Print Page Options
Previous Prev Day Next DayNext

Bible in 90 Days

An intensive Bible reading plan that walks through the entire Bible in 90 days.
Duration: 88 days
Mam, Central (MVC)
Version
Tuˈj Lucas 10:1-20:19

Tej t‑xi tchqˈoˈn Jesúsjo kabˈlajaj toj jun mutxˈ qˈmalte tqanil

10  Tbˈajlinxitzin tkyaqiljo lo, jaw tskˈoˈn Jesús, a tAjaw Tkyaqil, kabˈlajaj toj jun mutxˈ xjal. I xi tsmaˈn kakabˈile kybˈaj, tuˈn kyxiˈ nej twutz toj kykyaqil tnam ex toj kykyaqil najbˈil, jaˈ tuˈntaq tpone Jesús.

Xi tqˈmaˈn Jesús kye kyjaluˈn: Twutzx tetz nimx te xjal tuˈn kynimin, tzeˈnku nim twutz awal ma bˈant tuˈn tjaw chmet; me noqtzin tuˈn nya ilaˈqel kye aqˈnil iteˈ. Tuˈnpetziˈn, kyqaninxa te tajaw aqˈuntl, tuˈn ttzaj tsmaˈn txqantl aqˈnil te chmol teˈ twutz awal. Kuxsin cheˈxtza, ex kykaˈyink kyibˈa, quˈn ma chex nchqˈoˈn tzeˈnqekuˈ tal rit kyxol txqan xoˈj. Mina txi kyiˈn kyeˈ kychuˈẍ nixpe tkubˈil kypwaqa, nixpe kyxjabˈa. Ex minape chi kubˈ teˈn qˈolbˈilte jun aˈla toj bˈe, qalaˈ tuˈn tok kyqˈoˈn tilil kyaqˈiˈn. Ajtzin kyokxa tuja, kchi qˈolbˈila kye iteˈkx toj tukˈa tnukˈbˈil Dios. Ikytziˈn, qa aye xjal iteˈkx tuja at kyoklin tiˈjjo nukˈbˈil lo, ok kbˈantil; metzin qa mina, nlay bˈanttz. Axsa kˈaˈ chi kyijiˈy tojjo ja anetziˈn; kˈaˈ txi kywaˈn, ex kˈaˈ txi kykˈwanjiˈy a ktzajil qˈoˈn kyeˈy, quˈn at te aqˈnil toklin tuˈn tchjet twiˈ tkˈuˈj. Mina cheˈx kyeˈ kyojileˈ txqantl ja. Ajtzin kyokxa toj jun tnam, ex qa ma chi kubˈ tziyiˈn kyuˈnxjal antza, wen tuˈn t‑xi kywanjiˈy a ktzajil qˈoˈn kyeˈy. Ex kyqˈaninqekujiˈy yabˈ, a iteˈ antza, exsin kyqˈmanxa kyjaluˈn: Ajo Tkawbˈil qMan Dios, luˈ ma tzul laqˈe kykˈatza, chichkujiˈy.

10 Ex qatzin qa mi ẍi kubˈ tziyin kyuˈn, ex qa mi xkubˈ kybˈiˈn kyyola, ku kyetza tojjo bˈe, ex kyqˈmanxa: 11 Majxpe quq tiˈj qqaˈn k‑elil qchtoˈn te jun yekˈbˈil kyiˈja, qa kykyˈeˈy tiˈj Tyol Dios. Me bˈiˈnkuxix kyuˈn, a Tkawbˈil Dios ma tzul laqˈe kykˈatza. 12 Twutzxix kxel nqˈmaˈn kyeˈy, toj tqˈijil paˈbˈin twutz Dios, kujxixla tkawbˈil Dios ktzajil kyibˈaj, a tzeˈnku kye xjal ojtxe kyojjo tnam Sodoma, a i bˈaj tuˈn qˈaqˈ.

Tkawbˈil Dios kujxix kyibˈaj tnam, a kykyˈeˈ chi nimin(A)

13 I kubˈ tqˈmaˈn Jesús jun jteˈbˈin tyol kyiˈjjo xjal mibˈin chi nimin, a najleqe kyojjo tnam. Chiˈ kyjaluˈn: ¡Ay! Nimx bˈisbˈajil kyeˈy, a ayiˈy aj tnam Corazín exsin aj Betsaida. Quˈn noqit kyojjo tnam Tiro ex Sidón ma bˈant te yekˈbˈil wipiˈn, tzeˈnku ma bˈant kyxola, ojtxetla tzˈajtz tiˈj kyanminxjal, ex matla kubˈ kyyekˈin jun txˈixpibˈl toj kychwinqil, noq tuˈn tok kyqˈoˈn kyxbˈalin te bˈisbˈajil, ex tuˈn tjaw kychtoˈn tzaˈj toj kywiˈ, tzeˈnkuxjo nbˈant kyuˈnxjal tzaluˈn. 14 Twutzxix kxel nqˈmaˈn kyeˈy, toj tqˈijil paˈbˈin twutz Dios, kujxixtl kye tkawbˈil Dios ktzajil kyibˈaj, tzeˈnku kye aj Tiro ex Sidón. 15 Ikyxjo kye aj tnam Capernaum; ¿Chila, qa chi japiˈn toj kyaˈj? ¡Me mina! Quˈn ayexixpe kyeˈ kchi xeˈl tojjo ma tij jul, a jaˈla taˈyile t‑xela, chi Jesúsjo.

16 Xi yolinl Jesús kyeˈ t‑xnaqˈtzbˈin. Chi kyjaluˈn: Ayetziˈn xjal, a kchi kˈwel bˈinte kyyola, a nyola nkubˈ kybˈiˈn. Ex ayetzin kyeˈ xjal, a kchi elil ikyˈin kyeˈy, ayin weˈ nchi el kyikyˈin. Ex alkyeˈ k‑elil ikyˈin weˈy, majxpe te Dios n‑el kyikyˈin, a saj chqˈon weˈy, chiˈ.

Tej kymeltzˈajjo aye i xi tchqˈoˈn Jesús

17 Tzunx nchi tzalajx kyej kabˈlajaj toj jun mutxˈ xjal, tej kymeltzˈaj. Chi chiˈ kyjaluˈn: Taa, majqexpe kyeˈ taqˈnil tajaw il nqo kubˈ nimiˈn kyuˈn, tzeˈnku nqo yoliˈn toj tumil tbˈiy.

18 Chi Jesús kyjaluˈn: Twutzx teˈ, nlonte weˈ tajaw il, tej ttzaj lankˈaj toj kyaˈj ikyjo tzeˈnkuˈ jun qˈankyaq. 19 O txi nqˈoˈn weˈ kyipiˈn tuˈn kyjax weˈy kyibˈaj kan ex kyibˈaj txuk, a at kytxˈaˈbˈl tiˈj kyje, ex tuˈn tkubˈ kyiˈjjo jniˈ kyipin ajqˈoj kyuˈn. Ex ayetzin kyeˈ, ntiˈx chˈin kchi kyˈixbˈila kyuˈn. 20 Me mina chi jaw tzalaja noq tuˈn nchi kubˈ nimiˈn kyuˈn taqˈnil tajaw il; qalaˈ chi tzalaj kyeˈ, quˈn tuˈn luˈ kyeˈ kybˈi noq tzˈibˈinl toj kyaˈj toj kyajlal jniˈ nimil, chi Jesúsjo.

Tej ttzalaj Jesús tiˈjjo t‑xim qMan Dios(B)

21 Texjo paq anetziˈn, jaw tzalajxix Jesús tuˈn Xewbˈaj Xjan, exsin tqˈma kyjaluˈn: Taa, ay tAjaw kyaˈj ex ay tAjaw txˈotxˈ; loqiˈn nchin nimsin Tbˈiy jaˈlin, quˈn tuˈn ma kubˈ tewin tejiy t‑xilin tumil kolbˈil kyeˈ xjal a ẍtijqe ex nim kynabˈl toj kywutz, exsin ma kubˈ tchikyˈbˈintza kywutzjo xjal, a qˈoˈnk kyoklin te ntiˈ bˈaˈn kyuˈn. Ikytziˈn Tata, quˈn ikytaqkuxla tajiy.

22 Quˈn ma tzaj tqˈoˈn nMaˈn weˈy tkyaqil. Ex mix aˈl jun ojtzqil weˈy, qalaˈ oˈkx nMaˈn, quˈn ayiˈn Tkˈwal. Ex mix aˈl jun ojtzqil te nMaˈn, qalaˈ oˈkqinxa. Ex alkye jun xjal waja tuˈn t‑xi nyekˈiˈn nMaˈn te, kxel nyekˈiˈn.

23 Xi meltzˈaj Jesús kyukˈa t‑xnaqˈtzbˈin, ex noq kyeku xi tqˈmaˈne kyjaluˈn: Kyˈiwlinqexix kyeˈ, ayiˈy, a n‑ok kykaˈyiˈn jotxjo, a loqiˈy nchi kaˈyin tiˈj. 24 Twutzxjo kxel nqˈmaˈn kyeˈy, qa ilaˈ qtzan yolil Tyol Dios, ex qa ilaˈ qtzan nmaq kawil kyibˈaj tnam kyajtaq tuˈn tok kykaˈyin a loqiˈy nchi kaˈyin tiˈj jaˈlin, me mina xkylonte. Ex kyajtaq tuˈn tok kybˈiˈn ajo nchi bˈiˈn tiˈj jaˈlin, ex ikyxjo mina xkybˈi, chiˈ.

Jun techil tuˈn Jesús tiˈjjo jun ichin bˈaˈn aj Samaria

25 Attaq jun xnaqˈtzil tiˈj ojtxe kawbˈil xi laqˈe yolil tkˈatz Jesús, me noq tuˈn tkubˈ tzˈaq tuˈn toj til tuˈn tyol. Xitzin tqanintz kyjaluˈn: Xnaqˈtzil, ¿Tiˈtzin weˈ tuˈn tkubˈ nbˈinchiˈn, tuˈn nkanbˈintejiˈy chwinqil te jun majx?

26 Xitzin ttzaqˈwin Jesús kyjaluˈn: ¿Titziˈn o kubˈ tzˈibˈit toj kawbˈil? ¿Titzin tetza nkux tuˈjin?

27 Atzin tej xnaqˈtzil xi ttzaqˈwin kyjaluˈn: Chixix te uˈjjo kyjaluˈn:
    Kˈuˈjlinkxix te tDios, a tAjaw Tkyaqil, tukˈa tkyaqil tanmiˈn, tukˈa tkyaqiljo tajbˈila, tukˈa tkyaqil tipiˈn ex tukˈa tkyaqil tnabˈla; exsin kˈuˈjlink te t‑xjalil tzeˈnkuxjo n‑ok tkˈuˈjlin te tibˈ.

28 Xitzin tqˈmaˈnl Jesús kyjaluˈn: Ikyxixpetzin toka, chi Jesúsjo. Qatzin ma bˈanttz tuˈn ikyjo, okpetzin ktenbˈil tchwinqiltza te jun majx, chiˈ.

29 Atzin tej xnaqˈtzil nya wen eˈle te te, tuˈn mix xkyeye tyolin tiˈj Jesús. Tuˈntziˈn, xi tqanin juntl majl kyjaluˈn: ¿Me altzin kye qe wetza nxjalil? chiˈ.

30 Xitzin ttzaqˈwin Jesús kyjaluˈn: Jun maj, at jun ichin tzajninxtaq toj tnam Jerusalén, ex tuˈntaq tpon kanin toj tnam Jericó. Tzuntaq nbˈet, tej tok tzyuˈn kyuˈn txqan ileqˈ. Noqx techx bˈaj bˈyoˈn, exsin el qˈiˈn jotxjo jniˈ qˈiˈntaq tuˈn exsin jniˈ t‑xbˈalin. Atzaj teˈ chˈixtaqx tel kyimj ichin anetziˈn, bˈeˈxsin i oq kyej ileqˈ. 31 Noqxla tzeˈn tten, n‑ikyˈtaqku jun pale tojjo bˈe anetziˈn. Atzaj teˈ tiwlej ichin tuˈn, a otaq kyˈixbˈe kyuˈn ileqˈ, liweyxix xi ttxalpin tibˈ ex mix kubˈ weˈyexix chˈin. 32 Ex at jun nmaq nimil tiˈj kynimbˈil aj Judiy ikyˈ tojjo bˈe anetziˈn. Me ex ikyxjo, bˈeˈx xi ttxalpin tibˈ ttxlaj bˈe, tej tiwlej ichin tuˈn, aj otaq bˈaj bˈyoˈn kyuˈn ileqˈ. 33 Ex attaq juntl ichin, a aj Samaria, jun kyxol xjal manyor ikyˈin kyuˈn aj Judiy, a tzuntaq nbˈet tojxjo bˈe anetziˈn. Ajo ichin anetziˈn, bˈeˈx tzaj chyoˈnx tanmin tiˈjjo xjal, a otaq kyˈixbˈe kyuˈn ileqˈ. 34 Ok laqˈe tkˈatzjo xjal kyˈixbˈine, jatz tiˈn t‑aseyt exsin vin te qˈanbˈil, exsin ok tentz suˈlte tiˈjileˈ jniˈ tkyˈixlbˈin xjal. Atzaj teˈ tbˈaj tsuˈn, ok tqˈoˈn bˈuˈẍ te potzbˈilte, exsin jax tqˈoˈntz tibˈajjo tchej. Xi tiˈn toj jun ja, jaˈ ntzaje qˈoˈn qkuẍbˈil, exsin axsa kubˈe tene kaˈyilte. 35 Tojtzin juntl qˈijltz, jatz tiˈn tej ichin aj Samaria kabˈe pwaq, exsin xi tqˈoˈntz teˈ tajawjo ja, jaˈ kuẍletaqjo yabˈ, exsin xi tqˈmaˈntz kyjaluˈn: Bˈaˈnx te kaˈyin tiˈjjo ichin lo, qatzin atl tetza pwaq xbˈaj tuˈn te kaˈybˈinte, we txi nchjoˈn weˈ, aj nmeltzˈaja.

36 Kutzintz jaˈlin, chi Jesús. ¿Altzin kye ichintz kyxoljo oxe, aku tzˈok tqˈoˈn te t‑xjaliljo ichin, aj kyˈixbˈe kyuˈn ileqˈ?

37 Atzin tej xnaqˈtzil tiˈj ojtxe kawbˈil xi tqˈmaˈn te Jesús kyjaluˈn: Aj tzaj chyoˈn tkˈuˈj tiˈj xjal, a otaq kyˈixbˈe.

Xitzin tqˈmaˈnl Jesús te kyjaluˈn: ¡Kuxsin txiˈtza! exsin bˈinchinkutza tzeˈn oke tuˈn xjal, a tzaj chyoˈn tkˈuˈj tiˈjjo juntl.

Tej tpon Jesús tja Mart ex Mariy

38 Atzin te Jesús bˈeˈx xi tiˈnl teˈ tbˈe, exsin pon kanin toj jun kojbˈil, jaˈ najletaq jun qya, Mart tbˈi. Kˈamle Jesús tojjo ja anetziˈn. 39 Me atzin te Mart, attaq jun teˈ ttziky, Mariy tbˈi. Bˈeˈx kubˈ qe te Mariy t‑xe tqan Jesús, bˈilte jniˈ Tyol. 40 Atzin te Mart nim jaw labˈte teˈ, quˈn tuˈn nimxtaq taqˈin at. Tuˈntziˈn, xi laqˈe tkˈatz Jesús, exsin xi tqˈmaˈntz kyjaluˈn: Taa, ¿Ntiˈxsin chˈin npon tbˈisa, tuˈn njunalxa ma chin kyij tqˈoˈn ntzikya tiˈjjo txqan aqˈuntl lo? ¡Qˈmanx chˈin te, tuˈn tmojin wukˈiy!

41 Me atzin te Jesús xi ttzaqˈwin kyjaluˈn: Ay, Mart, ¿Man jaw bˈisin te, ex man jaw bˈajxte tkˈuˈj tuˈn ma nintzx taqˈin? 42 ¿Me tiqunil? Quˈn junchˈinte ilxix tiˈj tuˈn tkubˈ bˈinchit. Atzin nkubˈ tbˈinchin Mariy, atzin te ilxix tiˈjjo tuˈn tkubˈ bˈinchit, quˈn mix aˈlx jun aˈla k‑elil qˈinte te.

T‑xnaqˈtzbˈil Jesús tiˈjjo qnaˈj Dios(C)

11  Jun maj, nnaˈntaq Jesús Dios. Atzaj teˈ tbˈaj naˈn Dios, at jun t‑xnaqˈtzbˈin xi qˈmante te kyjaluˈn: Taa, qo t‑xnaqˈtzintza tuˈn tbˈant qnaˈn Diosa, ikyjo tzeˈnku oke tuˈn Juan, tej kyxi t‑xnaqˈtzin jniˈ t‑xnaqˈtzbˈin.

Chi Jesúsjo kyjaluˈn: Ajtzin kyok ten kyeˈ naˈl Dios, chichkujiˈy kyjaluˈn:
    Ay qMan Dios, noqit tzˈel kynikyˈxjal qa xjanxixjo tbˈiy.
    Noqit kuˈtzjo Tkawbˈila tzaluˈn twutz txˈotxˈ.
    Qˈontzjiy qwaˈy nimxix te qˈij jaˈlin.
    Ex najsinkujiy qila,
ikyxjo tzeˈnku qeˈ, nkubˈ qnajsiˈn kyilxjal, a nchi bˈinchin mibˈin qiˈja.
    Mi ttziyiy tuˈn qkubˈ tzˈaqa toj jun joybˈil, aj ttzaj qiˈja.

Ex xi tqˈmaˈnl Jesús kyjaluˈn: Qqˈaknajtzin kyjaluˈn: Atit jun kyeˈ, at jun tukˈa pon kanin nikyˈjin aqˈwil, exsintla xi tqˈmaˈntz kyjaluˈn: Ay wukˈa, qˈontzin oxe tal wabˈj ntxˈexa, noq tuˈn at jun weˈ wukˈa tzajnin toj tbˈe, ex luˈ ma kanin njaˈy. Me ntiˈx chˈin weˈ at we, a tuˈn t‑xi nqˈoˈn te.

Bˈalaqa a xjal, a tokx tuja, ktzajil tqˈmaˈn: Mitzin chin tyajiy nej. Ma jpet weˈ nja, ex loqo qeˈ ma qo kux kẍe kyukˈa qalaˈ. Me bˈaˈpetziˈn, nlay chin jaw weˈks weˈ qˈolte chˈin tiˈ tey. Kxel nqˈmaˈn kyeˈy, exla qa mi xjaw weˈks, noq tuˈn kyukˈa kyibˈ, me noq tuˈn tzunxix nlabˈte wen, kjawil weˈks qˈolte noq alkye ntqanin.

Tuˈnpetziˈn, kxel nqˈmaˈn kyeˈy: Kyqaninxa, ex ktzajil tqˈoˈn Dios; kyjyoma t‑xilin tajbˈil qMan, ex knetil kyuˈn; kyqˈolbˈinxa toj kynaˈj Diosa, ex ktzajil ttzaqˈwin kyeˈy. 10 Quˈn alkye nqanin jun tiˈ, ok kˈmetil tuˈn; ex alkye njyoˈnxix, ok knetil tuˈn; ex alkye nqˈolbˈin, ex ok ktzajil tzaqˈwin.

11 ¿Ma attzin jun kyeˈ, a ayiˈy manbˈajqiˈy, aku txi qˈonte jun kan te jun kykˈwala, aj ttzaj tqanin jun tchiˈ kyiẍ? ¿Mo akupela txi tqˈoˈn jun manbˈaj abˈj te jun tkˈwal, aj qa ma tzaj tqanin kˈwal jun twa pan? 12 ¿Mo qa aku txi tqˈoˈn jun sichil, qa ma tzaj tqanin jun tchiˈ jos? ¡Nlayla! chi Jesúsjo. 13 Noqpe oˈkx kyejiˈy tbˈanilxix kyaj te kykˈwala, exla qa nya wenqiˈy. ¿Yajtzin te Diostz, a at toj kyaˈj? ¿Ma nlaypetzila tzaj tqˈoˈn teˈ Xewbˈaj Xjan qe, qa ma txi qqanin te?

¿Jaˈn tzaje tipin Jesús tuˈn kyetz tlajoˈn taqˈnil tajaw il toj kyanminxjal?(D)

14 Attaq jun xjal, minataql nbˈant tyolin, tuˈn otaq tzˈokx jun taqˈnil tajaw il toj tanmin. Me atzaj teˈ tetz qˈiˈn toj tanmin tuˈn Jesús, bˈeˈx bˈantl tej xjal tyolin. Tuˈnpetziˈn, nimx i jaw kaˈylajxjal tuˈn ikyjo. 15 Me iteˈ junjun xjal i qˈmante kyjaluˈn: Nchi etz teˈ xjal taqˈnil tajaw il tuˈn, quˈn tuˈn a te Beelzebú, a tajaw il, o txi qˈonte tipin, chi chi xjaljo tiˈj Jesús.

16 Me iteˈl txqantl xjal xi kyqanin te Jesús, tuˈn tkubˈ tbˈinchin jun yekˈbˈil tipin toj kyaˈj. Xi kyqanin ikyjo, quˈn kyajtaqjo xjal tuˈn tel kynikyˈ te, a qa antza tzajniˈn tipin Jesús toj kyaˈj mo minaj. 17 Me bˈiˈntaq te Jesús tuˈn, tiˈtaqjo nkybˈisin xjal. Tuˈntziˈn, xi tqˈmaˈn kye kyjaluˈn: Qa paˈn kytenxjal toj jun nim tnam, ex qa kyajqˈoj kyibˈ, noqx aku chi kubˈ naj tuˈn qˈoj. Ex ikyxjo toj jun ja xjal; qa kyajqˈoj kyibˈ, nlay chi el wen. 18 Ikytzin taˈye te satanásjo, a tajaw il. Qa ma tzˈetz tlajoˈn tibˈ tuˈnx tibˈx kyoj kyanminxjal, paˈnla ttentz tiˈjx, ex atzin tkawbˈil nlay chˈiy. ¿Ma man kubˈ numjjo tipintz? Nxi nqˈmaˈn weˈ ikyjo, quˈn loqiˈy nchi yolin kyxoliliˈy aj qa noq tuˈn tipin Beelzebú, a tajaw il, nchi etz nlajonjiˈy taqˈnil. ¿Ma akutzin tzˈok meltzˈaj tajaw iltz kyiˈjxjo taqˈnil? 19 Ex noqit ikyjo tzeˈnku nkyqˈmaˈn, qa tuˈn tipin Beelzebú nchi etza taqˈnil tajaw il toj kyanminxjal wuˈn, ¿Yajqetzin kyeˈ, a lipcheqek kyiˈja? ¿Ankye kye tzaj qˈoˈnte kyipin tuˈn tetz kylajoˈn taqˈnil tajaw il toj kyanminxjal, qa nya ax Dios? Tuˈnpetziˈn, ayexjo kyukˈiy kchi qˈmalte qa nya toj tumil kyyola tiˈjjo lo. 20 Me metziˈn, qa a te Dios ntzaj qˈonte weˈ wipin, tuˈn kyetzjo taqˈnil tajaw il wuˈn toj kyanmin xjal, tzˈelkutzin kynikyˈtza te, a qa ma tzuljo Tkawbˈil Dios kyxola.

21 Qa at jun xjal nimxix tipin, a at kxbˈil te kolbˈilte kywutz ileqˈ, exsin tzunxix nxqˈuqintz tiˈj tja, nlay tzˈex qˈiˈn a at toj, ex ntiˈxla aku bˈajte. 22 Me tzulittzin juntl xjal, a nimxixtl tipin tzeˈnku tnejil, bˈeˈx aku kubˈ tuˈnljo xjal anetziˈn. Bˈeˈx aku chi el qˈiˈn jniˈ qˈuqle tkˈuˈj tiˈj te kolbˈil tibˈ, ex a xjal anetziˈn kqˈmalte tzeˈn aku chi oke jniˈ at toj tja.

23 Ankye jun xjal nya taj tuˈn tqˈoˈn te tibˈ wukˈiy, nqˈojin wiˈja. Ex ankye jun xjal mi n‑onin wukˈiy tuˈn tel kynikyˈxjal tiˈj Kolbˈil, noq nbˈaj tchitin, tzeˈnku jun aqˈnil kyˈaj, a tkyˈeˈ tuˈn tmojin tuˈn tjaw chmet twutz awal.

T‑xnaqˈtzbˈil Jesús tiˈj, tiˈ kbˈajil kyiˈjxjal, a nya nimil(E)

24 Aj tetz jun taqˈnil tajaw il toj tanmin jun xjal, a nya nimil, bˈeˈx nxiku jyolte tojjo tzqij txˈotxˈ, jaˈ tuˈn ttene. Exsin qa mi xjyet tuˈn, kˈwel t‑ximin: Kchin meltzˈajil weˈ juntl majl tojjo njaˈy, jaˈ ẍin etziy. 25 Ex ajtzin tkanin juntl majl tkˈatzjo xjal, knetiljo xjal tuˈn, tzeˈnku jun ja, a ntiˈ at toj, ex chebˈe misoˈn, ex nikˈuˈnxix wen. 26 Bˈeˈxsin k‑okixtz toj tanmin xjal, me nya tjunalx jaˈlin; qalaˈ kyukˈa wuql tukˈa xininqexix toj il tzeˈnku a. Ex kykyaqilx chi najal toj tanminjo xjal jaˈlin. Atzaj xjal noqx kyja kxeˈlix toj il tzeˈnkuˈ ttentaq te tnejil.

Ajo qtzaljbˈil, a twutzxix

27 Tzuntaq nyolin Jesús ikyjo, tej tjaw ẍchˈin jun qya kyxolxjal. Chiˈ kyjaluˈn: ¡Kyˈiwlinxix teˈ qya, a xkubˈ alintiy ex xjaw chˈiysintiy!

28 Xitzin ttzaqˈwin Jesús kyjaluˈn: Ikypen teˈ, me nimxixtl teˈ tkyˈiwbˈil qMan kyibˈajjo a nkubˈ kybˈiˈn Tyol Dios, exsin nkubˈ kynimin, chiˈ.

Tej t‑xi kyqanin aj il jun techil tipin Jesús(F)

29 Me ayetzin kyeˈ xjal, tzuntaq nchmet‑xi kyeˈ kybˈaj tiˈjile Jesús. Ex ante Jesús ok ten qˈmalte kyjaluˈn: Ayetzin xjal kyojjo tqˈijil jaˈlin, manyor aj ilqe. Nkyqanin jun techil wipiˈn, me mi txi nyekˈiˈn jun techil, qalaˈ oˈkx jun techil tzeˈnku te Jonás. 30 Quˈn ikytziˈn te Jonás ok teˈ te jun yekˈbˈil kyxol xjal te Nínive, ex ikyx wejiˈy, a Tkˈwal Ichin, ok kchin okila te jun yekˈbˈil kyeˈ xjal tojjo tqˈijil jaˈlin.

31 Toj tqˈijil paˈbˈin, ok kchi okil tkyaqil xjal atxix t‑xe tnejil toj paˈbˈin twutz Dios, junx kyukˈa ayeˈ loqe nchi anqˈin kyojjo tqˈijil jaˈlin. Ok kjawil weˈksjo qya, a nmaq kawil tzajnin te najchaq te twutz txˈotxˈ, tuˈn kykubˈ tzˈaqxjal toj kyil tuˈn, ayeˈ iteˈ kyojjo qˈij jaˈlin. Quˈn ajo qya anetziˈn bˈeˈx xiˈ bˈilte tnabˈlxix qtzan Salomón. Me ajo t‑xilin nabˈl wiˈja jaˈlin, nimxixtl toklin tzeˈnku te Salomón. 32 Ex ikyqex kyeˈ xjal toj tnam Nínive kyojjo qˈij te Jonás kchi jawil weˈks toj tqˈijil paˈbˈin, aj kyokxjal toj xjelbˈil twutz Dios, ayeˈ iteˈ kyojjo qˈij jaˈlin, tuˈn kykubˈ tzˈaq toj kyil kyuˈn. Quˈn ayetzinxjal toj Nínive bˈeˈx ajtz tiˈj kyanmin, tej t‑xi tqˈmaˈn Jonás Tbˈanil Tqanil Dios kye. Ex ajo Tbˈanil Tqanil wiˈja jaˈlin nimxixtl toklin tzeˈnku toj tqˈijil Jonás.

T‑xnaqˈtzbˈil Jesús tiˈjjo tuˈn qkaˈyin te qibˈ tiˈj tkyaqil nya wen(G)

33 Xi tqˈmaˈnl Jesús kyjaluˈn: Mix aˈl jun xjal aku tzˈok txqonte jun tzaj, exsin bˈeˈx kxel tewiˈntz, mo tuˈn tkuˈx tjaqˈ jun kax; qalaˈ tuˈn tkubˈ qˈoyit jawnin twiˈ jun xtankoˈl, tuˈntzin tspikyˈbˈajtz tkyaqil toj ja. 34 Ajo kywutza tzeˈnku jun tzaj te kyxmilila ex te kyanmiˈn. Qa wen kywutza, at spikyˈin toj kyanmiˈn tuˈn tel kynikyˈa tiˈj tkyaqiljo wen. Me qatzin ma txi kyqˈoˈn ambˈil te kywutza noq tuˈn tkaˈyin tiˈjjo nya wen, ex ikyx ok k‑okil kyanmiˈn te nya wen, ex toj qxopin. 35 Kykaˈyinktzin kyibˈa tuˈn mi qe kykˈuˈja tiˈj jun kyanmiˈn nya wen, quˈn kchi kˈwel sbˈuˈn tuˈn, tuˈn kyxi tiˈn toj manyor qxopin. 36 Qatzin toj spikyˈin taˈye kyximbˈitza exsin tkyaqiljo kychwinqila, ex ntiˈ chˈin qxopin toj; okpen k‑elil kynikyˈtza tiˈj tkyaqiljo nya wen, tzeˈnku tuˈn kybˈeta toj jun tqan tzaj.

Tej tyolin Jesús kyiˈj Parisey ex xnaqˈtzil tiˈj ojtxe kawbˈil(H)

37 Atzaj teˈ tkubˈ qen Jesús tuˈn tyolin, bˈeˈx xi txkoˈn waˈl tuˈn jun Parisey. Atzaj teˈ tkanin tzma tja Parisey, okxsintz tuja, exsin ok qetz waˈl tiˈj meẍ. 38 Me atzin tej Parisey noqx jaw kaˈylaj teˈ, quˈn tuˈn mix i ele ttxjoˈn te Jesús tqˈobˈ, tzeˈnku nbˈanttaq kyuˈn, teˈ tok ten waˈl. 39 Xitzin tqˈmaˈn qAjaw te kyjaluˈn: Atzin kyeˈ, a ayiˈy Parisey, tbˈanilx kykaˈyajtza kywutzxjal, tzeˈnku jun vas ex jun laq manyor txjonx tiˈj, me atzin tojxi, manyor tzuˈjx. Ikytzin kyejiˈy toj kyanmiˈn; nojnin iteˈya tuˈn nknet kyuˈn tuˈn kyelqˈbˈiˈn, ex tuˈn kybˈinchbˈiˈn nya bˈaˈn. 40 ¡Ntiˈ kynabˈla! ¿Ma miˈtzin bˈiˈn kyuˈn, qa ikyqejiˈy tzeˈnku jun vas? Il tiˈj tuˈn tel txjetjo tojxi tzeˈnkuxjo tiˈjxi. Junchˈin tumil at, quˈn junchˈinte xkubˈ bˈinchin teˈ a qˈanchaˈl, exsin nya qˈanchaˈl, ex kykabˈil il tiˈj tuˈn tel txjet. 41 Tuˈnpetziˈn, tnejilxix, kyqˈonxsinjiˈy oyaj te mojbˈil tukˈa jun kyanmiˈn txjonxix, ex noq tuˈn ikyjo, tkyaqilx kychwinqila ok k‑elil saqix.

42 Bˈisbˈajilxla kyeˈy, ayiˈy Parisey. Quˈn nxi kyqˈoˈn twutz Dios tlajajin tnej tal menta, tal rud ex tkyaqil wiq itzaj, tzeˈnkuxjo ntqˈmaˈn toj ojtxe kawbˈil. Me mi nxi kyqˈoˈn ambˈil tiˈjjo xnaqˈtzbˈil, a nimxixtl toklin toj kawbˈil: A tuˈn kynajaˈn tzˈaqle, ex tukˈa tqˈaqˈbˈil kykˈuˈja tiˈj Dios. Atzin tuˈn tbˈantjo kyuˈn, ex tuˈn mi kyij kytzapinjiˈy txqantl.

43 Bˈisbˈajilxla kyeˈy, ayiˈy Parisey. Quˈn oˈkx kyajiˈy tuˈn kykubˈ qeˈy kyibˈajjo meẍ tbˈanilqex wen, aj kyxiˈy toj muˈẍ ja te naˈbˈl Dios. Ex kyaj tuˈn kyqˈolbˈinxjal kyeˈy tukˈa kymutxbˈil kyibˈ kyojile bˈe.

44 Bˈisbˈajilxla kyeˈy, ayiˈy Parisey. Quˈn aye xjal mi naˈn kyuˈn tiˈjjo kyanmiˈn, a nya wen. Quˈn ikyqexixjiˈy tzeˈnqeku kyjulil kyimnin, a nya qˈanchaˈlqe, a tzunx nchi bˈetjexjal kyibˈaj. Me mina n‑el kynikyˈ te, quˈn tuˈn nya qˈanchaˈlqe.

45 At jun te xnaqˈtzil tiˈj kawbˈil, xi tzaqˈwinte Jesús. Chiˈ kyjaluˈn: Xnaqˈtzil, ex majqox qeˈ ma qo ok tyisoˈn, chiˈ.

46 Me atzin te Jesús xi ttzaqˈwin kyjaluˈn: Ex bˈisbˈajilxla kyeˈy, a ayiˈy xnaqˈtzil tiˈj ojtxe kawbˈil, quˈn nxi kyqˈoˈn nimku nukˈbˈil, a kujxix wen, kyibˈajxjal, nyakuj jun iqtz, a nlay kyˈisje kyuˈn. Ex ayenajtzin kyetza, nipe jun tal twiˈ kyqˈobˈa n‑ok aqˈle tiˈjjo iqtz anetziˈn.

47 Ex bˈisbˈajilxla kyeˈy, a tuˈn njaw kybˈinchinljiˈy kyja kyimnin, a yolil Tyol Dios, aye i kˈmonte Tyol ojtxe. ¿Ma nyatzin ayexjo ojtxe kychmaˈn i kubˈ bˈyonkye? 48 Tuˈnpetziˈn, ikyx kyximjiˈy, ex ikyx kyaqˈnbˈinjiˈy tzeˈnqe bˈyol xjal ojtxe, quˈn aye kychmaˈn i kubˈ bˈyoˈnkye, ex ayetzinl kyetza njaw kybˈinchiˈn kyja te jun nabˈlkye.

49 Tuˈnpetziˈn, bˈeˈx tqˈma te Dios, a nimx t‑xilin tnabˈl. Chiˈ kyjaluˈn: Ok kchi xel nchqˈoˈn weˈ nyolila exqetziˈn nxnaqˈtzbˈiˈn. Me iteˈ junjun kye kchi kˈwel bˈyoˈn, ex iteˈ junjuntl ok ktzyetil kylajche. 50 Me ayetzin kyeˈ xjal, a loqe nchi anqˈin jaˈlin, ok kˈwel tzˈaq tkawbˈil Dios kujxix kyibˈaj tuˈn tpaj kychkyˈeljo jniˈ yolil Tyol Dios ojtxe, atxix t‑xe tnejil, 51 tzeˈnku qtzan Abel ex qtzan Zakariy, a kubˈ bˈyoˈn tojx tnejil ja te naˈbˈl Dios ex twutz t‑altar.

Tuˈnpetziˈn, kxel nqˈmaˈn kyeˈy, aj qa kchi okila toj paˈbˈin twutz Dios tiˈj kykyimliˈn qtzan xjal lo, ktzajil tqˈoˈn Dios kujxix tkawbˈil kyibˈaja te chojbˈil, a ayiˈy iteˈ tojjo tqˈijil jaˈlin.

52 Ex bˈisbˈajilxla kyeˈy, a ayiˈy xnaqˈtzil tiˈj ojtxe kawbˈil, tuˈn a ma kubˈ kyetzinjiˈy tumiljo tzeˈn tuˈn tela kynikyˈxjal tiˈj Dios. Me majqexpe kyeˈ, mi n‑el kynikyˈ te tumil, ex nchi ok kymeqoˈnjiˈy txqantl, a kyaj tuˈn tel kynikyˈ tiˈj Dios.

53 Atzaj teˈ tbˈaj tqˈmaˈn Jesúsjo jniˈ yol lo, ayetzaj jniˈ xnaqˈtzil tiˈj ojtxe kawbˈil exqetziˈn Parisey nimx kyqˈoj tzaj. Tuˈntziˈn, bˈeˈx i ok ten qanilte noq tiˈchaqku tiˈ, 54 quˈn kyajtaqjo xjal anetziˈn, tuˈn tkubˈ tzˈaq Jesús kyuˈn toj til kyuˈnxjo tyol.

Mi qo xmiletzˈin

12  Kyojjo qˈij anetziˈn, jaw kychmoˈn jun jteˈ milxla xjalla, noqx jaw kylimoˈn kyibˈ, junjun tukˈa juntl. Ex ok ten Jesús yolil kyeˈ t‑xnaqˈtzbˈin. Chiˈ kyjaluˈn: Kyklom kyeˈ kyibˈ teˈ kytxˈamil xjal Parisey, a kyxmiletzˈil, a chebˈe n‑el lemimin kyiˈja. Quˈn ntiˈ jun tiˈ toj ewajil taˈye, a nlay tzˈel tqanil. Ex ntiˈ jun tiˈ ewin taˈye, a nlay tzˈetz toj qˈanchaˈl. Tuˈnpetziˈn, jotxjo kyeˈ, a o bˈaj kyqˈmaˈn toj ewajil, ok kbˈijtajil teˈ toj tqan qˈijil. Ex jotxjo, a o bˈaj kyjaskˈiˈn tuja, exsin ewinnaj taˈye kyuˈn, ok ktzajil ẍchˈiˈn teˈ tzmax toj twiˈ ja, tuˈn tbˈijte kyuˈnxjal.

T‑xnaqˈtzbˈil Jesús tiˈj alqe tuˈn qxobˈa(I)

Tuˈnpetziˈn, nxi nqˈmaˈn kyeˈy, ayiˈy wukˈa, tuˈn mina chi tzaj xobˈa kyeˈ xjal, a aku chi kubˈ bˈyoˈn kyuˈn. Quˈn ntiˈl aku bˈant kyuˈn, aj tkyimjo kyxmilila. Me ok kxel nqˈmaˈn weˈ kyeˈy, alqe tuˈn kytzaja xobˈiˈy. Chi xobˈtziˈn teˈ, a at toklin tuˈn kykyimxjal tuˈn, ex at toklin tuˈn kyxi qˈoˈnxjal tuˈn toj qˈaqˈ te jun majx, aj tkyimjo kyxmilil. Twutzx te, antza chi xobˈa kyeˈ.

Kanqetzin kyeˈ tal pichˈ. ¿Ma nyatzin jweˈ kyeˈ tal kybˈaj nkˈayajtz tuˈn kabˈe tal pwaq? Me iˈchaqx nya tal wiˈyilqetz, mix aˈlx junte n‑el naj toj tkˈuˈj qMan Dios. ¿Yajtziljo kyetza? Majqexpeˈ jniˈ tsmal kywiˈy ajlaˈnqemile tuˈn Dios. Tuˈnpetziˈn, mina chi tzaj xobˈ kyeˈ, quˈn tuˈn nimxixtl kyeˈ kyoklin kywutzjo txqan tal pichˈ.

Mi kubˈ qewin Jesús kywutzxjal(J)

Kxel nqˈmaˈn kyeˈy jaˈlin, chi Jesúsjo, ankye te mi kubˈ tewin kywutzxjal, qa nimil wiˈja, a ayiˈn Tkˈwal Ichin, ex ikyx wejiˈy mi kubˈ wewiˈn twutz t‑angel nMaˈn, a at toj kyaˈj. Me anteˈ kˈwel ewinte kywutzxjal qa ojtzqiˈnqiˈn tuˈn, ex ikyx wejiˈy, kˈwel wewiˈn twutz t‑angel nMaˈn, a at toj kyaˈj.

10 Ex qa at jun xjal xjaw yolbˈin wiˈja, a ayiˈn Tkˈwal Ichin, okpe kˈwel najsin teˈ til tuˈn Dios, qa ma tzˈajtz tiˈj tanmin tiˈjjo til. Me anteˈ, a k‑elil ikyˈin te Xewbˈaj Xjan, nlayxpen kubˈ najsit teˈ til.

11 Mina chi jaw bˈisiˈn, aj kyxi qˈiˈn tojjo muˈẍ ja te kynabˈl Judiy Dios, mo kywutzjo muchˈ kawil mo kywutzjo nmaq kawil. Ex mi chi jaw luˈliˈn tiˈj tiˈ yol tuˈn t‑xi kyqˈmaˈn te kolbˈil kyeˈy. 12 Quˈn aj tpon kaniˈn ambˈil, a jaˈ tuˈn kyyoliniy, ate Xewbˈaj Xjan ok ktzajil qˈmante kyeˈy tiˈ tuˈn t‑xi kyqˈmaˈn.

T‑xnaqˈtzbˈil Jesús tuˈn qkaˈyin te qibˈ tiˈj qqˈinimil

13 At junte xjal kyxoljo xjal, xi qˈmante te Jesús kyjaluˈn: Xnaqˈtzil, qˈmanxa te ntzikya tuˈn ttzaj tyekˈin alkye weˈ wetzbˈil, a at wokliˈn tiˈj, tiˈjjo tqˈinimil qtzan ntatiy.

14 Xitzin ttzaqˈwin Jesús kyjaluˈn: Ay wukˈa, ¿Ankye weˈ ma tzˈok qˈonwe te kawil kyxola, tuˈn tkubˈ npaˈnjiˈy, a at kyeˈy?

15 Ex xi tqˈmaˈnl kyjaluˈn: Kykaˈyink kyibˈa; mi pon kyeˈ kykˈuˈj tiˈj qˈinimil, quˈn nya tzmaxi ktenbˈil kyejiˈy kychwinqil, qa ma ten kyqˈinimila.

16 Ex kubˈ tyolin Jesús jun techil kye. Chiˈ kyjaluˈn: Attaq jun xjal qˈinin; nimxjo twutz tawal ttxˈotxˈ chmet. 17 Oktzin ten qˈinintz ximil: ¿Tzeˈntzin k‑okile wuˈn jaˈlin? Quˈn mix jaˈ tuˈn tokxi nkˈuˈnjiˈy twutz wawala, chiˈ. 18 Ex kubˈ t‑ximinl kyjaluˈn: Ma tzul toj nnabˈla tiˈ tuˈn tkubˈ nbˈinchiˈn, chiˈ. Ok chi kˈwel nxitinjiˈy jniˈ ntxˈutxˈa, exsin ma tijqe chˈintl kchi kˈwel nbˈinchiˈn, tuˈntzintla kykux bˈajjo jniˈxjo kywutz wawala kyoj, exsin jotxjo jniˈ at weˈy. 19 Ex kxel nqˈmaˈn te wanmiˈn kyjaluˈn: Ay qˈaye, nimx te tiˈ ma kˈuˈyit te, te nimku abˈqˈe. Atziˈn jaˈlin, kuxsin tzˈajlantza, kuxsin waˈntza, kuxsin txˈuˈjte chˈintza ex kuxsin tzalajtza. 20 Me atzin te Dios tzaj tqˈmaˈn tej qˈinin kyjaluˈn: Ay ntiˈ tnabˈla, texjo qnikyˈin lo, ok kkyimila. ¿Anqe kyjele tqˈonejiy a ma bˈaj kˈuˈyit tuˈn? 21 Ikytzin tchwinqil jun qˈinin, a noqx n‑ok ten chmol txqan tqˈinimil noqx te teku; me toj tanmin twutz Dios, manyor tal yajx.

Nchi ok tkaˈyinte Dios tkˈwal(K)

22 Tbˈajlinxiˈ ikyjo, tej t‑xi tqˈmaˈnl Jesús kye t‑xnaqˈtzbˈin, chiˈ kyjaluˈn: Kxel nqˈmaˈn kyeˈy: Mina chi jaw melj kyeˈ tiˈjjo wabˈj, a tuˈn t‑xi kywaˈn, ex mina chi jaw melja tiˈjjo kyxbˈaliˈn tuˈn tok. 23 ¿Ma nya nimxixtl toklin kychwinqila tzeˈnkuˈ wabˈj, exsin nyapela nimxixtl teˈ kyxmilila tajbˈin tzeˈnkuˈ kyxbˈaliˈn? 24 Kykaˈyinktzin kyejiˈy kychwinqil joj: Mina nchi awan, ex mina nchi chmon twutz kyawal. Ntiˈ jun kykˈubˈl te tkubˈil kywa, ex ntiˈ jun kytxˈutxˈ. Me ate Dios nxi qˈonte kywa. ¿Yajtziljo kyetza? ¿Ma nyapela nimxtl kyeˈ kyoklin kywutzjo jniˈ joj? 25 Quˈn mixpetzin tuˈn chi ja meljtza, ¿Ma akutzin txi nimix toj kychwinqila nipela jun qˈij? 26 Qatzin nlay bˈant tuˈn t‑xi laqˈe chˈintljo kychwinqila kyuˈn, ¿Tiˈtzin quˈniltz nchi jaw melja, tuˈn tbˈantjo a txqantl kyuˈn?

27 Kykaˈyinktziˈn tzeˈn nchi chˈiyeˈ jniˈ t‑xmakil kˈul. Mina nchi aqˈnin ex mina nchi chubˈin. Me kxel nqˈmaˈn kyeˈy, qa a qtzan nmaq kawil Salomón ojtxe, tukˈa tkyaqil tqˈinimil, s‑ok tktxuˈn tibˈ tukˈa t‑xbˈalin tbˈanilx wen; me mix kanine tqoptzˈajiyil t‑xbˈalin, tzeˈn kaˈyiˈn jun tal t‑xmakil kˈul. 28 Qatzin qa nchi ok tktxuˈn Diostzjo tal t‑xmakil kˈul ikyjo, a loqe tzunx nchi milinx toj kojbˈil jaˈlin, me meljo nchiˈj, bˈeˈx kchi kˈwel bˈolj tuˈn qˈaqˈ; ¿Yajxsila kyetza? ¿Nyapela kchi okil ktxuˈn kyeˈ tuˈn Dios? Quˈn qa noq oˈkxtza nchi bˈisiniy tiˈjjo tkyaqiljo lo, atzin nyekˈine qa noq tal chˈin kynimbˈila.

29 Tuˈnpetziˈn, mina chi jaw melj kyeˈ noq tiˈjjo tiˈ tuˈn t‑xi kywaˈn, ex noq tiˈjjo tiˈ tuˈn t‑xi kykˈwaˈn. 30 Quˈn ayetzin kyeˈ txqantl xjal, a nya nimil, toj tkyaqil twutz txˈotxˈ, nimx nchi jaw melj kyeˈ tiˈj tkyaqiljo lo. Me metziˈn kyetza, at jun kyeˈ kyMan, a ojtzqiˈn tuˈn alkye atx taj kyeˈy. 31 Kyjyomtziˈn Tkawbˈil qMan Dios, ex ok ktzajil tqˈoˈn tkyaqiljo at tajbˈin kyeˈy.

A qqˈinimil toj kyaˈj(L)

32 Mina chi tzaj xobˈa. Nchin kaˈyin kyiˈja, quˈn tal nritqiˈy, a nya ilaˈ tal kybˈaja. Me noq tuˈnjo twenil Manbˈaj, a at toj kyaˈj, nimx ntzalaj tuˈn t‑xi tqˈoˈn kyokliˈn tojjo Tkawbˈil. 33 Kykˈayinxjiˈy tkyaqil at kyeˈy, ex kyqˈonxa kyeˈ jniˈ yaj. Ikytziˈn kchmetila kyqˈinimiljiˈy twutz Dios toj kyaˈj, a nlay bˈaj. Tzˈok tilil kyuˈn tuˈn tkubˈ kybˈinchinjiˈy a taj Dios tzaluˈn twutz txˈotxˈ, quˈn atzin k‑okiljo te kyqˈinimila, a kˈwel tkˈuˈn Dios toj kyaˈj, a jaˈ nlay tzˈokxi ileqˈ elqˈil, ex nlay bˈajjo qˈinimil anetziˈn tuˈn pokˈ. 34 Quˈn jaˈ taˈyex kyqˈinimila, axsa kxel lipeye kyanmiˈn.

Tok tilil quˈn tuˈn qayoˈn tulil qAjaw

35 Kybˈinchimtzin kyibˈtza, ex kyktxunktzin kyibˈtza, ex tukˈa kytzaja nkˈant wen. 36 Chi oka tzeˈnqekuˈ taqˈnil jun xjal, a loqe nchi ayon tuˈn toktz jqetjo tjpel ja, aj tmeltzˈajjo tajaw aqˈuntl toj jun mejebˈlin. Jun paqx k‑okitz jqon ja te, noq aj tok twokˈchin. 37 Jun tzaljbˈilx teˈ kyeˈ taqˈniljo xjal, aj qa itzˈqe, ex qa nchi ayon, aj tpoˈn tajaw aqˈuntl. Kxel nkujsin kyeˈy, aj qa bˈeˈx aku txi qˈmaˈn kyeˈ tal aqˈnil anetziˈn tuˈn tajaw aqˈuntl, tuˈn kyok qe waˈl tiˈj meẍ, ex axla tajaw aqˈuntl aku txi sipinte kywa.

38 Jun tzaljbˈilx te kyeˈ aqˈnil, a qa itzˈqe aj kyel jyet tuˈn tajaw aqˈuntl, jniˈchaqxla ortz kanin, exla qa nikyˈjin aqˈwil mo chˈixtaq qsqixj. 39 Ex bˈinkuxjo lo kyuˈn, chi Jesúsjo: A noqit bˈiˈn te tajaw ja tuˈn, jniˈxix or kanin ileqˈ elqˈil toj tja, akula kubˈ ten xqˈuqilte, ex nlayla ttziye tuˈn tetz elqˈin toj tja. 40 Ikytziˈn kyetza jaˈlin, kyxqˈuqinkutzin kyetza kyibˈ, quˈn noqx kynabˈinkuxa aj wula ayiˈn, a Tkˈwal Ichin.

Jun techil tuˈn Jesús tiˈj jun aqˈnil wen ex tiˈj juntl, a nya wen(M)

41 Xitzin tqanin Pegr kyjaluˈn: Taa, ¿Ma noqtzin qeˈy ma tzaj tqˈmanejiy techil lo, mo te tkyaqilxj?

42 Chitzin Jesúsjo, a tAjaw Tkyaqil, kyjaluˈn: ¿Ankye te kaˈyil aqˈuntl, a qˈuqle tkˈuˈj tajaw aqˈuntl tiˈj, quˈn tuˈn njapin bˈajxix taqˈin? ¿Nyapela atz kyjel qˈoˈn nejinel kyibˈajjo txqantl aqˈnil, tuˈn t‑xi qˈoyit kywa toj tumilxix? 43 Nim tzaljbˈilx teˈ aqˈnil te, a qa tzun nbˈinchin tukˈa tumil, aj tel jyet tuˈn tajaw aqˈuntl. 44 Twutzxix kxel nqˈmaˈn kyeˈy, chi Jesúsjo, kxel tqˈoˈn tajaw ja toklin te nejinel tibˈaj tkyaqiljo at te. 45 Metzin qa ajo aqˈnil ma tzˈok te nya wen, xkubˈ t‑ximin toj tanmin: Yajla tzul te tajaw ja, qa chiˈ, ex k‑okil ten yisol kyeˈ txqantl aqˈnil, ayeˈ ichin ex qya, exsin qa bˈeˈx s‑ok tentz waˈl ex kˈwal ex majxpe k‑okil ten txˈujtil. 46 Exsin noqx tnabˈinkuxtz, aj tul kaniˈn tajaw aqˈuntl, quˈn tuˈn ntiˈtaqx chˈin bˈiˈn tuˈn, tiˈ qˈijil ex jniˈtaq or tuˈn tul. Tuˈnpetziˈn, bˈeˈx kˈwel kawin kujxix, ex bˈeˈx kxel xoˈn te jun majx junx kyukˈa xjal aj il, a mibˈin chi nimin.

47 Atzin tej aqˈnil, a n‑el tnikyˈ te, tiˈxixjo taj tajaw aqˈuntl, me mina nkubˈ tbˈinchin tibˈ, ex mibˈin nimin, ok kbˈajil jikytzˈin ilaˈ maj. 48 Me atziˈn teˈ aqˈnil, a nkubˈ tbˈinchin jun tiˈla a at tilil, me nkubˈ tbˈinchin quˈn tuˈn mina n‑el tnikyˈ te, a qa nya bˈaˈn, ok kbˈajil kawin, me nyala chˈintl kxel jikytzˈin teˈ. Tuˈnpetziˈn, alkye teˈ ma tzaj qˈoˈn chˈintl te, ex nim chˈintl teˈ ktzajil tqanin Dios te. Ex alkye teˈ ma nintz xi oqxenin, ex ma nintzx teˈ ktzajil qanin te, chi Jesúsjo.

At paˈbˈl qxol kyukˈa txqantl, tuˈn tpaj qnimbˈil(N)

49 Ma chin ula tzaluˈn twutz txˈotxˈ, tzeˈnku jun qˈaqˈ njulin wen te kolbˈil ex te joybˈil qˈoj kyxolxjal. ¡Me atla wajiˈy noqit nkˈant jaˈlin! 50 Nimx kyixkˈoj kkyˈelix wuˈn, ex nimx bˈis nnaˈn jaˈlin tzmax aj tjapin bˈaj. 51 ¿Tzeˈntzintz toj kywutza? ¿Ma man chin kˈuˈl wetza noq tuˈn kytzalajxjal tzaluˈn twutz txˈotxˈ? Me twutzxix kxel nqˈmaˈn kyeˈy, qa ¡Mina! Qalaˈ ma chin kˈuˈl weˈ noq tuˈn tpaˈyit kynabˈlxjal. 52 Tuˈnpetziˈn, texjo qˈij jaˈlin, nya junx t‑xilin kynabˈl jweˈ xjal, a najleqe toj junx ja, quˈn tuˈn oxe mikyxil kynabˈljo tzeˈnqeku kabˈel. Ex ayetzin kyeˈ kabˈel mikyxi chi nabˈliˈn tzeˈnqeku oxel. 53 Okpe k‑elil tiˈjlin te manbˈaj tkˈwal, ex ikyx te kˈwalbˈajjo tiˈj tman. Ex okpe k‑elil tiˈjlin tetxin ttxu, ex ikyx te txubˈajjo tiˈj tal. Ex okpe k‑elil tiˈjlinte ilibˈj ilibˈilte, ex ikyx te ilibˈiljo tiˈj tlibˈ.

Tej tyolin Jesús kyiˈjjo techil te twutz txˈotxˈ(O)

54 Ex xi tqˈmaˈnl Jesús kyexjal kyjaluˈn: Luˈ jbˈal tzul, chi chijiˈy, tzeˈnku nxi kykaˈyiˈn, aj qa ma tzaj qxope twutz kyaˈj tuˈn muj tumiljo jaˈ n‑exe qˈij. Ex ikyx nbˈajjo; bˈeˈx ntzaj jbˈal. 55 Ex nimx kyaq ktzajil jaˈlin, chi chijiˈy, aj qa antza saja kyqˈiqˈ kubˈl. Ex ikyx te nbˈajjo; nimx kyaq ntzaj. 56 ¡Xmiletzˈqiˈy ikyjo! Quˈn tuˈn n‑el kynikyˈa tiˈj tiˈ tzul kyuˈnjo techil, a nkyloˈn twutz kyaˈj exsin nkyloˈn twutz txˈotxˈ. ¿Tzeˈntzin tten mi n‑el kynikyˈtza kyiˈjjo techil nbˈant wuˈn kyiˈjjo tqˈijil jaˈlin?

Qqˈonk tilil tuˈn tchewx kyanminjo qajqˈoj(P)

57 ¿Tiquˈn mina nkubˈ kyximin kyxolxa, alkyexixjo bˈaˈn tuˈn tkubˈ bˈinchit? 58 Quˈn qa ma txi qˈiˈn jun kyxola tuˈn jun tajqˈoj twutz kawil, i tok tilil tuˈn, tuˈn tkyij toj wen tukˈa patilte, a naˈmxtaq kykanin. Quˈn qa mina, bˈeˈxsin kpomil qˈintz tzmax twutz kawil, ex bˈeˈxsin kxel qˈontz toj kyqˈobˈ xqˈuqil tnam tuˈnj kawil, tuˈntzin tkuˈx toj tze. 59 Ok kxel nqˈmaˈn kyeˈy, nlay jatz toj tze, aj qa mina xchjet tkˈas tkyaqil.

Ilxix tiˈj tuˈn tajtz tiˈj qanmin, ex tuˈn qxi lipe tiˈj Dios

13  Texjo qˈij anetziˈn, iteˈ junjun xjal i pon kanin lol Jesús. Xitzin kyqˈmaˈn te, a qa iteˈtaq junjun xjal aj Galiley otaq chi kubˈ bˈyoˈn tuˈn Pilat, ex qa otaq txi smoˈn kychkyˈel tukˈa kychkyˈel aluˈmj, a otaq chi kubˈ kybˈyoˈnj xjal anetziˈn te chojbˈil il twutz Dios.

Xitzin tqˈmaˈn Jesús kye kyjaluˈn: ¿Ma man txi kynimin kyeˈ, qa iky ma tzikyˈ kyiˈjjo ichin aj Galiley lo, tuˈnpelaˈ nimx chˈintl kyil, tzeˈnkuqeljo txqantl xjal teˈ tnam anetziˈn? Ok kxel nqˈmaˈn kyeˈy, qa mina, chi Jesúsjo. Quˈn ikyqex kyejiˈy, ok chi kyimil kyeˈ, qa mina s‑ajtz tiˈj kyanmiˈn tukˈa Dios. Yajqetzin kye wajxaqlajaj ichin toj tnam te Siloé, ayej i kyim, tej ttzaj yuchˈj jun ja, a jun tijxtaq tweˈ, kyibˈaj. ¿Tzeˈntzinla chˈin kyeˈ toj kywutz? ¿Ma tuˈnpetzilaˈ nimxixtl kyil tzeˈnqekuljo txqantl xjal, ayeˈ najleqetaq toj Jerusalén? Twutzx kxel nqˈmaˈn kyeˈy, qa mina, chi Jesúsjo. Quˈn ikyqex kyejiˈy, ex ok chi kyimil kyeˈ, qa mina s‑ajtz tiˈj kyanmiˈn tukˈa Dios.

Jun techil tuˈn Jesús tiˈjjo jun tqan iw, a ntiˈ twutz

Kubˈ tyolin Jesúsjo techil lo kywutzxjal. Chiˈ kyjaluˈn: Jun ichin kux tawaˈn jun tqan iw kyxol tawal. Atzaj teˈ t‑xiˈ jyol jun twutz te tloˈ, ntiˈ knet tuˈn. Tuˈnpetziˈn, xi tqˈmaˈntz te xqˈuqil awal kyjaluˈn: Oxe abˈqˈe ma jawil wuˈn, a kukx nchin uljiˈy jyolte jun nloˈy tiˈjjo tze lo, me mix jun n‑el jyet wuˈn. Tuˈnpetziˈn, txˈeminksa. ¿Quˈn tiˈqe tkubˈ te tzqijsil txˈotxˈ? Xitzin ttzaqˈwin tej ichin, a tzuntaq nxqˈuqin tiˈj awal. Chiˈ kyjaluˈn: Taa, qˈonk juntl abˈqˈela; kˈaˈ jaw waqˈnin weˈ tiˈjile, ex kˈaˈ tzˈok nqˈoˈn weˈ tzˈis t‑xe tqan. Qapetla iky aku tzˈele twutzjo; qatzin qa minatz, kˈaˈ jaw ttxˈemintza.

Tej tkubˈ tqˈaˈnin Jesús jun qya tal kox tiˈj

10 Jun majjo ikyjo, toj jun qˈij te ajlabˈl, otaq tzˈok ten Jesús xnaqˈtzil toj jun muˈẍ ja te kynaˈbˈl Judiy Dios. 11 Ex antza, taˈtaq jun qya, a otaqxi bˈaj wajxaqlajaj abˈqˈe tyabˈtlin. Otaq tzaj kˈolpaj tiˈj tuˈn jun taqˈnil tajaw il, ex ntiˈxtaq tumil tuˈn tjikyimix tzkyel tiˈj. 12 Atzaj teˈ tiwle tuˈn Jesús, bˈeˈxsin tzaj ttxkoˈn, exsin xi qˈmaˈn te kyjaluˈn: Ay qya, ma tzaqpaj te tojjo yabˈil anetziˈn.

13 Bˈeˈxsin i kubˈ tqˈoˈn Jesús tqˈobˈ tibˈaj, ex texjo paq anetziˈn, bˈeˈx jikyimix tej qya tzkyel tiˈj, ex bˈeˈxsin ok tentz nimsil tbˈi Dios.

14 Atzin tej kynejil xqˈuqil muˈẍ ja te kynaˈbˈl Judiy Dios bˈeˈx tzaj teˈ tqˈoj, quˈn tuˈn toj jun qˈij te ajlabˈl, kubˈe tqˈanin Jesúsjo qya. Xitzin tqˈmaˈn kyexjal kyjaluˈn: Qaq qˈij qˈoˈntz tuˈn qaqˈnin. Tuˈnpetziˈn, chi ul kyeˈ qˈanil kyibˈa kyojjo qˈij anetziˈn, ex nya toj jun qˈij te ajlabˈl.

15 Xitzin ttzaqˈwin Jesús, a tAjaw Tkyaqil, kyjaluˈn: Xmiletzˈqe kyeˈ. ¿Ma ntiˈnajtzin jun kyeˈ n‑el tzaqpinte jun twakix mo jun tchej toj qˈij te ajlabˈl, tuˈn t‑xi qˈiyit kˈwal aˈ? 16 ¿Yajtzin teˈ qyatz lo, a tzajnintzx tyajil tiˈj qtzan Abraham, exsin wajxaqlajajtaq abˈqˈe otaq tzˈok xkye yabˈil tiˈj tuˈn tajaw il? ¿Ma nyapetzila iltaq teˈ tiˈj, tuˈn tel tzaqpet tjaqˈ tyabˈil toj qˈij te ajlabˈl?

17 Bˈeˈx i jaw txˈixwe kyej tajqˈoj Jesús, tej tbˈaj tyolin Jesúsjo tyol kye. Ayetzin kyeˈ txqantl xjal, a iteˈtaq antza, bˈeˈx i jaw tzalaj kyeˈ, tej kylon teˈ tbˈinchbˈin Jesús, a nimxix kyoklin.

Jun techil tuˈn Jesús tiˈj tal tijaj mistas(Q)

18 Xi tqˈmaˈnl Jesús kyjaluˈn: ¿Tzeˈnxsilaˈ Tkawbˈil qMan Dios, ex anqukˈa aku tzˈoke qmujbˈine? 19 Ikytziˈn tzeˈnku jun tal twutz mistas, aj tkux tawin jun xjal toj txˈotxˈ. Ex ajtzin tchˈiytz, kyinx njapine tweˈ tzeˈnku jun ma tij pujin tze, a jaˈ n‑okxi kybˈinchin pichˈ kypaqbˈil kyxol tqˈobˈ.

Juntl techil tiˈj tzeˈn nchˈiye Tkawbˈil Dios tzaluˈn twutz txˈotxˈ(R)

20 Xi tqˈmaˈn Jesús juntl majl kyjaluˈn: ¿Anqukˈa aku tzˈok qmujbˈineˈ Tkawbˈil qMan Dios? 21 Quˈn iky te Diosjo Tkawbˈil tzeˈnkuˈ ttxˈamil wabˈj, a nkux tqˈoˈn jun qya toj oxe malbˈil jarin. Ex ajtzin tbˈaj tsmoˈn, tkyaqiljo tqˈotjil wabˈj ktxˈamixil, ex nchˈiy wen.

A tal muchˈ tjpel te chwinqil(S)

22 Tej t‑xiˈ Jesús tzma Jerusalén, ikyˈ xnaqˈtzil kyexjal kyojile jniˈ tnam ex kyojile jniˈ kojbˈil, a nqayintaq iteˈke ttxlajile tbˈe. 23 At jun xjal xi qaninte te. Chiˈ kyjaluˈn: Taa, ¿Me nyala ilaˈ te kkletil?

Xitzin ttzaqˈwin Jesús kyjaluˈn: 24 Kyqˈonk kyeˈ tilil tuˈn kyokxa tojjo tal tjpel ja tal muchˈ te chwinqil. Ex twutzx kxel nqˈmaˈn kyeˈy, qa nimx xjal k‑okil tilil kyuˈn, tuˈn kyokx, me nlay chi okx. 25 Quˈn pon kanin jun te qˈij, jaˈ tuˈn tjpete ja wuˈn, a ayiˈn tajaw ja. Me ayetzin kyetza, a kchi kyjela peˈn, oktzin k‑okix kyqˈolbˈin, ex chi chilajiˈy kyjaluˈn: Taa, jqonkxa ja qeˈy. Me atzin weˈ k‑elitz ntzaqˈwin kyjaluˈn: Nya bˈiˈn wuˈn jaˈ tzajninqe kyeˈ. 26 Me ayetzin kyetza okla kchi okil teˈn qˈmalte kyjaluˈn: Taa, ¿Ma nyatzin ma qo waˈn, ex ma qo kˈwaˈn junx tukˈiy? Ex ma qo bˈaj t‑xnaqˈtziˈn kyojjo jniˈ bˈe, a iteˈ toj qtanima. 27 Me metzin weˈ, a ayiˈn tajaw ja, a k‑elitz ntzaqˈwiˈn kyjaluˈn: Ma txi nqˈmaˈn kyeˈy, qa nya bˈiˈn wuˈn jaˈ tzajninqiˈy. Tuˈnpetziˈn, kypaˈmil kyibˈa wiˈja, ayiˈy, bˈinchil il.

28 Aj kybˈintejiˈy jniˈ yol lo, okxpetzin kchi oqˈiltza, ex okxpetzin kchi juˈchˈil kystetza tuˈn nimx kyixkˈoj, quˈn oˈkqex Abraham, Isaac, Jacob ex kykyaqiljo jniˈ yolil Tyol Dios ojtxe, ok kchi kylabˈila tojjo Tkawbˈil qMan Dios. Me ayetzin kyetza axsa kchi kyjela tzaqpiniy peˈn. 29 Iteˈ xjal kyjaˈ kchi tzajile jawnix, kumnix, elnix ex oknix, ex ok kchi ul, tuˈntzin kyoq qetz waˈl tiˈj meẍ tojjo Tkawbˈil Dios. 30 Kyojjo qˈij anetziˈn, iteˈ junjunkye, a njaw kynimsin kyibˈ jaˈlin, me nlay tzaj qˈoˈnljo kyoklin te tnejil. Ex iteˈ junjuntl, a nyakuj ntiˈ kyoklin jaˈlin, me nimxix kyoklin ktzajil qˈoˈn kyojjo qˈij anetziˈn.

Tej tjaw oqˈ Jesús kyiˈj xjal toj Jerusalén(T)

31 Ex texjo paq anetziˈn i pon kanin jun jteˈbˈin Parisey tkˈatz Jesús, exsin xi kyqˈmaˈn kyjaluˈn: Kux tzˈexa tojjo tnam lo, quˈn taj Herodes tuˈn tkubˈ bˈyoˈn tuˈn.

32 Xitzin ttzaqˈwin Jesús kyjaluˈn: Kux cheˈxa, ex kˈaˈ txi kyqˈmaˈn te Herodes, a sbˈulxix tnam, qa jaˈlin ex nchiˈj ok kchi elitz taqˈnil tajaw il wuˈn toj kyanminxjal, ex qa ok kchi kˈwel nqˈaniˈn yabˈ. Ex kabˈjxi japin bˈaj wuˈn. 33 Me twutzxix, qa il tiˈj tuˈn t‑xi wiˈn wibˈa, quˈn tuˈn il tiˈj tuˈn nkaniˈn nchiˈj mo kabˈj tzma Jerusalén, quˈn nlay kyim jun te xjal, a tok toklin te yolil Tyol Dios, toj junxil tnam.

34 Ex chi Jesúsjo kyjaluˈn kyiˈjxjal te Jerusalén: ¡Ay! Jerusalén, Jerusalén, ay bˈiyil kyiˈj yolil Tyol Dios, ex nchi ok kyxoˈnjiˈy tsan qMan tukˈa abˈj; jteˈlixla majxla ẍin bˈaj labˈtiy kyiˈja, tuˈn kytzaj laqˈey nkˈatza, tzeˈnku jun ttxu ekyˈ nchi kubˈ tpaqin tal tal tjaqˈ t‑xikyˈ, me mi xkytziyiy ikyjo. 35 Kykaˈyinktzinjiˈy kynajbˈila kyjel naj te jun majx. Twutzxix kxel nqˈmaˈn kyeˈy, texjo qˈij jaˈlin, mixla chin kylaˈbˈilix jun majla, qa nya ajxi tpon tqˈijil aj kyqˈmantiy: Kyˈiwlinxix teˈ, a tzul toj tbˈi qAjaw.

Tej tkubˈ tqˈanin Jesús jun yabˈ toj qˈij te ajlabˈl

14  Toj jun qˈij te ajlabˈl, okx Jesús waˈl toj tja jun xjal nejinel kyxol Parisey. Me iteˈtaql txqantl Parisey nchi kaˈyin tiˈj, tiˈtaqjo tuˈn tkubˈ tbˈinchin toj tqˈijil ajlabˈl. Ex antza taˈyetaql jun xjal, a yabˈtaq tuˈn malil. Xitzin tqanin Jesús kyeˈ xnaqˈtzil tiˈj ojtxe kawbˈil junx kyukˈa jniˈ Parisey. Chiˈ kyjaluˈn: ¿Bˈaˈnpela toj kywutza, tuˈn tkubˈ qˈanit jun yabˈ toj qˈij te ajlabˈl, mo minaj?

Me ayetzin kyej xjal anetziˈn, noq i kubˈ mutxe tuˈn. Atzin te Jesús bˈeˈx tzaj ttzyuˈn yabˈ, ex bˈeˈx kubˈ tqˈanin. Atzaj teˈ tqˈanit, xi tqˈmaˈn Jesús te tuˈn taj tja. Ex xi tqˈmaˈn kye Parisey kyjaluˈn: ¿Altzin jun kyeˈ, a nya bˈeˈxkux aku jatz qˈinte jun tkˈwal mo jun twakix, a kuxit tzˈaq toj jun jul, exla qa toj qˈij te ajlabˈl?

Ex mix aˈlx jun tzaj tzaqˈwinte jun tyol.

Jun techil tuˈn Jesús tuˈn mi qnimsin qibˈ

Tlonte te Jesús, qa ataq kyajjo jniˈ txokenj, tuˈn kykubˈ qe kyibˈajjo tbˈanil qˈuqbˈil, a iteˈkutaq kyiˈjile meẍ te wabˈl. Tuˈntziˈn, xi tqˈoˈn jun tumil kye, tuˈn mi kynimsinxjal kyibˈ: Aj qa at jun xi txkontiy toj jun nintz qˈij te mejebˈlin, nya bˈaˈn tuˈn tkubˈ qey tibˈaj jun tbˈanil qˈuqbˈil, quˈn yajtzaj qa xpon kaninku juntl txokenj, a nim chˈintl toklin tzeˈnku te, ex atziˈn xjal, a xtxokin kyiˈja kykabˈila, aku tzaj qˈmante tey kyjaluˈn: ¡Weˈksa! Qˈonx tqˈuqila teljo juntl lo chitjo tey. Ex tukˈatzin ttxˈixewtza, bˈeˈx aku txiˈy qebˈil twiˈ qˈuqbˈil, a at tzma tiˈjxi. 10 Qalaˈ qa ma txi txkon tuˈn jun aˈla, antza we kubˈe qe te kyibˈajjo qˈuqbˈil, a iteˈku tzma tiˈjxi, quˈn tuˈntzin aj tuljo a xi txkontiy, aku tzaj qˈmaˈn tey kyjaluˈn: Ay wukˈa, ku tikyˈtz te qebˈil kyibˈajjo tbˈanil qˈuqbˈil loch. Ikytzin kjawil nimsinjiˈy kywutzjo jniˈ txqantl xjal, a kchi okil qe tukˈiy tiˈj meẍ. 11 Quˈn ankye teˈ kjawil tnimsin tibˈ til tibˈx, ntiˈ chˈin teˈ toklin aku tzaj qˈoˈn toj kyaˈj. Me metzin teˈ xjal, a n‑ok tqˈoˈn tibˈ te ntiˈ toklin, apente xjaljo ok kjawil nimsin.

12 Ex ikyx xi tqˈmaˈn Jesúsjo te Parisey, a xi txkonte, tuˈn t‑xiˈ tja. Chiˈ kyjaluˈn: Aj tbˈaj jun nim waˈn toj tjay, mina chi tzaj ttxkoˈnjiy jniˈ tukˈiy, ex mina qeˈ jniˈ ttzikya ex titzˈiˈn ex qeˈ jniˈ xjal, a at tlonte tibˈa kyukˈa, exqetziˈn jniˈ t‑xjalila tiˈjiliy, a qˈininqe. Quˈn aye xjal lo, bˈeˈx aku txi txkoˈnla waˈl kyukˈa, tuˈntzin bˈeˈx kchjetiljo wabˈj, a otaq txi toyiˈn kye. 13 Mikyxi tzˈoka tuˈn; qalaˈ aj tkubˈ tikyˈsin te jun nintz qˈij toj tjay, txkonqetz tejiy jniˈ qe xjal yaj, jniˈ qe xjal, ayeˈ mi nbˈantl kybˈet, jniˈ qe kox exqetziˈn moẍ. 14 Tuˈn ikyjo, nimx tzeˈjbˈil ktenbˈil tey, quˈn exla qa nlay bˈant tchjetjo wabˈj, a kxel toyin kye xjal anetziˈn, me nimxix tumil t‑xel ok ktzajil qˈoˈn tey tuˈn Dios tojjo qˈij, jaˈ kchi jawitze anqˈin juntl majljo xjal, a tzˈaqleqe.

Jun techil tuˈn Jesús tiˈjjo nintz waˈn toj Tkawbˈil Dios(U)

15 Tej kybˈij teˈ yol lo kyuˈn xjal, a qˈuqleqetaq tiˈj meẍ, at junte, xi qˈmaˈnte te Jesús kyjaluˈn: ¡Kyˈiwlinxla teˈ xjal, a ok k‑okil qe waˈl tiˈjjo meẍ, a ok ktenbˈil toj Tkawbˈil qMan Dios!

16 Xitzin ttzaqˈwin Jesús kyjaluˈn: Jun ichin kubˈ tbˈisin tuˈn tkubˈ bˈinchit jun nim waˈn toj tja, exsin xi tqˈoˈn txokbˈil kyiˈj nimku xjal.

17 Atzaj teˈ tpon or tuˈn tbˈaj waˈn, xitzin tchqˈoˈn jun taqˈnil txkol kyeˈ jniˈ xjal, a otaq chi txket. Chiˈ kyjaluˈn: Kux chi tzaja jaˈlin, quˈn luˈ te wabˈj ma bˈant, chichkujiˈy. 18 Me kykyaqilxjo txokenj i qˈmante qa ntiˈtaq ambˈil kyiˈj tuˈn kykanin tojjo nintz waˈn. Atzin teˈ tnejil iky tqˈma kyjaluˈn: Chjonte te, me nlay chin kaniˈn, tzmaxix ma nloqˈa chˈin ntxˈotxˈa, ex il tiˈj tuˈn nxiˈy lolte; noqx cheˈwx tkˈuˈja wiˈja, chichkujiˈy.

19 Atzin teˈ juntl iky teˈ tqˈma kyjaluˈn: Nlay chin kanin weˈ, quˈn ma nloqˈa jweˈ muj nwakixa te kjol, ex ma chink chˈin lolkye qa bˈaˈn chi kjon; noqx cheˈwx tkˈuˈja wiˈja, chichkujiˈy. 20 Iky teˈ juntl tqˈma kyjaluˈn: Tzmaxix ma chin jaw meje weˈ. Tuˈntziˈn, nlay chin pon kanin weˈ.

21 Tej tmeltzˈaj aqˈnil, a xi chqˈoˈn, bˈeˈxsin ok tentz qˈmalte teˈ tajaw ja jotxjo jniˈ tzaj qˈmaˈn te. Tuˈn ikyjo, bˈeˈx tzaj tej tajaw ja tqˈoj, exsin xi tqˈmaˈnltz tej taqˈnil kyjaluˈn: Liweyxix kux txiˈy toj tnam ex txkonqetzjiy jniˈ qeˈ xjal yaj, jniˈ qeˈ xjal, a mi nbˈant kybˈet, jniˈ qeˈ xjal moẍ exqetziˈn jniˈ xjal kox, a iteˈ kyojileˈ nim bˈe ex kyojileˈ muchˈ bˈe, a iteˈ antza. 22 Tmeltzˈajxitziˈn aqˈnil, iky xi tqˈmaˈn te tajaw ja kyjaluˈn: Taa, ma chin meltzˈaj weˈ jaˈ ẍin xi tchqˈoniy, ex iky xkubˈ nbˈinchinjiˈy tzeˈn saj tqˈmaˈn, me naˈmx tok noj te meẍ tiˈjile.

23 Xitzin tqˈmaˈnljo tajaw ja teˈ taqˈnil kyjaluˈn: Kux txitla kyojjo jniˈ nim bˈe ex kyojjo jniˈ tqˈobˈ bˈe, ex qˈmanxa kyeˈ xjal, qa il tiˈj tuˈn kyoktz, quˈn waj weˈ tuˈn tnoj njaˈy. 24 Quˈn twutzxix kxel nqˈmaˈn kyeˈy, qa mix jun teˈ xjal kyxoljo ẍi txket wuˈn te tnejil, ok kchi waˈl tiˈjjo wabˈj, a ma bˈant wuˈnch, chi Jesúsjo kyexjal.

Il tiˈj tuˈn qxi lipe tiˈj Jesús tukˈa tkyaqil qanmin(V)

25 Nimku xjal ok lipe tiˈj Jesús, ex ajtz meltzˈaj tiˈjxi, ex xi tqˈmaˈn kye kyjaluˈn: 26 Qa at jun xjal taj tuˈn tok lipe wiˈja, me nya kˈuˈjlinkqiˈn tuˈn tukˈa tkyaqil tanmin, qalaˈ oˈkxtza toka tkˈuˈj tiˈj tman, tiˈj ttxu, tiˈj t‑xuˈjil, kyiˈjqe tkˈwal, kyiˈjqe ttziky ichin ex qya, kyiˈjqe titzˈin ichin ex qya, mo qa axsa qˈuqle tkˈuˈj tiˈjx; nlay tzˈokjo xjal anetziˈn te nxnaqˈtzbˈiˈn, chiˈ. 27 Ex alkye jun xjal mi xi tqˈoˈn tibˈ tuˈn t‑xi lipe wiˈja toj tkyaqil, exla qa ma kyim tzeˈnqeku xjal, ayeˈ xi kyiqin kycruz tuˈn kykyim, ntiˈ toklin tuˈn tok te weˈy, chi Jesúsjo. 28 Qa at jun kyeˈ taj tuˈn tjaw tbˈinchin jun ja, a ma tijxix tweˈ, ¿Ma nyapela nej kˈwel qe ximilte jniˈ pwaq kbˈajil tuˈn, exsin kˈwel tnabˈlintz qa ok kkanilxixjo tpwaq at? 29 Me me qa oˈkxjo tqˈuqil ja xbˈant, exsin mina xjapin bˈantjo jniˈ txqantl, jotxjo jniˈ xjal, a nchi kaˈyink tiˈjjo aqˈuntl anetziˈn, noqx kchi jawil xmayinx tiˈjjo xjal luˈn, tuˈn mina xjapin bˈaj taqˈin. 30 Chi chilaˈ kyjaluˈn: Ax teˈ xjal chiˈ, ma tzyetnajjo tbˈinchajtz tja, me mina xjapin bˈaj tuˈn, chi chilaˈ. Ikytziˈn, il tiˈj tuˈn tkubˈ kyximiˈn wen qa tuˈn kyxi lipey wiˈja. 31 Ex ikyxjo, qa at jun nmaq kawil tibˈaj jun ma tij tnam, taj tuˈn tjyon qˈoj tukˈa juntl nmaq kawil, ¿Ma nyapetzila nej kˈwel qe ximilte, aj qa tukˈa lajaj mil xoˈl qˈaqˈ, aku xkye tiˈjljo tajqˈoj, a lipche winqin mil xoˈl qˈaqˈ tiˈj? 32 Exsin aj tkubˈ tnabˈlin qa nlay xkye tiˈjjo tajqˈoj, bˈeˈx aku chex tchqˈoˈn jteˈbˈin tsan qˈmalte te tajqˈoj, a naˈmtaq chˈintl kyul kanin, tuˈn tel kynikyˈ tiˈ kyaj tuˈn tchewxjo qˈoj. 33 Tuˈnpetziˈn, qa at jun kyeˈ tkyˈeˈ tuˈn tkyij ttzaqpiˈn tkyaqil at te, nlayxpetzin tzˈok teˈ te nxnaqˈtzbˈiˈn.

Qo ok tzeˈnku atzˈin kywutzxjal te twutz txˈotxˈ(W)

34 Tbˈanilx te atzˈin. Me qa ma tzˈel najjo tpitzˈmejiltz, ntiˈlxla tajbˈin. 35 Quˈn qa ntiˈ aku tzˈokine atzˈin, nlay tzˈokin te txˈotxˈ, ex nlay tzˈokin te tzˈis. Oˈkxjo noq tuˈn t‑xi xoˈyit. Ankyeˈ iteˈ tẍkyin, in tok tbˈiˈn nyola, ex in tkubˈ tbˈinchin.

Jun techil tuˈn Jesús tiˈjjo rit xi naj(X)

15  Jotqexjo jniˈ xjal, a nya wenqe kywutz txqantl, junx kyukˈaˈ ayeˈ nchi peyin pwaq tuˈn tajbˈin kye aj Rom, i xi laqˈe bˈil teˈ Tyol Jesús. Tuˈn ikyjo, nimx i jaw yolbˈin Parisey tiˈj Jesús junx kyukˈa xnaqˈtzil tiˈj ojtxe kawbˈil. Chi chiˈ kyjaluˈn: Ajo maˈ xjal lo, nchi tkˈmoˈn jniˈ xjal aj il, exsin nwaˈntz kyukˈa, chi chiˈ kyxolile.

Tuˈnpetziˈn, kubˈ tyolin Jesúsjo jun techil lo kyexjal. Chiˈ kyjaluˈn: Altzin jun kyeˈ, a atit jun jweˈ kˈal trit exsin txi najit juntz, ¿Ma nyapetzila nej kchi okil tchmoˈn bˈeljajlajaj toj jweˈ kˈal trit, tuˈn kywaˈn junx toj chqˈajlaj, exsin kxeˈltz jyol teˈ tal trit, a otaq txi naj? ¿Ex ma nyapetzila tzmaxi kmeltzˈajiljo aj tjyet tuˈn? Ex ajtzin tjyettz tuˈn, nimx kjawil tzalaj, ex kjawix tqˈoˈn tiˈj tqul. Exsin aj tkanintz tja, bˈeˈx aku chi tzaj ttxkoˈn jniˈ tukˈa exqetziˈn jniˈ t‑xjalil tiˈjile, ex okla kxel tqˈmaˈn kyjaluˈn: Chi tzalaja wukˈiy, quˈn ma knet tej tal nrita, a otaq txi naj.

Noq jun techil teˈ lo, chi Jesúsjo. Me kxel nqˈmaˈn kyeˈy, qa nimxixtl teˈ tzaljbˈil kbˈajil toj kyaˈj tiˈj jun aj il qa ma nimin, tzeˈnkuljo kyiˈjjo bˈeljajlajaj toj jweˈ kˈal xjal, a bˈaˈn kyten toj kywutz.

Jun techil tuˈn Jesús tiˈj jun qya, a ma txi naj jun tpwaq

Lu juntl techil lo, chi Jesúsjo: Qa at jun qya, a atit lajaj tpwaq a saqpwaq, txi najit jun, ¿Ma nyapetzila bˈeˈx aku jaw ttxqoˈn ttzaj? ¿Ex ma nyapetzila bˈeˈx k‑okil ten misolte toj tja, ex chebˈe k‑okil ten jyol teˈ tpwaq? Exsin aj tjyettz tuˈn, ok chi tzajil ttxkoˈn jniˈ tukˈa exqetziˈn jniˈ t‑xjalil tiˈjile, ex ikyla aku txi tqˈmaˈn kye kyjaluˈn: Chi tzalaja junx wukˈiy, quˈn tuˈn ma jyet tej npwaqa, a otaq txi naj. 10 Oktzin kxel nqˈmaˈntza kyeˈy, chi Jesúsjo, qa ikyx teˈ toj kyaˈj; nimx te tzaljbˈil nten kyxol t‑angel Dios, tiˈj jun aj il qa ma nimin.

Jun techil tuˈn Jesús tiˈj jun manbˈaj, a kubˈ tnajsin til tkˈwal

11 Ex at juntl tyol Jesús bˈaj tqˈmaˈn. Chiˈ kyjaluˈn: At jun xjal attaq kabˈe tkˈwal. 12 Atzin teˈ muchˈtaq chˈintl iky xi tqˈmaˈn te tman kyjaluˈn: Taa, qˈontzinjiy weˈ wetzbˈil, a at wokliˈn tiˈj, chiˈ.

Kubˈtzin tpaˈn manbˈajtz jotxjo jniˈ tqˈinimil kyxoljo tkˈwal. 13 Nyataq ilaˈ qˈij otaq tzikyˈ, tej t‑xi tkˈayin tej itzˈinbˈaj ajo tetzbˈil, a otaq tzaj qˈoˈn, exsin bˈeˈx xiˈtz toj junxil nmaq tnam najchaq wen. Ex antza bˈaje tyajineˈ jotxjo jniˈ pwaq, a otaq tzaj qˈoˈn te, tej t‑xi tkˈayin tetzbˈil, quˈn noqx ok ten achil tojjo nya bˈaˈn te twutz txˈotxˈ. 14 Me atzaj teˈ tel bˈajjo tpwaq, ul kanin nim waˈyaj tojjo tkyaqil nmaq tnam anetziˈn. Tuˈnpetziˈn, nimx waˈyaj ikyˈx tuˈn.

15 Xiˈtzintz jyol jun taqˈin tukˈa jun ichin, a antza najletaq tojjo tnam anetziˈn. Tzaj qˈoˈn tetz taqˈin me noq te kyikˈlel kyiˈj kuch. Bˈeˈxsin xi chqˈoˈntz tzmax toj kojbˈil, jaˈ iteˈyetaqjo kuch. 16 Tzunxtaqx npon tkˈuˈj tiˈjjo kykˈwaˈ kuch n‑ok, quˈn tuˈn tzunxtaqx nqˈaqˈin tkˈuˈj wen, me mix aˈlxtaq jun xjal ntzaj qˈonte chˈin twa. 17 Bˈeˈxpetzin ul julkˈajxtz toj tkˈuˈj, ex chiˈ kyjaluˈn: ¿Jteˈxsin aqˈnil at toj tja nmaˈn, a mina nbˈajxjo kywa? Ex ayintzinl wetza chˈix wel kyima tuˈn waˈyaj tzaluˈn kyxol kuch. 18 Tunpetziˈn, ok chin ajil meltzˈajla toj tja nmaˈn, ex kxel nqˈmaˈn te kyjaluˈn, aj npon kaniˈn: Taa, ma chin bˈinchinx weˈ il twutz Dios ex ikyxjo twutza; 19 ntiˈl weˈ woklin tuˈn wokla te tkˈwala; qalaˈ iky chin tqˈonkejiˈy tzeˈnku jun taqˈnila.

20 Bˈeˈxkux kubˈ bˈe tuˈn, tuˈn tpon kanin juntl majl toj tja tman. Me naˈmxtaq tuˈn tpon kanin, tej tiwle tuˈn tman. Bˈeˈx tzaj qˈaqˈin tej manbˈaj tkˈuˈj tiˈj. Tuˈntziˈn, bˈeˈx xi rinin kˈlelte; ok tchleˈn, exsin el tmaˈtzin. 21 Atzin tej kˈwalbˈaj iky xi tqˈmaˈn kyjaluˈn: Taa, ma chin bˈinchinx weˈ il twutz Dios ex ikyxjo twutza; ntiˈl we woklin tuˈn wokla te tkˈwala.

22 Me atzin tej manbˈaj bˈeˈx xi tqˈmaˈnkye taqˈnil kyjaluˈn: Jun paqx kyinktzjiˈy a tbˈanil xbˈalin, ex kyqˈonka tiˈj. Ex kyqˈonka jun xmilqˈobˈaj tbˈanilx wen tiˈj twiˈ tqˈobˈ, ex kyqˈonqekjiˈy t‑xjabˈ. 23 Ex kyintzjiˈy tal wakx, a maˈ qˈeˈsxix, exsin kybˈyonkutza. Okxpetzin qo waˈlxte, ex ok qo ikyˈsil nintz qˈij, 24 quˈn atzin nkˈwala lo, kyimnintaq toklin quˈn, me ma jaw itzˈje juntl majl. Otaq txi naj, me atzin jaˈlin, ma jyetl quˈn. Bˈeˈxsin ok tentz ikyˈsil nintz qˈij.

25 Ataqtzin tej itzikybˈaj, attaq teˈ toj kojbˈil. Atzaj teˈ tmeltzˈaj, exsin ul kanin nqayin tkˈatz ja, xi tbˈiˈn tqˈajqˈojil chnabˈ, ex tbˈi qa tzuntaq nchi bˈixin xjal tuja. 26 Tzajtzin tqˈolbˈintz jun taqˈnil ttata, exsin xi tqanin tiˈtaqjo nbˈaj. 27 Iky xi tqˈmaˈn aqˈnil te kyjaluˈn: Qalaˈ a tej titzˈin ma tzul, ex quˈn tuˈn bˈaˈn s‑ula, bˈeˈx saj tqˈmaˈn ttatiy, tuˈn tkubˈ bˈyetjo a ma qˈeˈs tal wakx.

28 Bˈeˈxpetzin tzajx tej itzikybˈaj tqˈoj tuˈn ikyjo, ex mixtaq ttziye tuˈn tokx tuja. Tuˈnpetziˈn, bˈeˈx etzjo ttata kubˈsil twutz te, tuˈn tokx. 29 Iky xi tqˈmaˈn te ttata kyjaluˈn: Mi n‑el nnikyˈa te. Bˈiˈn te tuˈn, jteˈxitzin abˈqˈe o chin ajbˈiˈn tey, ex mix jun maj o chin jawa nim twutza. Ex ntiˈx chˈin o tzaj tqˈoˈn weˈy iˈchaqpetla jun tal tal chivtz, tuˈn wikyˈsiˈn nintz qˈij kyukˈa wukˈiy. 30 Qalatziljo, ma kubˈ tbˈyonjiy ma qˈeˈs tal wakx te ikyˈsbˈil, teˈ tulin tkˈwala, a ma bˈaj tyajinxjo tpwaqa kyukˈa tkyˈaˈj.

31 Xitzin ttzaqˈwin manbˈaj kyjaluˈn: Ay nkˈwal, luˈ te majx at wukˈiy, ex te tejiy jotxjo jniˈ at weˈy. 32 Me il tiˈj tuˈn tkubˈ ikyˈsit jun nintz qˈij jaˈlin, ex bˈaˈn tuˈn qtzalaj, quˈn tuˈn ma jaw anqˈin juntl majljo titzˈiˈn, a kyimnintaq toklin quˈn; otaq txi naj, me ma jyetl jaˈlin, chiˈ.

Jun techil tuˈn Jesús tiˈj jun kaˈyil aqˈuntl

16  Kubˈ tqˈmaˈn Jesús jun techil kye t‑xnaqˈtzbˈin kyjaluˈn: Attaq jun xjal n‑aqˈnintaq te kaˈyilte taqˈin jun qˈinin. Me bˈeˈx xtaj patbˈaj kyuˈnxjal teˈ tajaw aqˈuntl, quˈn tuˈn otaq tzˈok ten yajil teˈ tqˈinimil tajaw aqˈuntl. Tzajtzin txkoˈn tej kaˈyil, exsin xi qˈmaˈntz te kyjaluˈn tuˈn tajaw aqˈuntl: ¿Tzeˈntzin tzˈelpine a ma bˈaj kyqˈmaˈnxjal weˈy tiˈja? Qˈonqetzjiy jniˈ uˈj nchi ajbˈin tuˈn, ex qˈmantza tzeˈn taˈye jniˈ aqˈuntl, quˈn atziˈn jaˈlin nlay tzˈokla teˈ kaˈyilte waqˈiˈn. Bˈeˈx kubˈ mutxe tej kaˈyil aqˈuntl ximilte. Chiˈ kyjaluˈn toj tnabˈl: ¿Tiˈtzila wetza kˈwel nbˈinchiˈn jaˈlin, qa ma tzˈel qˈin waqˈiˈn lo tuˈn tajaw aqˈuntl? Ntiˈ weˈ wipin tuˈn taqˈnit txˈotxˈ, ex bˈeˈx aku chin tzaj txˈixwiˈy tuˈn nxiˈy moˈl. Me ma tzul wetza jun tumil toj nnabˈl: Ok chin jyol weˈ kyiˈj txqan wukˈiy, tuˈntzintla nkubˈ wutzliˈn kyuˈn toj kyja, aj qa mataqx tzˈel qˈiˈn waqˈiˈn. I tzajtzin ttxkoˈn tej kaˈyil aqˈuntl jotqexjo jniˈ xjal, a attaq kykˈas teˈ tajaw aqˈuntl; junjunku i txokle tuˈn. Iky xi tqaniˈn teˈ tnejil kyjaluˈn: ¿Jteˈtzin te tkˈas te tajaw aqˈuntl? Bˈapetzin wetza, jun jweˈ kˈal ma tij ẍoqˈ aseyt weˈ nkˈas, chiˈ. Twutzx, chtej kaˈyiltaq aqˈuntl, quˈn ikyxjo tzˈibˈin toj uˈjch. Qekuy jaˈlin, exsin bˈinchinkul juntl tuˈja, nya jun jweˈ kˈal tkˈasa kˈwelix tqˈon, qalaˈ noq lajaj toj ox kˈal. Xitzin tqaniltz te juntl kˈasbˈinel. Chiˈ kyjaluˈn: ¿Yajtziˈn te, jteˈtzin te tkˈas? Atziˈn weˈ jun jweˈ kˈal milon triy weˈ nkˈas, chiˈ, te txi ttzaqˈwin. Luˈ te tuˈjil tkˈas lo, chtej kaˈyiltaq aqˈuntl. Me txˈixpinksa, oˈkx jun mutxˈ ktzajil tchjoˈn, chiˈ. Tej tbˈinte ex ok tkaˈyin tajaw aqˈuntl, bˈeˈx el tnikyˈ te qa manyor ẍtijxtaq tnabˈljo xjal, tuˈn tnabˈlin jun tiˈ, a tuˈn tkubˈ tbˈinchin.

Noqtzin tuˈntz, chi Jesúsjo, aye xjal nya nimil, manyor ẍtijqex tiˈj kyaqˈin tzaluˈn twutz txˈotxˈ tzeˈnqekuxljo nimil.

Jun tumil kxel nqˈmaˈn kyeˈy, chi Jesús. Bˈaˈn tuˈn tokiˈn qˈinimil kyuˈn, a at tzaluˈn twutz txˈotxˈ, a jun paqx k‑ikyˈil, te mojbˈil kye txqantl toj tbˈi qAjaw. Quˈn ajtzin kykyima, atitla jun qˈolbˈil kyeˈy te jun majx toj kyaˈj tuˈn Dios, noq tuˈn mojbˈil, a xi kyqˈoˈn kye txqantl ojtxe toj tbˈi.

10 Quˈn qa tukˈa tumil njapin bˈaj jun xjal toj jun tiˈ tal muchˈ, ex ikyxjo tukˈa tumil kjapin bˈajjo toj jun tiˈ, a nimxix toklin. Tuˈnpetziˈn, aku tzˈok qe qkˈuˈj tiˈj. Qalaˈ atzinl teˈ nya bˈaˈn tbˈinchbˈin toj jun tiˈ tal netzˈ, ex nya bˈaˈn kˈwel tbˈinchine toj jun tiˈ, a nimxix toklin. 11 Tuˈnpetziˈn, qa nya bˈaˈnjo xkubˈ kybˈinchiˈn tukˈa qˈinimil, a at tzaluˈn twutzjo txˈotxˈ, ¿Me altzin kye jun aku tzˈok qe tkˈuˈjtz kyiˈja, tuˈn ttzaj qˈoˈn qˈinimil kyeˈy, a nlayx bˈaj? 12 Exsin qa nya bˈaˈn kybˈinchbˈiˈn tukˈa qˈinimil, a oqxenin kyeˈy, ¿Altzin kye jun aˈla aku tzaj qˈonte kyqˈinimila?

13 Mix aˈl jun aqˈnil aku tzˈajbˈin te kabˈe tajaw aqˈuntl. Quˈn k‑elil tiˈjlin tnejil, ex k‑okil tkˈuˈjlin tkabˈ; mo k‑okilj tzˈaqle tukˈa tnejil, me bˈeˈx aku tzˈel tiˈjliˈnljo tkabˈ. Nlayx bˈant tuˈn tokin te Dios ex te pwaq.

14 Noqx i jaw xmayin kyej Parisey tiˈj Jesús, tej tok kybˈiˈn yol lo, quˈn tuˈn oˈkxtaqtza qˈuqle kykˈuˈj tiˈj kypwaq. 15 Tuˈnpetziˈn, xi tqˈmaˈn Jesús kye kyjaluˈn: Kyajnaj kyeˈ tuˈn tok kyqˈoˈn kyibˈa te tbˈanil xjal kywutzjo txqantl, me ojtzqiˈn kyeˈ kyanmin tuˈn Dios; quˈn tkyaqil, a manyor wenxix kywutzxjal, bˈeˈx n‑el iˈjlin teˈ tuˈn Dios.

T‑xnaqˈtzbˈil Jesús tiˈj toklin ojtxe kawbˈil(Y)

16 Ojtxe, a naˈmxtaq tul Juan, a Jawsil Aˈ, oˈkx yekˈinte Diosjo t‑xilin tajbˈil noq tuˈn ojtxe kawbˈil, a xqˈumlaj tuˈn Moisés ex kyuˈn yolil Tyol Dios. Me tej tul Juan, ok ten tyolajtzjo Tbˈanil Tqanil Tkawbˈil Dios, ex atzin jaˈlin tkyaqilx kyexjal n‑ok tilil kyuˈn tzeˈnx tuˈn kyokxi toj.

17 Me kxel nqˈmaˈn kyeˈy. Jun paqx aku naj te kyaˈj exsiˈn jniˈ txˈotxˈ, me mexjo kawbˈil, a xi ttziyin Dios ojtxe, nipe jun tal tẍkyin yol, a tzˈibˈinku, nlayx tziyajtzx teˈ, tuˈn mi japin bˈaje.

18 Kxel nqˈoˈn jun yekˈbˈil tiˈjjo lo: Quˈn qa at jun ichin ma kubˈ tpaˈn tibˈ tukˈa t‑xuˈjil, exsin qa ma tzˈok meje tukˈa juntl qya, ma kyˈaˈjiˈn ichin anetziˈn. Exsin qa at juntltz s‑ok meje tukˈa jun qya, a o kubˈ tpaˈn tibˈ tukˈa tchmil, ex ikyxjo, ma kyˈaˈjintl teˈ, chi Jesúsjo.

Jun yol tiˈj Lázaro ex jun qˈinin

19 Attaq jun xjal qˈinin, tbˈanilqextaqjo t‑xbˈalin nchi ok, exsin twiˈ wiˈyilqetaq. Tkyaqil qˈij tzuntaq n‑ikyˈsin nintz qˈij, ex tbˈanilxtaq waˈn nbˈaj toj tja. 20 Ex ikyxjo, attaq juntl ichin yaj, Lázaro tbˈi, a otaqx tzˈel bˈoˈlin tiˈj tukˈa txqan txˈaˈk. Twutz txˈotxˈ nkubˈe qeyetaq, ex axixtza ttzi tja qˈinin qanil mojbˈil kye xjal. 21 Tajtaq teˈ tal yaj anetziˈn, tuˈn tnoj tkˈuˈj tuˈn jniˈ tbˈuchil wabˈj, a n‑eliktaq tzˈaq tibˈaj tmeẍ qˈinin, me mi xi tqˈoˈne jun tiˈ te, ex majqexpeˈ ttxˈyan qˈinin nchi pon laqˈetaq leqˈil teˈ taˈljo txˈaˈk. 22 Ul kanin jun te qˈij, ex bˈeˈx kyim te Lázaro. Xitzin qˈiˈntz kyuˈn t‑angel Dios tzmax toj kyaˈj, jaˈ taˈyetaq Abraham. Ex ikyxjo bˈeˈx kyim te qˈinin me noq kux muquˈn teˈ toj txˈotxˈ.

23 Tzunxtaqx yajlajtz te qˈinin tojjo qˈaqˈ, jaˈ nchi pon kanine nya nimil najal. I jawtzin tiˈn twutz jawl, jax tkaˈyin tzmax toj kyaˈj, exsin iwle Abraham tuˈn, ex majx Lázaro qˈuqlek tkˈatz. 24 Bˈeˈxpetzin jaw ẍchˈintz, ex chiˈ kyjaluˈn: ¡Ay, Tata Abraham, qˈaqˈintzin teˈ tkˈuˈj wiˈja! Smaˈntzin te Lázaro nkˈatza, ex qˈmanxsin te, tuˈn tkux takˈsin twiˈ tqˈobˈ toj aˈ, exsin tuˈn tkubˈ tqˈoˈntz tibˈaj waqˈa tuˈntzintla t‑xi chewx, quˈn loqiˈn ma chin tzaj bˈant‑x tojjo qˈaqˈ lo. 25 Tzajtzin ttzaqˈwin Abrahamtz kyjaluˈn: ¡Ay nkˈwal! Naˈntzinjiy tchwinqila, tej naˈmxtaq tkyima; noqx toj tbˈanilx xteniy. Me metziˈn te Lázaro, nya toj tbˈanil s‑anqˈine teˈ. Tuˈnpetziˈn, nqˈuqbˈajtz te Lázaro tkˈuˈj tzaluˈn jaˈlin, ex atziljo te, luˈ te tzunx n‑ikyˈx yajbˈil tuˈn tzachiˈn. 26 Ex nya noq oˈkx teˈ, qalaˈ at jun tij xaq, a jun tijx t‑xe tkuˈx qxol. Tuˈnpetziˈn, mix tuˈn kyajku kyeˈ, a iteˈ tzaluˈn tuˈn kyikyˈx tzachiˈn, nlay chi ikyˈx. Ex nlay bˈant tuˈn kyikyˈtzjo a iteˈ tzachiˈn tzaluˈn.

27 Xitzin ttzaqˈwinljo qˈinintz kyjaluˈn: Ay, Tata Abraham, okx chin kubˈsil weˈ nwutz tey; chqˈonsin te Lázaro tzmax tja ntatiy, 28 quˈn iteˈx jweˈl weˈ witzˈin. Maˈtzintla yolin Lázarotz kyukˈa, tuˈntzintla mi chi tzaje tzaluˈn, tojjo najbˈil te nimx kyixkˈoj. 29 Tzajtzin ttzaqˈwinl Abraham: Nya il tiˈj tuˈn t‑xi qˈumbˈaj kye, quˈn tzˈibˈin taˈ tuˈn Moisés, ex kyuˈn kyyol yolil Tyol Dios. Tuˈnpetziˈn, bˈaˈn tuˈn t‑xi kynimiˈn yol anetziˈn. 30 Xitzin ttzaqˈwinl qˈinintz kyjaluˈn: Ay, Tata Abraham, aku txi kynimin kyetz, me tzmaxi noqit aku jaw anqˈin jun kyimnin, exsintla xiˈtz yolil kyukˈa.

31 Tzajtzin ttzaqˈwin Abrahamtz: Qa kykyˈeˈ tuˈn t‑xi kynimiˈn jniˈ tzˈibˈin taˈye tuˈn Moisés ex kyuˈn yolil Tyol Dios, mixla tuˈn jatz anqˈin jun kyimnin, nlay txi kyinimiˈn a kxel qˈmaˈn kye.

Jun techil tuˈn Jesús, tuˈn mi qox tzˈaq toj il(Z)

17  Xi tqˈmaˈn Jesús kye t‑xnaqˈtzbˈin kyjaluˈn: Kxel nqˈmaˈn kyeˈy, kukx at te iljo tzaluˈn twutz txˈotxˈ, me bˈisbˈajilxla teˈ xjal, a kchi kˈwel tzˈaqjo txqantl toj il tuˈn tpaj. Bˈaˈntla tuˈn tok tkˈloˈn jun ma tij abˈj te chebˈl triy tiˈj tqul, ex tuˈn t‑xi t‑xoˈn tibˈ toj ttxuyil aˈ tuˈn tkyim, tzeˈnku tuˈn tokx toj paˈbˈin twutz Dios tukˈa til, a tuˈn tjaw tzˈaq jun neˈẍ nimil toj il tuˈn tpaj. Kykaˈyinktzin kyibˈa, chi Jesúsjo.

Aj qa ma tzˈok tbˈinchin jun tukˈiy jun nya bˈaˈn tiˈja, ku txiˈy yolil tukˈa, tuˈn tajtz tiˈj tanmin. Me kˈwel tnajsiˈn til, a qa ma ttxˈixpe tnabˈl exsiˈn tbˈinchbˈin. Expela qa wuq maj xbˈinchin il tiˈja toj jun qˈij, me qatzin ma tzul wuq majltz qˈmalte tey kyjaluˈn: Noqx cheˈwx tkˈuˈja wiˈja kyuˈn nbˈinchbˈiˈn nya bˈaˈn tiˈja, me nlay chi kubˈ nbˈinchiˈntla chitjo, il tiˈj tuˈn kykubˈ tnajsiˈn til.

Jun techil tuˈn Jesús tiˈj tzeˈn tuˈn tchˈiye qnimbˈil

Chi chiˈ t‑xnaqˈtzbˈin te Jesús, a tAjaw Tkyaqil, kyjaluˈn: Taa, qˈontza txqantl qnimbˈila.

Chi tAjaw Tkyaqiljo kyjaluˈn, tej ttzaj ttzaqˈwin: Noqit at‑xix kyeˈ kynimbˈil, iˈchaqxpetla kyiˈn tzeˈnku jun tal twutz mistas, aku txi kyqˈmaˈn teˈ tqan txˈiˈx wech lo, kyjaluˈn: Xbˈoqinktz tibˈa tzaluˈn, exsin awankux tibˈtza tzmax toj ttxuyil aˈ, ex akula chi kubˈ nimiˈn tuˈn.

A qa at jun kyeˈ, a atit jun taqˈnil, a lu ma meltzˈaj kjol mo kyikˈlel wakx toj chqˈajlaj, ¿Ma akutzin txi tqˈmaˈn te kyjaluˈn: Kux tzˈoktza, ex kux kubˈ qey waˈl? Nlay txi tqˈmaˈn ikyjo. Ikyla aku txi tqˈmaˈn kyjaluˈn: Bˈinchim tibˈa, tuˈn tkubˈ tbˈinchiˈn nwaˈy te qale, ex tenkuy nkˈatza tuˈntzintla ttzaj tseˈnjiy jotxjo jniˈ k‑ajbˈil weˈy. Ajxitzin nbˈaj waˈntza ex nbˈaj kˈwantza, kˈaˈpen txiˈ tetza waˈl ex kˈwal. Ex nixpe chˈin chjonte aku txi tqˈoˈn teˈ aqˈnil anetziˈn, tuˈn otaq kubˈ tbˈinchin jotxjo jniˈ otaq txi tqˈmaˈn te. 10 Ex ikytzin kyejiˈy, aj tjapin bˈajjo jniˈ kxel qˈmaˈn kyeˈy tuˈn qMan Dios, iky kxel kyqˈmaˈnjiˈy kyexjal kyjaluˈn: Awoqejiˈy aqˈnil, a ntiˈ qokliˈn, quˈn tuˈn oˈkx aqˈuntljo ma bˈant quˈn, ajo saj qˈmaˈn qeˈy.

Tej tkubˈ tqˈaˈnin Jesús lajaj xjal, a yabˈqetaq tuˈn txˈaˈk, a noqx n‑el lemimin

11 Tej kyjaˈtaq t‑xiˈ Jesús toj tnam te Jerusalén, antza bˈete tojjo bˈe tkuˈx kyxol tnam te Samaria ex Galiley. 12 Atzaj teˈ tkanin toj jun kojbˈil, bˈeˈx i tzaj laqˈe lajaj ichin tkˈatz, ayeˈ yabˈqetaq tuˈn txˈaˈk, a noq n‑el lemimin. Najchaq i tzaje weˈye, 13 exsin i jaw ẍchˈintz kyjaluˈn: ¡Jesús! Ay Xnaqˈtzil, qˈaqˈintzin teˈ tkˈuˈj qiˈja.

14 Atzaj teˈ kyiwle tuˈn Jesús, iky xi qˈmaˈn kye kyjaluˈn: Kux cheˈxa, exsin kyyekˈinx kyibˈtza kye pale.

Tzuntaq nchi bˈetjo ichin anetziˈn, tej kykubˈ qˈanin. 15 Tej tnaˈnte jun, qa otaq kubˈ qˈanin, bˈeˈx aj meltzˈaj, ex jaw tnimsiˈn tbˈi qMan Dios tukˈa tqˈajqˈojil twiˈ kujxix wen. 16 Kubˈ meje, ex kupiˈn twiˈ tzmax twutz txˈotxˈ, tej t‑xi tqˈoˈn chjonte te Jesús. Teˈ aj Samariataq te ichin anetziˈn, a ikyˈin kyuˈn aj Israel. 17 Chi Jesús kyjaluˈn: ¿Ma nyatzin lajajtaq kyej ichin kybˈaj ẍi qˈanit? ¿Jatzila iteˈyiljo bˈeljajl? 18 Mix aˈl juntl te xmeltzˈaj nimsil tbˈi Dios, qalaˈ oˈkxl teˈ bˈetin xjal lo.

19 Xitzin tqˈmaˈn Jesús teˈ bˈetin xjal kyjaluˈn: Kux jaw weˈksa, ex kux txiˈy. Axjo tnimbˈila ma kubˈ qˈanintiy.

Tzeˈntzin tqˈijil aj tul Jesús juntl majl(AA)

20 Xi kyqanin Parisey te Jesús jtojtaq tuˈn tul kaniˈn Tkawbˈil qMan Dios.

Xitzin ttzaqˈwin Jesús kye kyjaluˈn: Nlay qˈanchaˈlix teˈ Tkawbˈil qMan Dios, aj tul kanin. 21 Mix aˈl jun teˈ kqˈmalte kyjaluˈn: Luˈ lo, chitjo, mo luˈ chiˈn, chitljo; quˈn ajo Tkawbˈil qMan Dios luˈ noql at toj kyanmin nimil.

22 Xitzin tqˈmaˈn Jesús kye t‑xnaqˈtzbˈin kyjaluˈn: Pon kanin jun te qˈij, jaˈ kyajiˈy tuˈn wok kykaˈyiˈn, a ayiˈn Tkˈwal Ichin, iˈchaqxpetla noq jun qˈijtz, chichkulajiˈy, me nlayx kylontiˈy. 23 Iteˈ junjun kchi qˈmalte kyjaluˈn: Lu at tzaluˈn, mo lu at tzachiˈn, qa chiˈ. Me ayetzin kyeˈ mina cheˈxa lolte, ex mina chi ok lipey kyiˈjjo kchi qˈmalte ikyjo. 24 Quˈn ajtzin wul juntl majl weˈ, a ayiˈn Tkˈwal Ichin, ikytzin wuliljiˈy tzeˈnku xloqˈlin kyaˈj, a qa ma jaw qoptzˈaj toj jun plaj t‑xe kyaˈj, ex bˈeˈx npon qoptzˈaj tojjo juntl. 25 Me nej, k‑ikyˈix nim yajbˈil wuˈn, ex tuˈn wel iˈjliˈn kyuˈnxjal, a loqe nchi najan kyojjo qˈij jaˈlin. 26 Iky kbˈajiljo tojjo qˈij, aj wul juntl majla, chi Jesúsjo, tzeˈnku ikyˈ kyojjo qˈij, tej tten Noé ojtxe. 27 Mi xi kyqˈoˈn ambˈil te Dios, qalaˈ nchi waˈntaq kyexjal aj ilqe; nchi kˈwantaq; nchi jaw mejetaq, ex nxi kyqˈoˈntaq kyal toj mejebˈlin, tzmaxi tej tokx Noé toj ma tij bark tuˈn kyklet. Ayetzin kyej txqantl xjal jotx i kyim tuˈn qˈaqabˈil. 28 Ex ikyx bˈajjo tej tnajan Lot: Noq oˈkxtaqtza otaq tzˈok bˈaje kyexjal kywutz tiˈj kywa, tiˈj kykˈwaˈ; noq oˈkxtaq kyajjo tuˈn kyloqˈin ex tuˈn kykˈayin; tuˈn kyawan ex tuˈn kybˈinchin kyja. 29 Me atzaj teˈ tetz Lot toj tnam te Sodoma, bˈeˈx tzaj chitj qˈaqˈ toj kyaˈj tukˈa nimx tkˈokˈjil tzˈeˈnaq, ex bˈeˈx i bˈaj kyim kykyaqilx. 30 Ex ikyxsin te kbˈajiljo, aj wul juntl majla, a ayiˈn Tkˈwal Ichin, chi Jesúsjo.

31 Tojjo qˈij anetziˈn, a qa at jun xjal tokxtaq twiˈja, nlay bˈant tuˈn tkuˈtz tuja qˈil teˈ jniˈ at te. Exsin qa attaq juntl, a tzunxtaq n‑aqˈnin toj ttxˈotxˈ, ex nlay bˈant tuˈn tajtz meltzˈaj tja. 32 Kynaˈntzinjiˈy jniˈ ikyˈ tiˈj t‑xuˈjil Lot. 33 Quˈn ankye te taj noq tuˈn ttzalaj toj tchwinqil tzaluˈn twutz txˈotxˈ, ok knajil teˈ te jun majx. Ex ankye te mi s‑ok tilil tuˈn tiˈjjo tkyaqil te twutz txˈotxˈ noq tuˈn npaja, ok knetil teˈ tchwinqil te jun majx.

34 Twutzxix kxel nqˈmaˈn kyeˈy, chi Jesúsjo, qa tojtaq qnikyˈin ẍin uliˈy, exla qa kabˈetaq xjal junx kuẍle tibˈaj jun watbˈil, junchˈin teˈ kxel qˈiˈn; atzin teˈ juntl, axsa kyjele qˈoˈne teˈ.

35 Exla qa kabˈe qya junx nchi cheˈn, junchˈin teˈ kxel qˈiˈn; atzin teˈ juntl, axsa kyjele qˈoˈne teˈ. 36 Exla qa kabˈe ichin junx nchi aqˈnin toj kyaqˈnin; junchˈin teˈ kxel qˈiˈn; atzin teˈ juntl, axsa kyjele qˈoˈne teˈ.

37 Xitzin qanintz te Jesús kyjaluˈn: Taa, ¿Jaˈtzila kbˈajile ikyjo?

Ikytzin xi ttzaqˈwin Jesúsjo kyjaluˈn: Ok k‑elil kynikyˈa te jaˈ kbˈajile, ikyxjo tzeˈnqeku kˈutz n‑el kynikyˈ te jaˈ taˈ jun kyimnin.

Jun techil tuˈn Jesús tuˈn kukx tuˈn qnaˈn Dios

18  Kubˈ tyolin Jesús jun techil lo kywutz t‑xnaqˈtzbˈin, tuˈntzintla tel kynikyˈ teˈ, qa il tiˈj tuˈn kukx tuˈn kynaˈn Diosjo junjun qˈij, ex nya tuˈn kykubˈ numj. Chiˈ kyjaluˈn: Toj jun tnam attaq jun kawil, a mina ntzajx tchewil Dios tiˈj, ex ntiˈxtaq chˈin kyiwle jniˈ xjal te. Ex tojxjo tnam anetziˈn, attaql jun tal mebˈe qya, a otaq kyim tchmil, a attaq tqˈoj tukˈa juntl xjal. Tuˈntziˈn, xiˈ tukˈa aj kawil, tuˈntla tkubˈ qˈoˈn jun tumil kyxol, a toj tumilxix. Ilaˈxitaq qˈij otaq tzikyˈ, ex mix jaˈxitaq n‑oke bˈiˈnnaj tal mebˈe qya. Me chebˈe kubˈ mutxe tej kawil bˈisilte kyjaluˈn: Exla qa mina ntzaj weˈ tchewil Dios wiˈj, exla qa ntiˈx chˈin kyiwle jniˈ xjal weˈy, me kˈwel nbˈiˈnjiˈy maˈ mebˈe qya lo, quˈn tuˈn noqx ma tzˈok ten labˈtil wiˈja tuˈn tkubˈ nnikˈuˈnjiˈy kyten. Ok kchin kolila tiˈj, tuˈntzintla mina tzul juntl majltz tzaluˈn bˈajsilte nkˈuˈja.

Atzin te qAjaw ikyl teˈ tqˈma kyjaluˈn: Ikytzin tqˈmaˈ aj kawil nya wen. A qa ikyjo ntqˈmaˈn, ¿Ma nyapetzila aku kolin te Diostz kyiˈjjo jniˈ, a o chi jaw tskˈoˈn, a qa ma chi kubˈsin kywutz qˈijl ex qnikyˈin? ¿Okpetzila kxel qˈmaˈn kye, tuˈn kykubˈ ten ayolte nim tqan, tzeˈnkuˈ tenaj tal mebˈe qya? Mina, quˈn ok kxel nqˈmaˈn kyeˈy, chi Jesúsjo, a qa liweyxix kchi elil kloˈn kyej xjal, a skˈoˈnqe. Me aj wul juntl majla, a ayiˈn Tkˈwal Ichin, ¿Akupela chi jyet‑xjal wuˈn tzaluˈn twutz txˈotxˈ, a at kynimbˈil tzeˈnku tnimbˈiljo tal mebˈe qya?

Jun techil tuˈn Jesús tuˈn mi jaw qnimsin qibˈ

Ex kubˈ tyolinl Jesúsjo juntl techil lo kyiˈj junjuntl xjal, a tzuntaq n‑ok kyqˈoˈn kyibˈ te tbˈanilx, me tzuntaq nchi el kyikyˈiˈn jniˈ txqantl. Chiˈ kyjaluˈn: 10 Kabˈe ichin i xiˈ naˈl Dios tojjo tnejil ja te nabˈl Dios: Pariseytaq teˈ jun; ante juntl peyil pwaqtaq teˈ te tnam Rom. 11 Atzin te Parisey waˈltaq teˈ, tej tok ten naˈl Dios noq te nimsbˈil tibˈ, ex chiˈ kyjaluˈn: Ay Taa, ok kxel nqˈoˈn chjonte tey, quˈn tuˈn mikyxiqin wejiˈy tzeˈnqeku txqantl xjal, a maˈ ileqˈqe, nya ma wen xjalqe, maˈ aj kyˈaˈjilqe. Ex nya ikyqin wejiˈy tzeˈnkuˈ maˈ peyil pwaq lo tok ntxlaja. 12 Kabˈe maj nkubˈ npaˈn weˈ wayˈaj toj junjun seman, tuˈn naˈn Diosa, ex nxi nqˈoˈn tey ajo tlajajin tiˈj tkyaqiljo jniˈ nkanebˈa. 13 Me atzin tej peyil pwaq najchaq chˈintl tzaje weˈye teˈ, ex mixpe jaw kaˈyin chˈin twutz kyaˈj, qalaˈ noq ok ten qˈajtzil ttzi tkˈuˈj te bˈisbˈajil, exsin iky tqˈmaˈ kyjaluˈn: Ay Taa, qˈaqˈintzin teˈ tkˈuˈj wiˈja, a ayiˈn aj ilqiˈn, chiˈ. 14 Kxel nqˈmaˈn kyeˈy, chi Jesúsjo, qa tej taj meltzˈajjo peyil pwaq tja, otaq kubˈ najsit til tuˈn Dios. Me metzil tej Parisey mix kubˈ najsin teˈ til; quˈn qa at jun xjal njaw tnimsin tibˈ, ok kˈwel mutxsin teˈ. Me atzil teˈ, a kˈwel tmutxsin tibˈ, ok kjawil nimsin teˈ.

Tej kykubˈ tkyˈiwlin Jesúsjo tal kˈwal(AB)

15 Ex bˈaj xi kyiˈn xjaljo junjun tal kˈwal tkˈatz Jesús, tuˈn tkubˈ tqˈoˈn tqˈobˈ kyibˈaj, tuˈn kykubˈ tkyˈiwlin. Me ayetzin t‑xnaqˈtzbˈin bˈeˈx i ok ten yisol kyeˈ nchi bˈaj kanintaq. 16 I tzajtzin ttxkoˈn Jesús t‑xnaqtzbˈin, exsin xi tqˈmaˈn kye kyjaluˈn: Kytzaqpinqetzjiˈy tal kˈwal, tuˈn kybˈaj tzaj laqˈe nkˈatza. Mi chi kubˈ kymeqoˈn, quˈn kykyaqiljo kˈwel kymutxsin kyibˈ tzeˈnqe tal kˈwal lo, ayepen kye kchi okixjo toj Tkawbˈil Dios. 17 Twutzxix kxel nqˈmaˈn kyeˈy; qa ntiˈ tqˈuqbˈil kykˈuˈja wiˈja tzeˈnku jun kˈwal, nlay bˈant tkawin Dios toj kychwinqila.

Tej tyolin Jesús tukˈa jun kawil qˈinin wen(AC)

18 Jun maj, jun kawil xi tqanin te Jesús kyjaluˈn: Ay, xnaqˈtzil wenxix, ¿Tiˈn kˈwel nbˈinchiˈn, tuˈn nkanbˈintejiˈy chwinqil te jun majx?

19 Xi ttzaqˈwin Jesús: ¿Tiquˈn ntzaj tqˈmaˈn weˈy qa wenqiˈn? Ntiˈx jun te xjal wen tzaluˈn twutz txˈotxˈ, qalaˈ oˈkx te Dios. 20 Me qa taja tuˈn tten jun tchwinqila te jun majx, niminqekutzinjiy ojtxe kawbˈil: Mina kyˈaˈjiˈn, mi bˈiyiˈn, mi tzˈelqˈiˈn, mi nikyˈin yola kyiˈj txqantl, niminkutzin ttatiy ex tnaniy.

21 Iky xi ttzaqˈwin ichin kyjaluˈn: Tkyaqiljo lo bˈeˈx japin bˈaj teˈ wuˈn, atxixj tej ẍin ntzaja toj nqˈayila.

22 Tej tbˈinte Jesúsjo yol lo, xitzin ttzaqˈwin kyjaluˈn: Me atx juntl tiˈ, a naˈmx tbˈant tuˈn: Kˈayinxjiy jotxjo jniˈ at tey, exsin oyinxjiy tpwaqtza kye jniˈ yaj. Qa ma bˈantjo luˈn tuˈn, okpetzin ktenbˈil tqˈinimiltza toj kyaˈj. Exsin ku tzajtza lipeka wiˈja.

23 Bˈeˈx bˈisinx tej ichin, tej kyok tbˈiˈn yol lo, quˈn tuˈn manyor qˈininxtaq. 24 Me bˈeˈx el tnikyˈ Jesús te, qa otaq jaw bˈisin. Tuˈnpetziˈn iky xi qˈmaˈn kyjaluˈn: Kujx tetz, tuˈn tokx jun qˈinin toj Tkawbˈil Dios. 25 Kxel nqˈmaˈn juntl majl kyeˈy: Akula jun paqx tuˈn tex jun chej toj toyajil jun bˈaq te slepbˈil bˈuˈẍ, tzeˈnku jun qˈinin tuˈn tokx toj Tkawbˈil Dios.

26 Me atzaj teˈ kybˈinte xjaljo yol lo, bˈeˈx xi kyqanin te Jesús kyjaluˈn: Qa nlay chi okx qˈinin toj kyaˈj, ¿Yajtzila qetza? ¿Altzila kye k‑okixtz?

27 Xi ttzaqˈwin Jesús kyjaluˈn: Nlay bˈant tuˈn kyklet‑xjal kyuˈnx kyibˈx. Me mete Dios kbˈantil teˈ tuˈn tkyaqil.

28 Chi Pegr kyjaluˈn: Ay Taa, ma kyij qtzaqpinqejiˈy tkyaqiljo jniˈ attaq qeˈy, ex loqoˈy lipcheqok tiˈja.

29 Xitzin ttzaqˈwin Jesús kyjaluˈn: Twutzxix kxel nqˈmaˈn kyeˈy, a qa at jun xjal ma kyij ttzaqpiˈn tja, exqe ttata, ex t‑xuˈjil, exqe titzˈin, exqe ttziky, exqe tkˈwal, noq tuˈn tpaj Tkawbˈil qMan Dios, 30 ajo xjal anetziˈn, nimx teˈ ktzajil qˈoˈn te te t‑xel tzaluˈn twutz txˈotxˈ, exsin ktzajil qˈoˈn tchwinqil te jun majx toj kyaˈj.

Tej tyolin Jesús te tox majin tiˈj tkyimlin(AD)

31 I tzaj ttxkoˈn Jesús oˈkqexjo kabˈlajaj t‑xnaqˈtzbˈin, exsin xi tqˈmaˈn kye kyjaluˈn: Kyjaˈ qxiˈ jaˈlin tzmax Jerusalén. Antza japine bˈajjo jotxjo jniˈ xbˈaj kytzˈibˈin yolil Tyol Dios wiˈja, a ayiˈn Tkˈwal Ichin. 32 Antza ok kchin xela qˈoniˈy toj kyqˈobˈ nya Judiy; ok kchi jawil xmayin wiˈja, ok kchin okil yisoˈn kyuˈn, exsin ok k‑okix tzubˈin toj nwutza kyuˈn. 33 Ok kchin bˈajil laqtzˈiˈn kyuˈn, exsin kchin kˈwel bˈyoˈntza. Me ok kchin jawitz anqˈiˈn juntl majla toj toxin qˈij.

34 Ayetziˈn t‑xnaqˈtzbˈin ntiˈx chˈin el kynikyˈ tiˈjjo otaq bˈaj qˈmaˈn kye, quˈn tuˈn ntiˈxtaq chˈin ojtzqiˈn kyuˈn tiˈtaqjo nyolajtz. Tuˈnpetziˈn, minataq n‑el kynikyˈ te.

Tej tkubˈ tqˈanin Jesús jun moẍ toj tnam Jericó(AE)

35 Atzaj teˈ chˈixtaq tkanin Jesús toj tnam Jericó, attaq jun moẍ qˈuqle ttxlaj bˈe, ex tzuntaq nqanin tmobˈitz. 36 Atzaj teˈ tok tbˈiˈn, qa attaq nimxku xjal n‑ikyˈik antza, xitzin tqanintz tiˈtaqjo nbˈaj. 37 Xitzin qˈmaˈn te, qa ataq Jesús, a te aj Nazaret, tuˈn tikyˈ antza.

38 Jawtzin ẍchˈiˈntz kyjaluˈn: ¡Ay Jesús, tkˈwal qtzan nmaq kawil David; qˈaqˈintzin tkˈuˈja wiˈja!

39 Ayetzin kyej xjal, a nejninqetaq twutz Jesús, bˈeˈx i ok ten miyolte, tuˈntzintla mina tzˈok tenil ẍchˈil. Me noqx kyja jawe ẍchˈin tej moẍ kujxix wen: Ay Jesús, tkˈwal qtzan nmaq kawil David, qˈaqˈintz tkˈuˈja wiˈja.

40 Bˈeˈx kubˈ weˈ Jesús, exsin xi tqˈmaˈn, tuˈn ttzaj qˈinj moẍ jaˈ taˈyetaq. Tejtzin tpon qˈiˈn moẍ nqayin tkˈatz, xitzin tqanin te kyjaluˈn: 41 ¿Titzin taja tuˈn tok nbˈinchiˈn tiˈja? chi Jesús.

Xi ttzaqˈwin moẍ kyjaluˈn: Ay Tata, waj weˈ tuˈn kykaˈyiˈn nwutzach.

42 Xi ttzaqˈwin Jesús kyjaluˈn: ¡Ma chi jqet te twutz jaˈlin! Axjo tnimbˈila ma kubˈ qˈanintiy.

43 Texjo paq anetziˈn, bˈeˈx i jqet tej moẍ twutz, ex bˈeˈxsin ok lipe tiˈj Jesús, ex jaw tnimsin tbˈi qMan Dios. Ex jotqexjo xjal, a i lon teˈ lo; majqex kyeˈ i jaw nimsinte tbˈi qMan Dios.

Tej ttxˈixpit tchwinqil Zakey tuˈn Jesús

19  Tej tokx Jesús toj tnam Jericó, bˈeˈxkux ok ten bˈetejil toj tnam. Tojjo tnam anetziˈn, antza najletaq jun ichin aj Judiy, qˈinin wen, Zakey tbˈi, nejineltaq kyxoljo jniˈ peyil pwaq, a tuˈn tajbˈin kye aj kawil toj tnam Rom. Tajtaq tej ichin anetziˈn tuˈn tlonte Jesús, me mixtaq jaˈ nbˈante, quˈn tuˈn tal muchˈtaq tweˈ, exsin nimxtaq texjal lipche tiˈj Jesús. Tuˈnpetziˈn, bˈeˈx el rinin, tuˈntzintla tnej chˈintl, ex bˈeˈx jax toj twiˈ jun wiq tze, sicómoro tbˈi, tuˈntzintla tiwle Jesús tuˈn, quˈn antza tuˈn tikyˈetaq. Atzaj teˈ tikyˈ Jesús antza, bˈeˈx jaw kaˈyin jawl, jaˈ tokxitaq Zakey, ex xi tqˈmaˈn kyjaluˈn: Kux tkuˈtza Zakey, quˈn il tiˈj tuˈn nkyija toj tjay jaˈlin.

Jun paqx kuˈtz te Zakey, ex bˈeˈx xi tkˈmoˈn Jesús tukˈa tkyaqil tanmin. Tej kylonte xjaljo lo, bˈeˈx i ok ten yolbˈil tiˈj Jesús. Chi chiˈ kyjaluˈn: ¿Titzila quˈn ma tzˈokx Jesús qanil twatbˈil, tuˈn tkyij toj tja jun xjal aj il?

Me ante Zakey, tej nchi waˈntaq, bˈeˈx jaw weˈks teˈ, exsin xi tqˈmaˈn te tAjaw Tkyaqil kyjaluˈn: Kaˈyintziˈn, wAjaw, nikyˈjiˈn nqˈinimila ok kxel nqˈoˈn kye yaj, exsin qa at jun wetza tiˈ o tzˈel welqˈin te jun aˈla, kyaje maj ok k‑ajil nmeltzˈinlta t‑xel.

Chi Jesúsjo kyjaluˈn: Mapetzin tzul kolbˈiltz tojjo ja lo jaˈlinxix, quˈn noq tuˈn tnimbˈil wiˈja nyekˈine qa twutzxix tyajil Abraham tejo ichin lo. 10 Quˈn ma chin ul weˈ, a ayiˈn Tkˈwal Ichin, jyol kyeˈ ex klol kyeˈ, a ayeˈ otaq chi naj toj il.

Jun techil tuˈn Jesús tuˈn tok tilil quˈn toj qchwinqil(AF)

11 Tzuntaq nchi bˈin kyexjal tiˈj Tyol Jesús. Tej chˈixtaq tpon kanin Jesús Jerusalén, kubˈ tyolinljo jun techil lo, quˈn tzuntaq nchi ximinxjal qa chˈixtaq tul kaniˈn Tkawbˈil qMan Dios twutz txˈotxˈ, ex bˈiˈntaq kyuˈn qa iltaq tiˈj tuˈn tkawin Kolil te jun majx toj tnam Jerusalén.

12 Tuˈnpetziˈn, xi tqˈmaˈn Jesús kyjaluˈn: At jun nmaq xjal xiˈ toj junxil tnam najchaq, tuˈntzintla tok qˈoˈn toklin te nmaq kawil, me iltaq tiˈj tuˈn tmeltzˈaj.

13 I tzaj ttxkoˈnj nmaq xjal anetziˈn, lajaj taqˈnil tej naˈmxtaq t‑xiˈ, exsin nimx tpwaqtz xi tqˈoˈn teyile junjun, ex xi tqˈmaˈn kye kyjaluˈn: Kyqˈonku chˈin kyeˈ tal kykˈaẍjil tukˈa pwaq lo, aˈkxitla n‑alin aj wula. 14 Me ikyˈintaq twutzjo xjal lo, kyuˈnxjo t‑xjalil. Tuˈnpetziˈn, bˈeˈx i xi smaˈn jun jteˈbˈin xjal qˈmalte tiˈjbˈinxe. Ikytaq kyyoljo kyjaluˈn: Qkyˈeˈ qeˈ tuˈn tokjo ichin lo te kawil qibˈaja.

15 Me bˈeˈx tzaj qˈoˈnx tetz toklin te nmaq kawil, ex bˈeˈx ajtz tuˈn tul kanin toj ttanim. Atzaj teˈ tul, bˈeˈx i tzaj ttxkoˈn ayej aqˈnil, a jaˈ otaq txi tqˈoˈne pwaq, tuˈntzintla tbˈinte jteˈn otaq tkanbˈe junjun. 16 Uljo tnejil aqˈnil, ex xi tqˈmaˈn kyjaluˈn: Ay Taa, atzin te tpwaq lajaj maj ma tzˈalin te. 17 Kutzin chtej nmaq kawil te aqˈnil. Jun tbˈanil aqˈnil te, quˈn tuˈn toj tumil ma tzˈaqˈniniy tojjo chˈin taqˈin xi nqˈoˈn. Tuˈnpetziˈn, ok k‑okil nqˈoˈn tokliˈn te kawil kyibˈaj lajaj tnam. 18 Tej tul kanin juntl, iky xi tqˈmaˈn kyjaluˈn: Taa, atzin te tpwaq jweˈ maj ma tzˈalin teˈ. 19 Ex ikyx teˈ xi qˈmaˈnte: Ok k‑okil te te kawil kyibˈaj jweˈ tnam, chiˈ.

20 Me atzin teˈ juntl iky te tqˈma kyjaluˈn: Taa, luˈ te tal pwaq lo. Chebˈex xkubˈ nkˈuˈn toj jun tal suˈtj; 21 quˈn tuˈn bˈeˈx saj nxobˈila tey, quˈn kuj xjal te. Njaw tiˈnjiy, a nyay nkubˈ qˈonte, ex njaw tchmonjiy twutz awal, a nyay nkux awante. 22 Atzin tej nmaq kawil xi tqˈmaˈn kyjaluˈn: Ay jun aqˈnil nya wen. Ayexjo tyola kchi okil wuˈn te kawiltiy. Qa bˈiˈntaq tetza tuˈn, qa kuj xjalqin weˈ, ex qa njaw winjiˈy a nyaqiˈn ẍin kubˈ qˈonte, ex qa njaw nchmoˈnjiˈy, a nyaqiˈn ẍin kux awante, 23 ¿Tiˈtzin quˈntz mina xi tiˈn we npwaq tojjo nmaq ja te kˈuˈbˈl pwaq, exsintla saj tmeltzˈintza weˈy tukˈaxjo jniˈ manbˈilte, tej ẍin meltzˈaja njaˈy?

24 Xitzin tqˈmaˈnltz kyeˈ xjal, a iteˈtaq antza kyjaluˈn: Kyimiljiˈy pwaq te, exsin kyqˈonxsa te aqˈnil, a lajaj maj s‑aliˈn npwaqa tuˈn. 25 Ayetzin kyej xjal xi kyqˈmaˈn kyjaluˈn: Taa, me lajaj maj teˈ pwaq at tukˈa. 26 Chi kawiljo kyjaluˈn: Ok kxel nqˈmaˈn kyeˈy, alkyeˈ xjal, a at nim at te, ok kxeˈl txqantl te te; atzin teˈ xjal, a nya nim at te, majxpe k‑elil qˈiyitjo chˈin netzˈ at te.

27 Ex ikyqexjo wajqˈoja, a kykyˈeˈtaq tuˈn woka te nmaq kawil, kux chi tzaj kyiˈn tzaluˈn, ex kybˈyonqekuy nwutzxa.

Tej tkanin Jesús toj Jerusalén(AG)

28 Tej tbˈaj tqˈmaˈn Jesús tkyaqiljo lo, kubˈ nej kywutz t‑xnaqˈtzbˈin, tuˈn kykanin toj tnam te Jerusalén. 29 Atzaj teˈ kykanin nqayin kykˈatz tnam te Betfagé ex Betania, nqayin t‑xe wutz, a Olivos tbˈi; i xitzin tchqˈoˈntz kabˈe t‑xnaqˈtzbˈin. 30 Chiˈ kyjaluˈn kye: Kux cheˈxa tojjo tal kojbˈil jlajxi. Antza ok knetile jun tal bur kyuˈn, kˈloˈn, me mix jun xjal o chejinxi tibˈaj. Kypjumila, exsin kyintza tzaluˈn. 31 Qa at jun aˈla saj qaninte kyeˈy: ¿Tiquˈnil n‑el kypjuˈn? qa chiˈ. At k‑okile te qAjaw, chichkujiˈy.

32 I xiˈtzin kyej t‑xnaqˈtzbˈin antza, exsin el knetj tal bur kyuˈn, tzeˈnkuxjo otaq txi qˈmaˈn kye tuˈn Jesús. 33 Tzuntaq nchi pjun tiˈjjo tal bur, tej ttzaj qanin kye kyuˈn tajaw: ¿Tiquˈn n‑el kypjuˈnjiˈy tal bur?

34 Xitzin kytzaqˈwintz kyjaluˈn: Quˈn tuˈn at k‑okile te qAjaw, chi chiˈ.

35 Tzajtzin kyiˈntzjo tal bur, jaˈtaqjo taˈye Jesús. Jax kyqˈoˈn jniˈ kytxoˈw tibˈaj, exsin jax qe Jesústz tibˈaj. 36 Tej t‑xi xkye tbˈe Jesús, bˈeˈx i ok ten kyexjal likyˈilte jniˈ kytxoˈw tojile tbˈe. 37 Tej chˈixtaq kypon kanin tuˈn kyxi pichˈkaj t‑xe Wutz Olivos, jotqexjo jniˈ xjal, a lipcheqetaq tiˈj, ox chi ẍchˈinx tuˈn kytzaljbˈil, ex i nimsin tbˈi qMan Dios, tuˈn otaq kylon teˈ jotxjo jniˈ tbˈinchbˈin Jesús, a noqx nchi jaw kaˈylajxjal tuˈn. 38 Iky kyqˈmaˈ kyjaluˈn:

¡Kyˈiwlinxitjo a Nmaq Kawil,
a luˈ ma tzul tiˈj tbˈi tAjaw Tkyaqil!
Noqit jun nukˈbˈil toj kyaˈj,
ex nimxitjo toklin tbˈiy toj tnajbˈila.

39 Ayeqetziˈn junjun Parisey, a iteˈtaq kyxolxjal, xi kyqˈmaˈn te Jesús kyjaluˈn: Ay Xnaqˈtzil, miyonqexjiy xjal, a noq nchi ẍchˈin tiˈja. 40 Me atzin te Jesús iky xi ttzaqˈwiˈn kyjaluˈn: Kxel nqˈmaˈn kyeˈy, a qa mina ẍi jaw ẍchˈin xjal lo, ayela kye abˈj ok chi jawil ẍchˈin.

41 Tej chˈixtaq tkanin Jesús toj tnam Jerusalén, atzaj teˈ tiwlej tnam tuˈn, bˈeˈx jaw oqˈ tiˈj, 42 ex chiˈ kyjaluˈn: Ayiˈy xjal tojjo tnam chiˈ, noqit aku tzˈel kyeˈ kynikyˈ tiˈj tojjo qˈij jaˈlin, alkye tuˈn tul qˈinte tnukˈbˈil Dios kyxolaliy; nlayla bˈant ikyjo, quˈn ewin taˈye, ex nlay tzˈel kynikyˈa te. 43 Tzulx jun te tqˈijil, a nim bˈisbˈajil. Ayejo jniˈ kyajqˈoja ok kjawil kybˈinchin kybˈe tiˈjile kytanima; ok k‑okil kytxolbˈin kyibˈ kyiˈjiliy, exsin ok kchi okil lipin kyiˈja toj tkyaqil kytxlaja. 44 Ex kchi kˈwel yuchˈiˈn kytanima kyuˈn te jun majx. Ex kchi kˈwel bˈyoˈn jniˈ kyxjalila iteˈ toj; ntiˈx jun abˈj kyjel tibˈaj juntl; quˈn tuˈn mina s‑el kynikyˈa teˈ tqˈijil Dios, tej nteˈn kyxola.

Tej kyex tlajoˈn Jesús jniˈ kˈayil toj tnejil ja te naˈbˈl Dios(AH)

45 Tbˈajlinxitziˈn ikyjo, okx Jesús tojjo tnejil ja te nabˈl Dios, exsin ok ten lajol kyeˈ jniˈ xjal, a tzuntaq nchi kˈayin. 46 Chiˈ kyjaluˈn: Tzˈibˈinl teˈ toj Tuˈjil Tyol Dios:

Atzin njaˈy k‑okil te ja te naˈbˈl Dios,
me ayetzin kyeˈ ma tzˈok kyqˈoˈn te kyja ileqˈch.

47 Kykyaqil qˈij o xnaqˈtzin te Jesús tojjo tnejil ja te nabˈl Dios. Me ayetzin kyej jniˈ kynejil pale, jniˈqetaqjo xnaqˈtzil tiˈj ojtxe kawbˈil exqetziˈn jniˈ nejinel toj tnam, tzuntaq nchi jyon kyeˈ tumil tzeˈntaq tuˈn tkubˈe kybˈyoˈn. 48 Me mix jyete tumil kyuˈn tzeˈn tuˈn tkubˈe bˈyete, quˈn tuˈn kykyaqilx xjal tzunxixtaq nchi bˈin tiˈjjo ntqˈmaˈntaq Jesús.

Jun kyxjel Parisey tiˈj toklin Jesús(AI)

20  Jun maj, tej tzuntaq nxnaqˈtzin Jesús kyexjal toj tnejil ja te naˈbˈl Dios, ex tzuntaq nxi tchikyˈbˈiˈn Tbˈanil Tqanil kolbˈil; i pon kanin kynejil pale exqetziˈn xnaqˈtzil tiˈj ojtxe kawbˈil, junx kyukˈa jniˈ nejinel kyxolxjal, ex xi kyqˈmaˈn te Jesús kyjaluˈn: ¿Tiˈn tokiy tuˈn ntbˈinchinjiy jniˈ lo, a nkubˈ tbˈinchiˈn? ¿Ex ankye saj qˈoˈnte tokliˈnch?

Xitzin ttzaqˈwin Jesús kyjaluˈn: Ex ikyx wejiˈy, kxel nqanin jun nxjelbˈitza kyeˈy. ¡Kytzaqˈwintza! ¿Ankye tzaj chqˈoˈnte qtzan Juan tuˈn kykuˈxxjal tuˈn toj aˈ te jawsbˈil aˈ? ¿Apela Dios, mo noq ayexjal?

Tej kybˈinte ikyjo, bˈeˈxsin ok tentz chˈotjil kyxolx. Chi chiˈ kyjaluˈn: Qa ma txi qqˈmaˈn, qa Dios saj chqˈonte ¿Tiˈtzin quˈntz mina xi kynimiˈn? chilaˈ. Ex nlay txi qqˈmaˈn qa noq aye xjal ẍi tzaj chqˈonte qtzan Juan, quˈn qa ma txi qqˈmaˈn ikyjo, bˈeˈx aku qo kubˈ kybˈyoˈnxjal tukˈa abˈj, quˈn tuˈn kykyaqiljo maˈ xjal lo i xi niminte qa ate Juan jun yolil Tyol Dios.

Tuˈnpetziˈn, tzaj kytzaqˈwin kyjaluˈn: Nya bˈiˈn qe quˈn.

Xitzin tqˈmaˈnl Jesústz: Exsin ikyx wejiˈy, nlay txi nqˈmaˈn weˈ, alkye saj qˈoˈnte wokliˈn tuˈn tkubˈ nbˈinchiˈn tkyaqiljo lo.

Jun techil tuˈn Jesús kyiˈjjo manil txˈotxˈ(AJ)

Tbˈajlinxitziˈn ikyjo, ok ten Jesús yolil teˈ jun techil lo kyexjal: At jun xjalch, kux tawaˈn txqan tqan uv toj ttxˈotxˈ, exsin bˈeˈx xi tqˈoˈn ttxˈotxˈ te kymajin xjal, exsin xiˈtz toj jun tbˈe najchaq wen. 10 Atzaj teˈ tpon tqˈijil tuˈn tok chmet twutz awal, tzaj tchqˈoˈn jun taqˈnil qanil teˈ manbˈil txˈotxˈ kye manil. Me ayetzin kyej manil txˈotxˈ noq ok ten kyˈixsbˈilte tal taqˈnil, ex ntiˈ chˈin xi qˈoˈn te, tej taj meltzˈaj. 11 Tuˈn ikyjo, bˈeˈx tzaj tchqˈoˈn tej tajaw txˈotxˈ juntl taqˈnil, me ikyx bˈajjo tiˈj; noqx techx bˈaj yisoˈn, bˈaj bˈyoˈn, ex ntiˈ chˈin xi qˈoˈn te, tej taj meltzˈaj. 12 Tzaj chqˈoˈn juntl, me ikyx ikyˈjo tiˈj, noqx techx bˈaj kybˈyoˈn, ex bˈeˈx aj kylajoˈn.

13 ¿Titzila kˈwel nbˈinchintza? chtej tajaw txˈotxˈ: Bˈaˈn qa ok kxel nsmaˈn wejiˈy nkˈwala, a kˈuˈjlinxix wuˈn; nyapela aku kubˈ nimin teˈ.

14 Me atzaj teˈ t‑xi kykaˈyin manil txˈotxˈ, teˈ ttzaj kˈwalbˈaj, bˈaj kubˈ kyyolin manil kyxolx: Ate luˈn kyjel te tajaw txˈotxˈ. Qoˈqe, ex qbˈyonku, tuˈn qkyij te tajaw. 15 Ikytziˈn, tzaj kytzyuˈn, ex kyiˈn tzma ttxaˈn txˈotxˈ, ex kubˈ kybˈyoˈn.

¿Tzeˈntzin chˈin kyeˈ toj kywutz? ¿Tiˈtzila kbˈajil teˈ tajaw txˈotxˈ kyiˈjjo manil anetziˈn? 16 Ok kxeˈl kykˈatzjo manil txˈotxˈ, ex ok kchi kˈwel tbˈyoˈn, ex ok kxel tqˈoˈn ttxˈotxˈ kye junxil, chi Jesúsjo.

Tej kybˈinte Pariseyjo lo, jun paqx ma tzˈel kynikyˈ te, ex kyqˈma kyjaluˈn: ¡Nlaynajpetzila bˈaj te ikyjo!

17 Atzin te Jesús, bˈeˈx xi kyim toj kywutz, ex xi tqˈmaˈn kyjaluˈn: Qa nlay, ¿Tzeˈntzin tzˈelpineˈ a ntqˈmaˈn toj Tuˈjil Tyol Dios? Chiˈ kyjaluˈn:
    A abˈj, a xi kyxoˈn bˈinchil ja,
a nyakuj ntiˈtaq tajbˈin;
    me axixpente abˈjjo ma tzˈokin te tqˈuqil tẍkyin ja,
a nimxix toklin. 18 Ex atzin abˈj jun techil wiˈja. Ankye teˈ kˈwel t‑xoˈn tibˈ tibˈajjo abˈj, tuˈn tyuchˈj tuˈn; axte kˈwel tyuchˈin tibˈ tibˈaj. Ex qa a abˈj xkubˈ tzˈaq tibˈaj jun aˈla te kawbˈil kujxix, bˈeˈx kˈwel quqix te jun majx.

19 Ayetzin kyej kynejil pale exqetziˈn xnaqˈtzil tiˈj ojtxe kawbˈil, texjo paq anetziˈn kyajtaq tuˈn tok kytzyuˈn Jesús, quˈn tuˈn bˈeˈx kanin toj kynabˈl, qa kyiˈjtaq nyolineˈ techil, a kubˈ tyolin Jesús. Me bˈeˈx tzaj kyxobˈil kyexjal.