Chronological
Bảo Vệ Tài Sản
22 Nếu một người bắt trộm bò hay cừu rồi đem giết hay đem bán đi, người ấy phải bồi thường: nếu là bò thì một đền năm; còn cừu thì một đền bốn.
2 Nếu kẻ trộm bị bắt quả tang và bị đánh chết, người đánh chết không mang tội sát nhân, 3 nhưng nếu vụ việc xảy ra sau khi mặt trời mọc, người đánh chết sẽ mang tội sát nhân. Người trộm cắp phải bồi thường, nhưng nếu không có gì, người ấy phải bị đem bán để bồi thường cho vụ trộm cắp. 4 Nếu tìm lại được con vật bị mất cắp, dù là bò lừa hay cừu trong tay kẻ trộm và con vật vẫn còn sống, kẻ trộm chỉ phải bồi thường gấp đôi.
5 Nếu một người thả gia súc đi ăn trong một cánh đồng hay trong vườn nho rồi để chúng đi lạc qua và ăn trong cánh đồng của người khác, thì phải lấy hoa lợi tốt nhất của cánh đồng hay vườn nho mình để bồi thường thiệt hại.
6 Nếu một người nổi lửa đốt bụi gai rồi lửa cháy lan qua cháy hoa lợi đã gặt, hoa lợi chưa gặt, hay cháy cả cánh đồng của người khác, người đã nổi lửa phải bồi thường thiệt hại.
7 Nếu một người gởi tiền bạc hay đồ vật nhờ hàng xóm giữ hộ, và những món này bị trộm cắp trong nhà của hàng xóm, kẻ trộm sẽ bồi thường gấp đôi nếu bị bắt. 8 Nhưng nếu không bắt được kẻ trộm, người chủ nhà phải đến để các thẩm phán xác định người này có nhúng tay vào vụ trộm cắp tài sản của người kia hay không. 9 Trong trường hợp có người giữ một con bò, lừa, cừu, quần áo hay bất cứ vật gì đã mất cắp và có người nói rằng: ‘Cái này là của tôi’ thì cả hai bên phải đem trình vụ việc. Người bị thẩm phán kết tội phải bồi thường gấp đôi cho láng giềng mình.
10 Nếu một người gửi lừa, bò, cừu hay con vật nào khác cho láng giềng giữ hộ, nhưng con vật bị chết, bị thương hay bị lạc mất khi không có ai chứng kiến, 11 sự tranh chấp giữa hai bên sẽ được giải quyết bằng lời thề trước mặt CHÚA rằng người láng giềng không nhúng tay vào tài sản của người chủ, người này phải chấp nhận lời thề và không được đòi bồi thường. 12 Nhưng nếu con vật bị bắt trộm khi được gởi cho láng giềng giữ, người này phải bồi thường. 13 Nếu con vật bị thú rừng xé xác, người này sẽ đưa xác con vật ra làm tang chứng và sẽ không bị buộc phải bồi thường.
14 Nếu có người mượn của láng giềng một con vật và nó bị chết hay bị thương trong khi không có mặt người chủ, người mượn con vật phải bồi thường, 15 nhưng nếu người chủ có mặt tại đó, người mượn sẽ không phải bồi thường. Nếu con vật được cho mướn, tiền mướn sẽ trang trải số thiệt hại.
Trách Nhiệm Xã Hội
16 Nếu một người quyến rũ một người con gái còn trinh chưa hứa hôn với ai và ngủ với nàng, người này phải nộp sính lễ và nàng sẽ thành vợ người. 17 Nếu người cha nhất quyết không chịu gả con gái mình, người kia vẫn phải trả đủ sính lễ như khi cưới con gái còn trinh. 18 Không được để cho người hành nghề phù thủy sống. 19 Người nào nằm với một con vật phải bị xử tử. 20 Người nào dâng tế lễ cho bất cứ thần nào khác, ngoài CHÚA, phải bị tiêu diệt. 21 Đừng bạc đãi ngoại kiều cũng đừng áp bức họ, vì các ngươi đã là ngoại kiều trong xứ Ai-cập. 22 Đừng làm cho các góa phụ và trẻ mồ côi đau khổ. 23 Nếu các ngươi làm cho họ đau khổ, họ sẽ kêu van Ta và chắc chắn Ta sẽ nghe tiếng kêu của họ. 24 Cơn giận của Ta sẽ nổi lên và Ta sẽ dùng gươm giết các ngươi; như vậy vợ các ngươi sẽ thành góa phụ và con các ngươi sẽ thành mồ côi.
25 Nếu các ngươi cho một anh chị em thiếu thốn mượn tiền, đừng lấy lãi như người cho vay vẫn làm. 26 Nếu ngươi cầm quần áo của láng giềng làm của cầm thì phải trả áo lại trước khi mặt trời lặn, 27 vì áo đó là món duy nhất người láng giềng dùng để che thân, thì người đó lấy gì dùng để đắp khi ngủ? Khi người đó kêu van Ta, Ta sẽ nghe, vì Ta giàu lòng thương xót.
28 Đừng nói xúc phạm đến Đức Chúa Trời cũng đừng rủa các cấp quản trị dân mình.
29 Đừng chậm trễ trong việc dâng hiến ngũ cốc và rượu nho. Các ngươi phải dâng con trưởng nam cho Ta. 30 Cũng phải dâng bò và cừu đầu lòng. Hãy để cho chúng ở với mẹ trong bảy ngày, nhưng phải đem chúng dâng cho Ta vào ngày thứ tám.
31 Các ngươi phải là một dân tộc thánh cho Ta. Vậy đừng ăn thịt con vật bị thú rừng cắn xé, nhưng phải quăng nó cho chó ăn.
Luật Công Lý Và Nhân Từ
23 Đừng loan tin không đúng. Đừng làm chứng dối giúp người ác.
2 Đừng hùa theo đám đông để làm ác. Khi ngươi là nhân chứng trong một vụ án, đừng hùa theo đám đông mà bẻ cong công lý, 3 cũng đừng thiên vị người nghèo trong phiên tòa.
4 Nếu ngươi gặp bò hay lừa của kẻ thù đi lạc, phải dẫn nó về cho chủ. 5 Nếu ngươi thấy lừa của kẻ thù ngã quỵ vì chở quá nặng, đừng làm ngơ nhưng phải ra tay giúp đỡ.
6 Đừng làm lệch cán cân công lý trong các vụ kiện liên quan đến người nghèo. 7 Đừng chấp nhận lời cáo gian và đừng để người vô tội hay ngay thẳng phải chịu tử hình, vì Ta không dung thứ người có tội đâu.
8 Đừng nhận hối lộ, vì của hối lộ làm mù mắt người sáng suốt và bẻ cong lời lẽ của người công bình.
9 Đừng áp bức ngoại kiều; chính các ngươi đã biết rõ tâm trạng của ngoại kiều vì các ngươi vốn là ngoại kiều trong xứ Ai-cập.
Luật Về Ngày Sa-bát
10 Các ngươi sẽ gieo giống và gặt hái trong sáu năm, 11 nhưng trong năm thứ bảy phải để cho đất nghỉ, không cầy bừa gieo trồng gì cả. Như vậy người nghèo khó của ngươi sẽ kiếm được lương thực ngoài đồng và thú rừng cũng được ăn những gì còn lại. Luật này cũng áp dụng cho vườn nho và vườn ô-liu của các ngươi.
12 Các ngươi làm việc trong sáu ngày, nhưng ngày thứ bảy phải nghỉ, để cho bò, lừa được nghỉ ngơi, và nô lệ sinh trong nhà ngươi cũng như ngoại kiều đều được dưỡng sức.
13 Phải cẩn thận làm theo mọi điều Ta đã phán dạy. Đừng cầu đảo tên các thần khác, môi miệng ngươi không được nhắc đến tên các thần ấy.
Ba Đại Lễ Hằng Năm
14 Mỗi năm các ngươi phải giữ ba đại lễ cho Ta. 15 Phải giữ Lễ Bánh Không Men; trong bảy ngày các ngươi ăn bánh không men, như Ta đã dạy bảo. Lễ này phải giữ đúng thời điểm đã ấn định vào tháng giêng vì vào tháng đó các ngươi ra khỏi Ai-cập. Không một ai đi tay không đến trước mặt Ta.
16 Phải giữ Lễ Mùa Gặt bằng cách dâng hiến hoa quả đầu tiên của hoa lợi do các ngươi canh tác. Phải giữ Lễ Thu Hoạch vào cuối năm, khi các ngươi thu hoạch mùa màng từ ngoài đồng mang về. 17 Mỗi năm ba lần tất cả các người đàn ông phải trình diện trước CHÚA, Đức Chúa Trời của các ngươi.
18 Đừng dâng hiến huyết sinh tế cho Ta chung với bất cứ món gì có men. Mỡ của sinh tế không được giữ cho đến sáng hôm sau. 19 Phải đem hoa quả đầu mùa tốt nhất do đất ruộng ngươi canh tác đến Nhà của CHÚA, Đức Chúa Trời các ngươi. Đừng nấu dê con trong sữa mẹ nó.
Thiên Sứ Của Đức Chúa Trời
20 Ta sai một thiên sứ đi trước các ngươi để bảo vệ các ngươi dọc đường và đem các ngươi vào nơi Ta đã chuẩn bị. 21 Phải chú ý và vâng theo lời thiên sứ dạy bảo. Đừng phản nghịch chống lại thiên sứ, thiên sứ sẽ không tha thứ tội phản nghịch đâu, vì danh Ta ở trong thiên sứ. 22 Nếu các ngươi cẩn thận nghe lời thiên sứ và làm theo mọi điều Ta phán dậy, Ta sẽ chống nghịch kẻ thù của các ngươi và chống đối những người chống đối các ngươi. 23 Thiên sứ Ta sẽ đi trước các ngươi và đem các ngươi vào đất của các dân A-mô-rít, Hê-tít, Phê-rê-sít, Ca-na-an, Hê-vít và Giê-bu-sít và Ta sẽ quét sạch chúng nó. 24 Đừng sấp mình trước các thần của chúng cũng đừng thờ phượng các thần ấy hay bắt chước các thói tục của họ. Các ngươi phải hủy diệt các thần ấy và đập vụn các trụ thờ của họ. 25 Các ngươi chỉ thờ phượng CHÚA, Đức Chúa Trời các người và Ngài sẽ ban phước lành cho thức ăn nước uống của các ngươi. Ta sẽ đem bệnh tật tránh xa các ngươi, 26 trong toàn quốc sẽ không có ai sẩy thai hay son sẻ. Ta sẽ cho các ngươi trường thọ.
27 Ta sẽ sai kinh hoàng đi trước các ngươi và làm náo loạn mọi nước đối nghịch các ngươi. Ta sẽ khiến mọi kẻ thù nghịch các ngươi quay đầu bỏ chạy. 28 Ta sẽ sai ong vò vẽ bay trước các ngươi để đuổi các dân Hê-vít, Ca-na-an và Hê-tít khỏi trước mặt các ngươi. 29 Nhưng Ta sẽ không đuổi chúng nó hết trong một năm, vì nếu làm vậy đất sẽ hoang vu và thú rừng sẽ trở nên quá nhiều, các ngươi không kham nổi. 30 Ta sẽ đuổi chúng lần lần, cho đến khi các ngươi sinh sôi nẩy nở đủ để chiếm hữu toàn xứ.
31 Ta sẽ thiết lập biên giới cho các ngươi từ Biển Đỏ cho đến Biển Phi-li-tin[a] và từ sa mạc đến Sông Lớn.[b] Ta sẽ trao cho các ngươi các dân tộc sống trong phần đất đó và các ngươi sẽ đuổi họ đi. 32 Đừng kết ước với các dân tộc ấy hay với các thần của họ. 33 Đừng để họ sống lẫn lộn trên đất các ngươi, vì họ sẽ xui giục các ngươi phạm tội với Ta và việc thờ phượng các thần đó chắc chắn sẽ đưa các ngươi vào cạm bẫy.”
Giao Ước Được Chấp Nhận
24 CHÚA phán dạy Môi-se: “Con đem A-rôn, Na-đáp, A-bi-hu và bảy mươi bô lão dân Y-sơ-ra-ên đến với Ta. Họ sẽ thờ phượng từ đằng xa, 2 nhưng chỉ một mình Môi-se được đến gần CHÚA; các người kia không được phép đến gần. Trong dân chúng không ai được theo Môi-se lên núi.”
3 Khi Môi-se đã đi và thuật lại cho dân Y-sơ-ra-ên nghe những lời phán và luật pháp của CHÚA, họ đồng thanh đáp: “Chúng tôi sẽ làm theo mọi điều CHÚA phán dạy.” 4 Môi-se ghi chép lại tất cả những điều CHÚA đã phán. Sáng hôm sau, ông dậy sớm, lập một bàn thờ tại chân núi và dựng lên mười hai trụ đá, tượng trưng cho mười hai bộ tộc Y-sơ-ra-ên. 5 Ông cũng cắt đặt một số thanh niên Y-sơ-ra-ên, và họ dâng tế lễ thiêu và dâng bò tơ làm tế lễ cầu an cho CHÚA. 6 Môi-se đựng một nửa huyết trong một cái chậu còn nửa kia ông đem rảy lên bàn thờ. 7 Rồi ông đem cuốn Sách Giao Ước ra đọc trước dân chúng. Họ đáp: “Chúng tôi sẽ làm theo mọi điều CHÚA phán dạy; chúng tôi sẽ tuân theo.”
8 Môi-se lấy huyết rảy trên dân chúng và nói: “Đây là huyết giao ước CHÚA đã lập với các ngươi đúng theo mọi lời này.”
9 Môi-se, A-rôn, Na-đáp, A-bi-hu và bảy mươi bô lão của dân Y-sơ-ra-ên đứng dậy 10 và trông thấy Đức Chúa Trời của Y-sơ-ra-ên. Dưới chân Ngài có cái gì giống như cái bệ bằng ngọc xa-phia, trong sáng như bầu trời xanh. 11 Nhưng Đức Chúa Trời không đưa tay Ngài nghịch các cấp quản trị của Y-sơ-ra-ên; họ trông thấy Đức Chúa Trời rồi ăn uống.
12 CHÚA phán dạy Môi-se: “Con lên núi với Ta và chờ đợi Ta ban cho con mấy bảng đá có luật pháp và điều răn Ta đã ghi chép để dạy dỗ dân Y-sơ-ra-ên.” 13 Môi-se với phụ tá là Giô-suê lên núi của Đức Chúa Trời. 14 Ông căn dặn các bô lão: “Các ông chờ đợi tại đây cho đến khi chúng tôi trở lại. A-rôn và Hu-rơ ở lại với các ông, ai có tranh chấp gì có thể đến với hai ông ấy.”
15 Khi Môi-se lên núi, mây che phủ núi, 16 và vinh quang của CHÚA bao trùm núi Si-nai. Trong sáu ngày, mây che phủ núi và qua ngày thứ bảy CHÚA từ trong đám mây gọi Môi-se. 17 Đối với dân Y-sơ-ra-ên, vinh quang của CHÚA trông giống đám lửa cháy hực trên núi. 18 Khi lên núi, Môi-se vào trong đám mây. Ông ở trên núi bốn mươi ngày và bốn mươi đêm.
New Vietnamese Bible. Used by permission of VBI (www.nvbible.org)