Chronological

Walay Kapuslanan ang Tanan

1 Mao kini ang gipamulong sa usa ka magwawali^[a] nga anak ni David ug hari sa Jerusalem:

² Walay kapuslanan! Wala gayoy kapuslanan ang tanan! ³ Unsay makuha sa tawo sa iyang paghago dinhi sa kalibotan? ⁴ Mahanaw ang usa ka henerasyon ug mopuli usab ang lain, apan ang kalibotan mao lang gihapon. ⁵ Mosidlak ang adlaw ug unya mosalop, unya magdali kini pagbalik sa dapit nga iyang gigikanan aron mosidlak pag-usab. ⁶ Mohuyop ang hangin ngadto sa habagatan ug unya ngadto sa amihan; magtuyok-tuyok lang kini ug magbalik-balik. ⁷ Ang tanang suba nagadagayday padulong sa dagat, apan wala kini nagakapuno bisan walay hunong ang pagdagayday sa mga suba.^{[b] 8} Kining tanang mga butanga makalaay—kalaay nga dili ikasaysay. Dili matagbaw ang atong mga mata ug mga dalunggan sa atong makita ug madungog. ⁹ Ang nahitabo kaniadto mahitabo pag-usab. Ang gihimo kaniadto himuon pag-usab. Wala gayoy bag-o nga nagakahitabo sa kalibotan. ¹⁰ May butang pa ba nga imong maingon nga bag-o? Nahitabo na kana kaniadto sa wala pa kita matawo. ¹¹ Wala nay nahinumdom sa nanglabay nga mga panghitabo; mao man usab ang mosunod nga mga panghitabo, dili usab kini mahinumdoman sa mga tawo sa umaabot nga henerasyon.

Ang Kaalam sa Tawo Walay Kapuslanan

¹² Ako nga usa ka magwawali naghari sa Israel, ug nagpuyo ako sa Jerusalem. ¹³ Sa akong kaalam, gitun-an ko gayod pag-ayo ang tanang nagakahitabo dinhi sa kalibotan. Usa kini ka pait nga kapalaran nga gihatag sa Dios ngadto sa mga tawo. ¹⁴ Nakita ko ang tanang ginahimo dinhi sa kalibotan, ug kining tanan walay kapuslanan; sama kini ka walay pulos sa paggukod ug hangin. ¹⁵ Ang baliko dili matul-id, ug dili maihap ang wala diha.

¹⁶ Miingon ako sa akong kaugalingon, “Mas maalamon gayod ako kay sa tanang naghari sa Jerusalem una kanako. Daghan gayod akog nahibaloan.” ¹⁷ Gitun-an ko pag-ayo ang kalainan sa kaalam ug binuang, apan nasuta ko nga kini walay kapuslanan; sama lang kini sa nagagukod ka sa hangin. ¹⁸ Kay sa magkadugang ang kahibalo ug kaalam, magdugang usab ang kasakit ug pag-antos.

Ang Paghudyaka Walay Kapuslanan

2 Gisulayan ko nga magpatuyang sa kalipay sa kinabuhi. Apan nasuta ko nga kini wala gihapoy kapuslanan. ² Ang pagkatawa usa ka binuang. Ug unsa may kaayohan nga mahimo sa paghudyaka? ³ Gisulayan ko nga lipayon ang akong kaugalingon pinaagi sa pag-inom ug bino. Bisan pa sa akong pagkamaalamon, gisulayan ko ang pagbuhat ug mga binuang. Naghunahuna ako nga tingalig mao kini ang labing maayo nga himuon sa tawo sa iyang hamubo nga panahon sa pagkinabuhi dinhi sa kalibotan.

⁴ Naghimo akog dagkong mga butang: nagpatukod ako ug mga balay alang sa akong kaugalingon ug nagtanom ug mga ubas. ⁵ Nagpahimo akog mga tamnanan ug gipatamnan ko kinig nagkalain-laing klase sa mga prutas. ⁶ Nagpahimo ako ug irigasyon sa pagpatubig niini. ⁷ Namalit ako ug mga ulipon nga lalaki ug babaye, ug may mga ulipon usab ako nga natawo sa akong panimalay. Mas daghan ako ug kahayopan kaysa tanang nahauna kanako pagpuyo sa Jerusalem. ⁸ Daghan akog natigom nga mga bulawan ug pilak ug uban pang mga bahandi gikan sa mga hari sa mga dapit nga akong gidumalahan. Daghan akog mga mag-aawit nga lalaki ug babaye, ug daghan usab akog maanyag nga mga babaye—ang kalipay sa mga lalaki. ⁹ Ako ang labing adunahan nga tawo nga nakapuyo sa Jerusalem, ug nagpabilin kanako ang akong kaalam.

¹⁰ Nakuha ko ang tanan kong gusto. Gihimo ko ang bisan unsa nga makalipay kanako. Nalipay gayod ako sa tanan nakong gihimo, ug mao kini ang balos sa akong paghago. ¹¹ Apan sa dihang gihunahuna ko pag-ayo ang tanan kong nahimo, nasuta ko nga kining tanan walay kapuslanan; sama lang nga nagagukod ako sa hangin. Wala gayoy kaayohan nga makuha sa paghago dinhi sa kalibotan. ¹² Unsa pa may mahimo sa mosunod nga mga hari kondili ang gipanghimo na sa nahauna kaniya.

Busa gisulayan ko usab pagtandi ang kaalam ug ang kabuang. ¹³ Ug nakita ko nga mas maayo ang kaalam kaysa kabuang, sama nga ang kahayag maayo kaysa kangitngit. ¹⁴ Ang tawong maalamon makakita sa iyang padulngan, apan ang buang-buang wala masayod kon asa siya padulong. Apan nasuta ko nga usa ray ilang dangatan. ¹⁵ Busa miingon ako sa akong kaugalingon, “Kon unsa ang mahitabo sa buang-buang mao usab ang mahitabo kanako. Busa unsay nakuha ko sa akong labihan nga pagkamaalamon? Wala gihapon kini kapuslanan! ¹⁶ Kitang tanan, maalamon man o buang-buang, mamatay ug malimtan ra sa kaulahian.”

¹⁷ Busa naglagot ako sa kinabuhi, kay ang mga buluhaton dinhi sa kalibotan nagadala lang kanako ug kalisod. Kining tanan walay kapuslanan; sama lang nga nagagukod ako sa hangin. ¹⁸ Naglagot ako kay ang tanang gihagoan ko dinhi sa kalibotan ibilin ko man lang sa mosunod kanako. ¹⁹ Ug kinsa ang nasayod kon maalamon ba siya o buang-buang? Apan bisan unsa pa siya, siya gihapon ang makapanag-iya sa tanan kong gihagoan sa tibuok kong kusog ug kaalam. Wala usab kini kapuslanan! ²⁰ Busa nagmahay ako nga naghago ako pag-ayo dinhi sa kalibotan. ²¹ Kay bisan maghago ka pa ginamit ang tibuok mong kaalam, kahibalo, ug abilidad, ibilin mo lang gihapon ang tanan nga gihagoan mo sa tawo nga wala maghago alang niini. Wala usab kini kapuslanan, ug dili makatarunganon. ²² Unsay makuha sa tawo sa iyang paghago ug pagpaningkamot dinhi sa kalibotan? ²³ Ang tanang adlaw sa iyang kinabuhi puno sa problema ug kasakit. Bisan sa gabii dili makapahulay ang iyang hunahuna. Wala usab kini kapuslanan!

²⁴ Ang labing maayong himuon sa tawo mao ang pagkaon ug pag-inom, ug ang pagpahimulos sa iyang hinagoan. Nasuta ko nga bisan kini gikan sa Dios, ²⁵ kay kinsa may makakaon ug makaangkon sa kalipay kon dili kini ihatag sa Dios? ²⁶ Sa pagkatinuod, hatagan sa Dios ug kaalam, kahibalo, ug kalipay ang tawo nga nagahatag ug kalipay kaniya. Apan ang mga makasasala patrabahoon niya aron sa pagtigom ug bahandi nga ihatag ra usab niya sa mga tawo nga nagahatag ug kalipay kaniya. Ang paghago sa mga makasasala walay kapuslanan; sama lang nga nagagukod sila sa hangin.

May Gitakda nga Panahon alang sa Matag Buluhaton

3 May gitakda nga panahon alang sa matag buluhaton dinhi sa kalibotan:

⁹ Kon kining mga panahona gitakda na sa Dios, unsa may kapuslanan sa paghago sa tawo? ¹⁰ Nakita ko ang mga buluhaton nga gihatag sa Dios nga kabalak-an sa tawo, ¹¹ ug kining tanan gitakda sa Dios nga mahitabo sa husto nga panahon. Gihatagan niya kita ug tinguha nga masayod sa umaabot, apan dili gayod nato matugkad ang iyang gipanghimo gikan sa sinugdanan hangtod sa kataposan. ¹² Nasayod ako nga ang labing maayong buhaton sa tawo samtang buhi pa siya mao ang paglipay, ang pagpaharuhay, ¹³ ang pagkaon ug pag-inom, ug magpahimulos sa ilang hinagoan kay kining mga butanga grasya sa Dios. ¹⁴ Nasayod ako nga ang tanang ginahimo sa Dios magapadayon hangtod sa kahangtoran, ug dili kini madugangan o makuhaan. Gihimo kini sa Dios aron nga motahod ang tawo kaniya. ¹⁵ Ang nagakahitabo karon ug ang mahitabo sa umaabot nahitabo na kaniadto. Ginabalik-balik lang sa Dios ang mga panghitabo.

¹⁶ Nakita ko usab dinhi sa kalibotan nga nagahari ang kadaotan imbis nga ang hustisya ug pagkamatarong. ¹⁷ Miingon ako sa akong kaugalingon, “Hukman sa Dios ang mga tawong matarong ug ang mga daotan, kay may gitakda siya nga panahon sa matag buluhaton.” ¹⁸ Ginasulayan sa Dios ang mga tawo aron ipakita kanila nga sama ra sila sa mananap. ¹⁹ Managsama ang dangatan sa tawo ug sa mananap; managsama silang mamatay. Managsama usab silang may gininhawa, busa ang tawo wala makabintaha sa mananap. Tinuod gayod nga ang tanan walay kapuslanan. ²⁰ Managsama ang padulngan sa tanang buhing binuhat. Silang tanan gikan sa yuta, ug sa yuta usab sila mobalik. ²¹ Kinsay nasayod kon ang espiritu sa tawo moadto sa itaas ug ang espiritu sa mananap moadto sa ilalom sa yuta? ²² Busa nasuta ko nga ang labing maayong himuon sa tawo mao ang pagpahimulos sa iyang hinagoan, kay alang gayod kana kaniya. Walay makasugilon sa tawo kon unsa ang mahitabo human siya mamatay.

4 Nakita ko usab ang mga pagpangdaog-daog dinhi sa kalibotan. Nakita ko ang pagpanghilak sa mga dinaog-daog. Walay milipay ug midasig kanila kay gamhanan man ang nangdaog-daog kanila. ² Busa nakaingon ako nga mas maayo pa ang mga patay kaysa mga buhi. ³ Apan mas maayo pa gayod ang mga wala pa matawo kay sila wala makakita sa mga kadaotan dinhi sa kalibotan.

⁴ Nakita ko usab nga ang tawo nagahago ug naningkamot gayod nga molampos kay nasina siya sa iyang isigka-tawo. Wala usab kini kapuslanan; sama ra nga nagagukod siya sa hangin.

⁵ Ang tawong buang-buang tapolan ug mohatod kini kaniya sa kaalaotan. ⁶ Mas maayo pa nga makaangkon ug diotay nga may kalinaw, kay sa maghago sa pag-angkon ug daghan apan dili mapuslan. Sama ra nga nagagukod ka sa hangin.

⁷ May nakita pa akong butang nga walay kapuslanan dinhi sa kalibotan: ⁸ May usa ka tawo nga nagainusara lang. Wala siyay anak o igsoon, apan wala siyay undang sa pagpaningkamot, ug dili siya kontento sa iyang bahandi. Miingon siya sa iyang kaugalingon, “Gihikawan ko ang akong kaugalingon sa kalipay sa hilabihan nga pagpaningkamot. Apan kinsa may bilinan ko sa akong hinagoan?” Wala kini kapuslanan! Makasusubo kini nga klase sa pagkinabuhi!

⁹ Mas maayo ang may kauban kaysa mag-inusara, kay mas mahimong mapuslanon ang ilang trabaho. ¹⁰ Kon matumba ang usa matabangan kini sa iyang kauban. Apan alaot ang nagainusara kon matumba kay walay makatabang kaniya. ¹¹ Ug kon bugnaw ang panahon, mahimong magdulog ang duha aron mainitan. Apan unsaon mo pag-angkon sa kainit kon ikaw rang usa? ¹² Sayon pildihon ang tawong mag-inusara, apan kon may kauban siya makasukol sila. Sama ba sa pisi; kon tulo ka doble, lisod kining mabugto.

¹³ Mas maayo pa ang batan-on nga kabos apan maalamon kaysa tigulang ug buang-buang nga hari nga dili magpatambag. ¹⁴ Posible nga ang maong batan-on mahimong hari bisan ug napriso siya, ug mouswag bisan ug natawo siyang kabos. ¹⁵ Apan nasuta ko nga bisan ug daghan kaayo ang mga tawo dinhi sa kalibotan nga misunod niadtong batan-on nga mipuli sa hari, ¹⁶ ug dili maihap ang mga tawo nga iyang gidumalahan, mahimong dili moangay kaniya ang magsunod nga mga henerasyon. Wala usab kini kapuslanan; sama lang nga nagagukod ka sa hangin.

Ayaw Pagpataka ug Saad ngadto sa Dios

5 Pagbantay sa imong ginahimo kon moadto ka sa templo sa Dios. Mas maayo pa nga mopaduol ka didto nga andam nga motuman sa Dios^[c] kaysa maghalad ka sama sa paghalad sa mga buang-buang nga wala makahibalo nga sayop ang ilang ginahimo. ² Ayaw pagpataka ug sulti. Hunahunaa una pag-ayo sa dili ka pa mosaad sa Dios. Hinumdomi nga ang Dios anaa sa langit ug ikaw ania lang sa yuta, busa ayaw pagpatuyang ug sulti. ³ Kon daghan ka ug gihunahuna, lagmit magdamgo ka, ug kon magpataka ka ug sulti, lagmit masayop ka. ⁴ Kon mosaad ka sa Dios, tumana kini dayon. Tumana gayod ang imong gisaad kaniya kay dili siya gustog mga buang-buang. ⁵ Mas maayo pa nga dili ka na lang mosaad kaysa mosaad ka, unya dili nimo tumanon. ⁶ Ayaw pagpakasala pinaagi sa imong gipanulti, ug ayaw pag-ingon sa pari^[d] sa templo nga wala mo kini tuyoa, kay masuko ang Dios kon isulti mo kana ug daoton niya ang imong hinagoan. ⁷ Walay kapuslanan ang pagsigeg sulti ug pagsigeg damgo. Busa tahora ang Dios.

Ang Bahandi Walay Kapuslanan

⁸ Ayaw katingala kon makita mo nga sa inyong dapit gilisod-lisod ug gipanapian ang mga kabos, ug gihikawan sa hustisya ug sa ilang katungod. Kay ang mga opisyal nga nagahimo niini protektado sa mas taas pa nga opisyal, ug kining duha protektado usab sa mas taas pa gayod nga opisyal. ⁹ Bisan ang hari gapahimulos usab sa yuta.

¹⁰ Si bisan kinsa nga nahigugma sa kuwarta ug sa uban pa nga bahandi dili makontento niini. Wala usab kini kapuslanan. ¹¹ Kon nagadugang ang imong bahandi, nagadugang usab ang buot mohurot niini, ug dili ka makapahimulos sa imong bahandi. ¹² Ang trabahante makatulog ra ug maayo, gamay man o daghan ang iyang makaon, apan ang adunahan dili makatulog pag-ayo tungod sa kadaghan sa iyang bahandi.

¹³ May nakita ako nga dili gayod maayo dinhi sa kalibotan: Ang pagtigom ug bahandi makadaot sa nagtigom niini, ¹⁴ o mawala lang diha sa dili maayo nga negosyo, ug wala na siyay ikabilin sa iyang kabataan. ¹⁵ Natawo kita nga walay dala, ug mamatay usab kita nga walay dala. Wala gayod kitay madala sa atong hinagoan. ¹⁶ Makasusubo gayod kini kaayo! Natawo kita nga walay dala, mobiya usab kita nga walay dala. Unsa may atong maani sa atong paghago nga wala man kini kapuslanan? ¹⁷ Ang atong kinabuhi puno sa kalisod,^[e] kabalaka, balatian, ug kasuko.

¹⁸ Busa nasuta ko nga ang labing maayong himuon sa tawo sa hamubo nga kinabuhi nga gihatag sa Dios kaniya mao ang pagkaon, pag-inom, ug pagpahimulos sa iyang hinagoan dinhi sa kalibotan, kay alang man gayod kana kaniya. ¹⁹ Gihatagan sa Dios ang tawo sa kabtangan ug sa uban pang mga bahandi, ug gitugotan niya siya nga makapahimulos niini aron madawat sa tawo ang alang kaniya ug maglipay siya sa iyang hinagoan. Gasa kini sa Dios kaniya. ²⁰ Ug tungod kay kanunayng gilipay sa Dios ang tawo, dili kini mabalaka sa kamubo sa iyang kinabuhi.

6 May nakita pa gayod akong dili maayo dinhi sa kalibotan nga dili gayod makatarunganon alang sa tawo: ² May mga tawo nga gihatagan sa Dios sa tanan nilang gitinguha: dungog, kabtangan, ug uban pang bahandi. Apan wala niya sila tugoti nga makapahimulos niini kondili ang ubang tawo hinuon. Wala kini kapuslanan, ug dili gayod maayo. ³ Mahimo nga ang usa ka tawo taas ug kinabuhi ug daghag kabataan. Apan bisan taas ang iyang kinabuhi, kon wala siya malipay sa iyang maayong kahimtang sa kinabuhi, ug sa iyang pagkamatay wala siya hatagi ug desente nga lubong, mas maayo pa kay kaniya ang usa ka bata nga natawo nga patay. ⁴ Kon namatay pa siya sa iyang pagkahimugso, mahanaw na unta siya ug dili na mahinumdoman pa. ⁵ Wala unta siya makakita sa kahayag sa adlaw ug makahibalo bahin sa kinabuhi, ug mas nagmalinawon pa unta siya kaysa midako siya nga walay kalipay sa kinabuhi. ⁶ Oo, mahimong magkinabuhi kadtong tawhana ug 2,000 ka tuig nga walay kalipay sa kinabuhi. Apan unsa pa may pulos niana nga mamatay man lang gihapon siya sama sa tanang mga tawo?

⁷ Nagahago ang tawo aron makakaon, apan dili gihapon siya matagbaw. ⁸ Busa unsa may bintaha sa tawong maalamon sa tawong buang-buang? Unsa may kaayohan nga makuha sa tawong kabos kon mahibalo siyang moatubang sa kinabuhi? ⁹ Busa mas maayo pa nga makontento ka na lang kon unsa ang anaa kanimo kay sa magsige kag handom sa wala diha. Wala kini kapuslanan; sama lang nga nagagukod ka sa hangin.

¹⁰ Gitakda na sa Dios ang tanan kaniadto pa, ug nasayod siya kon unsay mahitabo kanato. Busa dili kita makalalis sa Dios^[f] bahin sa atong kapalaran. ¹¹ Kon magsige kita ug pakiglalis mas mawad-an ug pulos ang atong gipanulti, ug wala kini ikahatag nga kaayohan kanato. ¹² Walay nasayod kon unsa gayod ang maayo alang sa usa ka tawo sa hamubo ug walay kapuslanan niyang kinabuhi—lumalabay lang kini sama sa anino. Walay makasulti kaniya kon unsa ang mahitabo sa kalibotan human siya mamatay.