Chronological
Li Jesús quixye nak incˈaˈ naru teˈxjach rib li sumsu̱queb
19 Ut nak quirakeˈ chixyebal li a̱tin aˈin, li Jesús qui‑el Galilea ut co̱ jun pacˈal li nimaˈ Jordán saˈ eb li naˈajej xcue̱nt Judea. 2 Ut quita̱ke̱c xbaneb li qˈuila tenamit ut nabaleb li yaj quixqˈuirtesiheb aran. 3 Cuanqueb laj fariseo queˈcuulac chi patzˈoc riqˈuin yal re xyalbal rix ut queˈxye re: ―¿Cˈaˈru nacaye la̱at? ¿Ma ta̱ru̱k tixjach rib li cui̱nk riqˈuin li rixakil yal riqˈuin cˈaˈak re ru?― 4 Quichakˈoc li Jesús ut quixye reheb: ―¿Ma incˈaˈ e̱rilom li tzˈi̱banbil saˈ li Santil Hu nak li Dios quiyoˈobtesin chak re li cristian saˈ xticlajic, cui̱nk ut ixk nak quixyoˈobtesiheb chak? 5 Joˈcan nak li cui̱nk tixcanab xnaˈ xyucuaˈ ut tixlakˈab rib riqˈuin li rixakil. Ut chi xcabichaleb junajakeb aj chic. 6 Joˈcan nak moco cuibakeb ta chic. Junajakeb aj ban chic. Joˈcan ut nak li ani naxlakˈab li Dios, ma̱ ani chic naru najachoc re, chan. 7 Ut queˈxye cuiˈchic re li Jesús: ―¿Cˈaˈut nak quixye laj Moisés nak ta̱ru̱k xyi̱banquil junak li hu re nak tixjach rib li cui̱nk riqˈuin li rixakil?― 8 Li Jesús quichakˈoc ut quixye: ―Xban nak kˈaxal cau e̱chˈo̱l, joˈcan nak laj Moisés quixsume che̱ru nak ta̱ru̱k te̱jach e̱rib riqˈuin le̱ rixakil. Aban moco joˈcan ta chak saˈ xticlajic nak li Dios quixyoˈobtesiheb li cristian. 9 Ut la̱in tinye e̱re nak yalak ani tixcanab rixakil chi ma̱cuaˈ xma̱c yumbe̱tac, ut tixcˈam jalan chic ixk, li jun aˈan tixmux ru lix sumlajic. Ut li ani tixcˈam chokˈ rixakil li ixk li canabanbil, li jun aˈan tixmux ajcuiˈ ru lix sumlajic, chan li Jesús. 10 Ut eb lix tzolom queˈxye: ―Cui ya̱l nak joˈcan ta̱cˈulma̱nk, kˈaxal us raj nak incˈaˈ tixsicˈ rixakil li cui̱nk, chanqueb. 11 Ut li Jesús quixye reheb: ―Moco chixjunileb ta nequeˈxcˈul xchˈo̱l li a̱tin aˈin, caˈaj cuiˈ li ani qˈuebil re xban li Dios re xtaubal ru li xya̱lal aˈin. 12 Cuanqueb cui̱nk chalen saˈ xyoˈlajiqueb ac reheb nak incˈaˈ teˈcua̱nk rixakil, ut cuanqueb yal pokˈbileb xbaneb li rech cui̱nkilal re incˈaˈ teˈcua̱nk rixakileb, ut cuanqueb cuiˈchic yal incˈaˈ nequeˈxcˈul xchˈo̱leb nak teˈxcˈam rixakil xban nak nequeˈxkˈaxtesi rib chi cˈanjelac chiru li Dios. Li ani ta̱ru̱k tixtau ru li xya̱lal aˈin, chixtauhak ru, chan li Jesús.
Li Jesús quirosobtesi li cocˈal
13 Ut chirix chic aˈan cuanqueb cocˈal queˈcˈameˈ chak riqˈuin li Jesús re nak tixqˈue li rukˈ saˈ xbe̱neb ut ta̱tijok. Ut eb lix tzolom queˈxkˈus li queˈcˈamoc chak reheb li cocˈal. 14 Nak li Jesús quiril li yo̱queb chixba̱nunquil, quixye reheb lix tzolom: ―Canabomakeb chi cha̱lc cuiqˈuin li cocˈal. Me̱ram chiruheb xban nak lix nimajcual cuanquilal li Dios, aˈan reheb li kˈuneb xchˈo̱l joˈ li cocˈal, chan. 15 Ut li Jesús quixqˈue li rukˈ saˈ xbe̱neb ut quitijoc. Ut chirix aˈan qui‑el saˈ li naˈajej aˈan.
Jun cui̱nk biom quia̱tinac riqˈuin li Jesús
16 Ut quicuulac jun li cui̱nk riqˈuin li Jesús ut quixye re: ―At cha̱bil tzolonel, ¿Cˈaˈ raj ru us tinba̱nu re nak tincue̱chani li junelic yuˈam? chan. 17 Ut li Jesús quixye re: ―¿Cˈaˈut nak nacaye cha̱bil cue cui incˈaˈ nacanau anihin? Jun ajcuiˈ li cha̱bil cuan ut aˈan li Dios. Cui ta̱cuaj nak ta̱cua̱nk la̱ yuˈam chi junelic ba̱nu li cˈaˈru naxye li chakˈrab.― 18 Ut li cui̱nk quixye: ―¿Cˈaˈru li chakˈrab li nacaye?― Ut li Jesús quixye re: ―Ma̱camsi a̱cuas a̱cui̱tzˈin. Matmuxuc caxa̱r. Mat‑elkˈac. Matkˈaban. 19 Cha‑oxlokˈi la̱ naˈ a̱yucuaˈ ut chara la̱ cuas a̱cui̱tzˈin joˈ nak nacara a̱cuib la̱at, chan. 20 Ut li cui̱nk quichakˈoc ut quixye: ―At tzolonel, chixjunil aˈin xinba̱nu chalen chak saˈ incaˈchˈinal. ¿Cˈaˈ chic ru ma̱jiˈ ninba̱nu?― 21 Quixye li Jesús re: ―Cui ta̱cuaj nak tzˈakalak re ru la̱ yuˈam, ayu ut cˈayi li cˈaˈru cuan a̱cue ut si lix tzˈak li ta̱cˈul reheb li nebaˈ. Ut ta̱cua̱nk a̱biomal saˈ choxa. Ut nak ac xaba̱nu aˈan tatcha̱lk ut tina̱ta̱ke, chan li Jesús re. 22 Ut nak quirabi aˈan, li cui̱nk co̱ chi ra saˈ xchˈo̱l xban nak nabal lix biomal cuan. 23 Tojoˈnak quixye li Jesús reheb lix tzolom: ―Relic chi ya̱l tinye e̱re, kˈaxal chˈaˈaj chokˈ re junak biom nak ta̱oc rubel xcuanquil li Dios. 24 Tinye ajcuiˈ e̱re nak incˈaˈ raj chˈaˈaj nak ta̱numekˈ junak nimla xul camello saˈ ru junak cu̱x chiru nak ta̱oc junak biom rubel xcuanquil li Dios. 25 Ut eb lix tzolom nak queˈrabi aˈan, cˈajoˈ nak queˈsach xchˈo̱l ut queˈxye: ―¿Ani put ta̱ru̱k ta̱colekˈ? chanqueb. 26 Ut li Jesús quixcaˈyaheb ut quixye reheb: ―Chiru junak yal cui̱nk aˈan ma̱min ta̱ru̱k, abanan chiru li Dios chixjunil naru xba̱nunquil. 27 Quichakˈoc laj Pedro ut quixye re: ―La̱o xkacanab chixjunil li cˈaˈru cuan ke xban a̱ta̱kenquil. ¿Cˈaˈru ta̱cua̱nk ke?― 28 Ut li Jesús quixye reheb: ―Relic chi ya̱l tinye e̱re nak la̱in li Cˈajolbej tincˈojla̱k saˈ lin lokˈlaj cˈojariba̱l saˈ li acˈ ruchichˈochˈ, la̱ex li xexta̱ken cue, texcˈojla̱k ajcuiˈ saˈ li cablaju chi cˈojariba̱l re texrakok a̱tin saˈ xbe̱neb li cablaju xte̱paleb laj Israel. 29 Li ani naxcanab rochoch, ras ri̱tzˈin, xnaˈ xyucuaˈ, rixakil, ralal xcˈajol, malaj xchˈochˈ saˈ incˈabaˈ la̱in, li jun aˈan kˈaxal cuiˈchic nabal li tixcˈul chiru li quixcanab ut ta̱re̱chani li junelic yuˈam. 30 Ut nabaleb li nequeˈxsicˈ xcuanquil anakcuan, mokon ma̱cˈaˈak chic xcuanquileb. Ut li ani incˈaˈ nequeˈxsicˈ xcuanquil anakcuan, aˈaneb chic li teˈcua̱nk xcuanquil mokon, chan li Jesús.
Incˈaˈ naru teˈxjach rib li sumsu̱queb
10 Ut qui‑el li Jesús Capernaum. Queˈco̱eb saˈ jun li naˈajej cuan xcue̱nt Judea ut queˈco̱eb ajcuiˈ toj jun pacˈal li nimaˈ Jordán. 2 Ut queˈcuulac laj fariseo riqˈuin chi patzˈoc yal re xyalbal rix ut queˈxye re: ―¿Cˈaˈru nacaye la̱at? ¿Ma ta̱ru̱k tixjach rib junak cui̱nk riqˈuin li rixakil? chanqueb re. 3 Ut nak quichakˈoc li Jesús, quixye reheb: ―¿Cˈaˈru le̱ chakˈrabinquil quixcanab e̱re laj Moisés?― 4 Eb aˈan queˈxye: ―Laj Moisés quixye nak junak li cui̱nk ta̱ru̱k tixyi̱b lix hu re jachoc ib ut riqˈuin aˈan naru tixjach rib riqˈuin li rixakil.― 5 Li Jesús quichakˈoc ut quixye: ―Xban nak kˈaxal cau e̱chˈo̱l, joˈcan nak quixqˈue li chakˈrab chi joˈcan. 6 Abanan ma̱cuaˈ joˈcan saˈ xticlajic li ruchichˈochˈ. Nak quixyi̱b li ruchichˈochˈ li Dios, quixyoˈobtesi li cui̱nk ut quixyoˈobtesi li ixk. 7 Joˈcan nak li cui̱nk tixcanab xnaˈ xyucuaˈ ut tixlakˈab rib riqˈuin li rixakil. 8 Li ani teˈxlakˈab rib junajeb chic. Moco cuibeb ta chic. 9 Li ani naxlakˈab li Dios, ma̱ ani chic naru najachoc re, chan li Jesús. 10 Ut nak ac cuanqueb saˈ cab, lix tzolom li Jesús queˈxpatzˈ cuiˈchic re chirix li naˈleb aˈin. 11 Ut li Jesús quixye reheb: ―Li ani tixjach rib riqˈuin li rixakil ut tixcˈam jalan chic ixk, aˈan tixmux ru lix sumlajic. 12 Ut cui junak ixk tixjach rib riqˈuin lix be̱lom, ut ta̱cˈamekˈ xban jalan chic cui̱nk, aˈan tixmux ru lix sumlajic.―
Li Jesús quirosobtesiheb li cocˈal
13 Saˈ jun li cutan cuan li cocˈal queˈcˈameˈ chak riqˈuin li Jesús re nak tixqˈue li rukˈ saˈ xbe̱neb ut ta̱rosobtesiheb. Ut lix tzolom queˈxkˈus li queˈcˈamoc chak reheb li cocˈal. 14 Nak li Jesús quixqˈue retal li yo̱queb chixba̱nunquil, cˈajoˈ nak quipoˈ ut quixye reheb lix tzolom: ―Canabomakeb li cocˈal chi cha̱lc cuiqˈuin. Me̱ram chiruheb xban nak lix nimajcual cuanquilal li Dios, aˈan reheb li nequeˈpa̱ban joˈ nak nequeˈpa̱ban li cocˈal. 15 Relic chi ya̱l tinye e̱re li ani incˈaˈ napa̱ban joˈ li cocˈal, aˈan incˈaˈ ta̱re̱chani lix nimajcual cuanquilal li Dios, chan. 16 Ut li Jesús quixkˈaluheb li cocˈal, quixqˈue li rukˈ saˈ xbe̱neb, ut quirosobtesiheb.
Jun li cui̱nk biom quia̱tinac riqˈuin li Jesús
17 Nak ac xic re li Jesús saˈ jalan chic naˈajej, quichal jun li cui̱nk saˈ a̱nil, colxcuikˈib rib chiru ut quixye re: ―At cha̱bil tzolonel, ¿cˈaˈru ta̱ru̱k tinba̱nu re nak tincue̱chani li yuˈam chi junelic?― 18 Li Jesús quixye: ―¿Cˈaˈut nak nacaye cha̱bil cue cui incˈaˈ nacanau anihin la̱in? Jun ajcuiˈ li cha̱bil ut aˈan li Dios. 19 La̱at nacanau cˈaˈru naxye li chakˈrab: Matmuxuc caxa̱r. Ma̱camsi a̱cuas a̱cui̱tzˈin. Mat‑elkˈac. Matyoˈoban a̱tin chirix a̱cuas a̱cui̱tzˈin. Matbalakˈic. Cha‑oxlokˈi la̱ naˈ a̱yucuaˈ.― 20 Nak quichakˈoc li cui̱nk quixye: ―At tzolonel, chixjunil aˈin ac xinba̱nu ajcuiˈ chak chalen saˈ incaˈchˈinal.― 21 Li Jesús cˈajoˈ nak quixra li cui̱nk. Quixcaˈya ut quixye re: ―Jun chic toj ma̱jiˈ nacaba̱nu. Ayu, cˈayi chixjunil li cˈaˈru cuan a̱cue ut ta̱si lix tzˈak reheb li nebaˈ re nak ta̱cua̱nk a̱biomal saˈ choxa. Nak ac xaba̱nu aˈan, tatcha̱lk cuiqˈuin ut tina̱ta̱ke usta ca̱mc ta̱cˈul saˈ incˈabaˈ, chan. 22 Nak quirabi aˈan, li cui̱nk co̱ chi ra saˈ xchˈo̱l xban nak nabal lix biomal cuan. 23 Li Jesús quirileb lix tzolom ut quixye reheb: ―Cˈajoˈ xchˈaˈajquil chokˈ re junak biom re̱chaninquil lix nimajcual cuanquilal li Dios.― 24 Lix tzolom queˈsach xchˈo̱leb nak queˈrabi aˈan. Aban li Jesús quixye cuiˈchic reheb: ―Ex cualal incˈajol, cˈajoˈ xchˈaˈajquil nak teˈoc saˈ xnimajcual cuanquilal li Dios li nequeˈxic xchˈo̱l chirix lix biomal. 25 Ma̱min ta̱ru̱k ta̱numekˈ junak nimla xul camello saˈ ru junak cu̱x. Joˈcan ajcuiˈ eb li biom. Ma̱ jokˈe ta̱ru̱k teˈoc saˈ xnimajcual cuanquilal li Dios cui caˈaj cuiˈ lix biomal nequeˈxcˈoxla.― 26 Eb lix tzolom cˈajoˈ nak queˈsach xchˈo̱leb ut queˈxye: ―¿Ani put ta̱ru̱k ta̱colekˈ chi joˈcanan?― 27 Li Jesús quirileb ut quixye reheb: ―Li cui̱nk incˈaˈ naru tixba̱nu aˈan, aban li Dios ma̱cˈaˈ chˈaˈaj chiru. Aˈan naru tixba̱nu chixjunil.― 28 Laj Pedro quixye re li Jesús: ―La̱o xkacanab chixjunil li cˈaˈru cuan ke xban a̱ta̱kenquil.― 29 Li Jesús quixye: ―Relic chi ya̱l tinye e̱re, li ani naxcanab cˈaˈru re saˈ incˈabaˈ la̱in, tixcˈul re̱kaj. Li ani naxcanab xnaˈ xyucuaˈ, li ras ut li ri̱tzˈin ut li ralal xcˈajol saˈ incˈabaˈ la̱in malaj ut saˈ xcˈabaˈ li evangelio, aˈan tixcˈul re̱kaj. Joˈcan ajcuiˈ li naxcanab xchˈochˈ ut li rochoch saˈ incˈabaˈ la̱in, tixcˈul ajcuiˈ re̱kaj. 30 Aˈan tixcˈul oˈtakcˈa̱l (100) chic chokˈ re̱kaj li cˈaˈru re li tixcanab joˈ rochoch, joˈ li ras, joˈ li ri̱tzˈin, joˈ li ralal xcˈajol, joˈ xnaˈ xyucuaˈ ut joˈ lix chˈochˈ. Usta naxcˈul ra xi̱cˈ arin saˈ ruchichˈochˈ, abanan ta̱re̱chani li junelic yuˈam saˈ eb li cutan cha̱lel. 31 Li cuanqueb xcuanquil anakcuan, ma̱cˈaˈak chic xcuanquileb mokon. Ut li ma̱cˈaˈeb xcuanquil anakcuan, aˈaneb chic li teˈcua̱nk xcuanquil mokon,― chan li Jesús.
Li Jesús quixye cuiˈchic resil lix camic
32 Nak yo̱queb chi xic Jerusalén cˈamol be li Jesús chiruheb. Nak cuanqueb chiru be sachso̱queb xchˈo̱l lix tzolom ut li yo̱queb chi ta̱ke̱nc reheb teˈxucuak ajcuiˈ. Tojoˈnak li Jesús quixcˈameb cuiˈchic lix cablaju chi tzolom xjuneseb ut qui‑oc chixyebal reheb li cˈaˈru tixcˈul. 33 Quixye reheb: ―Qˈuehomak retal. Anakcuan yo̱co chi xic Jerusalén. Aran tinkˈaxtesi̱k la̱in li Cˈajolbej saˈ rukˈeb lix be̱nil aj tij joˈ ajcuiˈ saˈ rukˈeb laj tzˈi̱b. Eb aˈan teˈxteneb ca̱mc saˈ inbe̱n ut tineˈxkˈaxtesi saˈ rukˈeb li ma̱cuaˈeb aj judío. 34 Ut tineˈxhob, tineˈxsacˈ, tineˈxchu̱ba ut tineˈxcamsi. Aban saˈ rox li cutan tincuacli̱k cuiˈchic chi yoˈyo saˈ xya̱nkeb li camenak.―
Laj Jacobo ut laj Juan queˈxtzˈa̱ma chiru li Ka̱cuaˈ nak tixqˈueheb xcuanquil
35 Laj Jacobo ut laj Juan, eb li ralal laj Zebedeo, queˈjiloc chixcˈatk li Jesús ut queˈxye re: ―Ka̱cuaˈ, la̱o nakaj nak ta̱ba̱nu li usilal li takatzˈa̱ma cha̱cuu.― 36 Ut li Jesús quixye reheb: ―¿Cˈaˈru li usilal te̱raj tinba̱nu e̱re? chan reheb. 37 Queˈxye re: ―Nak ac xat‑oc saˈ la̱ lokˈal, nakatzˈa̱ma cha̱cuu nak jun ke ta̱cua̱nk saˈ la̱ nim ut jun ta̱cua̱nk saˈ la̱ tzˈe.― Queˈxye chi joˈcan xban nak teˈraj oc saˈ xcuanquileb. 38 Ut li Jesús quixye reheb: ―La̱ex incˈaˈ nequenau xya̱lal li yo̱quex chixtzˈa̱manquil chicuu. ¿Ma te̱cuy xcˈulbal li raylal li oc cue chixcˈulbal la̱in? Ut, ¿ma te̱cuy xnumsinquil li raylal joˈ li tincˈul la̱in?― 39 ―¡Takacuy! chanqueb. Ut li Jesús quichakˈoc ut quixye: ―Ya̱l ajcuiˈ nak la̱ex te̱cˈul li raylal joˈ li tincˈul la̱in. Ut te̱cuy xnumsinquil li raylal joˈ li tincuy xnumsinquil la̱in. 40 Abanan li naˈajej saˈ lin nim ut saˈ lin tzˈe ma̱cuaˈ la̱in tinqˈuehok re li naˈajej aˈan, xban nak ac chˈolchˈo chiru li Dios ani aj e li naˈajej aˈan, chan li Jesús reheb. 41 Ut nak queˈrabi li cˈaˈru queˈxpatzˈ laj Jacobo ut laj Juan, li laje̱b chic lix tzolom queˈpoˈ riqˈuineb. 42 Ut li Jesús quixbokeb riqˈuin ut quixye reheb: ―La̱ex nequenau nak li nequeˈtaklan saˈ ruchichˈochˈ nequeˈnumta saˈ xbe̱n li tenamit. Li ni̱nkeb xcuanquil, aˈaneb li nequeˈtaklan. 43 Abanan ma̱cuaˈ joˈcan te̱ba̱nu la̱ex. Li ani naraj xcuanquil saˈ e̱ya̱nk, tento nak tixcubsi rib ut ta̱cˈanjelak che̱ru. 44 Li ani naraj nima̱k xcuanquil saˈ e̱ya̱nk, tento tixcubsi rib ut ta̱cˈanjelak chiruheb li ras ri̱tzˈin. 45 La̱in li Cˈajolbej. Abanan incˈaˈ xinchal re nak teˈcˈanjelak chicuu. Xinchal ban re nak tincˈanjelak chiruheb chixjunileb ut chixqˈuebal lin yuˈam re xtojbal rix lix ma̱queb, chan li Jesús reheb.
Li Jesús quixqˈuirtesi laj Bartimeo li mutzˈ
46 Queˈcuulac Jericó ut nak qui‑el chak li Jesús saˈ li tenamit aˈan rochbeneb lix tzolom nabal li tenamit queˈta̱ken re. Ut chunchu jun li mutzˈ chire be. Yo̱ chi lemoxnic. Lix xcˈabaˈ, aˈan aj Bartimeo, ralal laj Timeo. 47 Nak quirabi li mutzˈ nak yo̱ chi cha̱lc li Jesús aj Nazaret, quixjap re chixyebal: ―¡At Jesús, ralalat xcˈajol laj David, chacuuxta̱na taxak cuu! chan. 48 Ut nabaleb li tenamit queˈkˈusuc re ut queˈxye re, ―¡Matchokin! chanqueb re. Ut aˈan kˈaxal cuiˈchic cau quixjap re ut quixye, ―¡At ralalat xcˈajol laj David, chacuuxta̱na taxak cuu!― 49 Nak quirabi aˈan li Jesús quixakli ut quixtakla xbokbal li mutzˈ. Queˈco̱eb chixcˈambal ut queˈxye re: ―Ma̱chˈina a̱chˈo̱l. Quim. Yo̱ cha̱bokbal li Ka̱cuaˈ.― 50 Li mutzˈ quirisi lix tˈicr lanlo cuiˈ. Quicuacli saˈ junpa̱t ut co̱ riqˈuin li Jesús. 51 Li Jesús quixye re: ―¿Cˈaˈru ta̱cuaj tinba̱nu a̱cue?― Ut li mutzˈ quixye: ―Ka̱cuaˈ, tincuaj nak ta̱ilok li xnakˈ cuu.― 52 Li Jesús quixye re: ―Anakcuan naru tatxic. Xatqˈuira xban nak xapa̱b nak cuan incuanquil cha̱qˈuirtesinquil, chan re. Ut saˈ junpa̱t qui‑iloc li mutzˈ ut co̱ chirixeb.
Copyright © 2000 by Wycliffe Bible Translators International