Print Page Options
Previous Prev Day Next DayNext

Read the Gospels in 40 Days

Read through the four Gospels--Matthew, Mark, Luke, and John--in 40 days.
Duration: 40 days
Kekchi (KEK)
Version
SAN LUCAS 10-12

Li Jesús quixtaklaheb li laje̱b xca̱cˈa̱l (70) chi cui̱nk chixchˈolobanquil li xya̱lal

10  Ut chirix chic a cˈaˈak re ru aˈin, li Ka̱cuaˈ quixsiqˈueb ru laje̱b xca̱cˈa̱leb (70) chic chi cui̱nk ut quixtaklaheb chi caˈcabil saˈ eb li junju̱nk chi tenamit ut saˈ eb li naˈajej li bar talajeˈnumekˈ cuiˈ. Ut quixye reheb, ―Relic chi ya̱l nabaleb li incˈaˈ nequeˈxnau xya̱lal. Abanan moco qˈuiheb ta li teˈxye li xya̱lal reheb. Chanchaneb li ru li acui̱mk li ma̱cˈaˈ aj sicˈol re. Joˈcan ut tinye e̱re nak te̱tzˈa̱ma chiru li Ka̱cuaˈ re nak aˈan tixtaklaheb laj cˈanjel chixchˈolobanquil li xya̱lal chiruheb. Ayukex biˈ ut chenauhak nak la̱in yo̱quin chi takla̱nc e̱re saˈ xya̱nkeb li xicˈ nequeˈiloc e̱re. Chanchanakex li cocˈ carner saˈ xya̱nkeb laj xoj. Incˈaˈ te̱cˈam xnaˈaj li cˈaˈak re ru ta̱cˈanjelak e̱re saˈ be, chi moco e̱tumin, chi moco xjalbal e̱xa̱b. Ut ma̱ ani aj iqˈuin texxakli̱k chi serakˈic saˈ be. Nak texcuulak saˈ junak cab, te̱qˈue xsahileb xchˈo̱l ut te̱ye, “Aˈ taxak li tuktu̱quil usilal chi cua̱nk saˈ li cab aˈin,” chaˈkex. Cui cha̱bileb li cuanqueb saˈ li cab aˈan, ta̱cua̱nk li tuktu̱quil usilal riqˈuineb joˈ xeye la̱ex. Cui ut incˈaˈ cha̱bileb, incˈaˈ ajcuiˈ ta̱cua̱nk li tuktu̱quil usilal riqˈuineb. Caˈaj cuiˈ e̱riqˈuin ban la̱ex ta̱cana̱k. Nak tex‑oc saˈ junak cab, aran texcana̱k. Incˈaˈ yo̱kex chixbeninquil e̱rib. Ut chetzacahak li cˈaˈru ta̱qˈuehekˈ e̱re xban nak laj cˈanjel tento tixcˈul lix tojbal. Nak texcˈulekˈ saˈ junak tenamit, checˈulak ut chetzaca li cˈaˈru ta̱qˈuehekˈ e̱re. Te̱qˈuirtesiheb li yaj li cuanqueb saˈ li tenamit aˈan ut te̱ye ajcuiˈ reheb nak yo̱ chak chi nachˈoc lix nimajcual cuanquilal li Dios. 10 Abanan cui texcuulak saˈ junak tenamit ut incˈaˈ texcˈulekˈ saˈ xya̱lal, tex‑e̱lk saˈ be ut tex‑oc xyebal, 11 “Lix poksil le̱ tenamit li xletz chi kok takachikˈchikˈi chokˈ retalil nak ta̱cha̱lk raylal saˈ e̱be̱n. Julticak e̱re nak lix nimajcual cuanquilal li Dios xcˈulun e̱riqˈuin, abanan incˈaˈ xecˈul”, chaˈkex reheb. 12 Relic chi ya̱l tinye e̱re nak toj cubenak caˈchˈin lix tojbal xma̱queb li tenamit Sodoma chiru lix tojbal xma̱queb li tenamit aˈin saˈ xkˈehil li rakba a̱tin.

Ra teˈxcˈul li tenamit cui incˈaˈ teˈxxo̱to xma̱c

13 Raylal cha̱lel saˈ e̱be̱n la̱ex li cuanquex saˈ li tenamit Corazín. Raylal cha̱lel saˈ e̱be̱n la̱ex li cuanquex saˈ li tenamit Betsaida. Cui ta quinba̱nu aran Tiro li milagro aˈin li xinba̱nu che̱ru ut cui ta quinba̱nu aran Sidón, ac najter raj queˈxqˈue li kˈes ru tˈicr chirixeb ut queˈxchunub raj rib saˈ cha ut queˈyotˈeˈ raj xchˈo̱leb ut queˈxjal raj xcˈaˈuxeb. 14 Joˈcan ut tinye e̱re nak saˈ xkˈehil li rakba a̱tin, kˈaxal cuiˈchic li raylal li te̱cˈul la̱ex chiru li raylal li teˈxcˈul eb laj Tiro ut eb laj Sidón. 15 Ut la̱ex li cuanquex saˈ li tenamit Capernaum, cˈajoˈ nak nequenimobresi e̱rib. ¿Ma nequecˈoxla nak ta̱taksi̱k e̱cuanquil toj saˈ choxa? Ta̱cubsi̱k ban e̱cuanquil nak textakla̱k saˈ xnaˈajeb li camenak. 16 Li ani ta̱abi̱nk re le̱ ra̱tin la̱ex, ta̱rabi ajcuiˈ li cua̱tin la̱in. Ut li ani ta̱tzˈekta̱na̱nk e̱re la̱ex, tinixtzˈekta̱na ajcuiˈ la̱in. Ut li ani natzˈekta̱nan cue la̱in, naxtzˈekta̱na ajcuiˈ li quitaklan chak cue, chan li Jesús.

Queˈsukˈi chak chixyebal resil li queˈtakla̱c cuiˈ li laje̱b xca̱cˈa̱l (70) chi cui̱nk

17 Queˈsukˈi chak li laje̱b xca̱cˈa̱l chi cui̱nk chi saheb saˈ xchˈo̱l ut queˈxye re li Jesús: ―At Ka̱cuaˈ, saˈ a̱cˈabaˈ la̱at nequeˈpa̱ban chiku eb li ma̱us aj musikˈej, chanqueb. 18 Li Jesús quixye reheb: ―La̱in quicuil laj tza chanchan rakˈ ca̱k nak quitˈaneˈ chak saˈ choxa. 19 La̱in xinqˈue e̱cuanquil. Usta te̱yekˈ li cˈantiˈ ut laj xo̱cˈ, ma̱cˈaˈ te̱cˈul. Xinqˈue e̱cuanquil saˈ xbe̱n laj tza ut ma̱cˈaˈ ta̱ru̱k tixba̱nu e̱re. 20 Misahoˈ saˈ e̱chˈo̱l xban nak cuan e̱cuanquil saˈ xbe̱neb li ma̱us aj musikˈej. Chisahokˈ ban e̱chˈo̱l xban nak tzˈi̱banbilak le̱ cˈabaˈ saˈ choxa, chan. 21 Saˈ li ho̱nal aˈan li Jesús quirecˈa xsahil xchˈo̱l xban li Santil Musikˈej. Quitijoc ut quixye: ―At inYucuaˈ, la̱at laj e̱chal re li choxa joˈ ajcuiˈ li ruchichˈochˈ. Ninbantioxi cha̱cuu xban nak xamuk li xya̱lal chiruheb li tzolbileb ut li cuanqueb xnaˈleb. Ut xacˈut li xya̱lal chiruheb li cubenakeb xcuanquil. Chanchaneb cocˈal. Xaba̱nu chi joˈcan xban nak joˈcan xcuulac cha̱cuu la̱at, chan li Jesús nak quitijoc. 22 Ut quixye reheb li cuanqueb aran: ―Chixjunil li cˈaˈak re ru xkˈaxtesi saˈ cuukˈ lin Yucuaˈ. Ma̱ ani nanaˈoc cuu la̱in li Cˈajolbej, caˈaj cuiˈ li Acuabej Dios. Ma̱ ani nanaˈoc ru li Acuabej Dios, caˈaj cuiˈ la̱in li Cˈajolbej. Ut ta̱naˈekˈ ajcuiˈ ru xbaneb li ani tincˈut cuiˈ li xya̱lal, chan li Jesús. 23 Quixsukˈisi rib riqˈuineb lix tzolom ut quixye reheb xjuneseb: ―Us xak e̱re la̱ex xban nak riqˈuin xnakˈ e̱ru yo̱quex chirilbal li cˈaˈru yo̱ chi cˈulma̱nc. 24 La̱in tinye e̱re nak nabaleb li profeta ut nabaleb li rey queˈraj raj rilbal li cˈaˈru yo̱quex chirilbal la̱ex, abanan incˈaˈ queˈru rilbal. Ut queˈraj raj rabinquil li cˈaˈru yo̱quex chirabinquil la̱ex, abanan incˈaˈ queˈru rabinquil, chan li Jesús reheb.

Takara li kas ki̱tzˈin usta xicˈ nocoeˈril

25 Jun aj tzolol chakˈrab quixye re li Jesús yal re xyalbal rix: ―At tzolonel: ¿Cˈaˈru us tinba̱nu re nak tincue̱chani li junelic yuˈam? chan. 26 Quichakˈoc li Jesús ut quixye re: ―La̱at nacacuil saˈ li Santil Hu. ¿Cˈaˈru naxye saˈ li chakˈrab?― 27 Ut aˈan quichakˈoc ut quixye: ―Chara li Ka̱cuaˈ la̱ Dios chi anchal a̱chˈo̱l, chi anchal a̱cua̱m, chi anchal a̱metzˈe̱u ut chi anchal a̱cˈaˈux. Ut chara la̱ cuas a̱cui̱tzˈin joˈ nak nacara a̱cuib la̱at, chan. 28 Ut li Jesús quixye re: ―Ya̱l li xaye. Ba̱nu aˈin ut ta̱cua̱nk a̱yuˈam chi junelic, chan. 29 Aˈan quiraj raj xti̱cobresinquil xchˈo̱l xjunes rib. Quixye re li Jesús: ―¿Ani tzˈakal li cuas cui̱tzˈin? chan. 30 Li Jesús quichakˈoc ut quixye re: ―Cuan jun li cui̱nk aj judío qui‑el Jerusalén ut yo̱ chi xic Jericó. Quicˈuleˈ xbaneb laj e̱lkˈ. Queˈxmakˈ chiru chixjunil li cˈaˈru cuan re. Queˈxtacuasi chi us ut co̱eb. Ca̱mc re li cui̱nk queˈxcanab. 31 Ut saˈ li be aˈan quinumeˈ jun laj tij. Quiril li cui̱nk tˈantˈo aran, aban ti̱c quinumeˈ. 32 Ut joˈcan ajcuiˈ quixba̱nu jun laj levita xcomoneb li nequeˈtenkˈan reheb laj tij. Quinumeˈ chixcˈatk li cui̱nk li tˈantˈo aran, abanan quinumeˈ chi ti̱c. 33 Ut quinumeˈ ajcuiˈ jun chic li cui̱nk saˈ li be aˈan, Samaria xtenamit. Eb laj Samaria xicˈ nequeˈril rib riqˈuineb laj judío. Abanan nak yo̱ chi numecˈ quiril li cui̱nk tˈantˈo aran ut quiril xtokˈoba̱l ru. 34 Quicuulac riqˈuin. Quixban lix yocˈolal riqˈuin vino ut aceite. Quixbati ru lix tochˈolal. Quixqˈue chirix lix cacua̱y ut quixcˈam saˈ jun li cab ut aran quixqˈue chi hila̱nc ut aˈan qui‑iloc re. 35 Joˈ cuulajak chic nak ac xic re li cui̱nk aj Samaria, quixqˈue cuib li tumin plata re laj e̱chal cab ut quixye re: ―Chacuil chi us li cui̱nk aˈin. Ut chixjunil li joˈ qˈuial chic ta̱sach, la̱in tintoj a̱cue saˈ insukˈijic, chan. 36 ¿Cˈaˈru nacacˈoxla la̱at? ¿Bar cuan reheb li oxib li queˈnumeˈ li tzˈakal ras ri̱tzˈin li quitˈaneˈ saˈ rukˈeb laj e̱lkˈ? chan. 37 Laj tzolol chakˈrab quichakˈoc ut quixye: ―Aˈ li qui‑uxta̱nan ru, chan. Ut li Jesús quixye re: ―Ayu ut joˈcan ajcuiˈ chaba̱nu la̱at, chan.

Li Jesús quixye nak us quixba̱nu lix María xban nak quirabi li ra̱tin

38 Ut nak yo̱queb chi xic li Jesús, queˈcuulac saˈ jun chˈina tenamit. Aran quihilan li Jesús saˈ rochoch jun li ixk xMarta xcˈabaˈ. 39 Lix Marta cuan jun li ri̱tzˈin xMaría xcˈabaˈ. Lix María quixchunub rib chiru li Jesús chirabinquil li cˈaˈru yo̱ chixyebal. 40 Abanan lix Marta caˈaj cuiˈ lix qˈuila cˈanjel yo̱ xcˈaˈux chirix. Quichal riqˈuin li Jesús ut quixye re: ―Ka̱cuaˈ, ¿ma incˈaˈ chˈaˈaj nacacuecˈa nak li cui̱tzˈin niquinixcanab chi cˈanjelac injunes? Ye re nak tinixtenkˈa, chan. 41 Li Jesús quichakˈoc ut quixye re: ―Marta, la̱at naxic a̱cˈaˈux chirix la̱ qˈuila cˈanjel xban nak caˈaj cuiˈ aˈan nacacˈoxla. 42 Abanan jun ajcuiˈ li cˈaˈru tento xba̱nunquil ut lix María xsicˈ ru aˈan. Li kˈaxal us xba̱nunquil, aˈan rabinquil li cˈaˈru ninye. Ut ma̱ ani ta̱ramok re chiru xba̱nunquil, chan li Jesús.

Li Jesús quixcˈut li tijoc chiruheb lix tzolom

11  Saˈ jun li cutan yo̱ chi tijoc li Jesús. Ut nak quirakeˈ chi tijoc, jun reheb lix tzolom quixye re: ―Ka̱cuaˈ, cˈut chiku li tijoc joˈ nak laj Juan quixcˈut li tijoc chiruheb lix tzolom, chan. Ut li Ka̱cuaˈ quixye reheb: ―Nak textijok, te̱ye chi joˈcaˈin:

Ka̱cuaˈ, cuancat saˈ li santil choxa, lokˈoninbil taxak la̱ santil cˈabaˈ. Chicha̱lk ta la̱ nimajcual cuanquilal. Chi‑uxk ta li nacacuaj joˈ saˈ choxa, joˈ ta ajcuiˈ saˈ ruchichˈochˈ.
Chaqˈue taxak ke li kacua kucˈa chi cuulaj cuulaj.
Ut chacuy chasach ta li kama̱c joˈ nak nakacuyeb xma̱c li nequeˈma̱cob chiku. Ut moa̱qˈue chi a̱le̱c. Choa̱col ban chiru li incˈaˈ us.

Ut quixye ajcuiˈ reheb li Jesús: ―Kayehak nak la̱ex cuan ta junak le̱ rami̱g. Ut texxic raj riqˈuin tuktu kˈojyi̱n ut te̱ye raj re, “At cuami̱g, ma̱re ta̱toˈoni oxibak incua. Jun li cuami̱g xchal chak chi najt ut xcˈulun cuiqˈuin saˈ cab. Ut ma̱cˈaˈ cuan cue re tinqˈue re.” Ut li jun li cuan chak saˈ cab ta̱chakˈok chak ut tixye, “Mina̱chˈiˈchˈiˈi. Tzˈaptzˈo chic li cab. La̱in ut eb lin cocˈal yo̱co chi hila̱nc. Incˈaˈ naru nincuacli chixqˈuebal a̱cue li cˈaˈru ta̱cuaj.” Moco xban ta nak rami̱g nak ta̱cuacli̱k chixqˈuebal re li cˈaˈru ta̱raj ru. Tixqˈue ban re xban nak yo̱k chixpatzˈbal ut re nak tixcanab xchˈiˈchˈiˈinquil. Joˈcan ut nak ninye e̱re: ―Nak ta̱paltok cˈaˈru e̱re, chextzˈa̱ma̱nk chiru li Dios ut aˈan tixqˈue e̱re. Chesicˈak ut te̱tau, chebokak ut li puerta ta̱tehekˈ che̱ru. 10 Cheba̱nu aˈan xban nak li ani natzˈa̱man chiru li Dios naqˈueheˈ re. Ut li ani naxsicˈ, naxtau. Ut li ani nabokoc, li puerta nateheˈ chiru. 11 ¿Ma cuan ta biˈ junak yucuaˈbej saˈ e̱ya̱nk tixqˈue junak pec re li ralal nak tixpatzˈ xcua re? Ut nak tixpatzˈ junak xcar re, ¿ma cˈantiˈ ta biˈ tixqˈue re? 12 Ut nak tixpatzˈ junak xmol, ¿ma aj xo̱cˈ ta biˈ tixqˈue re? 13 Cui la̱ex li moco cha̱bilex ta nequenau xqˈuebal li cˈaˈru cha̱bil re le̱ ralal e̱cˈajol, ¿ma tojaˈ ta chic le̱ yucuaˈ cuan saˈ choxa incˈaˈ tixqˈue li Santil Musikˈej re li ani tixtzˈa̱ma chiru? chan li Jesús reheb.

Kˈaxal nim xcuanquil li Jesús chiru xcuanquil laj tza

14 Li Jesús quirisi jun li ma̱us aj musikˈej riqˈuin jun li cui̱nk mem. Nak qui‑el li ma̱us aj musikˈej riqˈuin, naa̱tinac chic li cui̱nk. Ut chixjunileb li cuanqueb aran queˈsach xchˈo̱l xban li cˈaˈru quicˈulman. 15 Abanan cuanqueb ajcuiˈ li queˈyehoc re: ―Li cui̱nk aˈin na‑isin ma̱us aj musikˈej riqˈuin xcuanquil laj Beelzebú lix yucuaˈileb li ma̱us aj musikˈej, chanqueb. 16 Ut cuanqueb ajcuiˈ li queˈxtzˈa̱ma chiru li Jesús nak tixba̱nu junak li milagro yal re xyalbal rix. 17 Li Jesús quixnau li cˈaˈru yo̱queb chixcˈoxlanquil ut quixye reheb: ―Cui cuan jun te̱pak chi tenamit xicˈ teˈril rib chi ribileb rib, li jun te̱p chi tenamit aˈan tixsach xcuanquil xjunes rib. Ut cui cuan ta jun cabalak xicˈ teˈril rib chi ribileb rib, li jun cabal aˈan teˈxsach xcuanquil lix jun cablaleb. 18 Joˈcan ajcuiˈ laj tza. Cui xicˈ nequeˈril rib chi ribileb rib, ¿chan ta cuiˈ ru nak xakxo̱k lix cuanquilal? La̱ex nequeye nak riqˈuin xcuanquil laj tza nacuisi li ma̱us aj musikˈej. 19 Cui la̱in yo̱quin chirisinquil ma̱us aj musikˈej riqˈuin xcuanquil laj tza, ¿ani aj cuanquil nequeˈisin cuiˈ ma̱us aj musikˈej li nequeˈta̱ken e̱re la̱ex? Joˈcan nak aˈan eb ajcuiˈ teˈyehok re nak incˈaˈ ya̱l li yo̱quex chixyebal. 20 Cui ut riqˈuin xcuanquil li Dios nacuisiheb li ma̱us aj musikˈej, riqˈuin aˈan nacˈutun nak relic chi ya̱l ac xcˈulun saˈ e̱ya̱nk lix nimajcual cuanquilal li Dios. 21 Laj tza chanchan jun li cui̱nk cau rib ut cuan saˈ rukˈ lix chˈi̱chˈ re xcolbal rib. Yo̱k chixcˈacˈalenquil li rochoch. Ma̱cˈaˈ tixcˈul li cˈaˈru re xban nak yo̱k chixcˈacˈalenquil. 22 Abanan cui ta̱cha̱lk junak kˈaxal cau rib chiru aˈan, aˈan chic ta̱numta̱k saˈ xbe̱n ut ta̱makˈekˈ chiru lix chˈi̱chˈ li cau cuiˈ xchˈo̱l ut ta̱jeqˈui̱k li cˈaˈru re. 23 Li ani incˈaˈ na‑oquen chicuix, aˈan xicˈ ninril. Ut ani incˈaˈ natenkˈan cue, narisi xcuanquil li cˈaˈru ninba̱nu la̱in, chan li Jesús.

Laj tza ta̱sukˈi̱k cuiˈchic riqˈuin li ani incˈaˈ tixkˈaxtesi rib chi tzˈakal chiru li Cristo

24 Nak ac x‑el riqˈuin junak cui̱nk, li ma̱us aj musikˈej naxic saˈ li naˈajej bar ma̱cˈaˈ cuan chixsicˈbal bar ta̱oc chi hila̱nc. Naril nak incˈaˈ naxtau xnaˈaj. Naxye: ―La̱in tinsukˈi̱k cuiˈchic riqˈuin li cui̱nk bar xin‑el cuiˈ chak, chan. 25 Ut nak nacuulac riqˈuin naxtau li cui̱nk chanchan jun li cab ma̱cˈaˈ chic cuan chi saˈ. Mesunbil ut ac cauresinbil roybeninquil li ani ta̱oc chi saˈ. 26 Ut li ma̱us aj musikˈej naxsicˈ cuukub chic chi ma̱us aj musikˈej kˈaxal cuiˈchic numtajenak xma̱usilaleb chiru aˈan. Nequeˈoc chi cua̱nc riqˈuin li cui̱nk. Ut lix naˈleb li cui̱nk aˈan numtajenak chic xyibal ru chiru nak quicuan junxil. 27 Ut nak yo̱ chixyebal eb li a̱tin aˈin li Jesús, jun li ixk quia̱tinac chak chi cau saˈ xya̱nkeb li qˈuila tenamit, ut quixye: ―Us xak re li ixk li x‑alan a̱cue ut xtuˈresin a̱cue, chan. 28 Li Jesús quichakˈoc ut quixye: ―Kˈaxal cuiˈchic us chokˈ reheb li nequeˈabin re li ra̱tin li Dios ut nequeˈxba̱nu li cˈaˈru naxye.

Li tenamit queˈraj nak ta̱cˈutbesi̱k junak milagro chiruheb

29 Nak yo̱queb chi chˈutla̱c li qˈuila tenamit riqˈuin, li Jesús quixye reheb: ―Li cristian li cuanqueb saˈ eb li cutan aˈin incˈaˈ useb xnaˈleb. Teˈraj ta̱cˈutbesi̱k junak milagro chiruheb. Abanan ma̱ jun milagro ta̱cˈutbesi̱k chiruheb. Caˈaj cuiˈ li milagro li qui‑ux re laj Jonás, li quicˈutbesi̱c chiruheb junxil. 30 Li milagro li quixcˈul laj Jonás nak quicoleˈ, aˈan retalil chiruheb li tenamit Nínive nak aˈan taklanbil xban li Dios. Joˈcan ajcuiˈ la̱in li Cˈajolbej. Li milagro li tincˈul la̱in, aˈan jun retalil chiruheb li tenamit saˈ eb li cutan aˈin nak la̱in taklanbilin xban li Dios, chan. 31 Li ixk li quicuan chokˈ reina saˈ li tenamit li cuan saˈ li sur, ta̱cuacli̱k chak saˈ xkˈehil nak ta̱rakekˈ a̱tin saˈ e̱be̱n ut tixye nak cuan e̱ma̱c xban nak incˈaˈ xerabi li cua̱tin. Aˈan quichal chak toj saˈ xmaril li ruchichˈochˈ chirabinquil li cˈaˈru quixye laj Salomón xban nak cuan xnaˈleb. Ut la̱in kˈaxal cuiˈchic innaˈleb chiru laj Salomón ut cuanquin arin saˈ e̱ya̱nk. Abanan incˈaˈ nequepa̱b li cua̱tin. 32 Ut teˈcuacli̱k ajcuiˈ eb li queˈcuan saˈ li tenamit Nínive saˈ xkˈehil nak ta̱rakekˈ a̱tin saˈ e̱be̱n la̱ex li cuanquex saˈ eb li cutan aˈin. Ut teˈxye nak cuan e̱ma̱c xban nak eb aˈan queˈyotˈeˈ xchˈo̱l queˈxjal xcˈaˈux ut queˈpa̱ban nak quicuulac laj Jonás chixyebal ra̱tin li Dios reheb. Ut la̱in cuanquin arin saˈ e̱ya̱nk ut kˈaxal nim incuanquil chiru xcuanquil laj Jonás ut la̱ex incˈaˈ nayotˈeˈ e̱chˈo̱l incˈaˈ nequejal e̱cˈaˈux, chan li Jesús.

Li Cristo aˈan li kacutan saken

33 Ma̱ ani tixloch junak candil ut tixqˈue ta chi mukmu malaj ut tixqˈue rubel chacach. Naxqˈue ban saˈ junak naˈajej najt xteram re nak cua̱nkeb saˈ cutan li ani teˈoc saˈ li cab. 34 Li xnakˈ e̱ru chanchan jun li lámpara. Xban nak na‑iloc li xnakˈ e̱ru cuanquex saˈ cutan. Cui ta ma̱cˈaˈ li xnakˈ e̱ru cuanquex raj saˈ kˈojyi̱n. 35 Cui incˈaˈ us li kanaˈleb, cuanco saˈ kˈojyi̱n. Chanchano jun li mutzˈ li incˈaˈ na‑iloc. Cheba̱nu cue̱nt re nak junelic cua̱nkex saˈ cutan saken. 36 Joˈcan ut cui cuanquex saˈ cutan saken, moco cuanquex ta chic saˈ kˈojyi̱n. Cha̱bilak ban chic le̱ naˈleb. Xban nak cha̱bil le̱ naˈleb, chanchanakex chic jun li xam li nacutanobresin, chan.

Li Jesús quixkˈuseb laj fariseo ut eb laj tzolol chakˈrab

37 Ut nak li Jesús quirakeˈ chi a̱tinac riqˈuineb, jun reheb laj fariseo quixbok li Jesús chi cuaˈac saˈ rochoch. Qui‑oc li Jesús saˈ rochoch laj fariseo ut quichunla chi cuaˈac saˈ me̱x. 38 Laj fariseo quisach xchˈo̱l chirilbal nak li Jesús incˈaˈ quichˈajoc joˈ cˈaynakeb xba̱nunquil eb laj judío. 39 Li Jesús quixye re: ―La̱ex aj fariseo nequechˈaj li rix le̱ secˈ ut le̱ plato; abanan tzˈaj lix saˈ. La̱ex chanchanex li secˈ li tzˈaj xsaˈ xban nak numtajenak le̱ ma̱usilal ut li elkˈac nequeba̱nu. 40 La̱ex ma̱cˈaˈ e̱naˈleb. ¿Ma incˈaˈ nequenau nak li ani quiyoˈobtesin re li rix, aˈan ajcuiˈ li quiyoˈobtesin re lix saˈ? 41 Me̱rahi ru li cˈaˈru re jalan. Chesihak ban li cˈaˈru cuan e̱re reheb li nebaˈ. Cui te̱ba̱nu chi joˈcan cha̱bilakex chic chiru li Dios, chan. 42 Ra cha̱lel saˈ e̱be̱n la̱ex aj fariseo. Nequemayeja li junju̱nk saˈ xlaje̱tkil li isquiˈij, li ruda ut li cˈaˈak re ru chi ichajil li natiˈeˈ. Abanan incˈaˈ nequera li Dios ut incˈaˈ nequeba̱nu li ti̱quilal. Us xqˈuebal li junju̱nk saˈ xlaje̱tkil, abanan kˈaxal cuiˈchic tento xra̱bal li Dios ut xba̱nunquil li ti̱quilal. 43 Ra cha̱lel saˈ e̱be̱n la̱ex aj fariseo li nacuulac che̱ru cˈojla̱c saˈ li naˈajej kˈaxal lokˈ nak nequexxic saˈ li cab li nequechˈutub cuiˈ e̱rib. Ut nacuulac che̱ru nak ta̱qˈuehekˈ e̱lokˈal saˈ eb li be. 44 Ra cha̱lel saˈ e̱be̱n la̱ex aj tzolol chakˈrab ut la̱ex aj fariseo xban nak incˈaˈ us le̱ naˈleb. La̱ex aj caˈpacˈal u. Chanchanex li mukleba̱l li incˈaˈ nacˈutun. Yalak ani nanumeˈ saˈ xbe̱n xban nak incˈaˈ nequeˈxnau cˈaˈru cuan aran, chan. 45 Quichakˈoc jun reheb laj tzolol chakˈrab ut quixye re li Jesús: ―At tzolonel, riqˈuin li cˈaˈru yo̱cat chixyebal, yo̱cat chixcˈutbal kaxuta̱n la̱o.― 46 Ut li Jesús quixye: ―Ra ajcuiˈ cha̱lel saˈ e̱be̱n la̱ex aj tzolol chakˈrab. Kˈaxal a̱l li i̱k nequeqˈue saˈ xbe̱neb li cristian ut kˈaxal chˈaˈaj xcˈambal. La̱ex nequeye nak tento teˈxba̱nu chixjunil li naxye li chakˈrab. Abanan chi moco la̱ex nequexru xba̱nunquil. 47 Ra cha̱lel saˈ e̱be̱n la̱ex aj tzolol chakˈrab xban nak la̱ex aj caˈpacˈal u. Nequerutzˈuˈuji chak ru li queˈmukeˈ cuiˈ li profetas li queˈxcamsi le̱ xeˈto̱nil yucuaˈ. 48 Riqˈuin li ma̱usilal nequeba̱nu nacˈutun nak juntakˈe̱tex riqˈuineb le̱ xeˈto̱nil yucuaˈ. Eb aˈan queˈcamsin reheb li profeta ut la̱ex nequeyi̱b lix mukleba̱leb. 49 Li Dios, aˈan cuan xnaˈleb. Joˈcan nak quixye, “La̱in tintaklaheb li profeta ut eb li apóstol riqˈuineb. Saˈ xya̱nkeb aˈan cuan te̱camsiheb, ut cuan ajcuiˈ te̱ta̱keheb re xchapbaleb.” 50 Ut anakcuan la̱ex chic textojok rix lix camiqueb chixjunileb li profeta chalen chak saˈ xticlajic li ruchichˈochˈ. 51 Ya̱l nak la̱ex textojok rix lix camiqueb aˈan. Ta̱ticla̱k riqˈuin lix camic laj Abel ut toj riqˈuin lix camic laj Zacarías li quicamsi̱c chiru neba̱l chixcˈatk li templo ut li artal. 52 Ra cha̱lel saˈ e̱be̱n la̱ex, aj tzolol chakˈrab, xban nak nequemuk li xya̱lal chiruheb li tenamit. La̱ex incˈaˈ nequepa̱b li Dios, chi moco nequecanabeb chi pa̱ba̱nc li nequeˈraj raj pa̱ba̱nc, chan li Jesús reheb. 53 Ut nak quirakeˈ chixyebal eb li a̱tin aˈin, cˈajoˈ nak queˈjoskˈoˈ eb laj tzolol chakˈrab ut eb laj fariseo. Queˈoc chixchˈiˈchˈiˈinquil ut nabal li cˈaˈak re ru yo̱queb chixpatzˈbal re. 54 Yo̱queb chi patzˈoc re li Jesús yal re rilbal ma tixye junak a̱tin incˈaˈ us re nak ta̱ru̱k teˈxjit.

Ma̱cˈaˈ naru xba̱nunquil chi mukmu chi incˈaˈ ta ta̱naˈekˈ

12  Nak yo̱queb chi chˈutla̱c li qˈuila mil chi tenamit, yo̱queb chixtiquisinquil ribeb. Li Jesús qui‑oc chi a̱tinac riqˈuineb lix tzolom xbe̱n cua ut quixye: ―Me̱ba̱nu joˈ nequeˈxba̱nu laj fariseo. Aˈaneb aj caˈpacˈal u. Ma̱cˈaˈ naru na‑uxman chi mukmu chi incˈaˈ ta ta̱cˈutu̱nk. Ma̱cˈaˈ cuan chi mukmu chi incˈaˈ ta ta̱naˈekˈ. Ma̱cˈaˈ naru nayeman saˈ cab chi mukmu chiru kˈojyi̱n chi incˈaˈ ta ta̱e̱lk resil chi cutanquil. Ut ma̱cˈaˈ naru nayeman chi hasbanbil saˈ cab chi incˈaˈ ta ta̱abi̱k resil yalak bar.

Caˈaj cuiˈ li Dios tento xxucuanquil ru

Ex cuami̱g, la̱in ninye e̱re nak mexxucuac chiruheb li ani teˈraj camsi̱nc e̱re xban nak ma̱cˈaˈ naru teˈxba̱nu riqˈuin le̱ ra̱m. La̱in tinye e̱re ani li tento te̱xucua ru. Chexucua̱k ru li Dios li naru ta̱risi xyuˈam li junju̱nk ut cuan xcuanquil chixtaklanquil li a̱mej saˈ xbalba. Aˈan li tento te̱xucua ru. ¿Ma incˈaˈ ta biˈ nacˈayi̱c o̱b chi tzentzeyul chi cuib centavo? Kˈaxal cubenak xtzˈak, abanan ma̱ jun reheb aˈan nasach saˈ xchˈo̱l li Dios. Joˈcan ajcuiˈ li rismal le̱ jolom ajlanbileb chixjunil xban li Dios. Joˈcan nak mexxucuac chiruheb li xicˈ nequeˈiloc e̱re xban nak la̱ex kˈaxal terto e̱tzˈak chiruheb nabal chi tzentzeyul. La̱in tinye e̱re nak li ani naxye chiruheb li tenamit nak niquinixpa̱b, la̱in tinye chiruheb lix ángel li Dios nak aˈan cualal incˈajol. Ut li ani ta̱tzˈekta̱na̱nk cue chiruheb li tenamit, la̱in tintzˈekta̱na ajcuiˈ aˈan chiruheb lix ángel li Dios. 10 Li ani ta̱hobok cue la̱in li Cˈajolbej, ta̱cuyekˈ xma̱c xban li Dios. Abanan li ani ta̱majecua̱nk re li Santil Musikˈej incˈaˈ ta̱cuyekˈ xma̱c. 11 Nak texcˈamekˈ chiruheb li nequeˈtaklan saˈ li cab li nequeˈxchˈutub cuiˈ ribeb laj judío, malaj ut chiruheb laj rakol a̱tin ut chiruheb li cuanqueb saˈ xcuanquil, incˈaˈ yo̱kex chixcˈoxlanquil li cˈaˈru texsume̱nk cuiˈ malaj ut li cˈaˈru te̱ye, 12 xban nak li Santil Musikˈej tixcˈutbesi che̱ru saˈ li ho̱nal aˈan chanru texsume̱nk cuiˈ, chan li Jesús.

Incˈaˈ us nak junes li kabiomal takacˈoxla

13 Jun li cui̱nk quia̱tinac chak saˈ xya̱nkeb li qˈuila tenamit ut quixye re li Jesús: ―At tzolonel, ye re li cuas nak xjachak li jun cablal li quicanaba̱c chokˈ ke ut xqˈuehak cue li joˈ qˈuial tintzˈak la̱in, chan. 14 Aˈut li Jesús quixye re: ―At cui̱nk, la̱in incˈaˈ xakabanbilin chi rakoc a̱tin saˈ e̱be̱n chi moco xakabanbilin chixjachinquil le̱ jun cablal. 15 Ut quixye ajcuiˈ reheb chixjunileb li cuanqueb aran: ―Qˈuehomak retal li cˈaˈru te̱ba̱nu. Incˈaˈ yo̱kex chixrahinquil ru li biomal, xban nak moco riqˈuin ta kabiomal yoˈyo̱co, chan. 16 Ut quixye ajcuiˈ jun li jaljo̱quil ru a̱tin reheb. Quixye: ―Cuan jun li cui̱nk biom. Cuan jun xchˈochˈ cha̱bil ut nabal li acui̱mk na‑el chi saˈ. 17 Qui‑oc chixcˈoxlanquil ut quixye saˈ xchˈo̱l, “¿Cˈaˈru tinba̱nu? Ma̱cˈaˈ chic xnaˈaj li ru li cuacui̱mk”, chan. 18 Ut quixye, “Ninnau cˈaˈru tinba̱nu. Tinpoˈ li rochochil li ru li cuacui̱mk li cuanqueb. Ut tinyi̱b chic jalan ni̱nk chokˈ re̱kaj. Ut chi saˈ aˈan tinxoc chixjunil li ru li cuacui̱mk joˈ ajcuiˈ chixjunil li cˈaˈru cuan cue.” 19 Ut tinye: “Us xak cue. Cuan nabal cˈaˈru cue xocxo inban re tinnumsi nabal chihab. Anakcuan tinhila̱nk, tincuaˈak, tin‑ucˈak, ut ta̱sahokˈ saˈ inchˈo̱l”, chan. 20 Abanan li Dios quixye re, “Abi, at jip aj cui̱nk. Chiru a kˈojyi̱n aˈin tatca̱mk. Ut chixjunil li xocxo a̱ban, ¿ani aj e ta̱cana̱k cuiˈ?” 21 La̱in ninye e̱re: joˈcaˈin naxcˈul li naxcˈu̱la xbiomal saˈ ruchichˈochˈ ut riqˈuin li Dios ma̱cˈaˈ xbiomal, chan li Jesús.

Me̱cˈoxla chanru nak te̱numsi li cutan junju̱nk

22 Ut li Jesús quixye reheb lix tzolom: ―Mixic e̱chˈo̱l chixcˈoxlanquil chanru nak te̱numsi li cutan junju̱nk, chi moco riqˈuin li cˈaˈru te̱tzaca chi moco riqˈuin lix tikibanquil e̱rib. 23 Li kayuˈam, aˈan kˈaxal lokˈ chiru li katzacae̱mk. Ut li katibel, aˈan kˈaxal lokˈ chiru li kakˈ. 24 Cheqˈuehak retal li xul li nequeˈrupupic chiru choxa. Eb aˈan incˈaˈ nequeˈau, chi moco nequeˈkˈoloc, chi moco nequeˈxxoc xcuaheb chi moco cuan xcˈulanquil xtzacae̱mkeb. Abanan li Dios naxqˈue xtzacae̱mkeb. ¿Ma tojaˈ ta chic la̱ex incˈaˈ tixqˈue e̱tzacae̱mk? 25 ¿Ani e̱re la̱ex ta̱ru̱k tixtik ru lix yuˈam usta naxtacuasi rib xcˈoxlanquil? 26 Cui incˈaˈ nequexru xba̱nunquil li cˈaˈak re ru aˈin, ¿cˈaˈut nak nequetacuasi e̱rib chixcˈoxlanquil? 27 Qˈuehomak retal li utzˈuˈuj chanru nak nequeˈqˈui chi incˈaˈ nequeˈcˈanjelac chi moco nequeˈquemoc. Aˈut la̱in tinye e̱re, usta cˈajoˈ xchakˈal ru lix tikibanquil laj Salomón, abanan incˈaˈ quixtau xchakˈal ru li utzˈuˈuj aˈin. 28 Ut cui li Dios naxqˈue lix chˈinaˈusal li pim li cuan junpa̱t ajcuiˈ ut cuulaj qˈuebilak saˈ xam, ¿ma tojaˈ ta chic la̱ex incˈaˈ textikib? La̱ex incˈaˈ nequexpa̱ban chi tzˈakal. 29 Joˈcan ut nak incˈaˈ yo̱k e̱cˈaˈux chirix le̱ cua e̱rucˈa. 30 Le̱ yucuaˈ li cuan saˈ choxa naxnau li cˈaˈru nequeraj ru. Li incˈaˈ nequeˈxpa̱b li Dios, caˈaj cuiˈ lix tzacae̱mkeb nequeˈxcˈoxla. 31 Abanan la̱ex te̱sicˈ lix nimajcual cuanquilal li Dios ut chixjunil li cˈaˈak re ru aˈin talajqˈuehekˈ e̱re chokˈ xtzˈakob.

Qˈuehomak e̱chˈo̱l chirix li biomal cuan saˈ choxa

32 Mexxucuac ex cualal incˈajol. Usta incˈaˈ qˈuihex, abanan le̱ yucuaˈ cuan saˈ choxa cˈojcˈo xchˈo̱l chixqˈuebal e̱re lix nimajcual cuanquilal. 33 Cˈayihomak li cˈaˈru cuan e̱re ut sihomak reheb li ma̱cˈaˈ cuan reheb re nak cua̱nk e̱biomal saˈ choxa. Aran incˈaˈ na‑oc laj e̱lkˈ chi elkˈac chi moco namaxen. Qˈuehomak e̱chˈo̱l chirix li biomal li incˈaˈ na‑osoˈ. 34 Joˈcan nak chenauhak nak bar cuan cuiˈ le̱ biomal, aran ajcuiˈ cua̱nk le̱ cˈaˈux.

Yoˈon cua̱nkex chiroybeninquil lix cˈulunic li Ka̱cuaˈ

35 Checauresihak e̱rib. Yo̱kex chiroybeninquil li Ka̱cuaˈ. Chanchanakex li mo̱s li lochlo xxam ut yo̱ chiroybeninquil lix patrón. 36 Chanchanakex li mo̱s li yo̱queb chiroybeninquil lix patroneb nak ta̱sukˈi̱k chak saˈ junak sumla̱c. Nak tixtochˈ li puerta, saˈ junpa̱t teˈxte chiru. 37 Us xak reheb li mo̱s li yo̱queb chiroybeninquil lix patroneb. Nak ta̱cuulak li patronej, tixtauheb chi ajo̱queb ru. Relic chi ya̱l ninye e̱re li patronej tixcauresi rib ut tixchunubeb lix mo̱s saˈ me̱x ut aˈan ajcuiˈ ta̱qˈuehok re lix tzacae̱mkeb. 38 Us xak reheb li mo̱s li yo̱keb chiroybeninquil lix patrón, usta tuktu kˈojyi̱n malaj ut sake̱uc re ta̱cuulak. 39 Cheqˈuehak retal aˈin: Cui ta naxnau li yucuaˈbej saˈ li cab jokˈe ho̱nal re li kˈojyi̱n tol‑e̱lk laj e̱lkˈ, ta̱yoˈlek raj ut incˈaˈ raj tixcanab chi elkˈac li cˈaˈru cuan saˈ li rochoch. 40 Joˈcan ajcuiˈ la̱ex yoˈon cua̱nkex chi oybeni̱nc xban nak incˈaˈ nequenau jokˈe ho̱nal tincuulak la̱in li Cˈajolbej. Tincuulak chi ma̱cˈaˈ saˈ e̱chˈo̱l, chan li Jesús. 41 Laj Pedro quixye re li Jesús: ―At Ka̱cuaˈ, ¿ma caˈaj cuiˈ ke la̱o xaye li jaljo̱quil ru a̱tin aˈan, malaj ut reheb ajcuiˈ chixjunileb li tenamit?― 42 Ut li Ka̱cuaˈ quixye re: ―Li mo̱s li cuan xnaˈleb ut cha̱bil, aˈan li ta̱qˈuehekˈ xcuanquil xban lix patrón saˈ xbe̱neb li rech mo̱sil. Aˈan chic ta̱qˈuehok re xtzacae̱mkeb saˈ x‑o̱ril. 43 Us xak re li mo̱s li yo̱k chixba̱nunquil lix cˈanjel saˈ xya̱lal nak ta̱cˈulu̱nk lix patrón. 44 Relic chi ya̱l tinye e̱re nak li patrón aˈan, tixkˈaxtesi sa rukˈ chixjunil lix jun cablal. 45 Abanan cui li mo̱s aˈan incˈaˈ us lix naˈleb, tixye saˈ xchˈo̱l, “Lin patrón ta̱ba̱yk chi cˈulu̱nc”. Ut ta̱oc chixsacˈbaleb li rech mo̱sil joˈ cui̱nk joˈ ixk ut ta̱oc chi cuaˈac, chi ucˈac ut chi cala̱c. 46 Ma̱cˈaˈak saˈ xchˈo̱l nak ta̱cˈulu̱nk lix patrón. Ut lix patrón tixqˈue chixtojbal rix lix ma̱c ut tixtakla saˈ xya̱nkeb li incˈaˈ useb xnaˈleb. 47 Li mo̱s li naxnau cˈaˈru naraj lix patrón ut chi ti̱c ma̱cˈaˈ naxba̱nu, li jun aˈan ta̱saqˈuekˈ chi cau. 48 Abanan li mo̱s li incˈaˈ naxba̱nu li us xban nak incˈaˈ naxnau cˈaˈru naraj lix patrón, li jun aˈan tixcˈul ajcuiˈ xtojbal xma̱c. Abanan caˈchˈin ajcuiˈ chiru li tixcˈul li naxnau li cˈaˈru naraj lix patrón. Li ani naxnau xya̱lal, mas cuiˈchic nabal li i̱k cuan saˈ xbe̱n. Ut li ani cuan xnaˈleb chi us, mas cuiˈchic li i̱k cuan saˈ xbe̱n chiru li jun li ma̱cˈaˈ xnaˈleb, chan.

Nacuan chˈaˈajquilal nak junak naxpa̱b li Cristo

49 Li Jesús quixye ajcuiˈ: ―Chanchan li xinqˈue xam saˈ ruchichˈochˈ nak xinchal la̱in xban nak saˈ incˈabaˈ la̱in nabal li chˈaˈajquilal ta̱cua̱nk. Nacuaj ta ac xnumeˈ li chˈaˈajquilal aˈin. 50 Abanan tento tincˈul jun li cubi haˈ xbe̱n cua. Ut li cubi haˈ, aˈan li nimla raylal li tincˈul. Ut yo̱kin chiroybeninquil li ho̱nal aˈan chi ra saˈ inchˈo̱l toj ta̱cuulak xkˈehil nak ta̱cˈulma̱nk. 51 Ma̱re la̱ex nequecˈoxla nak junes tuktu̱quil usilal xincˈam chak saˈ ruchichˈochˈ. Incˈaˈ. Ta̱cua̱nk ajcuiˈ nabal li chˈaˈajquilal. 52 Chalen anakcuan incˈaˈ chic sa teˈcua̱nk li ju̱nk cabal saˈ rochocheb xban nak cuan li teˈpa̱ba̱nk cue ut cuan incˈaˈ. Ma̱re cuan o̱b chi cristian saˈ li jun cabal. Oxib xicˈ teˈril li cuib chic. Ut li cuib xicˈ teˈril li oxib chic. 53 Li yucuaˈbej xicˈ ta̱ril li ralal, ut li alalbej xicˈ ta̱ril lix yucuaˈ. Li naˈbej xicˈ ta̱ril lix coˈ ut li coˈbej xicˈ ta̱ril lix naˈ. Ut li naˈbej xicˈ ta̱ril li ralib ut li alibej xicˈ ta̱ril lix naˈ lix be̱lom. 54 Li Jesús quixye ajcuiˈ reheb li qˈuila tenamit: ―Nak nequeril nak yo̱ chi cha̱lc li chok bar na‑oc cuiˈ li sakˈe, nequeye, “Ho̱n naxqˈue hab”, chanquex. Ut ya̱l ajcuiˈ nak naxqˈue li hab. 55 Ut joˈcan ajcuiˈ nak nachal li ikˈ saˈ li sur. Nequeye, “Tik ru li cutan tixqˈue anakcuan,” chanquex. Ut ya̱l ajcuiˈ nak naxqˈue li tik. 56 La̱ex aj caˈpacˈal u. Nequenau xqˈuebal retal ru li choxa ut li ruchichˈochˈ. Abanan caˈaj cuiˈ aˈan nequenau rilbal. Incˈaˈ nequeqˈue retal li yo̱ chi cˈulma̱nc saˈ eb li cutan aˈin. 57 ¿Cˈaˈut nak incˈaˈ nequeqˈue retal cˈaˈru li us te̱ba̱nu? 58 Nak yo̱quex chi xic riqˈuin laj rakol a̱tin, yi̱bomak ru le̱ chˈaˈajquil saˈ junpa̱t riqˈuin li xicˈ na‑iloc a̱cue nak toj ma̱jiˈ nequexcuulac. Cui incˈaˈ nacacˈam a̱cuib saˈ usilal chi junpa̱t, laj rakol a̱tin tatxtakla sa tzˈalam. 59 La̱in ninye a̱cue nak incˈaˈ tat‑e̱lk aran cui incˈaˈ ta̱toj chixjunil li joˈ qˈuial teˈxpatzˈ a̱cue, chan li Jesús.