Print Page Options
Previous Prev Day Next DayNext

Bible in 90 Days

An intensive Bible reading plan that walks through the entire Bible in 90 days.
Duration: 88 days
Mam, Central (MVC)
Version
Tuˈj Matey 5-15

Tej tyolin Jesús twiˈ wutz(A)

Tej tok tkaˈyin Jesús txqan xjal otaq chmet tiˈj, bˈeˈx jax twiˈ wutz, ex kubˈ qe antza. Me awotziˈn, a t‑xnaqˈtzbˈin, bˈeˈx o xi laqˈeˈy tkˈatz, ex ok qtxolin qibˈa tiˈj. Ex ok ten Jesús xnaqˈtzil, ex tqˈma:

Kyˈiwlinqexixjo ayeˈ nkynaˈn toj kyanmin qa atx taj toj kychwinqil, quˈn at kyoklin tiˈj Tkawbˈil Dios toj kyaˈj.

Kyˈiwlinqexixjo ayeˈ nkynaˈn bˈis toj kyanmin, quˈn axte Dios ktzajil qˈuqbˈin te kykˈuˈj.

Kyˈiwlinqexixjo ayeˈ o tzˈajtz tiˈj kyanmin, quˈn kchi najal tojjo txˈotxˈ, a o tzaj ttziyin Dios kye.

Kyˈiwlinqexixjo ayeˈ kyajxix tuˈn kybˈinchin a taj qMan Dios, quˈn axte Dios ktzajil oninkye tuˈn tbˈant kyuˈn.

Kyˈiwlinqexixjo ayeˈ nqˈaqˈin kykˈuˈj kyiˈjjo txqantl, quˈn axte Dios ktzajil qˈaqˈin tkˈuˈj kyiˈj.

Kyˈiwlinqexixjo ayeˈ o txjet il toj kyanmin, quˈn ok kylaˈbˈil Dios toj kyaˈj.

Kyˈiwlinqexixjo ayeˈ tok tilil kyuˈn, tuˈn kymujbˈin texjal kyibˈ kyxolile, quˈn axte Dios k‑okil qˈonte kybˈi te kˈwalbˈaj.

10 Kyˈiwlinqexixjo ayeˈ n‑ikyˈx yajbˈil kyuˈn, noq tuˈn nkubˈ kybˈinchin a tzˈaqle, a tzeˈnku taj Dios, quˈn at kyoklin tiˈj Tkawbˈil Dios toj kyaˈj.

11 Kyˈiwlinqexix kyeˈ, qa ma chi xoˈnxjal yol kyiˈja, ex qa ma tzikyˈx yajbˈil kyuˈn, ex tkyaqil nya bˈaˈn, a kjawil bˈant kyuˈnxjal kyiˈja, noq tuˈn npaja. 12 Qa ma tzikyˈx kyuˈn, chi tzeˈjixa, ex chi tzalajxa, quˈn ktzajil tqˈoˈn Dios nim t‑xel kyeˈy toj kyaˈj, tzeˈnku xi tqˈoˈn kye yolil Tyol Dios ojtxe, tuˈn nim ikyˈx kyuˈn tzeˈnkuˈ kyeˈ jaˈlin.

Ma qo ok te atzˈin ex te spikyˈin te twutz txˈotxˈ(B)

13 Ayetzin kyeˈ ma chi oka tzeˈnku atzˈin te twutz txˈotxˈ, tuˈn mi naje toj il. Quˈn qa ma tzˈel naj tpitzˈmejil atzˈin, nlay bˈant tuˈn tel pitzˈmejix juntl majl, quˈn ntiˈxla tajbˈin, qalaˈ noq tuˈn tex xoˈyit, ex tuˈn kyjax weˈxjal tibˈaj. Tuˈntzintzjo, kykaˈyinkxix kyibˈa, tuˈn mi naje a at toj kyanmiˈn.

14 Ex ma chi oka tzeˈnku spikyˈin te twutz txˈotxˈ, tzeˈnku jun tnam tokx twiˈ wutz nlay bˈant tewit. 15 Ex nlay bˈant tuˈn tok txqet jun tzaj, exsin tuˈn tokx ewitl tjaqˈ jun kax; qalaˈ il tiˈj tuˈn tjax tibˈaj xtankoˈl, tuˈntzin tspikyˈemix tkyaqil tuja tuˈn. 16 Ikytzin kyejiˈy, kyyekˈima kynimbˈila kywutzxjal, tzeˈnku spikyˈin, tuˈntzin aj tok kykaˈyin xjaljo kybˈinchbˈiˈn tbˈanilx, ex kjawil kynimsin tbˈi qMan Dios toj kyaˈj.

T‑xnaqˈtzbˈil Jesús tiˈj ojtxe kawbˈil

17 Mi kubˈ kyximiˈn qa ma chin ula yupil teˈ tkawbˈil Moisés exqetziˈn kyxnaqˈtzbˈin yolil Tyol Dios ojtxe. Quˈn nya ma chin ula yupilte tkyaqiljo luˈn, qalaˈ tuˈn tjapin wuˈn tkyaqil t‑xilin. 18 Twutzxix kxel nqˈmaˈn kyeˈy, nlay najjo kawbˈil lo, nipela jun tal netzˈ yol tiˈj, ajxi tjapin bˈaj tkyaqil t‑xim Dios, ex ajxi tikyˈ kyaˈj ex txˈotxˈ. 19 Tuˈnpetziˈn, altzin kye jun ma tzikyˈ tibˈajjo kawbˈil, exla qa noq jun tal muˈẍ yol toj twutz, mo qa ma txi tqˈmaˈnj kye txqantl, tuˈn mi kubˈ nimite chˈin, ex tal muˈẍ k‑esbˈajila toj kyaˈj. Me anteˈ, a japin bˈaj tuˈn tkyaqilx, ex qa ma txi tqˈmaˈn kye txqantl qa il tiˈj tuˈn tjapin bˈaj tkyaqil, ex aj tkanin toj Tkawbˈil Dios toj kyaˈj, k‑okil qˈoˈn te nim toklin. 20 Tuˈnpetziˈn, kxel nqˈmaˈn kyeˈy, mi chi oka tzeˈnku kye Parisey exqetziˈn xnaqˈtzil tiˈj ojtxe kawbˈil, a oˈkx kyajjo tuˈn tjapin kyuˈn kywutzxjal, me noq tukˈa tkaˈmin kykˈuˈj nkubˈ kybˈinchine. Quˈn qa mix japin kyuˈn tukˈa tkyaqil kyanmiˈn, mi chi okxa toj Tkawbˈil Dios toj kyaˈj.

T‑xnaqˈtzbˈil Jesús tiˈjjo tyabˈ wibˈaj(C)

21 Quˈn bˈiˈn kyuˈn tiˈ qˈumj kye ojtxe qxeˈchil: Mi chi bˈiyiˈn, quˈn qa ma bˈiyin, at til twutz kawbˈil te twutz txˈotxˈ. 22 Me metzin weˈ kxel nqˈmaˈn kyeˈy, ankyeˈ noqx qˈoj kxel taqˈnin tukˈa tukˈa, at til twutz kawbˈil. Ex ankyeˈ k‑okil lipin yisol tukˈa, at til twutz tnejil kawbˈil. Ex ankyeˈ kxel tqˈmaˈn te tukˈa: Ntiˈ tnabˈl, kxeˈl toj qˈaqˈ te jun majx.

23 Tuˈnpetziˈn, qa taja tuˈn t‑xiˈy qˈol jun toyaja toj ja te naˈbˈl Dios, ex aj tpon, me qa akux s‑ul toj tkˈuˈja, qa at jun tqˈoja tukˈa jun tukˈiy, 24 mi txiˈy qˈol toyaja nej; qalaˈ nej, ku txiˈy kubˈsil twutza te tukˈiy, tuˈn tkubˈ tnajsin tila. Ex ajtzin kykyija toj wen tukˈa, kuxpin txiˈtza qˈol toyaja.

25 Ikytziˈn, qa at jun taj tuˈn t‑xiˈ patil tey twutz kawil, qˈonka tilil, tuˈn tkyija toj wen tukˈa axsa toj bˈe, tuˈntzin mi txi qˈiˈn tuˈn twutz kawil. Quˈn qa mina, kxel qˈoˈn toj kyqˈobˈ xqˈuqil, tuˈn tkux jpuˈn toj tze. 26 Twutzxix kxel nqˈmaˈn tey, nlay tzˈetza antza tzmaxiˈ aj tchjet tkyaqil tkˈasa.

T‑xnaqˈtzbˈil Jesús tiˈjjo kyˈaˈjin

27 O kybˈiˈy ajo qˈumle kye ojtxe qxeˈchil: Mi chi kyˈaˈjiˈnch. 28 Me metzin weˈ kxel nqˈmaˈn kyeˈy, ankyeˈ qa ma txi tkaˈyin jun qya, ex qa ma pon tkˈuˈj tiˈj, ma bˈinchin aj pajil tukˈa toj tanmin twutz Dios.

29 Tuˈnpetziˈn, wenitla tuˈn tjatz kyiˈn toj kyanmiˈn tkyaqiljo, a nxi qˈiˈn kyeˈy toj il. Ikytziˈn, noqit qa tuˈn tpaj kywutza aku chi kubˈ tzˈaqiy toj il, kyimitza, ex kyxomixa najchaq. Quˈn wenitla tuˈn tnaj jun tnej kyxmilila, tzeˈnku tuˈn kyxiˈ kyxmilila tkyaqil toj qˈaqˈ te jun majx, aj kykyima. 30 Ex qa noq tuˈn kyman qˈobˈa, aku chi kubˈ tzˈaqiy toj il, kytxˈemimila, ex kyxomixa najchaq. Quˈn wenitla tuˈn tnaj jun tnej kyxmilila, tzeˈnku tuˈn kyxiˈ kyxmilila tkyaqil toj qˈaqˈ te jun majx.

T‑xnaqˈtzbˈil Jesús tiˈjjo kypaˈbˈl kyibˈxjal(D)

31 Ex ikyx o qˈumle ojtxe: Qa at jun xkubˈ tpaˈn tibˈ tukˈa t‑xuˈjil, il tiˈj nej tuˈn tbˈant jun uˈj kyxol, qa o chi paˈyit. 32 Me metzin weˈ kxel nqˈmaˈn, qa at jun ichin xkubˈ tpaˈn tibˈ tukˈa t‑xuˈjil noq kukxjo, ex nya tuˈn ma kubˈ tzˈaq t‑xuˈjil toj kyˈaˈjin, tuˈn tpaj k‑okileˈ t‑xuˈjil te aj kyˈaˈjil, aj tok meje tukˈa juntl ichin. Ex ankyeˈ ichin, k‑okil meje tukˈa qya, a otaq tzˈel lajoˈn, ex ikyxjo, k‑okil aj kyˈaˈjil, quˈn twutz Dios, nya ma paˈyitjo qya tukˈa tnejil tchmil.

T‑xnaqˈtzbˈil Jesús tiˈjjo qyol

33 Ex ikyxjo, o kybˈiˈy a qˈumle kye ojtxe qxeˈchil, qa il tiˈj tuˈn tbˈajx kyyola, aj qa ma tzaj kytxkoˈn tbˈi Dios toj. 34 Me metzin weˈ kxel nqˈmaˈn: Mi tzaj kytxkoˈn tbˈi jun aˈla mo tbˈi jun tiˈ toj kyyola; tzeˈnku tbˈi kyaˈj, quˈn atzin tqˈuqbˈil Diosjo; 35 mo tbˈi txˈotxˈ, quˈn ax Dios nkawin tibˈaj; exjo tbˈi tnam Jerusalén, quˈn atzin Ttanim Diosjo, a Nmaq Kawil. 36 Ex mi kubˈ kyqˈmaˈn jun kyyola, tiˈj tsaqil kywiˈy, quˈn nlay saqix mo qˈaqix jun tsmal kywiˈy kyuˈnxa. 37 Qalaˈ chi yolinxa twutzx qa twutzx, ex qa mina, minax. Quˈn atziˈn nkubˈ kyqˈmaˈn tbˈi aˈlchaqku kye toj kyyola, tuˈn tajaw iljo ikyjo.

T‑xnaqˈtzbˈil Jesús tuˈn mi xelsitjo nya wen(E)

38 Bˈiˈn kyuˈn qa qˈumle ojtxe, qa ma tzˈetz jun kywutza tuˈn jun xjal, il tiˈj tuˈn tetzjo texjal; ex qa ma tzˈetz kysteˈy tuˈn jun xjal, ex il tiˈj tuˈn tetzjo texjal kyuˈn. 39 Me metzin weˈ kxel nqˈmaˈn kyeˈy, qa at jun xjal s‑ok lipin kyiˈja, mi tzˈok kyqˈoˈn t‑xel, expe qa ma tzˈok laqtzˈin jun plaj kytziˈy, kymeltzˈinxjiˈy jun plajtl. 40 Ex qa at jun s‑ok tstzˈiˈminte tkamiẍ kyiˈja, ex chex qˈiˈn twutz kawil tuˈn tpajjo ikyjo, kyqˈonxa te, expe qa majxjo kychaketa kykotpinxa. 41 Ex qa ma tzˈok qˈoˈn il kyiˈja, tuˈn t‑xi kyiqin jun iqtz toj nikyˈjin ajlabˈ, majx kyiqinxa toj juntl ajlabˈ. 42 Chi oka soˈj tukˈa tkyaqil, ex mi chi oka nya soˈj tukˈa xjal, a ntiˈ at te.

T‑xnaqˈtzbˈil Jesús tuˈn kyok qkˈuˈjliˈn a nchi jaw tuˈn kyqˈoj qiˈj(F)

43 Ex ikyxjo, bˈiˈn kyuˈn tzeˈn qˈumle kyuˈnxjal ojtxe: Kykˈuˈjlinqekjiˈy kyukˈiy, ex kyiˈjlinqemiljiˈy ayeˈ nchi jaw, tuˈn kyqˈoj kyiˈja. 44 Me metzin weˈ kxel nqˈmaˈn: Tenx tqˈaqˈbˈil kykˈuˈja kyiˈjjo nchi qˈojin kyiˈja; ex chi naˈn Dios kyiˈjjo nchi yasin kyiˈja. 45 Quˈn kˈwalbˈajqexixa te kytatiˈy, a at toj kyaˈj. Quˈn ate ntzaj qˈonte qˈij kyibˈajjo wen ex kyibˈajjo mina; ex n‑etz qˈonte jbˈal kyibˈajjo o chi nimin tiˈj exqetziˈn bˈinchil il. 46 Quˈn qa oˈkqex nchi ok kykˈuˈjlinjiˈy aye kˈuˈjlinqiˈy kyuˈn, ¿Ma atpela jun oyaj kyeˈy toj kyaˈj? Quˈn ikypen kye peyil pwaq ex jniˈ aj il nbˈant kyuˈn. 47 Ex qa oˈkqex ẍi ok kyqˈolbˈinjiˈy aye nimil, ¿Tiˈtzin chˈin wen nbˈant kyuˈn ikyjo? Quˈn ikypen kye xjaljo nbˈant kyuˈn, ayeˈ nya ojtzqiˈn Dios kyuˈn. 48 Tuˈnpetziˈn, chi okxa tzˈaqle, tzeˈnkuˈ te kyTatiˈy toj kyaˈj tzˈaqlexix teˈ.

T‑xnaqˈtzbˈil Jesús tiˈjjo qbˈinchbˈin tbˈanilx

Kykaˈyink kyibˈa; mi kubˈ kyyekˈiˈn kynimbˈila kywutzxjal, noq tuˈn kyjawku kaˈylaj kyiˈja. Quˈn qa ma kubˈ kybˈinchiˈn ikyjo, nlay tzaj qˈoˈn jun oyaj kyeˈy tuˈn qMan at toj kyaˈj. Tuˈnpetziˈn, aj qa ma chi oniˈn kyiˈjjo ntiˈx chˈin at kye, mi kubˈ kybˈinchiˈn noq tuˈn telku kyqanila kyxolilexjal, tzeˈnku nbˈant kyuˈn xmiletzˈ, ayeˈ nimsil kyibˈ, kyojileˈ ja te kˈulbˈil ex kyxolileˈ tnam, noq tuˈn tkubˈ kyyolinku xjal qa tbˈanilqex. Twutzx kxel nqˈmaˈn kyeˈy, qa kyinxla chˈin chojbˈiljo ktzajil qˈoˈn tiˈj. 3-4 Qalaˈ, aj t‑xi kyqˈoˈn jun onbˈil kye yaj, kyqˈonxa toj ewajil, tuˈntzin mix aˈl jun aku lonte, mixpela jun kyukˈaxixa kbˈilte. Quˈn a te qMan Dios, a nkaˈyin kyiˈja toj ewajil, ktzajil qˈonte t‑xel kyeˈy tiˈjjo lo.

T‑xnaqˈtzbˈil Jesús tiˈjjo naˈj Dios(G)

Ex aj kynaˈn Dios, mi chi oka tzeˈn kye xmiletzˈ, a waˈlqenaj nchi naˈn Dios toj ja te kˈulbˈil ex toj xkyˈich bˈe toj tnam, noq tuˈn kyokku kaˈyin kyuˈnxjal, ex tuˈn kyjaw nimsin. Me twutzxix kxel nqˈmaˈn kyeˈy, qa tiˈjjo ikyjo, kyinxla chˈin chojbˈiljo tiˈj. Qalaˈ, aj kynaˈn Dios, ku kyokxa tuja, ex kyjpumitz kyjaˈy. Exsin kux chi naˈntza Dios kyjunala toj ewajil, quˈn ate Dios nkaˈyin kyiˈja toj ewajil, ex ax ktzajil qˈoˈnte chojbˈil kyeˈy tiˈj. Ex aj kyok ten naˈl Dios, nya noq tiˈchaqku kchi okil ten qˈmalte, tzeˈnku nbˈant kyuˈnxjal, a nya ojtzqiˈn Dios kyuˈn. Quˈn toj kywutz, nyakuj noq tuˈn ikyjo, kchi tzajil bˈiˈn tuˈn Dios; qalaˈ tukˈax jun jteˈ yol, me qa nkynaˈn toj kyanmiˈn. Mitzin chi oka tzeˈnqekuˈ xjal xmiletzˈ anetziˈn, quˈn noqtzin chi oktza tzeˈnqe nya nimil. Quˈn ex ojtzqiˈnl te kyMan tuˈn, naˈmxtaq txi kyqaniˈn alkye ntiˈ kyeˈy.

Tuˈnpetziˈn, iky chi naˈla Diosjiˈy kyjaluˈn:
    Ay qMan Dios, ate toj kyaˈj, noqit tzˈel kynikyˈxjal qa xjanxixjo tbˈiy.
10     Noqit tkuˈtzjo Tkawbˈila tzaluˈn twutz txˈotxˈ,
tuˈntzintla tbˈantjo tajbˈila tzaluˈn,
tzeˈnkuxjo nbˈant toj kyaˈj.
11     Qˈontzjiy qwaˈy nimxix te qˈij jaˈlin.
12     Ex najsimjiy qila, a o bˈant quˈn,
tzeˈnku qeˈ, nkubˈ qnajsiˈn kyilxjal nchi bˈinchin mibˈin qiˈja.
13     Mi ttziyiy tuˈn qkubˈ tzˈaqa toj jun joybˈil, aj ttzaj qiˈja;
qalaˈ qo tkloma toj tqˈobˈ tajaw il.
    Quˈn tex te tkyaqil Tkawbˈil, ex nimx te tipin, ex jniˈ tqoptzˈajiyila jaˈlin, ex te jun majx.

14 Quˈn qa ma kubˈ kynajsiˈn kyiljo nchi ok lipin kyiˈja, ex ikyxjo te qMan Dios, a at toj kyaˈj, kˈwel tnajsin kyila. 15 Me qa mix kubˈ kynajsiˈn kyiljo nchi ok lipin kyiˈja, ex ikyxjo te qMan Dios, mi kubˈ tnajsin kyila.

T‑xnaqˈtzbˈil Jesús tiˈjjo tuˈn qpaˈn waˈyaj

16 Ajtzin tkubˈ kypaˈn waˈyaj tuˈn kynaˈn Diosa, mi kubˈ kyyekˈiˈn qa nqˈaqˈin kykˈuˈja, ex mi chi jaw bˈisiˈn, tzeˈnku nbˈant kyuˈn xmiletzˈ, ayeˈ nimsil kyibˈ, noq tuˈn telku kynikyˈtzajil qa nchi paˈn waˈyaj. Twutzx kxel nqˈmaˈn kyeˈy, qa oˈkx chˈin chojbˈiljo tiˈjjo lo. 17 Qalaˈ, aj kypaˈn waˈyaj tuˈn kynaˈn Dios, kybˈinchim kyibˈa, kytxjomil kywutza, ex chi tzeˈjiˈy, 18 tuˈntzin mi tzˈele kynikyˈxjal kyeˈy, qa nchi paˈn waˈyaj; qalaˈ oˈkx kyMaˈn, ex ax ktzajil qˈonte chojbˈil kyeˈy.

A qqˈinimil toj kyaˈj(H)

19 Mi kubˈ kychmoˈnjiˈy kyqˈinimila tzaluˈn twutz txˈotxˈ, a jaˈ taˈye pokˈ tuˈn tyuchˈj, ex jaˈ aku tzˈoke jun tiˈ kyiˈj, ex a jaˈ aku chi okxi ileqˈ elqˈilte. 20 Qalaˈ kychmomjiˈy kyqˈinimila toj kyaˈj, noq tuˈn kybˈinchbˈiˈn bˈaˈn, tzeˈnku taj Dios, quˈn nlaypen kubˈ pokˈix teˈ, nlay qˈayj, ex nlay tzˈex tuˈn ileqˈ. 21 Quˈn jaˈ taˈyex kyqˈinimila, axsa kxele lipeye kyanmiˈn.

Ajo tzaj te qxmilil(I)

22 Ajo kywutza tzeˈnku jun tzaj te kyxmilila ex te kyanmiˈn. Qa wen kywutza, at spikyˈin toj kyanmiˈn tuˈn tel kynikyˈa tiˈj tkyaqiljo wen. 23 Me qatzin ma txi kyqˈoˈn ambˈil te kywutza noq tuˈn kykaˈyiˈn tiˈjjo nya wen, ex ikyxjo ok k‑okil kyanmiˈn te nya wen, ex toj qxopin. Mi qe kykˈuˈja tiˈj jun kyanmiˈn nya wen, quˈn kchi kˈwel sbˈuˈn tuˈn, tuˈn kyxi qˈiˈn toj manyor qxopin.

T‑xnaqˈtzbˈil Jesús tiˈjjo pwaq(J)

24 Mix aˈl jun aku tzˈajbˈin te kabˈe tajaw aqˈuntl. Quˈn k‑elil tiˈjliˈn tnejil, ex k‑okil tkˈuˈjliˈn tkabˈ; mo k‑okilj tzˈaqle tukˈa tnejil, me bˈeˈx aku tzˈel tiˈjlinljo tkabˈ. Nlayx bˈant tuˈn tokin te Dios ex te pwaq.

Nchi ok tkaˈyinte Dios tkˈwal(K)

25 Tuˈnpetziˈn, kxel nqˈmaˈn kyeˈy, mi chi bˈisiˈn tiˈj tzeˈn tten tuˈn kyanqˈiˈn: Qa tiˈj kywaˈy mo tiˈj kykˈwaˈy, mo tiˈj kyxbˈaliˈn. ¿Ankye nej; a kywaˈy mo a kychwinqilja? ¿Ex atzin kyxbˈaliˈn mo a kyxmililja? 26 Quˈn kykaˈyinqektzinjiˈy tal pichˈ nchi lipin twutz kyaˈj; mi nchi awan, mi nchi kˈuˈn kyawal. ¿Ma tzuˈntzin nchi kyim? Mina, quˈn a kyMaˈn, a at toj kyaˈj, kˈaˈchilkye. ¿Ma nyatzin aye kyeˈ nim kyoklin tzeˈnqekuˈ tal pichˈ? 27 Quˈn mixpetzin tuˈn chi ja meljtza, ¿Ma akutzin txi nimix toj kychwinqiltza nipela jun or?

28 ¿Ex tiquˈn tzunx chi bˈisinxa tiˈj kyxbˈaliˈn? Kykaˈyinktziˈn tzeˈn nchi chˈiyeˈ jniˈ t‑xmakil kˈul. Mina nchi aqˈnin, ex mina nchi chubˈin. 29 Me kxel nqˈmaˈn kyeˈy, qa a qtzan nmaq kawil Salomón ojtxe, tukˈa tkyaqil tqˈinimil, s‑ok tktxuˈn tibˈ tukˈa t‑xbˈalin tbˈanilx wen, me mix kanine tqoptzˈajiyil t‑xbˈalin, tzeˈn kaˈyiˈn jun tal t‑xmakil kˈul. 30 Qatzin qa nchi ok tktxuˈn Diostzjo tal t‑xmakil kˈul ikyjo, a loqe tzunx nchi milinx toj kojbˈil jaˈlin, me meljo nchiˈj bˈeˈx kchi kˈwel bˈolj tuˈn qˈaqˈ; ¿Yajxsila kyetza? ¿Nyapela kchi okil ktxuˈn kyeˈ tuˈn Dios? Quˈn qa noq oˈkxtza nchi bˈisiniˈy tiˈjjo tkyaqiljo lo, antza nyekˈine qa noq tal chˈin kynimbˈila.

31 Tuˈntziˈn, mi chi bˈisiˈn, ex mi kyqˈmaˈy: ¿Tiˈ kxel qwaˈn, mo qa tiˈ kxel qkˈwaˈn, mo qa tzeˈn tten qxbˈalin tuˈn tok? qa chi chijiˈy. 32 Quˈn ayetzin kyeˈ txqantl xjal, a nya nimil, nimx nchi jaw melj kyeˈ tiˈj tkyaqiljo lo. Me metziˈn kyetza, at jun kyeˈ kyMan toj kyaˈj, a ojtzqiˈn tuˈn alkye atx taj kyeˈy. 33 Tuˈnpetziˈn, kyjyomtziˈn Tkawbˈil qMan toj kyaˈj te tnejil, ex kybˈinchinkujiˈy a tzˈaqle toj twutz, ex okpetzin ktzajil kykˈmoˈntza tkyaqiljo txqantl. 34 Mi chi bˈisin kyeˈ tiˈjjo nchiˈj, quˈn nchiˈjxi teˈ, ex tex teˈ tkyaqiljo kbˈajil toj. Quˈn toj jun qˈij nimku aku bˈaj.

Nya wen tuˈn qok kawil tiˈj tnimbˈil juntl(L)

Mi chi oka kawil kyibˈaj kynimbˈil txqantl, tuˈntzintla mi kawine Dios kyibˈaja. Quˈn kchi okila toj xjelbˈil tuˈn nchi kawiˈn kyibˈaj txqantl. Atziˈn nukˈbˈil lo ikytziˈn tzeˈn nchi miloˈn kyiˈj txqantl. Tuˈntziˈn, jniˈx malbˈil k‑okil kyqˈoˈn kyiˈj txqantl, ikyxjo k‑okil kyiˈja tuˈn Dios. 3-4 Nya wen tuˈn tyolbˈiˈn tiˈj juntl, quˈn ikytziˈn tzeˈnku jun xjal tokx jun ma tij tze toj twutz, exsin tajtz tuˈn tetz tiˈn jun tal netzˈ tzˈis toj twutz juntl tukˈa. ¿Tzeˈntzin tten tuˈn t‑xi tqˈmaˈn te termana: Yoˈnkutzin nej, tuˈn tetz wiˈn tzˈis toj twutza, ex mi naˈnl te tuˈn, qa at jun ma tij tze tokx toj twutza? Xmiletzˈa. Il tiˈj tuˈn tetz tiˈnjiy te nej a ma tij tze tokx toj twutza, tuˈntzin tlontejiy tal netzˈ tzˈis tokx toj twutz termana.

Bˈaˈnqexa noq txi kyqˈonjiˈy tumil, a tzˈaqle twutz Dios, kye xjal, ayeˈ noqx nchi yasin tiˈj Tbˈanil Tqanil, quˈn okla k‑elil kyiˈjlin kyyola, mo tzeˈnqekuˈ jun kuch nipela tuˈn t‑xiˈ jun qˈinimil kye, noq aku bˈaj kywaˈbˈin. Ex aku chi tzaj meltzˈaj kyiˈja tzeˈnku jun txˈuˈj txˈyan.

Qo qanin, qo jyon, ex qo qˈolbˈin; quˈn ktzajil ttzaqˈwin Dios(M)

Qa ma txi kyqaniˈn, ktzajil tqˈoˈn Dios; qa ma chi jyoˈn tiˈjjo t‑xilin tajbˈil qMan, ex knetil kyuˈn; ex qa ma txi kyqˈolbˈiˈn toj kynaˈj Diosa, ex ktzajil ttzaqˈwin kyeˈy. Quˈn alkye nqanin jun tiˈ, ok kˈmetil tuˈn; ex alkye njyoˈnxix, ok knetil tuˈn; ex alkye nqˈolbˈin, ex ok ktzajil tzaqˈwin.

Quˈn ¿Ma akutzin txi kyqˈoˈn kyeˈ jun abˈj te jun kykˈwala, qa ma tqanin twa? 10 ¿Mo txi kyqˈoˈn jun kan te, qa ma tqanin jun tchiˈ kyiẍ? ¡Mina! 11 Quˈn exla qa aj ilqiˈy, me tililx tiˈj kxel kyqˈoˈn jun tbˈanil tiˈ te kykˈwala. ¿Yajtzilaˈ te kyMaˈn at toj kyaˈj? ¿Ma nlaypela tzaj tqˈoˈn jun tbˈanil tiˈ kyeˈ, ayeˈ nchi qanin tiˈj?

Jun t‑xilin tumil tuˈn Jesús tibˈaj tkyaqiljo lo(N)

12 Tuˈnpetziˈn, kybˈinchinkujiˈy kyukˈa txqantl, a tzeˈnku kyaja tuˈn tkubˈ kybˈinchin txqantl kyukˈiy. Quˈn a nukˈbˈil lo, ikyx t‑xilin tojjo ojtxe kawbˈil ex jniˈ kyyol yolil Tyol Dios ojtxe.

A tal muchˈ tjpel ex tal muchˈ bˈe(O)

13 Ku kyokxa tojjo tal tjpel bˈe tal muchˈ te chwinqil. Quˈn atzin ma tij tjpeljo ma tij bˈe, tbˈanilx wen toj kywutzxjal, ex ma nintz nbˈaj bˈet toj; me atzin bˈe anetziˈn nqox tiˈn toj najin. 14 Me atzin tal muchˈ tjpel exsin bˈe tal muchˈ nqox tiˈn toj chwinqil te jun majx, ex nya ilaˈ taj tuˈn tbˈet toj.

T‑xnaqˈtzbˈin Jesús kyiˈj kybˈinchbˈinxjal(P)

15 Kykaˈyimtzin kyibˈa kyejo sbˈul yol, ayeˈ n‑ok kyqˈoˈn kyibˈ te yolil Tyol Dios. N‑ok kyqˈoˈn kyibˈ te nimil ex tal mutxin xjal wen, tzeˈnku jun tal rit; me toj kyanmin manyor xoˈjqex. 16 Me noq tiˈjjo kybˈinchbˈin k‑elile kynikyˈa kye, quˈn ikytziˈn tzeˈnku jun tze, n‑el tnikyˈtzajil noq tiˈjjo twutz. Quˈn nlay tzˈel jun uv tiˈj tqan txˈiˈx; ex nlay tzˈel jun iw noq tiˈj jun tqan kˈul. 17 Ikytziˈn tzeˈn jun tze, qa tbˈanilx tze, ex tbˈanilqe twutz chi elil te lobˈj. Ex qa mina, nlay chi el twutz tbˈanil. 18 Quˈn jun tze wen, nlay tzˈel twutz nya wen. Ex jun tze nya wen, nlay tzˈel twutz wen. 19 Quˈn tkyaqiljo tze, qa nya wen twutz s‑el, kjawil txˈemit, ex k‑okix toj qˈaqˈ. 20 Tuˈnpetziˈn, noq tiˈjjo kybˈinchbˈin, k‑elile kynikyˈa kye qa wen xjalqe mo minaj.

Nya qkyaqilx qo okix toj Tkawbˈil Dios(Q)

21 Quˈn nya kykyaqiljo nkyqˈmaˈn weˈy: WAjaw, wAjaw, kchi okix toj Tkawbˈil Dios toj kyaˈj. Qalaˈ okqexjo, ayeˈ nkubˈ kybˈinchin a tajbˈil nMaˈn, a at toj kyaˈj. 22 Quˈn aj tpon qˈij te paˈbˈin twutz Dios, nimxjal kqˈmalte weˈy: WAjaw, wAjaw, ma qo yolin qe tiˈj tbˈiy, ex tukˈa tipin tbˈiy, i bˈaj ex taqˈnil tajaw il toj kyanminxjal quˈn; ex noq tukˈa tipin tbˈiy, bˈanteˈ nim techil tipiˈn quˈn. 23 Ex oktzin kxel nqˈmantza kye: Nya weqiˈy. Chi laqˈexa nkˈatza, quˈn bˈinchil ilqiˈy.

Kabˈe wiq tqˈuqil qchwinqil(R)

24 Tuˈnpetziˈn, kykyaqiljo nchi bˈin nyola, ex nkubˈ kybˈinchin tzeˈnku nxi nqˈmaˈn, ikyqetziˈn tzeˈnku jun xjal at tnabˈl, a kux tqˈoˈn abˈj te tqˈuqil tja, tej tjaw tbˈinchin. 25 Tej ttzaj jbˈal, chˈiy nim aˈ tiˈjile, ex tzaj txqan kyqˈiqˈ tiˈj. Me mix yekchix, quˈn tuˈn tjaw tqˈuqil abˈj kujxix. 26 Me ayetziˈn nchi bˈin tiˈj nyola, ex mi nkubˈ kybˈinchin tzeˈnku nxi nqˈmaˈn, ikyqetziˈn tzeˈnku jun xjal ntiˈ tnabˈl, a jaw tbˈinchin tja tibˈaj tzˈawin. 27 Ex tej ttzaj txqan jbˈal, chˈiy nim aˈ tiˈjile, ex tzaj txqan kyqˈiqˈ tiˈj. Bˈeˈx ikyˈ pakˈchaj, quˈn bˈeˈx el yulj tzˈawin tjaqˈ.

28 Tbˈajlinxitzin tyolin Jesúsjo ikyjo, bˈeˈx i jaw kaˈylaj xjal tiˈjjo t‑xnaqˈtzbˈil, 29 quˈn atzin t‑xnaqˈtzbˈil tbˈanilxix tukˈa tkyaqil toklin Dios, ex mikyxiˈ tzeˈn kyxnaqˈtzbˈil xnaqˈtzil tiˈj ojtxe tkawbˈil Judiy.

Tej tqˈanit jun xjal tuˈn Jesús yabˈtaq tuˈn txˈaˈk, a noq n‑el lemimin(S)

Tej tmeltzˈaj Jesús twiˈ wutz, nimx txqan xjal ok lipe tiˈj. Me tzaj laqˈe jun ichin tkˈatz Jesús, yabˈtaq tuˈn jun txˈaˈk, a noq n‑el lemimin. Ex kubˈ meje twutz Jesús, ex xi tqˈmaˈn: WAjaw, qa taja, bˈaˈn tuˈn nkubˈ tqˈaniˈn tukˈa nyabˈila.

Noq ok tmikoˈn Jesús, ex xi tqˈmaˈn te: Waja. ¡Bˈeˈx ma qˈanita jaˈlin!

Noq tej t‑xi tqˈmaˈn Jesúsjo yol ikyjo, bˈeˈx qˈanitkux te jun majx.

Ex xi tqˈmaˈntl Jesús te: Bˈiˈnkuy. Mi txi tqˈmaˈn te aˈla. Qalaˈ ku txiˈy, ex yekˈinx tibˈa te kypale aj Judiy, ex qˈonxa jun oyaj te aqˈbˈil chjonte, tuˈn ma tzul Dios tey, a tzeˈnkuxjo kubˈ ttzˈibˈin Moisés ojtxe, tuˈntzin kybˈin texjal qa ma qˈanita.

Tej tqˈanit taqˈnil jun xoˈl qˈaqˈ, a nya aj Judiy, tuˈn Jesús(T)

Tej tokx Jesús toj tnam Capernaum, tzaj laqˈe jun ichin, nejinel kye xoˈl qˈaqˈ; tukˈa kubˈsbˈil twutz, xi tqˈmaˈn kyjaluˈn: WAjaw, noq samiˈy. At jun weˈ waqˈnil tkubˈ twiˈ watbˈil. Mi nyekjl, ex nim kyixkˈoj n‑ikyˈx tuˈn.

Xi tqˈmaˈn Jesús te: Kˈaˈ chinka qˈanilte.

Ex xi ttzaqˈwin nejinel: WAjaw, ntiˈx weˈ woklin, tuˈn tokxa toj njaˈy. Qalaˈ noq qˈmaˈnx jun Tyola, ex bˈeˈx kweˈbˈil weˈ waqˈnil. Quˈn ikyqinx wejiˈy at weˈ kawilwe, me ex iteˈ xoˈl qˈaqˈ iteˈkx tjaqˈ nkawbˈila. Qatzin ma txi nqˈmaˈn te jun kyjaluˈn: Kux txiˈy, ex bˈeˈxsin kxeltz; ex qa: Kux tzaja, qa nchijiˈy te juntl, ex bˈeˈx ktzajil. Ex qa: Bˈinchinkujiy luˈn, qa nchijiˈy te waqˈnila, ex bˈeˈx kˈwel tbˈinchin. Ikytziˈn, n‑el nikyˈjiˈy tiˈja, qa aku qˈanj noq tuˈn Tyola.

10 Tej tbˈinte Jesúsjo ikyjo, bˈeˈx jaw kaˈylaj, ex xi tqˈmaˈn kye lipajqe tiˈj kyjaluˈn: Twutzxix kxel nqˈmaˈn kyeˈy; bˈajxi nbˈintiˈy jun xjal kyxol kykyaqil aj Israel iky tnimbˈiljo tzeˈnku tnimbˈiljo ichin lo. 11 Tuˈnpetziˈn, kxel nqˈmaˈn qa nimjo xjal nya Judiy, ktzajil toj tjawitz qˈij ex toj telix, ex kchi kˈwel qe waˈl tukˈa Abraham, tukˈa Isaac ex Jacob toj nintz qˈij toj Tkawbˈil Dios toj kyaˈj. 12 Me ayetzin kyeˈ, a mi nxi kynimin, exla qa Judiy, a tuˈntaq kyten tojjo nintz qˈij, ok chi xel xoˈyit toj manyor qxopinx, a jaˈ kchi oqˈile, ex kchi juˈchˈile kyste tuˈn nim kyixkˈoj.

13 Ex xi tqˈmaˈn Jesús te nejinel: Kux tzˈaja tjay. Quˈn tzeˈnkuxsiˈn ma txi tnimiˈn, ikyx kbˈantiljo.

Ex atzin tej qˈa, jun paqx qˈanit.

14 Ex bˈeˈx i xiˈ Jesús tzma tja Pegr.

Tej tkubˈ tqˈanin Jesús tnana t‑xuˈjil Pegr(U)

Tej tkanin Jesús tja Pegr, ok tkaˈyin tnana t‑xuˈjil Pegr kuẍletaq tibˈaj watbˈil tuˈn kyaq. 15 Ok tmikoˈn Jesús tqˈobˈ, ex bˈeˈx ul Dios te, ex njawku weˈ, ex n‑ok tenku bˈinchil chˈin tiˈ kye.

Tej tkubˈ tqˈanin Jesús nimku yabˈ(V)

16 Tej qok yupj, ax txqan xjal i ul qˈanil kyyabˈ, ayeˈ tzyuˈnqetaq tuˈn taqˈnil tajaw il. Ex junchˈinx Tyol xi tqˈmaˈn kye taqˈnil tajaw il, ex bˈeˈx i bˈaj ex toj kyanmin, ex nimku txqantl yabˈ bˈeˈx i bˈaj qˈanit tuˈn. 17 O bˈantjo luˈn tuˈn tjapiˈn yol, a kubˈ tyolin yolil Tyol Dios ojtxe, a Isaías, tej tqˈmante:

Ate tzaj mojinqe toj sikytlin.
Ex a el qˈinte jniˈ yabˈil qiˈj.

Tej kyajtaq nimku xjal tuˈn kyxi lipe tiˈj Jesús(W)

18 Tej tok tkaˈyin Jesús txqan xjal otaq tzˈok chmet tiˈjile, xi tqˈmaˈn kye t‑xnaqˈtzbˈin, tuˈn kyikyˈx tukˈa tjlajxi nijabˈ. 19 Antza, xi laqˈe jun xnaqˈtzil tiˈj ojtxe tkawbˈil Judiy tkˈatz, ex xi tqˈmaˈn te: Xnaqˈtzil, waja tuˈn nxi lipeˈy tiˈja, jaˈchaqx txiyitza, chiˈ.

20 Xi ttzaqˈwin Jesús te: ¿Ma twutzxixsin tey qa aku txi lipeˈy wiˈja? Me majx kxel nqˈmaˈn tey: At kye wech kyjul te kynajbˈil; ex at kye pichˈ kypaqbˈil. Me metzin weˈ, a Tkˈwal Ichin, nipe jaˈ tuˈn nxi qˈejeye chˈin, ntiˈ.

21 Attaq juntl otaq tzˈok lipe, me bˈeˈx xi tqˈmaˈn te Jesús: Taa, qˈontza ambˈil weˈy quˈn atzin ntatiy ma tijin. ¿Nlaypela chin kubˈ tayoˈn chˈin tzmaxi tuˈn tkyim, ex tuˈn tkux nmuquˈn? Exsintla ẍinx lipetza tiˈja.

22 Me xi ttzaqˈwin Jesús: Lipeka wiˈja jaˈlin. Chi tenku kyeˈ, a kyimninqe toj kynimbˈil, kˈaˈ kux kymuquˈn kyeˈ kyibˈ.

Tej tmiyet kyqˈiqˈ ex nijabˈ tuˈn Jesús(X)

23 Tbˈajlinxiˈ ikyjo, okx Jesús toj bark, ex o xi lipeˈy tiˈj, a awoˈy t‑xnaqˈtzbˈin. 24 Me n‑okku ten txqan qˈankyaq tukˈa txqan kyqˈiqˈ toj nijabˈ; bˈeˈx bˈaj okx piqˈj txqan aˈ tzma toj bark. Exsin otaq tzikyˈ ktan Jesús. 25 Me awotzin qe, a t‑xnaqˈtzbˈin, bˈeˈx o xiˈy kˈasilte tuˈn qxobˈila, ex xi qqˈmaˈn te: ¡QAjaw, qo tkloma! Chˈix qxi mulqˈaj toj aˈ.

26 Ex tzaj ttzaqˈwin Jesús qeˈy: ¿Tiquˈn nchi tzaj xobˈa? Noqxla tal chˈin kye kynimbˈil wiˈja.

Tej tbˈaj tqˈmaˈn ikyjo, jaw weˈks Jesús, ex nxiku tqˈmaˈn te kyqˈiqˈ ex te aˈ, tuˈn kykubˈ qen. Ex texjo paq, bˈeˈx bˈaj kubˈ nume tkyaqil.

27 Bˈeˈx o jaw kaˈylajxa tiˈj, ex o bˈaj jaw yoliˈn qxolxa: ¿Alxsila kyeˈ xjal ikyjo; a ajin kyqˈiqˈ ex aˈ ma chi kubˈ niminte?

Tej kyex tlajoˈn Jesús taqˈnil tajaw il toj kyanmin kabˈe xjal aj Gadara(Y)

28 Tej tpon Jesús tjlajxi aˈ toj txˈotxˈ te Gadara, i etz kabˈe ichin kyoj muqbˈil kyimnin, tokxtaq taqˈnil tajaw il toj kyanmin. Nchi bˈaj oktaq lipin kyiˈjxjal; tuˈntziˈn, mixtaq aˈlx n‑ikyˈ tojjo bˈe antza. I tzaj laqˈe tkˈatz Jesús, 29 exsin i jaw ẍchˈintz kyjaluˈn: Ay Jesús, Tkˈwal Dios. ¿Tiˈ taja qiˈja? ¿Ma tzula yajil qeˈy, ex naˈm tpon tqˈijil paˈbˈin?

30 Nqayintaq nbˈaj wane txqan kuch. 31 Ayetziˈn taqˈnil tajaw il i jaw kubˈsin kywutz te Jesús kyjaluˈn: Qa ma qo etz tlajoˈn toj kyanminjo xjal lo, tziyintza qeˈy, tuˈn qokxa kyoj kyanmin kuch.

32 Ex xi ttzaqˈwin Jesús kyjaluˈn: Kux cheˈxtza, chi Jesús kye.

Bˈeˈxsin i bˈajetz toj kyanmin ichin, ex i bˈaj okx kyoj kyanmin kuch. Me ayetziˈn tal kuch bˈeˈx i bˈaj xiˈ tolil kyibˈ twiˈ xaq, ex nqayinkutaql toke jun tij nijabˈ. Bˈeˈx i bˈaj jiqˈwe antza.

33 Me ayetziˈn nchi bˈaj kyikˈlentaq kuch, bˈeˈx i kubˈ toj bˈe tuˈn kyxobˈil. Tej kykanin toj tnam, i ok ten qˈmalte kyexjal tiˈ otaq bˈaj kyiˈjjo kuch ex kyiˈjjo ichin, ayeˈ tzyuˈnqetaq kyuˈn taqˈnil tajaw il. 34 Tuˈntziˈn ikyjo, kykyaqiljo jniˈ xjal toj tnam, bˈeˈx i bˈaj tzaj lolte Jesús. Tej tok kykaˈyin ikyjo, i kubˈsin kywutz te Jesús, tuˈn tikyˈ jaˈ taˈyetaq.

Tej tkubˈ tqˈanin jun kox tuˈn Jesús(Z)

Tbˈajlinxiˈ ikyjo, okx Jesús toj bark, ex ikyˈx tjlajxi nijabˈ, ex kanin toj ttanim. Antza, pon kyiqin jun ichin, a noq otaq tzˈok kˈolpaj kuẍletaq tibˈaj tkuẍbˈil. Tej t‑xi tkaˈyin Jesús qa qˈuqlektaq kykˈuˈj tiˈj tuˈn tqˈanj, xi tqˈmaˈn te yabˈ: Ay, nkˈwal, nimsinx tkˈuˈja, quˈn ayetziˈn tila ma chi kubˈ najsit jaˈlin.

Iteˈtaq junjun xnaqˈtzil tiˈj ojtxe kawbˈil antza. Tej tok kybˈiˈn ikyjo, kubˈ kyximin: Tzeˈntzin tten n‑el tzaqpaj ttzi ichin ikyjo. Noq nxoˈn teˈ yol tiˈj Dios tuˈn tyol.

Me ante Jesús bˈeˈx el tnikyˈ tiˈjjo nkubˈ kyximintaq, ex xi tqˈmaˈn kye: ¿Tzeˈn tten n‑okxjo nya bˈaˈn toj kynabˈla? ¿Ankye junx tzˈele, tuˈn t‑xi qˈmet; tuˈn tkubˈ najsit til jun xjal, a tzeˈnkuljo tuˈn t‑xi qˈmet: Weˈksa, ex kux bˈeta? ¿Ma nyapela a te kujxixjo a tuˈn tnajsit til jun xjal? Me mi xi kynimiˈn qa ikyjo. Me atzin jaˈlin, kxel nyekˈiˈn kywutza qa ayiˈn weˈ, a Tkˈwal Ichin, at wokliˈn tzaluˈn twutz txˈotxˈ, tuˈn tkubˈ nnajsiˈn kyilxjal te jun majx.

Tuˈnpetziˈn, xi tqˈmaˈn te yabˈ: ¡Weˈksa! ¡Qˈinxjiy tkuẍbˈila, ex kux tzˈaja tjay!

Texjo paq, bˈeˈx jaw weˈks tej yabˈ, ex bˈeˈx aj tja.

Tej tok kykaˈyinxjal ikyjo, bˈeˈx i bˈaj jaw kaˈylaj. Ex jaw kynimsin tbˈi Dios, tuˈn tok kykaˈyin, qa otaq tzaj qˈoˈn kyoklinxjal tuˈn kyqˈanit yabˈ kyuˈn.

Tej ttzaj ttxkoˈn Jesús Matey tuˈn tok te t‑xnaqˈtzbˈin(AA)

Tej tikyˈ Jesús antza, in xi tkaˈyiˈn ayiˈn, Matey, qˈuqleqintaqa toj jun tal ja te peybˈil pwaq tuˈn tajbˈin kye aj Rom, a nchi kawintaq kyibˈaj aj Israel. Tzaj tqˈmaˈn Jesús weˈy: Lipeka wiˈjach.

Ex bˈeˈx in ikyˈ lipeˈy tiˈj Jesús.

10 Juntl maj, nwaˈntaq Jesús toj njaˈy junx kyukˈa txqantl t‑xnaqˈtzbˈin. Ex ilaˈku peyil pwaq exqetziˈn junjun aj il iteˈtaq antza, ex o ok qeˈy tiˈj meẍ junx tukˈa Jesús.

11 Atzaj teˈ tok kykaˈyin Parisey ikyjo, i bˈaj jaw qanlaj kyxolile, ex xi kyqanin qeˈy, a awoˈy t‑xnaqˈtzbˈin: ¿Tzeˈntzin toke ikyjo? A kyxnaqˈtzila nwaˈn kyukˈa aj peyil pwaq, ex kyukˈa noq tiˈchaqku maˈ xjal aj il, chi chiˈ.

12 Me tej tbˈinte Jesús ikyjo, xi tqˈmaˈn kye: Ayetziˈn bˈaˈnqe ntiˈ kye tajbˈin qˈanil kye; meqetziˈn yabˈqe, atpen kyeˈ tajbˈin kye. 13 Tuˈnpetziˈn, kux cheˈxa, ex noqit tzˈel kynikyˈa te t‑xilinjo yol lo toj Tuˈjil Tyol Dios:

Atzin wajiˈy, tuˈn tten tqˈaqˈbˈil kykˈuˈja kyxolxa,
ex nya noq tuˈn kyok teˈn patil kychibˈjil aluˈmj te chojbˈil kyila.

Tuˈnpetziˈn, chi Jesús, nya ma chin tzaj weˈ txkol kye xjal nbˈaj kubˈ kybˈisin qa bˈaˈn kyten; qalaˈ ayin wejiˈy ma chin tzaj txkolkye, ayeˈ bˈinchil ilqe, ex tuˈn tkubˈ najsit kyil.

Jun kyxjelxjal tiˈjjo tuˈn tkubˈ kypaˈnxjal waˈyaj(AB)

14 Jun maj, i pon t‑xnaqˈtzbˈin Juan, a Jawsil Aˈ, tkˈatz Jesús, ex xi kyqanin te: ¿Tzeˈntzin tten qeˈ exqetziˈn Parisey noqx nqo paˈnkuy waˈyaj tuˈn qnaˈn Dios, ex ayetzin kyeˈ t‑xnaqˈtzbˈiˈn mina?

15 Xi ttzaqˈwin Jesús: ¿Bˈispela aku chi tene kyeˈ xjal, a txokenjqe toj jun mejebˈlin, exsin at chmilbˈaj kyxol? Quˈn toj jun mejebˈlin, nim tzaljbˈil at, ex nim waˈn nbˈaj bˈaj. Ikyqetzin wejiˈy nxnaqˈtzbˈin, quˈn loqiˈn intin kyxol. Me pon kanin jun qˈij, jaˈ tuˈn wele naja, ayiˈn a ikyx tzeˈnku chmilbˈaj kyxol. Ajtzin tjapin kaninjo qˈij anetziˈn, okpetzile kˈwel kypaˈntz waˈyaj tuˈn kynaˈn Dios wen.

16 Ex tiˈjjo lo kxel nqˈmaˈn kabˈe tumil kyeˈy: Tnejil, qa kyaja tuˈn tkubˈ kyslepiˈn jun xbˈalin ttxˈaqin, nlay kubˈ kyqˈoˈn jun slepbˈilte saq, quˈn ajtzin tkuˈx txjetjo saq, bˈeˈx k‑okil jukˈpaj, exsin bˈeˈx k‑elix laqj txqantljo ttxˈaqin.

17 Ex tkabˈ, tzeˈn aj tkux bˈinchit vin; nlay kuˈx bˈinchit toj jun ttxˈaqin tzˈuˈn, quˈn ajtzin tloqlin, bˈeˈx aku tzˈex laqj, ex noq aku chi kubˈ najx kykabˈil. Tuˈntzintzjo, il tiˈj tuˈn tkux bˈinchit vin toj jun saq tzˈuˈn, tuˈntzin mi chi kubˈ naje kykabˈil. Ikytziˈn wejiˈy nxnaqˈtzbˈil, nlay bˈant tuˈn tok smet tukˈa juntl tumil.

Tej tkubˈ tqˈanin Jesús kabˈe xjal(AC)

18 Tzmataq nyolin Jesús kyiˈjjo luˈn, tej tkanin jun nejinel kyxol aj Judiy. Kubˈ meje twutz, ex xi tqˈmaˈn te: Ma kyim jun nkˈwala txin. Me qa ma tzaja, ex qa ma kubˈ tqˈoˈn tqˈobˈa tibˈaj, kjawil anqˈin juntl majl.

19 Jaw weˈks Jesús, ex bˈeˈx i xiˈ junx qukˈiy, awoˈy t‑xnaqˈtzbˈin.

20 Me toj bˈe attaq jun qya, otaq bˈant kabˈlajaj abˈqˈe tyabˈtlin tuˈn kyyabˈil. Tzaj laqˈe tiˈjxi Jesús, ex ok tmikoˈn ttxaˈn t‑xbˈalin, 21 quˈn kubˈ tbˈisin, qa noq tuˈn tok tmikoˈn ttxaˈn t‑xbˈalin, bˈeˈx k‑elil weˈ.

22 Aj meltzˈaj Jesús tiˈjxi, atzin teˈ tlon teˈ qya, xi tqˈmaˈn te: Nkˈwal, noq tuˈn tnimbˈila wiˈja, ma qˈanita jaˈlin.

Texjo paq, bˈeˈx weˈ tej qya.

23 Tej tokx Jesús toj tja nejinel, ok tkaˈyin noql nchi bˈaj chinbˈin kyej chinbˈil tiˈj kyimnin, ex nchi bˈaj oqˈjo jniˈ xjal tiˈj. 24 Xi tqˈmaˈn Jesús kye: Ku kybˈaj exa peˈn. Quˈn a tal txin lo nya ma kyim, qalaˈ noq nktan.

Me noqx i bˈaj jaw tzeˈnxjal tiˈj.

25 Me bˈeˈx i bˈajetz tlajoˈn xjal peˈn. Atzaj teˈ tokpin Jesús tuja, ex jaw ttzyuˈn tqˈobˈjo tal txin, ex bˈeˈx jaw weˈks.

26 Tuˈnpetziˈn, bˈeˈx el tqanil toj tkyaqil txˈotxˈ antza, tiˈ otaq bˈaj.

Tej tkubˈ tqˈanin Jesús kabˈe moẍ

27 Tej tetz Jesús antza, ok lipe kabˈe moẍ tiˈj, nchi ẍchˈin wen: Ay Tyajil qtzan nmaq kawil David, qˈaqˈintz tkˈuˈja qiˈja.

28 Atzin tej tokx Jesús toj jun ja, i tzaj laqˈe moẍ tkˈatz, ex xi tqanin kye: ¿Oktzin kxel kynimiˈn, qa aku tzul Dios kyeˈy wuˈn?

Ex tzaj kytzaqˈwin: Ok, Tata, chi chiˈ.

29 Ex ok tmikoˈn Jesús kywutz, ex xi tqˈmaˈn kye: Tzeˈnkuxsintzjo kynimbˈila, ikyxsin kbˈajiltzjo.

30 Ex bˈeˈx i kaˈyin kywutz. Me xi toqxeninxix Jesús kye kyjaluˈn: Me mi kubˈ kyyolin kyeˈ kywutzxjal.

31 Me mix tpaˈyix kykˈuˈj, quˈn noq teˈ kyetz antza, nkubˈku kyyolin kyexjal toj tkyaqiljo txˈotxˈ antza, qa a Jesús otaq qˈaninkye.

Tej tkubˈ tqˈanin Jesús jun mibˈin yolin

32 Nchi etzkutaqjo ayej moẍqetaq, tej tul qˈiˈn juntl ichin, a mibˈin yolin te Jesús, quˈn tokxtaq jun taqˈnil tajaw il toj tanmin. 33 Ex ikyxjo, ex bˈeˈx etz tlajoˈn Jesús taqˈnil tajaw il toj tanmin, ex bˈeˈx bˈantkux tej xjal tyolin. Jotxjo jniˈ xjal bˈeˈx i bˈaj jaw kaˈylajx kywutz ikyjo, ex kyqˈma: Bˈajxpetzin qlaˈyix toj tkyaqil txˈotxˈ te Israel jun tiˈ tzeˈnku lo.

34 Me ayetzin kyeˈ Parisey, bˈeˈx jaw kyikyˈin kyeˈ, ex kyqˈma: Axte tajaw il ma tzaj qˈonte toklin ichin lo, tuˈn kyetz taqˈnil tuˈn toj kyanminxjal, chi chiˈ.

Ntzaj qˈaqˈin tkˈuˈj Jesús kyiˈjxjal

35 Nxnaqˈtzintaq Jesús tiˈj Tkawbˈil Dios ex tiˈj Tbˈanil Tqanil kyojile jniˈ muˈẍ ja te kynabˈl Judiy Dios. Kyojile jniˈ tnam ex kojbˈil nqˈanintaq tkyaqil wiq yabˈil kyiˈj xjal ex tkyaqil wiq kyixkˈoj. 36 Tzaj qˈaqˈinx tkˈuˈj Jesús tiˈj kyten xjal, quˈn ikyqe tzeˈn jun chˈuq rit, mix aˈl kyikˈlelkye, ex ntiˈ tumil kybˈe, tzeˈn tuˈn kyxaˈye.

37 Tuˈnpetziˈn, tzaj tqˈmaˈn Jesús qeˈy, awoˈy t‑xnaqˈtzbˈin: Kxel nqˈmaˈn qa atziˈn kytenxjal lo twutz Dios, ikytziˈn tzeˈn tqan awal, ex nya ilaˈ aqˈnil tiˈj. 38 Tuˈnpetziˈn, kyqanixa te qMan Dios, a tAjaw awal, tuˈn kytzaj tsmaˈn aqˈnil tiˈj awal.

Tej tjaw tskˈoˈn Jesús kabˈlajaj t‑xnaqˈtzbˈin(AD)

10  O tzaj ttxkoˈn Jesús, a awoˈy kabˈlajaj t‑xnaqˈtzbˈin, ex tzaj tqˈoˈn qokliˈn tuˈn kyetz qlajoˈn taqˈnil tajaw il toj kyanminxjal, ex tuˈn tkubˈ qqˈaniˈn tkyaqil wiq yabˈil ex kyixkˈoj. Ex atzin qbˈiˈy kabˈlajaj t‑xnaqˈtzbˈin: Tnejil Simun, a Pegr tbˈi; ex Andrés, a titzˈin; Santyaw ex Juan, kyitzˈin kyibˈ, ayeˈ tkˈwal Zebedey; Lip; Bartolomey; Tmas; ex ayiˈn, Matey, a peyil pwaqtaq; Jacob, a tkˈwal Alpey; Tadey; Simun, a toktaqljo qˈolbˈin te te Celote; ex Judas Iscariot, a ok meltzˈaj kˈayil te Jesús.

Tej kyxi tsmaˈn Jesús t‑xnaqˈtzbˈin qˈmal Tbˈanil Tqanil kolbˈil(AE)

Ex bˈeˈx o xi tsmaˈn Jesús tukˈa jun nukˈbˈil kyjaluˈn: Mi cheˈxa toj kytanim nya aj Judiyqe; ex mi chi okxa toj kytanim aj Samaria. Qalaˈ antza kˈaˈ cheˈxiˈy kyxol aj Judiy, quˈn najnin iteˈ tzeˈnku rit toj kˈul ntiˈ kyikˈlelkye. Ku kyxiˈy yolil Tbˈanil Tqanil Tkawbˈil Dios at toj kyaˈj, a ma tzaj laqˈe jaˈlin. Kyqˈaninqekujiˈy yabˈ; kˈaˈ chi jaw kyanqˈsiˈn kyimnin juntl majl; kyqˈaninqekujiˈy yabˈqe tuˈn nim txˈaˈk; ex kylajomilqexjiˈy taqˈnil tajaw il toj kyanminxjal. Noq ma txi oyitjo kyokliˈn lo noq kukxjo, ex mi txi kyqanin twiˈ kykˈuˈja tiˈjjo kbˈantil kyuˈn tukˈa. Mi txi kyiˈn qˈanpwaq, saqpwaq mo tzeˈn juntl pwaq toj kybˈeˈy. 10 Ex mi txi kyiˈn jun tal kychuˈẍa; ex mi txi kyiˈn kyxbˈaliˈn te txˈixpil kyiˈja; nixpe juntl muj kyxjabˈa, ex nipe jun kytzeˈy. Nya tiquˈnil, quˈn jun aqˈnil il tiˈj tuˈn ttzaj qˈoˈn twa.

11 Aj kykaniˈn toj jun tnam mo jun tal kojbˈil, kyjyoma tja jun xjal wen, tuˈn tok qe kykˈuˈja tiˈj. Ex ku kynajaˈn tukˈa toj tja, ajxi tpon qˈij tuˈn kyikyˈa. 12 Aj kykaniˈn tja, chi qˈolbˈiˈn tukˈa mutxbˈil kyeˈ najleqe antza tukˈa tnukˈbˈil Dios. 13 Qa ikytaqku kyaj xjaljo, bˈaˈntzintz; me qa mina, ex qa bˈeˈxtaqku xja kyikyˈin, me atzin a kyajtaqa kyukˈa, noq ma tzˈel naj. 14 Exsin qa bˈeˈx ẍi jaw lipin kyiˈja, ex qa mi xkubˈ kybˈiˈn kyyola, ku kyetza tojjo ja mo tojjo tnam anetziˈn. Kychtomila quq tiˈj kyqaˈn te jun yekˈbˈil kye, qa kykyˈeˈx tiˈj Tyol Dios. 15 Twutzxix kxel nqˈmaˈn kyeˈy, qa toj tqˈijil paˈbˈin twutz Dios, kujxixtljo tkawbˈil Dios ktzajil kyibˈaj, tzeˈnku tzaj kyibˈajjo xjal ojtxe kyojjo tnam Sodoma ex Gomorra, tej kybˈaj tuˈn qˈaqˈ.

Tzul yajbˈil qiˈj tuˈn tpaj qnimbˈil

16 ¡Kaˈn! Kchi xel nsmaˈn tzeˈnqekuˈ rit kyxol xoˈj. Me chi okxixa ẍtij tzeˈnku jun kan, ex bˈuninxix tzeˈnku jun tal palom. 17 Bˈaˈnqexa, quˈn kchi xeˈl qˈoˈn kyuˈn toj kyqˈobˈ kawil, ex kchi okil lipin kyiˈja kyojjo muˈẍ ja te kynaˈbˈlxjal Dios. 18 Ex okpe kchi xel qˈiˈn kywutz nejinel ex nmaq kawil, noq tuˈn npaja, quˈn ikytzin k‑elile kynikyˈtzajiljiˈy kyuˈn nejinel ex kyuˈn jniˈ nya nimil, qa nimilqiˈy wiˈja. 19 Me ajtzin kyxi qˈoˈn toj kyqˈobˈ aj kawil, mina chi jaw bˈisiˈn tiˈ kxel kyqˈmaˈn, ex tzeˈn tuˈn tbˈant kyyoliˈn. Quˈn ajtzin kyok ten yolil, ax Dios ktzajil qˈoˈnte ttxolil kyyola. 20 Quˈn nyaqe kyeˈ kchi yolil, qalaˈ ate Xewbˈaj Xjan, a T‑xew kyMaˈn, k‑yolil kyiˈja.

21 Quˈn kyxol xjal nya nimil, ayex itzˈinbˈaj kchi kˈwel bˈyonte itzikybˈaj, mo ayeˈ itzikybˈaj kyiˈj itzˈinbˈaj. Ayex chi xel qˈonte kykˈwal toj kyimin, ex ikyqex kˈwalbˈajjo ayex chi okil meltzˈaj kyiˈj kytata, ex chi xel kyqˈoˈn tuˈn kykyim. 22 Ex chi elil iˈjliˈn kyuˈnxjal, noq tuˈn tpajjo nimilqiˈy wiˈja. Me ankye teˈ kweˈbˈil twutz tkyaqiljo lo, ajxi tjapin bˈaj tkyaqil, okpin kletil teˈ te jun majx. 23 Me ajtzin kyok weˈxjal lajol kyeˈy toj jun tnam, liweyx cheˈxa toj juntl. Quˈn twutzxix kxel nqˈmaˈn kyeˈy, naˈmtaqx kyelpin bˈaj kykyaqil tnam toj Israel tuˈn kybˈetintiˈy, aj wula juntl majl, ayiˈn Tkˈwal Ichin.

24 Quˈn a nxnaqˈtzin tibˈ nlay jawjo toklin tibˈajjo nxnaqˈtzinte. Ex nlay jaw toklin aqˈnil tibˈaj tajaw aqˈuntl. 25 Quˈn qa ma tzikyˈx te xnaqˈtzil tuˈn ¿Tzeˈntzin tteˈntz tuˈn mi tzikyˈxa kyuˈn nchi xnaqˈtzin kyibˈ? Ex ikyxjo te aqˈnil tukˈa tajaw aqˈuntl. Xi nqˈmaˈn ikyjo, quˈn ikyqintzin wejiˈy tzeˈnku jun manbˈaj toj ja. Quˈn mape tzˈok kyqˈmaˈn kyexjal weˈy qa tajaw ilqiˈn, a Beelzebú; ¿Yajtzilaˈ kyetza?

T‑xnaqˈtzbˈil Jesús tiˈj alqe tuˈn qxobˈa(AF)

26 Tuˈnpetziˈn, mi chi tzaj xobˈ kyeˈ. Quˈn ntiˈ jun tiˈ aku tzˈewit te jun majx, a mit tzˈel tnikyˈtzajil. Ex ntiˈ jun tiˈ ewin, a mit tzˈel tqanil. 27 Atziˈn kxel nqˈmaˈn kyeˈy, kyqˈmanxa kye kykyaqil. Ex ankyeˈ noq kxel njaskˈiˈn kyeˈy jaˈlin, kyẍchˈinxa tzmax toj twiˈ ja, tuˈntzin tbˈijte kyuˈn kykyaqilxjal. 28 Ex mi chi xobˈa kye aku kubˈ bˈyonte kyxmilila, quˈn me kye kyanmin nlay kyim kyuˈn. Qalaˈ kxel nqˈmaˈn kyeˈy, antza chi xobˈa kyeˈ te Dios, quˈn nya noq kyxmilila aku kyim tuˈn, qalaˈ ikytzin majx kyanmiˈn. Ex nya noq oˈkxjo, qalaˈ ikytzin ajxi kykyim tuˈn, aku cheˈx tqˈoˈn toj qˈaqˈ te jun majx.

29 ¿Jteˈtzila kywiˈ kabˈe tal pichˈ? ¿Nyapela noq jun tal muˈẍ pwaq? Me kxel nqˈmaˈn kyeˈy, nixpela jun tal pichˈ aku kyim, qa nya taj qMan Dios. 30-31 ¿Yajtzilaˈ kyeˈ? Quˈn nimxixtl kyokliˈn tzeˈnqekuˈ pichˈ; ex noq tuˈn tqˈaqˈbˈil tkˈuˈj Dios majqexpe tsmal kywiˈy chebˈe ajlanqe tuˈn. Tuˈnpetziˈn, mi chi xobˈa.

Mi kubˈ qewin Jesús kywutzxjal(AG)

32 Ankye teˈ mi kubˈ tewin kywutzxjal, qa nimil wiˈja, ex ikyx wejiˈy mi kubˈ wewiˈn twutz nMaˈn, a at toj kyaˈj. 33 Me anteˈ kˈwel ewinte kywutzxjal qa ojtzqiˈnqiˈn tuˈn, ex ikyx wejiˈy, kˈwel wewiˈn twutz nMaˈn, a at toj kyaˈj.

At paˈbˈl qxol kyukˈa txqantl noq tuˈn tpaj qnimbˈil(AH)

34 ¿Tzeˈntzintz toj kywutza? ¿Ma man chin kˈuˈl wetza noq tuˈn kytzalajxjal tzaluˈn twutz txˈotxˈ? ¡Me twutzxix kxel nqˈmaˈn kyeˈy, aj qa mina! Qalaˈ ma chin kˈuˈl weˈ noq tuˈn nqˈoˈn qˈoj kyxolxjal. 35 Quˈn ma chin ula qˈol paˈbˈl kyxolxjal tzeˈnku tzˈibˈin toj Tuˈjil Tyol Dios:

Jun kˈwalbˈaj ichin kjyol qˈoj tiˈjx tman,
ex jun kˈwalbˈaj qya kjyol qˈoj tiˈjx ttxu.
Ex ilibˈj tiˈj ilibˈilte.
36 Ikytziˈn, teyile junjun at qˈoj kyiˈj tojx tja.

37 Quˈn ankye teˈ k‑okil tkˈuˈjlin ttata ex tnana nimxixtl tzeˈnku weˈ, ntiˈ toklin tuˈn tok te weˈy. Ex ankye teˈ k‑okil tkˈuˈjlin tkˈwal qˈa mo qa txin nimxixtl tzeˈnku weˈ, ntiˈ toklin tuˈn tok te weˈy. 38 Ex alkye tkyˈeˈ tuˈn t‑xi lipe wiˈja toj tkyaqil, exla qa tuˈn tkyim tzeˈnqekuˈ xjal xi kyiqin kycruz te kyimin, ntiˈ toklin tuˈn tok te weˈy. 39 Ankye teˈ k‑okil tkˈuˈjlin tchwinqil tzaluˈn twutz txˈotxˈ, ok knajil teˈ te jun majx. Me ankye teˈ k‑elil tiˈjlin tkyaqiljo achbˈil te twutz txˈotxˈ noq tuˈn npaja, okpin knetil teˈ tchwinqil tuˈn te jun majx.

Ayeˈ oyaj tuˈn Dios toj kyaˈj(AI)

40 Ex ankyeˈ ok kˈwel xkˈamin kyeˈy, ayiˈn chin kˈwel t‑xkˈaˈmin. Ex ankyejo ma kˈmon weˈy, a Dios ma kˈmet tuˈn, a saj smaˈn weˈy. 41 Ex ankye teˈ kˈwel t‑xkˈaˈmin jun yolil Tyol Dios, quˈn ax Dios saj smaˈnte, ok ktzajil ttzyuˈn jun oyaj toj kyaˈj, tzeˈnku jun oyaj ntzaj qˈoˈn te jun yolil Tyol Dios. Ex ankyeˈ kˈwel t‑xkˈaˈmin jun ichin wen, ok ktzajil ttzyuˈn jun oyaj toj kyaˈj, a ikyxjo tzeˈnku oyaj ktzajil qˈoˈn te ichin wen. 42 Ex ankye teˈ kxel qˈonte jun tal vas cheˈwe te jun tal kˈwal, noq tuˈn ma tzˈok lipe wiˈja, ex twutzxix kxel nqˈmaˈn kyeˈy, at jun oyaj tiˈjjo lo te jun majx toj kyaˈj.

T‑xnaqˈtzbˈil Jesús tiˈj Juan, a Jawsil Aˈ(AJ)

11  Tej tbˈaj tnikˈuˈn Jesús qeˈy, awoˈy kabˈlajaj t‑xnaqˈtzbˈin, bˈeˈx xiˈ kyojjo tnam toj txˈotxˈ te Galiley xnaqˈtzil ex yolil Tyol Dios.

Tkuˈxtaq Juan, a Jawsil Aˈ, toj tze, me tej tbˈin teˈ jniˈtaqjo nbˈant tuˈn Crist, bˈeˈx i xi tchqˈoˈn kabˈe t‑xnaqˈtzbˈin lolte. Tej kykanin tukˈa, xi kyqanin te: ¿Atzinjiy a Crist, a attaq tulil, mo qa at juntl, tuˈn tkubˈ qyoˈn?

Xi ttzaqˈwin Jesús: Kux cheˈxa, ex kyqˈmanxa te Juan ajo ma kyliˈy, exsiˈn ma kybˈiˈy, ikyxjo tzeˈnku kyij tzˈibˈit wiˈja toj Tuˈjil Tyol Dios. Chiˈ kyjaluˈn:
    Aye moẍtaq ma chi kˈant kywutz,
    aye koxtaq ma chi bˈet,
    exqetziˈn yabˈqetaq tuˈn nim txˈaˈk, ma chi qˈanit;
    exqetziˈn ẍoˈrqetaq, ma chi bˈin;
    exqetziˈn otaq chi kyim, ma chi jaw anqˈin juntl majl.
    Ex jniˈ kye yaj ma pon Tbˈanil Tqanil kolbˈil kye.

Kyˈiwlinqexixjo a mi njawje kykˈuˈj wiˈja.

Tej kymeltzˈajjo t‑xnaqˈtzbˈin Juan, bˈeˈx ok ten Jesús yolil tiˈj Juan kyukˈaxjal. Xi tqˈmaˈn kye kyjaluˈn: Tej kyxiˈy lolte Juan toj tzqij txˈotxˈ, ¿Tiˈtaqtzin wiq ichin kyajtaqa tuˈn kylontiˈy? ¿Ma noqpe jun ichin kabˈe tkˈuˈj, tzeˈnku jun ajlaj meltzˈaje tuˈn kyqˈiqˈ? Qa mina, ¿Tiˈtaqtzin kyajtza tuˈn kylontiˈy? ¿Moj qa jun ichin manyor tbˈanilx t‑xbˈalin tok? ¿Ma mitzin bˈiˈn kyuˈn qa aye xjal, tbˈanilx kyxbˈalin tok, antza iteˈye kyeˈ toj kyja nmaq kawil? ¿Tzeˈntzintz tiˈtzin chi txaˈjtza lolte? ¿Bˈalaqa jun yolil Tyol Dios? ¡Ikytziˈn! Me ante Juan nimxixtl toklin kyibˈajjo yolil Tyol Dios ojtxe. 10 Quˈn ikytzin tqˈmaˈn Dios tiˈj toj Tuˈjil Tyol kyjaluˈn:

Kxel nchqˈoˈn weˈ nsan twutza qˈmalte tqanil tulila,
tuˈn tkubˈ kybˈinchinxjal kyibˈ twutza.

11 Twutzxix kxel nqˈmaˈn, qa kyxol kykyaqilxjal twutz txˈotxˈ, mix aˈl jun nimxixtl toklin tzeˈnku te Juan, a Jawsil Aˈ. Me ankye teˈ, a noq tal chˈin toklin toj Tkawbˈil Dios toj kyaˈj, nimxixtl toklin tzeˈnku te Juan.

12 Quˈn tukˈaxiˈ tulil Juan, a Jawsil Aˈ, ex tzmax tzaluˈn, nimxjal tok tilil kyuˈn, tuˈn tchˈiy Tkawbˈil Dios, a tzajnin toj kyaˈj. Ex nimxjal tok tilil kyuˈn, tuˈn tkubˈ bˈaj. 13 Tkyaqiljo jniˈ t‑xilin kyxnaqˈtzbˈil yolil Tyol Dios ojtxe exsin ojtxe kawbˈil, noq jun tqanil tiˈjjo Tkawbˈil Dios, a tuˈntaq tul, tzeˈnku ma tzul Juan chikyˈbˈilte. 14 Qa kyaja tuˈn t‑xi kynimiˈn, kxel nqˈmaˈn kyeˈy qa a Juan, a Elías, a iltaq tiˈj tuˈn tul, tzeˈnku qˈumj toj Tuˈjil Tyol Dios. 15 Qa at kywiˈy te bˈilte, kybˈinkujiˈy tkyaqiljo nxi nqˈmaˈn kyeˈy.

Nchi ok tilin Jesús xjal, tuˈn noq chˈin kynimbˈil

16 Kˈwel nqˈoˈn jun techil tzeˈnqe xjal jaˈlin: Ikyqetziˈn tzeˈnqekuˈ tal kˈwal nchi kubˈ qe saqchal toj kˈaybˈil. Ex nxi kyẍchˈin te kyukˈa, tuˈn kysaqchaˈn junx, ex nxi kyqˈmaˈn: 17 Ma qo chinbˈiˈn kyukˈa xux, tuˈntzintla qsaqchan, ex tuˈn kytzalaja, ex tuˈn kybˈixiˈn, me mi ẍi bˈixiˈn. Tuˈnpetziˈn, ma txi qbˈitziˈn bˈitz te bˈisbˈajil, tuˈntzintla qsaqchan, ex tuˈn kyoqˈa, me mix aˈl s‑oqˈ. ¿Tiˈxsin kyajtza? chi chiˈ.

18 Ikytzin kyejiˈy, chi Jesús. Quˈn tej tul Juan, a mix waˈn ex mix kˈwane kyukˈa txqantl, tuˈn ikyjo kyqˈmaˈy tiˈj, qa attaq taqˈnil tajaw il toj tanmin. 19 Ex ma chin ula, ayiˈn Tkˈwal Ichin jaˈlin, a nchin waˈn ex nchin kˈwan kyukˈa noq tiˈchaqku xjal, me nkyqˈmaˈnla wiˈja qa loˈlqin weˈ, ex jun kyukˈa peyil pwaq ex kyukˈa aj il. Ex ayetzin kyeˈ, ¿Tiˈxsila kyajtza? Kxel nqˈmaˈn qa atzin k‑elile kynikyˈa tiˈjjo nabˈl ntzaj tuˈn Dios tiˈjjo qbˈinchbˈiˈn.

Tkawbˈil Dios kujxix kyibˈaj tnam, a kykyˈeˈ chi nimin(AK)

20 Tbˈajlinxiˈ ikyjo, ok ten Jesús kawil kyeˈ xjal kyojjo tnam, a jaˈ otaq kubˈ tbˈinchin nimku yekˈbˈil tipin, quˈn aye xjal antza kykyˈeˈxtaq tuˈn tajtz tiˈj kyanmin, ex tuˈn ttxˈixpit kychwinqil. Xi tqˈmaˈn kyjaluˈn: 21 ¡Ay! Nimx bˈisbˈajil kyeˈy, a ayiˈy aj tnam Corazín exsin aj Betsaida. Noqit kyojjo tnam Tiro ex Sidón ma chi bˈant teˈ yekˈbˈil wipiˈn, a ma chi bˈant kyxola, ojtxetla tzˈajtz tiˈj kyanminxjal, ex matla kubˈ kyyekˈin jun txˈixpibˈl toj kychwinqil, noq tuˈn tok kyqˈoˈn kyxbˈalin te bˈisbˈajil, noq tuˈn tpaj kyil, ex tuˈn tjaw kychtoˈn tzaˈj toj kywiˈ, te jun yekˈbˈil qa ma tzˈajtz tiˈj kyanmin. 22 Twutzxix kxel nqˈmaˈn kyeˈy, toj tqˈijil paˈbˈin twutz Dios, kujxixtl kye tkawbˈil Dios tzul kyibˈaj, tzeˈnkuj kye aj Tiro ex Sidón. 23 Ikyxjo kyeˈ aj tnam Capernaum; ¿Chila, qa chi japin kyeˈ toj kyaˈj? ¡Me mina! Quˈn ayexixpe kyeˈ kchi xeˈl tojjo ma tij jul, a jaˈla taˈye t‑xele. Quˈn noqit tojjo tnam Sodoma ma bˈant teˈ jniˈ yekˈbˈil wipiˈn, a ma bˈant kyxola, mipetla xyuchˈj te tnam anetziˈn; atxpetla teˈ jaˈlin. 24 Ex kxel nqˈmaˈn kyeˈy, qa toj tqˈijil paˈbˈin twutz Dios, kujxixtl kyeˈ tkawbˈil Dios tzul kyibˈaj, tzeˈnkuj kye xjal tojjo txˈotxˈ te Sodoma.

Ajo ajlabˈl tuˈn Jesús(AL)

25 Kyojjo qˈij anetziˈn, xi tqˈmaˈn Jesús kyjaluˈn: Taa, Ay tAjaw kyaˈj ex Ay tAjaw txˈotxˈ; loqiˈn nchin nimsin Tbˈiy jaˈlin, quˈn tuˈn ma kubˈ tewin tejiy t‑xilin tumil kolbˈil kyeˈ xjal, a ẍtijqe ex nim kynabˈl toj kywutz, exsin ma kubˈ tchikyˈbˈintza kywutzjo xjal, a qˈoˈnk kyoklin te ntiˈ bˈaˈn kyuˈn. 26 Ikytziˈn Tata, quˈn ikytzin tejiy taj.

27 Quˈn ma tzaj tqˈoˈn nMaˈn tkyaqil weˈy. Ex mix aˈl jun ojtzqil weˈy, qalaˈ oˈkx nMaˈn, quˈn ayiˈn Tkˈwal. Ex mix aˈl jun ojtzqil te nMaˈn, qalaˈ oˈkqinxa. Ex alqe wajiˈy tuˈn t‑xi nyekˈiˈn nMaˈn, kxel nyekˈiˈn.

28 Tuˈnpetziˈn, ku kytzaja wukˈiy, ayiˈy sikytlin iteˈy, ex ayiˈy ma chi yajxa tojjo kychwinqila. Ex kxel nqˈoˈn ajlabˈl kyeˈy te jun majx. 29 Kykˈmonxjiˈy nnukˈbˈila kxel nqˈoˈn kyeˈy; ex kykaˈyimila wiˈja, quˈn manyor wenqinxa ex manyor cheˈwxjo wanmiˈn. Ex ktenbˈil ajlabˈl toj kychwinqila te jun majx wukˈiy. 30 Quˈn ajo nnukˈbˈila kxel nqˈoˈn kyeˈy nya kujxix tuˈn tbˈant kyuˈn, ex ajo iqtz kxel nqˈoˈn tuˈn tjapin bˈaj kyuˈn, nyaxix al.

T‑xnaqˈtzbˈil Jesús tiˈjjo qˈij te ajlabˈl(AM)

12  Kyojjo qˈij anetziˈn, toj jun qˈij te ajlabˈl, nqo bˈettaqa tukˈa Jesús toj jun bˈe n‑extaq toj triy. Tzaj qˈaqˈin qkˈuˈja, o ok teˈn xbˈoqil triy, exsin el qxqˈuchin te qwaˈy. Atzaj teˈ tok kykaˈyin Parisey ikyjo, xi kyqˈmaˈn te Jesús: Kaˈyinqektzinjiy t‑xnaqˈtzbˈiˈn, a nchi bˈinchin jun tiˈ, a nya wen tuˈn tkubˈ bˈinchit toj qˈij te ajlabˈl.

Me xi ttzaqˈwin Jesús: ¿Ma naˈmtzin tkux kyuˈjin kyejiˈy bˈant jun maj tuˈn qtzan David, a nimx toklin, tej ttzaj waˈyaj tiˈj kyukˈa tukˈa? Bˈeˈx i okx toj ojtxe tja Dios, exsin i etz tiˈn wabˈj, a otaq chi kubˈ kyˈiwlit te oyaj twutz Dios. Ex i xi twaˈn, exsin xi tqˈoˈntz kye tukˈa, a ntiˈtaq kyoklin tiˈj tuˈn t‑xi kywaˈn, qalaˈ oˈkqextaq pale. Mo ¿Ma naˈmtzin tkux kyuˈjiˈn toj ojtxe tkawbˈil Moisés, qa aye pale toj tnejil ja te kˈulbˈil, mi nchi ajlantaq toj qˈij te ajlabˈl, qalaˈ nchi aqˈnintaq? ¿Ma i bˈinchintzintz il tuˈn ikyjo? Tuˈnpetziˈn, kxel nqˈmaˈn kyeˈy, qa atx juntl tumil nimxixtl toklin tzeˈnku tumil tiˈjjo tnejil ja te kˈulbˈil. Noq naˈm tel kynikyˈa te, a tiˈ ntqˈmaˈn Tuˈjil Tyol Dios:

Atzin wajiˈy, tuˈn tten kyqˈaqˈbˈil kykˈuˈja kyxolxa,
ex nya noq tuˈn kyok teˈn patil kychibˈjil aluˈmj te chojbˈil kyila.

Quˈn noqit ma tzˈel kynikyˈa te, mitla nchi bˈaj yolbˈiˈn kyiˈj nxnaqˈtzbˈiˈn, ayeˈ mi nchi bˈinchin il. Tzeˈnku nteˈn, ayiˈn Tkˈwal Ichin, chqˈonqintza tuˈn Dios kyxola; ex ayiˈn at wokliˈn tibˈajjo qˈij te ajlabˈl, ex ayiˈn kchin qˈmalte qa wen tuˈn tkubˈ bˈinchit jun tiˈ mo qa minaj.

Tej tkubˈ tqˈanin Jesús jun ichin ntiˈ tanmin tqˈobˈ(AN)

Bˈeˈx ikyˈ Jesús antza, ex okx toj jun muˈẍ ja te naˈbˈl Dios, 10 jaˈ attaq jun ichin ntiˈtaq tanmin jun tqˈobˈ. Me tzunxtaq njoyle tumil kyuˈn junjun tzeˈn tten tuˈn tjaw stzˈimin jun tiˈ tiˈj Jesús, ex tuˈn tkubˈ tzˈaq toj jun il kyuˈn.

Xi kyqanin te Jesús: ¿Tziyintzin toj ojtxe kawbˈil, tuˈn tqˈanit jun xjal tojjo qˈij te ajlabˈl?

11 Xi ttzaqˈwin Jesús: Ankye jun kyeˈ, qa akux xi tzˈaq jun trit toj jun jul toj jun qˈij te ajlabˈl, ¿Ma nlaypela aku jatz kyiˈn? ¿Ma atpela kyila tiˈjjo ikyjo? 12 ¿Ma nyatzin nimxixtl toklin jun ichin twutz jun rit? Tuˈnpetziˈn, bˈaˈn tuˈn tkubˈ qbˈinchin qejiˈy a bˈaˈn toj tqˈijil ajlabˈl.

13 Ex xi tqˈmaˈn Jesús te yabˈ: Nuqpinx tqˈobˈa.

Bˈeˈx nuqpajkux tqˈobˈjo tal yabˈ, ex bˈeˈx bˈant tzeˈnkuxjo juntl. 14 Me ayetzin kyeˈ Parisey, bˈeˈx i ok ten jyol tumil tzeˈn tuˈn tkubˈe kybˈyoˈne Jesús.

A Jesús jun taqˈnil Dios skˈoˈnxix

15 Tej tbˈinte Jesús ikyjo, bˈeˈx ikyˈ antza, ex i xi lipe txqan xjal tiˈj. Ex nqˈaninxi kyiˈj yabˈ toj bˈe. 16 Ex xi tqˈmaˈnxix Jesús, tuˈn mi chi yoline tiˈj kywutzxjal. 17 Nyatzin tiqeˈ ikyjo noq tuˈn tjapinkuˈ Tyol Dios, a kyij ttzˈibˈin yolil Tyol Dios ojtxe, a Isaías, tej tqˈma:

18 Atzin wejiˈy waqˈnil,
a skˈoˈnxix, ex kˈuˈjlinxix wuˈn, ex nchin tzalaja tiˈj.
Kˈwel nqˈoˈn nXewa toj tanmin.
Ex ok k‑yolil tiˈj Nkawbˈila toj tkyaqil twutz txˈotxˈ.
19 Mi qˈojle, ex mi jaw ẍchˈin,
tuˈntzintla mix aˈl kxel bˈinte tqˈajqˈojil twiˈ kyoj tbˈeyil tnam.
20 Ex mi chi el tikyˈin ayejo numjninqe.
Tuˈnpetziˈn, mi kubˈ twaqˈin jun tal tqan ptzˈan tal kox,
ex mi kubˈ tyupin jun tal ttzaj yaj, a noqx tal chˈin nsbˈen,
tzmaxiˈ aj t‑xi tqˈoˈn kyoklin, aj tkubˈ tqˈoˈn Tkawbˈil, a tzˈaqlexix.
21 Ex tojjo qˈij anetziˈn, tkyaqil xjal twutz txˈotxˈ kqebˈil kykˈuˈj tiˈj.

¿Jaˈn tzaje tipin Jesús, tuˈn kyetz tlajoˈn taqˈnil tajaw il toj kyanminxjal?(AO)

22 Kyojjo qˈij anetziˈn, xi kyiˈnxjal jun ichin twutz Jesús, a tokxtaq jun taqˈnil tajaw il toj tanmin; ex otaq chi jpet twutz, ex mibˈintaq yolin. Me bˈeˈx el weˈ tuˈn Jesús, quˈn bˈeˈx bˈant tkaˈyin, ex bˈant tyolin. 23 Kykyaqilxjal bˈaj jaw kaˈylaj, ex i jaw yolin kyxolx: ¿Apela tyajil Davidjo lo, a skˈoˈnxix tuˈn Dios te Kolil?

24 Me tej kybˈinte Pariseyjo ikyjo, ex kyqˈma: Mina, chi chiˈ. Nchi etz teˈ xjal taqˈnil tajaw il tuˈn, quˈn tuˈn a te Beelzebú, a tajaw il, o txi qˈonte tipin.

25 Me bˈeˈx el tnikyˈ Jesús te kyyol, ex xi tqˈmaˈn kye: Qa paˈn kyten xjal toj jun nim tnam, ex qa kyajqˈoj kyibˈ, noqx aku chi kubˈ naj tuˈn qˈoj. Ex ikyxjo toj jun muˈẍ tnam, mo toj jun ja xjal. Qa kyajqˈoj kyibˈ, nlay chi el wen. 26 Ikytzin taˈye te satanásjo, a tajaw il. Qa ax s‑etz lajonte tibˈ toj kyanminxjal, ax n‑ok meltzˈaj tiˈjx ikyjo, ex atzin tkawbˈil nlay chˈiy. ¿Ma man kubˈ numjjo tipintz? 27 Ex noqit ikyjo tzeˈnku nkyqˈmaˈn, qa tuˈn tipin Beelzebú nchi etze taqˈnil tajaw il toj kyanminxjal wuˈn, ¿Altzila kye ntzaj qˈoˈnte kyipin aye lipcheqek kyiˈja, tuˈn tetz taqˈnil tajaw il toj kyanminxjal kyuˈn, qa nya ax Dios? Tuˈnpetziˈn, ayexjo kyukˈiy kchi qˈmalte qa nya toj tumil kyyola tiˈjjo lo.

28 Me metzin weˈ noq tuˈn tipin Xewbˈaj Xjan, a T‑xew Dios, nchi etze taqˈnil tajaw il wuˈn toj kyanminxjal; atzin jun yekˈbˈiljo qa ma tzul Tkawbˈil Dios kyxola.

29 Ex at juntl tumil: Qa at jun ileqˈ taj tuˈn telqˈin toj tja jun xjal nim tipin, ¿Ma akutzin bˈant telqˈin, qa nya nej, xkubˈ tkˈloˈn tajaw ja? Ikytzin te tajaw iljo tzeˈnku tajaw ja, quˈn a nim tipin. Me ma chin kanbˈin tiˈj, quˈn ma chi etz nlajoˈn taqˈnil toj kyanminxjal.

30 Ankyeˈ nya wukˈiy taˈ, noq njaw, tuˈn tqˈoj wiˈja. Ex ankyeˈ tkyˈeˈ mojin wukˈiy tuˈn tjaw chmet twutz awal, kyja n‑ok tene chtolte. 31 Tuˈnpetziˈn, kxel nqˈmaˈn kyeˈy: Kykyaqiljo wiq il, ex jniˈ noq tiˈchaqku tiˈ nkyqˈmaˈnxjal aku najsit. Me qa ma tzˈok kyyisoˈn Xewbˈaj Xjan, nlaypen kubˈ najsit te il anetziˈn. 32 Ikytziˈn, qa at jun xyolbˈin wiˈja, a ayiˈn Tkˈwal Ichin, aku najsit teˈ til. Me qa at jun xyolbˈin tiˈj Xewbˈaj Xjan, nlayxpen najsit teˈ til tzaluˈn twutz txˈotxˈ ex toj kyaˈj.

Antza k‑yekˈile qnimbˈil tuˈn qbˈinchbˈin(AP)

33 Ikyqetzin kyejiˈy tzeˈnku jun tze. Qa ma tzˈok kaˈyit wen, tbˈanil k‑elile twutz wen. Ex qa mina, nya tbˈanil twutz k‑elil. Tuˈnpetziˈn, k‑elile tnikyˈtzajil tiˈjjo tze, noq tuˈnjo twutz. 34 Ayetzin kyeˈ manyor tyajil kanqiˈy; ntiˈx kyajbˈiˈn. ¿Ma akutzin bˈant kyyoliˈn jun yol toj tumil, a ayekuy nya wenqe? Quˈn atziˈn nya bˈaˈn at toj kyanmiˈn, atzin nkyqˈmanjiˈy. 35 Me anteˈ xjal, a tbˈanil tanmin, tbˈanilxjo ntqˈmaˈn, quˈn toj tanmin njatze tkyaqiljo wen. Ex anteˈ xjal, a nya wen tanmin, tkyaqiljo ntqˈmaˈn nya wen. 36 Tuˈnpetziˈn, kxel nqˈmaˈn kyeˈy; qa toj tqˈijil paˈbˈin twutz Dios, teyile junjun k‑okil toj xjelbˈil tiˈj tkyaqiljo yol nkyqˈmaˈn jaˈlin, a nya wen. 37 Quˈn noq tiˈjjo bˈaˈn kyyola, kchi tzaqpajiliˈy tjaqˈ tkawbˈil Dios kujxix wen; me qatzin qa mina, ok kychjaˈbˈilxa tuˈn.

Tej t‑xi kyqanin aj il jun techil tipin Jesús(AQ)

38 Tbˈajlinxiˈ ikyjo, xi kyqanin junjun Parisey, exqetziˈn xnaqˈtzil tiˈj ojtxe kawbˈil te Jesús: Xnaqˈtzil, qaja tuˈn qlontiˈy jun techil tipiˈn, a tbˈanilxix.

39 I xi ttzaqˈwin Jesús: Ayetziˈn xjal nya wenqe ex aj il nchi qanin jun techil wipiˈn. Me nlay txi yekˈiˈt kye; qalaˈ oˈkxjo techil tiˈjjo bˈaj tiˈj Jonás, a yolil Tyol Dios ojtxe. 40 Quˈn luˈtziˈn te Jonás ten oxe qˈij ex oxe qnikyˈin toj tkˈuˈj jun tij kyiẍ; ex ikyx wejiˈy, ayiˈn Tkˈwal Ichin, chin kˈwelix muquˈn toj txˈotxˈ oxe qˈij ex oxe qnikyˈin. 41 Ex ikyqex kyeˈ xjal toj tnam Nínive kyojjo qˈij te Jonás kchi jawil weˈks toj tqˈijil paˈbˈin, aj kyokxjal toj xjelbˈil twutz Dios, ayeˈ iteˈ kyojjo qˈij jaˈlin, tuˈn kykubˈ tzˈaq toj kyil kyuˈn. Quˈn ayetziˈn xjal toj Nínive bˈeˈx ajtz tiˈj kyanmin, tej t‑xi tqˈmaˈn Jonás Tbˈanil Tqanil Dios kye. Ex ajo Tbˈanil Tqanil wiˈja jaˈlin nimxixtl toklin tzeˈnku toj tqˈijil Jonás.

42 Ok kjawil weˈks ajo qya, a nmaq kawil tzajnin te najchaq te twutz txˈotxˈ, tuˈn kykubˈ tzˈaqxjal toj kyil tuˈn, ayeˈ iteˈ kyojjo qˈij jaˈlin. Quˈn ajo qya anetziˈn bˈeˈx xiˈ bˈilte tnabˈlxix qtzan Salomón. Me ajo t‑xilin naˈbˈl wiˈja jaˈlin, nimxixtl toklin tzeˈnku te Salomón.

T‑xnaqˈtzbˈil Jesús tiˈjjo kbˈajil kyiˈjjo xjal, a nya nimilqe(AR)

43 Aj tetz jun taqˈnil tajaw il toj tanmin jun xjal, a nya nimil, bˈeˈx nxiku jyolte tojjo tzqij txˈotxˈ, jaˈ tuˈn ttene. Exsin qa mix xjyet tuˈn, kˈwel t‑ximin: 44 Kchin meltzˈajil weˈ juntl majl tojjo njaˈy, jaˈ ẍin etziˈych. Ex ajtzin tkanin juntl majl tkˈatzjo xjal, knetiljo xjal tuˈn, tzeˈnku jun ja, mix aˈl najalte, ex chebˈe misoˈn ex nikˈuˈn wen. 45 Bˈeˈxsin k‑okixtz toj tanmin xjal me nya tjunalx jaˈlin; qalaˈ kyukˈa wuql tukˈa xininqexix toj il tzeˈnku a. Ex kykyaqilx kchi najal toj tanminjo xjal jaˈlin. Atzaj xjal noqx kyja kxeˈlix toj il tzeˈnkuˈ ttentaq te tnejil. Ikytzin kbˈajiljo kyukˈa xjal jaˈlin, a nya nimilqe.

Ankyeqexixjo titzˈin ex tnana Jesús(AS)

46 Tzmataq nyolin Jesús kyukˈaxjal, tej kykanin tnana kyukˈax titzˈin. I kubˈ weˈ twiˈ peˈn, me kyajtaq tuˈn kyyolin tukˈa Jesús. 47 Bˈeˈx xi qˈmaˈn te Jesús: Lu tnaniy exqetziˈn titzˈiˈn iteˈ peˈn, ex kyaj tuˈn kyyolin tukˈiy.

48 Me ante Jesús xi tqˈmaˈn te a xi qˈmante ikyjo: ¿Ankyeqe weˈ nnana, ex ankyeqe weˈ witzˈin?

49 I tzaj tyekˈin tukˈa tqˈobˈ qibˈaja, a awoˈy t‑xnaqˈtzbˈin, ex xi tqˈmaˈn: Ayetzin wejiˈy nnana ex witzˈin lo. 50 Ayeˈ chi kˈwel bˈinchin teˈ taj nMaˈn, a at toj kyaˈj, ayetzin wejiˈy witzˈin, ex wanebˈ ex nnaniy.

Jun techil tzeˈn kyanmin xjal tiˈj Tyol Dios(AT)

13  Ax qˈijjo tetz Jesús tojjo ja, ex kubˈ qe ttzi nijabˈ. Tej tok tkaˈyin kypon txqan xjal tkˈatz, bˈeˈx okx toj jun tal bark, ex kubˈ qe toj. Ayetzin kyeˈ jniˈ xjal i bˈaj kyij ten ttzi aˈ. Ok ten xnaqˈtzil nimku tumil noq kyukˈa techil, ex tqˈma: Jun maj, xiˈ jun xjal awal triy. Atzin teˈ tok tchtoˈn, at pon chitj toj bˈe. I tzaj pichˈ, ex bˈeˈx jaw kyskˈoˈn. Ex at pon chitj kyxol abˈj, me quˈn tuˈn ntiˈxix twutz txˈotxˈ antza, liwey ul twiˈ. Me atzaj teˈ tok qˈijil, bˈeˈx jaw tzqij, quˈn nya nim xaˈye tlokˈ. Ex at pon chitj kyxol txˈiˈx. Me atzin txˈiˈx jun paqx tchˈiy; atzin te triy noq jaw xkyˈiˈsix. Me anteˈ pon chitj toj tbˈanil txˈotxˈ, tbˈanilx ele toj. At junjun tqan el jweˈ kˈal twutz, ex junjuntl el ox kˈal, ex junjuntl el lajaj toj kaˈwnaq. Ankye taj tuˈn tkubˈ tbˈiˈn nyola, in tkubˈ tbˈiˈntz, tuˈntzintla tkubˈ tbˈinchin.

Nukˈbˈil tuˈn Jesús tiˈjjo t‑xnaqˈtzbˈil(AU)

10 O ul laqˈeˈy awoˈy, a t‑xnaqˈtzbˈin, tkˈatz, ex xi qqaniˈn te: ¿Tiquˈn nyoliˈn kyukˈaxjal noq kyukˈa techil?

11 Tzaj ttzaqˈwin Jesús qeˈy: Ma tzaj tyekˈin Diosjo tumil kyeˈy, tuˈn tel kynikyˈa tiˈjjo a ewintaq ojtxe tiˈjjo Tkawbˈil Dios, a at toj kyaˈj; quˈn metziˈn kyexjal nlay tzˈel kynikyˈ te. 12 Tuˈnpetziˈn, ankyeˈ xjal at tnimbˈil wiˈja, ktzajil qˈoˈn txqantl, tuˈntzin tchˈiyxixjo tnimbˈil. Ex ankyeˈ xjal noq nkaˈmin tkˈuˈj tiˈj tnimbˈil, kyjaˈpe k‑elil qˈiˈne teˈ chˈin at. 13 Tuˈnpetziˈn, nchin yoliˈn kyukˈa techil kyukˈaxjal. Quˈn nchi kaˈyin kywutz, me mi n‑el kynikyˈ weˈy. Ex ntbˈiˈn kyẍkyin, me mi n‑okx toj kywiˈ.

14 Quˈn ikytzin kbˈajiljo tzeˈn tqˈma Isaías, a yolil Tyol Dios ojtxe, tej tqˈma:
    Mix tuˈn tzˈok kybˈin,
mi n‑okx toj kywiˈ.
    Mix tuˈn tzˈok kykaˈyin,
mi n‑el kynikyˈ te.
15     Quˈn noqx ma tzˈok naj kynabˈljo xjal luˈn;
jpuˈnqe kyẍkyin, tuˈn mi tzˈokx toj kywiˈ,
jpuˈnqe kywutz, tuˈn mi tzˈele kynikyˈ te tbˈanil.
    Tuˈntzin ikyjo, mi nchi tzaj laqˈe nkˈatza, tuˈn kykubˈ nqˈaninch.

16 Me kyˈiwlinqexix kyeˈ, tuˈn nchi kaˈyiˈn kywutza, ex n‑el kynikyˈa te; ex nchi bˈin kyẍkyiˈn, ex n‑okx toj kywiˈy. 17 Quˈn twutzxix kxel nqˈmaˈn kyeˈy, qa nimjo yolil Tyol Dios ojtxe, ex nim xjal wen kyajtaq tuˈn kylon teˈ a kyeˈ ma kyli jaˈlin, ex tuˈn kybˈin teˈ a kyeˈ ma kybˈi jaˈlin, me mix bˈaje ikyjo.

Kubˈ tchikyˈbˈin Jesús tiˈjjo techil tzeˈn kyanmin xjal tiˈj Tyol Dios(AV)

18 Kybˈintzjiˈy tiˈ t‑xilin tiˈjjo jun xjal xiˈ awal. 19 Quˈn ayetziˈn nxi kybˈiˈn Tbˈanil Tqanil tiˈj Tkawbˈil Dios, me mi n‑el kynikyˈ te, ikyqetziˈn tzeˈnku ijaj i kubˈ tzˈaq toj bˈe. Jun paqx tzul tajaw il, tzeˈnku jun pichˈ, ex k‑elil tiˈn Tbˈanil Tqanil, a kux awet toj kyanmin. 20 Ex atzin ijaj, a kubˈ tzˈaq kyxol abˈj, ikyqetziˈn tzeˈnqe xjal jun paqx nxi kynimin Tyol Dios ex tukˈa tzaljbˈil. 21 Me quˈn tuˈn ntiˈxix kykˈuˈj tiˈj, mi nchi kujix toj kynimbˈil. Qa akux saj jun tiˈ toj kychwinqil, mo qa akux ẍi ok lipinxjal kyiˈj noq tuˈn tpajjo nyola, bˈeˈx kchi kˈwel tzˈaq toj kynimbˈil. 22 Atzin ijajjo pon tzˈaq toj txˈiˈx, ikytziˈn tzeˈn jun xjal n‑ok tbˈiˈn nyola. Me oˈkx nchi bˈisin tiˈj tkyaqiljo tkubˈ twutz txˈotxˈ. Ex kyaj tuˈn tten tkyaqil tiˈchaqku tiˈ kye ex jniˈ kyqˈinmil. Tuˈntzintzjo anetziˈn, n‑el naje kynimbˈil tiˈj Dios, ikyxsin tzeˈnku triy njaw chˈiy toj txˈiˈx. Noq n‑el xkyˈiˈsix ex ntiˈ toj n‑el. 23 Me atziˈn ijaj, a kux awet toj tbˈanil txˈotxˈ, ikytziˈn tzeˈnqe xjal nxi kynimin nyola, ex nkubˈ kybˈinchin tzeˈnku nqˈmaˈn. Nchi chˈiy toj kynimbˈil, tzeˈnku triy, a s‑el jweˈ kˈal twutz junjun, ex junjuntl el ox kˈal, ex junjuntl el lajaj toj kaˈwnaq.

Jun techil kyiˈjjo kˈul nya wen kyxol triy

24 Ex xi tqˈmaˈn Jesús juntl techil. Chiˈ kyjaluˈn: A Tkawbˈil Dios, a at toj kyaˈj, ikytziˈn tzeˈnku jun ichin xiˈ awal triy toj ttxˈotxˈ. 25 Tej tok bˈaj, bˈeˈx ajtz. Me tej qok yupj, ul jun ajqˈoj, ex xi tchtoˈntl jun wiq kˈul toj triy, ex bˈeˈx oq. 26 Me atzaj teˈ chˈiy triy, ex tbˈaj weˈje tunin, antza ele tnikyˈtzajiltz qa attaq juntl wiq kˈul toj.

27 Ayetziˈn taqˈniljo tajaw awal bˈeˈx i xiˈ qˈmalte, ex xi kyqˈmaˈn: Tata, ¿Mixsin ja tskˈoˈn toj tijaja, tej tok tawaˈn? Quˈn ¿Jaˈtzin saje jun wiq kˈul toj ikyjo tzeˈnku triy?

28 Atzin te tajaw aqˈuntl xi tqˈmaˈn: Atla jun ajqˈoj xkubˈ bˈinchin teˈ ikyjo wiˈja.

Xi kyqˈmaˈn taqˈnil te: ¿Mej qa ma qoˈxa xbˈoqil teˈ maˈ kˈul toj triy? chi chiˈ.

29 Me ante tajaw aqˈuntl xi tqˈmaˈn: Mina, quˈn qa ma jatz xbˈoqitjo nya wen kˈul jaˈlin, aku jatz lipe triy tiˈj. 30 Qalaˈ kyqˈonkja ax tzqijkuj junx tukˈa triy, tzmaxi kˈaˈ jatz skˈetjo, aj tjaw joyit. Atzin te triy kxel kˈuˈyit teˈ toj txˈutxˈ. Atzin teˈ maˈ kˈul, kjawil kˈlet, exsin kˈwel patit tuˈn qˈaqˈ.

Jun techil tiˈj twutz mistas, ex tzeˈn nchˈiye Tkawbˈil Dios(AW)

31 Ex kubˈ tqˈoˈn Jesús juntl techil kyjaluˈn: A Tkawbˈil Dios toj kyaˈj, ikytziˈn t‑xilin tzeˈnku jun tal twutz mistas, aj tkux tawaˈn jun xjal toj txˈotxˈ. 32 Quˈn twutzxix a tal netzˈxix kywutzjo txqantl twutz ijaj, me ajtzin tchˈiy, jun tijx n‑oke kywutzjo txqantl. Chˈime njapin tzeˈnku jun tze, a jaˈ n‑okxi kybˈinchin pichˈ kypaqbˈil kyxol tqˈobˈ.

Juntl techil tiˈj tzeˈn nchˈiye Tkawbˈil Dios tzaluˈn twutz txˈotxˈ(AX)

33 Ex kubˈ tqˈoˈn Jesús juntl techil kyjaluˈn: A Tkawbˈil Dios toj kyaˈj, ikytziˈn tzeˈnkuˈ ttxˈamil wabˈj, a nkux tqˈoˈn jun qya toj oxe malbˈil jarin. Ex ajtzin tbˈaj tsmoˈn, tkyaqiljo tqˈotjil wabˈj ktxˈamixil, ex nchˈiy wen.

Tiquˈn nyolin Jesús kyukˈa techil(AY)

34 Bˈaj tqˈmaˈn Jesús tkyaqiljo lo kyexjal, noq kyukˈa techil. Quˈn ntiˈtaq jun tiˈ bˈaj tqˈmaˈn, qa nya tukˈa techil. 35 Bˈajjo ikyjo, tuˈntzin tjapiˈn a qˈumj tuˈn yolil Tyol Dios ojtxe, tej tkubˈ ttzˈibˈin:

Kchin yolila noq kyukˈa techil.
Ex kxel nqˈmaˈn nimku tiˈ,
a ewintaq, atxix teˈ tkubˈku tbˈinchin Dios twutz txˈotxˈ.

Nxi tchikyˈbˈin Jesús kye t‑xnaqˈtzbˈin techil tiˈjjo kˈul toj triy

36 Tbˈajlinxiˈ ikyjo, bˈeˈx i aj tchqˈoˈn Jesús xjal kyja. Ex okx tuja, a jaˈ o tzaja laqˈeˈy tkˈatz, a awoˈy t‑xnaqˈtzbˈin, ex xi qqˈmaˈn te: Chikyˈbˈintzjiy techil tiˈjjo kˈul nya wen toj triy.

37 Ex tzaj ttzaqˈwin Jesús qeˈy: Atziˈn awal triy, ayin wejiˈy, a Tkˈwal Ichin. 38 Ante txˈotxˈ ayetziˈn xjal tkyaqil. Atzin triy, ayetziˈn nimil tiˈj Tyol Dios. Ex atziˈn kˈul, ayetziˈn xjal nya nimil, ayeˈ ncheˈx lipe tiˈj tajaw il. 39 Ex atzin te ajqˈoj, a xi chtonte tyajil kˈul toj triy, ax tajaw il. Atzin teˈ joˈj triy, atzin teˈ aj tbˈaj twutz txˈotxˈ te jun majx. Ex ayetziˈn aqˈnil mo joˈl triy, ayetziˈn t‑angel Dios.

40 Ikytziˈn tzeˈn kˈul aj tjaw noq tuˈn tokx toj qˈaqˈ tuˈn ttzˈeˈy, ikytzin kbˈajiljo, aj tbˈaj tkyaqil twutz txˈotxˈ. 41 Ex ayiˈn, a Tkˈwal Ichin, chi xel nchqˈoˈn n‑angela, tuˈn kyetz xbˈoqitjo toj Tkawbˈil Dios kykyaqiljo nchi bˈinchin il, ex ayeˈ nchi xmoxin kyiˈj junjuntl tuˈn tkubˈ kybˈinchin il. 42 Ex kchi okix toj jun patbˈil ma tij, ja njuline qˈaqˈ wen, ex antza okx chi juˈchˈilx kyste tuˈn kyixkˈoj, a mix kbˈajilx. 43 Me ayetzin kyeˈ, a kubˈ kybˈinchin tzeˈnkuxjo ntqˈmaˈn Dios, ok kchi qoptzˈajiyil kye tzeˈnku tqan qˈij toj Tkawbˈil Dios, a kyTata. Ankyeˈ at tẍkyiˈn tuˈn tok tbˈiˈn, in tok tbˈiˈn, ex in tkubˈ tbˈinchin tzeˈnkuxjo ntqˈmaˈn.

Jun techil tiˈjjo Tkawbˈil Dios tzeˈnku jun qˈinimil noq ewin

44 A Tkawbˈil Dios, a at toj kyaˈj, ikytziˈn tzeˈnku jun qˈinimil ewin toj jun txˈotxˈ. Jun ichin, qa ma knetjo qˈinimil tuˈn, bˈeˈx aku meltzˈaj ewilte axsa. Maˈx tzeˈjix tiˈj wen, ex noq tuˈn ttzyetkuˈ txˈotxˈ tuˈn anetziˈn, kbˈaj xel tkˈayin tkyaqiljo at te, tuˈn ttzaj tlaqˈoˈn.

Jun techil tiˈjjo tal abˈj, a wiˈyilxix

45 Ex ikyxjo, a Tkawbˈil Dios, a at toj kyaˈj, tzeˈnku jun kˈayil njyoˈn tiˈj jun tal abˈj tbˈanilxix. 46 Ajtzin tknet jun tuˈn, a wiˈyilxix wen, kbˈaj xel tkˈayin tkyaqiljo at te, noq tuˈn tlaqˈetku tal abˈj tuˈn.

Jun techil tiˈjjo jun pa te tzuybˈil kyiẍ

47 Ex ikyxjo, a Tkawbˈil Dios, a at toj kyaˈj, tzeˈnku jun pa te tzuybˈil kyiẍ. Aj t‑xi xoˈyit toj aˈ, tkyaqil wiq kyiẍ ntzyet tuˈn. 48 Ajtzin tnoj, aye kyiẍil kjawitz kyiˈn tzma ttzi aˈ. Antza, kchi kˈwele qeye skˈol teˈ kyiẍ. Ayetziˈn wen, kchi xel kˈuˈyit toj chiˈl; ex ayetziˈn mina, chi xel kyxoˈn. 49 Ikytzin kbˈajiljo, aj tjapin bˈaj tkyaqil twutz txˈotxˈ. Kchi elitz t‑angel Dios paˈl kyeˈ nya wenqe kyiˈjjo a wen. 50 Ayetziˈn nya wenqe kchi xel xoˈyit toj jun tij kˈachbˈil qˈaqˈ, a mixla kbˈajilx, jaˈ kchi oqˈile, ex kchi juˈchˈile kyste tuˈn kyixkˈoj.

Ajo ojtxe qˈinimil exsin akˈaj qˈinimil

51 Tzaj tqanin Jesús qeˈy, a awoˈy t‑xnaqˈtzbˈin: ¿Tzuntzin n‑el kynikyˈa tiˈj tkyaqiljo lo? chiˈ.

Exsin xi qtzaqˈwiˈn: Tzun, qAjaw, qo chijiˈy.

52 Ex tzaj tqˈmaˈnl Jesús qeˈy: Tuˈnpetziˈn, jun xnaqˈtzil tiˈj ojtxe kawbˈil, aj qa ma txi lipe tiˈjjo Tkawbˈil Dios, a at toj kyaˈj, k‑okil tzeˈnku jun tajaw ja, a at kabˈe wiq tqˈinimil, jun ojtxe qˈinimil ex jun akˈaj.

Tej t‑xiˈ Jesús toj ttanim, a Nazaret(AZ)

53 Tej kybˈaj tqˈmaˈn Jesús kykyaqiljo techil, bˈeˈx xiˈ 54 tzma toj ttanim. Antza xi xkye tuˈn t‑xnaqˈtzin kyoj muˈẍ ja te kˈulbˈil. Ex tkyaqilxjal bˈaj jaw kaˈylaj, ex kyqˈma: ¿Jaˈtzila xbˈaje t‑xnaqˈtzin xjaljo tkyaqiljo bˈaˈn tuˈn? ¿Ex tzeˈntzin tten nbˈantjo tbˈanil techil tipin tuˈn ikyjo? 55 ¿Ma nyapetzila a ttata, a jsol tzˈlan? ¿Ma nya tnana, a Mariy? ¿Ma nyaqetzin titzˈin Santyaw, Jse, Simun, ex Judas? 56 ¿Ma nyaqetzin tanebˈjo najleqe qxol? ¿Jaˈtzin xbˈante tkyaqiljo luˈn tuˈn? chi chiˈ.

57 Quˈn tuˈn kyojtzqiˈntaq, mix xi kynimine.

Me xi tqˈmaˈn Jesús kye: Jaˈchaqx taˈ jun yolil Tyol Dios twutz txˈotxˈ, nxi qˈoˈnx toklin. Me qa tojx ttxˈotxˈ ex tojx tja ntiˈx toklin.

58 Nya nimku yekˈbˈil tipin bˈant kyxol t‑xjalil, quˈn tuˈn mix xi kynimine Tyol.

Tej tkubˈ bˈyoˈn Juan, a Jawsil Aˈ(BA)

14  Kyojjo qˈij anetziˈn, bˈijte tqanil Jesús tuˈn Herodes, a tnejil kawil toj txˈotxˈ te Galiley. Tuˈnpetziˈn, xi tqˈmaˈn Herodes kye taqˈnil: Ala te Juan luˈn, ma jatz anqˈin kyxol kyimnin. Quˈn tiˈjkutziˈn, tbˈanilx tipin tuˈn tbˈant txqan tbˈanil techil tuˈn.

Otaq kux tjpuˈn Herodes Juan toj tze, kˈloˈntaq wen tukˈa kxbˈil, noq tuˈn tpaj Herodías, a t‑xuˈjil, a t‑xuˈjlbˈin Lip, a titzˈin, quˈn tuˈn xi tqˈmaˈn Juan te Herodes: Nya wen tuˈn tok mejeˈy tukˈa t‑xuˈjil titzˈiˈnch.

Tuˈnpetziˈn, tajtaq Herodes tuˈn tkubˈ tbˈyoˈn Juan, me tzaj t‑xobˈil kyexjal, quˈn tuˈn otaq tzˈok kyqˈonxjal Juan te yolil Tyol Dios.

Tej tel tabˈqˈe Herodes, kubˈ ikyˈsit jun nintz qˈij, ex atzin tal Herodías etz bˈixil kywutz kykyaqiljo txokenj. Ex bˈeˈx pon tkˈuˈj Herodes tiˈj, ex kubˈ tqˈmaˈn tbˈi Dios tiˈj tyol: Qanintza weˈy noq alkye taja, chiˈ te txin. Me a tnana xi qˈmante te, tiˈtaqjo tuˈn t‑xi tqanin: Qˈontzjiy twiˈ Juan, a Jawsil Aˈ, weˈy toj jun laq jaˈlinxix.

Tej tbˈinte Herodes ikyjo, bˈeˈx jaw bˈisin. Me quˈn tuˈn otaq kubˈ tqˈmaˈn tbˈi Dios tiˈj tyol, ex kywutz kykyaqiljo txokenj, qa akutaq txi tqˈoˈn noq alkyetaqjo tajjo txin, kubˈ t‑ximin qa iltaq tiˈj tuˈn tbˈajjo tyol. 10 Ex bˈeˈx xi tqˈmaˈn, tuˈn tel kˈuẍpit twiˈ Juan toj tze. 11 Exsin xi tqˈoˈntz twiˈ Juan toj jun laq te txin, tzeˈnkuxtaq otaq tqanin. Ex anteˈ txin bˈeˈx xi tqˈoˈn te tnana.

12 Me ayetziˈn t‑xnaqˈtzbˈin Juan i pon, ex xi kyiˈn t‑xmilil, tuˈn tkux muqet. Ex bˈeˈx i xiˈ qˈmalte te Jesús.

Tej kykˈaˈchit jweˈ mil ichin tuˈn tipin Jesús(BB)

13 Tej tbˈiˈnte Jesús ikyjo, bˈeˈx o okxa toj jun bark toj ewajil, tuˈn qkaniˈn toj jun najbˈil ja ntiˈyetaq xjal. Me bˈeˈx kybˈin texjal tojile junjun tnam, ex bˈeˈx bˈaj xi lipe qiˈja tuˈn kyqan, quˈn kyajtaq tuˈn kynej qwutza. 14 Tej tetz Jesús toj bark, xi tkaˈyin txqan xjal attaq, ex bˈeˈx tzaj qˈaqˈin tkˈuˈj kyiˈj, ex bˈeˈx i bˈaj tqˈanin junjun, a yabˈqetaq.

15 Tej chˈixtaq qok yupj, awotziˈn, a t‑xnaqˈtzbˈin, o tzaj laqˈeˈy tkˈatz, ex xi qqˈmaˈn te: Ma qoqixte jaˈlin, ex mix aˈl jun najle tzaluˈn. Qˈmanxa kye jniˈ xjal tuˈn kybˈaj xiˈ toj junjun kojbˈil, tuˈn kyxiˈ jyol kywa, qape at kˈaẍjil.

16 Me tzaj tqˈmaˈn Jesús qeˈy: Nya il tiˈj tuˈn kyxiˈ jyol jun tiˈ. Qalaˈ kyqˈonxa kywa.

17 Me atzin qeˈ xi qqˈmaˈn: Ntiˈ qe wabˈj qˈiˈn quˈn. Noq tal jweˈ wabˈj, ex kabˈe tal netzˈ kyiẍ.

18 Me tzaj tqˈmaˈn Jesús qeˈy: Kyiˈnqetza tzaluˈn. 19 Ex xi tqˈmaˈn kye jniˈ xjal, tuˈn kybˈaj kubˈ qe tibˈaj kˈul. Ex i jaw ttzyuˈn jweˈ tal wabˈj exqetziˈn kabˈe tal kyiẍ, ex jaw tkaˈyin twutz kyaˈj, ex xi tqˈoˈn chjonte te Dios kyiˈj. Ex i bˈaj tpiẍiˈn tal wabˈj, ex tzaj tqˈoˈn qeˈy, ex xi qsipiˈn kyexjal.

20 Kykyaqilxjal i bˈaj waˈn, ex bˈaj noj kykˈuˈj wen. Atzaj teˈ kybˈaj waˈn, jaw qskˈoˈn jniˈ tbˈuchil, ex jaw noj kabˈlajaj chiˈl. 21 Ayetziˈn i waˈn, jweˈ mil ichin, me nya telqetziˈn qya exqetziˈn kˈwal i ok te tajlal.

Tej tbˈet Jesús tibˈaj aˈ(BC)

22 Tbˈajlinxiˈ ikyjo, o jax tchqˈoˈn Jesús awoˈy, a t‑xnaqˈtzbˈin, toj bark, tuˈn qikyˈxa tjlajxi nijabˈ. Otaq qo neja tuˈn qikyˈxa jlajxi; kyij Jesús qˈolbˈil kyexjal. 23 Tej kybˈaj tqˈolbˈin Jesús xjal, jax twiˈ jun wutz naˈl Dios tjunalx. Tej qok yupj, ex tjunalxtaq Jesús at. 24 Me noqx nnikyˈjinku nijabˈ tuˈn bark, tej ttzaj txqan kyqˈiqˈ, ex bˈeˈx okx piqˈj txqan aˈ toj. 25 Tej chˈixtaq qsqix, tzaj laqˈe Jesús qkˈatza; nbˈet tibˈaj aˈ. 26 Tej t‑xi qkaˈyiˈn te nbˈettaq tibˈaj aˈ, bˈeˈx o jaw ẍchˈin wen tuˈn qxobˈila: Jun ma tij klelin, qo chijiˈy.

27 Me jun paqx tzaj tqˈmaˈn Jesús qeˈy: ¡Kykujsinx kykˈuˈja! ¡Ayin wejiˈy! Mi chi xobˈach.

28 Me ante Pegr xi ttzaqˈwin: WAjaw, qa ajiy, qˈmantza tuˈn nxiˈy tkˈatza tibˈaj aˈ.

29 Ku tzaja, chi Jesús.

Ex jun paqx, tkuˈtz Pegr toj bark, ex xi bˈet tibˈaj aˈ, tuˈn tpon tkˈatz Jesús. 30 Me atzaj teˈ tnaˈnte txqan tipin kyqˈiqˈ, bˈeˈx tzaj xobˈ, ex kyjaˈtaq txi mulqˈaj toj aˈ. Bˈeˈx jaw ẍchˈin tuˈn t‑xobˈil: Chin tkloma, wAjawch.

31 Ex jun paqx jaw tjkˈuˈn Jesús tukˈa tqˈobˈ, ex xi tqˈmaˈn te: Ay, noq tal chˈin tnimbˈila wiˈja. ¿Tiquˈn xjaw kaˈmin tkˈuˈja?

32 Me atzaj teˈ kyjax toj bark, bˈeˈx kubˈ qen tej kyqˈiqˈ. 33 Ex awotzin qe, a otokxtaqa toj bark, bˈeˈx o kubˈ mejey twutz Jesús, ex o nimsin tbˈi kyjaluˈn: Twutzxix Tkˈwal Diosx te.

Tej kykubˈ tqˈanin Jesús yabˈ toj Genesaret(BD)

34 Me atzaj teˈ qjlajinxa tjlajxi nijabˈ, o pon toj txˈotxˈ te Genesaret. 35 Ex ayetziˈn xjal antza, bˈeˈx el kynikyˈ te Jesús. Bˈeˈx el tqanil toj tkyaqil txˈotxˈ, ex bˈeˈx i bˈaj xi kyinxjal kyyabˈ te, tuˈn kykubˈ tqˈanin. 36 Ex i kubˈsin kywutz te, tuˈn t‑xi ttziyin Jesús, noq tuˈn tok kymekoˈnxjal iˈchaqxitla noq tal ttxaˈn t‑xbˈalintz. Ex kykyaqiljo, ayeˈ i ok mekonte ttxaˈn t‑xbˈalin, bˈeˈx bˈajel weˈ.

Tej t‑xnaqˈtzin Jesús tiˈjjo kyxmiletzˈilxjal(BE)

15  I tzaj laqˈe junjun Parisey, junx kyukˈa junjun xnaqˈtzil tiˈj ojtxe kawbˈil tkˈatz Jesús, aye otaq chi kanin Jerusalén. Ex xi kyqanin te: ¿Tzeˈntzin kyten kyeˈ t‑xnaqˈtzbˈiˈn mi nkubˈ kynimin a kyij yekˈin qe kyuˈn qtzan qtaˈẍ? Quˈn mi njapin techil kyuˈn, a tzeˈnku nbˈanttaq kyuˈn qtzan qtaˈẍ, tzeˈnku qe, a tuˈn tel kytxjon kyqˈobˈ tukˈa tumil, aj kyaqˈe waˈl.

Ex xi tqanin Jesús kye: Ex ikyxjo kyeˈ. ¿Tiquˈn n‑el kyiˈjlinjiˈy Tkawbˈil Dios, noq tuˈn kyokku lipeˈy tiˈjjo xnaqˈtzbˈil xkyij kyqˈoˈn qtzan qtaˈẍ? Quˈn chte Diosjo kyjaluˈn:

Kyniminku kytatiy, ex kynaniy,
ex ankye teˈ k‑elil tzaqpaj ttzi te ttata ex te tnana, il tiˈj tuˈn tkyim. Me ayetzin kyeˈ nchi qˈmante, qa bˈaˈn tuˈn t‑xi qqˈmaˈn te qtata mo te qnana kyjaluˈn: Matla txi nmojiˈn, noqit nya tkyaqiljo at weˈy jaˈlin, ma txi nqˈoˈn te Dios, tuˈn tajbˈin te, aj nkyima. Tuˈnpetziˈn, ntiˈx tuˈn nmojiˈn tiˈja, exla qa at tajbˈin teˈy. Ex bˈaˈnjo lo toj kywutza.

Quˈn qa ikyjo, nlayxpen bˈanttz tuˈn tmojin tiˈj ttata ex tiˈj tnana, chi chijiˈy. Quˈn ma kyij kytzaqpinjiˈy Tkawbˈil Dios, noq tuˈn kyxi lipekuy tiˈjjo kyeˈ kyxnaqˈtzbˈin.

Xmiletzˈqiˈy. Quˈn twutzx tej tyol qtzan yolil Tyol Dios te, a Isaías, tej tyolin tiˈj kyxmiletzˈila:
    Ayetziˈn xjal tzaluˈn, nchin kubˈ kynimiˈn,
me noq tukˈa kytzi.
    Me atzin kyanmin najchaq taˈ wiˈja.
    Ntiˈx tajbˈiˈn a nchi kˈulin nwutza,
quˈn noqx tiˈjjo kyxnaqˈtzbˈilxjal lipcheqeke.

10 I xi ttxkoˈn Jesús jniˈ xjal tkˈatz, ex xi tqˈmaˈn kye: Chin kybˈintziˈn, ex tzˈelku kynikyˈa te: 11 Nya teˈ tiˈchaqku tiˈ nbˈaj tuˈn jun xjal, nxi qˈonte toj il, qalaˈ ikytzin a teˈ n‑etz toj ttzi.

12 Tuˈnpetziˈn, bˈeˈx o bˈaj tzaj laqˈeˈy, a awoˈy t‑xnaqˈtzbˈin tkˈatz, ex xi qqˈmaˈn te: ¿Ma man tzˈel tnikyˈa te, qa bˈeˈx saj kyqˈoj Parisey, tej xkybˈin teˈ a xbˈaj tqˈmaˈn?

13 Me ante Jesús tzaj ttzaqˈwin qeˈy: Tkyaqil kyxnaqˈtzbˈil Parisey ikyjo tzeˈnku jun wiˈ kˈul, a qa nya nTatiˈy tokx toj kyaˈj, xkux awante. Okla kjawitz xbˈoqit te jun majx tukˈa tkyaqil tlokˈ. 14 Ex chi tenkuj, quˈn jpuˈn kynabˈl. Nchi kubˈ nej kywutz junjun ikyx kyten tzeˈnku aye. Ikyqetziˈn tzeˈn kabˈe moẍ nxi kyxkoˈn kyibˈ; me qa aku ẍi ex twiˈ xaq, kykabˈilx kchi xeˈl tolpaj.

15 Me ante Pegr xi tqˈmaˈn te Jesús: Chikyˈbˈintza qeˈy tiˈjjo xbˈaj tqˈmaˈn.

16 Tzaj ttzaqˈwin Jesús qeˈy: Ex ikyx kyejiˈy, ¿Mi s‑el pjet toj kynabˈla? 17 ¿Ma mitzin n‑el kynikyˈa te, qa tkyaqiljo nbˈaj tuˈn jun xjal, toj tkˈuˈj kupine, ex majx k‑elil tiˈj? 18 Me atziˈn n‑etz toj ttzi, toj tanminx ntzaje anqˈine. Apente iljo, 19 quˈn toj tanminxjal ntzaje jniˈ t‑xim nya bˈaˈn, jniˈ bˈiˈyin, jniˈ kyˈaˈjin, ex jniˈ aj pajil, jniˈ elqˈin, jniˈ sbˈubˈl, exsin tkyaqil yasin, 20 tuˈn kxel toj najin te jun majx. Me teˈ, tuˈn kywaˈnxjal, a noq tuˈn mi tzˈele txjet tqˈobˈ jun xjal tzeˈnku kye, aj txi waˈl, ntiˈ te najin noq tuˈn tpajjo ikyjo, quˈn noq xnaqˈtzbˈil kye qtzan qtaˈẍ.

Tnimbˈil jun qya, a nya aj Judiy(BF)

21 Tej tetz Jesús antza, bˈeˈx xiˈ toj txˈotxˈ te Tiro ex te Sidón. 22 Ex attaq jun qya aj Canaán najletaq tojjo txˈotxˈ antza, a nya Judiytaq. Tzaj laqˈe tkˈatz Jesús, ex nẍchˈintaq wen: Tata, ay Tyajil qtzan nmaq kawil David, qˈaqˈintz tkˈuˈja wiˈja; at jun wala, at jun taqˈnil tajaw il toj tanmin.

23 Me mix xi ttzaqˈwin Jesús jun tyol. Tuˈnpetziˈn, o tzaj laqˈeˈy, a awoˈy t‑xnaqˈtzbˈin tkˈatz, ex o kubˈsin qwutza te: Qalaˈ, qˈmanxa te qya tuˈn taj tja, quˈn luˈ tzunx nẍchˈinx wen, ex luˈtz lipchek qiˈj.

24 Xi tqˈmaˈn Jesús te: Ma chin tzaj tchqˈon weˈ Dios noq kyukˈa xjal aj Judiy, ayeˈ najnin iteˈye tzeˈnku jun chˈuq rit.

25 Me anteˈ qya kubˈ meje twutz Jesús, ex xi tqˈmaˈn: ¡Tata, chin tonima!

26 Me ante Jesús xi tqˈmaˈn te: Yonkuy nej, tuˈn kyxi nmojinjiˈy nxjalila, quˈn nya wen tuˈn tel kywaˈ tal kˈwal, exsin tuˈn t‑xiˈ kye chit, quˈn nej tuˈn kybˈaj waˈn tal kˈwal, exsin kxel xiljo kye chittz. Ikyqintzin wejiˈy kyukˈa nxjalila; nej chi okil nkaˈyiˈn, ex kxel nqˈoˈnjiˈy a ntiˈ at kye.

27 Ex xi ttzaqˈwin qya: Ikyx te tten, Tata. Me kaˈnqetzin kyejiˈy tal chit nchi waˈn kye tjaqˈ meẍ tiˈjjo tbˈuchil wabˈj nbˈajel tzˈaq kyuˈn kyajaw. Ikyqintzintlaˈ wejiˈy, qˈontz chˈin weˈ tiˈjjo nxi tqˈoˈn kye t‑xjalila.

28 Tuˈntziˈn tyoljo qya ikyjo, xi ttzaqˈwin Jesús te: Ay qya, nimxixjo tnimbˈila wiˈja. Kxel nqˈoˈn tzeˈnku taja.

Atzaj taljo qya, jun paqx tel weˈ.

Tej tqˈanit nimku yabˈ tuˈn Jesús

29 Tej tetz Jesús antza, pon tzma ttzi Nijabˈ te Galiley. Ex bˈeˈx jax twiˈ jun wutz, ex kubˈ qe antza. 30 Ex nimxjal bˈaj chmet jaˈ taˈyetaq. Ex qˈimila junjun kox kyuˈn, junjun moẍ, ex ilaˈkul mibˈintaq chi bˈet ex mibˈintaq chi yolin, ex nimku txqantl yabˈ bˈaj xi qˈiˈn twutz Jesús. Ex bˈeˈx i kubˈ tqˈanin.

31 Ex ayetziˈn xjal bˈeˈx i bˈaj jaw kaˈylaj, tej tok kykaˈyin tbˈant kyyoliˈn a mibˈintaq chi yolin; ex otaq bˈant kybˈetjo a mibˈintaq chi bˈet; ex otaq jqet kyẍkyin a mibˈintaq chi bˈin; ex otaq chi el weˈ kox, ex otaq kˈant kywutzjo moẍqetaq. Jotxjo jniˈ xjal i bˈaj ok ten nimsil tbˈi Dios, a kyDios aj Israel.

Tej kykˈaˈchit kyaje mil ichin tuˈn Jesús(BG)

32 O tzaj ttxkoˈn Jesús a awoˈy t‑xnaqˈtzbˈin, ex tzaj tqˈmaˈn qeˈy: Nchyoˈn nkˈuˈja kyiˈjjo xjal lo, quˈn ma bˈant‑xi oxe qˈij kytenbˈile qukˈa, ex ntiˈx chˈin o txi kywaˈn. Ex nkyˈeˈy tuˈn kyaj nchqˈoˈn kyja kukxjo, quˈn aku chi kubˈ numj toj bˈe tuˈn waˈyaj.

33 Ex xi qqˈmaˈn: ¿Me jaˈ aku tzaje kywa txqan xjal quˈn? Mix yaˈ ntiˈx jun xjal najle tzaluˈn, qo chijiˈy.

34 Me tzaj tqanin Jesús qeˈy: ¿Jteˈ wabˈj qˈiˈn kyuˈn?

Noq tal wuq, ex jun tal jteˈbˈin netzˈ kyiẍ, qo chijiˈy.

35 Ex xi tqˈmaˈn Jesús kye jniˈ xjal, tuˈn kybˈaj kubˈ qe twutz txˈotxˈ. 36 Ex i jaw ttzyuˈn wuq wabˈj, exqetziˈn tal netzˈ kyiẍ, ex xi tqˈoˈn chjonte te Dios kyiˈj, i kubˈ tpiẍin, ex tzaj tqˈoˈn qeˈy, tuˈn t‑xi qsipiˈn kye jniˈ xjal.

37 Kykyaqilxjal noqx jniˈ i bˈaj waˈn. Tej kybˈaj waˈn, jaw chmetjo jniˈ tbˈuchil wabˈj tkyaqil, ex atzin tej tbˈaj chmet, bˈant wuq chiˈl. 38 Ayetziˈn ichin, ayeˈ i bˈaj waˈn, kyaje mil, me mix ok ajletjo qya exqetziˈn kˈwal.

39 Tbˈajlinxiˈ ikyjo, bˈeˈx i aj tchqˈoˈn Jesúsjo xjal kyja, ex bˈeˈx o okxa toj bark, tuˈn kyxiˈy toj txˈotxˈ te Magadán.