Chronological
Các Anh của Giô-sép Dẫn Bên-gia-min Xuống Ai-cập
43 Bấy giờ nạn đói trong xứ trở nên trầm trọng. 2 Khi họ đã ăn hết số lúa mua từ Ai-cập mang về, cha họ nói với họ, “Hãy đi trở lại và mua ít lương thực nữa.”
3 Nhưng Giu-đa nói với ông, “Người đó đã nghiêm khắc cảnh cáo chúng con rằng, ‘Các ngươi đừng mong thấy mặt ta, nếu các ngươi không dẫn em các ngươi đi theo với các ngươi.’ 4 Nếu cha cho em đi với chúng con, chúng con sẽ xuống đó và mua lương thực về cho cha. 5 Nhưng nếu cha không cho nó đi, chúng con sẽ không đi đâu, vì người ấy đã nói, ‘Các ngươi đừng mong thấy mặt ta, nếu các ngươi không dẫn theo em các ngươi.’”
6 I-sơ-ra-ên nói, “Tại sao các con làm khổ cha bằng cách khai cho ông ấy biết các con còn một người em nữa?”
7 Họ đáp, “Người ấy hỏi từng người một trong chúng con thật kỹ và hỏi về thân nhân của chúng con nữa. Ông ấy hỏi, ‘Cha các ngươi còn sống chăng? Các ngươi còn có anh em nào nữa không?’ Chúng con cứ theo đó mà trả lời. Chúng con nào ngờ ông ấy sẽ nói, ‘Hãy đem em các ngươi xuống đây,’ đâu?”
8 Giu-đa thưa với I-sơ-ra-ên cha ông, “Xin cha cho chú út đi với con; chúng con sẽ trỗi dậy và lên đường để đại gia đình chúng ta, gồm cha, chúng con, và các cháu nhỏ của cha, sẽ sống mà không chết đói. 9 Con xin lấy chính mạng con bảo đảm cho em. Xin cha cứ đòi nó nơi tay con. Nếu con không mang nó về cho cha và trình diện nó trước mặt cha, nguyện con sẽ mang lỗi ấy mãi mãi. 10 Vì nếu chúng ta không lần lữa thì bây giờ chúng ta đã đi được hai chuyến rồi.”
11 Bấy giờ I-sơ-ra-ên cha họ nói với họ, “Nếu không còn cách nào khác thì hãy làm thế này: Hãy lấy một ít đặc sản trong xứ mang theo làm quà biếu ông ấy: một ít nhũ hương, một ít mật ong, hương liệu, mộc dược, hạt hồ trăn, và hạnh nhân. 12 Hãy đem theo số bạc gấp đôi, để trả lại người ta số bạc đã thấy nơi miệng bao; có lẽ là do lầm lẫn chăng. 13 Cũng hãy dẫn em các con theo và hãy đứng dậy, đi trở lại gặp người ấy. 14 Cầu xin Ðức Chúa Trời Toàn Năng[a] ban cho các con được thương xót trước mặt người ấy, để người ấy sẽ thả Si-mê-ôn[b] ra và không bắt giữ Bên-gia-min lại. Còn phần cha, nếu cha phải bị mất con thì cha đành phải chịu mất con.”
15 Vậy các anh em họ lấy các món quà, dẫn Bên-gia-min theo, mang theo số bạc gấp đôi trong tay, rồi đứng dậy, và đi xuống Ai-cập. Họ vào trình diện Giô-sép. 16 Khi Giô-sép thấy Bên-gia-min đến với họ, ông nói với người quản gia của ông, “Hãy đưa những người này về nhà tôi, bắt một con thú làm thịt, chuẩn bị bữa tiệc cho sẵn sàng, vì trưa nay những người này sẽ dùng bữa với tôi.”
17 Người quản gia làm theo lịnh Giô-sép đã truyền. Ông ấy đưa những người ấy đến nhà Giô-sép. 18 Bấy giờ họ phát sợ, vì họ bị dẫn đến nhà riêng của Giô-sép. Họ nói với nhau, “Chắc là tại số bạc đã thấy trong bao chúng ta lần trước, nên chúng ta mới bị mang vào đây, để họ tìm dịp tấn công chúng ta, bắt chúng ta làm nô lệ, và đoạt mấy con lừa của chúng ta.”
19 Khi họ đến gần cổng nhà của Giô-sép, họ lại gần người quản gia và nói, 20 “Thưa ông, xin ông tha lỗi cho, anh em chúng tôi đến đây lần trước để mua lương thực, 21 nhưng không biết vì sao, lúc chúng tôi dừng chân hạ trại ở dọc đường để nghỉ, khi mở các bao lúa của chúng tôi ra thì thấy túi bạc của người nào cũng còn nguyên, nằm nơi miệng bao mình. Vì thế chúng tôi đã mang chúng trở lại đây. 22 Chúng tôi cũng mang thêm bạc để mua lương thực cho chuyến này. Chúng tôi thật tình không biết ai đã để tiền trong bao lúa của chúng tôi.”
23 Nhưng ông ấy đáp, “Các ông cứ an tâm. Ðừng lo sợ gì. Ðức Chúa Trời của các ông và Ðức Chúa Trời của cha các ông đã ban của cải vào bao của các ông. Còn số bạc các ông đã trả thì tôi đã nhận đủ.” Rồi ông cho dẫn Si-mê-ôn ra gặp họ.
24 Vậy người quản gia đưa họ vào nhà Giô-sép, bảo gia nhân mang nước ra cho họ rửa chân, và sai người cho các con lừa của họ ăn. 25 Họ lấy các món quà ra và chuẩn bị để tặng Giô-sép khi ông về ăn trưa, vì họ được báo cho biết họ được mời ăn trưa ở đó. 26 Khi Giô-sép về đến nhà, họ mang các món quà đã chuẩn bị sẵn đến tặng ông, và sấp mặt xuống đất lạy ông. 27 Ông hỏi han sức khỏe của họ rồi nói, “Cha các ngươi, người cha già các ngươi đã nói, mạnh khỏe không? Ông cụ còn sống không?”
28 Họ đáp, “Tôi tớ ngài, cha chúng tôi, vẫn còn mạnh khỏe. Ông cụ vẫn còn sống.” Họ lại cúi đầu và sấp mình lạy ông lần nữa.
29 Ông ngước mắt lên và thấy Bên-gia-min em ông, người em cùng mẹ với ông, ông hỏi, “Ðây có phải là người em út các ngươi đã nói với ta chăng?” Rồi ông nói, “Con ơi, cầu xin Ðức Chúa Trời đoái thương con.”
30 Trông thấy em, lòng ông bồi hồi xúc động, Giô-sép vội vàng tìm chỗ để khóc. Ông đứng dậy, đi vào phòng riêng, và khóc ở đó. 31 Ðoạn ông rửa mặt rồi trở ra gặp họ. Ông cố gắng đè nén cảm xúc và bảo, “Hãy dọn ăn đi.”
32 Người ta dọn cho ông ăn riêng, dọn cho họ ăn riêng, và dọn cho những người Ai-cập dùng bữa với ông ăn riêng, bởi người Ai-cập không thể ăn chung bàn với người Hê-bơ-rơ, vì đối với người Ai-cập, đó là một việc gớm ghiếc. 33 Kế đó họ ngồi xuống bàn trước mặt ông theo thứ tự từ lớn tới nhỏ, anh cả ngồi vào chỗ anh cả, em út ngồi vào chỗ em út, rồi họ nhìn nhau kinh ngạc. 34 Ông truyền đem các thức ăn dọn trên bàn ông mang đến họ, nhưng phần của Bên-gia-min thì nhiều gấp năm lần những người khác. Vậy họ ăn uống vui vẻ với ông.
Chén Bạc của Giô-sép
44 Sau đó ông truyền cho người quản gia của ông, “Hãy đổ lúa đầy bao những người nầy. Họ chở được bao nhiêu, đổ đầy bấy nhiêu, rồi để bạc của người nào vào bao người nấy. 2 Riêng cái chén của tôi, cái chén bạc đó, ông hãy để vào bao của đứa út, cùng với số bạc mua lúa của nó.” Ông ấy làm mọi sự y như lời Giô-sép đã truyền.
3 Ðến sáng ngày, người ta để họ ra đi; họ dắt đoàn lừa của họ lên đường. 4 Khi họ đã ra khỏi thành, chưa được bao xa, Giô-sép bảo người quản gia của ông, “Hãy đứng dậy, đuổi theo những người đó. Khi ông bắt kịp họ, hãy nói với họ, ‘Tại sao các ông lấy oán trả ân? 5 Ðó chẳng phải là vật chủ tôi thường dùng để uống và để bói toán sao? Việc các ông làm thật là bậy lắm!’”
6 Vậy ông ta đuổi kịp họ và nói với họ những lời ấy.
7 Họ trả lời ông ấy, “Tại sao chúa chúng tôi lại nói những lời như thế? Chúng tôi, các tôi tớ ông, không đời nào làm vậy. 8 Ông thấy đó, chúng tôi đã mang tiền từ xứ Ca-na-an mà chúng tôi đã thấy nơi miệng bao để trả lại ông thì lẽ nào chúng tôi lại ăn cắp vàng hay bạc từ nhà chủ của ông sao? 9 Giữa các tôi tớ ông đây, hễ ông tìm thấy món đồ đó trong bao của ai, kẻ ấy phải chết, còn chúng tôi sẽ làm nô lệ cho ông.”
10 Ông ấy đáp, “Thôi cứ làm y như lời các ông nói. Người nào tôi tìm thấy vật đó trong bao mình, người ấy sẽ làm nô lệ cho tôi, còn những người khác thì vô can.”
11 Thế là mỗi người vội vàng hạ bao mình xuống, và ai nấy mở bao mình ra. 12 Rồi ông ấy khám xét. Ông bắt đầu với người anh cả, rồi lần lần đến người em út, và cái chén được tìm thấy trong bao của Bên-gia-min. 13 Bấy giờ họ xé áo mình, chất các bao lúa lại lên lưng lừa, và cùng nhau đi ngược trở lại thành.
14 Vậy Giu-đa và các anh em ông đến nhà Giô-sép, lúc ấy Giô-sép vẫn còn ở đó. Họ đến sấp mình xuống đất trước mặt ông và lạy. 15 Giô-sép hỏi họ, “Các ngươi đã làm gì đối với ta thế? Các ngươi không biết rằng một người như ta có khả năng bói toán sao?”
16 Giu-đa đáp, “Thưa ngài, chúng tôi còn biết nói gì đây? Chúng tôi nào biết nói gì bây giờ? Hay làm thế nào chúng tôi có thể minh oan cho chúng tôi được? Ðức Chúa Trời đã phơi bày tội lỗi của các tôi tớ ngài. Này, chúng tôi đành làm nô lệ cho ngài vậy; anh em chúng tôi và luôn người có cái chén bị tìm thấy trong bao của mình nữa.”
17 Giô-sép đáp, “Ta không bao giờ làm như vậy. Chỉ người nào bị tìm thấy cái chén trong bao của mình sẽ làm nô lệ cho ta mà thôi; còn tất cả các ngươi, hãy ra về bình an với cha các ngươi.”
Giu-đa Xin Cho Bên-gia-min
18 Bấy giờ Giu-đa đến gần ông và nói, “Thưa chúa, xin cho tôi tớ ngài được thưa với ngài một lời. Mong ngài đừng nổi giận đối với tôi tớ ngài, vì ngài có quyền chẳng khác gì Pha-ra-ôn. 19 Ngài có hỏi các tôi tớ ngài rằng, ‘Các ngươi còn có cha hay anh em nào nữa chăng?’ 20 Và chúng tôi đã thưa với ngài, ‘Chúng tôi còn có cha già và một người em nhỏ, được sinh ra trong lúc ông cụ đã cao tuổi. Anh nó đã qua đời, chỉ còn một mình nó, đứa con duy nhất còn lại trong các con của mẹ nó, và cha chúng tôi thương nó lắm.’ 21 Lúc đó ngài đã bảo các tôi tớ ngài, ‘Các ngươi hãy mang nó xuống gặp ta, để ta thấy nó tận mắt.’ 22 Và chúng tôi đã thưa với ngài rằng, ‘Ðứa trẻ không thể rời cha nó được, vì nếu nó xa cha nó, cha nó sẽ chết mất.’ 23 Nhưng ngài đã bảo các tôi tớ ngài, ‘Nếu em út các ngươi không theo xuống với các ngươi, các ngươi đừng mong thấy mặt ta nữa.’ 24 Khi chúng tôi trở về với cha chúng tôi, tôi tớ ngài, và thưa với cụ những lời ngài nói, 25 thì cha chúng tôi bảo, ‘Hãy trở lại và mua ít lương thực cho chúng ta.’ 26 Nhưng chúng tôi đã thưa với cụ rằng, ‘Chúng con không thể đi xuống dưới đó. Nếu cha cho em út đi với chúng con thì chúng con sẽ đi xuống đó, vì chúng con không thể nào gặp mặt người ấy, nếu em út không đi với chúng con.’
27 Bấy giờ tôi tớ ngài, cha chúng tôi, bảo chúng tôi, ‘Các con biết, vợ của cha đã sinh cho cha hai đứa con; 28 một đứa đã ra đi mất biệt và cha nghĩ, “Chắc nó đã bị thú dữ xé xác rồi,” vì cho đến nay cha vẫn chưa gặp lại nó. 29 Nhưng nếu các con dẫn đứa nầy rời khỏi cha, và lỡ có chuyện gì rủi ro xảy ra cho nó dọc đường, các con sẽ làm cho cha phải mang đầu bạc đau buồn nầy đi vào âm phủ.’ 30 Vậy bây giờ nếu tôi trở về gặp lại cha tôi, tôi tớ ngài, mà đứa trẻ không về với chúng tôi, và vì linh hồn của cha chúng tôi gắn bó với linh hồn nó, 31 thì khi ông cụ không thấy đứa trẻ cùng về, chắc ông cụ sẽ chết. Và như vậy các tôi tớ ngài đã làm cho đầu bạc của cha chúng tôi, tôi tớ ngài, phải đau buồn xuống âm phủ. 32 Ngoài ra, tôi tớ ngài đã lấy chính mạng mình để bảo đảm với cha tôi cho đứa trẻ. Tôi đã thưa với ông cụ rằng, ‘Nếu con không đem em con về cho cha, con sẽ chịu lỗi nầy với cha mãi mãi.’ 33 Vậy bây giờ xin cho tôi tớ ngài ở lại đây làm nô lệ thay cho đứa trẻ, và xin ngài cho đứa trẻ được đi về với các anh nó. 34 Vì làm sao tôi có thể về thấy lại mặt cha tôi, nếu đứa trẻ không cùng đi với tôi? Tôi không nỡ nào nhìn thấy thảm họa xảy đến với cha tôi được.”
Giô-sép Tỏ Thật cho Anh Em Ông
45 Bấy giờ Giô-sép không thể kiềm chế cảm xúc của ông trước mặt những người đứng bên ông nữa, ông nói lớn, “Bảo mọi người hãy rời khỏi đây ngay.” Vậy không còn ai ở bên ông khi Giô-sép tỏ cho các anh em của ông biết về ông. 2 Ông bật khóc lớn tiếng đến nỗi người Ai-cập nghe được tiếng khóc của ông và các triều thần của Pha-ra-ôn cũng nghe được việc đó. 3 Bấy giờ Giô-sép nói với các anh em của ông, “Tôi là Giô-sép đây. Cha tôi còn sống không?” Nhưng các anh em ông không thể thốt nên lời, vì họ đều quá ngỡ ngàng trước mặt ông. 4 Giô-sép nói với anh em ông, “Hãy lại gần tôi.” Họ lại gần. Ông nói với họ, “Tôi là Giô-sép, em của các anh, người các anh bán sang Ai-cập. 5 Nhưng bây giờ xin các anh đừng buồn phiền và cũng đừng tự trách mình vì đã bán tôi xuống đây, vì Ðức Chúa Trời đã sai tôi xuống đây trước các anh để bảo tồn mạng sống. 6 Bây giờ nạn đói chỉ mới hoành hành hai năm, còn năm năm nữa sẽ không ai có thể cày cấy hay gặt hái được gì. 7 Ðức Chúa Trời đã sai tôi đến đây trước các anh để bảo tồn dòng dõi các anh trên đất, và cứu mạng sống các anh bằng ơn giải cứu lớn. 8 Nên bây giờ xin hiểu rằng không phải các anh, nhưng chính là Ðức Chúa Trời đã sai tôi xuống đây. Ngài đã lập tôi làm cha của Pha-ra-ôn, làm chúa của cả triều đình người, và làm tể tướng của cả nước Ai-cập. 9 Hãy mau trở về nói với cha tôi rằng, ‘Giô-sép con của cha nói rằng: Ðức Chúa Trời đã lập con làm chúa của cả nước Ai-cập. Mời cha xuống đây với con, xin cha đừng chậm trễ. 10 Cha sẽ định cư tại Gô-sen, và cha sẽ ở gần con. Cha, các con của cha, các cháu của cha, cùng những bầy súc vật của cha, và tất cả những gì cha có. 11 Tại đó con sẽ chu cấp cho cha, để cha, gia đình cha, và tất cả những gì thuộc về cha sẽ không bị hao tổn, vì còn năm năm đói kém nữa.’ 12 Bây giờ chính mắt các anh và mắt của Bên-gia-min em tôi đã thấy chính miệng tôi nói với các anh em. 13 Xin các anh em hãy thuật lại cho cha biết tôi được vẻ vang như thế nào tại Ai-cập, mà tất cả anh em đã thấy. Hãy mau về mang cha xuống đây.”
14 Nói xong ông ôm lấy cổ Bên-gia-min em ông và khóc; Bên-gia-min cũng ôm lấy cổ ông và khóc. 15 Ðoạn ông ôm hôn tất cả các anh ông và khóc. Sau đó các anh em ông trò chuyện với ông.
Pha-ra-ôn Mời Gia-cốp Sang Ai-cập
16 Người ta báo vào cung điện Pha-ra-ôn rằng, “Các anh em của Giô-sép đã đến.” Nghe tin ấy Pha-ra-ôn và triều thần của ông lấy làm hài lòng. 17 Pha-ra-ôn bảo Giô-sép, “Hãy nói với anh em ngươi, ‘Hãy làm điều nầy: Hãy chất đồ lên lưng súc vật các ngươi và trở về Ca-na-an. 18 Hãy đón cha các ngươi và đem tất cả gia đình các ngươi đến đây với ta, để ta sẽ ban cho các ngươi những gì tốt nhất của Ai-cập. Các ngươi sẽ hưởng những màu mỡ của xứ nầy.’ 19 Ngoài ra ta truyền cho ngươi lịnh nầy, ‘Hãy làm điều nầy: Hãy lấy các xe từ xứ Ai-cập đem lên đón các trẻ con và phụ nữ, cùng rước cha ngươi xuống đây. 20 Bảo họ đừng luyến tiếc những của cải họ có, vì tất cả những gì tốt nhất trong nước Ai-cập sẽ thuộc về các ngươi.’”
21 Các con trai của I-sơ-ra-ên làm y như vậy. Theo lịnh của Pha-ra-ôn, Giô-sép cấp cho họ các xe, và ông cũng chu cấp cho họ thực phẩm đi đường. 22 Các anh ông thì ông cho mỗi người một bộ quần áo mới, nhưng riêng Bên-gia-min, ông cho ba trăm miếng bạc và năm bộ quần áo mới. 23 Còn về phần cha ông, ông gởi biếu mười con lừa chở đầy những phẩm vật quý báu của Ai-cập, và mười con lừa cái chở gạo, bánh, và thực phẩm để ông cụ dùng dọc đường. 24 Sau đó ông tiễn các anh em ông lên đường. Khi họ ra đi ông căn dặn, “Xin các anh em đừng cãi nhau dọc đường.”
25 Vậy họ từ xứ Ai-cập đi lên, để về với Gia-cốp cha họ trong xứ Ca-na-an. 26 Họ thưa với ông, “Giô-sép vẫn còn sống và hiện đang làm tể tướng của cả nước Ai-cập.” Tâm thần ông điếng lặng, ông không thể nào tin được những lời họ nói. 27 Nhưng khi họ thuật cho ông những lời của Giô-sép đã nói với họ, và khi ông thấy các xe Giô-sép gởi đến để đón ông, tâm thần của Gia-cốp cha họ hoàn tỉnh. 28 I-sơ-ra-ên nói, “Thôi đủ rồi! Giô-sép con tôi vẫn còn sống. Tôi phải đi thăm nó trước khi qua đời.”
Copyright © 2011 by Bau Dang