Chronological

4 Ug ang mensahe ni Samuel mikaylap sa tibuok Israel.

Ang Pag-ilog sa mga Filistihanon sa sudlanan sa Kasabotan

Unya nakiggira ang mga Israelinhon batok sa mga Filistihanon. Nagkampo ang mga Israelinhon sa Ebenezer, ug ang mga Filistihanon nagkampo sa Afek. ² Misulong ang mga Filistihanon, ug labihan gayod ang ilang panaggira. Gipildi sa mga Filistihanon ang mga Israelinhon; 4,000 ka mga Israelinhon ang ilang napatay. ³ Sa dihang mibalik sa kampo ang nahibiling mga Israelinhon, nangutana ang mga tigdumala sa Israel, “Nganong gipasagdan kita sa Ginoo nga mapildi sa mga Filistihanon? Maayo pag atong kuhaon ang sudlanan sa Kasabotan didto sa Shilo, aron ubanan kita sa Ginoo^[a] ug luwason kita gikan sa atong mga kaaway.”

⁴ Busa gipakuha nila gikan sa Shilo ang sudlanan sa Kasabotan sa Ginoo nga Makagagahom. Ang tabon niining Kahon may estatuwa sa duha ka kerubin, ug nagapuyo ang Ginoo taliwala niini. Miuban sa pagkuha sa Kahon ang duha ka anak ni Eli nga si Hofni ug si Finehas. ⁵ Pag-abot sa sudlanan sa Kasabotan didto sa kampo, misinggit ug kusog ang mga Israelinhon tungod sa kalipay, hinungdan nga natay-og ang yuta. ⁶ Sa dihang nadungog sa mga Filistihanon ang singgit sa mga Israelinhon, nangutana sila, “Nganong naninggit ang mga Hebreo didto sa ilang kampo?”

Sa dihang nahibaloan nila nga miabot na ang Kahon sa Ginoo didto sa kampo sa mga Israelinhon, ⁷ nahadlok sila. Miingon sila, “Delikado kita kay may miabot nga mga dios didto sa kampo sa mga Israelinhon! Wala pa kini mahitabo sukad kaniadto! ⁸ Alaot gayod kita! Kinsa ang makaluwas kanato gikan sa gamhanan nilang mga dios? Sila ang mga dios nga mipatay sa mga Ehiptohanon didto sa kamingawan pinaagi sa nagkalain-laing matang sa mga katalagman. ⁹ Apan magpakalig-on kita ug magmaisogon, kay kon dili, mahimo kitang ulipon sa mga Hebreo sama sa pag-ulipon nato kanila. Busa makiggira gayod kita.”

¹⁰ Busa nakiggira ang mga Filistihanon, ug napildi nila ang mga Israelinhon. Daghan kaayo ang nangamatay; 30,000 ang napatay nga mga Israelinhon. Ang nahibiling mga Israelinhon nangikyas ug namauli sa ilang gipuy-an. ¹¹ Nailog sa mga Filistihanon ang sudlanan sa Kasabotan, ug napatay usab ang duha ka anak ni Eli nga si Hofni ug si Finehas.

Ang Pagkamatay ni Eli

¹² Niadtong adlawa, may usa ka tawo nga miyembro sa tribo ni Benjamin nga midagan gikan sa panggubatan paingon sa Shilo. Gigisi niya ang iyang bisti ug gibutangan ug abog ang iyang ulo sa pagpakita sa iyang pagsubo. ^13-15 Pag-abot niya sa Shilo, didto si Eli daplin sa dalan nga nagalingkod sa bangko ug nagabantay tungod kay nabalaka kaayo kini sa Kahon sa Dios.^[b] Niadtong higayona, 98 ka tuig na si Eli ug halap na.

Unya gibalita sa tawo didto sa lungsod ang nahitabo sa gira. Naniyabaw ang mga tawo sa pagkadungog nila niini. Nadunggan kini ni Eli ug nangutana siya, “Nganong naniyabaw ang mga tawo?” Midali-dali ug duol ang tawo kaniya ¹⁶ ug miingon, “Bag-o lang gayod akong miabot gikan sa gira. Miikyas ako.” Nangutana si Eli, “Unsay nahitabo, anak?” ¹⁷ Mitubag ang tawo, “Nangikyas ang mga Israelinhon gikan sa mga Filistihanon ug daghan kaayog nangamatay sa atong mga sundalo, apil na ang imong duha ka anak nga si Hofni ug si Finehas. Ug ang Kahon sa Dios nailog.”

¹⁸ Sa dihang nahisgotan sa tawo ang bahin sa Kahon sa Dios, natikay-ang si Eli gikan sa iyang gilingkoran didto sa kilid sa pultahan sa lungsod. Nabali ang iyang liog ug namatay siya, kay tambok man gud siya ug tigulang na. Nahimo siyang pangulo sa Israel sulod sa 40 ka tuig.

¹⁹ Niadto usab nga higayon, ang umagad ni Eli nga asawa ni Finehas manganakay na. Sa dihang nadunggan niya nga nailog ang Kahon sa Dios ug namatay ang iyang bana ug ugangang lalaki, kalit lang siyang nagbati ug naglisod sa pagpanganak. ²⁰ Sa dihang himalatyon na siya, miingon ang mga babaye nga nagpaanak kaniya, “Lig-ona ang imong kaugalingon! Lalaki ang imong anak!” Apan wala siya manumbaling ni motubag. ^21-22 Sa wala pa siya mamatay ginganlan niya ang bata ug Icabod,^[c] kay miingon siya, “Wala na ang gamhanang presensya sa Dios sa Israel.” Mao kini ang iyang giingon tungod kay nailog ang Kahon sa Dios ug namatay ang iyang bana ug ugangang lalaki.

Ang sudlanan sa Kasabotan sa Dios didto sa mga Filistihanon

5 Sa dihang nailog sa mga Filistihanon ang Kahon sa Dios, gidala nila kini gikan sa Ebenezer ngadto sa Ashdod. ² Unya gidala nila kini sa templo ni Dagon nga ilang dios-dios ug gibutang sa iyang tapad. ³ Sayo kaayo sa pagkasunod nga adlaw, nakita sa mga taga-Ashdod ang rebulto ni Dagon nga nakulob atubangan sa Kahon sa Ginoo. Gipatindog nila kini ug gibalik sa iyang nahimutangan. ⁴ Apan pagkasunod nga buntag, nakita na usab nila kining nakulob atubangan sa Kahon sa Ginoo. Ang ulo ug duha ka kamot niini putol na, ug didto na kini sa may pultahan; ang lawas na lang ang nahibilin. ⁵ Mao nga hangtod karon ang mga pari ni Dagon ug ang mga tawo nga nagasulod sa iyang templo sa Ashdod dili motunob niadtong dapita sa pultahan.

⁶ Gisilotan pag-ayo sa Ginoo ang mga taga-Ashdod ug ang mga dapit sa palibot niini. Gipatuboan sila sa Ginoo ug mga tumor aron sa pagpaantos kanila. ⁷ Sa dihang nakita sa mga taga-Ashdod ang mga panghitabo, miingon sila, “Dili angay nga magpabilin dinhi kanato ang Kahon sa Dios sa Israel tungod kay gisilotan niya kita ug si Dagon nga atong dios.” ⁸ Busa gipatawag nila ang tanang pangulo sa mga Filistihanon ug gipangutana, “Unsa ang atong himuon sa Kahon sa Dios sa Israel?” Mitubag sila, “Dad-on nato kini sa Gat.” Busa gidala nila ang Kahon sa Dios sa Israel ngadto sa Gat.

⁹ Apan sa dihang miabot na kini didto, gisilotan usab sa Ginoo ang mga katawhan niadtong lungsora. Nangalisang sila pag-ayo kay gipatuboan usab sila sa Ginoo ug mga tumor, bata man o tigulang. ¹⁰ Busa gipadala nila ngadto sa Ekron ang Kahon sa Dios. Ug sa dihang isulod na kini didto sa Ekron, mireklamo ang mga katawhan didto. Miingon sila, “Gidala nila dinhi ang Kahon sa Dios sa Israel aron patyon kitang tanan.” ¹¹ Busa gipatawag nila ang tanang pangulo sa mga Filistihanon ug giingnan, “Ibalik ninyo ang Kahon sa Dios sa Israel didto sa iyang dapit, kay kon dili, mangamatay kitang tanan.” Nakasulti sila niini tungod kay nagsugod na ang labihang pagsilot sa Dios sa ilang lungsod. Nangalisang sila kay daghan ang nangamatay. ¹² Ang wala mangamatay gituboan ug tumor, ug sangko sa langit ang ilang pagpangayog tabang.

Gibalik didto sa Israel ang sudlanan sa Kasabotan

6 Paglabay sa pito ka bulan gikan sa pagdala sa Kahon sa Ginoo sa Filistia, ² gipatawag sa mga Filistihanon ang ilang mga pari ug mga babaylan ug gipangutana, “Unsay among himuon sa Kahon sa Ginoo? Sultihi kami kon unsaon namo kini pag-uli sa iyang dapit.” ³ Mitubag sila, “Kon ibalik ninyo ang Kahon sa Dios sa Israel, ibalik ninyo kini inubanan sa halad isip bayad sa sala. Niining paagiha mangaayo kamo ug mahibaloan ninyo kon nganong gisilotan niya kamo.^[d]”

^4-5 Nangutana ang mga Filistihanon, “Unsa man nga halad isip bayad sa sala ang among ipauban?” Mitubag ang mga pari ug mga babaylan, “Pagporma ug lima ka estatuwa nga bulawan nga daw tumor, ug lima usab ka estatuwa nga bulawan nga daw ilaga, sumala sa gidaghanon sa atong lima ka mga pangulo, tungod kay managsama kita nga nakatagamtam sa katalagman pinaagi sa mga tumor ug mga ilaga nga midaot sa atong nasod. Ihalad ninyo kini agig pagpasidungog sa Dios sa Israel, kay basin pa ug undangon na niya ang pagsilot kanato, sa atong mga dios, ug sa atong nasod. ⁶ Ayaw na kamo pagpagahi sa inyong ulo sama sa gihimo sa mga Ehiptohanon ug sa ilang hari. Gitugotan lang nila nga makalakaw ang mga Israelinhon sa dihang labihan na gayod ang pagpaantos kanila sa Dios. ⁷ Busa karon, paghimo kamog bag-ong karomata ug pagkuhag duha ka inayang baka nga wala pa sukad masangoni ug yugo. Isangon ninyo ang karomata ngadto sa mga baka, apan ayaw ninyo paubana ang ilang mga nati, kondili ikulong ninyo kini sa toril. ⁸ Pagkahuman, kuhaa ninyo ang Kahon sa Ginoo ug ibutang sa karomata. Ibutang usab ninyo sa tapad niini ang kahon nga gisudlan sa mga giporma nga bulawan nga inyong ipauban isip halad nga bayad sa sala. Unya palakwa ninyo ang mga baka ug pasagdi lang kon asa kini mopaingon, ⁹ apan panid-i ninyo kini. Kon motungas gani kini paingon sa Bet-Shemes, nga usa sa mga lungsod sa mga Israelinhon, nagpasabot kini nga ang Ginoo mao ang nagpadala kanato niining dako nga katalagman. Apan kon dili gani kini didto mopaingon, mahibaloan nato nga ang Ginoo dili maoy nagsilot kanato, kondili nahitabo lang nga miabot kini kanato.”

¹⁰ Busa gituman nila kadto. Mikuha silag duha ka gatasang baka ug gisangonan ug karomata. Ang mga nati niini ilang gikulong sa toril. ¹¹ Gibutang nila sa karomata ang Kahon sa Ginoo ug ang kahon nga may sulod nga mga bulawan nga gipormag mga ilaga ug mga tumor. ¹² Unya milakaw ang mga baka diretso sa Bet Shemesh ug wala gayod motipas ug laing dalan, ug nagsige kinig unga samtang naglakaw. Gisundan kini sa mga pangulo sa mga Filistihanon hangtod sa utlanan sa Bet Shemesh.

¹³ Niadtong higayona, nagaani ang mga taga-Bet Shemesh ug trigo sa kapatagan. Sa dihang nakita nila ang sudlanan sa Kasabotan, nalipay gayod sila. ^14-15 Nakaabot ang karomata sa uma ni Josue nga taga-Bet Shemesh, ug didto kini mihunong sa kilid sa dakong bato. Gikuha sa mga kaliwat ni Levi ang Kahon sa Ginoo ug ang kahon nga may sulod nga mga estatuwang bulawan, ug gitungtong nila kini didto sa dako nga bato. Unya gibugha sa mga tawo ang karomata ug gihalad ang mga baka isip halad nga sinunog ngadto sa Ginoo. Naghalad usab silag uban pang mga halad. ¹⁶ Nakita kining tanan sa lima ka pangulo sa mga Filistihanon, ug unya mipauli sila sa Ekron niadto mismong adlawa.

¹⁷ Ang mga bulawan nga gipormag tumor gikan sa lima ka lungsod sa mga Filistihanon nga mao ang mga lungsod sa Ashdod, Gaza, Ashkelon, Gat, ug Ekron. Gipadala nila kini isip halad nga bayad sa sala ngadto sa Ginoo. ¹⁸ Ang lima ka bulawan nga gipormag ilaga nagarepresentar niadtong lima ka pinarilan nga mga lungsod sa mga Filistihanon ug sa mga baryo sa palibot niini, nga sakop sa lima ka mga pangulo. Ang dakong bato sa uma ni Josue sa Bet-Shemes, nga ilang gitungtongan sa Kahon sa Ginoo, anaa pa gihapon hangtod karon isip pagpamatuod sa nahitabo.

¹⁹ Apan gipatay sa Dios ang 70 ka mga taga-Bet Shemesh tungod kay ilang gilili ang sulod sa Kahon sa Ginoo. Nagbangotan ang mga tawo tungod niining labihan nga silot sa Ginoo kanila. ²⁰ Nakapangutana sila, “Kinsa ang makaatubang sa presensya sa Ginoo, ang balaan nga Dios? Asa nato ipadala ang Kahon sa Ginoo aron mahilayo kini kanato?” ²¹ Busa nagpadala sila ug mga mensahero ngadto sa mga taga-Kiriat Jearim sa pag-ingon, “Gibalik sa mga Filistihanon ang Kahon sa Ginoo. Kuhaa ninyo kini dinhi ug dad-a dinha sa inyo.”

7 Busa gikuha sa mga taga-Kiriat Jearim ang Kahon sa Ginoo ug gidala ngadto sa balay ni Abinadab nga anaa mahimutang sa bungtod. Ug gipili nila si Eleazar, nga anak ni Abinadab sa pag-atiman niini.

Nangulo si Samuel sa Israel

² Nagpabilin ang Kahon sa Ginoo didto sa Kiriat Jearim sa taas nga panahon—mga 20 ka tuig. Ug sulod niadtong mga tuiga, nagbangotan ug nagpakitabang ang tibuok katawhan sa Israel ngadto sa Ginoo. ³ Unya miingon si Samuel kanila, “Kon tinuoray gayod ang inyong pagbalik sa Ginoo, ilabay ninyo ang inyong mga dios apil na ang imahen ni Ashtarot, ug itugyan ninyo ang inyong kinabuhi sa Ginoo, ug siya lang ang inyong alagaran. Kon himuon ninyo kini, luwason niya kamo gikan sa kamot sa mga Filistihanon.” ⁴ Busa gilabay nila ang mga imahen ni Baal ug ni Ashtarot, ug ang Ginoo na lang gayod ang ilang gialagaran.

⁵ Unya miingon si Samuel ngadto sa mga Israelinhon, “Pagtigom kamong tanan didto sa Mizpa, ug mag-ampo ako sa Ginoo alang kaninyo.” ⁶ Sa dihang nagtigom na silang tanan sa Mizpa, nagkuha silag tubig ug ilang gibubo sa presensya sa Ginoo. Niadtong adlawa nagpuasa sila ug nagsugid sa ilang mga sala ngadto sa Ginoo. Si Samuel ang nangulo sa mga Israelinhon didto sa Mizpa.

⁷ Sa dihang nabalitaan sa mga Filistihanon nga ang mga Israelinhon nagtigom sa Mizpa, nangandam ang mga pangulo sa mga Filistihanon sa pagsulong sa mga Israelinhon. Ug sa dihang nabalitaan kini sa mga Israelinhon, nahadlok sila. ⁸ Miingon sila kang Samuel, “Ayawg undang sa pag-ampo ngadto sa Ginoo nga atong Dios nga luwason niya kita gikan sa mga Filistihanon.” ⁹ Busa nagkuha si Samuel ug masuso pa nga karnero ug gisunog niya kini nga tibuok isip halad nga sinunog ngadto sa Ginoo. Nangayo siyag tabang sa Ginoo alang sa Israel ug gitubag siya sa Ginoo.

¹⁰ Samtang naghalad si Samuel, miabot ang mga Filistihanon aron sa pagpakiggira sa mga Israelinhon. Apan nianang adlawa, gipadalogdog sa Ginoo ug labihan kakusog busa nataranta ang mga Filistihanon, ug napildi sila sa mga Israelinhon. ¹¹ Gigukod sila sa mga Israelinhon gikan sa Mizpa hangtod sa ubos sa Bet Kar ug gipamatay.

¹² Unya mikuha si Samuel ug bato ug gibutang sa tunga-tunga sa Mizpa ug Shen. Ginganlan niya kinig Ebenezer^[e] kay miingon siya, “Hangtod karon ginatabangan kami sa Ginoo.” ¹³ Busa napildi ang mga Filistihanon, ug wala na sila mosulong pag-usab sa dapit sa mga Israelinhon, kay nakigbatok gayod ang Ginoo kanila samtang buhi pa si Samuel. ¹⁴ Ang mga lungsod gikan sa Ekron hangtod sa Gat nga giilog sa mga Filistihanon nabawi sa Israel. Ug naundang usab ang panaggira sa mga Israelinhon ug mga Amorihanon.

¹⁵ Nangulo si Samuel sa Israel sa tibuok niyang kinabuhi. ¹⁶ Matag tuig, molibot siya sa Betel, Gilgal, ug sa Mizpa, aron mangulo sa mga Israelinhon niining mga dapita. ¹⁷ Apan pagkahuman mopauli gayod siya sa Rama, diin siya nagpuyo, aron usab sa pagpangulo sa mga tawo didto. Ug naghimo siyag halaran alang sa Ginoo.

Nangayo ug Hari ang mga Israelinhon

8 Sa dihang tigulang na si Samuel, gihimo niyang mga pangulo sa Israel ang iyang mga anak nga lalaki. ² Ang ngalan sa iyang kamagulangang anak mao si Joel, ug ang manghod mao si Abia. Ug nagaalagad sila isip mga pangulo sa Beersheba. ³ Apan wala sila mosunod sa mga binuhatan sa ilang amahan. Nawong silag kuwarta, nagadawat silag suborno, ug gituis nila ang hustisya.

⁴ Busa nagtigom ang tanang tigdumala sa Israel, ug miadto kang Samuel sa Rama. ⁵ Miingon sila kaniya, “Tigulang ka na; ug ang imong mga anak wala mosunod sa imong binuhatan. Karon, hatagi kami ug hari nga mangulo kanamo sama sa ubang mga nasod.” ⁶ Apan nasakit pag-ayo si Samuel sa ilang gihangyo, busa nagaampo siya ngadto sa Ginoo. ⁷ Ug miingon ang Ginoo kaniya, “Tumana ang gisulti nila kanimo; dili ikaw ang ilang gisalikway. Ako ang ilang gisalikway isip ilang hari. ⁸ Sukad pa sa pagpagawas ko kanila gikan sa Ehipto, gisalikway na nila ako ug nagaalagad sila sa ubang mga dios. Ug karon mao gihapon kini ang ilang ginahimo kanimo. ⁹ Sige, tumana ang ilang gihangyo. Apan pasidan-i sila kon unsa ang himuon sa hari nga modumala kanila.”

¹⁰ Gisulti ni Samuel sa mga tawong nagapangayo kaniyag hari ang tanang giingon sa Ginoo. ¹¹ Miingon si Samuel, “Mao kini ang himuon sa hari nga modumala kaninyo: kuhaon niya ang inyong mga anak nga lalaki ug himuon niyang mga sundalo. Ang uban kanila himuon niyang tigkarwahe, ang uban tigkabayo, ug ang uban tig-una sa iyang karwahe. ¹² Ang uban kanila himuon niyang mga opisyal nga modumala sa 1,000 ka mga sundalo, ug ang uban sa 50 ka mga sundalo. Ang uban padarohon niya sa iyang uma. Ang uban mangani sa iyang anihonon. Ang uban pa gayod maghimog mga armas alang sa gira ug mga kagamitan alang sa iyang mga karwahe. ¹³ Kuhaon niya ang inyong mga anak nga babaye ug himuon niyang mga kusinera, tighimo ug pahumot, ug tigluto ug pan. ¹⁴ Kuhaon niya ang labing maayo ninyong mga uma, mga tamnanan ug ubas, mga tamnanan sa olibo, ug ihatag niya kini sa iyang mga alagad. ¹⁵ Kuhaon niya ang ikapulo sa inyong mga trigo ug mga ubas, ug ihatag ngadto sa iyang mga opisyal ug sa uban pa niyang mga alagad. ¹⁶ Kuhaon usab niya ang inyong mga sulugoon nga lalaki ug babaye ug ang labing maayo ninyong mga baka ug mga asno aron magtrabaho alang kaniya. ¹⁷ Kuhaon pa gayod niya ang ikapulo sa inyong mga mananap, ug kamo mismo mahimong iyang mga ulipon. ¹⁸ Kon moabot na kana nga panahon, mangayo kamo ug tabang sa Ginoo tungod sa pagsakit kaninyo sa hari nga inyong gipili, apan dili kamo tubagon sa Ginoo.”

¹⁹ Apan wala mamati ang mga tawo kang Samuel. Miingon sila, “Dili mahimo! Gusto namo nga adunay hari nga modumala kanamo. ²⁰ Unya mahimo kaming sama sa ubang mga nasod nga may hari nga modumala ug mangulo kanamo sa pagpakiggira.” ²¹ Sa dihang nadungog ni Samuel ang tanan nga giingon sa mga tawo, gisugilon niya kini ngadto sa Ginoo. ²² Mitubag ang Ginoo kaniya, “Tumana ang ilang gusto; hatagi silag hari.” Unya miingon si Samuel ngadto sa mga Israelinhon, “Sige, mosugot ako. Pauli na kamo sa inyong mga lungsod.”