Print Page Options
Previous Prev Day Next DayNext

Chronological

Read the Bible in the chronological order in which its stories and events occurred.
Duration: 365 days
Mam de Todos Santos Chuchumatán (MVJ)
Version
SAN MATEO 23

Tej tyole Jesús tiˈj cymodo txˈolbal ley bix kej fariseo yaaˈn baˈn

23  Bix e xiˈ tkbaˈn Jesús cye tnimal xjal bix cye t‑xnakˈatzxin:

―Ke txˈolbal ley bix ke fariseo, cye cyaakˈen tuˈn cykˈonte xnakˈtzbil tiˈj tley Moisés. Juˈ tzunj, cykilcaj ntzaj cykbaˈn tuˈn tbint cyuˈna, cynimanx bix cybinchanx. Pero miˈn cybinchay tisenj cye tzin cybinchaˈn, cuma min nbint cyuˈn tisenj tzin cykbaˈn. Nimxsen ley cyiw nbint cyuˈn tuˈn tjaw cyiken xjal, pero mintiiˈ nbint cyuˈn tuˈn t‑xiˈ cyonen ke xjal tuˈn tbint ley cyuˈn. Cykilcaj nbint cyuˈnxin, nuk oˈcx tuˈn toc cycyeˈyen xjal. Ncub cytzˈiˈbenxin tyol Dios twitz jun piẍ tzˈuˈn bix n‑oc cyẍpoˈnxin tiˈ twiˈ cywitz bix tiˈ cykˈab, tuˈntzen toc cycyeˈyen xjal cynimbil tiˈ ley. Bix n‑oc cykˈoˈnxin punc ttxaˈn cyxbalenxin tuˈn tchicˈajax ka jiquenkexin tuj ley. Bix cyajxin tuˈn cycub kexin tuj tneel kˈukbil tuj nin waabj. Oj cyponxin tuj camon jaaˈ, nuk jaj kˈukbil mas jawnex ncheˈxxin jyolte. Juˈx oj ncheˈxxin tuj plaza, cyajxin oj cyoc kˈolben ke xjal cyexin tuya nim nimbil, bix tuˈn toc cykˈoˈn xjal cybixin Xnakˈtzal. Pero cyey, miˈn tzˈoc cykˈoˈna cyiiba tuˈn toc cykˈoˈn xjal cybiy Xnakˈtzal, cuma junx Xnakˈtzal cyey at, jaj Scyˈoˈn tuˈn Dios, bix cykilcakey cyitzˈen cyiiba tjakˈ tcawbilxin. Bix miˈn tzˈoc cykˈoˈna tbi jun xjal te cymana tzalu twitz txˈotxˈ, cuma junx Cymana at tuj cyaˈj. 10 Bix miˈn tzˈoc cykˈoˈna cyiiba tuˈn toc cykˈoˈn xjal cybiy tneel te cye, cuma junx nejenel cyey at, jaj Cristo. 11 Kej xjal n‑oc cykˈon cyiib tiˈj tuˈn cyajben cye niyˈtl, ejeeˈtzen mas jawnex cyxola. 12 Alj xjal njaw tniman tiib, cˈoquel te chˈin. Bix alj xjal n‑oc tkˈon tiib te chˈin, ckˈojel te tuˈn toc te nim.

13 Yaltzen cyey txˈolbal ley bix aj fariseo, ¡ay xsunkey! Xmeletzˈkey. Tzin cylomoˈna tlemel jaaˈ cywitz xjal cyaj tuˈn cyocx tuj tcawbil Dios. Cycyˈiy tuˈn cyocxa, pero amale cyajat niyˈtl xjal tuˈn cyocx, pero n‑oc cyipena tiˈj tuˈn miˈn chi ocx.

14 ¡Ay xsunkey txˈolbal ley bix fariseo! Xmeletzˈkey, cuma nchi kanena nim chojbil jaaˈ cye viuda, tuˈntzen ka min xchjet cyuˈn viuda, n‑eltzen cyiiˈntla cyjaxuj, tzinxsen chi naˈna Dios nim tyem cywitz xjal nuk tuˈn tcub naj cybinchbena cywitz xjal. Juˈ tzunj, mas cycastiwiya cwel cyibaja cywitzj cwel cyibaj niyˈtl xjal.

15 ¡Ay xsunkey txˈolbal ley bix fariseo! Xmeletzˈkey, cuma nbaj cybetena mar bix twitz txˈotxˈ cyxol jun wikxitl xjal tuˈn tocx jun xjal tuj cyxnakˈtzbila, bix oj tocx xjal tuj cyxnakˈtzbila, mas aj il n‑oca cywitza, bix mas nxiˈ tuj il cyuˈna tuˈn t‑xiˈ tuj kˈakˈ.

16 ¡Ay xsunkey kˈol tumel cye xjal pero tisen mos̈key! Tzin cykbaˈna ka yaaˈn nimxix tajben nin tja Dios te jurament tuˈn tcywix tyol jun xjal. Pero ka ma tzaj kˈoˈn tipemal tyol jun xjal tuˈn oro tuj tja Dios te jurament, iltzen tiˈj tuˈn tjapan baj tiˈ tyol, tz̈ikey. 17 ¡Mintiiˈ cynaabla, bix mos̈key! ¿Alcye mas xjan? ¿Japa oro, bix ka nintzaj tja Dios jaaˈ taˈ Dios? Mas il tiˈj Dios, bix xjan oro nuk oˈcx cuma tocx tuj tja Dios. 18 Jax juˈx tzin cykbaˈna ka yaaˈn nimxix tajben altar te yol te jurament tuˈn tcywix tyol jun xjal. Mas tipemal oybil tibaj altar tuˈn tcywix tyol, bix juˈ tzunj, ka ma tzaj kˈoˈn tipemal tyol jun xjal tuˈnj oybil te jurament, iltzen tiˈj tuˈn tjapan baj tiˈ tyol, tz̈ikey. 19 ¡Mos̈key! ¿Alcye mas il tiˈj? ¿Japa altar te Dios, bix ka oybil tibaj altar oyet te Dios? Mas il tiˈj Dios, bix xjan altar nuk oˈcx cuma tocx tuj tja Dios. 20 Juˈ tzunj, yaaˈn il tiˈj ka ma cywix tyol jun xjal tuˈnj altar te Dios te jurament bix ka tuˈnj oybil, cuma tuˈn Dios te altar tzin tkˈoˈn tipemal tyol. 21 Bix ka ma cywix tyol jun xjal tuˈn tja Dios te jurament, tuˈn Dios tuj tja Dios tzin tkˈoˈn tipemal tyol. 22 Bix ka ma cywix tyol jun xjal tuˈn yol tiˈj cyaˈj te jurament, tuˈn Dios ncub ke tuj tkˈukbil tzin tkˈoˈn tipemal tyol.

23 ¡Ay xsunkey txˈolbal ley bix fariseo! Xmeletzˈkey, cuma nchi kˈona tlajan paˈ te alwent bix anís bix comino, pero min tzˈoc cykˈon cyiiba tuˈn tbint ja mas il tiˈj tzˈiˈben tuj ley cyuˈna. Min tzˈoc cykˈon cyiiba te onlte cye xjal bix tuˈn toc cykˈakˈen cycˈuˈja cyiˈj bix tuˈn cybeta baˈn tuya Dios. Tumel tuˈn t‑xiˈ cykˈoˈna tlajan paˈ te Dios, pero yaaˈn tumel ma cyaj cycyeˈyena jniyˈtl tzˈiˈbet tuj ley. 24 Amale mint tzˈel cyniˈya tiˈj ti jilel mas il tiˈj tuˈn tbint, pero tzin cykbaˈna cye xjal alcye tuˈn tbint cyuˈn. Tisen mos̈ kˈil xjalkey. Ejeeˈy tisen jun xjal nxiˈ twaaˈn, bix ka ma cnet jun us tuj twa, n‑eltzen tiiˈn. Pero ka at jun tz̈ej tuj twa, min tzˈel tniyˈ tiˈj.

25 ¡Ay xsunkey txˈolbal ley bix fariseo! Xmeletzˈkey, cuma ejeeˈy tisen jun xjal n‑oc tkˈoˈn tiˈj tuˈn tel ttxjoˈn tiˈjxe jun vaso bix ka jun lak. Pero yajtzen tuj tcˈuˈj lak, ncyaj tzˈil. Jax juˈx cyey, nim nbint cyuˈna cywitz xjal tuˈn tchicˈajax ka sakkey. Pero tuj cyanema, nuk alakˈ xjalkey, bix nuk kaˈ cyaja tuˈn tbint. 26 Ejeeˈy fariseo mos̈, il tiˈj tuˈn ttxjet cyanema, tuˈntzen tsakxix te junx maj.

27 ¡Ay xsunkey txˈolbal ley bix fariseo! Xmeletzˈkey. Tisen cyjayel anemkey. Tocse txun cyiˈj panteón, bix cyeca cyiˈjxe. Pero tuj cycˈuˈj, nuk nojne tuˈn cybakel anem, bix nuk kˈeyne at cyuj. 28 Jax juˈx cyey, tzin cyyeecˈan cyiiba cywitz xjal tisencˈa jiquenkey. Pero tuj cyanema, nojnekey tuya xmeletzˈbil bix jyaaˈn baˈn.

29 ¡Ay xsunkey txˈolbal ley bix fariseo! Xmeletzˈkey, cuma njaw cybinchaˈna cypanteón tyolel Dios te ootxa, bix nbaj cybinchaˈna cypanteón tuˈn tcyaj mejor cycyeˈnc. 30 Tzin cykbaˈna: “Nuket etoˈ tuj tyem tej cyten kiyˈjil, mintle e tzaj konen cye kiyˈjil tuˈn tcub cybyoˈn ke tyolel Dios,” tz̈ikey. 31 Pero oj nxiˈ cykbaˈna ka cychmana kej xjal e byonte ke tyolel Dios, tzin cykbaˈna ka junx cynaabla cyuyaj cyiyˈjila byol tyolel Dioske. 32 At‑x chˈintl tuˈn tpon baj twiˈ j‑akˈuntl e tzyet cyuˈn cyiyˈjila te ootxa. Juˈ tzunj, japanx baj twiˈ cyuˈna jmin o japan baj cyuˈn cyiyˈjila. 33 ¡Lbajkey! Mlay chi coˈpja tuˈn miˈn cheˈxa tuj kˈakˈ. 34 Tuˈn tpon baj twiˈj akˈuntl e tzyet cyuˈn cyiyˈjila, jeyˈ, cxeˈl nsmaˈna mas tyolel Dios cyuyey, cyuyax kej at cynaabl, cyuyax ke tzˈibel tyol Dios. Cyxoltzen kej lu at juun cwel cybyoˈna twitz cruz. At juuntl cxeˈl cykˈoˈna tzˈuˈn cyiˈj tuj camon cyjay, bix at juuntl pjel yaset cyuˈna tuj cykilca tnom. 35 Bix oj tbint cyuˈna juˈwa, cwel cychjoˈna cykilca cycublen xjal jiquen, jatxe tcublen Abel, hasta tejxe tcub Zacarías, tchman Berequías, jtyolel Dios e cub cybyoˈna tuj tja Dios tiˈjxe altar twitz tneel xjan cwart. 36 Jaxxix cxeˈl nkbaˈna cyey, ejeeˈy judío te jaˈlewe chi iklte nim castiwa tuˈn tlaj kej il lu―tz̈i Jesús cye fariseo.

Oc qˈuixba tcˈuˈj Jesús cyiˈj xjal aj Jerusalén

37 Bix e xiˈ tkbaˈntl Jesús:

―Key aj Jerusalén, aj Jerusalén, ¿tikentzen nchi cub cybyoˈna ke tyolel Dios? ¿Bix tiken nchi cub cybyoˈna tuˈn xak kej xjal nxiˈ tsmaˈn Dios cyuyey? Nim maj o wajbeˈya tuˈn nclonteya ejeeˈy, tisen nchi ocx clet tal jun ttxu eyˈ tjakˈ t‑xiicyˈ, pero cycyˈiy inayena. 38 Jeyˈ, cyjel tcyeˈyen Dios cytanema, bix min‑al xjal cyjel tuj. 39 Cxeˈl nkbaˈna cyey, oj ncyima, miˈn tzˈoc cycyeˈyena nwitza juntl maj hasta ojxe tpon jkˈij oj t‑xiˈ cykbaˈna: “Chjonte te Dios tiˈj ja xjal lu tzul smaˈn tuˈn Dios te cawel,” tz̈i cybela―e xiˈ tkbaˈn Jesús.

SAN LUCAS 20-21

Jun toclen Jesús at tuˈn Dios

20  Te jun kˈij ocx Jesús tuj tja Dios te kˈolte xnakˈtzbil cye xjal bix te kˈumlte jbaˈn tpocbalel tcawbil Dios. Bix e pon kej pala mas nintzaj, cyuyax txˈolbal ley bix kej nejenel cye xjal te tnom, bix e xiˈ cykbaˈnxin te Jesús:

―Kbantz keya, ¿ti tey toclena tuˈn tbinchana cykilcaj nbint tuˈna tuj tja Dios? ¿Bix al e kˈonte toclena tuˈn tbint jlu tuˈna?―tz̈ikexin.

Aj ttzakˈbeˈn Jesús cyexin:

―Jax juˈx weya cxeˈl nkanena cyey. Cykbantz weya, tej t‑xiˈ tkˈumen Juan Bautista tzul Jscyˈoˈn tuˈn Dios bix e cuˈx ke xjal tuj aˈ tuˈnxin, ejeeˈj xjal e cyajbe tuˈn tul cyil tuj cycˈuˈj bix tuˈn binne cyten tej tulxin, ¿al e kˈonte toclen Juan tuˈn tbint jlu tuˈnxin? ¿Japa Dios, ma jaxxin?―tz̈i Jesús.

Bix akˈ kej xin pala bix kej xin txˈolbal ley yolel cyxolx ti tten tuˈn taj cytzakˈbeˈnxin:

―E tkbaxne jxin Juan Bautista ja Jesús Jscyˈoˈn tuˈn Dios. Katzen ma txiˈ kkbaˈn te Dios taakˈen Juan Bautista, ctkbaˈtzen Jesús ke: “Ka juˈwa, ¿tikentzen min e cyocslay tyol?” tz̈i tbel ke. Pero ka ma txiˈ kkbaˈn yaaˈn te Dios taakˈen e bint tuˈn Juan, sino e tkˈumexin nuk texxin tyolxin, ka ko tz̈i juˈwa, ko cweltzen tuˈn xak cyuˈn xjal, cuma tuj cywitz xjal, tyolel Diosxin―tz̈ikexin cyxolxxin. Juˈ tzunj e xiˈ cykbaˈnxin te Jesús:

―Mintiiˈ tumel kuyena ka te Dios taakˈen e bint tuˈn Juan Bautista, bix ka min―tz̈ikexin.

Bix e xiˈ tkbaˈn Jesús cyexin:

―Ka cycyˈiy txiˈ cykbaˈna al e tzaj kˈonte toclen Juan Bautista, jax mlay txiˈ nkbaˈna cyey al e tzaj kˈonte weya woclen―tz̈i Jesús.

Jun techel cyiˈj akˈanal yaˈan baˈn

Bix e xiˈ tkbaˈn Jesús jun tumel cye xjal:

―At junxin xjal e cuˈx tawaˈnxin uva tuj ttxˈotxˈxin. Bix e cub tnincˈuˈnxin cyuya ke t‑akˈanalxin tuˈn t‑xiˈ cycyeˈyen tiˈj tawalxin, niyˈjantzen twitz awal te cye bix niyˈjantzen texin. Bix e xiˈxin tuj jun tnom nakch, bix e tenxin nim tyem. 10 Tejtzen tpon tumel tuˈn t‑xilj uva, e xiˈ tsmaˈnxin jun tsanjelxin cyuya t‑akˈanalxin, te kˈilte niyˈjan texin. Pero tej tpon tsanjelxin, bix oc cypjuˈn ke t‑akˈanalxin, bix aj cysmaˈnxin mintiiˈ chˈin kˈiˈn tuˈn. 11 Bix e xiˈ tsmaˈn taaw txˈotxˈ juntl tsanjelxin cyuya. Tej tpon sanjel, jax juˈx e baja oc pjet cyuˈnxin bix e baj yaset, bix aj mintiiˈ chˈin kˈiˈn tuˈn. 12 Bix e xiˈ tsmaˈn taaw txˈotxˈ juntl te toxen, pero jax juˈx e baj cyyasen ke t‑akˈanalxin, bix el cylojoˈnxin. 13 E xiˈ tkbaˈn taaw txˈotxˈ: “¿Ti pjel weya? Cxeˈlne nsmaˈna oˈcxcˈa junx ncwala n‑oc takˈ weya. Kape cyniman ja ncwala oj tpon,” tz̈ixin. 14 Pero tej t‑xiˈ cycyeˈyen ke akˈanal tcwalxin, e xiˈ cykbaˈnxin cyxolxxin: “Lu jkˈa tcwal jxin taaw txˈotxˈ tzule. Tele tekˈa cyjela ja txˈotxˈa te tkabkˈa. Ko kbyaˈcˈakˈa, tuˈntzen tcyaj te ke,” tz̈ikexin. 15 Bix ex cyiiˈnxin tuj cojbil, bix e cub cybyoˈnxin―tz̈i Jesús.

Bix e xiˈ tkbaˈntl Jesús cye xjal:

―¿Ti tseˈ taaw txˈotxˈ ke t‑akˈanal? 16 Cxeˈl nkbaˈna cyey, tzulxin bix chi cwel tbyoˈnxin kej akˈanala bix cnincˈulxin tiˈj cyuya cabtl xjal―tz̈i Jesús.

Tejtzen toc cybiˈn xjal tyol Jesús, eltzen cyniyˈ cyiˈj t‑akˈanal taaw txˈotxˈ jun cyechel nejenel cye xjal cyxol judío el cyiiqˈuen Jesús, bix e xiˈ cykbaˈn:

―¡Min! Mlay tzˈel cyiiqˈuen Jsmaˈn tuˈn Dios juˈwa―tz̈i ke xjal tuj tja Dios.

17 Oc tcyeˈyen Jesús ejeeˈ, bix e xiˈ tkbaˈnxin:

―Tzin cykbaˈna mlay tuˈn tel iiqˈuet Jscyˈoˈn tuˈn Dios, pero ka juˈwa, ¿tikentzen tzin tkbaˈn tyol Dios tiˈj Scyˈoˈn tuˈn Dios cyjulu: “Jxak el cyiiqˈuen ke binchal jaaˈ, cˈoquel xak tej xak mas nintzaj te t‑xeeˈ jaaˈ,” tz̈i tyol Dios? 18 Jatzen xak kbalte ti pjel cye xjal. Alj xjal ncub tzˈak twiˈ jxak lu, biˈx cwel buchj tuˈn, bix oj ttzaj tzˈak jxak lu tibaj jun xjal, biˈx cwel patzˈex―tz̈i Jesús.

Jun tumel tiˈj chojentj

19 Tex jkˈij, e cyajbe ke txˈolbal ley bix kej pala mas nintzaj te tzyulte Jesús, cuma el cyniyˈ tiˈj tumel cyiˈj t‑akˈanal jxin taaw txˈotxˈ e cub cybyoˈn jkˈa tcwalxin, cyiˈjx toca ti japenina ja yola. Pero min e cub cytzyuˈn jaxin, cuma at cytz̈i xjal cyiˈj. 20 Pero e jyonkexin tumel ti tten tuˈn tcub tzˈak Jesús tuj cykˈabxin. E xiˈ cysmaˈnxin ke cyxelxin te xkelbilte te Jesús tiˈ tyol, tisencˈa e cyajbe tuˈn cybinte alcye tnaablxin. Oc cyipen tuˈn tcub tzˈak Jesús tuj tyol tuˈnj tkbantexin kaˈ tiˈj Roma, tuˈntzen baˈn t‑xiˈ cyiiˈn jaxin twitz gobernador te kbalte ka yaaˈn baˈn tyolxin. 21 E xiˈ cykanenxin:

―Xnakˈtzal, ktzkiˈna jxnakˈtzbil tzin tkˈoˈna jaxxix yol, bix nuk tuj tumel tzin tkˈumena. Mintiiˈ tey tzin tyeecˈa pabl cye xjal. Judíole, aj Romale, mintiiˈ cytz̈i tiˈja te kbalte cye cykilca xjal ti taj Dios. 22 Juˈ tzunj, kbantz keya, ¿tajpa Dios tuˈn t‑xiˈ kkˈoˈn te cawel te Roma jchojentj tzin tkanen ke, bix ka min?―tz̈ikexin.

23 El tniyˈ Jesús tiˈj nuk e cyajbe tuˈn tcub tzˈak tuj tyolxin, tuˈntzen ttzaj tkˈoj jxin gobernador oj taj ttzakˈbeˈnxin tuˈn yaaˈn il tiˈj tuˈn t‑xiˈ cychjoˈn judío chojentj te Roma, bix ka tuˈn ttzaj cykˈoj judío oj t‑xiˈ tkbaˈnxin jtajbil Dios tuˈn t‑xiˈ cychjoˈn judío chojentj te Roma. E xiˈ tkbaˈnxin cye:

24 ―Cyyeecˈatz jun pwak weya. ¿Ale tzunj witzbaj tcub twitz ja pwaka, bix ale biybaj toc tjakˈ witzbaja?―tz̈ixin.

Aj cytzakˈbeˈnxin:

―Te cawel te Roma―tz̈ikexin.

25 E xiˈ tkbaˈn Jesús cyexin:

―Ka juˈ ttena, cykˈonx te cawel te Roma alcyej te, bix cykˈonx te Dios alcyej te Dios―tz̈i Jesús.

26 Juˈtzen e baj min e bint cyuˈnxin tuˈn tcub tzˈak Jesús tuj cyxkelbilxin cywitz xjal. E jaw kleeˈkexin, bix min akˈtlkexin.

Jun kanbil tiˈj itzˈjlenel tuj cyamecy

27 Mas yaj e pon tuya Jesús juntl cloj xjal, saduceo tbi cycloj. E cykba juntl clojxin lu mlay chi jatz itzˈj cyimne juntl maj tuj cyamecy, tisen tzunj e tkba Jesús. 28 E xiˈ cykanexin texin:

―Xnakˈtzal, e cyaj ttzˈiˈben Moisés ja ley lu: “Ka ma cyim jun xinak, bix ka min‑al tal t‑xuˈl, il tiˈj tuˈn tmaje jun ttzicy bix ka jun titzˈen tuya t‑xuˈl, tuˈntzen titzˈj jun tiyˈjil, tuˈntzen miˈn naj tiyˈjil,” tz̈i tley Moisés. 29 Attzen jun maj at jun cloj te wuuk xinak cyitzˈen cyiib. E maje cytzicy tuya jun xuuj, pero e cyimxin, bix min‑al tcwalxin e cyaj. 30 Bix e maje tneel titzˈenxin tuya t‑xuˈlxin, tisen tzin tkbaˈn tley Moisés, pero jax juˈx e cyimxin, bix min‑al tcwalxin e cyaj. 31 Juˈx e baj te toxen. Cykilcaj wuuk e maje tuya junx cyxuˈlxin, bix cykilcakexin e cyimkexin, bix minxn‑al jun cycwalxin e tzaj tiˈ xuuj. 32 Lepchxetzen tej tbajtl te xuuj. 33 Ojtzen cyjatz itzˈj ke cyimne juntl maj tuj cyamecy, ¿altzen cyxolj wuuk xinak cˈoquel te tchmil ja xuuj? ¿Yaaˈmpatzen il tiˈj tuˈn cyoc cykilcaj wuuk xinak te tchmilxuj, cuma tchmilbaxuj ejeeˈ?―tz̈i ke saduceo, tuˈn tcub cyyeecˈan at pajbaj tuj cyaˈj ka ma chi jatz itzˈj ke cyimne tuj cyamecy juntl maj.

34 Aj ttzakˈbeˈn Jesús cyexin:

―Twitz txˈotxˈ at najleˈn. 35 Pero cyxolj xjal ckˈojel cye tuˈn cyjatz itzˈj tuj cyamecy juntl maj, bix min‑altltzen te cmajebel. 36 Ya mintiiˈtl il tiˈj tuˈn cyitzˈj neeˈ, cuma ke xjal ya miˈn chi cyimtl. Chi oquel tisen ke tsanjel Dios tuj cyaˈj min chi cyim. Mlay chi cyim xjal, cuma jchunkˈlal ckˈojel cye tisen tchunkˈlal Dios. 37 Tuj cywitza, oj cycyim xjal, cyimneke te junx maj. Pero yaaˈn juˈwa. Cˈoquel cycˈuˈja tiˈj e cyaj ttzˈiˈben Moisés jun xnakˈtzbil cyiˈj xjal o cyim. Tej tyolen Dios tuj jun cˈul chˈiˈx tuya Moisés, ja tzunxin e kbante cyjulu: “Inayena Tdios Abraham bix Tdios Isaac bix Tdios Jacob,” tz̈i Dios. 38 Nukettzen cyimnen kej lu te junx maj tisen tzin cykbaˈna, minttzele e tkba Dios te Moisés ka jaxin Cydios, cuma texin nuk Cydios kej xjal iˈtz jaxin. Tuj twitz Dios, luke iˈtz kej xjal o chi cyim―tz̈i Jesús cye saduceo.

39 At juun cyxol txˈolbal ley e xiˈ cykbaˈn:

―Xnakˈtzal, baˈn ma yolena―tz̈ikexin.

40 Tej tbaj ttzakˈbeˈn Jesús cye saduceo, min‑al juntl e tnimsa tiib tuˈn tbaj t‑xkelentl te Jesús.

¿Ale cwalbaj Cristo tuj cywitza?

41 Bix e xiˈ tkbaˈn Jesús cye txˈolbal ley:

―Inayen tzuna cˈoquel nkanen te cyey. ¿Tikentzen e kbaj Jscyˈoˈn tuˈn Dios te cawel tcwal jrey David? 42 Cˈoquel cycˈuˈja tiˈj jax David e kbante ka ja Scyˈoˈn tuˈn Dios Taawxin. Tuj uˈj te Salmos tzin tkbaˈnxin: “E xiˈ tkbaˈn Dios te Waawiya: ‘Kequey tuj nmankˈaba te tneel xjal. 43 Tcyaja tzalu hasta ojxe cyocx kˈojlel tiˈja tjakˈ tkena wuˈna,’ tz̈i Dios te Waawiya,” tz̈i David. 44 Cykbantz weya, tej t‑xiˈ tkbaˈn David ka Taawxin Jscyˈoˈn tuˈn Dios, ¿tiken cˈoquela kkˈumen ka tcwal David Jscyˈoˈn tuˈn Dios?―tz̈i Jesús.

Bix min akˈlkexin tuˈn.

Tej tyole Jesús tiˈj cymodo txˈolbal ley yaaˈn baˈn

45 Bix e xiˈ tkbaˈnxin cye t‑xnakˈatzxin cywitz cykilca xjal:

46 ―Miˈn txiˈ cyiiˈna cynaabla tisen nbint cyuˈn txˈolbal ley. Cyaj tuˈn cyiyˈ cyxol xjal tuya cyxbalen jawnex te yecˈbil jawnexsenke, bix oj nchi bet tuj plaza, cyaj tuˈn cyoc kˈolbet tujxix tumel. Cyaj ejeeˈ chi oquex nejl tuj kˈukbil mas jawnex tuj camon jaaˈ, bix tiyˈ cyuj ninkˈij nchi jyonxin kej kˈukbil te nimbil tiˈ mes. 47 Pero ejeeˈ, nchi kanen nim manbil cypwak cye viuda, tuˈntzen ka min xchjet cyuˈn viuda, n‑eltzen cyiiˈntl cyjaxuj. Pero amale minttiiˈ lastim cye viuda cyuˈnxin, bix nchi naˈnxin Dios nim tyem cywitz xjal, tuˈntzen nim nchi ajbenxin te Dios tuj cywitzxin. Ejeeˈ tzunj txˈolbal ley, ckˈojel mas castiwa cye tuˈn Dios cywitzj cye niyˈtl aj il―tz̈i Jesús cye t‑xnakˈatzxin.

Jun cotz cuˈx tkˈoˈn jun viuda

21  Bix oc ten Jesús cyeyˈlte, bix e tilxin ncuˈx cykˈoˈn kˈina cyoybil tuj tcublel pwak tuj tja Dios. Juˈx e tilxin tej tcuˈx tkˈoˈn junxuj viuda mebe caˈba centavo tuj tcublel pwak. Bix e xiˈ tkbaˈnxin cye t‑xnakˈatzxin:

―Tuj cywitza yaaˈn nim ma cuˈx tkˈoˈn ja xuuj viuda, pero cxeˈl nkbaˈna cyey ma cuˈx tkˈoˈnxuj mas cywitzj cykilca kej kˈina, cuma nuk chˈin n‑el cyiiˈnxin tiˈ nimxsen at cyuyaxin ncuˈx cykˈoˈnxin, pero ja tzunj xuuj lu ma cuˈx tkˈoˈn tuya cykil tcˈuˈjxuj jmancˈbil kˈiˈn tuˈnxuj tuˈn titzˈjxuj―tz̈ixin.

Tej tkbante Jesús tuˈn tcub xitj tja Dios

Yaj chˈintl akˈ ke t‑xnakˈatzxin yolel tiˈj nintzaj tja Dios. E xiˈ cykbaˈnxin:

―Cyecaxsen tcyeˈncj tja Dios lu. Binne tuya ttxˈotxˈel nmak xak bix tbanel, bix cyecaxsen tuya tikˈch techel toc twitz xak, bix e bint tuˈn cyoybil xjal―tz̈i ke t‑xnakˈatzxin.

Pero e xiˈ tkbaˈn Jesús cyexin:

―Cykilcaj n‑oc cycyeˈyena, tzul jun kˈij tuˈn tbaj xitj. Mi nuket jun xak tej lu cyjel tibaj juntl―tz̈i Jesús.

Kej yecˈbil cyuj mancˈbil kˈij

Bix e xiˈ cykanenxin te Jesús:

―Taat Xnakˈtzal, cykilca kej lu ma tkbay keya tiˈj ti pjel jun kˈij, ¿jtojtzen pjel? ¿Bix alcye techel tzul te yecˈbil oj chˈitk tuˈn tbaj?―tz̈ikexin.

Aj ttzakˈbeˈn Jesús tiˈj alcyej tuˈn tbaj cyuj kˈij tzul:

―Cycˈojlanx cyiiba cywitz kej xjal chi ul tzpetsal cyey tuj cyocslabla tiˈj jaxxix tyol Dios, cuma cyuj jkˈij chi ul, tzul nim xjal te kbalte ka ejeeˈ Jscyˈoˈn tuˈn Dios. “Chˈixcˈa tuˈn tbaj twitz txˈotxˈ,” tz̈i cybel. Miˈn cheˈx lpey cyiˈj. Cyuj jkˈij chi ul cˈoquel nim kˈoj twitz txˈotxˈ tnom tuya tnom, bix chi jawel meltzˈaj xjal kˈojlel tiˈ cygobierno. Oj cybinte at kˈoj, miˈn chi jaw seyˈpaja tuˈnj at kˈoj, cuma il tiˈj at kˈoj te mitknaˈx wula. Pero kej kˈoj lu yaaˈnja te yecˈbil chˈixcˈa tpon mancˈbil kˈij―tz̈i Jesús cye t‑xnakˈatzxin.

10 Bix e xiˈ tkbaˈntl Jesús cye t‑xnakˈatzxin:

―Cyuj jkˈij chi ul, chi jawel nmak tnom te kˈojlel cyuya juntl nmak tnom, bix juˈ pjel tuj cykilca twitz txˈotxˈ. 11 Bix qˈuiyela nim xcyaklajnab cyiw, bix tuj nim lugar tzul weyaj bix yabel. Bix cwel ttz̈i twitz txˈotxˈ, bix twitz cyaˈj cchicˈajaxel jawnex seyˈpajlenel. 12 Pero oj mintknaˈx tbaj cykilcaj lu, tuˈnj lepcheckey wiˈja chi tzyetela bix chi yasjela cyuˈn kej xjal nchi kˈojl wiˈja. Chi xeˈl kˈiˈna cyuˈn tuj xkela cyuj camon jaaˈ, bix chi xeˈla tuj tzeeˈ. Bix chi xeˈl txqueta cywitz cawel bix cywitz gobernador nuk wiˈja. 13 Pero oj tbint cykilcaj qˈuixcˈaj lu cyey, cˈajbeltzen tuˈn tkˈumj nbiˈya. 14 Juˈ tzunj miˈn chi labta cyiˈjxa, tiˈj ti tten tuˈn cyclon cyiiba tuˈn cytzakpeta. 15 Jaca maj oj cyyolena wiˈja cywitz cawel, inayenxa cxeˈl onenta cynaabla. Amale cˈoquelet cycˈuˈj tiˈj tuˈn tcub cyyeecˈan yaaˈn jaxxix cyyola wiˈja, pero mlay tzˈel cyiiˈn tipemal cyyola. Mlay maket cyyola cyuˈn. 16 Pero yal te cyey, chi xeˈl qˈueyeta tuj cykˈab cawel. Hasta cyexa cymana bix cytzicya bix cyitzˈena bix ke te cyjay bix ke cyuyey cxeˈl cyqˈueyen ejeeˈy tuj cykˈab cawel, bix juun cyey chi cwel byeta. 17 Cykilca xjal qˈuelel cyiiqˈuen ejeeˈy tuˈnj cykˈon cyiiba wuyena. 18 Pero yal te cychunkˈlala te junx maj, min‑al baˈn toc ipan tiˈj. Mi nuket jun ttzmal cywiˈy cnaal. 19 Ka ma tziyˈx qˈuixcˈaj cyuˈna wiˈja bix ka min chin cyaj cycyeˈyena, chi oquela tuj cychunkˈlala te junx maj.

20 Yaltzen tiˈj cykanbila tiˈj jtoj tuˈn tcub xitj tja Dios, oj t‑xiˈ cycyeˈyena cysutˈen cyiib soldado tiˈj tnom te Jerusalén, qˈueleltzen cyniˈya tiˈj otk pon tumel tuˈn tcub xitj. 21 Oj tpon tzunj kˈij, chi elxit ok kej xjal te departamento te Judea cyxol witz tuˈn cyclet, bix chi etzxit kej xjal tuj Jerusalén. Kej xjal najl ttxaˈn tnom, miˈntet chi ocx tuj tnom tuˈn cyclet, 22 cuma oj tpon tzunj kˈij, cwel castiwa tibaj tnom te Jerusalén, tuˈntzen tbaj tisenj e cykba tyolel Dios jatxe ootxa. 23 Oj tpon tzunj kˈij, lastim kej xuuj at cyal tuj cycˈuˈj bix kej xuuj nchˈuˈn cyal cyiˈj, cuma qˈuiyel nim qˈuixcˈaj tuj tnom bix nim cwel castiwa cyibaj aj Jerusalén. 24 Chi cwel byet cyuˈn soldado tuya cyspada, bix chi xeˈl kˈiˈn te pres cyuj cabtl tnom, bix cˈoquel Jerusalén tjakˈ cycawbil kej xjal yaaˈn judío bix min nchi niman Dios, hasta ojxe tpon jkˈij tuˈn tweˈ cycawbil.

Ti tten oj chˈitk tul meltzˈaj Jesucristo juntl maj

25 Cyujtzen mancˈbil kˈij c‑yeecˈaltzen twitz cyaˈj jbajx bina juˈwa. Bix tuj tiyˈ twitz txˈotxˈ qˈuiyel seyˈpajlenel cyuj tnom, bix mlay cnet cyuˈn tnom ti tten tuˈn tweˈ, cuma pjel nim tkˈajkˈajel mar oj toctz punntzˈaj mar twitz txˈotxˈ. 26 Qˈuelel cyanem xjal tuˈnj ttz̈i ti pjel twitz txˈotxˈ cyiˈj, cuma entera twitz clichˈpajel cyaˈj tisen xlokˈlaj cyaˈj. 27 Bix oj tbaj cykilcaj lu, cylaˈ xjal inayena, Jsmaˈn tuˈn Dios cye xjal, oj ncuˈtza tuj jun muj tuya nim wipemala bix nchin txakakanxsena. 28 Oj takˈ chicˈajaxel cykil kej yecˈbil lu, cyocslaˈy at tuˈn wula bix chi ayona wiˈja tuya cykil cycˈuˈja, cuma qˈuelel cyniˈya tiˈj chˈixcˈa tpon jkˈij tuˈn cycleta―tz̈i Jesús cye t‑xnakˈatzxin.

29 Bix e xiˈ tkbaˈn Jesús jun techel cyexin:

―Cycyeˈnc ke tzeeˈ. Cycyeˈnc jcˈul higuera bix ka juntl wik tzeeˈ. 30 Oj takˈ xulel tzeeˈ, qˈueleltzen cyniˈya tiˈj chˈixcˈa toc jbalel. 31 Jaxse juˈx oj wula. Oj cyakˈ chicˈajaxel kej yecˈbil ma txiˈ nkbaˈna cyey, qˈueleltzen cyniˈya tiˈj chˈixcˈa tul tcawbil Dios. 32 Cˈoquel cycˈuˈja tiˈj ti cxeˈl nkbaˈna cyey. Kej xjal cylaˈ cykilca kej yecˈbil ma txiˈ nkbaˈna cyey, min otk chi cyim oj takˈ tcawbil Dios. 33 Jma txiˈ nkbaˈna pjel. Cyaˈj bix twitz txˈotxˈ cwel xitj, pero nyola mlay naj.

34 Juˈ tzunj kˈoˈnc cyipena tiˈj tuˈn binne cytena. Miˈntet txiˈ tzˈak tipen cynaabla tuˈnj achbil te twitz txˈotxˈ bix tuˈn kˈeˈn bix tuˈnj nuk nchi labta tiˈj ti tten tuˈn cyitzˈja. Ka ma tzˈoc cycˈuˈja nuk cyiˈj lu, yaaˈntzen binne cytena oj ya nulqˈuetl jmancˈbil kˈij. 35 Tisen jun jil nuk chˈinnchˈe oj ttzyet tuˈn cˈoˈbil, juˈtzen pjel tuj cykilca twitz txˈotxˈ cyej xjal min tzˈoc cycˈuˈj tiˈj ka at tulel mancˈbil kˈij. Chˈinnchˈe oj tul mancˈbil kˈij oj yaaˈn binne cyten. 36 Juˈ tzunj kˈoˈnc cyipena tiˈj tuˈn iˈtzkey, tuˈntzen binne cytena tuj jmancˈbil kˈij. Bix cykanenx te Dios tuˈn tiyˈx jqˈuixcˈaj tzul, tuˈntzen mintiiˈ cychˈixewa nwitza, inayena, Jsmaˈn tuˈn Dios tuˈn ntena cyuya xjal―tz̈i Jesús.

37 Jaca kˈij e xiˈ tkˈoˈn Jesús t‑xnakˈtzbilxin tuj tja Dios, pero te koniyan e xiˈxin tcˈuˈj jwitz te Olivos te wutal. 38 Yaltzen cye cykilca xjal, e jaw weˈke jyaˈx tuˈntzen cypon tuj tja Dios te ebilte Jesús.