Print Page Options
Previous Prev Day Next DayNext

Bible in 90 Days

An intensive Bible reading plan that walks through the entire Bible in 90 days.
Duration: 88 days
Ang Pulong Sa Dios (APSD-CEB)
Version
1 Samuel 2:30-15:35

30 Kaniadto, ako nga inyong Ginoo, ang Dios sa Israel, nagsaad kaninyo nga kamo lang gayod ug ang mga kaliwat sa inyong katigulangan ang makaalagad kanako isip mga pari hangtod sa kahangtoran. Apan dili na karon, kay pasidunggan ko ang nagapasidungog kanako, ug panghimaraoton ko ang nagatamay kanako. 31-32 Timan-i kini, moabot ang panahon nga laglagon ko ang tanang pamatan-on sa inyong pamilya ug sa uban pang mga kaliwat sa inyong katigulangan. Magaantos kamo ug dili ninyo matilawan ang kadagaya[a] nga ihatag ko sa Israel. Wala na gayoy magkinabuhi ug taas kaninyo. 33 Dili ko papahawaon ang uban kaninyo sa pag-alagad kanako isip pari, apan moagi silag labihang kalisod, ug dili molungtad ug dugay ang ilang mga kinabuhi. 34 Ug ingon nga timailhan niini, mangamatay ang imong duha ka anak nga si Hofni ug si Finehas sulod sa usa lang ka adlaw. 35 Magpili akog matinumanon nga pari nga mosunod sa akong kabubut-on. Hatagan ko siyag mga kaliwat nga moalagad sa akong piniling hari hangtod sa kahangtoran. 36 Ang mahibilin sa imong mga kaliwat magpakilooy sa mga kaliwat niini nga pari nga hatagan silag kuwarta ug pagkaon. Mohangyo sila kanila nga himuon silang katabang nga mga pari aron lang sila makakaon.”

Ang Pagtawag sa Ginoo kang Samuel

Niadtong panahon nga nagaalagad si Samuel sa Ginoo, ubos sa pag-atiman ni Eli, talagsa na lang makigsulti ang Ginoo, ug talagsa na lang ang mga panan-awon. Usa ka gabii niana, natulog si Eli sa iyang kuwarto. Dili na kaayo makakita si Eli. Si Samuel didto nagatulog sa balay[b] sa Ginoo diin nahimutang ang sudlanan sa Kasabotan. Ug samtang nagsiga pa ang suga sa Dios, gitawag sa Ginoo si Samuel. Mitubag si Samuel, “Unsa man, sir!” Unya midagan siya ngadto kang Eli ug miingon, “Ania na ako, sir! Nganong gitawag mo man ako?” Miingon si Eli, “Wala ako magtawag kanimo. Balik ug higda.” Busa mibalik siya ug higda.

Gitawag siya pag-usab sa Ginoo, “Samuel!” Mibangon si Samuel ug miadto kang Eli, ug miingon, “Ania na ako, sir! Nganong gitawag mo man ako?” Mitubag si Eli, “Anak, wala ako magtawag kanimo. Balik ug higda.” Niadtong panahona wala pa makaila si Samuel sa Ginoo, kay wala pa makigsulti ang Ginoo kaniya.

Gitawag pag-usab sa Ginoo si Samuel. Ikatulo na niya kining pagtawag. Mibangon si Samuel ug miadto kang Eli ug miingon, “Ania na ako, sir! Nganong gitawag mo man ako?” Unya nasabtan ni Eli nga ang Ginoo mao ang nagtawag kang Samuel. Busa giingnan niya si Samuel, “Balik ug higda, ug kon motawag siya pag-usab, ingna siya, ‘Sulti, Ginoo, kay ako nga imong alagad nagapamati.’ ” Busa mibalik si Samuel ug higda.

10 Miadto ang Ginoo kang Samuel, ug sama sa iyang gihimo, gitawag niya kini, “Samuel! Samuel!” Unya mitubag si Samuel, “Sulti, Ginoo, kay ako nga imong alagad nagapamati.” 11 Miingon ang Ginoo, “Hinumdomi kini, sa dili madugay may himuon ako sa Israel. Ang tanang makadungog niini mahadlok gayod. 12 Pag-abot nianang panahona, himuon ko gayod ang tanan kong giingon batok sa pamilya ni Eli. 13 Kay giingnan ko siya nga silotan ko ang iyang pamilya hangtod sa kahangtoran tungod kay gipasagdan niya ang iyang mga anak sa ilang gipanghimo nga pagpakasala, bisan ug nahibaloan niya kini. 14 Busa gipanumpa ko nga ang sala sa pamilya ni Eli dili gayod mapasaylo hangtod sa kahangtoran pinaagi sa bisan unsa nga halad.”

15 Natulog si Samuel hangtod sa buntag, ug unya giablihan niya ang pultahan sa balay sa Ginoo. Nahadlok siyang mosulti kang Eli mahitungod sa gisulti sa Ginoo. 16 Apan gitawag siya ni Eli, “Samuel, anak.” Mitubag si Samuel, “Unsa man.” 17 Nangutana si Eli, “Unsa ang gisulti sa Ginoo kanimo? Ayaw paglimod kanako. Silotan ka sa Dios ug labihan gayod kon dili mo isulti kanako ang tanan niyang giingon kanimo.” 18 Busa gisulti ni Samuel kaniya ang tanan. Wala gayod siyay gilimod. Miingon si Eli, “Siya ang Ginoo; himuon niya kon unsay maayo sumala sa iyang kabubut-on.”

19 Nagtubo si Samuel nga giniyahan sa Ginoo; ug natuman ang tanang gisulti ni Samuel. 20 Busa giila siya nga usa ka propeta sa Ginoo gikan sa Dan hangtod sa Beersheba.[c] 21 Padayon nga nagapakita ang Ginoo kang Samuel sa Shilo, ug didto ginapadayag niya ang iyang kaugalingon kang Samuel pinaagi sa pagpakigsulti kaniya.

Ug ang mensahe ni Samuel mikaylap sa tibuok Israel.

Ang Pag-ilog sa mga Filistihanon sa sudlanan sa Kasabotan

Unya nakiggira ang mga Israelinhon batok sa mga Filistihanon. Nagkampo ang mga Israelinhon sa Ebenezer, ug ang mga Filistihanon nagkampo sa Afek. Misulong ang mga Filistihanon, ug labihan gayod ang ilang panaggira. Gipildi sa mga Filistihanon ang mga Israelinhon; 4,000 ka mga Israelinhon ang ilang napatay. Sa dihang mibalik sa kampo ang nahibiling mga Israelinhon, nangutana ang mga tigdumala sa Israel, “Nganong gipasagdan kita sa Ginoo nga mapildi sa mga Filistihanon? Maayo pag atong kuhaon ang sudlanan sa Kasabotan didto sa Shilo, aron ubanan kita sa Ginoo[d] ug luwason kita gikan sa atong mga kaaway.”

Busa gipakuha nila gikan sa Shilo ang sudlanan sa Kasabotan sa Ginoo nga Makagagahom. Ang tabon niining Kahon may estatuwa sa duha ka kerubin, ug nagapuyo ang Ginoo taliwala niini. Miuban sa pagkuha sa Kahon ang duha ka anak ni Eli nga si Hofni ug si Finehas. Pag-abot sa sudlanan sa Kasabotan didto sa kampo, misinggit ug kusog ang mga Israelinhon tungod sa kalipay, hinungdan nga natay-og ang yuta. Sa dihang nadungog sa mga Filistihanon ang singgit sa mga Israelinhon, nangutana sila, “Nganong naninggit ang mga Hebreo didto sa ilang kampo?”

Sa dihang nahibaloan nila nga miabot na ang Kahon sa Ginoo didto sa kampo sa mga Israelinhon, nahadlok sila. Miingon sila, “Delikado kita kay may miabot nga mga dios didto sa kampo sa mga Israelinhon! Wala pa kini mahitabo sukad kaniadto! Alaot gayod kita! Kinsa ang makaluwas kanato gikan sa gamhanan nilang mga dios? Sila ang mga dios nga mipatay sa mga Ehiptohanon didto sa kamingawan pinaagi sa nagkalain-laing matang sa mga katalagman. Apan magpakalig-on kita ug magmaisogon, kay kon dili, mahimo kitang ulipon sa mga Hebreo sama sa pag-ulipon nato kanila. Busa makiggira gayod kita.”

10 Busa nakiggira ang mga Filistihanon, ug napildi nila ang mga Israelinhon. Daghan kaayo ang nangamatay; 30,000 ang napatay nga mga Israelinhon. Ang nahibiling mga Israelinhon nangikyas ug namauli sa ilang gipuy-an. 11 Nailog sa mga Filistihanon ang sudlanan sa Kasabotan, ug napatay usab ang duha ka anak ni Eli nga si Hofni ug si Finehas.

Ang Pagkamatay ni Eli

12 Niadtong adlawa, may usa ka tawo nga miyembro sa tribo ni Benjamin nga midagan gikan sa panggubatan paingon sa Shilo. Gigisi niya ang iyang bisti ug gibutangan ug abog ang iyang ulo sa pagpakita sa iyang pagsubo. 13-15 Pag-abot niya sa Shilo, didto si Eli daplin sa dalan nga nagalingkod sa bangko ug nagabantay tungod kay nabalaka kaayo kini sa Kahon sa Dios.[e] Niadtong higayona, 98 ka tuig na si Eli ug halap na.

Unya gibalita sa tawo didto sa lungsod ang nahitabo sa gira. Naniyabaw ang mga tawo sa pagkadungog nila niini. Nadunggan kini ni Eli ug nangutana siya, “Nganong naniyabaw ang mga tawo?” Midali-dali ug duol ang tawo kaniya 16 ug miingon, “Bag-o lang gayod akong miabot gikan sa gira. Miikyas ako.” Nangutana si Eli, “Unsay nahitabo, anak?” 17 Mitubag ang tawo, “Nangikyas ang mga Israelinhon gikan sa mga Filistihanon ug daghan kaayog nangamatay sa atong mga sundalo, apil na ang imong duha ka anak nga si Hofni ug si Finehas. Ug ang Kahon sa Dios nailog.”

18 Sa dihang nahisgotan sa tawo ang bahin sa Kahon sa Dios, natikay-ang si Eli gikan sa iyang gilingkoran didto sa kilid sa pultahan sa lungsod. Nabali ang iyang liog ug namatay siya, kay tambok man gud siya ug tigulang na. Nahimo siyang pangulo sa Israel sulod sa 40 ka tuig.

19 Niadto usab nga higayon, ang umagad ni Eli nga asawa ni Finehas manganakay na. Sa dihang nadunggan niya nga nailog ang Kahon sa Dios ug namatay ang iyang bana ug ugangang lalaki, kalit lang siyang nagbati ug naglisod sa pagpanganak. 20 Sa dihang himalatyon na siya, miingon ang mga babaye nga nagpaanak kaniya, “Lig-ona ang imong kaugalingon! Lalaki ang imong anak!” Apan wala siya manumbaling ni motubag. 21-22 Sa wala pa siya mamatay ginganlan niya ang bata ug Icabod,[f] kay miingon siya, “Wala na ang gamhanang presensya sa Dios sa Israel.” Mao kini ang iyang giingon tungod kay nailog ang Kahon sa Dios ug namatay ang iyang bana ug ugangang lalaki.

Ang sudlanan sa Kasabotan sa Dios didto sa mga Filistihanon

Sa dihang nailog sa mga Filistihanon ang Kahon sa Dios, gidala nila kini gikan sa Ebenezer ngadto sa Ashdod. Unya gidala nila kini sa templo ni Dagon nga ilang dios-dios ug gibutang sa iyang tapad. Sayo kaayo sa pagkasunod nga adlaw, nakita sa mga taga-Ashdod ang rebulto ni Dagon nga nakulob atubangan sa Kahon sa Ginoo. Gipatindog nila kini ug gibalik sa iyang nahimutangan. Apan pagkasunod nga buntag, nakita na usab nila kining nakulob atubangan sa Kahon sa Ginoo. Ang ulo ug duha ka kamot niini putol na, ug didto na kini sa may pultahan; ang lawas na lang ang nahibilin. Mao nga hangtod karon ang mga pari ni Dagon ug ang mga tawo nga nagasulod sa iyang templo sa Ashdod dili motunob niadtong dapita sa pultahan.

Gisilotan pag-ayo sa Ginoo ang mga taga-Ashdod ug ang mga dapit sa palibot niini. Gipatuboan sila sa Ginoo ug mga tumor aron sa pagpaantos kanila. Sa dihang nakita sa mga taga-Ashdod ang mga panghitabo, miingon sila, “Dili angay nga magpabilin dinhi kanato ang Kahon sa Dios sa Israel tungod kay gisilotan niya kita ug si Dagon nga atong dios.” Busa gipatawag nila ang tanang pangulo sa mga Filistihanon ug gipangutana, “Unsa ang atong himuon sa Kahon sa Dios sa Israel?” Mitubag sila, “Dad-on nato kini sa Gat.” Busa gidala nila ang Kahon sa Dios sa Israel ngadto sa Gat.

Apan sa dihang miabot na kini didto, gisilotan usab sa Ginoo ang mga katawhan niadtong lungsora. Nangalisang sila pag-ayo kay gipatuboan usab sila sa Ginoo ug mga tumor, bata man o tigulang. 10 Busa gipadala nila ngadto sa Ekron ang Kahon sa Dios. Ug sa dihang isulod na kini didto sa Ekron, mireklamo ang mga katawhan didto. Miingon sila, “Gidala nila dinhi ang Kahon sa Dios sa Israel aron patyon kitang tanan.” 11 Busa gipatawag nila ang tanang pangulo sa mga Filistihanon ug giingnan, “Ibalik ninyo ang Kahon sa Dios sa Israel didto sa iyang dapit, kay kon dili, mangamatay kitang tanan.” Nakasulti sila niini tungod kay nagsugod na ang labihang pagsilot sa Dios sa ilang lungsod. Nangalisang sila kay daghan ang nangamatay. 12 Ang wala mangamatay gituboan ug tumor, ug sangko sa langit ang ilang pagpangayog tabang.

Gibalik didto sa Israel ang sudlanan sa Kasabotan

Paglabay sa pito ka bulan gikan sa pagdala sa Kahon sa Ginoo sa Filistia, gipatawag sa mga Filistihanon ang ilang mga pari ug mga babaylan ug gipangutana, “Unsay among himuon sa Kahon sa Ginoo? Sultihi kami kon unsaon namo kini pag-uli sa iyang dapit.” Mitubag sila, “Kon ibalik ninyo ang Kahon sa Dios sa Israel, ibalik ninyo kini inubanan sa halad isip bayad sa sala. Niining paagiha mangaayo kamo ug mahibaloan ninyo kon nganong gisilotan niya kamo.[g]

4-5 Nangutana ang mga Filistihanon, “Unsa man nga halad isip bayad sa sala ang among ipauban?” Mitubag ang mga pari ug mga babaylan, “Pagporma ug lima ka estatuwa nga bulawan nga daw tumor, ug lima usab ka estatuwa nga bulawan nga daw ilaga, sumala sa gidaghanon sa atong lima ka mga pangulo, tungod kay managsama kita nga nakatagamtam sa katalagman pinaagi sa mga tumor ug mga ilaga nga midaot sa atong nasod. Ihalad ninyo kini agig pagpasidungog sa Dios sa Israel, kay basin pa ug undangon na niya ang pagsilot kanato, sa atong mga dios, ug sa atong nasod. Ayaw na kamo pagpagahi sa inyong ulo sama sa gihimo sa mga Ehiptohanon ug sa ilang hari. Gitugotan lang nila nga makalakaw ang mga Israelinhon sa dihang labihan na gayod ang pagpaantos kanila sa Dios. Busa karon, paghimo kamog bag-ong karomata ug pagkuhag duha ka inayang baka nga wala pa sukad masangoni ug yugo. Isangon ninyo ang karomata ngadto sa mga baka, apan ayaw ninyo paubana ang ilang mga nati, kondili ikulong ninyo kini sa toril. Pagkahuman, kuhaa ninyo ang Kahon sa Ginoo ug ibutang sa karomata. Ibutang usab ninyo sa tapad niini ang kahon nga gisudlan sa mga giporma nga bulawan nga inyong ipauban isip halad nga bayad sa sala. Unya palakwa ninyo ang mga baka ug pasagdi lang kon asa kini mopaingon, apan panid-i ninyo kini. Kon motungas gani kini paingon sa Bet-Shemes, nga usa sa mga lungsod sa mga Israelinhon, nagpasabot kini nga ang Ginoo mao ang nagpadala kanato niining dako nga katalagman. Apan kon dili gani kini didto mopaingon, mahibaloan nato nga ang Ginoo dili maoy nagsilot kanato, kondili nahitabo lang nga miabot kini kanato.”

10 Busa gituman nila kadto. Mikuha silag duha ka gatasang baka ug gisangonan ug karomata. Ang mga nati niini ilang gikulong sa toril. 11 Gibutang nila sa karomata ang Kahon sa Ginoo ug ang kahon nga may sulod nga mga bulawan nga gipormag mga ilaga ug mga tumor. 12 Unya milakaw ang mga baka diretso sa Bet Shemesh ug wala gayod motipas ug laing dalan, ug nagsige kinig unga samtang naglakaw. Gisundan kini sa mga pangulo sa mga Filistihanon hangtod sa utlanan sa Bet Shemesh.

13 Niadtong higayona, nagaani ang mga taga-Bet Shemesh ug trigo sa kapatagan. Sa dihang nakita nila ang sudlanan sa Kasabotan, nalipay gayod sila. 14-15 Nakaabot ang karomata sa uma ni Josue nga taga-Bet Shemesh, ug didto kini mihunong sa kilid sa dakong bato. Gikuha sa mga kaliwat ni Levi ang Kahon sa Ginoo ug ang kahon nga may sulod nga mga estatuwang bulawan, ug gitungtong nila kini didto sa dako nga bato. Unya gibugha sa mga tawo ang karomata ug gihalad ang mga baka isip halad nga sinunog ngadto sa Ginoo. Naghalad usab silag uban pang mga halad. 16 Nakita kining tanan sa lima ka pangulo sa mga Filistihanon, ug unya mipauli sila sa Ekron niadto mismong adlawa.

17 Ang mga bulawan nga gipormag tumor gikan sa lima ka lungsod sa mga Filistihanon nga mao ang mga lungsod sa Ashdod, Gaza, Ashkelon, Gat, ug Ekron. Gipadala nila kini isip halad nga bayad sa sala ngadto sa Ginoo. 18 Ang lima ka bulawan nga gipormag ilaga nagarepresentar niadtong lima ka pinarilan nga mga lungsod sa mga Filistihanon ug sa mga baryo sa palibot niini, nga sakop sa lima ka mga pangulo. Ang dakong bato sa uma ni Josue sa Bet-Shemes, nga ilang gitungtongan sa Kahon sa Ginoo, anaa pa gihapon hangtod karon isip pagpamatuod sa nahitabo.

19 Apan gipatay sa Dios ang 70 ka mga taga-Bet Shemesh tungod kay ilang gilili ang sulod sa Kahon sa Ginoo. Nagbangotan ang mga tawo tungod niining labihan nga silot sa Ginoo kanila. 20 Nakapangutana sila, “Kinsa ang makaatubang sa presensya sa Ginoo, ang balaan nga Dios? Asa nato ipadala ang Kahon sa Ginoo aron mahilayo kini kanato?” 21 Busa nagpadala sila ug mga mensahero ngadto sa mga taga-Kiriat Jearim sa pag-ingon, “Gibalik sa mga Filistihanon ang Kahon sa Ginoo. Kuhaa ninyo kini dinhi ug dad-a dinha sa inyo.”

Busa gikuha sa mga taga-Kiriat Jearim ang Kahon sa Ginoo ug gidala ngadto sa balay ni Abinadab nga anaa mahimutang sa bungtod. Ug gipili nila si Eleazar, nga anak ni Abinadab sa pag-atiman niini.

Nangulo si Samuel sa Israel

Nagpabilin ang Kahon sa Ginoo didto sa Kiriat Jearim sa taas nga panahon—mga 20 ka tuig. Ug sulod niadtong mga tuiga, nagbangotan ug nagpakitabang ang tibuok katawhan sa Israel ngadto sa Ginoo. Unya miingon si Samuel kanila, “Kon tinuoray gayod ang inyong pagbalik sa Ginoo, ilabay ninyo ang inyong mga dios apil na ang imahen ni Ashtarot, ug itugyan ninyo ang inyong kinabuhi sa Ginoo, ug siya lang ang inyong alagaran. Kon himuon ninyo kini, luwason niya kamo gikan sa kamot sa mga Filistihanon.” Busa gilabay nila ang mga imahen ni Baal ug ni Ashtarot, ug ang Ginoo na lang gayod ang ilang gialagaran.

Unya miingon si Samuel ngadto sa mga Israelinhon, “Pagtigom kamong tanan didto sa Mizpa, ug mag-ampo ako sa Ginoo alang kaninyo.” Sa dihang nagtigom na silang tanan sa Mizpa, nagkuha silag tubig ug ilang gibubo sa presensya sa Ginoo. Niadtong adlawa nagpuasa sila ug nagsugid sa ilang mga sala ngadto sa Ginoo. Si Samuel ang nangulo sa mga Israelinhon didto sa Mizpa.

Sa dihang nabalitaan sa mga Filistihanon nga ang mga Israelinhon nagtigom sa Mizpa, nangandam ang mga pangulo sa mga Filistihanon sa pagsulong sa mga Israelinhon. Ug sa dihang nabalitaan kini sa mga Israelinhon, nahadlok sila. Miingon sila kang Samuel, “Ayawg undang sa pag-ampo ngadto sa Ginoo nga atong Dios nga luwason niya kita gikan sa mga Filistihanon.” Busa nagkuha si Samuel ug masuso pa nga karnero ug gisunog niya kini nga tibuok isip halad nga sinunog ngadto sa Ginoo. Nangayo siyag tabang sa Ginoo alang sa Israel ug gitubag siya sa Ginoo.

10 Samtang naghalad si Samuel, miabot ang mga Filistihanon aron sa pagpakiggira sa mga Israelinhon. Apan nianang adlawa, gipadalogdog sa Ginoo ug labihan kakusog busa nataranta ang mga Filistihanon, ug napildi sila sa mga Israelinhon. 11 Gigukod sila sa mga Israelinhon gikan sa Mizpa hangtod sa ubos sa Bet Kar ug gipamatay.

12 Unya mikuha si Samuel ug bato ug gibutang sa tunga-tunga sa Mizpa ug Shen. Ginganlan niya kinig Ebenezer[h] kay miingon siya, “Hangtod karon ginatabangan kami sa Ginoo.” 13 Busa napildi ang mga Filistihanon, ug wala na sila mosulong pag-usab sa dapit sa mga Israelinhon, kay nakigbatok gayod ang Ginoo kanila samtang buhi pa si Samuel. 14 Ang mga lungsod gikan sa Ekron hangtod sa Gat nga giilog sa mga Filistihanon nabawi sa Israel. Ug naundang usab ang panaggira sa mga Israelinhon ug mga Amorihanon.

15 Nangulo si Samuel sa Israel sa tibuok niyang kinabuhi. 16 Matag tuig, molibot siya sa Betel, Gilgal, ug sa Mizpa, aron mangulo sa mga Israelinhon niining mga dapita. 17 Apan pagkahuman mopauli gayod siya sa Rama, diin siya nagpuyo, aron usab sa pagpangulo sa mga tawo didto. Ug naghimo siyag halaran alang sa Ginoo.

Nangayo ug Hari ang mga Israelinhon

Sa dihang tigulang na si Samuel, gihimo niyang mga pangulo sa Israel ang iyang mga anak nga lalaki. Ang ngalan sa iyang kamagulangang anak mao si Joel, ug ang manghod mao si Abia. Ug nagaalagad sila isip mga pangulo sa Beersheba. Apan wala sila mosunod sa mga binuhatan sa ilang amahan. Nawong silag kuwarta, nagadawat silag suborno, ug gituis nila ang hustisya.

Busa nagtigom ang tanang tigdumala sa Israel, ug miadto kang Samuel sa Rama. Miingon sila kaniya, “Tigulang ka na; ug ang imong mga anak wala mosunod sa imong binuhatan. Karon, hatagi kami ug hari nga mangulo kanamo sama sa ubang mga nasod.” Apan nasakit pag-ayo si Samuel sa ilang gihangyo, busa nagaampo siya ngadto sa Ginoo. Ug miingon ang Ginoo kaniya, “Tumana ang gisulti nila kanimo; dili ikaw ang ilang gisalikway. Ako ang ilang gisalikway isip ilang hari. Sukad pa sa pagpagawas ko kanila gikan sa Ehipto, gisalikway na nila ako ug nagaalagad sila sa ubang mga dios. Ug karon mao gihapon kini ang ilang ginahimo kanimo. Sige, tumana ang ilang gihangyo. Apan pasidan-i sila kon unsa ang himuon sa hari nga modumala kanila.”

10 Gisulti ni Samuel sa mga tawong nagapangayo kaniyag hari ang tanang giingon sa Ginoo. 11 Miingon si Samuel, “Mao kini ang himuon sa hari nga modumala kaninyo: kuhaon niya ang inyong mga anak nga lalaki ug himuon niyang mga sundalo. Ang uban kanila himuon niyang tigkarwahe, ang uban tigkabayo, ug ang uban tig-una sa iyang karwahe. 12 Ang uban kanila himuon niyang mga opisyal nga modumala sa 1,000 ka mga sundalo, ug ang uban sa 50 ka mga sundalo. Ang uban padarohon niya sa iyang uma. Ang uban mangani sa iyang anihonon. Ang uban pa gayod maghimog mga armas alang sa gira ug mga kagamitan alang sa iyang mga karwahe. 13 Kuhaon niya ang inyong mga anak nga babaye ug himuon niyang mga kusinera, tighimo ug pahumot, ug tigluto ug pan. 14 Kuhaon niya ang labing maayo ninyong mga uma, mga tamnanan ug ubas, mga tamnanan sa olibo, ug ihatag niya kini sa iyang mga alagad. 15 Kuhaon niya ang ikapulo sa inyong mga trigo ug mga ubas, ug ihatag ngadto sa iyang mga opisyal ug sa uban pa niyang mga alagad. 16 Kuhaon usab niya ang inyong mga sulugoon nga lalaki ug babaye ug ang labing maayo ninyong mga baka ug mga asno aron magtrabaho alang kaniya. 17 Kuhaon pa gayod niya ang ikapulo sa inyong mga mananap, ug kamo mismo mahimong iyang mga ulipon. 18 Kon moabot na kana nga panahon, mangayo kamo ug tabang sa Ginoo tungod sa pagsakit kaninyo sa hari nga inyong gipili, apan dili kamo tubagon sa Ginoo.”

19 Apan wala mamati ang mga tawo kang Samuel. Miingon sila, “Dili mahimo! Gusto namo nga adunay hari nga modumala kanamo. 20 Unya mahimo kaming sama sa ubang mga nasod nga may hari nga modumala ug mangulo kanamo sa pagpakiggira.” 21 Sa dihang nadungog ni Samuel ang tanan nga giingon sa mga tawo, gisugilon niya kini ngadto sa Ginoo. 22 Mitubag ang Ginoo kaniya, “Tumana ang ilang gusto; hatagi silag hari.” Unya miingon si Samuel ngadto sa mga Israelinhon, “Sige, mosugot ako. Pauli na kamo sa inyong mga lungsod.”

Gipili ni Samuel si Saul nga Mahimong Hari

May usa ka adunahan ug inila nga tawo sa tribo ni Benjamin. Ang iyang ngalan si Kish, ug anak siya ni Abiel. Si Abiel anak ni Zeror. Si Zeror anak ni Bekorat. Ug si Bekorat anak ni Afia nga kaliwat ni Benjamin. Si Kish adunay anak nga si Saul. Batan-on pa si Saul, ug siya ang pinakaguwapo ug pinakataas nga tawo sa Israel.

Karon, kini si Kish nawad-an ug mga asno, busa miingon siya sa iyang anak nga si Saul, “Ubana ang usa sa mga sulugoon ug pangitaa ang mga asno.” Busa milakaw si Saul ug ang sulugoon. Miadto sila sa mga kabungtoran sa Efraim hangtod sa dapit sa Shalisha apan wala nila makit-i ang mga asno. Busa miadto sila sa dapit sa Shaalim ug sa mga dapit sa Benjamin apan wala usab nila makit-i didto. Sa dihang nakaabot sila sa dapit sa Zuf, miingon si Saul sa iyang sulugoon, “Dali, mobalik na lang kita, kay tingalig kita na hinuon ang kabalak-an sa akong amahan imbis nga ang mga asno!” Apan mitubag ang sulugoon. “Hulat una! May usa ka propeta sa Dios[i] nga nagapuyo dinhi niini nga lungsod. Tinahod siya kaayo sa mga tawo, ug ang tanan niyang gisulti natuman gayod. Moadto kita didto karon, basin pa kon masultihan niya kita kon asa nato makita ang mga asno.” Miingon si Saul sa iyang sulugoon, “Kon moadto kita kaniya, unsa may atong dad-on ngadto kaniya? Ang atong pagkaon nahurot na, ug wala kitay ikagasa.” Mitubag ang sulugoon, “Ania akoy sinsilyo nga pilak. Ihatag ko kini sa propeta sa Dios aron sultihan niya kita kon asa nato makita ang mga asno.” 9-10 Miingon si Saul kaniya, “Maayo! Dali, moadto kita sa manalagna.” (Kaniadto sa Israel, kon may tawo nga gustong mangayo ug mensahe gikan sa Dios, moingon siya, “Dali, moadto kita sa manalagna,” kay ang gitawag karon nga propeta gitawag kaniadto nga manalagna.)

Miadto si Saul ug ang sulugoon sa bahin sa lungsod diin atua nagapuyo ang propeta sa Dios. 11 Samtang nagatungas sila sa bungtod sa lungsod, may natagboan silang mga dalaga nga nanggawas gikan sa lungsod aron magsag-ob. Nangutana sila sa mga dalaga, “Ania ba dinhi ang manalagna?” 12 Mitubag sila, “Oo, ania siya. Nauna lang siya gamay kaninyo. Bag-o pa lang siyang miabot sa among lungsod aron mangulo sa mga tawo sa ilang paghalad didto sa simbahanan sa habog nga dapit. Pagdali kamo! 13 Apasa ninyo siya sa dili pa siya makatungas ngadto sa halaran aron mokaon didto. Dili mosugod ug kaon ang mga tawo nga giimbitar kon dili pa siya moabot, tungod kay kinahanglan nga panalanginan una niya ang halad. Busa tungas na kamo karon dayon, kay maabtan pa ninyo siya samtang adlaw pa.”

14 Busa mitungas sila sa lungsod. Ug samtang nagapasulod sila, nakita nila si Samuel nga nagapaingon sa ilaha sa pag-adto sa simbahanan sa habog nga dapit.

15 Usa ka adlaw sa wala pa moabot si Saul, miingon nang daan ang Ginoo kang Samuel, 16 “Ugma, sa sama niining orasa, paanhaon ko kanimo ang usa ka tawo nga gikan sa dapit sa Benjamin. Dihogi ug lana ang iyang ulo sa pagpaila nga siya ang pangulo sa akong katawhan nga mga Israelinhon. Luwason niya ang akong katawhan gikan sa mga Filistihanon, kay nakita ko ang mga pag-antos sa akong katawhan, ug nadungog ko ang ilang pagpangayo ug tabang.”

17 Sa dihang nakita ni Samuel si Saul, miingon ang Ginoo kang Samuel, “Siya ang tawo nga giingon ko kanimo. Siya ang mangulo sa akong katawhan.”

18 Miduol si Saul kang Samuel didto sa may pultahan sa lungsod ug nangutana, “Mahimo bang mangutana kon asa ang balay sa manalagna?” 19 Mitubag si Samuel kang Saul, “Ako ang manalagna. Pag-una kamo kanako sa simbahanan sa habog nga dapit, kay niining adlawa mokaon kamo uban kanako. Ug ugma sa buntag, isulti ko kanimo, ang tanan nga anaa sa imong hunahuna, ug unya palakwon ko kamo. 20 Bahin sa mga asno nga nawala tulo na ka adlaw ang milabay, ayawg kabalaka kay nakit-an na sila. Ug karon sultihan ko ikaw nga ikaw ug ang panimalay sa imong amahan mao ang gilaoman sa mga Israelinhon nga mangulo kanila.” 21 Mitubag si Saul, “Apan naggikan lang ako sa tribo ni Benjamin, ang labing gamay nga tribo sa Israel, ug ang among pamilya mao ang labing ubos sa among tribo. Nganong giingnan mo ako niana?”

22 Sa dihang didto na sila sa simbahanan sa habog nga dapit, gidala ni Samuel si Saul ug ang sulugoon didto sa hawanan diin naglingkod ang 30 ka tawo nga gipang-imbitar. Unya gipalingkod niya si Saul ug ang sulugoon sa lingkoranan nga alang sa pinasidunggang mga bisita. 23 Miingon si Samuel sa kusinero, “Dad-a dinhi ang karne nga gipalain ko kanimo.” 24 Busa gikuha sa kusinero ang paa ug gibutang sa atubangan ni Saul. Miingon si Samuel, “Sige, kan-a kana. Kay gitagana ko kana kanimo alang niini nga higayon, uban sa mga tawo nga akong gipang-imbitar.” Busa mikaon si Saul uban kang Samuel niadtong adlawa.

25-26 Pagbalik nila sa lungsod gikan sa simbahanan sa habog nga dapit, giandaman ni Samuel ug higdaanan si Saul didto sa patag nga atop sa iyang balay, ug didto natulog si Saul. Sayo sa buntag,[j] gitawag ni Samuel si Saul. Miingon siya, “Panghipos na, kay papaulion ko na ikaw.” Sa nakahipos na si Saul, nagauban sila ug gawas ni Samuel. 27 Sa dihang didto na sila sa gawas sa lungsod, miingon si Samuel kang Saul, “Paunaha ang imong sulugoon kay mag-estorya kita sa makadiyot. Isulti ko kanimo ang giingon sa Dios.” Busa miuna ang sulugoon.

10 Unya nagkuha si Samuel ug usa ka tibod sa lana ug gibubo ang sulod niini sa ulo ni Saul. Gihagkan niya si Saul ug miingon, “Ang Ginoo mismo ang nagpili kanimo nga mangulo sa katawhan nga iyang gipanag-iyahan. Inigbiya mo kanako karon dinhi, may masugatan ka nga duha ka tawo duol sa lubnganan ni Raquel didto sa Zelza, sa utlanan sa Benjamin. Moingon sila kanimo, ‘Nakita na ang mga asno nga inyong gipangita, ug wala na mabalaka ang imong amahan kanila. Ikaw na ang iyang gikabalak-an ug nagsigeg ingon nga unsa na kahay nahitabo kanimo.’ ”

Inig-abot mo sa dakong kahoy sa Tabor, may masugatan ka nga tulo ka tawo nga nagapadulong sa Betel aron sa pagsimba sa Dios. Ang usa kanila nagadalag tulo ka batan-ong kanding, ang usa tulo ka pan, ug ang usa usab nagadalag bino nga gisulod sa sudlanan nga panit. Motimbaya sila kanimo ug hatagan ka ug duha ka pan, nga imo usab nga pagadawaton. Inig-abot nimo didto sa Bukid[k] sa Dios, diin anaay kampo sa mga Filistihanon, may matagboan ka nga grupo sa mga propeta nga nagalugsong gikan sa simbahanan sa habog nga dapit. Nagatukar silag harpa, tamborin, plawta, ug mga lira, ug nagasugilon sa mensahe sa Dios.[l] Unya gamhan ka sa Espiritu sa Ginoo ug magasugilon ka sa mensahe sa Dios uban kanila, ug mabag-o ang imong pagkatawo. Kon matuman na kining tanan, himoa kon unsa ang maayo, kay ang Dios magauban kanimo.

“Unya mag-una ka kanako sa Gilgal. Moapas ako kanimo didto aron sa paghalad sa mga halad nga sinunog ug sa mga halad alang sa pakigda-it. Kinahanglan maghulat ka sulod sa pito ka adlaw hangtod nga makaabot ako, ug sultihan ko ikaw kon unsa ang imong himuon.”

Gihimo nga Hari si Saul

Sa pagbiya ni Saul kang Samuel, gibag-o sa Dios ang iyang kinabuhi, ug ang tanang giingon ni Samuel kaniya natuman niadtong adlawa. 10 Sa pag-abot ni Saul ug sa iyang sulugoon sa Gibea, gisugat siya sa mga propeta. Unya gigamhan si Saul sa Espiritu sa Dios ug nagasugilon usab siya sa mensahe sa Dios uban niadtong mga propeta. 11 Sa dihang nakita sa mga nakaila kaniya nga nagasugilon siya sa mensahe sa Dios uban sa mga propeta, nagpangutan-anay sila, “Nahimo na bang propeta si Saul? Nganong nahimong propeta ang anak ni Kish?” 12 Mitubag ang usa ka tawo nga taga-didto, “Dili mahinungdanon kon kinsa ang iyang amahan; si bisan kinsa mahimong propeta.” Busa mao kana ang sinugdanan sa panultihon nga nagaingon, “Nahimo na bang propeta si Saul?”

13 Pagkahuman ni Saul ug sugilon sa mensahe sa Dios, miadto siya sa simbahanan sa habog nga dapit. 14 Unya nangutana ang uyoan ni Saul kaniya ug sa iyang sulugoon, “Diin ba kamo gikan?” Mitubag si Saul, “Nangita kami sa mga asno. Apan sa dihang wala namo kini makit-i miadto kami kang Samuel.” 15 Miingon ang uyoan ni Saul, “Sultihi ako kon unsa ang giingon ni Samuel kanimo.” 16 Mitubag si Saul, “Gipasaligan niya kami nga nakit-an na ang mga asno.” Apan wala niya sultihi ang iyang uyoan kon unsa ang giingon ni Samuel mahitungod sa iyang paghari.

17 Gipatigom ni Samuel ang mga Israelinhon didto sa Mizpa atubangan sa Ginoo, 18 ug gisultihan niya sila nga, “Kini ang mensahe nga gikan sa Ginoo, ang Dios sa Israel: ‘Gipagawas ko kamong mga Israelinhon gikan sa Ehipto; giluwas ko kamo gikan sa mga Ehiptohanon ug sa tanang gingharian nga nangdaog-daog kaninyo. 19 Ako ang inyong Dios nga nagaluwas kaninyo sa tanang katalagman ug kalisod, apan karon gisalikway ninyo ako ug nangayo kamo ug hari nga mangulo kaninyo. Busa karon pagtigom kamo sa akong atubangan sumala sa inyong tribo ug pamilya.’ ”

20 Gipaduol ni Samuel ang matag tribo sa Israel, ug ang tribo ni Benjamin mao ang napilian. 21 Unya gipaadto ni Samuel sa atubangan ang matag pamilya sa tribo ni Benjamin, ug ang pamilya ni Matri mao ang napilian. Ug sa pamilya ni Matri, si Saul nga anak ni Kish ang napilian. Apan sa dihang gipangita nila si Saul, wala nila kini makita. 22 Busa nangutana ang mga tawo sa Ginoo, “Ania ba siya dinhi?” Mitubag ang Ginoo, “Oo, ania siya. Nagatago lang siya sa mga kargamento.” 23 Busa midagan sila ug gikuha nila si Saul. Ug sa dihang gipatindog nila siya sa taliwala, mas taas siya kanilang tanan. 24 Unya miingon si Samuel sa tanang mga tawo, “Mao kini ang tawo nga gipili sa Ginoo. Walay usa kanato nga sama kaniya.” Unya naninggit ang mga tawo, “Malungtarong kinabuhi alang sa Mahal nga Hari!”

25 Gipasabot dayon ni Samuel sa mga tawo ang mga katungdanan ug katungod sa usa ka hari. Gisulat niya kini sa sulatanan nga linukot, ug gitago sa balay sa Ginoo. Unya gipapauli ni Samuel ang mga tawo. 26 Mipauli usab si Saul sa iyang balay sa Gibea. Giubanan siya sa maisog nga mga tawo kansang mga kasingkasing gitandog sa Dios. 27 Kay may mga daotang tawo nga nagbugalbugal kang Saul. Miingon sila, “Unsaon niining tawhana pagluwas kanato?” Ug wala sila mohatag ug mga gasa kang Saul. Apan nagpakahilom lang si Saul.

Giluwas ni Saul ang Lungsod sa Jabes

11 Unya si Nahash nga hari sa mga Amonihanon misulong uban sa iyang mga sundalo, ug gilibotan nila ang lungsod sa Jabes Gilead. Miingon ang katawhan sa Jabes kaniya, “Paghimog kasabotan uban kanamo, ug magpasakop kami kanimo.” Apan mitubag si Nahash, “Mohimo lang ako ug kasabotan uban kaninyo sa usa ka kondisyon: lukaton ko ang tuong mata sa kada usa kaninyo aron maulawan ang tibuok Israel.” Miingon ang mga tigdumala sa Jabes kaniya, “Hatagi kamig pito ka adlaw sa pagpadala ug mensahe sa tibuok Israel. Kon walay moabot sa pagluwas kanamo, itugyan namo ang among kaugalingon kanimo.”

Miabot ang mga mensahero sa Gibea, diin nagpuyo si Saul. Ug sa dihang gisulti nila ang giingon ni Nahash, nanghilak ang tanang mga tawo didto. Naatol kadto nga nagapauli si Saul gikan sa uma dala ang iyang mga baka. Nangutana siya, “Unsay nahitabo? Nganong nanghilak ang mga tawo?” Unya gisulti sa mga tawo kaniya kon unsa ang giingon sa mga taga-Jabes.

Pagkadungog niini ni Saul, gigamhan siya sa Espiritu sa Dios, ug labihan gayod ang iyang kasuko. Mikuha siya ug duha ka baka ug iyang gitadtad. Unya gihatag niya kini sa mga mensahero, ug gisugo niya sila sa pag-adto sa tibuok yuta sa Israel aron sultihan ang mga tawo niining mosunod: “Mao kini ang mahitabo sa baka nga gipanag-iya sa tawo nga dili mouban kang Saul ug kang Samuel sa pagpakiggira.”

Gipahadlok gayod sa Ginoo ang mga Israelinhon, busa nakighiusa sila. Gitigom sila ni Saul sa Bezek: 300,000 ang gikan sa Israel ug 30,000 ang gikan sa Juda. Gisultihan nila ang mga mensahero sa Jabes Gilead, “Ingna ang inyong mga katagilungsod nga maluwas sila ugma sa udto.” Sa dihang gisulti kini sa mga mensahero ngadto sa ilang mga katagilungsod nalipay gayod sila. 10 Miingon sila sa mga Amonihanon, “Ugma itugyan namo ang among kaugalingon kaninyo, ug himoa ninyo kanamo ang inyong gustong himuon.”

11 Ngitngit pa sa pagkasunod nga adlaw, gibahin ni Saul ang iyang mga tawo sa tulo ka grupo. Ug sa dihang kadlawon na, gisulong nila ang kampo sa mga Amonihanon ug gipamatay nila sila hangtod sa pagkaudto. Ang mga nahibiling buhi tagsa-tagsang miikyas.

12 Pagkahuman sa gira, miingon ang mga Israelinhon kang Samuel, “Kinsa kadtong mga tawo nga nagaingon nga si Saul dili takos mahimong atong hari? Dad-a sila dinhi kanamo kay amo silang patyon.” 13 Apan miingon si Saul, “Walay usa nga patyon karong adlawa, kay niining adlawa giluwas sa Ginoo ang Israel.” 14 Unya miingon si Samuel ngadto sa mga tawo, “Dali, mangadto kita sa Gilgal kay iproklamar nato pag-usab si Saul isip atong hari.” 15 Busa nangadto silang tanan sa Gilgal ug didto sa presensya sa Ginoo giproklamar nila si Saul isip hari. Naghalad sila didto ug halad alang sa pakigda-it ngadto sa Ginoo, ug naglipay gayod silang tanan.

Ang Pamilin-bilin ni Samuel

12 Miingon si Samuel sa tanang Israelinhon, “Gituman ko ang gipangayo ninyo kanako; gihatagan ko kamo ug hari nga modumala kaninyo. Karon may hari na kamo isip inyong pangulo. Sa akong kabahin, nahimo ako ninyong pangulo sukad sa batan-on pa ako hangtod karon. Apan tigulang na ako ug ubanon na, ug ang akong mga anak dagko na, ug kauban mismo ninyo. Karon, ania ako sa inyong atubangan. Kon may nahimo akong daotan, sultihi ninyo ako diha sa presensya sa Ginoo ug sa hari nga iyang gipili. May gikuha ba akong baka o asno gikan ni bisan kinsa kaninyo? May gilimbongan ba ako o gidaog-daog kaninyo? Midawat ba ako ug suborno ug nagpakanaog ug hukom nga dili makatarunganon? Kon mapamatud-an ninyo nga nahimo ko ang bisan usa niini, bayran ko kini.”

Miingon ang mga tawo, “Wala mo kami limbongi o daog-daoga. Wala ka usay gikuha gikan ni bisan kinsa kanamo.” Miingon si Samuel kanila, “Niining adlawa saksi ang Ginoo ug ang hari nga iyang gipili nga wala kamoy ikaakusar batok kanako.” Mitubag ang mga tawo, “Oo, saksi ang Ginoo.” Unya miingon si Samuel, “Ang Ginoo mao ang nagpili kang Moises ug kang Aaron nga mahimong pangulo sa inyong mga katigulangan, ug siya ang nagpagawas kanila gikan sa Ehipto. Karon, pabilin kamo sa pagtindog sa presensya sa Ginoo, samtang ipahinumdom ko kaninyo ang mga kaayohan nga gihimo sa Ginoo kaninyo ug sa inyong mga katigulangan.

“Sa dihang didto ang mga kaliwat ni Jacob sa Ehipto, nangayo sila ug tabang gikan sa Ginoo. Ug gipadala sa Ginoo si Moises ug si Aaron nga mao ang nagpagawas kanila gikan sa Ehipto ug nagdala kanila dinhi niini nga yuta. Apan gikalimtan nila ang Ginoo nga ilang Dios, busa gipapildi sila sa Ginoo kang Sisera, ang komander sa mga sundalo sa Hazor, ug sa mga Filistihanon ug sa hari sa Moab. 10 Nangayo sila ug tabang sa Ginoo ug miingon, ‘Nakasala kami, Ginoo. Gisalikway ka namo, ug among gisimba ang mga imahen ni Baal ug ni Ashtarot. Apan karon, luwasa kami gikan sa among mga kaaway, ug simbahon ka namo.’ 11 Unya gipadala sa Ginoo si Jerubaal, si Barak, si Jefta, ug ako, ug giluwas namo kamo gikan sa inyong mga kaaway sa palibot. Ug nagkinabuhi kamo nga luwas sa katalagman. 12 Apan sa dihang nakita ninyo nga misulong kaninyo si Nahash nga hari sa mga Amonihanon, nangayo kamo kanako ug hari nga modumala kaninyo, bisan pa ug ang Ginoo nga inyong Dios mao ang inyong hari. 13 Karon, ania na ang hari nga inyong gipili. Gipangayo ninyo siya, ug gihatag siya sa Ginoo kaninyo. 14 Walay daotang mahitabo kaninyo kon kamo ug ang inyong hari motahod ug moalagad sa Ginoo nga inyong Dios ug mosunod sa iyang mga sugo. 15 Apan kon dili kamo mosunod sa Ginoo, ug dili motuman sa iyang mga sugo, silotan niya kamo, sama sa gihimo niya sa inyong mga katigulangan.

16 “Karon, ayaw kamo pagbiya. Tan-awa ninyo ang katingalahang butang nga himuon sa Ginoo diha sa inyong atubangan. 17 Dili ba nga panahon karon sa ting-ani sa trigo ug wala nagaulan? Apan mag-ampo ako sa Ginoo nga padalogdogon ug paulanon niya. Unya makaamgo kamo kon unsa kadaotan ang inyong gihimo atubangan sa Ginoo sa dihang nangayo kamo kaniya ug hari.”

18 Busa nagaampo si Samuel sa Ginoo, ug niana mismo nga adlaw, gipadalogdog ug gipaulan sa Ginoo. Nahadlok ang tanang mga tawo sa Ginoo ug kang Samuel. 19 Miingon sila kang Samuel, “Iampo sa Ginoo nga imong Dios nga dili kami mangamatay, kay gidugangan namo ang among mga sala pinaagi sa pagpangayo ug hari.” 20 Mitubag si Samuel, “Ayaw kamo kahadlok. Bisan pag nakahimo kamo niining daotang butang, ayaw kamo pagtalikod sa Ginoo. Alagari hinuon ninyo siya sa tibuok ninyong kasingkasing. 21 Ayaw kamo pag-alagad sa mga walay pulos nga mga dios-dios. Dili sila makatabang o makaluwas kaninyo. 22 Dili gayod kamo isalikway sa Ginoo, kay dili siya buot nga maulawan ang iyang ngalan. Nalipay kaayo ang Ginoo sa paghimo kaninyo nga iyang katawhan.

23 “Sa akong kabahin, nagaampo gayod ako kanunay sa Ginoo alang kaninyo, kay kon dili ko kini himuon, makasala ako sa Ginoo. Ug tudloan ko kamo sa pagkinabuhi nga maayo ug husto. 24 Apan siguroha gayod ninyo nga motahod kamo sa Ginoo ug matinud-anon nga moalagad kaniya sa tibuok ninyong kasingkasing. Hinumdomi ninyo ang katingalahang mga butang nga iyang gihimo alang kaninyo. 25 Apan kon magpadayon kamo sa pagpakasala, kamo ug ang inyong hari pagalaglagon.”

Gibadlong ni Samuel si Saul

13 Nagaedad ug 30[m] ka tuig si Saul sa dihang nahimo siyang hari sa Israel, ug naghari siya sulod sa 42[n] ka tuig.

Nagpili si Saul ug 3,000 ka mga lalaki sa Israel sa pagpakiggira sa mga Filistihanon. Giuban niya ang 2,000 sa Mikmas ug sa kabungtoran sa Betel, ug ang 1,000 gipauban niya sa iyang anak nga si Jonatan sa Gibea nga sakop sa Benjamin. Ang wala mapili gipapauli niya.

Gisulong ni Jonatan ang kampo sa mga Filistihanon didto sa Geba, ug nadunggan kini sa ubang mga Filistihanon. Busa nagsugo si Saul nga patingogon ang mga budyong sa tibuok yuta sa Israel aron sa pagpaandam sa mga Hebreo[o] alang sa gira. Nabalitaan sa mga Israelinhon nga nasuko pag-ayo ang mga Filistihanon kanila tungod sa pagsulong ni Saul sa ilang kampo. Busa nagtigom ang mga Israelinhon uban kang Saul didto sa Gilgal.

Nagtigom ang mga Filistihanon aron sa pagpakiggira sa mga Israelinhon. May 3,000[p] sila ka mga karwahe, 6,000 ka mga tigkabayo, ug labihan kadaghang mga sundalo, nga daw sa balas sa baybayon. Nangadto sila sa Mikmas, sa sidlakan sa Bet Aven, ug didto nagkampo. Sa dihang nakita sa mga Israelinhon nga morag makuyaw ang ilang kahimtang, nanago sila sa mga langub, sa mga kalibonan, sa mga kabatoan, sa mga bangag, ug sa mga bangag nga pundohanan ug tubig. Ang uban kanila mitabok sa Suba sa Jordan ug nangikyas didto paingon sa Gad ug sa Gilead. Si Saul nagpabilin sa Gilgal, ug ang tanan niyang gikauban nga mga sundalo nagkurog sa kahadlok.

Naghulat si Saul kang Samuel didto sa Gilgal sulod sa pito ka adlaw sumala sa giingon ni Samuel kaniya, apan wala moabot si Samuel. Sa dihang nakita ni Saul nga naghinay-hinay na ug katibulaag ang iyang mga kauban, miingon siya, “Dad-a ninyo dinhi kanako ang halad nga sinunog ug ang halad alang sa pakigda-it.” Ug gihalad ni Saul ang halad nga sinunog. 10 Sa hapit na mahuman ug halad si Saul, miabot si Samuel. Migawas si Saul sa pag-abiabi kaniya. 11 Nangutana si Samuel, “Unsa kining imong gihimo?” Mitubag si Saul, “Nakita ko nga naghinay-hinay na ug katibulaag ang mga tawo, ug wala ka moabot sa panahon nga imong giingon, ug nagtigom na ang mga Filistihanon sa Mikmas. 12 Nakahunahuna ako nga tingalig mosulong kanamo ang mga Filistihanon dinhi sa Gilgal ug wala pa ako makahalad sa Ginoo sa pagpangayo kaniya ug tabang. Busa napugos ako paghalad sa halad nga sinunog.”

13 Miingon si Samuel, “Binuang ang imong gihimo. Wala mo tumana ang gisugo sa Ginoo nga imong Dios kanimo. Kon gituman mo lang kini, magahari unta ang imong mga kaliwat sa Israel hangtod sa kahangtoran. 14 Apan dili na kana mahitabo, kay may gipili na ang Ginoo nga usa ka tawo nga tawo nga nagaagpas sa kasing-kasing sa Ginoo. Ug gihimo sa Ginoo kini nga tawo nga pangulo sa iyang katawhan, tungod kay wala ka motuman sa iyang sugo.”

15 Unya mibiya si Samuel sa Gilgal ug miadto sa Gibea nga sakop sa yuta sa Benjamin. Giihap ni Saul ang nahibilin niyang mga tawo; mga 600 silang tanan.

Walay Armas ang mga Israelinhon

16 Nagkampo si Saul ug ang iyang anak nga si Jonatan, ug ang iyang mga tawo sa Geba nga sakop sa Benjamin, samtang ang mga Filistihanon nagkampo sa Mikmas. 17 Unya, migawas ang mga Filistihanon sa ilang kampo sa tulo ka grupo aron sa pagsulong. Ang usa ka grupo miadto sa Ofra, sa yuta sa Shual. 18 Ang usa miadto sa Bet Horon, ug ang usa miadto sa utlanan nga nagadungaw sa kapatagan sa Zeboyim nga duol sa kamingawan.

19 (Niadtong panahona, walay makahibalong mohimo ug mga gamit gikan sa puthaw sa tibuok Israel. Wala motugot ang mga Filistihanon nga makakat-on ang mga Israelinhon[q] sa paghimo niini kay tingalig mohimo sila ug mga espada ug mga bangkaw. 20 Busa moadto pa ang mga Israelinhon sa mga Filistihanon aron magpabaid sa punta sa ilang mga daro, mga piko, mga atsa, ug mga galab. 21 Ang bayad sa pagpabaid sa punta sa mga daro ug sa mga piko, duha ka salapi. Ug ang bayad sa pagpabaid sa mga atsa, ug pagpaayo sa puthaw nga punta nga ginagamit sa paggiya sa mananap, usa ka salapi.) 22 Busa sa adlaw sa gira, walay usa sa mga Israelinhon nga may espada o bangkaw gawas kang Saul ug kang Jonatan.

23 Unya nagpadala ang mga Filistihanon ug mga sundalo aron magbantay didto sa agianan sa Mikmas.

Gisulong ni Jonatan ang mga Filistihanon

14 Usa ka adlaw, miingon si Jonatan sa batan-ong lalaki nga tigdala sa iyang armas, “Dali, moadto kita sa bantayanan sa mga Filistihanon aron sa pagpaniid.” Apan wala siya mananghid sa iyang amahan.

Niadtong higayona si Saul didto sa ilalom sa kahoy nga pomegranata sa Migron, nga dili halayo sa Gibea. Kauban niya ang 600 niya ka mga tawo. Didto usab si Ahia nga pari, ug nagsul-ob kini ug efod. Si Ahia anak ni Ahitub, nga igsoon ni Icabod. Si Ahitub anak ni Finehas. Si Finehas anak ni Eli nga pari sa Ginoo sa Shilo kaniadto. Walay nasayod nga milakaw si Jonatan.

Sa isigka-kilid sa agianan nga maagian ni Jonatan paingon sa bantayanan sa mga Filistihanon, may duha ka pangpang; ang usa gitawag ug Boses ug ang usa gitawag ug Sene. Ang usa nga anaa sa amihan nagaatubang sa Mikmas, ug ang usa nga anaa sa habagatan nagaatubang sa Geba.

Miingon si Jonatan ngadto sa tigdala sa iyang armas, “Dali, adtoon na nato ang bantayanan sa mga tawong wala nakaila sa Dios.[r] Basig tabangan kita sa Ginoo, kay walay makababag kaniya sa pagpadaog kanato, bisan daghan man kita o gamay lang.” Miingon ang tigdala sa iyang armas, “Himoa ang imong gusto; kauban mo ako bisan unsa ang mahitabo.”

Miingon si Jonatan, “Dali, moadto na kita kanila ug magpakita. Kon moingon sila nga sila ang molugsong dinhi kanato aron makig-away, dili na kita motungas, hulaton na lang nato sila. 10 Apan kon moingon sila nga kita ang motungas, motungas kita, kay mao kana ang timailhan nga ipapildi gayod sila sa Ginoo kanato.”

11 Busa nagpakita silang duha didto sa bantayanan sa mga Filistihanon. Gibiaybiay sila sa mga Filistihanon nga nagkanayon, “Tan-awa ninyo ang mga Hebreo! Nanggawas na sila gikan sa ilang gitagoan nga mga bangag.” 12 Unya gisinggitan nila si Jonatan ug ang tigdala sa iyang armas, “Tungas kamo dinhi kanamo, kay tudloan namo kamo ug leksyon!” Busa miingon si Jonatan sa tigdala sa iyang armas, “Sunod kanako! Kay gitugyan na sila sa Ginoo ngadto sa Israel.”

13 Mitungas si Jonatan, ug misunod ang tigdala sa iyang armas. Gipamatay ni Jonatan ang mga Filistihanon, ug mao usab ang gihimo sa iyang tigdala ug armas. 14 Niining ilang unang pagsulong, nakapatay silag 20 ka mga Filistihanon sa dapit nga mga tunga sa ektarya ang gidak-on. 15 Nahadlok pag-ayo ang mga Filistihanon—kadtong anaa sa kampo, sa uma, sa bantayanan, ug apil na ang mga nanulong. Unya milinog, ug misamot pa gayod ang ilang kahadlok.[s]

16 Didto sa Gibea, nga sakop sa Benjamin, nakita sa mga bantay ni Saul nga ang mga sundalong Filistihanon nagkaguliyang ug nagaiyahay pagpanagan. 17 Miingon si Saul sa iyang mga tawo, “Tigoma ninyo ang mga sundalo ug tan-awa kon kinsa ang wala dinhi.” Ug nadiskobrehan nila nga wala si Jonatan ug ang tigdala sa iyang armas.

18 Miingon si Saul kang Ahia, “Dad-a dinhi ang Kahon sa Dios.” (Niadtong higayona ang Kahon sa Dios didto sa mga Israelinhon.)[t] 19 Samtang nakigsulti si Saul sa pari, misamot pa gayod ang kasaba didto sa kampo sa mga Filistihanon. Busa miingon si Saul sa pari, “Ayaw na lang pagpangutana sa Dios.” 20 Unya nagtigom si Saul ug ang iyang mga tawo ug nanglakaw aron sa pagpakiggira. Nakita nila ang mga Filistihanon nga nagkaguliyang ug nagaunay pagpinatyanay. 21 Ang mga Hebreo nga midapig ug miuban sa mga Filistihanon midapig na kang Saul ug kang Jonatan ug sa uban pang mga Israelinhon. 22 Sa dihang nabalitaan niadtong mga Israelinhon nga nanago sa kabungtoran sa Efraim nga nangikyas ang mga Filistihanon, midasdas usab sila sa paggukod sa mga Filistihanon. 23 Milapas pa sa Bet Aven ang gira. Ug niadtong higayona, gipadaog sa Ginoo ang mga Israelinhon.

Gipanghimaraot ni Saul ang mga Sundalo nga Mikaon

24 Niadtong adlawa, naluya ang mga Israelinhon sa kagutom kay nanumpa si Saul nga nagaingon, “Tinunglo ang si bisan kinsa nga mokaon sa dili pa mogabii, sa dili pa ako makapanimalos batok sa akong mga kaaway.” Busa wala gayoy mikaon kanila. 25-26 Karon miadto ang tanang mga sundalo sa kakahoyan, ug may nakita silang dugos nga nagatulo sa yuta. Apan wala gayoy mikaon kanila tungod kay nahadlok sila sa tunglo.

27 Apan wala makadungog si Jonatan sa gipanumpa sa iyang amahan nga angay tumanon sa mga tawo. Busa gituslob niya ang tumoy sa iyang baston sa dugos ug mikaon siya, ug miarang-arang ang iyang pamati. 28 Gisultihan siya sa usa sa mga sundalo, “Dili kita mahimong mokaon kay nanumpa ang imong amahan nga tunglohon si bisan kinsa nga mokaon karong adlawa. Mao gani nga naluya ang mga tawo.” 29 Miingon si Jonatan, “Dili maayo ang gihimo sa akong amahan sa atong nasod. Tan-awa, dili ba maayo kaayo ang akong pamati sa dihang nakatilaw ako sa bisan gamay lang nga dugos? 30 Kon mikaon pa kita sa atong nakuha gikan sa atong mga kaaway, mas daghan pa gayod tingali nga mga Filistihanon ang atong napatay.”

31 Niadtong adlawa, human mapildi sa mga Israelinhon ang mga Filistihanon gikan sa Mikmas hangtod sa Ayalon, gikapoy ug gigutom kaayo sila. 32 Busa nanggiilog sila sa ilang nailog nga mga karnero ug mga baka, ug giihaw nila kini didto mismo, ug gikaon ang karne nga may dugo pa. 33 May usa nga nakasulti kang Saul, “Tan-awa, nagpakasala ang mga tawo sa Ginoo pinaagi sa pagkaon sa karne nga may dugo pa.” Miingon si Saul, “Mga traidor! Pagligid ug dakong bato dinhi kanako. 34 Unya pangadto kamo sa mga tawo ug ingna silang tanan nga magdala ug mga baka, karnero, ug kanding, ug dinhi nila ihawon ug kaonon. Ingna usab sila nga dili sila magpakasala sa Ginoo pinaagi sa pagkaon sa karne nga may dugo pa.” Busa niadtong gabhiona nagdala ang matag usa ug baka didto kang Saul ug giihaw kini. 35 Unya naghimo si Saul ug halaran alang sa Ginoo. Mao kadto ang unang halaran nga iyang gihimo.

36 Miingon si Saul, “Sulongon nato karong gabhiona ang mga Filistihanon. Kuhaon nato ang ilang mga kabtangan ug pamatyon nato silang tanan hangtod sa buntag.” Mitubag ang mga tawo, “Himoa kon unsa ang maayo alang kanimo.” Apan miingon ang pari, “Pangutan-on una nato ang Dios mahitungod niini.” 37 Busa nangutana si Saul sa Dios, “Sulongon ba namo ang mga Filistihanon? Ipapildi mo ba sila kanamo?” Apan wala motubag ang Dios niadtong adlawa. 38 Busa miingon si Saul sa mga pangulo sa katawhan sa Israel, “Dali kamo dinhi, ug magpakisayod kita kon unsa ang sala nga atong nahimo niining adlawa. 39 Ipanumpa ko sa buhi nga Ginoo nga nagaluwas sa mga Israelinhon, nga ang nakasala patyon gayod, bisan ug si Jonatan pa nga akong anak.” Apan wala gayoy mitubag.

40 Unya miingon si Saul sa tanang mga Israelinhon, “Tindog kamo diha, ug ako ug ang akong anak nga si Jonatan motindog dinhi.” Ug misugot ang mga tawo. 41 Unya nagaampo si Saul, “Ginoo, Dios sa Israel, ipahibalo kanamo kon kinsa ang nakasala.” Ug pinaagi sa pagripa, si Jonatan ug si Saul ang naripahan ug dili ang mga tawo. 42 Unya miingon si Saul, “Ripaha kon kinsa kanamo ni Jonatan ang nakasala.” Ug ang naripahan mao si Jonatan. 43 Unya nangutana si Saul kang Jonatan, “Unsa ang imong gihimo?” Mitubag si Jonatan, “Gituslob ko ang tumoy sa akong baston sa dugos ug mikaon ako ug gamay. Angay ba gayod ako nga patyon?” 44 Mitubag si Saul, “Oo! Ug kon dili ko ikaw ipapatay, hinaut pa nga silotan ako sa Dios sa hilabihan.” 45 Apan miingon ang mga tawo kang Saul, “Si Jonatan ang nagpadaog kanato, ug karon ato siyang patyon? Dili mahimo! Manaad kami sa buhi nga Ginoo nga dili gayod siya maunsa,[u] kay ang Dios ang nagtabang kaniya sa gihimo niya karong adlawa.” Busa wala patya si Jonatan, kay giluwas siya sa mga tawo. 46 Unya giundangan ni Saul ang paggukod sa mga Filistihanon, ug mibalik ang mga Filistihanon sa ilang dapit.

47 Sa panahon nga naghari si Saul sa Israel, nakiggira siya sa ilang mga kaaway sa palibot. Ang iyang mga kaaway mao ang mga taga-Moab, mga taga-Ammon, mga taga-Edom, ang mga hari sa Zoba, ug ang mga Filistihanon. Bisag kinsa ang iyang ikaaway mapildi niya. 48 Nakig-away siya nga maisogon, ug napildi niya ang mga Amalekanhon. Niining paagiha giluwas niya ang mga Israelinhon sa tanang misulong kanila ug miilog sa ilang mga kabtangan.

Ang Pamilya ni Saul

49 Ang mga anak nga lalaki ni Saul mao si Jonatan, si Ishvi, ug si Malkishua. Ang iyang mga anak nga babaye mao si Merab, ang magulang, ug si Mical, ang manghod. 50 Ang asawa ni Saul mao si Ahinoam, nga anak ni Ahimaaz. Ang komander sa iyang mga sundalo mao ang iyang ig-agaw nga si Abner, nga anak sa iyang uyoan nga si Ner. 51 Ang amahan ni Saul nga si Kish ug ang amahan ni Abner nga si Ner mga anak ni Abiel.

52 Grabe ang gira sa mga Israelinhon tali sa mga Filistihanon sa tibuok kinabuhi ni Saul. Kon may makita si Saul nga maisog ug kusgan nga tawo, himuon dayon niya kining sundalo.

Gisalikway sa Ginoo si Saul Isip Hari

15 Miingon si Samuel kang Saul, “Ako mao ang gipadala kaniadto sa Ginoo sa pagdihog kanimo ug lana sa pagpaila nga ikaw ang pinili nga hari alang sa iyang katawhan nga mga Israelinhon. Busa pamatia kining mensahe sa Ginoo nga Makagagahom: ‘Silotan ko ang mga Amalekanhon tungod sa ilang pagsulong sa mga Israelinhon sa dihang migawas sila sa Ehipto. Busa karon, sulonga ang mga Amalekanhon! Laglaga sa hingpit[v] ang tanan nga anaa kanila. Pamatya ang ilang mga lalaki, mga babaye, mga kabataan, apil ang mga masuso, ang mga baka, mga karnero, mga kanding, mga kamelyo, ug mga asno.’ ”

Busa gipatigom ni Saul ang mga sundalo sa Telaim—200,000 ka mga sundalo ang nagtigom, uban sa 10,000 ka mga kalalakin-an gikan sa Juda. Unya miadto sila si Saul sa lungsod sa Amalek, ug nagaatang sila sa lugut aron sa pagbanhig. Nagpadalag mensahe si Saul sa mga Kenihanon, nga nagaingon: “Pahawa! Biyai ninyo ang mga Amalekanhon aron dili ko kamo laglagon uban kanila, kay maayo kamo sa mga Israelinhon sa dihang migawas sila gikan sa Ehipto.” Busa nagpahilayo ang mga Kenihanon sa mga Amalekanhon. Unya gisulong nila ni Saul ang mga Amalekanhon gikan sa Havila hangtod ngadto sa Shur, sa sidlakan sa Ehipto. 8-9 Gipamatay nila ang tanang mga Amalekanhon, apan si Agag nga ilang hari ila lang gibihag. Wala usab nila patya ang labing maayo nga mga karnero ug mga baka, apil ang mga nati niini. Ang tanang maayo wala nila laglaga, apan ang mga daot ug dili mapuslan ilang gilaglag.

10 Unya miingon ang Ginoo kang Samuel, 11 “Nagbasol ako nga akong gihimo si Saul nga hari, tungod kay mitalikod siya kanako ug wala niya tumana ang akong mga sugo.” Pagkadungog ni Samuel niini, naglagot siya. Busa nagaampo siya sa Ginoo sa tibuok gabii.

12 Sayo pa kaayo pagkasunod adlaw, mibangon si Samuel ug milakaw aron sa pagpakigkita kang Saul. Apan may nakasulti kaniya, “Miadto si Saul sa Carmel aron magpatindog didto ug monumento alang sa iyang kadungganan, ug pagkahuman moadto siya sa Gilgal.”

13 Giadto ni Samuel si Saul. Ug sa dihang nagkita sila, miingon si Saul kaniya, “Hinaut pa nga panalanginan ka sa Ginoo! Gituman ko ang gisulti sa Ginoo.” 14 Apan miingon si Samuel, “Kon tinuod nga gituman mo ang mga sugo sa Ginoo, nganong may mga karnero ug mga baka nga nagatingog nga nadungog ko?” 15 Mitubag si Saul, “Mga pinakamaayo kana nga mga karnero ug mga baka nga gidala sa mga sundalo gikan sa mga Amalekanhon. Wala nila kana patya kay ihalad nila sa Ginoo nga imong Dios, apan ang uban gilaglag namo sa hingpit.” 16 Miingon si Samuel, “Husto na! Sultihan ko ikaw kon unsa ang giingon sa Ginoo kanako kagabii.” Mitubag si Saul, “Sultihi ako.” 17 Miingon si Samuel, “Bisag giisip mo kaniadto ang imong kaugalingon nga ubos, gipili ka gihapon sa Ginoo nga mahimong hari sa mga tribo sa Israel. 18 Ug gipadala ka niya sa usa ka misyon. Miingon siya, ‘Laglaga sa hingpit ang mga Amalekanhon, ang daotang katawhan. Makiggira ka kanila hangtod nga mahurot mo silag pamatay.’ 19 Apan nganong wala ka motuman sa Ginoo? Nganong nagailog hinuon kamo sa pagkuha sa ilang mga kabtangan? Nganong gihimo ninyo kining daotang butang atubangan sa Ginoo?”

20 Mitubag si Saul, “Apan gituman ko ang Ginoo. Gihimo ko ang misyon nga gihatag niya kanako. Gibihag ko si Agag nga hari sa mga Amalekanhon, ug gilaglag ko sa hingpit ang iyang katawhan. 21 Apan nanguha ang mga sundalo sa pinakamaayong mga karnero ug mga baka, gikan sa mga butang nga laglagonon sa hingpit. Gidala nila kini dinhi sa Gilgal aron ihalad sa Ginoo nga imong Dios.” 22 Apan mitubag si Samuel, “Mas malipay ba ang Ginoo sa inyong mga halad kay sa inyong pagtuman kaniya? Ang pagtuman sa Ginoo mas maayo pa kay sa paghalad kaniya sa tambok sa mga karnero. 23 Ang pagkamasinupakon ngadto sa Ginoo sama kadaotan sa pagpamarang. Ug ang pagkagahig ulo sama kadaotan sa pagsimba sa mga dios-dios. Tungod kay gisalikway mo ang sugo sa Ginoo, gisalikway ka usab niya isip hari.”

24 Unya miingon si Saul kang Samuel, “Nakasala ako. Gisupak ko ang sugo sa Ginoo ug ang imong gipang-ingon kanako. Nahadlok ako sa mga tawo, busa gipauyon-uyonan ko lang sila. 25 Apan karon, nagapakilooy ako kanimo nga pasayloon mo ako sa akong mga sala, ug mouban ka kanako sa pagsimba sa Ginoo.” 26 Apan miingon si Samuel, “Dili ako mouban kanimo. Gisalikway mo ang sugo sa Ginoo, busa gisalikway ka usab niya isip hari sa Israel.”

27 Sa dihang mitalikod si Samuel aron sa pagbiya, gihawiran ni Saul ang tumoy sa iyang bisti, ug nagisi kini. 28 Unya miingon si Samuel kaniya, “Sama usab niini ang mahitabo kanimo: kuhaon sa Ginoo gikan kanimo karong adlawa ang gingharian sa Israel ug ihatag sa sama nimong Israelinhon nga mas maayo kay kanimo. 29 Ang Dios nga gipasigarbo sa Israel dili mamakak ni mousab sa iyang hunahuna, kay dili siya sama sa tawo nga mabalhinon ug hunahuna.” 30 Mitubag si Saul, “Nakasala ako! Apan palihog pasidunggi ako atubangan sa mga tigdumala sa akong katawhan ug atubangan sa tibuok Israel pinaagi sa pag-uban kanako sa pagsimba sa Ginoo nga imong Dios.” 31 Busa miuban si Samuel kang Saul, ug misimba si Saul sa Ginoo.

32 Unya, miingon si Samuel, “Dad-a dinhi kanako si Agag nga hari sa mga Amalekanhon.” Miduol si Agag kang Samuel nga wala gayod magpakitag kahadlok kay nagtuo siya nga dili na siya patyon.[w] 33 Apan miingon si Samuel, “Maingon nga daghang mga inahan ang nawad-an ug mga anak tungod sa imong pagpamatay, patyon ko usab ikaw aron nga ang imong inahan mawad-an usab ug anak.” Ug gipatay ni Samuel si Agag sa presensya sa Ginoo didto sa Gilgal. 34 Unya mibalik si Samuel sa Rama, ug si Saul mipauli sa Gibea. 35 Hangtod nga namatay si Samuel, wala na gayod kini magpakita kang Saul. Apan nasubo gayod siya alang kang Saul. Gikaguol ang Ginoo nga gihimo niyang hari si Saul sa Israel.

Ang Pulong Sa Dios (APSD-CEB)

Ang Pulong Sa Dios (Cebuano New Testament) Copyright © 1988, 2001 by International Bible Society® Used by Permission. All rights reserved worldwide.