Chronological

Ang Paghari ni Amazia sa Juda

(2 Cro. 25:1-28)

14 Nahimong hari sa Juda si Amazia nga anak ni Joas sa ikaduhang tuig sa paghari ni Jehoash, nga anak ni Jehoahaz, sa Israel. ² Nagaedad si Amazia ug 25 ka tuig sa dihang nahimo siyang hari. Sa Jerusalem siya nagpuyo, ug naghari siya sulod sa 29 ka tuig. Ang iyang inahan mao si Jehoadan nga taga-Jerusalem. ³ Gihimo ni Amazia ang maayo atubangan sa Ginoo, apan dili gayod sama sa gihimo ni David nga iyang katigulangan. Gisunod niya ang iyang amahan nga si Joas. ⁴ Wala usab niya ipaguba ang mga simbahanan diha sa habog nga mga dapit, busa nagpadayon ang mga tawo sa paghalad ug sa pagsunog ug mga insenso didto.

⁵ Sa dihang lig-on na ang paghari ni Amazia, gipapatay niya ang mga opisyal nga nagpatay sa iyang amahan nga hari. ⁶ Apan wala niya ipapatay ang ilang mga anak, kay sumala sa nahisulat sa Libro sa Kasugoan ni Moises, nagaingon ang Ginoo, “Dili angay patyon ang mga ginikanan tungod sa sala sa ilang mga anak, ug ang mga anak dili usab angay patyon tungod sa sala sa ilang mga ginikanan. Patyon lang ang tawo tungod sa iyang kaugalingon nga sala.”

⁷ Nakapatay si Amazia ug 10,000 ka mga taga-Edom sa kapatagan nga gitawag ug Asin. Nailog usab niya ang Sela, ug gitawag niya kinig Jokteel, ug mao gihapon ang ngalan niini hangtod karon.

⁸ Unya, nagpadala si Amazia ug mga mensahero ngadto sa hari sa Israel nga si Jehoash nga anak ni Jehoahaz ug apo ni Jehu. Mao kini ang iyang mensahe: “Dali, atubanga ako sa usa ka panag-away.” ⁹ Apan gitubag siya ni Haring Jehoash pinaagi niini nga estorya: “Didto sa Lebanon, may sampinit nga nagpadala niini nga mensahe ngadto sa kahoyng sedro: ‘Ipaasawa ang imong anak nga babaye sa akong anak nga lalaki.’ Apan may miagi nga ihalas nga mananap ug gitunob-tunoban niini ang sampinit. ¹⁰ Amazia, tinuod nga napildi mo ang Edom ug mibukad na ang imong atay tungod niini. Makontento ka nalang sa imong kadaogan ug pagpuyo diha sa imong palasyo. Nganong mangita ka pa man ug samok nga magdala ug kalaglagan kanimo ug sa Juda?”

¹¹ Apan wala mamati si Amazia, busa gisulong siya ni Haring Jehoash ug sa mga sundalo niini. Naggira sila didto sa Bet Shemesh nga sakop sa Juda. ¹² Napildi sa Israel ang Juda, ug nangikyas ang mga sundalo sa Juda ngadto sa ilang mga balay. ¹³ Nadakpan ni Haring Jehoash si Haring Amazia didto sa Bet Shemesh. Unya miadto si Jehoash sa Jerusalem ug giguba niya ang mga paril niini gikan sa Pultahan sa Efraim paingon sa Pultahan sa Eskina, nga mga 600 ka piye ang gilay-on. ¹⁴ Gipanguha niya ang tanang bulawan, pilak, ug kagamitan nga iyang nakita sa templo sa Ginoo ug sa bodega sa palasyo. Nagdala usab siyag mga bihag sa iyang pagbalik sa Samaria.

¹⁵ Ang uban pang sugilanon mahitungod sa paghari ni Jehoash, ang tanan niyang gihimo ug ang iyang mga kadaogan, apil ang iyang pagpakiggira kang Amazia nga hari sa Juda, nahisulat sa libro sa mga sugilanon bahin sa mga hari sa Israel. ¹⁶ Sa dihang namatay si Jehoash, gilubong siya didto sa gilubngan sa mga hari sa Israel didto sa Samaria. Ug ang iyang anak nga si Jeroboam II mao ang mipuli kaniya ingon nga hari.

¹⁷ Nagkinabuhi pa si Amazia nga hari sa Juda ug 15 ka tuig human mamatay si Jehoash nga hari sa Israel. ¹⁸ Ang uban pang sugilanon mahitungod sa paghari ni Amazia nahisulat sa libro sa mga sugilanon bahin sa mga hari sa Juda.

¹⁹ May mga tawo nga nagplano sa pagpatay kang Amazia sa Jerusalem, busa miikyas siya ngadto sa Lakish. Apan gipasundan nila siya sa Lakish, ug gipatay siya didto. ²⁰ Gikarga nila ang iyang patayng lawas sa kabayo ug gidala balik sa Jerusalem, ug unya gilubong sa gilubngan sa iyang mga katigulangan sa Lungsod ni David. ²¹ Ang gipuli sa katawhan sa Juda kang Amazia ingon nga hari mao ang iyang anak nga si Azaria^[a] nga nagaedad ug 16 ka tuig. ²² Siya ang mibawi sa Elat ug nagtukod niini pag-usab human mamatay ang iyang amahan nga si Amazia.

Ang Paghari ni Jeroboam II sa Israel

²³ Nahimong hari sa Israel si Jeroboam II nga anak ni Jehoash sa ika-15 nga tuig sa paghari ni Amazia, nga anak ni Joas sa Juda. Sa Samaria siya nagpuyo, ug naghari siya sulod sa 41 ka tuig. ²⁴ Daotan ang iyang gihimo atubangan sa Ginoo. Gisunod niya ang tanang mga sala nga gihimo ni Jeroboam nga anak ni Nebat, nga nahimong hinungdan sa pagpakasala sa mga taga-Israel. ²⁵ Siya ang nagbawi sa mga lugar nga gipanag-iyahan kanhi sa Israel, gikan sa Lebo Hamat paingon sa Patay nga Dagat.^[b] Mao kini ang gisaad sa Ginoo, ang Dios sa Israel, pinaagi sa iyang alagad nga propeta nga si Jonas, nga anak ni Amitai nga taga-Gat Hefer. ²⁶ Pagbuot sa Ginoo nga mahitabo kini kay nakita niya ang labihan nga pag-antos sa mga Israelinhon, ulipon man o dili. Wala gayoy nakatabang kanila. ²⁷ Ug tungod kay wala moingon ang Ginoo nga papason niya ang Israel sa kalibotan, giluwas niya sila pinaagi kang Jeroboam II, nga anak ni Jehoash.

²⁸ Ang uban pang sugilanon mahitungod sa paghari ni Jeroboam II, ug ang iyang bantogan nga mga binuhatan ug ang uban pa niyang gihimo, apil na ang pagbawi sa Damascus ug Hamat nga kanhi sakop sa Juda,^[c] nahisulat sa libro sa mga sugilanon bahin sa mga hari sa Israel. ²⁹ Sa dihang namatay si Jeroboam II, gilubong siya sa lubnganan sa mga hari sa Israel. Ug si Zacarias nga iyang anak mao ang mipuli kaniya ingon nga hari.

Ang Paghari ni Amazia sa Juda

(2 Hari 14:1-20)

25 Nagaedad si Amazia ug 25 ka tuig sa dihang nahimo siyang hari. Sa Jerusalem siya nagpuyo, ug naghari siya sulod sa 29 ka tuig. Ang iyang inahan mao si Jehoadan^[a] nga taga-Jerusalem. ² Gihimo ni Amazia ang maayo atubangan sa Ginoo, apan dili gayod hingpit ang iyang pagsunod sa Ginoo. ³ Sa dihang lig-on na ang paghari ni Amazia, gipapatay niya ang mga opisyal nga nagpatay sa iyang amahan nga hari. ⁴ Apan wala niya ipapatay ang ilang mga anak, kay sumala sa nahisulat sa Libro sa Kasugoan ni Moises, nagaingon ang Ginoo, “Dili angay patyon ang mga ginikanan tungod sa sala sa ilang mga anak, ug ang mga anak dili usab angay patyon tungod sa sala sa ilang mga ginikanan. Patyon lang ang tawo tungod sa iyang kaugalingon nga sala.”

⁵ Gitigom ni Amazia ang iyang mga sundalo nga gikan sa Juda ug Benjamin. Gigrupo niya sila sumala sa ilang pamilya ug gibutangan ug mga komander nga modumala sa tag-100 ug tag-1,000 ka mga sundalo. Unya giihap niya ang iyang mga sundalo nga nagaedad ug 20 ka tuig pataas, ug miabot ang ilang gidaghanon ug 300,000. Hanas silang tanan mogamit ug bangkaw ug taming. ⁶ Nagkuha usab siyag 100,000 ka maisog nga mga sundalo gikan sa Israel. Nagbayad siyag 3,500 ka kilong pilak ingon nga ilang suhol.

⁷ Apan may usa ka alagad sa Dios nga miadto kang Amazia ug miingon, “Mahal nga Hari, ayaw pagkuhag mga sundalo gikan sa Israel kay wala na nagauban ang Ginoo sa Israel. Dili na siya motabang sa katawhan sa Efraim. ⁸ Kon paubanon ninyo sila sa gira, mapildi gayod kamo bisan pag maayo kamong makig-away, kay ang Dios may gahom sa pagtabang o sa pagpapildi kaninyo.”

⁹ Miingon si Amazia sa alagad sa Dios, “Unsaon na man lang ang akong gibayad nga 3,500 ka kilong pilak?” Mitubag siya, “Ang Dios makahatag kanimog mas labaw pa niana.” ¹⁰ Busa gipapauli ni Amazia ang mga sundalo nga taga-Efraim. Namauli sila nga may dakong kasuko sa Juda.

¹¹ Nangisog si Amazia sa pagsulong. Gipangulohan niya ang iyang mga sundalo sa pag-adto sa kapatagan nga gitawag ug Asin, diin nakapatay silag 10,000 ka mga Edomihanon.^{[b] 12} Gibihag pa nila ang 10,000 ka mga sundalo, ug gidala nila kini sa usa ka pangpang ug gihulog, ug nangadugmok ang mga lawas niini.

¹³ Sa laing bahin, ang mga sundalo nga gipapauli ni Amazia ug wala na paubana sa gira misulong sa mga lungsod sa Juda gikan sa Samaria paingon sa Bet Horon. Nakapatay silag 3,000 ka mga tawo ug nanguhag daghang mga kabtangan.

¹⁴ Pagbalik ni Amazia gikan sa ilang pagpamatay sa mga Edomihanon, gidala niya ang mga dios sa mga Edomihanon. Gihimo niya kini nga iyang kaugalingong dios, gisimba, ug gihalaran. ¹⁵ Busa nasuko pag-ayo ang Ginoo kang Amazia. Nagpadala siyag propeta kang Amazia sa pag-ingon, “Nganong midangop ka man sa mga dios nga dili gani makaluwas sa ilang katawhan gikan sa imong kamot?”

¹⁶ Samtang nagsulti pa ang propeta, mitubag ang hari, “Nganong gitambagan mo man ako? Gihimo ko ba ikaw nga akong magtatambag? Paghilom, kay kon dili, ipapatay ko ikaw.” Busa mihilom ang propeta human niya kini isulti: “Nasayod ako nga sigurado gayod nga laglagon ka sa Dios tungod kay nagsimba ka sa mga dios ug wala ka mamati kanako.”

¹⁷ Human mikonsulta si Haring Amazia sa iyang mga magtatambag, nagpadala siyag mensahe sa hari sa Israel nga si Jehoash nga anak ni Jehoahaz ug apo ni Jehu nga nagaingon: “Dali, atubanga ako sa usa ka panag-away.” ¹⁸ Apan gitubag siya ni Haring Jehoash pinaagi niini nga estorya: “Didto sa Lebanon may sampinit nga nagpadala niini nga mensahe ngadto sa kahoyng sedro: ‘Ipaasawa ang imong anak nga babaye sa akong anak nga lalaki.’ Apan may miagi nga ihalas nga mananap ug gitunob-tunoban niini ang sampinit. ¹⁹ Amazia, tinuod nga napildi mo ang Edom ug mibukad na ang imong atay tungod niini. Pagpuyo diha sa imong palasyo! Nganong mangita ka man ug samok nga magdalag kalaglagan alang kanimo ug sa Juda?”

²⁰ Apan wala mamati si Amazia, kay pagbuot sa Dios nga itugyan siya sa mga kamot ni Jehoash tungod sa iyang pagsimba sa mga dios sa Edom. ²¹ Busa gisulong siya ni Haring Jehoash ug sa mga sundalo niini. Naggira sila didto sa Bet Shemesh nga sakop sa Juda. ²² Napildi sa Israel ang Juda, ug nangikyas ang mga sundalo sa Juda ngadto sa ilang mga balay. ²³ Nadakpan ni Haring Jehoash si Haring Amazia didto sa Bet Shemesh, ug gidala niya kini sa Jerusalem. Unya giguba ni Jehoash ang mga paril sa Jerusalem gikan sa Pultahan sa Efraim paingon sa pultahan sa may eskina, nga may gilay-on nga mga 600 ka piye. ²⁴ Gipanguha niya ang tanang bulawan, pilak, ug kagamitan nga iyang nakita sa templo sa Dios nga giatiman niadto ni Obed Edom. Gipanguha usab niya ang mga bahandi sa palasyo, apil ang pipila ka mga bihag, ug gidala niya sa iyang pagbalik sa Samaria.

²⁵ Nagkinabuhi pa si Amazia nga hari sa Juda ug 15 ka tuig human mamatay si Jehoash nga hari sa Israel. ²⁶ Ang uban pang sugilanon mahitungod sa paghari ni Amazia, gikan sa sinugdan hangtod sa kataposan, nahisulat sa libro sa mga sugilanon bahin sa mga hari sa Juda ug Israel.

²⁷ Sukad nga mitalikod si Amazia sa Ginoo, may mga tawo nga nagplano sa pagpatay kaniya sa Jerusalem, busa miikyas siya ngadto sa Lakish. Apan gipasundan nila siya sa Lakish, ug gipatay siya didto. ²⁸ Gikarga nila ang iyang patayng lawas sa kabayo ug gidala balik sa Jerusalem, ug unya gilubong sa gilubngan sa iyang mga katigulangan sa Lungsod ni David.^[c]