Print Page Options
Previous Prev Day Next DayNext

Read the Gospels in 40 Days

Read through the four Gospels--Matthew, Mark, Luke, and John--in 40 days.
Duration: 40 days
Kekchi (KEK)
Version
SAN LUCAS 4-6

Li Jesús quiyaleˈ ra̱lenquil xban laj tza

Li Jesús nujenak chi Santil Musikˈej nak qui‑el saˈ li naˈajej cuan cuiˈ li nimaˈ Jordán. Li Santil Musikˈej quixcˈut chiru nak tento ta̱xic saˈ li chaki chˈochˈ bar ma̱cˈaˈ cuiˈ cristian. Ut aran quicuan caˈcˈa̱l cutan. Ut laj tza quixyal ra̱lenquil. Abanan incˈaˈ quixqˈue rib chi a̱le̱c. Chiruheb li cutan aˈan ma̱cˈaˈ naxtzaca ut saˈ xrakic li caˈcˈa̱l cutan quichal xtzˈocajic. Laj tza quixye re: ―Cui tzˈakal ya̱l nak la̱at Ralal li Dios, sukˈisi chokˈ caxlan cua li pec aˈin, chan. Li Jesús quichakˈoc ut quixye: ―Tzˈi̱banbil saˈ li Santil Hu chi joˈcaˈin: Ma̱cuaˈ caˈaj cuiˈ riqˈuin li naxtzaca yoˈyo̱k cuiˈ li cui̱nk, chan. Tojoˈnak laj tza quixcˈam li Jesús saˈ jun li tzu̱l kˈaxal najt xteram ut saˈ li ho̱nal ajcuiˈ aˈan quixcˈut chiru chixjunileb li xni̱nkal ru tenamit li cuan saˈ ruchichˈochˈ. Laj tza quixye re li Jesús: ―Tinkˈaxtesi saˈ a̱cuukˈ li xni̱nkal ru tenamit aˈan ut lix lokˈal. Eb li tenamit aˈan kˈaxtesinbileb saˈ cuukˈ la̱in ut naru ninqˈue re li ani tincuaj la̱in. Chixjunil aˈan tinqˈue a̱cue cui la̱at ta̱cuikˈib a̱cuib chicuu ut tina̱lokˈoni, chan. Quichakˈoc li Jesús ut quixye re: ―Elen chicuu la̱at aj tza xban nak joˈcaˈin tzˈi̱banbil saˈ li Santil Hu: Li Ka̱cuaˈ la̱ Dios ta̱lokˈoni ut caˈaj cuiˈ chiru aˈan tatcˈanjelak, chan. Ut laj tza quixcˈam li Jesús saˈ li tenamit Jerusalén ut coxxakab toj takecˈ saˈ xbe̱n li templo. Quixye re: ―Cui tzˈakal ya̱l nak la̱at Ralal li Dios, cut a̱cuib takˈa. 10 Ma̱cˈaˈ ta̱cˈul xban nak joˈcaˈin tzˈi̱banbil saˈ li Santil Hu: Tixtaklaheb lix ángel cha̱cuilbal. 11 Ut riqˈuin rukˈeb tateˈxchap re nak incˈaˈ ta̱tochˈ la̱ cuok chiru pec, chan. 12 Li Jesús quichakˈoc ut quixye re: ―Tzˈi̱banbil ajcuiˈ saˈ li Santil Hu chi joˈcaˈin: Ma̱tzˈa̱ma xmilagro li Ka̱cuaˈ la̱ Dios yal chi ma̱cˈaˈ rajbal. 13 Quiril laj tza nak incˈaˈ quiru ra̱lenquil li Jesús, toj quixcanab cuan.

Nak quixtiquib lix cˈanjel li Jesús aran Galilea

14 Ut quisukˈi li Jesús Galilea chi cuan xcuanquil li Santil Musikˈej riqˈuin. Saˈ chixjunil li naˈajej li cuanqueb chi xjun sutam li tenamit Galilea, queˈrabi resil li Jesús. 15 Yo̱ chixchˈolobanquil li xya̱lal saˈ eb li cab li nequeˈxchˈutub cuiˈ ribeb laj judío. Ut chixjunileb yo̱queb chixqˈuebal xlokˈal.

Quitzˈekta̱na̱c li Jesús saˈ li tenamit Nazaret li quiqˈui cuiˈ

16 Saˈ jun li cutan quicuulac li Jesús saˈ li tenamit Nazaret li quiqˈui cuiˈ. Saˈ li hiloba̱l cutan co̱ saˈ li cab li nequeˈxchˈutub cuiˈ ribeb laj judío joˈ cˈaynak xba̱nunquil. Ut quixakli chiruheb re ta̱ril xsaˈ li Santil Hu. 17 Quiqˈueheˈ re li hu li quixtzˈi̱ba li profeta Isaías. Nak quixte, quixtau aran li a̱tin li naxye chi joˈcaˈin:

18 Lix musikˈ li nimajcual Dios cuan cuiqˈuin xban nak li Dios quixsicˈ cuu chixyebal li cha̱bil esil reheb li cuanqueb saˈ nebaˈil. Quinixtakla chixcolbaleb li cuanqueb saˈ raylal ut chixyebal resil nak teˈachˈaba̱k li cuanqueb chi pre̱xil ut re ajcuiˈ nak tinqˈueheb chi iloc li mutzˈ ut teˈcuisi ajcuiˈ saˈ raylal li rahobtesinbileb.
19 Quinixtakla xyebal resil nak ac xcuulac xkˈehil nak li Ka̱cuaˈ tixcoleb lix tenamit.

20 Nak quixbot li hu, quixkˈaxtesi re li nacˈanjelac saˈ li cab aˈan ut quicˈojla chiruheb. Ut chixjunileb li cuanqueb aran queˈcana chirilbal li Jesús. 21 Quixye reheb: ―Anakcuan xtzˈakloc ru che̱ru li cˈaˈru tzˈi̱banbil chak saˈ li Santil Hu aˈin, chan. 22 Chixjunileb li cuanqueb aran cha̱bil yo̱queb chixyebal chirix li Jesús ut sachso̱queb xchˈo̱l chirabinquil li cha̱bil a̱tin li yo̱ chixyebal. Ut queˈxye: ―¿Ma ma̱cuaˈ ta biˈ aˈin li ralal laj José? chanqueb. 23 Ut li Jesús quixye reheb: ―Ma̱re te̱ye cue jun li a̱tin li naxye: “At aj banonel, ban a̱cuib a̱junes. La̱o xkabi resil nak nabal li cˈaˈak re ru xaba̱nu Capernaum. ¿Cˈaˈut nak incˈaˈ ta̱ba̱nu aˈan arin saˈ la̱ tenamit?” ma̱re chaˈkex cue. 24 Ut quixye ajcuiˈ reheb: ―Chi ya̱l tinye a̱cue ma̱ jun profeta nacˈuleˈ ta chi cha̱bil saˈ lix tenamit. 25 Relic chi ya̱l nak nabaleb li xma̱lcaˈan saˈ li tenamit Israel nak quicuan laj Elías chokˈ profeta. Saˈ eb li cutan aˈan incˈaˈ quixqˈue hab chiru oxib chihab riqˈuin cuakib po. Ut cˈajoˈ li cueˈej quicuan saˈ li tenamit aˈan. 26 Usta ra queˈxcˈul eb aˈan, aban incˈaˈ quitakla̱c li profeta Elías chixtenkˈanquileb li xma̱lcaˈan aj judío. Quitakla̱c ban chixtenkˈanquil jun li xma̱lcaˈan li ma̱cuaˈ aj judío cuan saˈ li naˈajej Sarepta li cuan nachˈ riqˈuin li tenamit Sidón. 27 Joˈcan ajcuiˈ saˈ eb li cutan nak cua̱nk chokˈ profeta laj Eliseo, nabaleb li saklep rixeb aran Israel. Abanan ma̱ jun reheb laj judío quiqˈuirtesi̱c. Caˈaj cuiˈ jun li cui̱nk li ma̱cuaˈ aj judío. Li cui̱nk aˈan aj Naamán xcˈabaˈ. Siria xtenamit, chan li Jesús. 28 Nak queˈrabi li a̱tin aˈin chixjunileb li chˈutchˈu̱queb aran, cˈajoˈ nak queˈjoskˈoˈ. 29 Quilajeˈcuacli chixjunileb li cuanqueb aran ut queˈrisi li Jesús saˈ li tenamit ut queˈxcˈam toj saˈ xbe̱n li tzu̱l li cˈojcˈo cuiˈ lix tenamiteb re nak teˈxcut chak toj takˈa. 30 Abanan li Jesús quinumeˈ saˈ xya̱nkeb ut co̱.

Li Jesús quixqˈuirtesi jun li cui̱nk cuan ma̱us aj musikˈej riqˈuin

31 Li Jesús co̱ saˈ li tenamit Capernaum li cuan saˈ xcue̱nt Galilea. Yo̱ chixchˈolobanquil li xya̱lal chiruheb li tenamit saˈ eb li hiloba̱l cutan saˈ li cab li nequeˈxchˈutub cuiˈ ribeb laj judío. 32 Naxcˈut li xya̱lal chiruheb chi cuan xcuanquil. Ut chixjunileb li yo̱queb chi abi̱nc re queˈsach xchˈo̱l chirabinquil li tijleb li yo̱ chixyebal xban nak naxcˈut li xya̱lal chiruheb chi cuan xcuanquil. 33 Cuan jun li cui̱nk saˈ xya̱nkeb cuan ma̱us aj musikˈej riqˈuin. Qui‑oc chixjapbal re chi cau ut quixye: 34 ―Canabo kajunes. ¿Cˈaˈru ta̱cuaj kiqˈuin, at Jesús aj Nazaret? ¿Ma xatchal chikasachbal? La̱in ninnau nak la̱at lix Santil Alal li Dios, chan. 35 Abanan li Jesús quixkˈus li ma̱us aj musikˈej ut quixye re: ―La̱at ma̱us aj musikˈej, matchokin. Elen riqˈuin li cui̱nk aˈin, chan li Jesús. Ut li ma̱us aj musikˈej quixtˈan li cui̱nk chiruheb aˈan, ut qui‑el riqˈuin ut ma̱cˈaˈ quixba̱nu re. 36 Chixjunileb li queˈiloc re, cˈajoˈ nak queˈxucuac ut yo̱queb chixyebal chi ribileb rib: ―¿Cˈaˈru xya̱lal aˈin? ¿Cˈaˈru li tijleb aˈin? Li cui̱nk aˈin cuan xcuanquil saˈ xbe̱neb li ma̱us aj musikˈej ut li cˈaˈru naxye, aˈan nequeˈxba̱nu, chanqueb. 37 Ut queˈrabi resil saˈ chixjunileb li tenamit xcue̱nt Galilea cˈaˈru quixba̱nu li Jesús.

Li Jesús quixqˈuirtesi lix naˈ li rixakil laj Simón Pedro

38 Nak qui‑el saˈ li cab li nequeˈxchˈutub cuiˈ ribeb laj judío, li Jesús co̱ saˈ li rochoch laj Simón. Lix naˈ li rixakil laj Simón yocyo. Yo̱ xtik. Queˈxtzˈa̱ma chiru li Jesús nak tixqˈuirtesi. 39 Li Jesús quijiloc riqˈuin li yaj ut quixqˈuirtesi. Ut saˈ ajcuiˈ li ho̱nal aˈan quicuacli li ixk ut qui‑oc chi cˈanjelac chiruheb. 40 Nak ac yo̱ chi ecuu̱c, chixjunileb li cuanqueb xyaj, aˈ yal cˈaˈru xyajeleb, quilajeˈxcˈam chak riqˈuin li Jesús. Ut aˈan quixqˈue li rukˈ saˈ xbe̱neb ut quixqˈuirtesiheb. 41 Ut nabaleb ajcuiˈ li quirisi ma̱us aj musikˈej riqˈuineb. Li ma̱us aj musikˈej nak nequeˈel riqˈuineb, japjo̱queb re chixyebal: ―La̱at Ralal li Dios, chanqueb. Abanan li Jesús quixkˈuseb ut incˈaˈ quixcanabeb chi a̱tinac xban nak eb aˈan queˈxnau nak aˈan li Cristo, laj Colonel li yechiˈinbil xban li Dios. 42 Cuulajak chic nak ac xsake̱u, li Jesús co̱ saˈ jun naˈajej bar ma̱cˈaˈ cuan. Ut eb li tenamit yo̱queb chixsicˈbal. Queˈcuulac toj bar cuan cuiˈ aˈan ut queˈraj raj nak quicana riqˈuineb. Incˈaˈ raj queˈraj nak ta̱xic. 43 Abanan li Jesús quixye reheb: ―Tento nak tinxic saˈ jalan tenamit chixchˈolobanquil li cha̱bil esilal chirix lix nimajcual cuanquilal li Dios xban nak aˈan aj e nak xintakla̱c chak arin, chan. 44 Ut yo̱ chixchˈolobanquil lix ya̱lal saˈ eb li cab li nequeˈxchˈutub cuiˈ ribeb laj judío aran Galilea.

Numtajenak xqˈuial li car queˈxchap

Saˈ jun li cutan li Jesús cuan chire li palau Genesaret ut kˈaxal cuiˈchic nabal li tenamit queˈchˈutla chirabinquil li ra̱tin li Dios. Quiril cuib li jucub cuan chire li palau. Eb laj car ma̱ aniheb chi saˈ. Yo̱queb chak chixchˈajbal lix yoy. Qui‑oc li Jesús saˈ jun li jucub. Li jucub aˈan re laj Simón. Li Jesús quixtzˈa̱ma chiru laj Simón nak tixjil caˈchˈinak li jucub saˈ li haˈ. Ut quicˈojla saˈ li jucub ut qui‑oc chixchˈolobanquil lix ya̱lal chiruheb li tenamit li cuanqueb chire li palau. Ut nak ac xrakeˈ chi a̱tinac, quixye re laj Simón: ―Cˈam li jucub saˈ xchamal li haˈ ut ta̱qˈue la̱ yoy saˈ li haˈ re nak ta̱chap la̱ car, chan li Jesús. Quichakˈoc laj Simón ut quixye re: ―At tzolonel, chixjunil li kˈojyi̱n xkaqˈue li kayoy saˈ li haˈ ut ma̱ jun li car xkachap. Abanan xban nak la̱at xatyehoc cue, tinqˈue cuiˈchic lin yoy saˈ li haˈ, chan. Nak queˈxqˈue lix yoy saˈ li haˈ, kˈaxal cuiˈchic nabal li car queˈxchap ut yo̱ chi pejecˈ lix yoyeb. Ut queˈxcˈut rukˈeb chiruheb li rochben li cuanqueb saˈ li jucub jun chic re xbokbaleb re nak teˈcha̱lk chixtenkˈanquil. Ut eb aˈan queˈchal ut queˈxnujtesi xcabichal li jucub ut caˈchˈin chic ma̱ nasubun saˈ li haˈ xban xqˈuial li car. Nak quiril chixjunil aˈin laj Simón Pedro, quixcuikˈib rib chiru li Jesús ut quixye re: ―Canabin injunes, at Ka̱cuaˈ. Ma̱cuaˈ incˈulub nak cua̱nkat cuiqˈuin xban nak la̱in jun cui̱nk aj ma̱c, chan. Ut quisach xchˈo̱l laj Simón joˈqueb ajcuiˈ li cuanqueb rochben xban nak kˈaxal cuiˈchic nabal li car queˈxchap. 10 Ut joˈcan ajcuiˈ laj Jacobo ut laj Juan, eb li ralal laj Zebedeo. Aˈan eb li rochben laj Simón. Ut li Jesús quixye re laj Simón: ―Matcˈoxlac. Chalen anakcuan ma̱cuaˈ chic caribc ta̱ba̱nu. A̱cuas a̱cui̱tzˈin ban chic ta̱sicˈ re teˈpa̱ba̱nk, chan li Jesús. 11 Ut queˈxcˈam li jucub chire li palau ut aran queˈxcanab chixjunil ut queˈxta̱ke li Jesús.

Li Jesús quixqˈuirtesi jun cui̱nk saklep rix

12 Nak cuan li Jesús saˈ jun li tenamit, quicuulac jun li cui̱nk riqˈuin saklep rix. Nak quiril li Jesús quixxulub rib saˈ chˈochˈ, ut quixtzˈa̱ma chiru li Jesús ut quixye re: ―Ka̱cuaˈ, la̱in ninnau nak la̱at naru tina̱qˈuirtesi. Cui ta̱ba̱nu li usilal, china̱qˈuirtesi, chan. 13 Li Jesús quixchˈeˈ li cui̱nk riqˈuin rukˈ ut quixye re: ―La̱in tincuaj nak tatqˈuira̱k. Anakcuan tatinqˈuirtesi, chan. Ut saˈ ajcuiˈ li ho̱nal aˈan quiqˈuira li cui̱nk. 14 Ut li Jesús quixye re: ―Ma̱ ani aj e ta̱serakˈi chanru nak xatqˈuira. Ayu ban riqˈuin laj tij re nak aˈan ta̱ril nak xatqˈuira. Ut ta̱qˈue la̱ mayej joˈ naxye saˈ lix chakˈrab laj Moisés chokˈ retalil chiruheb chixjunileb nak xatqˈuira, chan li Jesús. 15 Abanan yalak bar yo̱ chi abi̱c resil chixjunil li cˈaˈru yo̱ chixba̱nunquil li Jesús. Nabaleb li tenamit nequeˈxchˈutub ribeb chirabinquil li cˈaˈru naxye ut re ajcuiˈ nak teˈqˈuirtesi̱k. 16 Ut li Jesús rajlal naxic xjunes chi tijoc saˈ eb li naˈajej bar ma̱cˈaˈ cuan.

Li Jesús quixqˈuirtesi jun li cui̱nk sic li rok ut sic li rukˈ

17 Saˈ jun li cutan nak li Jesús yo̱ chixchˈolobanquil lix ya̱lal chiruheb li tenamit cuanqueb cuib oxib laj fariseo saˈ xya̱nkeb. Ut cuanqueb ajcuiˈ aj tzolol chakˈrab. Queˈchal chak saˈ eb li naˈajej Galilea, Judea ut Jerusalén. Ut li Jesús yo̱ chixqˈuirtesinquileb li yaj riqˈuin xcuanquil li Dios. 18 Saˈ li ho̱nal aˈan queˈcuulac cuib oxib li cui̱nk ut yo̱queb chixcˈambal jun li cui̱nk sic li rok ut sic li rukˈ yocyo chiru lix cuarib. Ut teˈraj rocsinquil li cui̱nk cuan cuiˈ li Jesús. 19 Abanan queˈril nak incˈaˈ queˈru chi oc saˈ li cab xban li qˈuila tenamit. Joˈcan nak queˈtakeˈ saˈ xbe̱n li cab. Queˈxte caˈchˈin li xbe̱n li cab ut aran queˈxcubsi li yaj chi yocyo saˈ lix cuarib. Coxeˈxqˈue saˈ xyiheb li tenamit bar cuan cuiˈ li Jesús. 20 Quixqˈue retal li Jesús nak eb li cui̱nk aˈan queˈxpa̱b nak naru tixqˈuirtesi li yaj. Joˈcan nak quixye re li yaj: ―At cui̱nk, cuybil sachbil chic la̱ ma̱c, chan. 21 Ut eb laj fariseo ut eb laj tzolol chakˈrab queˈoc chixyebal chi ribileb rib: ―¿Ani li cui̱nk aˈan nak naxjuntakˈe̱ta rib riqˈuin li Dios nak naxye chi joˈcan? ¿Ma aˈan ta biˈ li Dios? ¿Ma ma̱cuaˈ ta biˈ caˈaj cuiˈ li Dios naru nacuyuc ma̱c? chanqueb. 22 Quixnau li Jesús cˈaˈru yo̱queb chixcˈoxlanquil. Quichakˈoc ut quixye reheb: ―¿Cˈaˈut nak yo̱quex chixcˈoxlanquil chi joˈcan? 23 ¿Bar cuan li us tinye re li yaj re nak ta̱cˈutu̱nk che̱ru nak cuan incuanquil? ¿Ma tinye re, “cuybil sachbil la̱ ma̱c” malaj ut tinye re, “tatinqˈuirtesi”? 24 La̱in tincˈut che̱ru nak la̱in li Cristo li Cˈajolbej ut cuan incuanquil saˈ ruchichˈochˈ chixcuybal xsachbal li ma̱c, chan reheb. Tojoˈnak li Jesús quixye re li yaj, ―At cui̱nk, la̱in tinye a̱cue, cuaclin, cˈam la̱ cuarib ut ayu saˈ la̱ cuochoch, chan. 25 Ut saˈ ajcuiˈ li ho̱nal aˈan li cui̱nk li yaj nak quicuan quicuacli chiruheb chixjunileb li cuanqueb aran. Quixchap lix cuarib ut yo̱ chixlokˈoninquil li Dios nak co̱ saˈ rochoch. 26 Ut chixjunileb li cuanqueb aran sachso̱queb xchˈo̱l queˈcana chirilbal li quicˈulman. Queˈxlokˈoni li Dios ut yo̱ xcˈaˈuxeb nak queˈxye: ―Sachba chˈo̱lej li xkil anakcuan, chanqueb.

Li Jesús quixbok chokˈ xtzolom laj Leví laj titzˈol toj, li nayeman ajcuiˈ Mateo re

27 Nak qui‑el saˈ li tenamit aˈan, li Jesús quixtau jun li cui̱nk aj titzˈol toj aj Leví xcˈabaˈ. Chunchu cuan cuiˈ li me̱x li nequeˈcˈuluc cuiˈ toj. Li Jesús quixye re: ―China̱ta̱ke, chan. 28 Quicuacli laj Leví. Quixcanab chixjunil ut quixta̱ke li Jesús. 29 Quixba̱nu jun li nimla ninkˈe laj Leví chokˈ re li Jesús. Cuanqueb nabaleb xcomoneb laj titzˈol toj ut cuanqueb ajcuiˈ nabaleb jalan chic chi cuaˈac saˈ li me̱x rochbeneb. 30 Eb laj fariseo ut eb laj tzolol chakˈrab queˈoc chixcuechˈinquil rixeb lix tzolom li Jesús ut queˈxye reheb: ―¿Cˈaˈut nak nequexcuaˈac ut nequex‑ucˈac rochbeneb laj titzˈol toj ut rochbeneb laj ma̱c? chanqueb. 31 Li Jesús quixye reheb: ―Li cauheb ma̱cˈaˈ na‑oc cuiˈ aj banonel reheb. Aban li yajeb, aˈaneb li teˈraj banecˈ. 32 Joˈcan nak la̱in incˈaˈ xinchal chixsicˈbal li ti̱queb xchˈo̱l. Xinchal ban chixsicˈbaleb laj ma̱c re nak teˈyotˈekˈ xchˈo̱l ut teˈxjal xcˈaˈuxeb, chan li Jesús.

Nak queˈxcuechˈi rib chirix li ayu̱n

33 Ut queˈxye cuiˈchic re li Jesús: ―Eb lix tzolom laj Juan rajlal nequeˈxba̱nu x‑ayu̱n ut rajlal nequeˈtijoc. Joˈcan ajcuiˈ nequeˈxba̱nu lix tzolomeb laj fariseo. Ut eb la̱ tzolom la̱at, ¿cˈaˈut nak incˈaˈ nequeˈxba̱nu chi joˈcan? Eb aˈan nequeˈcuaˈac nequeˈucˈac chi ma̱cˈaˈeb xcˈaˈux, chanqueb. 34 Tojoˈnak quichakˈoc li Jesús ut quixye reheb: ―La̱in joˈ jun be̱lomej nak cuanquin. ¿Ma naru teˈayunik li nequeˈxic riqˈuin sumla̱c nak cuan li be̱lomej riqˈuineb? Nak toj cuan li be̱lomej riqˈuineb incˈaˈ naru nequeˈxba̱nu x‑ayu̱n. 35 Ut joˈcan ajcuiˈ lin tzolom. Ta̱cuulak xkˈehil nak tin‑isi̱k saˈ xya̱nkeb. Toj saˈ li cutan aˈan teˈxba̱nu x‑ayu̱n, chan reheb.

Li najter naˈleb incˈaˈ naxcˈam rib riqˈuin li acˈ naˈleb

36 Ut li Jesús quixye cuiˈchic reheb li jaljo̱quil ru a̱tin aˈin: Ma̱ ani naxxi̱ti junak kˈel tˈicr riqˈuin acˈ tˈicr. Cui ut naxxi̱ti riqˈuin acˈ tˈicr, naxnimobresi xpejelal li kˈel tˈicr. Ut incˈaˈ naxcˈam rib li acˈ tˈicr riqˈuin li kˈel. 37 Ut ma̱ ani naqˈuehoc acˈ vino saˈ junak kˈel bo̱ls tzˈu̱m. Cui tixqˈue li acˈ vino saˈ junak kˈel bo̱ls tzˈu̱m, ta̱puqˈuekˈ li kˈel tzˈu̱m ut ta̱hoyekˈ li vino. Ta̱sachk li vino ut ta̱sachk ajcuiˈ li bo̱ls tzˈu̱m. 38 Joˈcan nak li acˈ vino saˈ li acˈ bo̱ls tzˈu̱m naqˈueman re nak ma̱cˈaˈ tixcˈul li vino chi moco li bo̱ls tzˈu̱m. 39 Ut li ani ac xrucˈ li vino re junxil incˈaˈ chic ta̱raj rucˈbal li acˈ vino, xban nak nequeˈxcˈoxla nak li vino re junxil, aˈan li cha̱bil, chan li Jesús reheb.

Queˈcuechˈi̱c rixeb lix tzolom li Jesús nak queˈxsicˈ ru li trigo saˈ li hiloba̱l cutan

Saˈ jun li hiloba̱l cutan li Jesús yo̱ chi numecˈ saˈ jun si̱r li acui̱mk trigo rochbeneb lix tzolom. Eb lix tzolom queˈxchˈot ru li trigo nak yo̱queb chi numecˈ ut queˈrisi li rix saˈ rukˈeb ut queˈxcuaˈ. Cuanqueb cuib oxib eb laj fariseo queˈril nak yo̱queb chixsicˈbal ru li trigo. Queˈxye reheb: ―¿Cˈaˈut nak yo̱quex chixsicˈbal ru li trigo saˈ li hiloba̱l cutan? ¿Cˈaˈut nak nequeba̱nu li cˈanjel moco uxc ta naraj saˈ li hiloba̱l cutan? chanqueb. Li Jesús quichakˈoc ut quixye reheb: ―¿Ma ma̱ jun cua e̱rilom saˈ li Santil Hu li cˈaˈru quixba̱nu laj David nak aˈan ut eb li rochben teˈtzˈoca̱k? Laj David qui‑oc saˈ li rochoch li Dios ut quixchap li caxlan cua li ac mayejanbil chiru li Dios. Juneseb raj laj tij naru teˈtzaca̱nk re li caxlan cua aˈan. Abanan laj David quixcuaˈ ut quixqˈue ajcuiˈ reheb li cuanqueb rochben xban nak teˈtzˈoca̱k. Ut li Jesús quixye cuiˈchic reheb: ―Joˈcan nak la̱in li Cˈajolbej cuan incuanquil chixyebal cˈaˈru ta̱uxma̱nk saˈ li hiloba̱l cutan, chan reheb.

Li Jesús quixqˈuirtesi li cui̱nk sic li rukˈ

Saˈ jun chic li hiloba̱l cutan qui‑oc li Jesús saˈ li cab li nequeˈxchˈutub cuiˈ ribeb laj judío ut quixchˈolob lix ya̱lal chiruheb li tenamit. Aran cuan jun li cui̱nk sic lix nim ukˈ. Cuanqueb cuib oxib aj fariseo ut aj tzolol chakˈrab aran. Yo̱queb chirilbal ma tixqˈuirtesi tana li rukˈ li cui̱nk aˈin saˈ li hiloba̱l cutan re nak naru teˈxjit li Jesús. Li Jesús quixnau cˈaˈru yo̱queb chixcˈoxlanquil. Joˈcan nak quixye re li cui̱nk li sic rukˈ: ―Cuaclin. Xakab a̱cuib chiruheb, chan. Ut li cui̱nk quicuacli ut quixakli chiruheb. Li Jesús quixye reheb: ―Cuan cˈaˈru nacuaj xpatzˈbal e̱re. ¿Cˈaˈru us xba̱nunquil saˈ li hiloba̱l cutan? ¿Ma naru xba̱nunquil li us malaj li incˈaˈ us? ¿Ma us xcolbal xyuˈam junak malaj xsachbal? chan reheb. 10 Li Jesús quicana chirilbaleb chixju̱nkaleb, ut quixye re li cui̱nk li sic rukˈ: ―Yeˈ la̱ cuukˈ, chan. Ut li cui̱nk quixyeˈ li rukˈ ut saˈ ajcuiˈ li ho̱nal aˈan quiqˈuira li rukˈ. 11 Cˈajoˈ nak queˈjoskˈoˈ eb laj fariseo ut laj tzolol chakˈrab, ut queˈoc chixyebal chi ribileb rib chanru nak teˈxjit li Jesús.

Li Jesús quixsicˈ ruheb li cablaju chi apóstol

12 Saˈ jun li cutan co̱ li Jesús chi tijoc saˈ xbe̱n jun li tzu̱l. Quixnumsi li kˈojyi̱n chi tijoc chiru li Dios. 13 Nak ac xsake̱u quixbokeb lix tzolom ut quixsicˈ ruheb li cablaju saˈ xya̱nkeb ut quixqˈueheb chokˈ apóstol. Aˈaneb aˈin li apóstol li quixsicˈ ruheb: 14 laj Simón li quixqˈue ajcuiˈ Pedro chokˈ xcˈabaˈ; laj Andrés li ri̱tzˈin laj Pedro; laj Jacobo; laj Juan; laj Felipe; laj Bartolomé; 15 laj Mateo; laj Tomás; laj Jacobo li ralal laj Alfeo; laj Simón li nequeˈxye ajcuiˈ Zelote re; 16 laj Judas li ri̱tzˈin laj Jacobo ut laj Judas Iscariote li quikˈaxtesin re li Jesús mokon saˈ rukˈeb li xicˈ nequeˈiloc re.

Li Jesús quixqˈuirtesi nabaleb li cristian

17 Li Jesús quicube saˈ li tzu̱l rochbeneb lix tzolom ut quicana saˈ jun naˈajej takˈa ru rochbeneb lix qˈuialeb chic lix tzolom ut li qˈuila tenamit li queˈchal chak saˈ eb li tenamit Judea ut Jerusalén. Ut cuan ajcuiˈ li queˈchal saˈ eb li tenamit li cuanqueb chire li palau joˈ Tiro ut Sidón. Quilajeˈchal re nak teˈrabi li cˈaˈru tixye li Jesús ut re ajcuiˈ nak li Jesús tixqˈuirtesiheb li yaj. 18 Ut quixqˈuirtesiheb ajcuiˈ li cuanqueb ma̱us aj musikˈej riqˈuineb. 19 Ut li qˈuila tenamit teˈraj xchˈeˈbal li Jesús re nak teˈqˈuirtesi̱k. Aˈan naxqˈuirtesiheb riqˈuin lix cuanquilal. 20 Ut li Jesús quirileb lix tzolom ut qui‑oc chixyebal: ―Us xak e̱re la̱ex li nebaˈex, xban nak cuanquex chic rubel xcuanquil li Dios. 21 Us xak e̱re la̱ex li textzˈoca̱k anakcuan xban nak ta̱cˈojoba̱k e̱chˈo̱l. Us xak e̱re la̱ex li yo̱quex chi ya̱bac anakcuan xban xrahil e̱chˈo̱l xban nak saˈ jun cutan texseˈek xban xsahil e̱chˈo̱l. 22 Us xak e̱re la̱ex nak xicˈ tex‑ilekˈ saˈ incˈabaˈ la̱in li Cˈajolbej. Us xak e̱re la̱ex nak tex‑isi̱k saˈ xya̱nkeb ut texhobekˈ saˈ incˈabaˈ la̱in ut ta̱yehekˈ e̱re nak incˈaˈ us e̱naˈleb. 23 Chisahokˈ saˈ e̱chˈo̱l nak teˈxba̱nu e̱re chi joˈcan. Chicˈojla̱k e̱chˈo̱l xban nak cuan jun le̱ kˈajca̱munquil riqˈuin li Dios saˈ choxa. Joˈcan ajcuiˈ nak queˈxtzˈekta̱na eb li profeta junxil eb lix xeˈto̱nil xyucuaˈeb li tenamit aˈin. 24 Abanan, la̱ex li biomex raylal cha̱lel saˈ e̱be̱n xban nak ac xecˈojob e̱chˈo̱l arin saˈ ruchichˈochˈ. 25 Raylal cha̱lel saˈ e̱be̱n la̱ex li cuan nabal cˈaˈru e̱re xban nak ta̱cuulak xkˈehil nak ma̱cˈaˈ chic cua̱nk e̱re re textzaca̱nk. Raylal cha̱lel saˈ e̱be̱n la̱ex li nequexseˈec anakcuan xban xsahil e̱chˈo̱l xban nak mokon texya̱bak xban xrahil e̱chˈo̱l. 26 Raylal cha̱lel saˈ e̱be̱n la̱ex li naqˈueheˈ e̱lokˈal arin saˈ ruchichˈochˈ xbaneb li tenamit. Joˈcaˈin ajcuiˈ nak queˈqˈueheˈ xlokˈal eb li profeta aj balakˈ xbaneb le̱ xeˈto̱nil yucuaˈ.

Cherahakeb li xicˈ nequeˈiloc e̱re

27 Ut la̱ex li yo̱quex chi abi̱nc re li yo̱quin chixyebal, cheqˈuehak retal li tinye e̱re. Cherahakeb li xicˈ nequeˈiloc e̱re. Ut cheba̱nuhak usilal reheb li nequeˈtzˈekta̱nan e̱re. 28 Chetzˈa̱ma̱k rusilal li Dios saˈ xbe̱neb li nequeˈma̱usilan e̱re. Ut chextijok ajcuiˈ chirixeb li nequeˈhoboc e̱re. 29 Cui ani ta̱sacˈok xnakˈ a̱cuu, qˈue li jun pacˈal re, re tixsacˈ. Cui ani ta̱raj xmakˈbal la̱ chaque̱t, qˈue ajcuiˈ la̱ cami̱s re. 30 Li ani tixtzˈa̱ma cˈaˈru re a̱cue, qˈue re. Ut cui ani tixmakˈ cˈaˈru a̱cue cha̱cuu, ma̱patzˈ chic re̱kaj re. 31 Cui la̱ex te̱raj nak cha̱bilakeb le̱ ras e̱ri̱tzˈin e̱riqˈuin, cha̱bilakex ajcuiˈ la̱ex riqˈuineb aˈan. 32 Cui caˈaj cuiˈ li ani narahoc e̱re nequera, ma̱cˈaˈ xjalanil li yo̱quex chixba̱nunquil, riqˈuin li nequeˈxba̱nu li ma̱jiˈ nequeˈpa̱ban xban nak caˈaj cuiˈ li ani narahoc reheb nequeˈxra. 33 Cui caˈaj cuiˈ li nequeˈba̱nun usilal e̱re, nequeba̱nu usilal reheb, ma̱cˈaˈ xjalanil li yo̱quex chixba̱nunquil riqˈuin li nequeˈxba̱nu li ma̱jiˈ nequeˈpa̱ban. Xban nak caˈaj cuiˈ li ani naba̱nun usilal reheb nequeˈxba̱nu usilal re. 34 Cui la̱ex nequetoˈoni tumin caˈaj cuiˈ reheb li nequenau nak teˈxqˈue re̱kaj, ma̱cˈaˈ xjalanil li yo̱quex chixba̱nunquil riqˈuin li nequeˈxba̱nu li toj ma̱jiˈ nequeˈpa̱ban xban nak nequeˈxtoˈoni tumin caˈaj cuiˈ reheb li nequeˈxnau nak teˈxqˈue re̱kaj. 35 Joˈcan ut nak cherahakeb li ani xicˈ nequeˈiloc e̱re. Cheba̱nuhak usilal reheb. Ut cheqˈuehak chi toˈ re li cˈaˈru tixpatzˈ e̱re chi incˈaˈ te̱roybeni re̱kaj. Cui te̱ba̱nu aˈan, kˈaxal nim le̱ kˈajca̱munquil li ta̱qˈuehekˈ e̱re ut la̱exak li ralal xcˈajol li nimajcual Dios. Aˈan kˈaxal nim xcuyum saˈ xbe̱neb li incˈaˈ useb xnaˈleb li incˈaˈ nequeˈxnau bantioxi̱nc. 36 Chex‑uxta̱na̱nk biˈ u xban nak le̱ yucuaˈ cuan saˈ choxa na‑uxta̱nan u. 37 Mextzˈiloc a̱tin chirixeb le̱ ras e̱ri̱tzˈin re nak li Dios incˈaˈ ta̱tzˈilok a̱tin che̱rix la̱ex. Me̱tzˈekta̱na le̱ ras e̱ri̱tzˈin re nak li Dios incˈaˈ textzˈekta̱na la̱ex. Checuyak xma̱queb le̱ ras e̱ri̱tzˈin re nak li Dios tixcuy e̱ma̱c la̱ex. 38 Chesi cˈaˈru re le̱ ras e̱ri̱tzˈin ut li Dios tixqˈue re̱kaj e̱re. Tixqˈue re̱kaj e̱re chi nabal chiru li xeqˈue la̱ex. Tixqˈue chi nujenak li bisleb, chi yo̱k chi pajecˈ xban nak kˈaxal cuiˈchic nabal li tixqˈue e̱re. Riqˈuin li bisleb li texbisok cuiˈ la̱ex, aˈan ajcuiˈ li ta̱bisekˈ cuiˈ li ta̱qˈuehekˈ e̱re, chan. 39 Li Jesús quixye li jaljo̱quil ru a̱tin aˈin reheb li tenamit ut quixye: ―Junak mutzˈ, ¿Ma naru ta biˈ tixcˈut xbe junak chic mutzˈ? ¿Ma incˈaˈ ta biˈ saˈ cuibal teˈtˈanekˈ saˈ jul xban nak mutzˈeb? 40 Ma̱ jun aj tzolonel naxkˈax xcuanquil laj tzolol re. Abanan nak acak xtzol rib chi tzˈakal, tixtau ajcuiˈ xcuanquil laj tzolol re. 41 ¿Cˈaˈut nak nacaqˈue retal li cˈaj cheˈ cuan saˈ xnakˈ ru la̱ cuas a̱cui̱tzˈin ut incˈaˈ nacaqˈue retal li tzˈamba cuan saˈ xnakˈ a̱cuu la̱at? 42 ¿Chanru nak ta̱ye re la̱ cuas a̱cui̱tzˈin, “Cuisihak li cˈaj cheˈ saˈ xnakˈ a̱cuu”, nak toj cuan li tzˈamba saˈ xnakˈ a̱cuu la̱at? At aj caˈpacˈal u, xbe̱n cua isi li tzˈamba cuan saˈ li xnakˈ a̱cuu la̱at, re nak tat‑ilok chi tzˈakal re risinquil li cˈaj cheˈ cuan saˈ xnakˈ ru la̱ cuas a̱cui̱tzˈin. 43 Joˈcan ajcuiˈ riqˈuin li cheˈ. Cui cha̱bil junak cheˈ, cha̱bil ajcuiˈ li ru naru̱chin. Ut cui incˈaˈ us li cheˈ, li ru li naru̱chin incˈaˈ ajcuiˈ us. Li cha̱bil cheˈ incˈaˈ naru naru̱chin li incˈaˈ us, chi moco li cheˈ incˈaˈ us naru naru̱chin li us. 44 Ut riqˈuin li ru naru̱chin nanauman ru li cheˈ. Li tun qˈuix incˈaˈ naru naru̱chin li higos chi moco li qˈuix naru naru̱chin li uvas. 45 Joˈcan ajcuiˈ riqˈuin li cristian. Li ani cha̱bil, cha̱bil ajcuiˈ lix yehom xba̱nuhom xban nak cuan li cha̱bilal riqˈuin. Ut li ani incˈaˈ cha̱bil, incˈaˈ cha̱bil lix yehom xba̱nuhom xban nak ma̱cˈaˈ li cha̱bilal riqˈuin. Riqˈuin li ra̱tin li junju̱nk nacˈutun chanru li ra̱m. 46 ¿Cˈaˈut nak nequeye, “Ka̱cuaˈ, Ka̱cuaˈ” cue cui incˈaˈ nequeba̱nu li cˈaˈru ninye? 47 Joˈcan nak li ani na‑abin re li cua̱tin ut naxba̱nu li cˈaˈru ninye, li jun aˈan tinjuntakˈe̱ta riqˈuin jun li cui̱nk quixyi̱b li rochoch. 48 Quixbec chi cham ut quixqˈue li cimiento saˈ xbe̱n li pec. Quichal li hab ut quibutˈir li nimaˈ. Coxsacˈ rib li haˈ chiru li cab ut incˈaˈ quirecˈasi li cab saˈ xnaˈaj xban nak yi̱banbil chi us saˈ xbe̱n pec. 49 Ut li ani na‑abin re li cua̱tin ut incˈaˈ naxba̱nu li cˈaˈru ninye, li jun aˈan tinjuntakˈe̱ta riqˈuin li cui̱nk li quixyi̱b li rochoch saˈ xbe̱n chˈochˈ ut incˈaˈ quixbec xnaˈaj lix cimiento. Nak quibutˈir li nimaˈ, li haˈ coxsacˈ rib chiru li cab. Quitˈaneˈ li cab ut quisach chi jun aj cua, chan li Jesús reheb.