Chronological
Tej toc niyˈbet Jesús
4 Yajcˈatltzen bix e xiˈ kˈiˈn Jesús tuˈn Espíritu Santo tuj jun lugar mintiiˈ cynajbil xjal tuj, tuˈntzen toc tkˈoˈn taaw il tipen tiˈjxin tuˈn tyeecˈante Jesús tnimbil texin. 2 E cub tpaˈn weyaj cyaˈwnak kˈij tuyax cyaˈwnak koniyan, bix tej tjapan baj cyaˈwnak kˈij, otkxsen bajxin tuˈn weyaj. 3 Bix e pon taaw il tuya Jesús tuˈn tbint tajbil taaw il tuˈn Jesús. E xiˈ tkbaˈn texin:
―Ka Tcwal Diosa, binchancˈa tzunj xaka te tway te yecˈbil―tz̈i taaw il.
4 Pero e xiˈ tkbaˈnxin te taaw il:
―Tzin tkbaˈn tuj tyol Dios cyjulu: “Yaaˈn nuk oˈcx tuˈn twa jun xjal iˈtzen. Ja te mas il tiˈj, tuˈn tnimante cykilca yol tzin tkbaˈn Dios,”―tz̈i Jesús.
5 Bix e xiˈ tiiˈn taaw il ja Jesús tuj Jerusalén, ja tnom nintzaj, bix e jaw tiiˈn taaw il jaxin maa twiˈ tja Dios. 6 Bix e xiˈ tkbaˈn taaw il texin:
―Ka jay Tcwal Dios, xooˈnx tiiba twitz txˈotxˈ. Mlay cyima, cuma tzin tkbaˈn tyol Dios cyjulu: “Chi tzaal tkˈoˈn Dios tsanjel tuj cyaˈj te clol tey. Ejeeˈ chi tzyulte tey tuj cykˈab, tuˈntzen miˈn tzakˈ tkena cywiˈ xak,” tz̈i tyol Dios―tz̈i taaw il.
7 Pero aj ttzakˈbeˈn Jesús te:
―Pero jax tzin tkbaˈn tyol Dios cyjulu: “Miˈn tzˈoc cycyakwusaˈna Cyaawey Dios tuˈnj toc cykˈoˈna tuj malbil te, ka jax tuˈn,”―tz̈ixin.
8 Bix e xiˈ kˈiˈn Jesús juntl maj tuˈn taaw il. E pon kˈiˈnxin twiˈ jun witz te nimxsen tweˈ, bix e xiˈ tyeecˈan taaw il texin cykilca tnom twitz txˈotxˈ tuyax cykˈinemal tnom nimxix. 9 Bix e xiˈ tkbaˈn taaw il texin:
―Cykilca ke tnom lu cxeˈl nkˈoˈna tey ka ma cub majey nwitza te yecˈbil ka inayena taawa tuj twitza―tz̈i taaw il texin.
10 Bix e xiˈ tkbaˈnxin te taaw il:
―¡Min! Cutxey, Satanás, cuma tzin tkbaˈn tyol Dios cyjulu: “Nuk oˈcx ja Dios cjawel cynimsaˈna, bix nuk oˈcx te texin baˈn cyajbeˈney,”―tz̈i Jesús.
11 Bixsen e cyaj tkˈoˈn taaw il jaxin, bix ul ke tsanjel Dios tuj cyaˈj onlte texin.
Tej ttzyet taakˈen Jesús
12 Tejtzen tbinte Jesús otk tzˈocx Juan tuj tzeeˈ, e xiˈxin tuj departamento te Galilea, 13 tuˈntzen tponxin tuj ttanemxin Nazaret. Pero etzxin tuj Nazaret, bix e ponxin tuˈn tnajanxin tuj tnom te Capernaum. Tcub Capernaum ttziiˈ jun tnijabel aˈ, jaaˈ najle kej tchmanxin Zabulón bix kej tchmanxin Neftalí. 14 Tej takˈananxin tuj taakˈen Dios jatzewe, el jax j‑e tkba jxin tyolel Dios Isaías. E cub ttzˈiˈben Isaías cyjulu: 15 “Kej xjal tuj txˈotxˈ te Zabulón bix kej xjal te Neftalí, cyuyax xjal ttziiˈ tnijabel aˈ bix jlajxe nimaˈ Jordán, bix kej xjal yaaˈn judío tuj Galilea, 16 ejeeˈj tzunj xjal lu chi temel tuj klolj. Nuk chi ayol cycyamecy, pero cxeˈl cycyeˈyen jun spiˈyen nintzaj. Kej xjal lu najlke tuj jun txˈotxˈ jaaˈ taˈ nuk klolj bix cyamecy, pero cwel koptzˈaj jun spiˈyen cyibaj,” tz̈i Isaías jatxe ootxa.
17 Tponlenxitltzen Jesús Capernaum, akˈxin kˈumlte tyol Dios. E tkbaxin cyjulu: “Chi meltzˈaja tuya Dios, cuma ma pon tumel tuˈn tul tcawbil Dios tuj cyaˈj,” tz̈ixin.
18 At jun kˈij e bet Jesús ttziiˈ jnintzaj tnijabel aˈ te Galilea, bix e tilxin caˈba xjal cyitzˈen cyiib. At jxin Simón, bix juntl tbixin Pedro, bix at jxin Andrés. Bix e cuˈx cyxooˈnxin jun xiyˈpa tuj aˈ, cuma tzyul quis̈kexin. 19 Bix e xiˈ tkbaˈnxin cyexin:
―Chi lpetza wiˈja. Jaˈlewe lu key nchi chmona quis̈. Pero chi oquel nkˈoˈna te chmol xjal tuˈn cyxiˈ lpe wiˈja―tz̈i Jesús cyexin.
20 Bix ncyaj cykˈoˈn najtlxin cyxiyˈpaxin, bix oc lpekexin tiˈjxin.
21 Tejtzen t‑xiˈ tbet‑xin juntl tkiyˈ, e tilxin caˈbatl xjal cyitzˈen cyiib, jaj jxin Jacobo, bix jxin Juan. Tcwal jxin Zebedeo ejeeˈxin. Eteˈcˈaxxin tuj jun barc tuya Zebedeo, cymanxin, nchi remyenaxin cyxiyˈpaxin. Bix e tzaj ttxcoˈnxin ejeeˈxin. 22 Bix e cyaj cykˈoˈnxin najtlxin cybarcxin tuyax cymanxin, bix oc lpekexin tiˈj Jesús.
23 Bix e bet Jesús tuj cykilca ke tnom tuj Galilea. Tuj jaca juun camon jaaˈ te xnakˈtzbil tyol Dios, e xiˈ t‑xnakˈtzaˈnxin cye xjal, bix e xiˈ tkˈumenxin jtbanel yol tiˈj tcawbil Dios. Bix oc tkˈanexin kej xjal yaab. El tiiˈnxin nuk alcyexja cyyabel xjal. 24 Bix el tpocbal Jesús tuj cykilca ke tnom tuj Siria. Juˈ tzunj, ul kˈiˈn twitzxin nimxsen xjal yaab cyuˈn aj Siria. Ul kej xjal nim qˈuixcˈaj eteˈ tuˈn yabbil, bix kej nchyon cyiˈj, bix kej xjal otk chi oc biman cyiˈj, bix kej e tzaj tuj cywiˈ, bix kej mintiiˈ tanem cyxumlal. Bix e kˈanjke tuˈnxin. 25 Nimxsen xjal oc lpe tiˈjxin. E tzajke tuj Galilea, bix cyuj ke tnom te Decápolis, bix tuj Jerusalén, bix cyuj tnom te Judea, bix at e tzaj jlajxe nimaˈ Jordán.
Tej toc niyˈbet Jesús
4 Tejtzen tjatz Jesús tuj aˈ, bix etzxin tuj lugar Jordán. Ya at tzunxin tjakˈ tipemal Espíritu Santo, bix e xiˈ tiiˈn Espíritu Santo jaxin tuj jun lugar min‑al xjal najl tuj. 2 Npontltzen taaw il tiˈjxin te niyˈbelte tnaablxin. E tenxin tuj lugar tzkij txˈotxˈ cyaˈwnak kˈij. Min e waaˈnxin, bix tej tjapan baj cyaˈwnak kˈij, ¡otkxsen bajxin tuˈn weyaj! 3 Bix e xiˈ tkbaˈn taaw il te Jesús:
―Katzen Tcwal Diosa, binchancˈa tzunj xaka te tway―tz̈i taaw il.
4 Bix aj ttzakˈbeˈn Jesús:
―Tzin tkbaˈn tuj tyol Dios cyjulu: “Mas il tiˈj tuˈn tnimante jun xjal Dios twitzj tuˈn titzˈj nuk tuˈn twa,”―tz̈i Jesús.
5 Bix e jaw tiiˈn taaw il ja Jesús jawne bix e xiˈ tyeecˈan taaw il texin cykilca tnom twitz txˈotxˈ. Bix e tilxin cykilca tnom te jun niyˈ rato. 6 Bix e xiˈ tkbaˈn taaw il te Jesús:
―Cykilca kej tnom lu tuya cykilca kˈinemal cyuj cxeˈl nkˈoˈna tey, cuma te weya o chi kˈoja, bix chi xeˈl nkˈoˈna laˈ al taaw waja. 7 Ka ma cub maje tey nwitza nniman tzuna nwitza, chi xeˈltzen nkˈoˈna tey―tz̈i taaw il te Jesús.
8 Pero aj ttzakˈbeˈn Jesús te:
―Tzin tkbaˈn tuj tyol Dios cyjulu: “Nuk ja Dios cjawel cynimsaˈna, bix nuk te baˈn cyajbeˈney,” tz̈i tyol Dios cye xjal―tz̈itzen Jesús.
9 Bix e xiˈ tiiˈn taaw il ja Jesús tuj tnom te Jerusalén, bix e jaw tiiˈn taaw il ja Jesús maa twiˈ tja Dios. Bix e xiˈ tkbaˈn taaw il texin:
―Ka jay Tcwal Dios, xooˈnx tiiba twitz txˈotxˈ, tuˈntzen tel cyniyˈ xjal tiˈja jay Scyˈoˈna tuˈn Dios ka min xcyima. 10 Mlay cyima, cuma tzˈiˈben tuj tyol Dios: “Chi tzaal tkˈoˈn Dios tsanjel tuj cyaˈj te clol tey. 11 Ejeeˈ chi tzyulte tey tuj cykˈab, tuˈntzen miˈn cub tzˈaka twitz txˈotxˈ bix tuˈn miˈn tzakˈ tkena twiˈ xak,” tz̈i tyol Dios―tz̈i taaw il te Jesús.
12 Pero aj ttzakˈbeˈn Jesús te:
―Tzin tkbaˈn tuj tyol Dios cyjulu: “Miˈn tzˈoc cycyakwusaˈna Dios tuˈn toc cykˈoˈna tuj malbil te, ka jax tuˈn,” tz̈i tyol Dios―tz̈i Jesús te taaw il.
13 Tej mix e xcyeba taaw il tuˈn t‑xiˈ tniman Jesús ja, bixsen e cyaj tkˈoˈn taaw il jaxin te ayolte juntl kˈij tuˈn t‑xcye tibajxin.
Tej ttzyet taakˈen Jesús
14 Bix e pon meltzˈaj Jesús tuj departamento te Galilea. Nim tipemalxin kˈiˈn tuˈnxin tuˈn Espíritu Santo, bix e pon baj tpocbalelxin tuj cykilca tnom nkaylex eteˈ. 15 Ocx Jesús cyuj camon jaaˈ te xnakˈtzabl tyol Dios, bix akˈxin kbalte cye xjal ti tten tyol Dios, bix elxin baˈn tuj cywitz cykil xjal.
Tej tpon Jesús tuj tnom Nazaret
16 E ponxin tuj tnom te Nazaret jaaˈ otk tz̈ˈiyxin. Tej tpon kˈij te ajlabl, ocxxin tuj camon jaaˈ te kˈumlte xnakˈtzbil tiˈ tyol Dios, tisex tten tuˈnxin. Tej tpon tumel, bix e jaw weˈxin cywitz xjal tuˈn tjaw ts̈iˈnxin tyol Dios cywitz xjal. 17 Bix e tzaj tiiˈn jun xjal j‑uˈj tzˈiˈben tuˈn Isaías, jxin tyolel Dios. Bix el tlicyˈpe Jesús uˈj, bix e tjoyxin, bix e cnet tuˈnxin alcyej e tjoyxin. Bix akˈxin s̈‑ilte cyjulu: 18 “Te weya o kˈoj Espíritu Santo tuˈn Dios, cuma o chin scyˈeta tuˈn Dios tuˈn t‑xiˈ nkˈumena jun baˈn tpocbalel te colbil cye xjal. Inayena smaˈn te onlte ke mebe xjal, bix tuˈn cytzokpaj kej eteˈ tuj cykˈab ke enemiwa, bix tuˈn tjket cywitz xjal mos̈, bix tuˈn cyclet kej xjal at tjakˈ cycawbil kej yajlal xjal, 19 bix tuˈn t‑xiˈ nkˈumena ma pon tumel tuˈn ttzaj t‑xtalbil Dios cyibaj xjal.” 20 Ejeeˈ tzunj yol lu e jaw ts̈iˈn Jesús tuj tuˈj te Isaías. Bix e jaw tbalkˈiˈnxin uˈj bix e xiˈ tkˈoˈnxin te cˈojlal uˈj, bix e cub kexin tuˈntzen t‑xiˈ ttxˈolbaˈnxin tyol Dios cye ke xjal eteˈ tuj camon jaaˈ. Bix oc txle cywitz xjal tiˈjxin. 21 Bix e xiˈ tkbaˈnxin cye:
―Jyol ma cybiy jaˈlecuwe, jaˈle tzuna matzen japan baj tuj chicˈaj cywitza―tz̈i Jesús.
22 Cykil xjal el cyniyˈ tiˈj ti e tkba Jesús, bix e jaw kleeˈke tiˈj otk tkbaxin jax xinj xjal at tulel, bix akˈ ke xjal yolel cyxolx:
―¿Pero yaaˈmpatzen jxjal lu nuk tcwal José?―tz̈ike.
23 Bix e xiˈ tkbaˈn Jesús cye:
―Ntzkiˈna mas yaj cykbaˈy weya cyjulu: “Yeecˈamne ka jawnex tipemala. O kbiya e bint nim tuˈna tuj tnom te Capernaum. Binchamtzen tzalu kxola, ejooˈya xjal te ttanema, tuˈntzen kocslana tiˈja,” tz̈i cybela. 24 Juˈtzen cykbaˈy, cuma chin elel cyiiqˈuena, cuma jun tyolel Dios tuj cyex cytanem n‑el cyiiqˈuen. 25 Cxeˈl nkbaˈna cyey juˈ pjel weya tisen te Elías, jxin tyolel Dios nejl. At nim xuuj viuda tuj txˈotxˈ te Israel tej tcub jun weyaj tuj Israel tuˈn mintiiˈ jbal e cub oxe jnabkˈi tuya kak xjaw. 26 Pero yaaˈn juˈ e xiˈ chkˈet Elías tuˈn Dios cyeyˈlcye viuda tuj ttanemxin, sino juˈ e xiˈ chkˈet‑xin cyeyˈlte jun viuda tuj juntl tnom Sarepta tbi, tuj txˈotxˈ te Sidón. 27 Bix juˈ pjel weya tisen e baj tej xin tyolel Dios Eliseo. At jun tyem at nim xjal tuj Israel nim el kˈey cykˈab bix cyken tuˈnj yabel lepra, pero min‑al jun te ttanemxin e tkˈanexin. Jun wikxitl xjal e tkˈanexin, jatl jxin Naaman te tnom te Siria―tz̈i Jesús cye aj Nazaret.
28 Tej cybinte kej xjal tuj camon jaaˈ tyol Jesús juˈwa, e tzaj cykˈoj xjal, 29 bix e jaw weˈ ke xjal bix e xiˈ cylichˈoˈnxin Jesús, bix e xiˈ cykitexin twitz txˈotxˈ tuˈn tex ttxaˈn tnom. Toc Nazaret tcˈuˈj jun witz. Bixsen e xiˈ cyiiˈnxin Jesús twiˈ witz tuˈntzen tetz cyxooˈnxin twitz xak. 30 Pero nuk tisen tiiˈ tetz jilpaj Jesús cyxolxin, bix e cuˈx meltzˈaj Jesús maa t‑xeeˈ witz.
Jun xjal otk tzˈoc biman tiˈj
31 Bix e pon Jesús tuj tnom te Capernaum tuj departamento te Galilea. Jaca kˈij te ajlabl ocx Jesús tuj camon jaaˈ, bix e xiˈ tkˈoˈnxin xnakˈtzbil cye xjal. 32 E jaw kleeˈ ke xjal tiˈj t‑xnakˈtzbilxin, cuma e xnakˈtzanxin tuya nim tipemal tyolxin. 33 At jun kˈij e pon junxin xjal tuj camon jaaˈ. Otk tzˈoc biman tiˈjxin, bix e jaw s̈‑inxin:
34 ―¡Ko tkˈaˈcja, Jesús te Nazaret! ¿Mapa tzula te kˈolxte keya ejooˈya biman tuj castiwa? Ntzkiˈna alcyey. Jay Tcwal Dios mintiiˈ tila―tz̈i biman te Jesús.
35 Bix e xiˈ tkbaˈn Jesús:
―Cˈola bix texa tuj ja xjal lu―tz̈i Jesús.
Tbinte biman tyol Jesús, bix e cub t‑xooˈn jxjala twitz txˈotxˈ cywitz xjal tuˈn tis̈j xjal, bix etz biman tuj. Pero min is̈j te xjal. 36 Nimxsen e jaw kleeˈ ke xjal tiˈj lu, bix e jaw yol cyxolxxin:
―¿Ti tten nuk tuˈn tyolxin nchi etz ke biman tuj jun xjal? Nimxsen tipemalxin―tz̈i ke xjal. 37 Bix el tpocbalelxin e pon cyuj tnom tiˈjxe Capernaum.
Tej tkˈane Jesús tiˈj jxuj tjiiˈ Pedro
38 Tej tetz Jesús tuj camon jaaˈ, e ponxin tuj tja Simón. Attzen tjiiˈ Simón tuya, bix yaabxuj tuˈn nim cyak tiˈjxuj. Ejeeˈ tzunj xjal eteˈ tuj tja Simón e xiˈ cykanen te Jesús tuˈn tkˈanenxin tiˈjxuj. 39 Bix e pon lkˈe Jesús jaaˈ tocxexuj, bix e xiˈ tkbaˈnxin tuˈn tetz jyabel tuj t‑xumlalxuj, bix nweˈtl cyak tiˈjxuj. Tex rato njaw weˈtlxuj, bix akˈxuj kˈolxte waabj cye xjal tuj jaaˈ.
Nim xjal ul tnaabl tuˈn Jesús
40 Te xsunj kˈij te ajlabl, bix mitknaˈx tex kˈij, bix e pon nimtl xjal cyuya yaab jaaˈ taˈ Jesús. Bix e cub tkˈoˈn Jesús tkˈab tibaj juun yaab, bix ul cynaabl tex hora. 41 Bix nim xjal e pon toc biman cyiˈj, bix e xiˈ tkbaˈn Jesús cye biman tuˈn cyel cyiˈ xjal. Tejtzen cyel, e jawxsen s̈‑inke: “Jay Tcwal Dios,” tz̈i ke biman te Jesús. Pero bix e xiˈ tmyoˈn Jesús ke biman tuˈn miˈn chi yolentl, cuma el cyniyˈ biman tiˈj ka jaxin Jscyˈoˈn tuˈn Dios.
Tej tbet Jesús cyuj tnom te Galilea te kbalte tyol Dios
42 Te juntl kˈij, te jyaˈx, bix iyˈxin tja Simón, bix e xiˈxin jaaˈ min‑al xjal. Nim xjal e jyon tiˈjxin, bix e cnet‑xin cyuˈn, bix e cubsanke cywitz texin tuˈn miˈn tziyˈxin cyxol. 43 Pero e xiˈ tkbaˈnxin cye:
―Il tiˈj tuˈn nxiˈya cyuj cabtl tnom, tuˈn t‑xiˈ nyeecˈana cye niyˈtl xjal ti tten tcawbil Dios, cuma smaˈn kena tuˈn Dios te kbalte tzul tcawbil Dios―tz̈i Jesús.
44 Juˈtzen tten tej t‑xiˈ Jesús cyuj cytanem judío. Oj tponxin tuj juun tnom, bix ocxxin tuj camon jaaˈ, bix akˈxin xnakˈtzalte tyol Dios.
Nim quis̈ tzyet tuˈn tipemal Jesús
5 At jun kˈij waˈlcˈa Jesús ttziiˈ jun nimaˈ Genesaret tbi. Nim xjal e chmet tiˈjxin te ebilecte t‑xnakˈtzbilxin tiˈ tyol Dios, bix oc cycutzˈen cyiib tiˈjxin. 2 Bix oc nojxin tiˈ caˈba barc min‑al xjal cyuj nka ttziiˈ aˈ. Cyaakˈen jxin cyaaw barc tzyul quis̈kexin. Otktzen chi cyaj cykˈoˈnxin cybarcxin, bix nchi txjon tzunxin cyxiyˈpaxin te kˈiljawtz quis̈. 3 Bix ocx Jesús tuj jun barc, bix e xiˈ tkanenxin te taaw barc tuˈn taac lkˈe chˈintl barc tuj aˈ. Simón tbi taaw barc, bix juntl tbixin Pedro. Bix ocx ke Jesús tuj barc, bix akˈxin xnakˈtzal cye xjal.
4 Tejtzen tbaj xnakˈtzanxin cye xjal, e xiˈ tkbaˈnxin te Simón:
―Koˈtzen. Kˈinx barc maa jaaˈ taˈ nim t‑xeeˈ aˈ, bix cyxooˈnxsa cyxiyˈpay tuj aˈ, tuˈntzen tjatz cyquis̈a―tz̈i Jesús.
5 Pero aj ttzakˈbeˈn Simón te Jesús:
―Taat, ma tzˈex cykil akˈbil kquis̈ena, bix mintiiˈ xjatz kuˈna. Pero cˈoquel ke ncˈuˈja tiˈ tyola. Cxeˈl kxooˈna kxiyˈpaya tuj aˈ juntl maj―tz̈i Simón te Jesús.
6 Bix e cuˈx cykˈoˈnxin cyxiyˈpaxin tuj aˈ. Tej tjatz, nojnexsen tuya quis̈, ya nuk tuˈn tel rotjtl cyxiyˈpaxin. 7 Bix mix e xcyebatlkexin tuˈn tjatz tjakˈ talel. Juˈ tzunj e xaˈ cyyeecˈa Simón cykˈabxin cyuya ke tuyaxin te cyej cabtl cyuyaxin tuj juntl barc tuˈn cyponxin onjawtzte cyxiyˈpaxin. Tejtzen cypon jcabtl cyuyaxin, entera xsunkexin e jatz onente, bix cycaˈbel cybarcxin e noj tuya quis̈, ya nuk tuˈn takˈ xeˈl bajtlke tjakˈ aˈ tuˈn talel.
8 Tejtzen toc tcyeˈyen Simón Pedro ti otk baj, e cubxsen majexin twitz Jesús, bix e xiˈ tkbaˈnxin:
―Taat, ikch miˈn tzaj lkˈey wiˈja, cuma aj il kena―tz̈i Pedro. 9 E tkbaxin juˈwa tuˈnj e jaw kleeˈxin cyuya ke akˈanal tuyaxin tiˈj nimxsen quis̈ e jatz cyuˈnxin tuˈn tipemal tyol Jesús. 10 Jax juˈx e jaw kleeˈ kej xin Jacobo bix Juan, kej xin tcwal Zebedeo, bix tuya Simón ejeeˈtzen xinja cyaaw barc.
Bix e xiˈ tkbaˈn Jesús te Simón:
―Miˈn tzaj ntz̈iya tiˈja. Tetzen jaˈlewe miˈntzen tzˈakˈanantl tey kˈiljawtz quis̈, sino jatltzen teja taakˈen tuˈn t‑xiˈ tkˈumena cye xjal tuˈn cyoc wuyena―tz̈i Jesús te Pedro.
11 Bixsen e jatz cyiiˈnxin cybarcxin tuj aˈ bix e cyajke twitz txˈotxˈ, bix e cyaj cykˈoˈnxin cykilca, bixsen e xiˈ cytzyuˈnxin cyaakˈenxin tuya Jesús.
Tej tkˈanj jun xjal otk tzaj kˈey
12 At juntl kˈij e pon Jesús tuj jun tnom. Bix attzen junxin xjal ncub tuˈn jun yabel lepra tbi. Tejtzen toc tcyeˈyen jxin yaab ja Jesús, e cubxsen majexin twitz Jesús, bix e xiˈ tcubsaˈnxin twitzxin:
―Taat, n‑el nniˈya tiˈja at tipemala tuˈn tkˈanena wiˈja, ka baˈn tuj twitza―tz̈i yaab.
13 Bix e xiˈ tnukpa Jesús tkˈab tibaj yaab, bix oc tmocoˈnxin, bix e xiˈ tkbaˈnxin:
―Baˈn tuj nwitza. Tuˈn tel yabel tiˈja―tz̈i Jesús.
Bix tzinx yolen Jesús tej tel yabel tiˈ xjal. 14 Bix e xiˈ tkbaˈn Jesús te:
―Miˈn txiˈ tkbaˈna cye xjal ti ma baj tiˈja. Nuk oˈcx tej xin pala cxeˈla tyeecˈa tiiba ka baˈntla, bix kˈoncx jtoybila texin tisen o tkba Moisés, tuˈntzen t‑xiˈ tkbaˈn pala ya ma txjeta. Yeecˈax cyexin tuˈn tel cyniyˈxin tiˈj at wipemala tuˈn nkˈanena xjal―tz̈i Jesús.
15 Pero amale otket tkba Jesús te yaab tuˈn miˈn baj ttxˈolbaˈn ka otk kˈanj, pero elx tz̈it tpocbal tkˈanbilxin. Tzajnexsen e tzaj lkˈe nimxsen xjal tiˈjxin te ebilte tyolxin bix tuˈn cykˈanj. 16 E pon ke xjal te jyolte, pero at maj el lkˈexin cyiˈ xjal tuj jun lugar min‑al xjal tuj, bix e naˈnxin Dios.
E kˈanj jun xjal tuˈn Jesús min yucchtl t‑xumlal
17 At jun kˈij e xiˈ tkˈoˈn Jesús xnakˈtzbil cye xjal. Twitztzen Jesús at cab xjal tej cloj cyiwxsen tuj cyley judío, fariseo tbi cyclojenxin, cyuyax cab txˈolbal ley. Ejeeˈ tzunxin e pon otk chi tzaj tuj nim tnom tuj departamento te Galilea, bix at juun otk chi tzaj tuj departamento te Judea bix tuj tnom te Jerusalén. Bix at tipemal Dios tuya Jesús tuˈn tkˈanen ke yaab. 18 Nxnakˈtzan Jesús tej cypon cab xinak. Kˈiˈn jun xjal twiˈ jun wetbil cyuˈnxin min yucchtl t‑xumlal. Cyajxin ocxkexin tunwen tuˈn tcub cykˈoˈnxin yaab twitz Jesús. 19 Pero mix ocxe cyuˈnxin, cuma nim xjal. Juˈ tzunj e jaxkexin twiˈyen tuˈn cyjapanxin twiˈ jaaˈ, bix e jaw cycˈobchexin twiˈ jaaˈ, bix e cuˈx cykˈoˈnxin yaab tuyax twetbil. E cuˈpan twitz Jesús cyxol xjal. 20 Tej toc tcyeˈyen Jesús yaab cyuyax kej xjal kˈilte oc ke cycˈuˈj tiˈjxin tuˈn tkˈanj yaab tuˈnxin, e xiˈ tkbaˈnxin te yaab:
―Tey, ma najset tila―tz̈i Jesús.
21 Tejtzen cybinte ke txˈolbal ley bix ke fariseo ja yol ka otk najset til yaab tuˈn Jesús, bixse e tzaj cykˈojxin, bix akˈkexin kanlte cyxolxxin:
―¿Ti tten nyole ja xjal lu ka junx tuya Dios? Ncub t‑xmucchaˈnxin Dios, cuma min‑alte jun baˈn tnajsante til jun xjal, nuk oˈcx te Dios―tz̈i ke xjal crinsipal cyxolx.
22 N‑el najtl tniyˈ Jesús tiˈj alj nyolen cyxolx, e xiˈ tkbaˈnxin cye:
―¿Tikentzen ncwaˈ cybisena ka mlay bint wuˈna tuˈn tnajset cyil xjal? 23 Baˈn t‑xiˈ nkbaˈna te yaab: “Ma najset tila,” bix baˈn t‑xiˈ nkbaˈna: “Tuˈn tjaw weˈy bix taja tjay.” Tuj cywitza ¿alcye mas nim t‑xiˈlen tuˈn tbint tej yaab? 24 Cbinel wuˈna alcyej mas nim t‑xiˈlen cyey tuj cywitz tuˈn tbint, jaj tuˈn tkˈanj ja yaab lu, tuˈntzen tel cyniˈya wiˈja at wipemala tzalu twitz txˈotxˈ tuˈn tnajset cyil xjal wuˈna, inayena, Jsmaˈn tuˈn Dios tuˈn ntena cyuya xjal―tz̈i Jesús. Juˈ tzunj e xiˈ tkbaˈnxin tej xjal min yucch t‑xumlal:
―Ebintz nyola. Weyˈtztzen, kˈinx twetbila, bix cutxetzen tjay―tz̈i Jesús te yaab.
25 Tzinx yolen Jesús tej tjaw weˈ yaab, bix e jaw tiiˈn twetbil, bix aj tja. Nimxsen e jaw tnimsaˈn yaab tbi Dios. 26 Bix cykil xjal e jaw kleeˈ, bix e jaw cynimsaˈn tbi Dios. Bix e cub ttz̈i cyiˈj, bix e xiˈ cykbaˈn cyjulu: “¡Bajxsen klaˈ jma kil jaˈlewe!” tz̈ike.
Tej ttzaj txquet Leví tuˈn Jesús
27 Tbajlenxetzen juˈwa, bix el bet Jesús tuj tnom. Bix tej texxin twitz jun jaaˈ jaaˈ n‑ele kanet alcabala, taac tcyeˈyenxin tunwen kˈuklecx jxin xjal kˈilbelte alcabala, Leví tbi. Bix e xiˈ tkbaˈnxin te Leví:
―Lpetzen wiˈja tuˈntzen toc te nxnakˈatza―tz̈i Jesús.
28 Bix e jaw weˈ Leví, bix e cyaj tkˈoˈnxin cykilca, bix oc lpexin tiˈ Jesús. 29 Tuˈn tyeecˈatexin a tanemxin tiˈ Jesús, bix iyˈ tiyˈsaˈnxin jun ninkˈij tjaxin. Nim chmol alcabala bix nim xjal tuyax Jesús e pon tja Leví te waaˈl. 30 Kej xjal fariseo bix ke txˈolbal ley oc cycyeˈyenxin jlu, bix el kaˈ tuj cywitzxin, bix e xiˈ cykbaˈnxin cye t‑xnakˈatz Jesús:
―¿Tikentzen nchi waaˈncxey cyuya chmol alcabala bix tuya mastl aj il?―tz̈ikexin.
31 Bix e xiˈ tkbaˈn Jesús cyexin:
―Kej xjal mintiiˈ yabel cyiˈj, mlay cheˈx tuya kˈanel. Ja tzunkej xjal yaab, il tiˈj ncheˈx tuya kˈanel. 32 Juˈx xsunkej xjal aj il. Min o chin ula te cyej xjal mintiiˈ cyil tuj cywitz tuˈn tcyaj cykˈoˈn cyil, sino o chin ula te cyej xjal n‑el cyniyˈ tiˈj aj ilke tuˈn tul cyil tuj cycˈuˈj―tz̈i Jesús.
Jun kanbil tiˈj epaj weyaj
33 Mas yajtl at cabtl xjal e xiˈ cykbaˈn te Jesús:
―¿Titzen tten kej tey t‑xnakˈatz min ncub cypaˈn weyaj? Ja tzunkej te Juan t‑xnakˈatz, nim maj ncub cypaˈn weyaj bix nchi naˈn Dios, tisex kej xin lepch tiˈ cyley fariseo. Ja tzunkej tey t‑xnakˈatza, min ncub cypaˈn weyaj. Nuk nchi waaˈncye―tz̈i ke xjal te Jesús.
34 Aj ttzakˈbeˈn Jesús:
―¿Titzen nbaj tiˈ jun mejoblenel? Oj nchi pon xjal tiˈ mejoblenel, ¿tzimpa cub cypaˈn weyaj? Min, cuma tumel tuˈn cyiyˈsan xjal tuya chmilbaj. 35 Juˈtzen cye nxnakˈatza. Tisen nchi tzalaj ke xjal tuya chmilbaj, juˈxse nchi tzalaj ke nxnakˈatza wuyena, cuma ntiina cyuya. Mas yaj, oj wel kˈiˈna cyiˈj, ejeeˈtzen nxnakˈatza chi cyjel tuj bis bix cweltzele cypaˈn weyaj―tz̈i Jesús.
36 Bix e xiˈ tkˈoˈn Jesús juntl xnakˈtzbil cye xjal. E xiˈ tkbaˈnxin:
―Min‑al jun xjal jacˈa jatz tiiˈn jun tkiyˈ remyent tiˈ jun acˈaj xbalen tuˈn tcuˈx te remyent tiˈ jun xbalen kˈanak, cuma yaaˈn tumel tuˈn tcyaj jun oyaj tiˈj acˈaj, bix juˈx jremyent acˈaj oj tcuˈx tiˈj xbalen kˈanak, tiiˈn tcyeˈnc mlay tzˈel junx. 37 Jax min‑al jun xjal cwel tkˈoˈn vino acˈaj tuj jun tzˈuˈn kˈanak, cuma ka ma cub tkˈoˈn juˈwa, qˈuelel rotj tzˈuˈn tuˈn vino oj tel ipcˈaj. Juˈtzen tten cxeˈl tzˈuˈn tuj il tuyax vino qˈuelel koj. 38 Juˈ tzunj, oj ncub vino acˈaj tuj tzˈuˈn, il tiˈj tuˈn tcub tuj tzˈuˈn acˈaj. 39 J‑acˈaj vino tisenj weya nxnakˈtzbil. Acˈaj jnxiˈ nxakˈtzana, bix mlay tmojba tiib tuyaj xnakˈtzbil te ootxa. Kej xjal cycyˈi nxnakˈtzbila tisen kej xjal nuk jaj vino kˈanak cyaj, bix cycyˈi vino acˈaj. “Masxse baˈn jkˈanak,” tz̈ike.
15 Tiˈj tzunj xjal lu e yolena Juan Bautista cye xjal. E xiˈ tkˈumen Juan cyjulu: “Ja tzunj xjal lu e xiˈ nkˈumena nejl: ‘Jtzul lepchexe wiˈja, mas jawnex nwitza. Amale nejlet in itzˈja twitzxin, pero at‑xxin tej mitknaˈx witzˈja,’ ntz̈iya,” tz̈i Juan. 16 Nuk jaj baˈn tzin tkˈoˈnxin ke, cuma nuk jaj baˈn o kiikˈ cykilca koˈ tiˈjxin. Mintiiˈ tbajlel t‑xtalbilxin ntzaj tkˈoˈnxin ke. 17 Tuˈn Moisés e tzaj tkˈoˈn Dios ley te ke, pero tuˈn Jesucristo e tzaj tkˈoˈnxin xtalbil te ke bix tuˈn tel kniyˈ tiˈj ti tten jaxxix yol. 18 Min‑al xjal o til twitz Dios. Nuk oˈcx Tcwal Dios at ttxlaj Dios o tilxin, bix o tzaj tyeecˈan te ke ti tten Dios.
Tej tkˈumen Juan Bautista cye xjal ka tuˈn tul jxin Smaˈn tuˈn Dios
19 At junxin xjal e kˈumen cye xjal: “Ma pon tumel tuˈn tul jxin Smaˈn tuˈn Dios, ja Cristo,” tz̈ixin. Jatzen Juan Bautista e kˈumente. At jun kˈij e pon juun pala bix juun xjal cyxol Leví tuya Juan Bautista. Otk chi tzaj cysmaˈn judío tuj Jerusalén. Bix e xiˈ cykanen te Juan:
―¿Alcye tzuna?―tz̈ikexin.
20 Bix aj ttzakˈbeˈn Juan tuya jun yol jiquen. Min e cub tewenxin. E xiˈ tkbaˈnxin:
―Yaaˈn inayena Cristo, Jscyˈoˈn tuˈn Dios te cawel―tz̈ixin.
21 Bix e xiˈ cykanenxin texin juntl maj:
―Ka yaaˈn jay Jscyˈoˈn tuˈn Dios, ¿japatzen tey ktzan tyolel Dios Elías?―tz̈ikexin.
Aj ttzakˈbeˈn Juan cyexin:
―Yaaˈn inayen wej tyolel Dios Elías―tz̈ixin.
Bix e xiˈ cykanenxin:
―¿Japa tey jjawnex tyolel Dios e tkba Moisés at tulel?―tz̈ikexin.
―Min―tz̈i Juan.
22 Bix e xiˈ cykbaˈnxin texin:
―Kbantz keya alcye tzuna, tuˈntzen t‑xiˈ ktxˈolbaˈna cyej xjal e tzaj cysmaˈn ejooˈya tuyey. ¿Alcyey cxeˈl kkbaˈna? ¿Alcye tzuna tuj twitza?―tz̈ikexin.
23 Bix aj ttzakˈbeˈn Juan:
―Nuk jun sanjel kena. Inayena jxjal e tkba tyolel Dios Isaías at tulel jaaˈ min‑al xjal najl. Weya waakˈen tuˈn t‑xiˈ nkˈumena cye xjal: “Tzul Jcawel kxol. Cybinchanx cybey twitz Dios, tuˈntzen binne cytena oj tulxin, tisen e tkba ktzan Isaías.”
24 Kej xjal e tzaj smaˈn, fariseoke, ejeeˈx judío cyiw xsunkexin tuj cyleyxin. 25 E xiˈ cykbaˈnxin te Juan:
―Katzen yaaˈn jay Jscyˈoˈn tuˈn Dios, bix yaaˈn Elías, bix jax yaaˈn jnintzaj tyolel Dios at tuˈn tul, ¿tikentzen nchi cuˈxa xjal tuj aˈ tuˈna? Mintiiˈ toclena―tz̈i ke fariseo.
26 Bix aj ttzakˈbeˈn Juan:
―Inayena nuk jun xjal tuˈn cycuˈx xjal tuj aˈ wuˈna. Pero cyxola at jun jawnexsen xjal, bix min tzˈel cyniˈya tiˈj at cyxola. 27 Ja tzunj xjala, jatzen xjalja at tulel lepchexe wiˈja pero mas jawnex nwitza. Jxjal at cyxola, mintlpetiiˈ woclena tuˈn tel npjuˈna takˈel t‑xaab―tz̈i Juan.
28 E baj jyol lu ttxaˈn tnom te Betania, te ocne ttziiˈ nimaˈ Jordán, jaaˈ nchi cuˈxa xjal tuj aˈ tuˈn Juan.
N‑ul jlet jchojbil il e takˈ Dios
29 Te juntl kˈij, oc tcyeˈyen Juan tpon lkˈe Jesús tiˈjxin, bix e xiˈ tkbaˈnxin:
―Lu tzunj Carnel tzula te chojbil il ma takˈ Dios, tuˈn tel tiiˈn cyil xjal. 30 Ja tzunj xjal lu e xiˈ nkˈumena: “Lepchexe wiˈja tzul jun xjal mas jawnex nwitza, cuma atlxin tej mitknaˈx wul itzˈja,” ntz̈iya. 31 Nejl, min ntzkiˈna twitz. Pero amale mint el nniˈya tiˈj alcyexin, pero in ula tuˈn cycuˈx xjal tuj aˈ wuˈna, tuˈntzen tel cyniyˈ xjal te Israel tiˈj ya at tuˈn tulxin. 32 Pero el nniˈya tiˈj jaxin Jscyˈoˈn tuˈn Dios tej toc ncyeˈyena tcuˈtz Espíritu Santo tuj cyaˈj tisen jun cucuˈ bix e cyaj ten Espíritu Santo tuyaxin. 33 Min el nniˈya tiˈj ka jaxin Jscyˈoˈn tuˈn Dios. Pero ja Dios e tzaj kbante weya tuˈn cycuˈx xjal tuj aˈ wuˈna, e tzaj tkbaˈn weya: “Oj toc tcyeˈyena tcuˈtz Espíritu Santo tibaj junxin xjal bix jax cyjela ten tuyaxin, jatzen xjalja ctzaal tkˈoˈn Espíritu Santo cye xjal,” tz̈i Dios weya, bixsen el nniˈya tiˈj alcyexin. 34 Bix juˈx e baj tiˈjxin, bix e wila. Juˈ tzunj tzin nkˈumena ka jaxin Tcwal Dios―tz̈i Juan cye xjal.
Kej tneel t‑xnakˈatzxin
35 Te juntl kˈij, e ten Juan juntl maj ttziiˈ nimaˈ, cyuyax caˈba xjal lepch tiˈ t‑xnakˈtzbilxin. 36 Bix iyˈ Jesús cyiˈjxin. Cyiw oc tcyeˈyen Juan tiˈ Jesús, bix e xiˈ tkbaˈnxin:
―Lu tzunj Carnel te chojbil il ma takˈ Dios niˈya―tz̈ixin.
37 Tejtzen cybinte kej caˈba t‑xnakˈatzxin tyolxin, oc lpeke tiˈ Jesús. 38 Bix aj tcyeˈyen Jesús, bix tej tlontexin oc lpekexin tiˈjxin, e xiˈ tkbaˈnxin cyexin:
―¿Ti cyaja?―tz̈ixin.
―Taat Xnakˈtzal, ¿jaaˈ najley?―tz̈ikexin.
39 Bix e xiˈ tkbaˈnxin cyexin:
―Koˈtzen. Cxeˈl nyeecˈana cyey jaaˈ nchin posadayina―tz̈ixin.
Juˈ tzunj, e xiˈkexin tuyaxin, bix e xiˈ cycyeˈyenxin jaaˈ nposadayinaxin. Bix ex cykˈijxin tuyaxin, cuma mitknaˈx tpon chil kˈij tej cyponxin.
40 Cyxol tzunkej caˈba xjal otk cybi tyol Juan bix oc lpeke tiˈj Jesús, jaj xin titzˈen Simón Pedro, Andrés tbi. 41 Jtneel e bint tuˈnxin, jaj tuˈn t‑xiˈxin tuya ttzicyxin Simón, bix e xiˈ tkbaˈnxin te:
―Ma cnet Jscyˈoˈn tuˈn Dios kuˈna―tz̈ixin te ttzicyxin.
42 Bix e xiˈ tiiˈn Andrés ttzicy tuya Jesús. Ocx tcyeˈyen Jesús tuj twitz Simón, bix e xiˈ tkbaˈnxin te:
―Jay Simón tbiy, tcwal Jonás. Pero cˈoquel nkˈoˈna tbiy Sefas, cuma cˈoquela tisen jun cyiw xak te junx maj―tz̈i Jesús. E tkbaxin juˈwa, cuma japenina jyol Sefas bix Pedro “cyiw xak.”
Tej ttzaj ttxcoˈn Jesús ja Felipe tuya Natanael
43 Te juntl kˈij, e tajbe Jesús tuˈn t‑xiˈ tuj departamento te Galilea. Pero mitknaˈx ttzyet tbexin, tej toc noj jxin Felipe twitzxin, bix e xiˈ tkbaˈn Jesús texin:
―Lpeˈcˈa wiˈja―tz̈ixin.
44 Ja tzunj xin Felipe aj tnomxin te Betsaida tuj Galilea, jaxj ttanem Andrés bix Pedro. 45 E xiˈ Felipe jyol tej xin Natanael. Tejtzen tcnet tuˈnxin, e xiˈ tkbaˈnxin:
―Jxin jawnex xjal e ttzˈiben Moisés tuj ley bix e cykba tyolel Dios at tulel, ma tzˈoc nojxin kwitza. Jatzen Jesús te Nazaret, tcwal jxin José―tz̈ixin.
46 Bix e xiˈ tkbaˈn Natanael te Felipe:
―Yaaˈn Nazaret jun nintzaj tnom. ¿Ti tten tuˈn tetz jun baˈn tuj ja tnoma?―tz̈i Natanael.
Bix e xiˈ tkbaˈn Felipe:
―Koˈtzen, tuˈntzen toc tcyeˈyena jxjala―tz̈ixin.
47 Tejtzen tlonte Jesús tpon lkˈe Natanael tiˈjxin, e xiˈ tkbaˈn Jesús:
―Lu jun aj Israel tzula tuya jun tnaabl jiquen, cuma mintiiˈ ẍtakˈbil tuj tanem―tz̈i Jesús.
48 Bix e xiˈ tkbaˈn Natanael te Jesús:
―¿Titzen ttzkiˈnatla ka jiquen nnaabla?―tz̈i Natanael.
Bix aj ttzakˈbeˈn Jesús:
―Tej mitknaˈx ttzaj ttxcoˈn Felipe jay, otk wila jay tej tocxa tjakˈ tken higo―tz̈ixin.
49 Tej tbinte Natanael ja yol lu, e xiˈ tkbaˈnxin te Jesús:
―Taat Xnakˈtzal, jaxte jay Tcwal Dios. Jay Cawel kibaja ejooˈya xjal te Israel―tz̈i Natanael.
50 Bix aj ttzakˈbeˈn Jesús te Natanael:
―¡Nim nchin tzalaja tiˈja! Ma chin tocslay nuk tuˈnj xiˈ nkbaˈna xwila jay tjakˈ tken higo. Pero ctlaˈy nim yecˈbil mas jawnex twitzj lu. 51 Jaxxix cxeˈl nkbaˈna cykilca cyey, laˈ alcye jun kˈij cylaˈy oj tjket cyaˈj, bix cylaˈy oj cyjax bix oj cycuˈtz tsanjel Dios tuj cyaˈj wiˈja, inayena, jxjal Smaˈn tuˈn Dios―tz̈i Jesús cye acˈaj t‑xnakˈatz.
Copyright © 2000 by Wycliffe Bible Translators International