Bible in 90 Days

Gipakaon ni Jesus ang 5,000 ka mga Tawo

(Mat. 14:13-21; Mar. 6:30-44; Luc. 9:10-17)

6 Pagkahuman niadto, mitabok si Jesus sa Linaw sa Galilea, nga gitawag usab nga Dagat sa Tiberias. ² Daghan kaayo ang katawhan nga misunod kaniya, tungod kay nakita nila ang iyang mga gibuhat nga mga milagro sa iyang pagpang-ayo sa mga masakiton. ³ Mitungas si Jesus ug ang iyang mga tinun-an sa bungtod ug didto nanglingkod. ⁴ (Hapit na niadto ang pagsaulog sa mga Judio sa Pista sa Paglabay sa Anghel.) ⁵ Sa pagtan-aw ni Jesus, nakita niya ang daghang mga tawo nga nagpadulong kaniya. Busa miingon siya kang Felipe, “Asa ba kita makapalit ug pagkaon aron makakaon kining mga tawo?” ⁶ (Mao kini ang iyang pangutana tungod kay gusto niya nga sulayan si Felipe. Apan sa pagkatinuod, may plano na siyang daan kon unsa ang iyang buhaton.) ⁷ Miingon si Felipe kaniya, “Sa kadaghan niining mga tawo, bisag gamay lang ang atong ihatag nga pagkaon sa matag usa kanila, ang walo ka bulan nga sweldo sa usa ka tawo kulang pa nga ipalit.” ⁸ Apan miingon ang igsoon ni Pedro nga si Andres nga usa usab sa mga tinun-an ni Jesus, ⁹ “May batang lalaki dinhi nga adunay lima ka buok pan ug duha ka isda. Apan mag-unsa man kini sa kadaghan sa mga tawo?” ¹⁰ Miingon si Jesus, “Sige, palingkora ninyo ang mga tawo.” Daghang mga balili niadtong mga lugara, busa nanglingkod ang mga tawo. Ang mga lalaki lang mikabat nang daan ug mga 5,000. ¹¹ Unya, gikuha ni Jesus ang pan ug gipasalamatan niya ang Dios, ug giapod-apod ngadto sa mga tawo nga nanglingkod didto. Mao gihapon kini ang iyang gibuhat sa isda, ug silang tanan nangaon kutob sa ilang gusto. ¹² Pagkahuman nila ug pangaon, miingon si Jesus sa iyang mga tinun-an, “Tigoma ninyo ang mga sobra aron wala gayoy mausik.” ¹³ Busa gitigom nila ang tanan nga sobra. Ug gikan sa lima ka pan nga gipakaon sa mga tawo, nakapuno pa sila ug 12 ka bukag.

¹⁴ Pagkakita sa mga tawo niadtong milagro nga gibuhat ni Jesus, miingon sila, “Mao na gayod kini ang tinuod nga Propeta nga atong gipaabot nga moanhi dinhi sa kalibotan!” ¹⁵ Nahibalo nang daan si Jesus nga aduna silay tuyo nga kuhaon siya ug pugson nga mahimong hari. Busa mipahawa siya didto ug mitungas na usab sa mas taas pa nga bahin sa bungtod ug nagainusara.

Naglakaw si Jesus Ibabaw sa Tubig

(Mat. 14:22-33; Mar. 6:45-52)

¹⁶ Sa pagkakilomkilom na, nanglugsong sa baybayon ang iyang mga tinun-an ¹⁷ ug nanakay sa sakayan. Ngitngit na, apan wala pa mahiapas kanila si Jesus. Busa misugod na lang sila sa pagtabok balik sa Capernaum. ¹⁸ Samtang nanabok sila, kalit nga mikusog ang hangin ug midagko ang mga balod. ¹⁹ Sa dihang nakapalayo na sila ug mga lima o kaha unom ka kilometro, nakita nila si Jesus nga nagalakaw ibabaw sa tubig padulong sa ilang sakayan, ug nahadlok sila. ²⁰ Apan si Jesus miingon kanila, “Ayaw kamo kahadlok, ako kini!” ²¹ Busa gipasakay nila siya. Ug nakaabot dayon sila sa ilang padulngan.

Gipangita sa mga Tawo si Jesus

^22-23 Pagkasunod adlaw, wala pa gayod mamahawa ang mga tawo didto sa lugar nga gipakan-an kanila sa Ginoo sa pan nga iyang gipasalamatan sa Dios. Nahibalo sila nga sa miaging gabii may usa lang ka sakayan didto, ug mao kadto ang gisakyan sa mga tinun-an ni Jesus. Nahibalo usab sila nga wala mosakay si Jesus uban sa iyang mga tinun-an. Unya, may miabot nga mga sakayan didto nga gikan sa Tiberias. ²⁴ Busa pagkahibalo sa mga tawo nga wala na didto si Jesus ug ang iyang mga tinun-an, nanakay sila sa mga sakayan ug nangadto sa Capernaum aron pangitaon si Jesus.

Ang Pagkaon nga Nagahatag ug Kinabuhi

²⁵ Pag-abot nila didto sa Capernaum nakita nila si Jesus. Miingon sila, “Magtutudlo, kanus-a ka pa dinhi?” ²⁶ Miingon si Jesus kanila, “Sa pagkatinuod, sultihan ko kamo nga ginapangita ninyo ako dili tungod sa mga milagro nga inyong nakita, kondili tungod kay gipakaon ko kamo ug pan ug nabusog kamo. ²⁷ Apan ayaw kamo paghago alang sa pagkaon nga madunot lang, kondili paghago kamo alang sa pagkaon nga molungtad ug nagahatag ug kinabuhi nga walay kataposan. Ako nga Anak sa Tawo mao ang mohatag kaninyo niini nga pagkaon, kay ako ang gihatagan sa Dios nga Amahan sa katungod nga mohatag niini.” ²⁸ Busa nangutana sila kaniya, “Unsa man ang angay namong buhaton aron masunod namo ang gusto nga ipabuhat sa Dios?” ²⁹ Mitubag si Jesus, “Ang gusto sa Dios nga inyong buhaton mao kini: motuo kamo kanako nga iyang gipadala.” ³⁰ Miingon usab sila, “Unsa man nga milagro ang imong ipakita kanamo aron motuo kami kanimo? ³¹ Kaniadto ang atong mga katigulangan mikaon sa pagkaon nga gitawag nga manna sa dihang didto pa sila sa kamingawan. Kay nagaingon ang Kasulatan nga gihatagan sila ni Moises ug pagkaon nga gikan sa langit.”^{[a] 32} Miingon si Jesus kanila, “Sa pagkatinuod, sultihan ko kamo nga dili si Moises ang naghatag ug pagkaon nga gikan sa langit kondili ang akong Amahan. Ug siya mao usab ang nagahatag kaninyo sa tinuod nga pagkaon gikan sa langit. ³³ Kay ang pagkaon nga ginahatag sa Dios walay lain kondili siya nga gikan sa langit ug nagahatag ug kinabuhi sa mga tawo dinhi sa kalibotan.” ³⁴ Miingon dayon ang mga tawo, “Hatagi kami kanunay nianang pagkaon nga imong gi-ingon.” ³⁵ Miingon si Jesus, “Ako mao ang pagkaon nga nagahatag ug kinabuhi. Ang nagaduol ug nagatuo kanako dili na gayod pagagutomon o pagauhawon.”

³⁶ “Apan sama sa giingon ko na kaninyo kaniadto, dili gihapon kamo motuo kanako bisan nakita na ninyo ang mga milagro nga akong gibuhat.^{[b] 37} Ang tanang mga tawo nga ginahatag sa Amahan kanako moduol kanako, ug ang moduol kanako dili ko gayod isalikway. ³⁸ Kay nanaog ako gikan sa langit dili aron tumanon ko ang akong kaugalingon nga kabubut-on, kondili ang kabubut-on sa akong Amahan nga nagpadala kanako. ³⁹ Ug mao kini ang kabubut-on sa nagpadala kanako: nga dili ko pasagdan nga mawala ang bisan usa kanila nga iyang gitugyan kanako, hinuon banhawon ko sila sa kataposan nga adlaw. ⁴⁰ Kay mao kini ang kabubut-on sa akong Amahan: nga ang tanan nga nagaila ug nagatuo kanako makaangkon sa kinabuhi nga walay kataposan, ug banhawon ko sila sa kataposan nga adlaw.”

⁴¹ Nagbagulbol ang mga Judio batok kang Jesus, kay miingon man siya nga siya mao ang kalan-on nga gikan sa langit. ⁴² Miingon sila, “Si Jesus lang kana nga anak ni Jose. Nganong nagaingon man siya nga gikan siya sa langit, nga nakaila man gani kita sa iyang amahan ug inahan?” ⁴³ Gitubag sila ni Jesus, “Ayaw kamo pagbagulbol. ⁴⁴ Walay makaduol kanako kon dili tandogon sa Amahan nga nagpadala kanako ang iyang kasingkasing. Ug sila nga moduol kanako banhawon ko sa kataposan nga adlaw. ⁴⁵ May gisulat ang usa sa mga propeta nga nagaingon, ‘Silang tanan tudloan sa Dios.’^[c] Busa ang tanan nga magpatalinghog sa mga gitudlo sa Amahan moduol kanako. ⁴⁶ Wala kini magpasabot nga may tawo na nga nakakita sa Amahan. Ako nga naggikan sa Dios nga Amahan mao lang gayod ang nakakita kaniya.”

⁴⁷ “Sa pagkatinuod, sultihan ko kamo nga ang nagatuo kanako adunay kinabuhi nga walay kataposan, ⁴⁸ tungod kay ako mao ang kalan-on nga nagahatag ug kinabuhi. ⁴⁹ Ang inyong mga katigulangan mikaon sa kalan-on nga gitawag nga manna sa didto pa sila sa kamingawan, apan nangamatay gihapon sila. ⁵⁰ Apan ako ang kalan-on nga mikanaog gikan sa langit. Si bisan kinsa nga mokaon niini nga pagkaon dili na mamatay. ⁵¹ Ako mao ang buhing kalan-on nga mikanaog gikan sa langit. Si bisan kinsa nga mokaon niini magakinabuhi sa walay kataposan. Tungod kay ang kalan-on nga akong ihatag kaniya mao ang akong lawas. Ihatag ko kini aron makaangkon ang mga tawo dinhi sa kalibotan ug kinabuhi nga walay kataposan.”

⁵² Naglantugi ang mga Judio nga naminaw kang Jesus. Miingon sila, “Unsaon ba paghatag niini nga tawo kanato sa iyang lawas aron atong kaonon?” ⁵³ Miingon si Jesus kanila, “Sa pagkatinuod, sultihan ko kamo nga kon dili kamo mokaon sa lawas sa Anak sa Tawo ug kon dili kamo moinom sa iyang dugo, dili gayod kamo makabaton sa kinabuhi nga walay kataposan. ⁵⁴ Apan si bisan kinsa nga mokaon sa akong lawas ug moinom sa akong dugo may kinabuhi nga walay kataposan, ug banhawon ko siya sa kataposan nga adlaw. ⁵⁵ Kay ang akong lawas mao ang tinuod nga pagkaon ug ang akong dugo mao ang tinuod nga ilimnon.^{[d] 56} Si bisan kinsa nga nagakaon sa akong lawas ug nagainom sa akong dugo nagapabilin kanako ug ako nagapabilin usab kaniya. ⁵⁷ Ang Dios nga Amahan nga nagpadala kanako mao ang sinugdanan sa kinabuhi, ug tungod kaniya nagakinabuhi ako. Sama usab niini ang mahitabo sa mga nagakaon kanako, magakinabuhi usab sila tungod kanako. ⁵⁸ Ako ang kalan-on nga naggikan sa langit. Dili kini sama sa manna nga gikaon sa inyong mga katigulangan, kay nangamatay man gihapon sila. Ang nagakaon niining pagkaon nga akong giingon kaninyo mabuhi sa walay kataposan.” ⁵⁹ Gisulti kini ni Jesus samtang nagtudlo siya didto sa sinagoga sa mga Judio sa Capernaum.

Ang mga Pulong nga Nagahatag sa Kinabuhi nga Walay Kataposan

⁶⁰ Daghan sa iyang mga tinun-an ang nakadungog sa iyang gitudlo ug miingon, “Labihan kalisod kining iyang gitudlo, kinsay makadawat niini?” ⁶¹ Bisan walay nagsulti kang Jesus, nahibaloan niya nga ang iyang mga tinun-an nagabagulbol tungod niadtong iyang gitudlo. Busa miingon si Jesus kanila, “Nahiubos ba kamo sa akong gisulti? ⁶² Unsaon na lang kon ako nga Anak sa Tawo makita ninyo nga mokayab balik sa akong sinugdanan? ⁶³ Ang Espiritu Santo mao ang nagahatag sa kinabuhi. Ang tawo dili makahimo niini. Ang akong gisulti kaninyo gikan sa Espiritu Santo, ug nagahatag sa kinabuhi. ⁶⁴ Apan diha kaninyo adunay mga wala nagatuo kanako.” (Miingon siya niini tungod kay nahibaloan na niyang daan kon kinsa kadtong mga dili motuo ug kon kinsa ang magluib kaniya.) ⁶⁵ Ug midugang siya pag-ingon, “Mao kini ang hinungdan kon nganong nagaingon ako kaninyo nga walay makaduol kanako kon dili itugot sa Amahan.”

⁶⁶ Sukad niadto, daghan sa mga tinun-an ni Jesus ang mibiya ug wala na mokuyog kaniya. ⁶⁷ Busa miingon si Jesus sa iyang 12 ka apostoles, “Mobiya ba usab kamo kanako?” ⁶⁸ Mitubag si Simon Pedro kaniya, “Ginoo, kang kinsa pa man kami moadto? Ikaw lang ang nagtudlo mahitungod sa kinabuhi nga walay kataposan. ⁶⁹ Nagatuo kami kanimo tungod kay nahibaloan namo nga ikaw mao gayod ang Balaan nga gipadala sa Dios.” ⁷⁰ Miingon si Jesus kanila, “Dili ba gipili ko kamong dose? Apan anak sa Yawa^[e] ang usa kaninyo!” ⁷¹ Ang gitumong ni Jesus mao si Judas nga anak ni Simon Iscariote.^[f] Kay bisan tuod si Judas usa sa dose ka mga apostoles, siya mao ang magluib kang Jesus.

Si Jesus ug ang Iyang mga Igsoon nga Lalaki

7 Pagkahuman niadto, naglibot-libot si Jesus sa Galilea. Gilikayan niya ang pag-adto sa Judea tungod kay ang mga kadagkoan sa mga Judio nagtinguha sa pagpatay kaniya. ² Unya, sa dihang duol na ang pagsaulog sa mga Judio sa gitawag nga Pista sa mga Tolda, ³ miingon ang mga igsoon ni Jesus kaniya, “Biya dinhi ug adto sa Judea aron makita sa imong mga tinun-an ang mga milagro nga imong gibuhat. ⁴ Kay walay tawo nga magtago sa iyang buhat kon buot siyang mahimong inila. Busa kon nagabuhat ka man gayod niini nga mga milagro ipakita kini sa tanan!” ⁵ (Mao kini ang gisulti sa mga igsoon ni Jesus kay bisan sila wala man motuo kaniya.) ⁶ Miingon si Jesus kanila, “Mahimo ninyong buhaton ang inyong gusto sa bisan unsa nga panahon, apan alang kanako, dili pa kini ang husto nga higayon nga buhaton ko ang angay kong buhaton. ⁷ Dili kamo dumtan sa mga tawo dinhi sa kalibotan, apan gidumtan nila ako kay gipadayag ko man nga daotan ang ilang binuhatan. ⁸ Kamo lay tambong sa pista. Dili ako motambong kay dili pa kini ang akong tukma nga panahon.” ⁹ Human niya kini masulti kanila nagpabilin siya sa Galilea.

Miadto si Jesus sa Pista

¹⁰ Apan sa nakagikan na ang mga igsoon ni Jesus aron motambong sa pista, misunod si Jesus sa hilom tungod kay dili niya buot nga masayran sa mga tawo nga atua siya didto. ¹¹ Didto sa pista, gipangita siya sa mga kadagkoan sa mga Judio. Miingon sila, “Hain siya?” ¹² Naghinunghongay ang mga tawo mahitungod kaniya. Ang uban nagaingon “Maayo siya nga tawo.” Apan ang uban usab nagaingon, “Dili kana tinuod, kay ginalimbongan lang niya ang mga tawo.” ¹³ Apan walay misulti sa dayag mahitungod kaniya, kay nahadlok sila sa mga kadagkoan sa mga Judio.

¹⁴ Sa dihang nanungatunga na ang pista, miadto si Jesus sa templo ug nagtudlo. ¹⁵ Natingala gayod ang mga kadagkoan sa mga Judio. Miingon sila, “Asa man nakakuha ug kaalam kining tawhana? Wala gani siya makaeskwela.”^{[g] 16} Miingon si Jesus kanila, “Ang mga gitudlo ko kaninyo wala maggikan kanako, kondili naggikan sa Amahan nga nagpadala kanako. ¹⁷ Si bisan kinsa nga gustong motuman sa kabubut-on sa Dios, makahibalo kon ang akong gitudlo gikan ba sa Dios o gikan lang kanako. ¹⁸ Ang tawo nga nagatudlo gikan sa iyang kaugalingon nga kaalam nagapasidungog sa iya lang kaugalingon. Apan ang nagapasidungog sa nagpadala kaniya, mao ang katuohan ug dili bakakon. ¹⁹ Dili ba gihatag man ni Moises kaninyo ang Kasugoan? Apan wala gayoy bisan usa kaninyo nga nagatuman niini, tungod kay kon nagatuman pa kamo, nganong gusto man ninyo akong patyon?” ²⁰ Miingon ang mga tawo, “Gisudlan ka tingalig daotan nga espiritu! Ngano, kinsa man ang gustong mopatay kanimo?” ²¹ Miingon si Jesus, “Natingala kamo tungod kay may tawo ako nga giayo sa Adlaw nga Igpapahulay. ²² Apan huna-hunaa ra gud ninyo: gitudloan kamo ni Moises nga kinahanglan tulion ang inyong mga anak nga lalaki. (Hinuon wala kini magsugod kang Moises kondili sa nauna pa gayod ninyong mga katigulangan). Busa gihimo ninyo kini bisan sa Adlaw nga Igpapahulay. ²³ Kon tulion gani ninyo ang bata sa Adlaw nga Igpapahulay aron dili ninyo malapas ang Kasugoan ni Moises,^[h] nganong nasuko man kamo kanako tungod kay giayo ko ang usa ka tawo sa Adlaw nga Igpapahulay? ²⁴ Ayaw una kamo paghukom nga daotan ang gibuhat sa tawo kon wala pa ninyo kini masusi. Susiha una aron masayran ninyo ang tinuod.”

Naghuna-huna ang mga Tawo kon si Jesus mao na ba ang Cristo

²⁵ May mga taga-Jerusalem nga nagaingon, “Dili ba mao man kini ang tawo nga gitinguhaang patyon sa atong mga kadagkoan? ²⁶ Apan ania siya nagasulti atubangan sa mga tawo, ug ang atong mga kadagkoan wala man lay ikasulti batok kaniya. Unsa kaha, nasayod na ba sila nga siya mao ang Cristo? ²⁷ Apan nahibaloan nato kon asa gikan kining tawhana. Ug inig-abot sa Cristo walay mahibalo kon asa siya gikan.”

²⁸ Gikusgan dayon ni Jesus ang iyang tingog didto sa templo. Miingon siya, “Nahibaloan na ba ninyo kon kinsa gayod ako, ug kon asa ako gikan? Ang tinuod, wala ako moanhi dinhi sa akong kaugalingon nga pagbuot, kondili ang tinuod nga Dios mao ang nagpadala kanako. Wala ninyo siya mailhi. ²⁹ Apan ako nakaila kaniya, tungod kay ako gikan man kaniya, ug siya ang nagpadala kanako.” ³⁰ Tungod niining gisulti ni Jesus, dakpon na unta siya sa mga kadagkoan sa mga Judio. Apan walay midakop kaniya, kay wala pa man moabot ang iyang panahon.^{[i] 31} Bisan pa niana, daghan pa gihapon sa mga tawo ang mituo kaniya. Nagaingon sila, “Siya na gayod ang Cristo, kay walay bisan kinsa nga makalabaw sa mga milagro nga iyang gipanghimo.”

Gisugo ang mga Sundalo sa Pagdakop kang Jesus

³² Nakadungog ang mga Pariseo sa hinunghongay sa mga tawo mahitungod kang Jesus, busa sila ug ang kadagkoan sa mga pari misugo sa mga guwardya sa templo nga dakpon si Jesus. ³³ Miingon si Jesus, “Hamubo na lang ang panahon nga ako makig-uban kaninyo tungod kay mobalik na ako sa nagpadala kanako. ³⁴ Pangitaon ninyo ako, apan dili na ninyo ako makita, tungod kay dili kamo makaadto sa akong adtoan.” ³⁵ Nagpangutan-anay ang mga kadagkoan sa mga Judio, “Asa diay siya moadto nga dili na man nato siya makita? Unsa, moadto ba siya sa mga siyudad sa mga Griego (diin nagkatibulaag ang uban nga mga Judio) aron manudlo sa mga Griego? ³⁶ Kay nganong moingon man siya nga ‘Pangitaon ninyo ako, apan dili na ninyo ako makita, tungod kay dili kamo makaadto sa akong adtoan’?”

Ang Tubig nga Nagahatag ug Kinabuhi

³⁷ Unya, miabot ang kataposan nga adlaw sa pista. Mao kini ang labing mahinungdanong adlaw sa pista. Niining adlawa mitindog si Jesus ug misulti ug kusog, “Si bisan kinsa nga giuhaw moduol kanako ug moinom. ³⁸ Kay sumala sa Kasulatan, si bisan kinsa nga magtuo kanako, modagayday gikan sa iyang kasingkasing ang tubig nga nagahatag ug kinabuhi.” ³⁹ (Ang buot ipasabot ni Jesus sa tubig nga nagahatag ug kinabuhi mao ang Espiritu Santo nga hapit nang madawat sa mga nagatuo kaniya. Niadtong higayona wala pa ikahatag ang Espiritu Santo, tungod kay wala pa man makabalik si Jesus ngadto sa langit.)

Nagkalain-lain ang Pagtuo sa mga Tawo bahin kang Jesus

⁴⁰ Daghang mga tawo ang nakadungog sa gisulti ni Jesus. Ang uban nagaingon, “Kini nga tawo mao na gayod ang Propeta nga atong gipaabot.” ⁴¹ Miingon usab ang uban, “Mao na kini ang Cristo!” Apan may nagaingon usab, “Dili mahimo, kay ang Cristo dili magagikan sa Galilea. ⁴² Dili ba nagaingon man ang Kasulatan nga ang Cristo magagikan sa kaliwat ni David, ug matawo sa lungsod sa Betlehem nga lugar ni David?” ⁴³ Busa nagkalain-lain ang pagtuo sa mga tawo mahitungod kang Jesus. ⁴⁴ Ang uban kanila gustong modakop kaniya, apan walay nakaako paghimo niini.

Dili Motuo kang Jesus ang mga Tigdumala

⁴⁵ Unya, namalik ang mga guwardya sa templo ngadto sa mga kadagkoan sa mga pari ug mga Pariseo nga nagsugo kanila sa pagdakop kang Jesus. Pag-abot sa mga guwardya, miingon dayon ang nagsugo kanila, “Nganong wala ninyo siya dakpa ug dad-a dinhi?” ⁴⁶ Miingon ang mga guwardya, “Karon pa gayod kami nakadungog ug tawo nga sama niadto manulti.” ⁴⁷ Miingon ang mga Pariseo, “Ang buot ninyong ipasabot nga bisan kamo nalimbongan usab niya? ⁴⁸ Aduna ba kamoy nakita nga Pariseo o usa sa atong mga kadagkoan nga mituo kaniya? ⁴⁹ Wala gayod! Ang mga tawo lang nga wala masayod sa Kasugoan ni Moises ang mituo kaniya. Tunglohon gayod sila sa Dios.” ⁵⁰ Ang usa niining mga Pariseo mao si Nicodemus. Mao kini siya ang tawo nga nakigkita kaniadto kang Jesus. ⁵¹ Miingon siya sa iyang mga kauban, “Dili ba supak man sa atong kasugoan nga hukman ang tawo sa dili pa nato madungog gikan kaniya kon unsa ang iyang gibuhat?” ⁵² Miingon sila kang Nicodemo, “Unsa, mora man usab kag taga-Galilea! Susiha ra gud ang Kasulatan ug makita mo nga wala gayoy propeta sa Dios nga magagikan sa Galilea.” ⁵³ [Pagkahuman niadto namauli silang tanan.]

Ang Babaye nga Nasakpan nga Nanapaw

8 Miadto si Jesus sa Bukid sa mga Olibo. ² Sayo nianang pagkabuntag, mibalik siya pag-usab sa templo. Daghan ang mga tawo nga miduol kaniya. Busa milingkod siya ug nagtudlo kanila. ³ Unya, ang mga magtutudlo sa Kasugoan ug ang mga Pariseo nagdala ngadto kang Jesus ug usa ka babayeng nasakpan nga nanapaw ug gipatindog nila siya atubangan sa tanang mga tawo. ⁴ Miingon dayon sila kang Jesus, “Magtutudlo, nasakpan kining babayhana sa akto gayod nga nanapaw. ⁵ Sumala sa Kasugoan ni Moises, ang ingon niini nga matang sa babaye angay batohon hangtod mamatay. Unsay imong ikasulti?” ⁶ Mao kadto ang ilang pangutana tungod kay ginasulayan lang nila si Jesus, aron nga kon masayop siya sa iyang tubag may isumbong sila batok kaniya. Apan ang gihimo ni Jesus, miduko siya ug misulat sa yuta pinaagi sa iyang tudlo. ⁷ Apan tungod kay sige gihapon silag pangutana kaniya, mitindog si Jesus ug miingon kanila, “Kon kinsa kaninyo ang walay sala maoy unang mobato kaniya.” ⁸ Human niyag sulti niadto, milingkod siya ug miduko ug misulat pag-usab sa yuta.

⁹ Sa pagkadungog niadto sa mga magtutudlo sa Kasugoan ug sa mga Pariseo, tagsa-tagsa silang mibiya sugod sa mga tigulang, hangtod nga si Jesus na lang ang nahibilin ug ang babaye nga nagtindog pa didto. ¹⁰ Mitindog si Jesus ug miingon sa babaye, “Asa na man sila? Wala bay mihukom kanimo?” ¹¹ Miingon ang babaye, “Wala, sir.” Miingon si Jesus kaniya, “Dili usab ako magahukom kanimo. Sige pauli na, ug ayaw na pagpakasala pag-usab.”

Si Jesus mao ang Suga sa Kalibotan

¹² Misulti pag-usab si Jesus sa mga tawo, “Ako ang suga sa mga tawo sa kalibotan. Ang nagasunod kanako, dili gayod magkinabuhi diha sa kangitngit, kondili mahayagan siya sa suga nga nagahatag ug kinabuhi.” ¹³ Pagkadungog niadto sa mga Pariseo, miingon sila, “Ikaw lang ang nagasulti mahitungod sa imong kaugalingon, busa dili ka katuohan.” ¹⁴ Miingon si Jesus kanila, “Bisan tuod nga nagasulti ako mahitungod sa akong kaugalingon, ang akong gisulti tinuod, tungod kay nahibalo ako kon asa ako gikan ug asa ako moadto. Apan kamo wala masayod kon asa ako gikan ug asa ako moadto. ¹⁵ Ang inyong paghukom dili kasaligan tungod kay sumala lang kana sa tawhanong panghuna-huna. Apan ako wala maghukom kang bisan kinsa. ¹⁶ Ug kon maghukom man ako, ang akong hukom husto, tungod kay dili lang ako ang maghukom kondili ako ug ang Amahan nga nagpadala kanako. ¹⁷ Dili ba nahisulat man sa inyong Kasugoan nga kon magkatukma ang gisulti sa duha ka tawo, ang ilang gisulti tinuod? ¹⁸ Ako nagapamatuod mahitungod sa akong kaugalingon ug ang Amahan nga nagpadala kanako nagapamatuod usab mahitungod kanako.” ¹⁹ Nangutana ang mga Pariseo kaniya, “Asa ba ang imong amahan?” Mitubag si Jesus, “Wala kamo makaila kanako o sa akong Amahan. Kon nakaila pa kamo kanako, nakaila usab unta kamo sa akong Amahan.”

²⁰ Kining tanan gisulti ni Jesus sa dihang nagtudlo siya sa templo, duol sa gibutangan sa kuwarta. Apan walay midakop kaniya, kay wala pa man moabot ang iyang panahon.

Si Jesus Dili Taga-dinhi sa Kalibotan

²¹ Misulti pag-usab si Jesus sa mga tigdumala sa mga Judio, “Molakaw ako, ug kon wala na ako dinhi pangitaon ninyo ako, apan mangamatay lang kamo nga nagpadayon sa pagpakasala. Ug dili kamo makaadto sa akong adtoan.” ²² Busa nagpangutan-anay sila,^[j] “Unsa may buot niyang ipasabot, nga kita kuno dili makaadto sa iyang adtoan? Unsa, maghikog ba siya?” ²³ Miingon si Jesus kanila, “Kamo taga-dinhi sa kalibotan, apan ako taga-langit. Kamo iya sa kalibotan, apan ako dili. ²⁴ Mao nga miingon ako kaninyo nga mangamatay lang kamo nga nagpadayon sa pagpakasala. Kay kon dili kamo motuo nga ako mao ang Cristo, sigurado gayod nga mangamatay lang kamo nga nagpadayon sa pagpakasala.” ²⁵ Miingon sila, “Ngano, kinsa ka ba gayod?” Mitubag si Jesus, “Dili ba gisultihan ko na man kamo sukad pa kaniadto kon kinsa gayod ako? ²⁶ Daghan ang akong ikasulti batok kaninyo. Sa pagkatinuod, ang akong mga ginasulti ngadto sa mga tawo mao lang ang ginasulti kanako sa nagpadala kanako. Ug ang tanan niyang ginasulti tinuod.”

²⁷ Wala sila makasabot nga nagsulti siya kanila mahitungod sa Amahan. ²⁸ Busa miingon si Jesus kanila, “Kon ako nga Anak sa Tawo ibayaw^[k] na ninyo, masayran na ninyo nga ako mao ang Cristo. Nianang panahona masayran usab ninyo nga ang tanan nga akong gibuhat ug gisulti dili gikan sa akong kaugalingon, kondili gikan sa Amahan. ²⁹ Ang nagpadala kanako nagauban kanako ug wala gayod niya ako pasagdi, tungod kay kon unsay makalipay kaniya mao usab ang akong gibuhat kanunay.” ³⁰ Pagkadungog sa mga tawo niining mga gisulti ni Jesus, daghan kanila ang mituo kaniya.

Ang Kamatuoran nga Makahatag Kaninyo ug Kagawasan

³¹ Unya, miingon si Jesus sa mga Judio nga mituo kaniya, “Kon magpadayon kamo sa pagtuman sa akong mga gitudlo, tinuod gayod nga kamo akong mga tinun-an. ³² Masayran ninyo ang kamatuoran, ug ang kamatuoran mao ang maghatag kaninyo ug kagawasan.” ³³ Miingon sila kaniya, “Mga kaliwat kami ni Abraham, ug wala pa gayod kami maulipon ni bisan kinsa. Nganong nagaingon ka man nga hatagan kami ug kagawasan?” ³⁴ Miingon si Jesus, “Sa pagkatinuod, sultihan ko kamo nga si bisan kinsa nga nagapakasala, ulipon sa sala. ³⁵ Ang ulipon lumalabay lang sa panimalay, apan ang anak permanente. ³⁶ Busa kon ang Anak sa Dios mao ang maghatag kaninyo ug kagawasan, gawasnon gayod kamo. ³⁷ Nahibalo ako nga mga kaliwat kamo ni Abraham, apan nagtinguha kamo sa pagpatay kanako tungod kay dili kamo modawat sa akong mga gitudlo. ³⁸ Ginasulti ko kaninyo ang akong mga nakita sa Amahan; apan kamo, ginahimo ninyo ang inyong nadunggan gikan sa inyong amahan.”

³⁹ Mitubag sila kang Jesus, “Ang among amahan mao si Abraham.” Miingon si Jesus, “Kon tinuod nga mga kaliwat kamo ni Abraham, gibuhat unta ninyo ang maayo sama sa iyang mga gibuhat. ⁴⁰ Apan nagtinguha hinuon kamo sa pagpatay kanako bisan nagsulti lamang ako kaninyo sa kamatuoran nga akong nadunggan gikan sa Dios. Si Abraham wala gayod magbuhat ug sama niining inyong gibuhat. ⁴¹ Ang inyong gibuhat sama usab sa gibuhat sa inyong amahan.” Miingon sila, “Dili kami mga anak sa gawas.^[l] Ang Dios mao ang among Amahan.” ⁴² Miingon si Jesus kanila, “Kon tinuod nga ang Dios mao ang inyong Amahan, higugmaon unta ninyo ako, kay ako gikan man sa Dios. Wala ako moanhi dinhi sa kalibotan sa ako lang nga kabubut-on, kondili siya ang nagpadala kanako. ⁴³ Dili ninyo masabtan ang akong gipanulti tungod kay dili kamo makaantos sa pagpaminaw sa akong pulong. ⁴⁴ Si Satanas mao ang inyong amahan, ug kon unsa ang iyang gusto mao usab ang inyong gustong buhaton. Mamumuno siya sukad pa sa sinugdan. Wala siyay pagpakabana sa kamatuoran tungod kay wala gayoy kamatuoran diha kaniya. Kon mamakak siya, nagsunod lang siya sa iyang kinaiya, kay bakakon man siya ug siya mao ang sinugdanan sa tanang bakak. ⁴⁵ Apan ang akong ginasulti kaninyo mao ang kamatuoran, ug mao kana nga dili kamo motuo kanako. ⁴⁶ Kinsa ba kaninyo ang makapamatuod nga nakasala ako? Wala gayod! Nganong dili kamo motuo nga nagasulti man ako sa kamatuoran? ⁴⁷ Ang mga tawo nga iya sa Dios nagatuo sa pulong sa Dios. Apan dili kamo iya sa Dios, mao nga dili kamo motuo kanako.”

Si Jesus ug si Abraham

⁴⁸ Mitubag kang Jesus ang mga kadagkoan sa mga Judio, “Tinuod diay ang among giingon nga ikaw usa ka Samarianhon,^[m] ug gisudlan sa daotan nga espiritu.” ⁴⁹ Miingon si Jesus, “Walay daotang espiritu nga misulod kanako. Ginapasidunggan ko lang ang akong Amahan, apan gipakaulawan ninyo ako. ⁵⁰ Wala ako magtinguha ug kadungganan alang sa akong kaugalingon. Ang Amahan mao ang nagtinguha nga pasidunggan ako sa mga tawo, ug nahibaloan niya nga tinuod ang akong mga gipanulti. ⁵¹ Sa pagkatinuod, sultihan ko kamo nga ang mga nagatuman sa akong mga pagpanudlo dili gayod mamatay.” ⁵² Miingon kaniya ang mga kadagkoan sa mga Judio, “Karon nasiguro na gayod namo nga gisudlan ka sa daotang espiritu. Bisan si Abraham namatay, ug ingon man ang mga propeta. Apan ikaw nagaingon nga ang nagatuman sa imong mga pagpanudlo dili na gayod mamatay bisan kanus-a. ⁵³ Unsa, mas maayo ka pa ba kay kang Abraham? Namatay gani siya, ug ingon man ang mga propeta. Ngano, si kinsa ka ba gayod?” ⁵⁴ Miingon si Jesus kanila, “Kon ako lang ang magpasidungog sa akong kaugalingon, wala kini kapuslanan. Apan ang akong Amahan mao gayod ang nagapasidungog kanako. Siya mao ang inyong giingon nga inyong Dios. ⁵⁵ Ugaling wala ninyo siya mailhi. Apan ako nakaila kaniya. Karon, kon moingon ako nga wala ako makaila kaniya, mahimo akong bakakon sama kaninyo. Apan ang tinuod, nailhan ko gayod siya ug ginatuman ko ang iyang pulong. ⁵⁶ Nalipay gayod ang inyong amahan nga si Abraham nga makita niya ang akong panahon. Ug nakita niya kini ug nalipay gayod siya.” ⁵⁷ Miingon ang mga kadagkoan sa mga Judio kaniya, “Giunsa nimo pagkakita kang Abraham nga wala pa gani mag-50 ang imong edad.” ⁵⁸ Miingon si Jesus, “Sa pagkatinuod, sultihan ko kamo nga sa wala pa matawo si Abraham, anaa na akong daan.” ⁵⁹ Tungod niining gisulti ni Jesus mipunit silag bato aron labayon siya. Apan misuot siya sa bagang duot sa katawhan ug mibiya sa templo.

Giayo ni Jesus ang Tawong Gipanganak nga Buta

9 Samtang naglakaw sila si Jesus, may nakita silang tawo nga buta sukad pa sa iyang pagkatawo. ² Karon, gipangutana si Jesus sa iyang mga tinun-an, “Magtutudlo, kang kinsa bang sala nga natawo siya nga buta? Iya bang sala o sa iyang mga ginikanan?” ³ Miingon si Jesus, “Nabuta siya dili tungod sa iyang sala o sa sala sa iyang mga ginikanan, kondili aron makita sa mga tawo ang gahom sa Dios pinaagi sa pag-ayo kaniya. ⁴ Samtang adlaw pa kinahanglan nga buhaton nato ang gipabuhat sa Dios nga nagpadala kanako. Kay moabot ang gabii o ang panahon nga wala nay makahimo sa iyang gipabuhat. ⁵ Samtang ania pa ako sa kalibotan ako ang suga nga nagahatag ug kahayag sa mga tawo.” ⁶ Human niya kadto masulti miluwa siya sa yuta. Gisagol niya ang luwa sa yuta ug gihidhid niya kini sa mga mata sa buta. ⁷ Miingon siya sa buta, “Adto sa kaligoanan sa Siloam ug panghilam-os didto.” (Ang buot ipasabot sa Siloam “Pinadala.”) Busa miadto ang buta sa Siloam ug nanghilam-os. Pagkahuman, mibalik siya nga makakita na.

⁸ Miingon ang iyang mga silingan ug ang mga tawo nga nakakita kaniadto kaniya nga nagpakilimos, “Dili ba mao man kini ang tawo nga kaniadto nagpunay ug lingkod ug nagpakilimos?” ⁹ Miingon ang uban, “Mao kana siya!” Apan ang uban miingon, “Dili uy! Susama lang kaniyag hitsura.” Busa ang tawo na mismo ang miingon, “Ako gayod ang tawo nga inyong gi-ingon.” ¹⁰ Busa gipangutana nila siya, “Unsang pagkahitaboa nga makakita ka na man karon?” ¹¹ Miingon siya, “Ang tawo nga gitawag nilag Jesus naghimo ug lapok. Pagkahuman, gihidhid niya kini sa akong mga mata ug giingnan dayon niya ako nga moadto sa kaligoanan sa Siloam ug manghilam-os. Busa miadto ako didto ug pagkahuman nako ug panghilam-os, nakakita na ako.” ¹² Gipangutana nila siya kon asa na ang tawo nga nagaayo kaniya. Miingon siya, “Ambot, wala ako masayod.”

Gisukit-sukit sa mga Pariseo ang Tawo nga Giayo ni Jesus

¹³ Gidala dayon nila ngadto sa mga Pariseo ang maong tawo, nga buta kaniadto. ¹⁴ Adlaw kadto nga Igpapahulay sa dihang gihimo ni Jesus ang lapok sa pag-ayo niya sa buta. ¹⁵ Busa gipangutana siya pag-usab sa mga Pariseo kon giunsa nga makakita na siya. Ug gisultihan niya sila, “Gihidhiran ni Jesus ug lapok ang akong mga mata ug pagkahuman nanghilam-os ako, ug karon makakita na ako.” ¹⁶ May mga Pariseo nga nagaingon, “Ang tawo nga naghimo niini dili gikan sa Dios, tungod kay wala siya nagatuman sa kasugoan mahitungod sa Adlaw nga Igpapahulay.” Apan nagaingon ang uban, “Kon siya tawo nga makasasala dili siya makahimo ug mga milagro nga sama niini.” Busa nabahin sila.

¹⁷ Nangutana pag-usab ang mga Pariseo sa tawo nga kaniadto buta, “Ingon mo nga giayo ka niya, nan karon, unsa ang ikasulti mo mahitungod kaniya?” Miingon siya, “Alang kanako, usa siya ka propeta.” ¹⁸ Apan dili motuo ang kadagkoan sa mga Judio nga buta siya kaniadto ug karon makakita na. Busa gipatawag nila ang iyang mga ginikanan, ¹⁹ ug gipangutana nila sila, “Inyo ba kining anak? Tinuod ba gayod nga natawo siya nga buta? Nganong makakita na man siya karon?” ²⁰ Mitubag ang iyang mga ginikanan, “Tinuod nga amo siyang anak ug tinuod nga natawo siya nga buta. ²¹ Apan kon ngano nga makakita na siya ug kon kinsa ang nagaayo kaniya, kana ang wala namo mahibaloi. Pangutan-a ninyo siya kay but-an na man siya ug makatubag alang sa iyang kaugalingon.” ²² Mao kadto ang gitubag sa iyang mga ginikanan tungod kay nahadlok sila sa kadagkoan sa mga Judio. Kay kini sila nagkasabot na nga si bisan kinsa nga moila kang Jesus nga mao ang Cristo dili na nila pasudlon sa ilang sinagoga. ²³ Mao kini ang hinungdan nga ang iyang mga ginikanan miingon, “Pangutan-a ninyo siya kay but-an na man siya.”

²⁴ Busa gitawag nila pag-usab ang tawo nga kaniadto buta ug giingnan, “Isulti ang matuod mahitungod niadtong tawo, kay ang Dios nagapaminaw. Sa among kabahin, nahibaloan namo nga siya makasasala.” ²⁵ Mitubag ang tawo, “Wala ako masayod kon makasasala ba siya o dili. Basta nahibalo ako nga buta ako kaniadto apan karon makakita na.” ²⁶ Nangutana sila pag-usab, “Unsay iyang gihimo kanimo? Giunsa man niya pag-ayo ang imong mga mata?” ²⁷ Mitubag siya, “Dili ba gisultihan ko na man kamo? Apan dili kamo motuo. Nan, nganong nangutana pa man kamo pag-usab? Gusto ba usab ninyo nga mahimong iyang mga tinun-an?” ²⁸ Busa nasuko sila ug giinsulto nila siya ug giingnan, “Ikaw mao ang iyang tinun-an, apan kami mga tinun-an ni Moises. ²⁹ Nahibalo kami nga nakigsulti ang Dios kang Moises kaniadto, apan mahitungod nianang tawhana, wala gani kami masayod kon asa siya gikan!” ³⁰ Mitubag dayon ang tawo, “Katingalahan! Siya ang nagaayo kanako, unya moingon kamo nga wala kamo mahibalo kon asa siya gikan. ³¹ Nahibalo kita nga dili tubagon sa Dios ang mga makasasala. Apan tubagon niya ang mga tawo nga nagatahod kaniya ug nagatuman sa iyang kabubut-on. ³² Sukad sa pagsugod sa kalibotan wala pa gayod kita makadungog nga may tawo nga nagaayo sa mata sa usa ka tawo nga buta sukad sa iyang pagkatawo. ³³ Kon dili siya gikan sa Dios, dili unta siya makahimo ug sama niadto.” ³⁴ Mitubag ang kadagkoan sa mga Judio, “Natawo ka ug nagdako sa sala, ug karon tudloan mo kami?” Ug gidid-an nila kini sa pagsulod sa ilang mga sinagoga.

Ang Espirituhanon nga Pagkabuta

³⁵ Nabalitaan ni Jesus nga gidid-an na nila sa pagsulod sa ilang mga sinagoga ang tawo nga iyang giayo. Busa gipangita niya kini. Sa dihang nakita na niya gipangutana niya kini, “Nagatuo ka ba sa Anak sa Tawo?” ³⁶ Mitubag siya, “Sir, tug-ani ako kon kinsa siya aron makatuo ako kaniya!” ³⁷ Miingon si Jesus, “Nakita mo na siya, kay siya mismo ang nakigsulti kanimo karon.” ³⁸ Miingon ang tawo, “Ginoo, nagatuo ako kanimo!” Ug miluhod dayon siya ug misimba kang Jesus.

³⁹ Miingon si Jesus, “Mianhi ako dinhi sa kalibotan aron hukman ang mga tawo. Ang mga nagaangkon nga sila buta sa kamatuoran ayohon nako aron sila makakita. Ug ang mga nagaingon nga sila dili buta, mao hinuon ang mabuta.” ⁴⁰ Unya, may mga Pariseo didto duol kaniya nga nakadungog sa iyang gisulti. Ug nangutana sila, “Ang buot mong ipasabot nga bisan kami mga buta usab?” ⁴¹ Gitubag sila ni Jesus, “Kon giangkon ninyo nga buta kamo sa kamatuoran, wala unta kamoy sala. Apan tungod kay nagaingon man kamo nga dili kamo buta, kini nagkahulogan lang nga nagpabilin gihapon ang inyong sala.”

Ang Tinuod nga Magbalantay sa mga Karnero

10 Misaysay si Jesus kanila pinaagi sa sambingay, “Sa pagkatinuod, sultihan ko kamo nga kon ang tawo mosulod sa toril sa mga karnero apan dili moagi sa pultahan kondili didto hinuon siya mokatkat sa koral, kanang tawhana kawatan ug tulisan. ² Apan ang tawo nga mosulod agi sa pultahan mao ang tinuod nga magbalantay sa mga karnero. ³ Pasudlon siya sa tigbantay sa pultahan ug ang iyang tingog mailhan sa mga karnero. Tawgon niya ang iyang mga karnero sa ilang mga ngalan, ug giyahan niya pagawas. ⁴ Kon tua na sila sa gawas, mouna siya sa panon sa mga karnero ug sila mosunod kaniya tungod kay nakaila sila sa iyang tingog. ⁵ Dili mosunod ang mga karnero sa tawo nga wala nila mailhi; magpalayo hinuon sila tungod kay wala sila makaila sa iyang tingog.”

⁶ Gisulti ni Jesus kanila kini nga sambingay, apan wala gayod sila makasabot sa kahulogan niini.

Si Jesus ang Maayo nga Magbalantay

⁷ Busa miingon pag-usab si Jesus, “Sa pagkatinuod, sultihan ko kamo nga ako mao ang pultahan sa mga karnero.^{[n] 8} May mga magtutudlo nga nauna kanako ug sama sila sa mga kawatan ug mga tulisan. Apan ang akong mga karnero wala motuo kanila. ⁹ Ako mao ang pultahan. Ang mosulod agi kanako maluwas. Sama siya sa karnero nga mosulod ug mogawas, ug makakita siya ug sabsabanan. ¹⁰ Ang katuyoan sa kawatan mao ang pagpangawat, ang pagpatay, ug ang pagpangguba. Apan mianhi ako dinhi sa kalibotan aron mahatagan ko ang mga tawo sa kinabuhi nga madagayaon.

¹¹ “Ako mao ang maayo nga magbalantay sa mga karnero. Ang maayo nga magbalantay andam nga magpakamatay alang sa iyang mga karnero. ¹² Dili siya sama sa tawo nga sinuholan lang nga magbantay. Kay ang sinuholan lang modagan kon may makita siyang nagaabot nga ihalas nga iro, ug biyaan lang niya ang mga karnero. Busa atakihon sa ihalas nga iro ang mga karnero ug magkatibulaag kini. ¹³ Ang sinuholan mopalayo, tungod kay sinuholan man lang siya ug bale-wala lang kaniya kon unsa ang mahitabo sa mga karnero. ^14-15 Apan ako mao ang maayo nga magbalantay sa mga karnero. Ingon nga ako nailhan sa Amahan ug ako nakaila kaniya, nakaila usab ako sa akong mga karnero ug nakaila sila kanako. Ug ihatag ko ang akong kinabuhi alang kanila. ¹⁶ May uban pa akong mga karnero nga wala dinhi sa inyong grupo nga mga Judio. Kinahanglan pasudlon ko usab sila. Maminaw sila kanako, ug ang tanan nga maminaw kanako mahimong usa lang ka panon nga may usa lang ka magbalantay.

¹⁷ “Gihigugma ako sa Amahan tungod kay ginahatag ko ang akong kinabuhi alang kanila, ug pagkahuman mabuhi ako pag-usab. ¹⁸ Walay makapatay kanako kon dili ko kini itugot. Apan kabubut-on ko nga ihatag ang akong kinabuhi. Akong pagbuot ang paghatag niini, ug pagbuot ko usab ang pagbawi niini. Mao kini ang giingon kanako sa Amahan.”

¹⁹ Tungod niadtong gisulti ni Jesus nagkasumpaki pag-usab ang mga Judio. ²⁰ Daghan kanila ang nagaingon, “Kini nga tawo gisudlan sa daotang espiritu ug buang-buang. Nganong nagpunay kamo ug paminaw kaniya?” ²¹ Apan nagaingon ang uban, “Ang tawo nga gigamhan sa daotang espiritu dili makatudlo ug sama niana. Ug usa pa, unsaon man pag-ayo sa usa ka tawo nga gigamhan sa daotan nga espiritu ang usa ka buta?”

Gisalikway si Jesus sa mga Judio

²² Miabot ang panahon sa pagsaulog sa Jerusalem sa Pista sa Pagdedikar sa Templo. Tingtugnaw kadto, ²³ ug naglakaw-lakaw si Jesus didto sa templo, sa gitawag nga Balkon ni Solomon. ²⁴ Mialirong ang mga Judio kaniya ug miingon sila, “Nganong dili mo pa man itug-an kanamo kon kinsa gayod ikaw? Diretsoha kamig sulti kon ikaw mao ang Cristo.” ²⁵ Miingon si Jesus kanila, “Gisultihan ko na kamo kon kinsa gayod ako, apan dili kamo motuo kanako. Ang mga milagro nga gipabuhat sa Amahan kanako nagapamatuod usab kon kinsa gayod ako. ²⁶ Apan dili kamo motuo kanako tungod kay dili kamo kauban sa akong mga karnero. ²⁷ Ang akong mga karnero maminaw kanako. Nakaila ako kanila ug nagasunod sila kanako. ²⁸ Gihatagan ko silag kinabuhi nga walay kataposan, ug dili gayod sila mawala. Walay makaagaw kanila gikan sa akong mga kamot. ²⁹ Gihatag sila kanako sa akong Amahan nga gamhanan sa tanan, ug wala gayoy makaagaw kanila gikan sa kamot sa Amahan. ³⁰ Ako ug ang Amahan usa lang.”

³¹ Pagkadungog niadto sa mga Judio mipunit sila pag-usab ug mga bato aron batohon siya. ³² Apan miingon si Jesus kanila, “Daghan ang gibuhat ko nga maayo nga kamo mismo nakakita. Ug gipabuhat kini kanako sa Amahan. Asa ba niining akong mga gipangbuhat ang nahimong hinungdan nga inyo akong batohon?” ³³ Gitubag siya sa mga Judio, “Dili kami mobato kanimo tungod sa maayo nga buhat, kondili tungod sa imong gisulti batok sa Dios! Kay ikaw tawo man lang, apan nagaingon ka nga ikaw Dios.” ³⁴ Miingon si Jesus kanila, “Dili ba nahisulat man sa inyong Kasugoan nga miingon ang Dios nga kamo mga dios?^{[o] 35-36} Ug nahibaloan nato nga tinuod kanunay ang nahisulat sa Kasulatan. Busa kon miingon ang Dios nga mga dios ang mga tawo nga gihatagan sa iyang mensahe, nganong nagaingon man kamo nga nagsulti ako batok sa Dios tungod kay miingon ako nga ako Anak sa Dios? Siya mismo ang nagpili ug nagpadala kanako dinhi sa kalibotan. ³⁷ Kon wala ako maghimo sa gipabuhat sa Amahan kanako, dili kamo angay nga motuo kanako. ³⁸ Apan kon gibuhat ko kini bisan dili ninyo gusto nga motuo sa akonggisulti, angay ninyong tuohan ang akong mga gipangbuhat, aron nga masayran gayod ninyo nga ang Amahan ania kanako ug ako anaa kaniya.”

³⁹ Nagtinguha sila pag-usab sa pagdakop kang Jesus, apan nakalikay siya kanila.

⁴⁰ Mitabok pag-usab si Jesus sa Suba sa Jordan ug miadto sa dapit diin nagbautismo si Juan. Ug didto siya nagpuyo. ⁴¹ Daghang mga tawo ang miadto kaniya ug miingon, “Wala tinuod makahimog mga milagro si Juan, apan ang tanan nga iyang gisulti mahitungod niini nga tawo tinuod.” ⁴² Busa daghan sa mga tawo didto ang mituo kang Jesus.

Ang Pagkamatay ni Lazaro

11 ^1-2 May usa ka tawo nga ginganlag Lazaro. Siya ug ang iyang mga igsoon nga si Maria ug si Marta nagpuyo sa Betania. Kini si Maria mao kadtong babaye nga mibubo ug pahumot sa mga tiil sa Ginoo ug iyang gipahiran sa iyang buhok. Ang iyang igsoon nga si Lazaro nagsakit. ³ Busa nagpadala ang managsoon nga babaye ug mensahe kang Jesus nga ang iyang gihigugma nga higala nagsakit. ⁴ Pagkadungog ni Jesus niini, miingon siya, “Kini nga sakit dili mopaingon sa kamatayon, kondili nahitabo kini aron mapasidunggan ang Dios tungod sa iyang gahom ug aron ako nga Anak sa Dios mapasidunggan usab.”

⁵ Pinangga ni Jesus si Marta, si Maria ug si Lazaro. ⁶ Apan gipalabay pa niya ang duha ka adlaw human siya masayod nga si Lazaro nagsakit. ⁷ Unya, miingon siya sa iyang mga tinun-an, “Dali kamo, mobalik na kita sa Judea.” ⁸ Miingon ang iyang mga tinun-an, “Magtutudlo, dili pa lang dugay nga gitinguhaan ka nga batohon sa mga Judio. Ug karon mobalik ka pa didto?” ⁹ Miingon si Jesus, “Dili ba may dose ka oras kon adlaw? Busa kon maglakaw ang tawo kon adlaw dili siya mapandol, tungod kay hayag pa. ¹⁰ Apan kon maglakaw siya kon gabii mapandol siya tungod kay ngitngit.”^{[p] 11} Human niini miingon pa gayod si Jesus, “Ang atong higala nga si Lazaro natulog. Apan adtoon ko siya ug pukawon.” ¹² Mitubag ang iyang mga tinun-an, “Ginoo, kon natulog siya, mamaayo pa siya.” ¹³ Abi nilag tinuod nga natulog lang si Lazaro, apan ang buot ipasabot ni Jesus nga patay na si Lazaro. ¹⁴ Busa giingnan sila ni Jesus sa dayag, “Patay na si Lazaro. ¹⁵ Apan nagapasalamat ako nga wala ako didto kay alang kini sa inyong kaayohan, tungod kay may himuon ako aron madugangan pa gayod ang inyong pagtuo kanako. Dali, adtoon nato siya.” ¹⁶ Busa si Tomas nga gitawag nga Kaluha miingon sa iyang mga kauban, “Mokuyog na lang kita bisan kon patyon kita uban kaniya.”

Si Jesus mao ang Nagahatag ug Kinabuhi

¹⁷ Sa pag-abot ni Jesus sa Betania, nabalitaan niya nga upat na ka adlaw nga nalubong si Lazaro. ¹⁸ Ang Betania mga tulo lang ka kilometro gikan sa Jerusalem. ¹⁹ Busa daghang mga Judio nga taga-Jerusalem ang nangadto aron pagduyog sa kasub-anan ni Marta ug ni Maria sa pagkamatay sa ilang igsoon.

²⁰ Sa pagkadungog ni Marta nga nagapadulong na si Jesus, migawas siya aron sa pagsugat kaniya, apan si Maria nagpabilin sa balay. ²¹ Pagkita ni Marta ug ni Jesus, miingon siya, “Ginoo, kon dinhi ka pa lang, wala unta mamatay ang akong igsoon. ²² Apan nahibalo ako nga bisan karon mohatag ang Dios kanimo sa bisan unsa nga imong pangayoon kaniya.” ²³ Miingon si Jesus kaniya, “Mabanhaw ang imong igsoon.” ²⁴ Mitubag si Marta, “Nahibalo ako nga mabanhaw siya sa kataposan nga adlaw kon banhawon na ang mga patay.” ²⁵ Miingon si Jesus kaniya, “Ako ang nagabanhaw sa mga patay, ug ako usab ang nagahatag ug kinabuhi. Ang nagatuo kanako, bisan mamatay pa siya, mabuhi pag-usab. ²⁶ Si bisan kinsa nga nagakinabuhi ug nagatuo kanako dili na mamatay bisan kanus-a. Motuo ka ba niini?” ²⁷ Mitubag si Marta, “Oo, Ginoo! Nagatuo gayod ako nga ikaw mao ang Cristo, ang Anak sa Dios nga among gihulat nga moabot dinhi sa kalibotan.”

Mihilak si Jesus

²⁸ Human mosulti si Marta niini, mibalik siya sa ilang balay ug gitawag niya ang iyang igsoon nga si Maria ug gihunghongan, “Ania na ang Magtutudlo ug gipatawag ka niya.” ²⁹ Pagkadungog niadto ni Maria, mitindog siya ug midali paggawas ug miadto kang Jesus. ³⁰ (Wala pa makasulod si Jesus sa lungsod sa Betania. Didto pa lang siya sa dapit diin siya gitagbo ni Marta.) ³¹ Pagkakita sa mga Judio nga nakigduyog sa kasub-anan ni Maria nga mitindog siya ug midali paggawas, gisunod nila siya, kay gipakaingon nilag moadto siya sa gilubngan aron mohilak didto.

³² Pag-abot ni Maria didto kang Jesus, miluhod siya ug miingon, “Ginoo, kon dinhi ka pa lang, wala unta mamatay ang akong igsoon.” ³³ Pagkakita niya nga naghilak si Maria ug ingon man ang mga kauban niini nga mga Judio, natandog gayod ang iyang kasingkasing. ³⁴ Nangutana dayon siya kanila, “Asa ninyo siya gilubong?” Mitubag sila, “Dali Ginoo, itudlo namo kanimo.” ³⁵ Mihilak si Jesus. ³⁶ Busa miingon ang mga Judio, “Nakita ninyo kon unsa kadako ang iyang paghigugma kang Lazaro!” ³⁷ Apan ang uban miingon, “Dili ba giayo man niya ang mga mata sa buta? Nan, nganong wala man niya mapugngi ang kamatayon ni Lazaro?”

Gibanhaw ni Jesus si Lazaro

³⁸ Natandog pag-usab ang kasingkasing ni Jesus. Ug miadto dayon sila didto sa gilubngan kang Lazaro. Usa kini ka langub nga gitakloban ug usa ka bato. ³⁹ Pag-abot nila didto, miingon si Jesus, “Kuhaa ninyo ang bato.” Apan miingon si Marta nga igsoon sa namatay, “Ginoo, baho na siya karon, kay upat na ka adlaw nga siya gilubong!” ⁴⁰ Miingon si Jesus kaniya, “Dili ba nga miingon man ako kanimo nga kon motuo ka, makita mo ang gahom sa Dios?” ⁴¹ Busa gikuha nila ang bato. Mihangad si Jesus sa langit ug miingon, “Amahan nagapasalamat ako kanimo tungod kay gipaminawan mo ako. ⁴² Nasayod ako nga kanunay ka nga nagapaminaw kanako, apan gisulti ko kini alang sa mga tawo nga ania karon nagaalirong kanako, aron motuo sila nga ikaw mao ang nagpadala kanako dinhi sa kalibotan.” ⁴³ Human niyag sulti niini, misinggit siya, “Lazaro, gawas ngari!” ⁴⁴ Ug migawas ang namatay nga si Lazaro nga ang iyang kamot ug tiil naputos pa sa mga panapton, ug ang iyang nawong naputos usab sa panyo. Miingon si Jesus kanila, “Badbari ninyo siya ug palakwa.”

Nagplano ang mga Kadagkoan sa mga Judio nga Patyon si Jesus

(Mat. 26:1-5; Mar. 14:1-2; Luc. 22:1-2)

⁴⁵ Daghan sa mga Judio nga mibisita sa ilang Maria ang nakakita sa gibuhat ni Jesus ug mituo kaniya. ⁴⁶ Apan ang uban kanila miadto sa mga Pariseo ug misugilon sa gibuhat ni Jesus. ⁴⁷ Busa gitawag sa mga Pariseo ug sa mga kadagkoan sa mga pari ang tanan nga miyembro sa Korte sa mga Judio. Ug sa dihang nagtigom na sila, nagaingon sila, “Unsa man ang atong buhaton? Daghang mga milagro ang gibuhat niini nga tawo. ⁴⁸ Kon pasagdan lang nato siya, ang tanan motuo na kaniya nga siya mao ang gipadala sa Dios nga mahimong hari sa Israel. Ug kon mahitabo kini, sulongon kita sa mga sundalo sa Roma ug gub-on nila ang atong templo ug ang atong tibuok nasod!” ⁴⁹ Apan ang usa sa mga kauban nila nga si Caifas, nga pangulong pari niadtong tuiga, miingon, “Mga wala gayod kamoy alamag! ⁵⁰ Wala ba kamo makahuna-huna nga mas maayo pa nga usa lang ka tawo ang mamatay alang sa atong nasod kaysa ang tibuok nasod ang mawala?” ⁵¹ Kining iyang gisulti dili iyang kaugalingon nga panghuna-huna, kondili ingon nga pangulong pari niadtong tuiga, natagna niya nga kinahanglan nga mamatay si Jesus alang sa mga Judio. ⁵² Ug dili lang alang kanila, kondili alang usab sa tanan nga anak sa Dios nga nagkatibulaag sa ubang lugar, aron matigom ug mahiusa silang tanan. ⁵³ Sukad niadtong adlawa, nagplano na ang kadagkoan sa mga Judio sa pagpatay kang Jesus. ⁵⁴ Busa wala na magpakita si Jesus didto sa mga lungsod sa mga Judio, kondili miadto siya sa lugar nga duol sa kamingawan, sa usa ka lungsod nga gitawag Efraim. Mipuyo siya didto uban sa iyang mga tinun-an.

⁵⁵ Karon, hapit na ang pista sa mga Judio nga gitawag nga Pista sa Paglabay sa Anghel. Busa daghang mga tawo ang miadto sa Jerusalem aron nga sa dili pa moabot ang pista makapanghinlo na sila sa ilang kaugalingon sumala sa nabatasan sa ilang relihiyon. ⁵⁶ Gipangita nila si Jesus didto sa templo apan wala nila makita. Busa nagpangutan-anay sila, “Sa inyong huna-huna, moanhi kaha siya dinhi sa pista?” ⁵⁷ Niadto diay nga higayon nagsugo nang daan ang mga kadagkoan sa mga pari ug ang mga Pariseo nga si bisan kinsa nga masayod kon asa si Jesus kinahanglan mosulti kanila aron madakop nila siya.

Gibuboan ni Maria ug Pahumot ang Tiil ni Jesus

(Mat. 26:6-13; Mar. 14:3-9)

12 Unya, sa dihang unom na lang ka adlaw una moabot ang pista, miadto si Jesus sa Betania, sa lugar ni Lazaro nga iyang gibanhaw. ² Nagaandam silag panihapon alang kang Jesus. Si Lazaro usa sa mga kauban ni Jesus nga nagkaon diha sa lamisa. Si Marta mao ang nagsilbi. ³ Unya si Maria mikuha ug mga tunga sa litrong mahalong pahumot nga gikan sa tanom nga nardo. Gibubo niya kini sa tiil ni Jesus. Pagkahuman gitrapohan niya sa iyang buhok. Ug nalukop ang tibuok balay sa kahumot niadtong pahumot. ⁴ Usa sa mga kauban ni Jesus didto mao si Judas Iscariote, nga mao ang magluib kaniya. Miingon si Judas, ⁵ “Ang bili nianang pahumot mga usa gayod ka tuig nga sweldo sa usa ka tawo. Nganong wala man kana ibaligya ug ang halin ipanghatag ngadto sa mga kabos?” ⁶ Gisulti niya kini, dili tungod kay nalooy siya sa mga kabos, kondili tungod kay kawatan siya. Siya mao ang nagakupot sa ilang kuwarta ug nagapangawkaw siya niini. ⁷ Apan miingon si Jesus, “Pasagdi siya! Ipatago lang kaniya ang nahibilin nga pahumot aron itagana sa akong lubong. ⁸ Ang mga kabos kanunay ninyong ikauban, apan ako dili ninyo kanunayng ikauban.”

Ang Plano nga Patyon si Lazaro

⁹ Daghang mga Judio ang nakabalita nga didto si Jesus sa Betania, busa nangadto sila didto. Nangadto sila dili lang tungod kang Jesus, kondili gusto usab nila nga makita si Lazaro nga iyang gibanhaw. ¹⁰ Busa giplano sa kadagkoan sa mga pari nga patyon usab si Lazaro, ¹¹ kay tungod kaniya, daghan sa mga Judio ang namiya kanila ug nagtuo kang Jesus.

Ang Madaogon nga Pagsulod ni Jesus sa Jerusalem

(Mat. 21:1-11; Mar. 11:1-11; Luc. 19:28-40)

¹² Pagkasunod adlaw, nabalitaan sa daghang mga tawo nga mitambong sa pista nga si Jesus nagpadulong na sa Jerusalem. ¹³ Busa nagkuha silag mga dahon sa palmera ug gitagbo nila si Jesus, ug naninggit, “Dayegon ta ang Dios! Gipanalanginan sa Ginoo ang iyang pinadala!^[q] Dayegon ta ang Hari sa Israel!” ¹⁴ Nakakaplag si Jesus ug usa ka nating asno ug iya kining gisakyan. Sa iyang gihimo natuman ang giingon sa Dios sa Kasulatan nga nagaingon:

¹⁶ Niadtong panahona, ang mga tinun-an ni Jesus wala pa makasabot kon unsa ang kahulogan niadtong mga nangahitabo. Apan sa dihang mibalik na si Jesus sa langit, ayha pa nila nahinumdoman nga ang gihimo niadtong mga tawo mao gayod diay ang nahisulat sa Kasulatan.

¹⁷ Daghang mga tawo ang nakakita sa pagtawag ug pagbanhaw ni Jesus kang Lazaro gikan sa iyang lubnganan. Ug kini nga mga tawo namalita sa nahitabo. ¹⁸ Busa daghang mga tawo ang misugat kang Jesus, tungod kay nabalitaan nila kadtong milagro nga iyang gibuhat. ¹⁹ Busa nagsultihanay ang mga Pariseo, “Tan-awa ninyo, ang tanang mga tawo nagsunod na kaniya. Wala na gayod kitay mahimo!”

May mga Griego nga Nangita kang Jesus

²⁰ May mga Griego usab nga nangabot sa Jerusalem aron motambong sa pista ug mosimba sa Dios. ²¹ Nangadto sila kang Felipe nga taga-Betsaida. Kini nga dapit sakop sa Galilea. Miingon ang mga Griego, “Gusto unta namo nga makigkita kang Jesus.” ²² Gisultihan ni Felipe si Andres ug silang duha nangadto kang Jesus aron sultihan siya. ²³ Miingon dayon si Jesus kanila, “Karon miabot na ang higayon nga mapasidunggan ang Anak sa Tawo. ²⁴ Sultihan ko kamo sa tinuod, kon ang usa ka binhi dili ilubong sa yuta, kana magpabilin lang gayod nga usa ka binhi. Apan kon ilubong ug mamatay, motubo kini ug mamungag daghan.^{[s] 25} Ang tawo nga hilabihan ang paghigugma sa iyang kinabuhi kawad-an hinuon niini, apan ang dili manghinugon sa iyang kinabuhi tungod kanako makaangkon sa kinabuhi nga walay kataposan. ²⁶ Si bisan kinsa nga buot mag-alagad kanako kinahanglan mosunod kanako, aron nga kon asa ako atua usab ang akong sulugoon. Ang tawo nga nagaalagad kanako pasidunggan sa Amahan.”

Misulti si Jesus bahin sa Iyang Kamatayon

²⁷ Miingon pa gayod si Jesus, “Karon naglibog ako. Unsa ba ang akong isulti? Moingon ba ako sa Amahan nga dili na lang niya ako paantuson? Apan mao kini ang katuyoan sa akong pag-anhi dinhi, nga mag-antos sa mga kasakit niining panahona.” ²⁸ Miingon dayon si Jesus sa Amahan, “Amahan, ipakita ang imong gahom sa mga tawo.” Ug dayon may tingog gikan sa langit nga nagaingon, “Gipakita ko na pinaagi kanimo, ug ipakita ko pa pag-usab.”

²⁹ Ang mga tawo nga nanambong didto nakadungog sa maong tingog. Nagaingon sila, “Midalogdog!” Apan ang uban nagaingon, “Nakigsulti kaniya ang anghel!” ³⁰ Apan miingon si Jesus kanila, “Gipadungog kadto sa Dios dili alang kanako kondili alang kaninyo. ³¹ Sukad karon hukman na niya ang mga tawo sa kalibotan. Ug malupig na niya si Satanas nga mao ang nagagahom niining kalibotan. ³² Ug kon bayawon na gani ako gikan sa yuta, paduolon ko ang tanang mga tawo ngari kanako.” ³³ (Sa iyang pagsulti niadto, gisulti niya kon unsa nga matang sa kamatayon ang iyang pagaantuson.) ³⁴ Mitubag ang mga tawo kaniya, “Sumala sa Kasugoan magakinabuhi ang Cristo sa walay kataposan. Busa nganong nagaingon ka man nga ang Anak sa Tawo kinahanglan nga mamatay? Kinsa man gayod kanang Anak sa Tawo nga imong gi-ingon?” ³⁵ Gitubag sila ni Jesus, “Hapit nang mawala ang suga diha sa inyong taliwala. Busa samtang ania pa kini pagkinabuhi kamo diha niini nga suga, kay basin kon maabtan kamo sa kangitngit. Kay ang nagalakaw diha sa kangitngit dili makahibalo kon asa siya nagapadulong. ³⁶ Busa tuohi ninyo ako nga mao ang suga samtang ania pa ako uban kaninyo, aron malamdagan ang inyong huna-huna.”^[t]

Dili Motuo ang mga Judio kang Jesus

Human siya mosulti niadto milakaw siya ug mitago gikan kanila. ³⁷ Bisan nakakita na gayod sila sa daghang mga milagro nga gipangbuhat ni Jesus, wala gihapon sila motuo kaniya. ³⁸ Busa napamatud-an ang giingon ni Propeta Isaias:

^39-40 Miingon pa gayod si Isaias:

Busa mao kini ang hinungdan kon nganong wala sila motuo kang Jesus. ⁴¹ Gisulti kadto ni Isaias tungod kay nakita niya ang gahom ni Jesus ug naghisgot siya mahitungod kaniya.

⁴² Apan bisan pa niana, daghang kadagkoan sa mga Judio ang mituo kang Jesus. Apan wala lang sila magpadayag sa ilang pagtuo tungod kay nahadlok sila nga dili na sila pasudlon sa mga Pariseo diha sa mga sinagoga sa mga Judio. ⁴³ Kay gipalabi man nila ang pagdayeg sa mga tawo kaysa pagdayeg sa Dios.

Ang Pulong ni Jesus maoy Mohukom sa Tawo

⁴⁴ Misulti si Jesus sa makusog, “Kon ang tawo magtuo kanako, dili lang ako ang iyang gituohan kondili nagatuo usab siya sa nagpadala kanako. ⁴⁵ Ang nakakita kanako nakakita usab sa nagpadala kanako. ⁴⁶ Mianhi ako dinhi sa kalibotan sa paglamdag sa huna-huna sa mga tawo, aron nga si bisan kinsa nga magtuo kanako dili magpabilin sa kangitngit. ⁴⁷ Kon may nakadungog sa akong mga gipanudlo apan dili motuman niini, dili ako ang mohukom kaniya nga silotan. Kay wala ako moanhi dinhi sa kalibotan aron hukman ang mga tawo kondili aron luwason sila. ⁴⁸ Adunay maghukom sa mga tawo nga nagasalikway kanako ug dili modawat sa akong mga gipanudlo; ang mga pulong nga akong gipanudlo mao ang maghukom kanila sa kataposang adlaw! ⁴⁹ Kay ang akong mga gipanudlo dili gikan kanako kondili gikan sa Amahan nga nagpadala kanako. Siya mao ang nagsugo kanako kon unsa ang akong itudlo. ⁵⁰ Ug nahibalo ako nga ang iyang mga sugo, nga iyang giingon kanako nga akong itudlo, nagahatag ug kinabuhi nga walay kataposan. Busa ginasulti ko kaninyo ang tanan nga iyang gipasulti kanako.”

Gihugasan ni Jesus ang mga Tiil sa Iyang mga Tinun-an

13 Sa wala pa moabot ang adlaw sa Pista sa Paglabay sa Anghel, nahibalo nang daan si Jesus nga miabot na ang higayon nga mogikan na siya niining kalibotan ug mobalik sa Amahan. Gimahal gayod niya ang iyang mga tinun-an dinhi sa kalibotan, ug hangtod sa kataposan gipakita niya ang iyang pagmahal kanila.

² Sa pagkagabii niana, nanihapon si Jesus ug ang iyang mga tinun-an. Gisulod nang daan ni Satanas sa huna-huna ni Judas nga anak ni Simon Iscariote^[w] nga luiban niya si Jesus. ³ Nahibalo si Jesus nga ang tanan nga gahom gihatag na sa Amahan kaniya. Nahibalo usab siya nga sa Dios siya naggikan ug sa Dios usab siya mobalik. ⁴ Samtang nanihapon sila, mitindog siya ug naghukas sa iyang kupo. Unya mikuha siyag tualya ug iya kining gibakos. ⁵ Gibuboan dayon niyag tubig ang palanggana ug gipanghugasan niya ang mga tiil sa iyang mga tinun-an, ug gipahiran sa tualya nga iyang gibakos. ⁶ Sa pag-abot niya kang Simon Pedro, miingon si Simon kaniya, “Ginoo, hugasan mo ba ang akong mga tiil?” ⁷ Gitubag siya ni Jesus, “Karon dili mo pa masabtan kon unsa ang kahulogan niining akong gibuhat, apan masabtan mo ra kini sa kaulahian.” ⁸ Miingon si Pedro, “Dili gayod mahimo nga ikaw ang mohugas sa akong mga tiil.” Apan miingon si Jesus kaniya, “Kon dili ka magpahugas sa imong mga tiil kanako, dili ka na akong kauban.” ⁹ Busa miingon si Simon Pedro, “Kon mao kana Ginoo, dili lang ang akong mga tiil ang hugasi, kondili apil usab ang akong mga kamot ug ang akong ulo.” ¹⁰ Apan miingon si Jesus, “Ang naligo na, limpyo na ang iyang tibuok lawas, ug dili na kinahanglan nga hugasan pa gawas lamang sa iyang mga tiil. Limpyo na kamo, apan dili kamong tanan.” ¹¹ (Miingon siya nga dili limpyo ang tanan tungod kay nahibalo siya kon kinsa ang magluib kaniya.)

¹² Sa nahugasan na ni Jesus ang ilang mga tiil, gisul-ob niya pag-usab ang iyang kupo ug mibalik sa lamisa. Nangutana siya kanila, “Nasabtan ba ninyo kon unsa ang kahulogan sa akong gibuhat kaninyo? ¹³ Gitawag ninyo ako nga Magtutudlo ug Ginoo, ug husto kana, kay ako man gayod ang inyong Magtutudlo ug Ginoo. ¹⁴ Kon ako man gani nga inyong Ginoo ug Magtutudlo naghugas sa inyong mga tiil, angayan usab nga maghinugasay kamo sa inyong mga tiil. ¹⁵ Gibuhat ko kini isip panig-ingnan aron inyo usab nga sundon. ¹⁶ Sa pagkatinuod, sultihan ko kamo nga walay sulugoon nga molabaw pa sa iyang agalon, ug walay sinugo nga molabaw pa sa nagsugo kaniya. ¹⁷ Karon nga nahibaloan na ninyo kini nga mga butang, bulahan kamo kon inyo kining buhaton.

¹⁸ “Wala ako moingon nga bulahan kamong tanan, kay nakaila ako sa akong mga pinili. Apan kinahanglan nga matuman ang giingon sa Kasulatan nga ang tawo nga nakigsalo kanako sa pagkaon mao pa ang magtraidor kanako.^{[x] 19} Ginasulti ko na kining daan kaninyo samtang wala pa mahitabo, aron nga kon mahitabo na motuo kamo nga ako mao gayod ang Cristo. ²⁰ Sa pagkatinuod, sultihan ko kamo nga ang modawat sa mga tawo nga akong ipadala nagadawat usab kanako, ug ang nagadawat kanako nagadawat usab sa nagpadala kanako.”

Misulti si Jesus nga May Magluib Kaniya

(Mat. 26:20-25; Mar. 14:17-21; Luc. 22:21-23)

²¹ Human kadto masulti ni Jesus, naguol gayod siya. Miingon siya, “Sa pagkatinuod, sultihan ko kamo nga usa kaninyo ang magluib kanako.” ²² Nagtinan-away ang iyang mga tinun-an nga naglibog kon kinsa kanila ang iyang gitumong. ²³ Ang usa sa mga tinun-an nga gimahal gayod ni Jesus nagalingkod didto sa iyang tapad. ²⁴ Gisinyasan siya ni Simon Pedro nga pangutan-on si Jesus kon kinsa ang iyang buot ipasabot. ²⁵ Busa midip-ig siya kang Jesus ug nangutana kon kinsa ang magluib kaniya. ²⁶ Mitubag si Jesus, “Ituslob ko kining pan, ug kon kinsa ang akong hatagan, siya mao ang magluib kanako.” Dayon gituslob niya ang pan ug gihatag niya kang Judas nga anak ni Simon Iscariote. ²⁷ Pagkadawat ni Judas niadtong pan, misulod si Satanas diha kaniya. Miingon dayon si Jesus kaniya, “Sige, himoa na dayon ang imong buhaton.” ²⁸ (Walay usa niadtong mga nanihapon nga nakasabot kon nganong misulti si Jesus niadto kang Judas. ²⁹ Naghuna-huna ang uban nga mga tinun-an nga gisugo lang siya ni Jesus nga magpalit sa ilang nga kinahanglanon alang sa pista, o kaha maghatag ug limos sa mga kabos, kay si Judas mao ang nagkupot sa ilang kuwarta.) ³⁰ Sa nakaon na ni Judas ang pan migawas dayon siya. Gabii na kadto.

Ang Bag-o nga Sugo

³¹ Sa dihang nakagawas na si Judas, miingon si Jesus, “Karon, ako nga Anak sa Tawo pasidunggan na, ug pinaagi kanako ang Dios pasidunggan usab. ³² Ug kon pinaagi kanako dayegon ang Dios, ipakita usab niya nga ako dalaygon usab. Ug kini buhaton dayon niya. ³³ Kamo nga giisip ko nga akong mga anak, dili na ako makig-uban kaninyo ug dugay. Mangita kamo kanako, apan sama sa akong giingon sa mga kadagkoan sa mga Judio, ingnon ko usab kamo karon nga dili kamo makaadto sa akong adtoan. ³⁴ Busa karon ihatag ko kaninyo ang usa ka bag-o nga sugo: paghigugmaay kamo. Kon unsa ang akong paghigugma kaninyo kinahanglan sama usab niana ang inyong paghigugma sa usag usa. ³⁵ Kon maghigugmaay kamo, masayran sa tanan nga kamo akong mga tinun-an.”

Gitagna ni Jesus ang Paglimod ni Pedro

(Mat. 26:31-35; Mar. 14:27-31; Luc. 22:31-34)

³⁶ Karon, gipangutana siya ni Simon Pedro, “Ginoo, asa ka man moadto?” Mitubag si Jesus. “Sa pagkakaron dili ka makauban kanako sa akong adtoan, apan sa kaulahian mosunod ka ra usab didto.” ³⁷ Apan nangutana si Pedro, “Ginoo, nganong dili man ako makauban kanimo karon? Andam man ako nga mamatay alang kanimo.” ³⁸ Gitubag siya ni Jesus, “Unsa, andam ka ba gayod nga mamatay alang kanako? Timan-i kini: sa dili pa motuktugaok ang manok, ilimod mo na ako sa makatulo.”

Si Jesus mao ang Dalan ngadto sa Amahan

14 Miingon si Jesus kanila, “Ayaw kamog kaguol. Salig kamo sa Dios ug salig usab kamo kanako. ² Didto sa balay sa akong Amahan adunay daghang lawak. Mouna ako didto aron sa pag-andam ug lugar alang kaninyo. Dili ako mosulti niini kaninyo kon dili pa kini tinuod. ³ Kon tua na ako didto ug makaandam na ug lugar alang kaninyo, mobalik ako aron kuhaon kamo, aron nga kon asa ako atua usab kamo. ⁴ Ug mahibaloan ninyo ang dalan paingon sa lugar nga akong pagaadtoan.” ⁵ Miingon si Tomas kaniya, “Ginoo, wala kami masayod kon asa ikaw moadto, busa unsaon namo pagkasayod sa dalan?” ⁶ Mitubag si Jesus kaniya, “Ako mao ang dalan, ang kamatuoran, ug ang kinabuhi. Walay makaadto sa Amahan kon dili pinaagi kanako. ⁷ Kon nakaila kamo kanako, makaila usab kamo sa akong Amahan. Ug gani sukad karon nakaila ug nakakita na kamo kaniya.”

⁸ Miingon si Felipe kaniya, “Ginoo, ipakita kanamo ang Amahan ug igo na kana alang kanamo.” ⁹ Mitubag si Jesus, “Dugay na ang atong panag-uban, Felipe, apan wala pa gayod diay ikaw makaila kanako? Ang nakakita kanako nakakita usab sa Amahan. Nganong nagaingon ka pa nga ipakita ko kaninyo ang Amahan? ¹⁰ Unsa, wala ba ikaw motuo nga ako anaa sa Amahan ug ang Amahan ania kanako? Ang mga pulong nga akong ginasulti kaninyo dili gikan kanako. Ang Amahan nga ania kanako mao ang nagabuhat sa mga butang nga akong gibuhat. ¹¹ Tuohi ninyo ako nga ako anaa sa Amahan ug ang Amahan ania kanako. Kon dili ninyo gustong tuohan ang akong ginasulti, tuohi na lang ninyo ako tungod sa akong mga binuhatan. ¹² Sa pagkatinuod, sultihan ko kamo nga ang nagatuo kanako magbuhat usab sa akong gibuhat ug mas labaw pa gayod ang iyang buhaton, tungod kay mobalik na ako sa Amahan. ^13-14 Buhaton ko ang bisan unsa nga inyong pangayoon kanako, aron mapasidunggan ang Amahan pinaagi kanako nga iyang Anak. Bisan unsa ang inyong hangyoon kanako pinaagi sa akong ngalan^[y] buhaton ko kini.”

Ang Espiritu Santo nga Gisaad ni Jesus

¹⁵ “Kon gihigugma ninyo ako, tumana ninyo ang akong mga sugo. ^16-17 Ug pangayoon ko sa Amahan nga padad-an niya kamog laing Magdadasig. Kini nga Magdadasig walay lain kondili ang Espiritu Santo nga mao ang magtudlo kaninyo sa kamatuoran. Ug magapabilin siya kaninyo sa walay kataposan. Dili siya dawaton sa mga tawo sa kalibotan tungod kay dili nila siya makita ug wala sila makaila kaniya. Apan nailhan ninyo siya tungod kay siya kauban ninyo, ug kanunay magapuyo diha kaninyo.

¹⁸ “Dili ko kamo biyaan nga walay kauban; mobalik ako diha kaninyo. ¹⁹ Hapit na ako mawala sa panan-aw sa mga tawo dinhi sa kalibotan, apan kamo makakita kanako. Ug tungod kay ako buhi man, mabuhi usab kamo.^{[z] 20} Pag-abot nianang adlawa,^[aa] masayran gayod ninyo nga ako anaa sa akong Amahan, ug kamo ania kanako, ug ako usab anaa kaninyo.

²¹ “Ang nagadawat ug nagatuman sa akong mga sugo mao ang nagahigugma kanako. Ug ang nagahigugma kanako higugmaon usab sa akong Amahan. Higugmaon ko usab siya ug ipaila ko kaniya kon kinsa gayod ako.” ²² Unya gipangutana siya ni Judas (dili kini si Judas Iscariote), “Ginoo, nganong sa amo ka lang magpaila kon kinsa ka gayod? Nganong dili ka magpaila sa tanan?” ²³ Mitubag si Jesus kaniya, “Ang nagahigugma kanako magatuman sa akong mga pulong; higugmaon siya sa akong Amahan, ug kami magapuyo kaniya. ²⁴ Apan ang wala nagahigugma kanako wala nagatuman sa akong mga pulong. Kining mga pulonga nga inyong nadungog dili gikan kanako, kondili gikan sa Amahan nga nagpadala kanako.

²⁵ “Kining mga butanga ginasulti ko nang daan kaninyo samtang kauban pa ninyo ako. ²⁶ Apan kon makagikan na ako, ang Magdadasig nga mao ang Espiritu Santo mao ang ipadala sa Amahan puli kanako. Siya ang magtudlo kaninyo sa tanang mga butang, ug magpahinumdom kaninyo sa tanan nga akong giingon kaninyo.

²⁷ “Ayaw kamo kaguol ug ayaw kamo kahadlok, tungod kay ang kalinaw ibilin ko kaninyo. Ang akong kalinaw mao ang ihatag ko kaninyo. Dili kini sama sa kalinaw nga gihatag sa kalibotan. ²⁸ Nadungog ninyo ang akong giingon kaninyo nga mogikan ako apan mobalik ra ako kaninyo. Kon gihigugma ninyo ako, unta malipay kamo nga makaadto ako sa Amahan nga mas gamhanan pa kay kanako. ²⁹ Gisulti ko na kining daan kaninyo samtang wala pa mahitabo, aron nga kon mahitabo na molig-on pa gayod ang inyong pagtuo kanako. ³⁰ Dili na ako magdugay sa pagpakigsulti kaninyo, tungod kay taliabot na si Satanas nga mao ang nagagahom sa kalibotan. Wala siyay gahom kanako. ³¹ Apan aron masayran sa tibuok kalibotan nga ginahigugma ko ang Amahan, ginasunod ko ang tanan nga iyang ginapabuhat kanako. Dali, manglakaw na kita.”

Si Jesus ang Tinuod nga Punoan sa Ubas

15 Nagpadayon si Jesus sa pagsulti, “Ako ang tinuod nga punoan sa ubas, ug ang akong Amahan mao ang tig-atiman. ² Ang akong mga sanga nga dili mamunga putlon niya, ug ang matag sanga nga mamunga, pul-ongan niya aron mamunga pa gayod ug daghan. ³ Kamo nahinloan na pinaagi sa pulong nga akong giingon kaninyo. ⁴ Pabilin kamo kanako, ug magpabilin usab ako kaninyo. Ingon nga ang sanga dili makapamunga kon dili magpabilin sa punoan, kamo dili usab makapamunga^[ab] kon mobulag kamo kanako.

⁵ “Ako mao ang punoan sa ubas, ug kamo ang akong mga sanga. Ang tawo nga nagapabilin kanako ug ako diha kaniya, maoy mamungag daghan, kay kon wala ako kaninyo wala gayod kamoy mahimo. ⁶ Ang tawo nga mobulag kanako ibalibag, sama sa mga sanga nga ibalibag ug unya malaya, dayon tigomon ug ilabay ngadto sa kalayo aron masunog. ⁷ Kon magpabilin kamo kanako ug tipigan ninyo sa inyong mga kasingkasing ang akong mga pulong, makapangayo kamo kanako bisan unsa nga inyong gusto, ug madawat ninyo kini. ⁸ Kon padayon kamo nga mamungag daghan, dayegon sa mga tawo ang akong Amahan, ug pinaagi niini masayran nga kamo akong mga tinun-an. ⁹ Kon unsa ang paghigugma sa Amahan kanako mao usab ang akong paghigugma kaninyo. Pabilin kamo sa akong gugma. ¹⁰ Kon tumanon ninyo ang akong mga sugo, magpabilin ang akong paghigugma kaninyo; sama nga ako nagatuman sa mga sugo sa akong Amahan, busa nagpadayon usab ang iyang paghigugma kanako.

¹¹ “Gisulti ko kini kaninyo aron malipay usab kamo sama kanako, ug mahimong hingpit gayod ang inyong kalipay. ¹² Mao kini ang akong sugo kaninyo: paghigugmaay kamo sama sa akong paghigugma kaninyo. ¹³ Kon adunay tawo nga magpakamatay alang sa iyang mga higala, kana nga paghigugma dili na gayod malabwan. ¹⁴ Mga higala ko kamo kon tumanon ninyo ang akong mga sugo. ¹⁵ Dili ko kamo tawgon nga mga sulugoon, kay ang sulugoon wala masayod kon unsa ang gibuhat sa iyang agalon. Tawgon ko na kamo karon nga akong mga higala, kay kon unsa ang akong nadungog gikan sa akong Amahan mao usab ang akong gisulti kaninyo. ¹⁶ Dili kamo ang nagpili kanako kondili ako ang nagpili kaninyo. Gipili ko kamo aron manglakaw ug mamunga sa mga bunga nga molungtad; aron nga bisan unsa ang inyong pangayoon sa Amahan pinaagi sa akong ngalan ihatag niya kaninyo. ¹⁷ Busa mao kini ang akong sugo kaninyo: paghigugmaay kamo.”