Bible in 90 Days

Gidala si Jesus sa Hukmanan

(Mar. 14:53-63; Luc. 22:54-55, 63-71; Juan 18:13-14, 19-24)

⁵⁷ Gidala si Jesus sa mga nagdakop kaniya didto kang Caifas, ang pangulong pari. Didto nagtigom ang mga magtutudlo sa Kasugoan ug ang mga pangulo sa mga Judio. ⁵⁸ Misunod usab si Pedro, apan layo ra siya kang Jesus. Misulod siya sa tugkaran sa balay sa pangulong pari ug milingkod didto uban sa mga guwardya aron makita niya kon unsa ang mahitabo kang Jesus. ⁵⁹ Ang kadagkoan sa mga pari ug ang tanan nga miyembro sa Hukmanan sa mga Judio nangita ug mga bakak nga ebidensya batok kang Jesus aron ipapatay nila siya. ⁶⁰ Apan bisan daghan ang miduol ug misulti ug bakak batok kang Jesus, wala silay nakita nga hinungdan aron ipapatay siya. Sa kaulahian may duha ka tawo nga miduol ⁶¹ ug miingon sila, “Nadungog namo kining tawhana nga miingon, ‘Mahimo kong gub-on kining templo sa Dios ug sulod sa tulo ka adlaw patindogon ko pag-usab!’ ”

⁶² Busa mitindog ang pangulong pari ug nangutana kang Jesus, “Wala ka bay itubag niining mga sumbong batok kanimo?” ⁶³ Apan wala gayod motubag si Jesus. Miingon pag-usab ang pangulong pari. “Sultihi kami atubangan sa Dios. Unsa, ikaw ba ang Cristo nga Anak sa Dios?” ⁶⁴ Miingon si Jesus kaniya, “Gisulti mo na. Ug sultihan ko kamo, sukad karon makita ninyo ako nga Anak sa Tawo nga maglingkod sa tuo sa Makagagahom nga Dios, ug makita usab ninyo ako diha sa mga panganod sa kalangitan sa ako unyang pagbalik dinhi sa kalibotan.”

⁶⁵ Sa pagkadungog niadto sa pangulong pari gigisi niya ang iyang bisti sa kasuko ug miingon, “Nagsulti siya batok sa Dios! Dili na kinahanglanon ang mga testigo! Nadunggan ninyo ang iyang gipamulong batok sa Dios. ⁶⁶ Unsay inyong hukom?” Mitubag sila, “Angay siyang patyon!”

⁶⁷ Unya giluwaan nila siya sa nawong ug gisumbag. May mga nanagpa usab kaniya nga ⁶⁸ miingon, “Kon ikaw ang Cristo, tag-ana kon kinsa ang nagdapat kanimo.”

Gilimod ni Pedro si Jesus

(Mar. 14:66-72; Luc. 22:56-62; Juan 18:15-18, 25-27)

⁶⁹ Samtang naglingkod si Pedro didto sa tugkaran, may miduol kaniya nga babaye. Sulugoon siya sa pangulong pari. Miingon siya kang Pedro, “Dili ba kauban ka man ni Jesus nga taga-Galilea?” ⁷⁰ Apan gilimod kini ni Pedro atubangan sa tanan nga atua didto. Miingon siya, “Wala ako mahibalo kon unsay imong gipanulti.” ⁷¹ Unya miadto siya sa may pultahan. Nakita siya sa lain na usab nga sulugoong babaye, ug nagaingon sa mga tawo didto, “Kining tawhana kauban usab ni Jesus nga taga-Nazaret.” ⁷² Gilimod na usab kini ni Pedro. Miingon siya, “Ipanumpa ko nga wala ako makaila sa tawo nga inyong gi-ingon!” ⁷³ Pagkataudtaod miduol kang Pedro ang mga tawo didto ug miingon, “Kauban ka gayod ni Jesus, kay maila sa imong sinultihan nga sama kaniya.” ⁷⁴ Apan nanumpa gayod si Pedro nga nagaingon, “Bisag mamatay pa ako, wala gayod ako makaila sa tawo nga inyong gi-ingon.” Unya mituktugaok dayon ang manok, ⁷⁵ ug nahinumdoman ni Pedro ang giingon ni Jesus kaniya, “Sa dili pa motuktugaok ang manok, ilimod mo na ako sa makatulo.” Busa migawas siya ug mihilak pag-ayo.

Gidala si Jesus kang Pilato

(Mar. 15:1; Luc. 23:1-2; Juan 18:28-32)

27 Sayo pa kaayo sa sunod nga adlaw naghisgot ang tanan nga kadagkoan sa mga pari ug ang mga pangulo sa mga Judio kon unsaon nila pagpapatay si Jesus. ² Gigapos nila siya ug gidala didto kang Pilato nga gobernador aron itugyan ngadto kaniya.

Ang Kamatayon ni Judas

(Bin. 1:18-19)

³ Sa pagkasayod ni Judas nga maluibon nga si Jesus gihukman na nga patyon, gibasol niya ang iyang kaugalingon. Miadto siya sa kadagkoan sa mga pari ug sa mga pangulo sa mga Judio aron iuli ang 30 ka buok kuwarta nga pilak. ⁴ Miingon siya, “Nakasala ako tungod kay gitugyan ko kaninyo ang tawo nga walay sala.” Mitubag sila, “Unsay among labot? Imo kana nga tulubagon!” ⁵ Giitsa ni Judas ang kuwarta didto sa sulod sa templo. Unya migawas siya ug naghikog pinaagi sa pagbitay sa iyang kaugalingon.

⁶ Gipamunit sa kadagkoan sa mga pari ang kuwarta ug miingon, “Kini nga kuwarta dili isulod sa panudlanan sa templo kay supak kini sa atong kasugoan tungod kay mao kini ang kuwarta nga gibayad aron ipapatay ang usa ka tawo.” ⁷ Nagkauyon sila nga ang kuwarta ipalit sa yuta niadtong magbubuhat ug kolon aron buhaton nilag lubnganan alang sa mga langyaw. ⁸ Mao kana nga hangtod karon ang mao nga yuta gitawag nga “Yuta sa Dugo.”

⁹ Niadtong hitaboa natuman ang panagna ni Propeta Jeremias nga nagaingon, “Gikuha nila ang 30 ka buok kuwarta nga pilak, ang kantidad nga gikasabotan sa mga kaliwat ni Israel nga ipalit kaniya, ¹⁰ ug ang kuwarta gipalit nila sa yuta niadtong magbubuhat ug kolon, sumala sa gisugo kanako sa Ginoo.”^[a]

Giimbistigar ni Pilato si Jesus

(Mar. 15:2-5; Luc. 23:3-5; Juan 18:33-38)

¹¹ Unya, sa dihang didto na si Jesus atubangan ni Pilato gipangutana siya ni Pilato, “Ikaw ba ang hari sa mga Judio?” Mitubag si Jesus, “Giingon mo na.” ¹² Apan wala siya motubag sa mga sumbong sa kadagkoan sa mga pari ug sa mga pangulo sa mga Judio. ¹³ Busa miingon si Pilato kaniya, “Ngano bang dili ka man motubag sa ilang mga sumbong batok kanimo?” ¹⁴ Apan sa gihapon wala gayod motubag si Jesus, busa natingala kaayo ang gobernador.

Gihukman si Jesus nga Patyon

(Mar. 15:6-15; Luc. 23:13-25; Juan 18:39–19:16)

¹⁵ Nabatasan sa gobernador nga sa matag Pista sa Paglabay sa Anghel hatagan niya ug kagawasan ang usa ka piniriso nga hangyoon sa mga tawo nga pabuhian. ¹⁶ Niadtong panahona may usa ka inila nga piniriso nga ginganlag Barabas. ¹⁷ Sa dihang nagkatigom ang mga tawo, nangutana si Pilato, “Kinsa ang inyong gusto nga akong hatagan ug kagawasan, si Barabas ba o si Jesus nga gitawag nga Cristo?” ¹⁸ Nasayod si Pilato nga nasina lang ang mga kadagkoan sa relihiyon kang Jesus, mao nga gisumbong nila si Jesus kaniya.

¹⁹ Samtang naglingkod si Pilato sa lingkoranan diin siya maghukom, gipasugoan siya sa iyang asawa nga paingnan, “Ayaw pagpanghilabot nianang matarong nga tawo, kay kagabii nasamok gayod ako tungod sa akong damgo mahitungod kaniya.”

²⁰ Apan ang gibuhat sa kadagkoan sa mga pari ug sa mga pangulo sa mga Judio, gihulhogan nila ang mga tawo nga si Barabas ang ilang ihangyo nga buhian ug ipapatay si Jesus. ²¹ Busa nangutana pag-usab ang gobernador, “Kinsa niining duha ang inyong gusto nga akong hatagan ug kagawasan?” Mitubag sila, “Si Barabas!” ²² Miingon si Pilato, “Nan unsa man karon ang akong buhaton kang Jesus nga gitawag nga Cristo?” Mitubag silang tanan, “Ilansang siya sa krus!” ²³ Nangutana si Pilato kanila, “Ngano, unsa ba ang sala nga iyang nabuhat?” Apan gipakusgan pa gayod nilag singgit, “Ilansang siya sa krus!” ²⁴ Sa pagkakita ni Pilato nga wala na siyay mahimo kay basin masamok ang mga tawo, nagpakuha siya ug tubig ug nanghunaw siya atubangan sa mga tawo. Miingon siya, “Wala akoy kalabotan sa kamatayon niini nga tawo. Inyo kanang tulubagon!” ²⁵ Mitubag ang mga tawo, “Kami ug ang among mga anak mao ang manubag sa iyang kamatayon!” ²⁶ Unya gibuhian ni Pilato si Barabas. Apan si Jesus iyang gipalatos ug gitugyan ngadto sa iyang mga sundalo aron ilansang sa krus.

Gibugalbugalan sa mga Sundalo si Jesus

(Mar. 15:16-20; Juan 19:2-3)

²⁷ Unya gidala sa mga sundalo si Jesus sulod sa palasyo sa gobernador, ug nagtigom didto kaniya ang tibuok batalyon sa mga sundalo. ²⁸ Gihuboan nila siya ug gisul-oban ug kapa nga pulahon. ²⁹ Ug unya nagbuhat silag korona nga tunokon ug gibutang nila kini sa ulo ni Jesus. Gipakuptan nila sa iyang tuo nga kamot ang kahoy isip iyang baston. Unya nagluhod-luhod sila sa iyang atubangan sa pagbugalbugal kaniya. Miingon sila, “Malungtarong kinabuhi alang sa Mahal nga Hari sa mga Judio!” ³⁰ Giluwaan nila siya ug gikuha ang gikuptan niyang kahoy ug gibunal-bunalan ang iyang ulo. ³¹ Human sa ilang pagbugalbugal, gihubo nila ang kapa ug gisul-oban nila siya pag-usab sa iyang bisti. Unya gidala nila siya sa gawas aron ilansang sa krus.

Gilansang si Jesus sa Krus

(Mar. 15:21-32; Luc. 23:26-43; Juan 19:17-27)

³² Sa dihang pagawas pa lang sila sa siyudad, may natagboan sila nga tawo nga ginganlag Simon nga taga-Cyrene. Gipugos nila siya sa pagpas-an sa krus ni Jesus. ³³ Sa pag-abot nila sa lugar nga gitawag ug Golgota (nga buot ipasabot lugar sa bagol-bagol),^{[b] 34} gihatagan nila si Jesus ug bino nga may sagol nga pait. Apan sa pagtilaw niya niini, wala niya imna.

³⁵ Unya gilansang nila siya sa krus, ug gibahin-bahin nila ang iyang mga bisti pinaagi sa pagripa. ³⁶ Human niadto nanglingkod sila ug nagbantay kaniya. ³⁷ Diha sa ibabaw sa iyang ulo nagbutang sila ug karatula. Gisulat nila didto ang sumbong batok kaniya nga nagaingon, “Mao kini si Jesus, ang Hari sa mga Judio.” ³⁸ May duha usab didto ka tulisan nga gilansang uban kang Jesus. Ang usa dapit sa tuo ni Jesus ug ang usa sa wala.

³⁹ Ang mga tawo nga nangagi didto nagpanglingo nga nanginsulto ug nagbugalbugal kang Jesus. ⁴⁰ Miingon sila, “Ikaw nga nagaingon nga gub-on mo ang templo, ug sulod sa tulo ka adlaw patindogon mo pag-usab, luwasa ang imong kaugalingon! Kon ikaw ang Anak sa Dios, kanaog diha sa krus!” ⁴¹ Sa samang pamaagi nagbugalbugal usab ang kadagkoan sa mga pari, mga magtutudlo sa Kasugoan, ug mga pangulo sa mga Judio. ⁴² Miingon sila, “Giluwas niya ang uban, apan dili siya makaluwas sa iyang kaugalingon! Dili ba hari kuno siya sa Israel? Kon makakanaog siya sa krus, motuo kita kaniya. ⁴³ Miingon siya nga nagsalig siya sa Dios. Nan, tan-awon nato kon luwason ba siya sa Dios, kay matod niya Anak kuno siya sa Dios!” ⁴⁴ Ug sama usab niana ang pagbiaybiay kaniya sa mga tulisan nga gilansang uban kaniya.

Ang Pagkamatay ni Jesus

(Mar. 15:33-41; Luc. 23:44-49; Juan 19:28-30)

⁴⁵ Gikan sa alas 12 sa udto, mingitngit ang kalibotan sulod sa tulo ka oras. ⁴⁶ Pagka-alas tres sa hapon misinggit si Jesus sa makusog, “Eli, Eli, lema sabactani?”—nga ang buot ipasabot, “Dios ko, Dios ko, nganong gipasagdan mo ako?” ⁴⁷ Ang uban nga nagtindog didto nga nakadungog sa iyang pagsinggit miingon, “Gitawag niya si Elias!” ⁴⁸ May usa ka tawo didto nga midagan ug mikuha ug espongha. Gituslob niya kini sa aslom nga bino ug gibutang niya sa tumoy sa kahoy ug gipataas ngadto sa baba ni Jesus aron iyang masupsop. ⁴⁹ Apan ang uban miingon, “Pasagdi siya! Tan-awon nato kon moabot ba si Elias aron sa pagluwas kaniya.” ⁵⁰ Misinggit pag-usab si Jesus sa makusog ug diha-diha nabugto ang iyang gininhawa.

⁵¹ Sa mao usab nga oras, napikas ang tabil sulod sa templo sa Jerusalem gikan sa ibabaw paubos. Milinog, ug ang mga bato nangabuak, ⁵² bisan ang mga lubnganan nangaabli. Daghang patay na nga katawhan sa Dios ang nangabanhaw. ⁵³ Human mabanhaw si Jesus, nanggawas sila sa ilang mga lubnganan ug nangadto sila sa balaan nga siyudad sa Jerusalem ug daghan nga mga tawo ang nakakita kanila.

⁵⁴ Ang kapitan ug ang iyang kauban nga mga sundalo nga nagbantay kang Jesus nahadlok gayod sa dihang nabati nila ang paglinog ug sa dihang nakita nila ang nahitabo. Miingon sila, “Tinuod gayod diay nga Anak siya sa Dios!” ⁵⁵ Didto sa layo dunay daghang mga babaye nga nanglantaw sa nahitabo. Kini sila ang nagsunod ug nagaatiman kang Jesus gikan pa sa Galilea. ⁵⁶ Kauban nila si Maria nga taga-Magdala, si Maria nga inahan ni Santiago ug ni Jose, ug ang asawa ni Zebede.

Ang Paglubong kang Jesus

(Mar. 15:42-47; Luc. 23:50-56; Juan 19:38-42)

⁵⁷ Nianang pagkahapon may miabot nga usa ka adunahan nga tawo nga taga-Arimatea. Jose ang iyang ngalan ug tinun-an usab siya ni Jesus. ⁵⁸ Giadtoan niya si Pilato ug gipangayo ang patayng lawas ni Jesus. Unya mimando si Pilato nga ihatag kini kang Jose. ⁵⁹ Gikuha ni Jose ang patayng lawas ni Jesus ug gibuliboran niya sa bag-ong panapton nga puti. ⁶⁰ May bag-o nga lubnganan si Jose nga gikabhang didto sa bakilid nga iyang gipabuhat alang sa iyang kaugalingon. Didto niya gipahimutang ang patayng lawas ni Jesus. Unya giligid niya ang dako nga bato aron sa pagsira sa pultahan sa lubnganan. Human niini milakaw siya. ⁶¹ Nagpabilin didto si Maria nga taga-Magdala ug ang usa pa gayod ka Maria. Nanglingkod sila nga nagaatubang sa lubnganan.

Gipaguwardyahan ang Lubnganan

⁶² Sa sunod nga adlaw, adlaw kadto nga Sabado, miadto ang kadagkoan sa mga pari ug ang mga Pariseo kang Pilato. ⁶³ Miingon sila, “Halangdon nga Gobernador, nahinumdom kami nga sa buhi pa kadtong tigpahisalaag, miingon siya nga mabanhaw kuno siya paglabay sa tulo ka adlaw. ⁶⁴ Busa maayo tingali nga imong pabantayan ang iyang lubnganan sulod sa tulo ka adlaw, kay basin kon kawaton sa iyang mga tinun-an ang iyang patayng lawas ug unya ipanugilon nila sa mga tawo nga nabanhaw siya. Ug kon mahitabo kini, ang ilang pagpanglimbong mahimong mas daotan pa kaysa una.” ⁶⁵ Miingon si Pilato kanila, “May mga guwardya kamo. Lakaw, pabantayi ninyo sumala sa inyong nahibaloan.” ⁶⁶ Busa nangadto sila sa lubnganan, ug gibutangan nila ug timaan ang sira sa lubnganan aron mahibaloan nila kon may moabli niini. Unya gipaguwardyahan nila kini.

Ang Pagkabanhaw si Jesus

(Mar. 16:1-10; Luc. 24:1-12; Juan 20:1-10)

28 Kadlawon pa sa Dominggo, human sa Adlaw nga Igpapahulay, miadto si Maria nga taga-Magdala ug ang usa pa ka Maria didto sa lubnganan kay gusto nilang motan-aw. ² Unya, kalit nga milinog ug kusog, kay ang anghel sa Ginoo gikan sa langit mipaligid sa bato nga nakatabon sa lubnganan ug unya gilingkoran niya kini. ³ Ang iyang panagway labihan kasulaw sama sa kilat, ug ang iyang bisti puti gayod kaayo. ⁴ Ang mga guwardya nga nagabantay didto nangurog sa kahadlok ug nawad-an ug panimuot.

⁵ Miingon ang anghel ngadto sa mga babaye, “Ayaw kamo kahadlok. Nahibalo ako kon nganong mianhi kamo dinhi. Gusto ninyong tan-awon si Jesus, ang gilansang sa krus. ⁶ Wala na siya dinhi tungod kay nabanhaw siya sumala sa iyang giingon kaninyo. Dali kamo dinhi, tan-awa ninyo ang gibutangan kaniya.” ⁷ Human niadto miingon ang anghel kanila, “Adtoi ninyo ang iyang mga tinun-an, ug sultihi ninyo sila nga nabanhaw siya. Miuna siya kaninyo didto sa Galilea. Didto ninyo siya makita. Ayaw ninyo kalimti kining akong gisulti kaninyo.” ⁸ Busa nagdali sila pagbiya sa lubnganan. Nahadlok sila apan nalipay gayod sa mao nga balita, ug nanagan sila aron sultihan ang iyang mga tinun-an.

⁹ Unya sa kalit lang misugat si Jesus ug mitimbaya kanila. Miduol dayon sila kang Jesus ug miluhod kaniya. Gigakos nila ang tiil ni Jesus ug misimba sila kaniya. ¹⁰ Miingon si Jesus kanila, “Ayaw kamo kahadlok. Adtoi ninyo ang akong mga igsoon ug sultihi ninyo sila nga moadto sa Galilea. Didto makita ako nila.”

Ang Gisugilon sa mga Guwardya

¹¹ Sa paggikan sa mga babaye sa lubnganan, ang uban nga mga guwardya nanglakaw usab ug miadto sa siyudad ug gisugilon nila sa kadagkoan sa mga pari ang tanan nga nahitabo didto sa lubnganan. ¹² Busa nagtigom ang kadagkoan sa mga pari uban ang mga pangulo sa mga Judio. Nagkauyon sila nga hatagan nila ug daghan nga kuwarta ang mga sundalo aron dili sila mosulti kon unsa gayod ang tinuod nga nahitabo. ¹³ Gitudloan nila ang mga sundalo kon unsa ang ilang isulti sa mga tawo. Miingon sila, “Sultihi ninyo ang mga tawo nga samtang nangatulog kamo kagabii, miabot ang iyang mga tinun-an ug gikuha nila ang patayng lawas ni Jesus. ¹⁴ Kon madunggan kini sa gobernador kami na ang maantigo nga mopasabot kaniya aron walay daota nga mahitabo kaninyo.” ¹⁵ Busa gidawat nila ang kuwarta ug gituman nila ang giingon kanila. Busa hangtod karon mao kini ang sugilanon nga gipakaylap sa mga Judio.

Nagpakita si Jesus sa Iyang mga Sumusunod

(Mar. 16:14-18; Luc. 24:36-49; Juan 20:19-23; Bin. 1:6-8)

¹⁶ Unya, miadto ang 11 ka tinun-an ni Jesus didto sa Galilea, sa bukid nga iyang giingon kanila. ¹⁷ Sa pagkakita nila kaniya gisimba nila siya, apan ang uban nagduhaduha kon si Jesus ba gayod ang ilang nakita. ¹⁸ Miduol si Jesus kanila ug miingon, “Gihatag kanako ang tanang gahom sa pagdumala sa langit ug sa yuta. ¹⁹ Busa adtoi ninyo ang mga katawhan sa tanan nga dapit. Ug himoa ninyo sila nga akong mga tinun-an. Bautismohi ninyo sila sa ngalan sa Amahan, sa Anak, ug sa Espiritu Santo. ²⁰ Tudloi ninyo sila sa pagtuman sa tanan nga akong gisugo kaninyo. Hinumdomi ninyo nga kauban ninyo ako kanunay hangtod sa kataposan sa kalibotan.”

Ang Pagwali ni Juan nga Tigbautismo

(Mat. 3:1-12; Luc. 3:1-18; Juan 1:19-28)

1 ^1-2 Mao kini ang Maayong Balita mahitungod kang Jesu-Cristo nga Anak sa Dios. Nagsugod kini sa dihang natuman ang panagna ni Propeta Isaias. Kaniadto pa gisulat ni Isaias ang gisulti sa Dios mahitungod sa iyang Anak. Kini naga-ingon, “Ipadala ko ang akong tigbalita una kanimo aron sa pag-andam sa imong agianan.^{[c] 3} Kini nga tigbalita mao ang magwalig makusog sa mamingaw nga dapit. Mag-ingon siya sa mga tawo, ‘Andama ninyo ang agianan alang sa Ginoo. Tul-ira ang dalan nga iyang paga-agian.’ ”^[d]

^4-5 Natuman kini sa pag-abot ni Juan nga tigbautismo didto sa mamingaw nga dapit. Daghan ang mga tawo nga miadto kaniya gikan sa tanang lungsod sa Judea, ug daghan gayod ang gikan sa Jerusalem. Nagwali si Juan kanila nga naga-ingon, “Hinulsoli ug biyai ninyo ang inyong mga sala ug pagpabautismo kamo, ug ang Dios mopasaylo kaninyo.” Gisugid nila ang ilang mga sala ug gibautismohan niya sila didto sa Suba sa Jordan. ⁶ Ang bisti ni Juan hinimo gikan sa balhibo sa kamelyo ug ang iyang bakos panit. Ang iyang pagkaon dulon ug dugos. ⁷ Mao kini ang iyang gisangyaw, “May muabot sunod kanako nga mas gamhanan pa kay kanako ug dili gani ako takos nga mahimong iyang sulugoon.”^{[e] 8} Nagaingon pa gayod siya, “Ako nagabautismo kaninyo sa tubig, apan siya magabautismo kaninyo sa Espiritu Santo.”

Ang Pagbautismo ug Pagsulay kang Jesus

(Mat. 3:13–4:11; Luc. 3:21-22; 4:1-13)

⁹ Niadtong panahona miabot si Jesus gikan sa Nazaret nga sakop sa probinsya sa Galilea, ug nagpabautismo siya kang Juan sa Suba sa Jordan. ¹⁰ Pagkawas ni Jesus sa tubig, nakita dayon niya nga naabli ang langit, ug mikunsad kaniya ang Espiritu Santo sama sa salampati. ¹¹ Ug may tingog nga nadungog gikan sa langit nga naga-ingon, “Ikaw ang akong hinigugma nga Anak. Nalipay gayod ako kanimo.”

¹² Diha-diha gipaadto siya sa Espiritu Santo sa mamingaw nga dapit. ¹³ Didto gitintal siya ni Satanas sulod sa 40 ka adlaw. May mabangis nga mga mananap didto, apan gialagaran siya sa mga anghel.

Gitawag ni Jesus ang Upat ka Mangi-ngisda

(Mat. 4:12-22; Luc. 4:14-15; 5:1-11)

¹⁴ Sa dihang napriso si Juan nga tigbautismo, miadto si Jesus sa Galilea ug nagwali sa Maayong Balita nga gikan sa Dios. ¹⁵ Miingon siya, “Miabot na ang panahon nga gipanagna sa mga propeta kaniadto. Ang paghari sa Dios haduol na gayod. Busa hinulsoli ug biyai ang inyong mga sala ug tuohi ninyo ang Maayong Balita.”

¹⁶ Usa niana ka adlaw samtang naglakaw si Jesus sa daplin sa Linaw sa Galilea, nakita niya ang managsoon nga si Simon ug si Andres nga nagtaktak ug pukot kay mga mangi-ngisda man kini sila. ¹⁷ Miingon si Jesus kanila, “Sunod kamo kanako ug dili na isda ang inyong pangitaon, kay tudloan ko kamo sa pagpangisda ug mga tawo.” ¹⁸ Diha-diha gibiyaan nila ang ilang mga pukot ug misunod kaniya.

¹⁹ Human niadto, mipadayon si Jesus sa paglakaw ug sa unahan nakita niya ang managsoon nga si Santiago ug si Juan nga mga anak ni Zebede. Diha sila sa ilang sakayan nga nagaayo sa ilang pukot. ²⁰ Gitawag dayon niya sila. Gibiyaan nila ang ilang amahan nga si Zebede didto sa sakayan uban sa ilang mga sinuholan nga mga tawo, ug miuban sila kang Jesus.

Ang Tawo nga may Daotang Espiritu

(Luc. 4:31-37)

²¹ Miadto sila sa lungsod sa Capernaum. Sa pag-abot sa Adlaw nga Igpapahulay, misulod si Jesus sa sinagoga sa mga Judio ug nagtudlo siya. ²² Natingala gayod ang mga tawo sa iyang pagpanudlo tungod kay nagtudlo siya nga may gahom, ug dili sama sa pagpanudlo sa mga magtutudlo sa Kasugoan.

²³ Sa mga tawo didto nga nagtigom adunay usa nga may daotang espiritu nga misinggit, ²⁴ “Jesus nga taga-Nazaret, unsay labot mo kanamo? Mianhi ka ba aron paglaglag kanamo? Nakaila ako kanimo. Ikaw ang Balaan nga gipadala sa Dios.” ²⁵ Apan gibadlong ni Jesus ang daotang espiritu, “Hilom ug gawas kaniya!” ²⁶ Ang mao nga tawo gipakurog sa daotang espiritu nga misinggit samtang naggawas gikan kaniya. ²⁷ Natingala gayod ang mga tawo didto, busa miingon sila, “Unsa kini? Bag-o kini nga pagtulon-an. Bisan ang mga daotang espiritu namandoan niya ug mituman kaniya.” ²⁸ Busa dali rang nabaniog ang balita mahitungod kang Jesus sa tibuok nga probinsya sa Galilea.

Gipang-ayo ni Jesus ang Daghang mga Tawo

(Mat. 8:14-17; Luc. 4:38-41)

²⁹ Migawas sila sa sinagoga sa mga Judio ug miadto sa balay nila ni Simon ug Andres. Miuban usab si Santiago ug si Juan. ³⁰ Niadtong higayona nagahigda ang ugangan nga babaye ni Simon kay gihilantan. Ug gisulti dayon nila kini kang Jesus. ³¹ Busa miduol si Jesus sa babaye ug gikuptan sa kamot ug gipabangon. Diha-diha naayo siya ug gisilbihan niya ug pagkaon sila si Jesus.

³² Sa pagsalop sa adlaw, gidala sa mga tawo ngadto kang Jesus ang tanan nga masakiton ug ang mga gigamhan sa mga daotang espiritu. ³³ Daghan kaayo ang mga taga-lungsod nga nagpundok sa atubangan sa balay. ³⁴ Giayo ni Jesus ang daghang mga masakiton nga may nagkalain-laing mga sakit, ug iyang giabog ang daghang mga daotang espiritu. Wala niya tugoti nga mosulti ang mga daotang espiritu kay nakaila man sila kon kinsa siya.

Nagwali si Jesus sa Galilea

(Luc. 4:42-44)

³⁵ Sa pagkasunod nga adlaw, kadlawon pang mibangon si Jesus ug miadto sa mamingaw nga dapit ug nagaampo. ³⁶ Gipangita siya ni Simon ug sa iyang mga kauban. ³⁷ Sa pagkakita nila kaniya miingon sila, “Gipangita ka sa tanan.” ³⁸ Apan miingon siya kanila, “Dali kamo, mangadto kita sa mga duol nga lungsod aron makawali ako didto, kay mao kini ang hinungdan nganong mianhi ako dinhi sa kalibotan.” ³⁹ Busa gilibot ni Jesus ang tibuok Galilea ug nagwali diha sa mga sinagoga sa mga Judio ug nanghingilin sa mga daotang espiritu nga misulod sa mga tawo.

Giayo ni Jesus ang Tawo nga May Ngilngig nga Sakit sa Panit

(Mat. 8:1-4; Luc. 5:12-16)

⁴⁰ May usa ka tawo nga may ngilngig nga sakit sa panit,^[f] nga miduol kang Jesus. Miluhod siya ug nagpakilooy nga naga-ingon, “Kon imong pagbuot, mahimo mo akong ayohon sa akong sangla aron maisip ako nga hinlo.” ⁴¹ Nalooy gayod si Jesus kaniya. Busa gihikap niya siya ug miingon, “Oo, buot ko. Mahinlo ka!” ⁴² Ug diha-diha dayon nawala ang iyang sangla ug nahinlo siya.^{[g] 43-44} Gipahimangnoan siya ni Jesus, “Ayaw gayod pagsulti kang bisan kinsa bahin niini, diretso hinuon sa pari ug pagpatan-aw kaniya. Unya paghalad sa halad nga gisugo ni Moises sa pagpamatuod ngadto sa mga tawo nga hinlo ka na.” Ug gipalakaw dayon siya ni Jesus. ⁴⁵ Apan milakaw ang tawo ug nanugilon mahitungod sa nahitabo kaniya. Busa mikaylap ang balita mahitungod sa nahitabo sa sanglahon hangtod nga dili na makasulod si Jesus sa mga lungsod kay nagduot naman ang mga tawo sa pag-adto kaniya. Nagpabilin na lang siya didto sa mamingaw nga dapit. Apan miadto pa gihapon ang mga tawo kaniya gikan sa nagkalain-laing mga dapit.

Giayo ni Jesus ang Paralitiko

(Mat. 9:1-8; Luc. 5:17-26)

2 Paglabay sa pipila ka adlaw, mibalik si Jesus sa Capernaum. Mikaylap ang balita nga anaa siya sa iyang balay. ² Busa daghang mga tawo ang nagtigom didto hangtod nga napuno ang balay ug nagdasok sila bisan pa sa may pultahan. Giwali niya ang Pulong sa Dios kanila. ³ Ug unya may miabot nga paralitiko nga gidayongan sa upat ka tawo. ⁴ Apan tungod kay nagadasok ang mga tawo dili sila makaduol kang Jesus. Busa gibangagan nila ang atop tungod sa gitindogan ni Jesus. Unya gitunton nila ang paralitiko nga nagahigda sa iyang higdaanan. ⁵ Pagkakita ni Jesus nga dako ang ilang pagtuo kaniya, miingon siya sa paralitiko, “Gipasaylo na ang imong mga sala.” ⁶ Sa dihang nadungog kini sa mga magtutudlo sa Kasugoan nga nagalingkod didto, miingon sila sa ilang kaugalingon, ⁷ “Ngano nga nagasulti siyag ingon niana? Pagpasipala kana sa Dios. Ang Dios lang ang makapasaylo sa mga sala.” ⁸ Diha-diha nasayran ni Jesus ang ilang gihunahuna. Busa miingon siya kanila, “Nganong naghuna-huna man kamo ug ingon niana? ⁹ Unsa ba diay ang mas sayon, ang pag-ingon sa paralitiko ‘Gipasaylo na ang imong mga sala,’ o ang pag-ingon ‘Tindog, dad-a ang imong higdaanan ug lakaw’? ¹⁰ Karon, pamatud-an ko kaninyo pinaagi sa pag-ayo niining paralitiko nga ako nga Anak sa Tawo may gahom dinhi sa yuta sa pagpasaylo sa mga sala.” ¹¹ Unya miingon siya sa paralitiko, “Tindog, dad-a ang imong higdaanan ug pauli!” ¹² Samtang nagtan-aw ang tanan mitindog dayon ang paralitiko ug gidala niya ang iyang higdaanan ug migawas. Natingala gayod silang tanan ug gidayeg nila ang Dios. Miingon sila, “Wala pa gayod kami sukad makakita ug sama niini.”

Gitawag ni Jesus si Levi

(Mat. 9:9-13; Luc. 5:27-32)

¹³ Human niadto mibalik na usab si Jesus sa daplin sa Linaw sa Galilea. Daghang mga tawo ang miduol kaniya, busa gitudloan niya sila. ¹⁴ Samtang naglakaw siya, nakita niya ang maniningil ug buhis nga si Levi nga anak ni Alfeo. Didto siya nagalingkod sa dapit diin magbayad ug buhis. Miingon si Jesus kaniya, “Dali, uban kanako.” Mitindog si Levi ug misunod kaniya.

¹⁵ Sa dihang nangaon si Jesus ug ang iyang mga tinun-an didto sa balay ni Levi, daghan usab nga mga maniningil ug buhis ug uban pa nga giila nga mga makasasala ang nakig-uban kanila sa pagpangaon, kay daghan na ang nagasunod kaniya. ¹⁶ Didto usab ang mga Pariseo nga magtutudlo sa Kasugoan. Nakita nila si Jesus nga nagakaon uban sa mga tawo nga ilang giila nga mga makasasala sama sa mga maniningil ug buhis. Nangutana sila sa iyang mga tinun-an, “Nganong nakig-uban siyag kaon sa mga tawo nga sama niana?” ¹⁷ Nadungog ni Jesus ang ilang pangutana, busa gitubag niya sila pinaagi sa sambingay, “Ang tawo nga maayog panglawas wala magkinahanglan ug doktor, ang masakiton lang. Busa wala ako moanhi aron sa pagtawag sa mga nagatuo nga sila matarong, kondili sa mga makasasala.”

Ang Pangutana bahin sa Pagpuasa

(Mat. 9:14-17; Luc. 5:33-39)

¹⁸ Nagapuasa^[h] ang mga tinun-an ni Juan nga tigbautismo ug ang mga Pariseo. Busa may mga tawo nga miduol kang Jesus ug nangutana, “Nganong ang mga tinun-an ni Juan ug ang mga tinun-an sa mga Pariseo nagapuasa apan ang imo wala?” ¹⁹ Mitubag si Jesus kanila, “Mahimo ba diay nga dili pakan-on ang mga bisita sa kasal samtang kauban pa nila ang pamanhonon? Dili gayod! ²⁰ Apan muabot ang panahon nga ang pamanhonon kuhaon gikan kanila, ug mao na unya kana ang ilang pagpuasa.” ²¹ Mipadayon pa gayod si Jesus pagsulti ug mga sambingay, “Walay magtapak ug bag-ong panapton sa daan nga bisti, kay mokulo ang bag-o nga panapton kon malabhan ug mosamot pa kadako ang gisi. ²² Wala usay magsulod ug bag-o nga bino sa daan nga sudlanan nga panit, kay mabuskag ang sudlanan ug mausik ang bino, ug pareho sila nga dili na mapuslan. Hinuon, adto isulod ang bag-o nga bino sa bag-o nga sudlanan nga panit.”^[i]

Ang Pangutana bahin sa Adlaw nga Igpapahulay

(Mat. 12:1-8; Luc. 6:1-5)

²³ Usa ka Adlaw nga Igpapahulay, nakaagi sila si Jesus sa kaumahan sa trigo, ug ang iyang mga tinun-an nangutlo^[j] ug mga uhay sa trigo. ²⁴ Busa miingon ang mga Pariseo kang Jesus, “Tan-awa ang gihimo sa imong mga tinun-an! Nganong gihimo nila ang ginadili sa Adlaw nga Igpapahulay?” ²⁵ Mitubag si Jesus kanila, “Wala ba diay ninyo mabasa sa Kasulatan ang gihimo ni David sa dihang siya ug ang iyang mga kauban gigutom ug nagkinahanglan ug pagkaon? ²⁶ Kini nahitabo sa dihang si Abiatar pa ang pangulong pari. Misulod si David sa balay sa Dios ug mikaon sa pan nga gihalad ngadto sa Dios. Gipakaon usab niya ang iyang mga kauban. Wala sila makasala bisan pa ug gidili sa Kasugoan ang pagkaon niadto gawas lang sa mga pari.” ²⁷ Ug miingon pa gayod si Jesus, “Gihimo ang Adlaw nga Igpapahulay alang sa kaayohan sa tawo. Wala himoa ang tawo alang sa kaayohan sa Adlaw nga Igpapahulay. ²⁸ Busa, Ako nga Anak sa Tawo may gahom sa pag-ingon kon unsa ang husto nga buhaton sa Adlaw nga Igpapahulay.”

Ang Tawo nga Singkaw ug Kamot

(Mat. 12:9-14; Luc. 6:1-11)

3 Mibalik pag-usab si Jesus sa sinagoga sa mga Judio ug may tawo didto nga singkaw ug kamot. ² Tungod kay ang mga Pariseo nangita ug pamaagi nga ikasumbong nila si Jesus, gibantayan nila kon ayohon niya kadtong tawo sa Adlaw nga Igpapahulay. ³ Miingon si Jesus sa tawo nga singkaw ug kamot, “Dali dinhi sa atubangan.” ⁴ Unya nangutana siya sa mga Pariseo, “Unsa ba ang gitugot sa atong Kasugoan sa Adlaw nga Igpapahulay: ang paghimo ug maayo sa mga tawo, o ang paghimo ug daotan? Ang pagluwas sa ilang kinabuhi, o ang pagpatay?” Apan wala gayoy mitubag. ⁵ Nasubo si Jesus tungod sa katig-a sa ilang kasingkasing ug masuk-anon nga mitan-aw kanila. Unya miingon siya sa tawo nga singkaw ug kamot, “Ituy-od ang imong kamot!” Gituy-od niya, ug naayo kini. ⁶ Human niadto migawas ang mga Pariseo ug nakigkita sa mga tinun-an ni Haring Herodes. Nagplano sila kon unsaon nila pagpatay si Jesus.

Daghang mga Tawo sa Daplin sa Linaw

⁷ Si Jesus ug ang iyang mga tinun-an miadto sa daplin sa Linaw sa Galilea. Misunod kanila ang daghang mga tawo nga gikan sa Galilea ug Judea. ⁸ Daghan usab ang gikan sa Jerusalem, sa Idumea, sa tabok sa Jordan ug sa palibot sa Tyre ug Sidon, kay nadungog nila ang iyang gipangbuhat. ⁹ Tungod sa kadaghan sa mga tawo giingnan niya ang iyang mga tinun-an nga mag-andam ug sakayan alang kaniya, aron may masakyan siya kon magduot kaniya ang mga tawo. ¹⁰ Tungod kay daghan na ang iyang gipang-ayo, ang tanan nga may sakit nagailog sa paghikap kaniya. ¹¹ Ug kon makita siya sa mga tawo nga may daotan nga mga espiritu, mohapa sila sa iyang atubangan ug mosinggit, “Ikaw ang Anak sa Dios!” ¹² Apan gipahimangnoan gayod niya ang mga daotang espiritu nga dili mosugilon kon kinsa siya.

Gipili ni Jesus ang dose ka Apostoles

(Mat. 10:1-4; Luc. 6:12-16)

¹³ Human niadto, mitungas si Jesus sa bukid ug iyang gitawag ang gusto niya nga pilion, ug miduol sila kaniya. ¹⁴ Ug mipili siya ug dose nga mahimo niyang kauban [nga iya usab gitawag mga apostoles]. Gipadala niya sila aron sa pagwali ug ¹⁵ gihatagan niyag gahom sa paghingilin sa mga daotang espiritu. ¹⁶ Mao kini ang dose nga iyang gipili: si Simon (nga iyang ginganlan ug Pedro), ¹⁷ sila si Santiago ug si Juan nga mga anak ni Zebede (nga ginganlan niya ug Boanerges nga ang buot ipasabot, mga anak sa dalogdog), ¹⁸ si Andres, si Felipe, si Bartolomeo, si Mateo, si Tomas, si Santiago nga anak ni Alfeo, si Tadeus, si Simon (nga kaniadto rebelde sa gobyerno sa Roma), ¹⁹ ug si Judas Iscariote nga sa kaulahian mitraidor kaniya.

Si Jesus ug si Satanas

(Mat. 12:22-32; Luc. 11:14-23; 12:10)

²⁰ Pagkahuman, mipauli si Jesus sa balay nga iyang ginasak-an. Ug nagtigom pag-usab ang mga tawo didto, busa si Jesus ug ang iyang mga tinun-an wala nay panahon bisan sa pagpangaon. ²¹ Pagkadungog sa iyang pamilya mahitungod sa mga gipangbuhat ni Jesus, miadto sila didto aron kuhaon siya, kay naga-ingon ang mga tawo nga nabuang siya.

²² Ang mga magtutudlo sa Kasugoan nga miabot gikan sa Jerusalem miingon, “Gisudlan siya ni Satanas^[k] nga pangulo sa mga daotang espiritu. Busa pinaagi sa gahom ni Satanas ginahinginlan niya ang daotan nga mga espiritu.” ²³ Gipaduol ni Jesus ang mga tawo kaniya, ug misulti siya kanila pinaagi niini nga mga sambingay, “Dili mahimo nga si Satanas mohingilin sa iyang mga kauban. ²⁴ Kon ang mga lumulupyo sa usa ka gingharian magkabahin-bahin, kana nga gingharian dili magpadayon. ²⁵ Mao usab ang mahitabo sa usa ka panimalay kon ang mga nagapuyo magkabahin-bahin. ²⁶ Busa mao usab kana ang mahitabo kon si Satanas ug ang iyang mga sakop magkabahin-bahin ug mag-unay; ang iyang gingharian dili magpadayon kondili mabungkag hinuon.”

²⁷ “Sa pagkatinuod, walay tawo nga makasulod sa balay sa kusgan nga tawo aron pagkuha sa iyang mga kabtangan kon dili una niya gapuson kanang kusgan nga tawo. Kon magapos na niya, makakuha na siya sa mga kabtangan niana nga balay.”

²⁸ “Sultihan ko kamo sa tinuod, ang tanan nga matang sa sala ug mga pagsulti ug daotan batok sa Dios mapasaylo, ²⁹ apan si bisan kinsa nga mosulti ug daotan batok sa Espiritu Santo dili gayod mapasaylo. Kini nga sala dili gayod mapasaylo bisan kanus-a.” ³⁰ Gisulti kini ni Jesus kay naga-ingon ang mga magtutudlo sa Kasugoan nga aduna siyay daotan nga espiritu.

Ang Inahan ug mga Igsoon ni Jesus

(Mat. 12:46-50; Luc. 8:19-21)

³¹ Unya miabot ang inahan ug ang mga igsoon ni Jesus. Samtang nagtindog sila didto sa gawas sa balay gipatawag nila siya. ³² Daghan ang mga tawo didto nga naglingkod sa palibot ni Jesus. Ug miingon ang mga tawo kaniya, “Ang imong inahan ug mga igsoon anaa sa gawas ug gipatawag ka nila.” ³³ Miingon siya, “Nasayod ba kamo kon kinsa ang akong inahan ug mga igsoon?” ³⁴ Mitan-aw siya sa mga tawo nga naglingkod sa palibot duol niya ug miingon, “Mao kini sila ang akong inahan ug mga igsoon! ³⁵ Si bisan kinsa nga nagahimo sa kabubut-on sa Dios mao ang akong inahan ug mga igsoon.”

Ang Sambingay bahin sa Tigsabwag

(Mat. 13:1-9; Luc. 8:4-8)

4 Nagtudlo pag-usab si Jesus sa daplin sa linaw. Daghan kaayong mga tawo ang nagtigom sa iyang palibot. Busa misakay siya sa sakayan nga nagpundo didto ug milingkod. Ug ang mga tawo nagpabilin sa daplin sa linaw. ² Daghan ang iyang gitudlo kanila pinaagi sa mga sambingay. ³ Miingon siya, “Pamati kamo! May usa ka mag-uuma nga nagsabwag ug binhi. ⁴ Nasabwag ang uban nga binhi sa daplin sa dalan, ug gituka kini sa mga langgam. ⁵ Ang uban nasabwag sa kabatoan. May gamay nga yuta didto, busa dali ra nga miturok ang binhi. ⁶ Apan nalawos kini sa dihang nainitan sa adlaw, ug namatay ra dayon tungod kay wala kini makagamot. ⁷ Ang uban nga binhi nasabwag ug mitubo sa yuta nga may tunokon nga mga sagbot, apan sa paglabong sa mga sagbot natabonan kini, busa wala makapamunga. ⁸ Ang uban usab nga binhi nasabwag sa maayo nga yuta, ug kini mitubo ug namunga. Ang uban igo-igo lang ang bunga, ang uban daghan, ug ang uban daghan kaayo.^[l]” ⁹ Miingon pa gayod si Jesus kanila, “Kamo nga nagapaminaw, kinahanglan sabton gayod ninyo kining inyong nadungog.”

Ang Katuyoan sa mga Sambingay

(Mat. 13:10-17; Luc. 8:9-10)

¹⁰ Pagpamauli sa mga tawo, ang dose ka apostoles ug ang uban pa nga nagauban kang Jesus nangutana kaniya kon unsa ang kahulogan niadtong sambingay. ¹¹ Miingon si Jesus kanila, “Ang mga tinago mahitungod sa paghari sa Dios gisulti kaninyo sa klaro, apan sa uban nga mga tawo ang tanan nga butang mahitungod sa paghari sa Dios gisulti pinaagi sa mga sambingay, ¹² aron matuman ang gi-ingon sa kasulatan nga,

Gisaysay ni Jesus ang Sambingay bahin sa Tigsabwag

(Mat. 13:18-23; Luc. 8:11-15)

¹³ Unya nangutana si Jesus kanila, “Wala ba diay kamo makasabot niadto nga sambingay? Kon mao kana, unsaon ninyo pagkasabot sa uban pa nakong mga sambingay? ¹⁴ Ang kahulogan sa akong sambingay mao kini: ang gisabwag sa mag-uuma mao ang pulong sa Dios. ¹⁵ Ang mga binhi nga nasabwag sa dalan mao ang pulong sa Dios nga nadunggan sa mga tawo, apan miabot usab dayon si Satanas ug giilog niya ang pulong sa Dios nga gisabwag diha sa ilang mga kasingkasing. ¹⁶ Ang mga binhi nga nasabwag sa kabatoan nga gamay lang ug yuta mao ang pulong sa Dios nga nadunggan sa mga tawo ug diha-diha gidawat nila nga malipayon. ¹⁷ Apan kini dili kinasingkasing, busa wala molungtad ang ilang pagtuo. Sa pag-abot sa kalisod o paglutos tungod sa ilang pagdawat sa pulong sa Dios mibiya sila sa ilang pagtuo. ¹⁸ Ang mga binhi nga nasabwag didto sa mga sagbot nga tunokon mao ang pulong sa Dios nga nadunggan sa mga tawo, ¹⁹ apan tungod sa mga kabalaka sa panginabuhi ug pagpaningkamot nga makaangkon ug bahandi, ug tungod sa sobra nga pagtinguha sa uban pa nga mga kabtangan, nalimtan nila ang pulong sa Dios nga ilang nadunggan ug wala kini namunga sa ilang kinabuhi. ²⁰ Apan ang mga binhi nga nasabwag sa maayo nga yuta mao ang pulong sa Dios nga nadungog sa mga tawo ug gidawat nila sa kinasingkasing ug namunga sa ilang kinabuhi. Ang uban igo-igo lang ang bunga, ang uban daghan, ug ang uban daghan kaayo.^[n]”

Ang Sambingay bahin sa Suga

(Luc. 8:16-18)

²¹ Human niadto mipadayon sa pagsulti si Jesus kanila, “Kon ang tawo magdagkot ug suga, dili niya kini takloban ug gantangan o kaha ibutang sa ilalom sa katre, kondili ibutang hinuon niya kini sa tungtonganan. ²² Mao kana nga wala gayoy tinago nga dili mogawas sa kaulahian, ug walay tinagoan mahitungod sa paghari sa Dios nga dili mabutyag. ²³ Kamo nga nagapaminaw, kinahanglan sabton gayod ninyo kining inyong nadungog.” ²⁴ Miingon pa gayod siya, “Paminaw kamo pag-ayo kanako. Mohatag ang Dios kaninyo ug pagsabot sumala sa inyong pagpaminaw, ug iya pa gani kining dugangan. ²⁵ Kay ang tawo nga may pagsabot sa kamatuoran hatagan pa gayod. Apan ang tawo nga walay pagsabot sa kamatuoran, bisan ang gamay nga iyang nasabtan kuhaon pa kaniya.”

Ang Sambingay bahin sa Binhi nga Nagtubo

²⁶ Miingon pa gayod si Jesus, “Ang paghari sa Dios sama sa tawo nga nagsabwag ug binhi diha sa iyang uma. ²⁷ Samtang nagpadayon siya sa iyang buluhaton matag adlaw ug sa iyang pagkatulog matag gabii, ang mga binhi nga iyang gisabwag nagatubo bisan wala niya mahibaloi kon sa unsang pamaagi. ²⁸ Ang yuta mao ang mopatubo ug mopabunga sa mga tanom: una ang dahon, sunod ang uhay, ug ang ulahi ang timgas nga bunga. ²⁹ Ug kon hinog na, anihon sa tag-iya kay anihonon na man.”

Ang Sambingay bahin sa Binhi sa Mustasa

(Mat. 13:31-32, 34; Luc. 13:18-19)

³⁰ Nangutana si Jesus kanila, “Sa unsa nato ikatandi ang paghari sa Dios? Unsa nga sambingay ang atong gamiton aron nga masaysay kini?” Miingon siya, ³¹ “Sama kini sa binhi sa mustasa.^[o] Labing gamay kini sa tanan nga binhi, ³² apan kon matanom na, motubo ug molabaw pa sa tanang mga utanon nga bisan ang mga langgam makahimo sa pagsalag diha sa iyang labong nga mga sanga.”

³³ Daghan pa nga mga sambingay nga sama niini ang gigamit ni Jesus sa iyang pagpanudlo sa mga tawo, sumala lang sa ilang masabtan. ³⁴ Wala siya mosulti sa mga tawo nga dili pinaagi sa sambingay, apan gipasabot niya kining tanan sa iyang mga tinun-an kon sila na lang.

Gipahunong ni Jesus ang Bagyo

(Mat. 8:23-27; Luc. 8:22-25)

³⁵ Sa pagkagabii na, miingon si Jesus sa iyang mga tinun-an, “Dali, motabok kita.” ³⁶ Busa gibiyaan sa iyang mga tinun-an ang daghang mga tawo nga nagtigom, ug misakay sila didto sa sakayan nga gisakyan ni Jesus. May mga sakayan usab didto nga midungan kanila. ³⁷ Ug sa nagalawig na sila, kalit lang mihuros ang kusog nga hangin. Sige ang hapak sa dagkong mga balod, ug hapit na mapuno sa tubig ang sakayan. ³⁸ Apan si Jesus didto sa ulin^[p] sa sakayan natulog nga nagaunlan. Gipukaw nila siya. Miingon sila, “Magtutudlo, wala ka ba mabalaka nga malunod na kita?” ³⁹ Busa mibangon siya ug gimandoan niya ang hangin ug ang mga balod, “Hunong!” Ug mihunong ang hangin ug milinaw ang dagat. ⁴⁰ Ug miingon si Jesus kanila, “Nganong nangahadlok man kamo? Wala pa ba kamoy pagtuo kanako?” ⁴¹ Nahadlok gayod sila pag-ayo ug miingon sa usag usa, “Kinsa gayod kaha kining tawhana, nga bisan ang hangin ug ang mga balod motuman man kaniya?”

Giayo ni Jesus ang Tawo nga Gigamhan sa Daotang Espiritu

(Mat. 8:28-34; Luc. 8:26-39)

5 Human niadto nakaabot sila sa tabok sa Linaw sa Galilea, sa dapit sa mga Gerasenhon,^{[q] 2} Sa dihang nakakanaog na si Jesus sa sakayan, gisugat siya sa usa ka tawo nga migawas gikan sa langub nga lubnganan. Kini nga tawo gigamhan sa daotang espiritu ³ ug didto na nagapuyo sa mga langub nga lubnganan. Wala gayoy tawo nga makagapos kaniya, bisan makakadena kaniya. ⁴ Daghan na nga higayon nga gikadenahan ang iyang mga tiil ug mga kamot, apan gipamugto lang niya kini. Wala gayoy makapugong kaniya. ⁵ Adlaw ug gabii, didto sa mga langub nga lubnganan o kaha sa mga bukid, nagsige siya ug singgit ug gisamad-samaran niyag bato ang iyang lawas.

⁶ Sa pagkakita niya kang Jesus didto sa layo, midagan siya ngadto kaniya ug miluhod. ^7-8 Miingon si Jesus sa daotang espiritu nga nagpuyo niadtong tawo, “Ikaw nga daotang espiritu, gawas gikan niining tawo!” Misinggit ang tawo, “Jesus, Anak sa Dios nga labaw sa tanan, unsay imong labot kanako? Nagapakilooy ako kanimo sa ngalan sa Dios nga dili mo ako silotan.” ⁹ Gipangutana dayon siya ni Jesus, “Unsay imong ngalan?” Mitubag siya, “Ang akong ngalan si Panon tungod kay daghan kami.” ¹⁰ Ug nagsige siyag pakilooy kang Jesus nga dili lang sila papahawaon niadtong dapita.

¹¹ Duol didto, naay daghang mga baboy nga nangungad sa bakilid. ¹² Nagpakilooy kang Jesus ang mga daotang espiritu nga tugotan sila nga mosulod niadtong mga baboy. ¹³ Busa gitugotan niya sila. Ug migawas ang mga daotang espiritu gikan niadtong tawo ug misulod sa mga baboy. Unya ang tanang mga baboy didto nga mga duha ka libo mihaguros sa pagpanagan padulhog sa bakilid diretso sa linaw ug nangalumos.

¹⁴ Nanagan ang mga nagaatiman sa mga baboy ug gisulti nila ang nahitabo ngadto sa mga tawo sa lungsod ug sa kaumahan. Busa miadto ang mga tawo kang Jesus aron tan-awon kon unsa ang nahitabo. ¹⁵ Pag-abot nila didto nakita nila kadtong tawo nga kaniadto gigamhan sa mga daotang espiritu. Nagalingkod siya nga may bisti na ug maayo na ang pangisip. Busa nangahadlok sila. ¹⁶ Ang mga nakakita misulti sa mga tawo kon unsa ang nahitabo sa tawo nga gigamhan kaniadto sa mga daotang espiritu ug ang nahitabo sa mga baboy. ¹⁷ Tungod niadtong hitaboa nagpakilooy sila kang Jesus nga mobiya sa ilang lugar. ¹⁸ Sa dihang mosakay na si Jesus sa sakayan, kadtong tawo nga kaniadto gigamhan sa mga daotang espiritu nagpakilooy kaniya nga kon mahimo paubanon siya. ¹⁹ Apan wala mosugot si Jesus, giingnan hinuon niya kini, “Pauli sa imong pamilya ug sultihi sila kon unsa ang gihimo sa Ginoo ug unsa siya kamaluloy-on diha kanimo.”

²⁰ Busa milakaw kadtong tawo ug miadto siya sa probinsya sa Decapolis, ug didto gisulti niya ang gihimo ni Jesus kaniya. Natingala gayod ang tanan nga nakadungog kaniya.

Ang Bata ni Jairus ug ang Babaye nga Mihikap sa Bisti ni Jesus

(Mat. 9:18-26; Luc. 8:40-56)

²¹ Pagtabok na usab ni Jesus sa pikas sa linaw, daghang mga tawo ang nagtigom didto kaniya. ^22-23 Miabot usab didto si Jairus nga usa sa mga pangulo sa sinagoga sa mga Judio. Sa pagkakita niya kang Jesus miluhod siya kaniya ug nagpakilooy, “Ang akong anak nga dalagita himalatyon na. Kon mahimo adtoi siya didto sa balay ug ipandong ang imong kamot kaniya aron mamaayo siya ug mabuhi!” ²⁴ Busa miuban si Jesus kaniya. Daghan kaayong mga tawo ang misunod kang Jesus ug nagdasok sila ngadto kaniya. ²⁵ May babaye didto nga nagtali-dugo sulod na sa dose ka tuig. ²⁶ Dako na kaayo ang iyang nagasto sa pagpatambal sa nagkalain-lain nga mga mananambal. Nagasto na niya ang tanan niyang pilak ug kabtangan, apan wala gayod siya mamaayo. Misamot hinuon ang iyang sakit. ²⁷ Nadungog niya ang balita mahitungod kang Jesus, busa miliot siya sa daghang tawo aron makaduol sa luyo ni Jesus. ²⁸ Miingon siya sa iyang kaugalingon, “Kon mahikap ko lang bisan ang iyang bisti, mamaayo gayod ako.” ²⁹ Busa gihikap niya ang bisti ni Jesus ug diha-diha miundang ang iyang pagdugo, ug nabati niya nga naayo na siya sa iyang sakit. ³⁰ Nabati ni Jesus nga may gahom nga migawas gikan kaniya, busa milingi dayon siya ug miingon, “Kinsa ang mihikap sa akong bisti?” ³¹ Mitubag ang iyang mga tinun-an, “Kadaghan sa mga tawo nga nagdasok diha kanimo, nganong mangutana ka pa man kon kinsa ang mihikap kanimo?” ³² Apan naglingi-lingi pa gayod siya kon kinsa ang mihikap kaniya. ³³ Tungod kay nasayran sa babaye kon unsa ang nahitabo kaniya, miduol siya kang Jesus nga nagkurog sa kahadlok. Miluhod siya ug misulti sa tinuod. ³⁴ Unya miingon si Jesus kaniya, “Anak ko, naluwas ka tungod sa imong pagtuo. Busa pauli ug ayaw na ug kaguol sa imong sakit kay naayo ka na.”

³⁵ Samtang nakigsulti pa siya sa babaye may nangabot nga pipila ka mga tawo gikan sa balay ni Jairus. Miingon sila kang Jairus, “Patay na ang imong anak. Ayaw na samoka ang magtutudlo.” ³⁶ Apan wala magtagad si Jesus sa ilang giingon. Miingon siya kang Jairus, “Ayaw kahadlok. Tuo lang.” ³⁷ Busa mipadayon sila. Apan wala siyay gipauban gawas kang Pedro ug ang magsoon nga si Santiago ug si Juan. ³⁸ Sa pag-abot nila didto sa balay ni Jairus nakita ni Jesus nga nagkaguliyang ang mga tawo. Ug may nanghilak ug nagminatay. ³⁹ Misulod sila sa balay ug miingon siya sa mga tawo, “Nganong nagkaguliyang ug nanghilak man kamo? Wala mamatay ang bata, kondili natulog lang siya.” ⁴⁰ Gikataw-an nila si Jesus. Busa gipagawas niya ang tanang mga tawo ug gipasulod niya sa kuwarto sa bata ang amahan ug inahan niini, ug ang tulo nga iyang kauban. ⁴¹ Unya iyang gikuptan ang kamot sa bata ug miingon, “Talitha, koum,” nga ang buot ipasabot, “Inday, bangon!” ⁴² Ug diha-diha mibangon ang dalagita ug naglakaw-lakaw. (Ang maong dalagita nagapanuigon ug dose ka tuig). Hilabihan gayod ang ilang katingala sa nahitabo. ⁴³ Apan gipahimangnoan niya sila nga dili gayod mosulti kang bisan kinsa. Ug giingnan niya sila nga hatagan ug pagkaon ang bata.

Gisalikway si Jesus didto sa Nazaret

(Mat. 13:53-58; Luc. 4:16-30)

6 Human niadto, mipauli si Jesus sa iyang lungsod, ug miuban kaniya ang iyang mga tinun-an. ² Sa pag-abot sa Adlaw nga Igpapahulay nagtudlo siya sa sinagoga sa mga Judio. Daghan ang mga tawo didto nga nakadungog kaniya ug natingala gayod sila. Miingon sila, “Nganong daghan mag nasayran kining tawhana? Asa man siya nakakuha niining kaalam? Ug nganong makabuhat man siyag mga milagro? ³ Dili ba siya man ang panday nga anak ni Maria ug mga igsoon niya sila si Santiago, Jose, Judas ug Simon, ug ang mga igsoon niya nga babaye dinhi usab nagapuyo?” Tungod niini dili gayod sila motuo kaniya. ⁴ Unya miingon si Jesus kanila, “Ang propeta tinahod bisan asa gawas lang diha sa iyang kaugalingon nga lungsod ug sa iyang mga paryente ug panimalay.” ⁵ Mao kana nga wala siya makabuhat ug mga milagro niadtong lugara, gawas lang sa pipila ka mga masakiton nga iyang gipandongan sa iyang mga kamot ug nangaayo. ⁶ Natingala siya nga dili sila motuo kaniya.

Gipadala ni Jesus ang dose Niya ka Apostoles

(Mat. 10:5-16; Luc. 9:1-6)

Unya miadto si Jesus sa mga kabaryohan ug nagtudlo. ⁷ Gitawag niya ang dose niya ka apostoles ug gipadala niya sila sa tinag-duha. Gihatagan niya sila ug gahom batok sa mga daotang espiritu. ⁸ Gimandoan niya sila, “Ayaw kamo pagdalag bisan unsa sa inyong paglakaw gawas lang sa sungkod. Ayaw kamo pagdalag pagkaon, kuwarta o bag. ⁹ Mahimo kamong mosul-ob ug sandalyas, apan ayaw kamo pagdalag ilisan nga bisti. ¹⁰ Kon padayonon kamo sa usa ka balay, diha lang gayod kamo mopuyo hangtod mohawa kamo nianang lugara. ¹¹ Apan kon ang mga tawo sa usa ka lugar dili modawat kaninyo ug dili maminaw sa inyong ginawali, biyai lang ninyo sila, ug sa inyong paghawa itaktak ang abog sa inyong mga tiil isip pasidaan batok kanila.” ¹² Busa milakaw sila ug nagwali nga kinahanglan maghinulsol ang mga tawo sa ilang mga sala. ¹³ Daghang mga daotang espiritu ang ilang gihinginlan ug daghang mga masakiton ang ilang gidihogan ug lana ug nangaayo.

Ang Pagpatay kang Juan nga Tigbautismo

(Mat. 14:1-12; Luc. 9:7-9)

¹⁴ Nakaabot kang Haring Herodes ang balita mahitungod kang Jesus tungod kay nabantog na siya. Ang uban naga-ingon nga si Jesus mao si Juan nga tigbautismo nga nabanhaw, mao kana nga may gahom siya sa paghimog mga milagro. ¹⁵ Apan miingon ang uban nga siya si Elias nga propeta. Ug miingon pa gayod ang uban nga siya usa ka propeta nga sama sa mga propeta kaniadto.

¹⁶ Sa pagkadungog ni Herodes nianang mga balitaa, miingon siya, “Nabanhaw si Juan nga akong gipapunggotan ug ulo.” ¹⁷ Gipadakop ug gipapriso kaniadto ni Herodes si Juan tungod kang Herodias. Si Herodias asawa sa igsoon ni Herodes nga si Felipe. Apan gipangasawa siya ni Herodes. ¹⁸ Kanunayng sultihan ni Juan si Herodes nga supak sa Kasugoan ang iyang pagpangasawa sa asawa sa iyang igsoon. ¹⁹ Busa nagdumot si Herodias kang Juan ug gusto niya nga ipapatay kini, apan dili niya mahimo tungod kay dili mosugot si Herodes. ²⁰ Nahadlok si Herodes kang Juan kay nasayran man niya nga si Juan diosnon ug matarong nga tawo. Busa gipanalipdan ni Herodes si Juan. Gusto ni Herodes nga maminaw sa mga wali ni Juan bisan tuod nga ang iyang mga nadungog nakapalibog kaniya.

²¹ Sa kaulahian miabot ra gayod ang panahon nga gihulat ni Herodias. Kini nahitabo sa adlawng natawhan ni Herodes. Nagkombira si Herodes ug giimbitar niya ang mga opisyal sa Galilea, ang mga kapitan sa mga sundalo, ug ang mga inila nga mga tawo didto. ²² Sa panahon sa kombira, misulod ang dalaga nga anak ni Herodias ug misayaw. Nalipay gayod si Herodes ug ang iyang mga bisita. Busa miingon si Herodes sa dalaga, “Pangayo kanako bisan unsay imong gusto ug ihatag ko kanimo.” ²³ Ug miingon pa gayod siya sa dalaga, “Ipanumpa ko nga bisan unsay imong pangayoon kanako ihatag ko kanimo, bisan ang katunga pa sa akong gingharian.” ²⁴ Migawas ang dalaga ug nangutana sa iyang inahan kon unsay iyang pangayoon. Mitubag ang iyang inahan nga pangayoon niya ang ulo ni Juan nga tigbautismo. ²⁵ Ug midali-dali siyag balik sa hari. Pag-abot niya didto miingon siya, “Gusto ko nga ihatag mo kanako karon dayon ang ulo ni Juan nga tigbautismo nga nakabutang sa bandehado.” ²⁶ Sa pagkadungog niadto sa hari nasubo gayod siya. Apan tungod kay nakapanumpa siya ug nadungog mismo sa iyang mga bisita, dili niya buot nga mapakyas ang iyang saad sa dalaga. ²⁷ Diha-diha gisugo niya ang usa ka sundalo nga dad-on kaniya ang ulo ni Juan. Busa miadto ang sundalo sa prisohan ug gipunggotan ug ulo si Juan. ²⁸ Gibutang niya kini sa bandehado ug gihatag sa dalaga, ug gihatag usab sa dalaga ngadto sa iyang inahan. ²⁹ Sa pagkadungog sa mga tinun-an ni Juan mahitungod sa nahitabo, giadtoan nila ug gikuha ang lawas ni Juan ug gilubong.

Gipakaon ni Jesus ang lima ka libo ka mga Tawo

(Mat. 14:13-21; Luc. 9:10-17; Juan 6:1-14)

³⁰ Ang mga apostoles nga nanglakaw sa pagwali mibalik kang Jesus. Gisulti nila kaniya ang tanan nga ilang gibuhat ug mga gipanudlo. ³¹ Tungod sa kadaghan sa mga tawo nga nagpuli-puli pagpangabot ug pagpanglakaw, wala na gayod silay panahon bisan sa pagpangaon. Busa miingon si Jesus sa iyang mga tinun-an, “Dali, moadto kita sa mamingaw nga dapit aron makapahulay kamo bisan kadiyot lang.” ³² Busa misakay sila sa sakayan ug miadto sa mamingaw nga dapit.

³³ Apan nailhan sila sa daghang mga tawo nga nakakita sa ilang paglakaw. Busa nanagan ang mga tawo gikan sa nagkalain-lain nga mga lungsod padulong ngadto sa lugar nga adtoan nila ni Jesus, ug nakauna pa silag abot didto. ³⁴ Sa pagkanaog ni Jesus sa sakayan, nakita niya nga daghan kaayo ang mga tawo nga nagtigom didto ug nalooy siya kanila, kay mora silag mga karnero nga walay magbalantay. Busa gitudloan niya sila ug daghang mga butang. ³⁵ Sa pagkahapon na kaayo, miduol kaniya ang iyang mga tinun-an. Miingon sila, “Hapon na, ug ania pa kita dinhi sa mamingaw nga dapit. ³⁶ Paadtoa na ang mga tawo ngadto sa mga baryo ug sa mga sityo sa palibot aron makapalit silag pagkaon.” ³⁷ Apan miingon si Jesus kanila, “Kamo mismo ang muhatag kanila ug pagkaon.” Nangutana sila kang Jesus, “Molakaw ba kami ug mopalit ug pan nga mokantidad ug balig walo ka bulan nga sweldo sa usa ka tawo aron ipakaon kanila?” ³⁸ Miingon si Jesus kanila, “Pila ka buok ang inyong pan diha? Bi, tan-awa ninyo.” Sa dihang nasusi na nila miingon sila, “Lima ka pan ug duha ka isda.”

³⁹ Unya gisugo ni Jesus ang iyang mga tinun-an nga palingkoron ang mga tawo nga grupo-grupo diha sa mga sagbot. ⁴⁰ Busa nanglingkod ang mga tawo sa grupo nga tag-gatus ug tag-singkuenta. ⁴¹ Unya, gikuha ni Jesus ang lima ka pan ug duha ka isda. Mihangad siya sa langit ug nagpasalamat sa Dios. Ug gipikas-pikas niya ang mga pan ug gihatag ngadto sa iyang mga tinun-an aron iapod-apod sa mga tawo. Ug gibahin-bahin usab niya ang isda sa tanan. ⁴² Nakakaon silang tanan ug nangabusog. ⁴³ Human makakaon ang tanan, gitigom nila ang mga sobra nga pan ug isda, ug dose pa ka bukag ang napuno. ⁴⁴ Lima ka libo ang gidaghanon sa mga lalaki lang nga nangaon.

Naglakaw si Jesus sa Ibabaw sa Tubig

(Mat. 14:22-33; Juan 6:15-21)

⁴⁵ Human niadto, gisugo dayon ni Jesus ang iyang mga tinun-an nga mosakay sa sakayan ug mouna didto sa Betsaida, sa tabok sa linaw samtang gipapauli niya ang mga tawo. ⁴⁶ Sa nakagikan na ang mga tawo mitungas siya sa bukid aron mag-ampo. ⁴⁷ Pagkagabii, ang sakayan didto na sa tunga sa linaw, apan si Jesus nagainusara didto sa bukid. ⁴⁸ Nakita niya nga naglisod sila sa pagbugsay, kay pasugat man sila sa hangin. Sa kadlawon na, miadto siya didto kanila nga nagalakaw sa ibabaw sa tubig. Molabay lang unta siya kanila, ^49-50 apan sa pagkakita nila kaniya nga nagalakaw sa ibabaw sa tubig, nangahadlok gayod sila ug naninggit, “Kalag!” Apan miingon si Jesus kanila, “Ayaw kamo kahadlok, ako kini! Pagmalig-on kamo!” ⁵¹ Unya misakay siya sa sakayan ug mihunong ang makusog nga hangin. Ug natingala gayod sila, ⁵² kay bisan nakita na nila ang milagro nga gibuhat niya sa pan, wala pa gayod sila makasabot sa kahulogan niadto tungod kay nangit-ngitan pa ang ilang hunahuna.

Gipang-ayo ni Jesus ang mga Masakiton sa Genesaret

(Mat. 14:34-36)

⁵³ Sa pag-abot nila didto sa tabok, midunggo sila sa Genesaret ug didto nila gipundo ang sakayan. ⁵⁴ Sa pagkanaog nila, nailhan dayon sa mga tawo si Jesus. ⁵⁵ Busa nagdali-dali ang mga tawo pag-adto sa palibot nga mga lugar ug gipahimutang nila sa mga higdaanan ang mga masakiton ug gidala nila sa lugar nga nadungog nila nga atua didto si Jesus. ⁵⁶ Bisan asa siya paingon, sa mga sityo, sa mga baryo o kaha sa mga lungsod, kon madungog nila nga atua didto si Jesus dalhon dayon nila ang ilang mga masakiton sa mga lugar nga ginatapokan kanunay sa mga tawo. Gihangyo nila si Jesus nga tugotan niya ang mga masakiton nga mohikap kaniya bisan sa sidsid na lang sa iyang bisti. Ug ang tanan nga nakahikap nangaayo.

Ang Tulumanon sa mga Katigulangan

(Mat. 15:1-9)

7 Adunay mga Pariseo ug pipila ka mga magtutudlo sa Kasugoan nga miabot gikan sa Jerusalem ug mialirong kang Jesus. ² Nakita nila nga ang uban sa iyang mga tinun-an nagakaon nga wala manghunaw. Kini supak sa tulumanon sa mga Pariseo.

³ Dili lang ang mga Pariseo kondili ang tanan usab nga mga Judio dili mokaon kon dili una sila makapanghunaw sumala sa tulumanon gikan sa ilang mga katigulangan. ⁴ Dili usab sila mokaon sa bisan unsa nga naggikan sa tindahan kon dili una sila makapanghunaw. Daghan pa gayod ang ilang mga tulumanon sama sa pagpanghugas sa mga tasa, kolon, ug tumbaga^[r] nga mga lutoanan.

⁵ Busa nangutana kang Jesus ang mga Pariseo ug ang mga magtutudlo sa Kasugoan, “Nganong ang imong mga tinun-an wala man magsunod sa mga tulumanon sa atong mga katigulangan? Nagakaon sila nga wala manghunaw.” ⁶ Gitubag sila ni Jesus, “Tinuod gayod ang giingon ni Propeta Isaias mahitungod kaninyo nga mga tigpakaaron-ingnon. Sumala sa sinulat ni Isaias, miingon ang Dios,

⁸ Gisalikway ninyo ang sugo sa Dios, ug ang mga pagtulon-an sa tawo mao ang inyong gituman.”

⁹ Miingon pa gayod si Jesus, “Maayo gayod kamo mangita ug pamaagi sa pagsalikway sa gipasunod sa Dios aron masunod ninyo ang inyong mga tulumanon. ¹⁰ Sama pananglitan niini: si Moises miingon, ‘Tahora ang imong amahan ug inahan,’^[t] ug ‘Ang mosulti ug daotan batok sa iyang amahan o inahan kinahanglan patyon.’^{[u] 11} Apan kamo nagatudlo nga kon ang tawo may ikatabang unta sa iyang mga ginikanan, ug moingon kanila, ‘korban kini’ (kon sa ato pa, ‘kini alang sa Dios’), ¹² wala na siyay obligasyon sa pagtabang kanila. ¹³ Gipakawalay pulos ninyo ang pulong sa Dios tungod sa inyong napanunod nga tulumanon. Ug daghan pa ang sama niini nga inyong gibuhat.”

Ang mga Butang nga Makapahugaw sa Tawo

(Mat. 15:10-20)

¹⁴ Gitawag pag-usab ni Jesus ang mga tawo ug giingnan niya sila, “Pamati kamong tanan kanako, ug sabta ninyo ang akong isulti. ¹⁵ Dili ang butang nga nagasulod sa tawo ang makapahugaw kaniya, kondili ang mga nagagawas kaniya.^{[v] 16} [Kinahanglan nga sabton gayod ninyo kining inyong nadunggan!]”

¹⁷ Pagkahuman mibiya siya sa mga tawo ug misulod siya sa balay. Sa dihang didto na siya sa sulod, nangutana kaniya ang iyang mga tinun-an kon unsa ang kahulogan niadtong panultihon. ¹⁸ Miingon si Jesus kanila, “Ngano, wala ba diay usab kamo makasabot? Wala ba ninyo masayri nga ang bisan unsa nga pagkaon dili makapahugaw sa tawo? ¹⁹ Kay wala man kana mosulod sa iyang kasingkasing kondili sa iyang tiyan ug mogawas ra usab sa iyang lawas.” (Sa pagsulti ni Jesus niini, iyang gipadayag nga ang tanan nga pagkaon mahimong kaonon). ²⁰ Miingon usab siya, “Ang nagagawas sa tawo mao ang makapahugaw kaniya atubangan sa Dios. ²¹ Kay gikan sa kasingkasing sa tawo ang daotan nga mga panghunahuna nga mao ang nagatukmod kaniya sa pagpakighilawas gawas sa kaminyoon, pagpangawat, pagpatay, ²² pagpanapaw, pagkahakog, paghimo sa tanang matang sa kadaotan, pagpanglimbong, pagbinastos, pagkasina, pagsulti ug daotan batok sa isigka-tawo, pagpasigarbo, ug pagbinuang. ²³ Kining tanang mga daotang binuhatan gikan sa sulod sa kasingkasing sa tawo, ug mao kini ang nakapahugaw kaniya.”

Ang Pagtuo sa Usa ka Babaye

(Mat. 15:21-28)

²⁴ Unya gikan sa probinsya sa Galilea miadto si Jesus sa mga lugar nga sakop sa Tyre [ug Sidon]. Didto midayon siya sa usa ka balay. Dili unta niya gusto nga mahibaloan sa mga tawo nga atua siya didto, apan dili gayod kini matago. ^25-26 Gani adunay babaye nga dili Judio nga nakadungog nga atua didto si Jesus. Kini nga babaye taga-Fenicia nga sakop sa Syria ug ang iyang pinulongan Griego. May anak siya nga babaye nga gigamhan sa daotang espiritu. Busa miadto dayon siya kang Jesus ug miluhod, ug nagpakilooy nga kon mahimo hinginlan niya ang daotang espiritu sa iyang anak. ²⁷ Apan miingon si Jesus kaniya pinaagi sa sambingay, “kinahanglan nga pakan-on una ang mga anak, kay dili maayo nga kuhaon ang pagkaon sa mga anak ug ihatag ngadto sa mga iro.”^{[w] 28} Mitubag ang babaye kaniya, “Husto kana Ginoo, apan bisan pa ang mga iro sa ilalom sa lamisa makakaon sa mga usik sa mga anak.” ²⁹ Unya miingon si Jesus kaniya, “Tungod sa imong tubag, makapauli ka na. Ang daotang espiritu mibiya na sa imong anak.” ³⁰ Mipauli ang babaye ug naabtan niya ang iyang anak nga nagahigda sa katre, ug ang daotang espiritu mibiya na kaniya.

Giayo ni Jesus ang Usa ka Tawo nga Bungol ug Amang

³¹ Gikan sa mga dapit nga sakop sa Tyre, miagi si Jesus sa Sidon ug sa probinsya sa Decapolis. Pagkahuman milahos siya sa Linaw sa Galilea. ³² May tawo didto nga bungol ug amang nga gidala sa mga tawo ngadto kang Jesus. Nagpakilooy sila nga ipatong niya ang iyang kamot niini nga tawo. ³³ Gilain siya ni Jesus sa kadaghanan, ug gisulod ni Jesus ang iyang mga tudlo sa mga dalunggan niini. Unya miluwa siya ug gipaghid ang laway ngadto sa dila niadtong lalaki. ³⁴ Mihangad si Jesus sa langit ug miginhawag lawom. Ug miingon kaniya, “Effata!” Ang buot ipasabot, “Maabli ka!” ³⁵ Human niadto makadungog na siya ug klaro na ang iyang pagsulti. ³⁶ Gipasidan-an ni Jesus ang mga tawo nga dili sila mosulti kang bisan kinsa mahitungod sa nahitabo. Apan bisan ug gidid-an sila misamot pa hinuon ang ilang pagpanugilon sa hitabo ngadto sa mga tawo. ³⁷ Dako gayod ang katingala sa mga tawo. Miingon sila, “Maayo ang tanan niyang gibuhat! Kay bisan ang mga bungol gihimo niya nga makadungog ug ang mga amang makasulti na!”

Gipakaon ni Jesus ang upat ka libo ka mga Tawo

(Mat. 15:32-39)

8 Human sa pipila ka adlaw, nagtigom na usab ang daghang mga tawo didto kang Jesus. Sa dihang wala na silay pagkaon gitawag ni Jesus ang iyang mga tinun-an ug giingnan, ² “Nalooy gayod ako niining mga tawhana. Tulo na ka adlaw nga nagauban-uban sila kanako ug wala na silay makaon. ³ Kon papaulion ko sila nga gutom basin ug makuyapan sila sa dalan kay layo pa man kaayo ang gigikanan sa uban kanila.” ⁴ Mitubag ang iyang mga tinun-an, “Asa kita makakuha ug pagkaon dinhi sa mamingaw nga dapit nga ipakaon niining mga tawhana?” ⁵ Nangutana si Jesus kanila, “Pila ba ka buok ang inyong pan diha?” Mitubag sila, “Pito ka buok.”

⁶ Unya gipalingkod ni Jesus ang mga tawo. Gikuha niya ang pito ka pan ug nagpasalamat sa Dios. Gipikas-pikas niya kini ug gihatag sa iyang mga tinun-an aron iapod-apod sa mga tawo. ⁷ May pipila usab sila ka gagmay nga mga isda. Gipasalamatan usab niya kini ug gihatag sa iyang mga tinun-an aron iapod-apod sa mga tawo. ⁸ Nangaon sila ug nangabusog. Pagkahuman nilag pangaon, gitigom nila ang pan nga sobra, ug napuno ang pito ka bukag. ⁹ Ang mga lalaki lang nga nangaon mga upat ka libo. Human niadto gipapauli ni Jesus ang mga tawo ¹⁰ ug misakay siya sa sakayan uban sa iyang mga tinun-an ug miadto sa Dalmanuta.

Nangayo ang mga Pariseo ug Milagro

(Mat. 16:1-4)

¹¹ Pag-abot nila didto, may mga Pariseo nga miadto kang Jesus ug nakiglalis kaniya. Nangayo silag milagro gikan sa Dios sa pagpamatuod nga gipadala siya sa Dios. Gihimo nila kini aron sa pagsulay kaniya. ¹² Apan nanghupaw si Jesus ug miingon, “Ngano bang nangayo man ug milagro ang mga tawo niining panahona? Ang tinuod, wala gayoy milagro nga ipakita kanila!” ¹³ Ug gibiyaan niya kadtong mga Pariseo. Mibalik siya sa sakayan ug mitabok pag-usab sa linaw.

Ang Patubo sa Pan sa mga Pariseo ug ni Herodes

(Mat. 16:5-12)

¹⁴ Nakalimot ang iyang mga tinun-an sa pagdala ug pan; usa ra ka buok ang diha sa sakayan. ¹⁵ Gipahimangnoan sila ni Jesus nga dili mosunod sa daotan nga batasan sa uban. Gisulti niya kini pinaagi sa sambingay, “Pagbantay gayod kamo sa patubo sa pan sa mga Pariseo ug ni Haring Herodes.” Apan wala sila makahibalo nga kadto sambingay lamang. ¹⁶ Busa naglalis sila nga naga-ingon, “Gisulti niya kadto kay wala kita makadalag pan.” ¹⁷ Nasayran ni Jesus kon unsa ang ilang gilalisan. Busa miingon siya kanila, “Nganong naglalis man kamo nga wala kamoy pan? Dili pa ba gayod kamo makasabot? Gahi ba kamo ug salabotan? ^18-19 May mga mata kamo, apan dili kamo makakita. May mga dalunggan kamo, apan dili kamo makadungog. Wala ba gayod ninyo mahinumdomi ang pagpikas-pikas ko sa lima ka pan alang sa lima ka libo ka mga tawo? Pila ba ka bukag ang napuno sa inyong gitapok nga sobra?” Mitubag sila, “dose!” ²⁰ Nangutana pag-usab si Jesus, “Ug ang pagpikas-pikas ko sa pito ka pan alang sa upat ka libo ka mga tawo, pila ba ka bukag ang napuno sa inyong gitapok nga sobra?” Mitubag sila, “Pito!” ²¹ Ug miingon si Jesus, “Wala pa ba gihapon ninyo masabti nga dili pan ang akong buot ipasabot?”

Giayo ni Jesus ang Usa ka Buta sa Betsaida

²² Pag-abot nila sa Betsaida may mga tawo didto nga nagdala ug usa ka lalaki nga buta ngadto kang Jesus. Nagpakilooy sila nga hikapon niya ang buta aron makakita. ²³ Busa gikuptan niya ang kamot sa buta ug giagak padulong sa gawas sa Betsaida. Pag-abot nila sa gawas giluwaan niya ang mga mata niining buta. Ug gibutang niya ang iyang mga kamot sa buta ug nangutana, “May nakita ka na ba?” ²⁴ Mihangad ang lalaki ug miingon, “Nakakita na ako ug mga tawo, apan daw mga kahoy nga nagalakaw.” ²⁵ Busa gibutang pag-usab ni Jesus ang iyang mga kamot sa mga mata sa buta. Mitutok pag-ayo ang buta ug naayo ang iyang mga mata. Klaro na ang tanan sa iyang panan-aw. ²⁶ Gipapauli siya ni Jesus ug giingnan, “Ayaw na pagbalik sa Betsaida.”^[x]

Ang Gipahayag ni Pedro bahin kang Jesus

(Mat. 16:13-20; Luc. 9:18-21)

²⁷ Human niadto, miadto si Jesus ug ang iyang mga tinun-an sa mga baryo nga sakop sa Cesarea Filipos. Samtang naglakaw sila nangutana si Jesus sa iyang mga tinun-an, “Sumala sa mga tawo, kinsa ba ako?” ²⁸ Mitubag sila, “May mga naga-ingon nga ikaw si Juan nga tigbautismo. Ang uban naga-ingon nga ikaw si Elias, ug ang uban usab naga-ingon nga ikaw usa sa mga propeta sa Dios.” ²⁹ Ug nangutana siya kanila, “Apan alang kaninyo kinsa ba ako?” Mitubag si Pedro, “Ikaw mao ang Cristo!” ³⁰ Ug gipahimangnoan sila ni Jesus nga dili gayod manugilon kang bisan kinsa mahitungod kaniya.

Naghisgot si Jesus bahin sa Iyang Kamatayon ug Pagkabanhaw

(Mat. 16:21-28; Luc. 9:22-27)

³¹ Unya miingon si Jesus kanila, “Ako nga Anak sa Tawo kinahanglan gayod nga mag-antos sa pagabuhaton kanako sa mga pangulo sa mga Judio, sa mga kadagkoan sa mga pari, ug sa mga magtutudlo sa Kasugoan. Isalikway nila ako ug patyon, apan sa ikatulo ka adlaw mabanhaw ako.” ³² Wala niya kini itago kanila. Pagkadungog niini ni Pedro, gidala niya si Jesus sa unahan ug iyang gibadlong nga dili magsulti ug ingon niadto. ³³ Apan miliso si Jesus, mitan-aw sa iyang mga tinun-an, ug giingnan si Pedro, “Palayo kanako Satanas! Kay ang imong hunahuna dili iya sa Dios kondili iya sa tawo.”

³⁴ Unya gitawag niya ang mga tawo ug ang iyang mga tinun-an nga moduol kaniya. Miingon siya, “Kon may tawo nga buot mosunod kanako, dili niya palabihon ang iyang kaugalingon, kondili mosunod siya kanako bisan pa kon kamatayon ang iyang dangatan. ³⁵ Kay si bisan kinsa nga nagtinguha sa pagluwas sa iyang kinabuhi mawad-an hinuon niini. Apan si bisan kinsa nga mohalad sa iyang kinabuhi tungod kanako ug sa Maayong Balita makaangkon sa kinabuhi nga walay kataposan. ³⁶ Unsa man ang makuha sa tawo kon maangkon niya ang tanan nga butang dinhi sa kalibotan, apan mawala ang iyang kinabuhi? Wala gayod! ³⁷ Kay wala gayod siyay ikahatag aron mabawi niya ang iyang kinabuhi. ³⁸ Kon ikaulaw ako ug ang akong mga pagtulon-an ni bisan kinsa niining panahona, diin ang mga tawo daotan ug dili matinud-anon sa Dios, ikaulaw ko usab siya kon Ako nga Anak sa Tawo mobalik na nga nagadan-ag sa gahom sa akong Amahan, ug kauban ko ang balaang mga anghel.”

Ang Pagkausab sa Panagway ni Jesus

(Mat. 17:1-13; Luc. 9:28-36)

9 Miingon usab si Jesus kanila, “Sa pagkatinuod, may mga tawo dinhi nga dili pa mamatay hangtod nga makita nila ang paghari sa Dios nga muabot nga may gahom.”

² Paglabay sa unom ka adlaw gidala ni Jesus sila si Pedro, Santiago, ug Juan sa taas nga bukid ug sila lang didto. Samtang nagtan-aw sila kang Jesus, nausab ang iyang panagway. ³ Ang iyang bisti miputi ug silaw kaayo. Walay bisan kinsa dinhi sa kalibotan nga makapaputi ug sama niadto. ⁴ Unya nakita nila si Elias ug si Moises nga nakigsulti kang Jesus. ⁵ Miingon si Pedro kang Jesus, “Magtutudlo, maayo nga ania kami^[y] dinhi. Maghimo kami ug tulo ka payag, ang usa alang kanimo, ang usa alang kang Moises, ug ang usa alang kang Elias.” ⁶ Mao kini ang iyang giingon kay wala siya mahibalo kon unsa ang angay niyang isulti tungod kay gikulbaan gayod sila. ⁷ Unya may mitungha nga panganod nga mitabon kanila. Gikan sa panganod may tingog silang nadungog nga naga-ingon, “Mao kini ang akong hinigugma nga Anak. Paminawa ninyo siya!” ⁸ Diha-diha mitan-aw sila sa palibot, apan wala na silay nakita gawas lang kang Jesus.

⁹ Samtang nanglugsong sila gikan sa bukid, gimandoan sila ni Jesus, “Ayaw isugilon kang bisan kinsa ang inyong nakita samtang Ako nga Anak sa Tawo dili pa mabanhaw.” ¹⁰ Busa wala gayod nila ipanugilon kadtong mga panghitabo. Apan sa dihang sila na lang nagpangutan-anay sila kon unsa ang kahulogan sa iyang giingon nga mabanhaw. ¹¹ Nangutana sila kang Jesus, “Nganong naga-ingon man ang mga magtutudlo sa Kasugoan nga kinahanglan muabot una si Elias sa dili pa ang Cristo?” ^12-13 Mitubag siya kanila, “Husto kana, kinahanglan nga muabot una si Elias aron andamon niya ang tanan. Apan sultihan ko kamo, si Elias miabot na. Gibuhat na sa mga tawo ngadto kaniya ang ilang gusto sumala sa nahisulat mahitungod kaniya. Apan nganong nahisulat man nga Ako nga Anak sa Tawo kinahanglan nga makasinati ug daghang mga pag-antos ug isalikway sa mga tawo?”