual ri Dios ri Kas Winak, cäsach na u mac waˈ. Apachin cˈu ri cubij ri äwas u bixic chrij ri Lokˈalaj Espíritu re ri Dios, man cäsach tä na u mac riˈ, ―cächaˈ.
11 Aretak quixquichap ri winak, quixquicˈam bi chquiwäch ri qui nimakil ri winak re ri rachoch Dios o chquiwäch ri kˈatal tak tzij, xukujeˈ chquiwäch ri niqˈuiaj tak takanelab, mixej iwib che jas ri rajwaxic quibij o jas quitoˈbej iwib. 12 Are cˈu ri Lokˈalaj Espíritu cuya na chiwe pa we hora riˈ jas ri rajwaxic u bixic iwumal, ―xcha ri Jesús chque.
Waral cätzijox wi ri kˈinomalaj achi ri cuchomaj ri man jicom taj
13 Jun chque ri winak xubij che ri Jesús: Bij la che ri wachalal chi cuya we ri echbal, ―xcha riˈ.
14 Xchˈaw ri Jesús, xubij che: Tat, man in cojom tä che kˈatal tzij puwiˈ alak. Xukujeˈ man in cˈo tä che jachal echbal, ―xcha che.
15 Xubij cˈu chque conojel: Chilampe alak chi cächajij ib alak chuwäch ru rayixic qˈuia u wäch jastak ajuwächulew. Pune e cˈo qˈuia ri jastak re jun winak, man are tä riˈ ri cäyoˈw ru cˈaslemal, ―xcha chque.
16 Ri Jesús xucoj chi na jun cˈutbal chquiwäch, xubij: Cˈo jun achi ri sibalaj kˈinom. Sibalaj nim ru wächinic ri rulew xuyaˈ. 17 Cächoman cˈu ri achi pa ranimaˈ, cubij: “¿Jas quinban na? Man cˈo tä chi cˈolibal jawijeˈ quinya wi ri nu jal,” ―cächa riˈ. 18 Xuchomaj pa ranimaˈ, xubij: “Are waˈ ri quinban na. Queinyojij na ri nu cˈuja, queinyac na jujun chic más nimak. Quinya na ri nu jal, xukujeˈ tak ri jastak we chquipam waˈ. 19 Te cˈu riˈ aretak quintoˈtaj chubanic waˈ quinbij na chwe chbil wib: Tuxlanok, twoˈk, chabana a nimakˈij rumal chi e qˈuia ri jastak awe ri a cˈolom. Cuban na waˈ che qˈuia junab,” ―quincha na in, ―cächa ri Jesús. 20 Xubij cˈu ri Dios che: “¡Conalaj achi! Cämic chakˈab catcämic, quel na rawanimaˈ. ¿Jachin lo ajchakˈel can ri jastak ri a cˈolom?” ―xcha ri Dios che, ―cächa ri Jesús. 21 Je riˈ ri cucˈulmaj ri winak ri cumulij kˈinomal che chbil rib, man kˈinom tä cˈu waˈ cho ri Dios, ―xcha ri Jesús chque.
Ri Dios queuchajij ri ralcˈual
22 Xubij cˈu ri Jesús chque ru tijoxelab: Rumal riˈ quinbij chiwe chi mixoc il che ri i cˈaslemal, jas ri quitijo, jas ri iwatzˈiak quicojo. 23 Nim cˈu na u banic ri i cˈaslemal chuwäch ri wa. Nim na u banic ri i cuerpo chuwäch ri atzˈiak, ―cächaˈ. 24 ¡Cheiwilampe ri joj! Man cäquitic tä abix, man cˈo tä cˈu jachˈ cäcaˈno. Man cˈo tä jawijeˈ quequicˈol wi ri jastak que, man cˈo tä cˈu qui cˈuja. Are cˈu ri Dios quetzukuwic. Ri ix cˈut más ix lokˈ na chquiwäch ri chicop ajuwocaj, ―cächaˈ. 25 ¿Jachin ta cˈu ne chiwe ix cäcowinic cäcˈasi na quieb oxib junab chic xak pa re wi? Man cˈo taj, ―cächaˈ. 26 We man quixcowin tä chubanic jun jasach ri nitzˈ na, ¿jas che quixoc il chque ri juleˈ jastak chic? ―cächaˈ.
27 Chiwilampe ri cotzˈij, jas cäcaˈno queqˈuiyic. Man quechacun taj, man cˈo tä cˈu quiem cäcaˈno. Pune ta ne je riˈ, quinbij chiwe chi ri nim takanel Salomón ojer rucˈ ronojel ru kˈinomal man jeˈ tä ratzˈiak waˈ xucojo jas jun chque we cotzˈij riˈ. 28 We ri Dios jeˈ cuban waˈ che catzˈiak ri kˈayes ri e cˈo cämic pa juyub, chuwek cˈut queyiˈ pa ri kˈakˈ, ¿a mat cärilij riˈ ri Dios ri iwatzˈiak ix? ―cächaˈ. ¡Ay ri ix, ix achijab ri xak jubikˈ quixcojonic! 29 ¡Mixoc baˈ il che jas quitijo, mixej cˈu iwib rumal waˈ! 30 Conojel we jastak riˈ ronojel kˈij kas cäquitzucuj ri niqˈuiaj winak chic ajuwächulew. Ri i Tat cˈut retam jachique ri cajwataj chiwe ix, ―cächaˈ. 31 Chixchacun baˈ nabe chujiquibaˈxic ru takanic ri Dios, quirik cˈu na xukujeˈ ri niqˈuiaj jastak chic ri e rajwaxic chiwe, ―xcha ri Jesús chque.
Cˈo baˈ i kˈinomal chicaj
32 Pune ri ix man ix qˈuia taj, mixej baˈ iwib. Rumal chi cäquicot ranimaˈ ri ka Tat chuyaˈic chiwe chi quixcˈoji na pa ru takanic ri Dios. 33 Chiqˈuiyij ri jastak iwe, chisipaj ri rajil chque ri mebaˈib. Je riˈ cäyiˈ na chiwe jun iwechbal pa ri caj ri man cäkˈelob taj. Cäyiˈ na xukujeˈ jun kˈinomal chicaj ri man cˈo tä u qˈuisic. Man copan tä cˈu elakˈom chilaˈ, man cächicopir tä waˈ, ―cächaˈ. 34 Jun winak are amakˈel cuchomaj ri jastak re. We cˈo ri iwech ix pa ri caj, are quichomaj na ri cˈo chicaj, man xuwi tä riˈ ri cˈo cho ruwächulew, ―xcha ri Jesús chque.
Chiweyej na ru petbal ri Jesucristo
35 Chisucˈumaj baˈ iwib, chitzija cˈu ri i candela chucˈulaxic ri Iwajaw. 36 Jeˈ quibano jas ri cäcaˈn ri patäninelab ri queyeˈm u cˈulaxic ri qui patrón cätzelej lok pa jun cˈulanem, rech aretak culic, cächˈaw chiˈ ri porta, chanim cäquitor chuwäch. 37 Utz que ri patäninelab riˈ ri queriktaj na rumal ri qui patrón chi e cˈaslic aretak cätzelej lok. Kas tzij quinbij chiwe chi ri qui patrón queutˈuyubaˈ na chiˈ ri mesa, cusucˈumaj na rib rech cuya que ri qui wa, ―cächaˈ. 38 Pune ta cˈä teˈ cul ri qui patrón pa niqˈuiaj akˈab, pune sibalaj akˈab, we cärilo chi e cˈaslic, utz que ri patäninelab riˈ, ―xchaˈ. 39 Chichˈobo baˈ waˈ chi we ta jun ajchakˈel ja cäretamaj jachique hora copan ri elakˈom, cäcˈascˈat na riˈ, man cuyaˈ tä riˈ chi cocbex ri rachoch, ―cächaˈ. 40 Chiwila baˈ chi ri ix, ix sucˈumatal chic rumal chi cätzelej na lok ri Ralcˈual ri Dios ri Kas Winak pa ri hora ri man quichomaj taj, ―xcha ri Jesús chque.
Ri utzalaj patäninel rucˈ ri patäninel ri man utz taj
41 Te riˈ xubij ri tat Pedro che: Kajaw, ¿a xtzijoj la waˈ we cˈutbal riˈ xak xuwi chke uj? ¿A mat chque conojel? ―xcha che.
42 Xubij ri Kajaw Jesús: ¿Jachin lo ri jun utzalaj patäninel ri sibalaj cˈo u noˈj? We patäninel riˈ are cäcoj na rumal ru patrón pa qui wiˈ ri niqˈuiaj patäninelab chic rech cuya ri qui wa ronojel kˈij. 43 Utz re ri patäninel riˈ ri cäriktajic chi tajin cuban ru chac aretak copan ru patrón, ―cächaˈ. 44 Are kas tzij ri quinbij chiwe chi ri patrón cucoj na ri patäninel riˈ pa qui wiˈ conojel ri jastak re. 45 Kachomaj baˈ jas cucˈulmaj na we man utz tä cuban ri patäninel riˈ, xane ri areˈ cuchomaj chi xa cäbeytaj ru patrón, cuchaplej cˈu ri u banic cˈäx chque ri niqˈuiaj ajchaquib chic xukujeˈ chque ri ajicˈab, xukujeˈ ne cuchaplej u banic nimakˈij. Xa sibalaj cäwiˈc, xukujeˈ cäkˈabaric. 46 Xak teˈtalic cˈut cul ru patrón pa jun kˈij ri man cuchomaj tä riˈ ri patäninel, pa jun hora ri man retam taj. Kas tzij chi sibalaj cäcˈäjisax na u wäch ri patäninel riˈ rumal chi man jicom tä ri ranimaˈ chubanic ronojel ri xtakan wi ri rajaw, ―cächaˈ.
47 Ri patäninel ri cuchˈobo jas ru rayinic ru patrón, te cˈu riˈ man cujiquiba tä cˈu rib, man cäniman tä cˈu che, are cˈu waˈ we winak riˈ sibalaj cäcˈäjisax na u wäch. 48 Ri patäninel cˈut ri man cuchˈob tä ru rayinic ru patrón, cuban cˈut jachique ri takal wi u cˈäjisaxic u wäch, cätan na riˈ ri cˈäjisabal u wäch ri cäban na che. We jun winak cuya rib pa cˈolibal re ekleˈn, nim waˈ ri cätaˈ na che cumal ri niqˈuiaj winak chic. We ri winak qui jiquibam wi canimaˈ che jun winak chic, qˈuia cˈu ri utzil cäquitaˈ che we winak riˈ, ―xcha ri Jesús chque.
Ri Jesús cutzijoj ri chˈoj ri cäpe cho ruwächulew rumal
49 Xinpe in rech quinya tijonic chque ri winak ajuwächulew. We tijonic riˈ are jeˈ jas ru tˈikic kˈakˈ cho tak ri juyub. Cwaj ta na chi ya tajin cäcˈat chi we kˈakˈ riˈ, ―cächa chque. 50 Cˈo na jun nimalaj cˈäx ri rajwaxic quinriko. Cwaj ta na chi xbantaj ta can ri cˈäx riˈ, xintoˈtaj ta cˈu che, ―cächa ri Jesús. 51 ¿A quichomaj ix chi in petinak rech xa cäcˈoji utzil chquixol ri winak ajuwächulew? ¡Man jeˈ taj! Xane xinpe in chubanic chˈoj. 52 Tzcämic riˈ cächap na bi u banic we chˈoj riˈ. Job winak ri e cˈo pa jun ja cäquicˈulelaj na quib, ri oxib chquij ri quieb, ri quieb chic chquij ri oxib. 53 Cäbantaj na chˈoj, jun tataˈ cucˈulelaj na ru cˈojol, ru cˈojol cˈut cucˈulelaj na ru tat, xukujeˈ ri chichuˈ cucˈulelaj na ri ral ali, ri ali cucˈulelaj na ru nan, xukujeˈ ne ri jun ali chic cucˈulelaj na ri ralib chichuˈ, ri ralib chichuˈ cˈut cucˈulelaj na ri areˈ, ―xcha ri Jesús chque.
Ri Jesús cuya tijonic chrij ri kˈij junab riˈ
54 Xubij cˈu ri Jesús chque ri qˈuialaj winak: We quiwil ri sutzˈ ri cäpaki lok, chanim quibij: Craj cäpe jäb, ―quixchaˈ. Jeˈ cˈu cäcˈulmatajic, ―cächaˈ. 55 Aretak cäxuli ri quiäkikˈ, quibij: Cäpe na ri sakˈij, ―quixchaˈ. Jeˈ cäcˈulmatajic, ―cächaˈ. 56 ¡Ri alak, xa quieb wäch alak! Cächob alak ri u wo ri caj xukujeˈ ruwächulew. ¿Jas che man cächˈob tä alak jas u wäch waˈ we kˈij junab riˈ? ―xcha chque.
Rajwaxic chi jun winak cärutzirisaj rib rucˈ ru cˈulel
57 ¿Jas che man cächomaj tä alak jas riˈ ri kas jicom, jas riˈ ri man kas jicom taj? 58 Aretak queˈ alak cho ri kˈatal tzij achiˈl alak ri cˈulel alak, tijaˈ baˈ kˈij alak che rutzirisaxic ib alak pa ri be, rech man cäcˈam tä bi alak cho ri kˈatal tzij. Are cˈu ri kˈatal tzij cäjachow alak pu kˈab ri mayor. Ri mayor cˈut cäyoˈw can alak pa cheˈ. 59 Kas tzij ri quinbij chi man quel tä na alak pa cheˈ cˈä cätoj na alak ri qˈuisbal centavo re ri multa, ―xcha ri Jesús chque.
Copyright © 1997 by Wycliffe Bible Translators International