Bible in 90 Days

Ang mga Utlanan sa Yuta

¹³ Miingon ang Ginoo nga Dios, “Mao kini ang mga utlanan sa yuta nga inyong bahin-bahinon sa 12 ka mga tribo sa Israel isip ilang panulondon. Hatagan ninyog duha ka bahin ang tribo ni Jose. ¹⁴ Kinahanglang angayon ninyo pagbahin ang yuta, kay nanumpa ako sa inyong mga katigulangan nga ihatag ko kini kanila ug mahimo ninyo kini nga panulondon. ¹⁵ Mao kini ang mga utlanan:

“Ang utlanan sa amihan magsugod sa Dagat sa Mediteraneo paingon sa Hetlon, sa Lebo Hamat, sa Zedad, ¹⁶ sa Berota, sa Sibraim nga anaa sa utlanan sa Damascus ug Hamat, hangtod sa Hazer Haticon nga anaa sa utlanan sa Hauran. ¹⁷ Busa ang utlanan sa amihan magsugod sa Dagat sa Mediteraneo hangtod sa Hazar Enan, nga anaa sa utlanan sa Damascus ug sa Hamat sa amihan. Mao kini ang utlanan sa amihan.

¹⁸ “Ang utlanan sa sidlakan magsugod sa utlanan sa Hauran ug sa Damascus paingon sa Suba sa Jordan (nga nagaseparar sa Gilead ug sa yuta sa Israel) paingon sa Patay nga Dagat^[a] hangtod sa Tamar. Mao kini ang utlanan sa sidlakan.

¹⁹ “Ang utlanan sa habagatan magsugod sa Tamar paingon sa mga tuboran sa Meriba Kadesh^[b] lahos sa lugut hangtod sa Dagat sa Mediteraneo. Mao kini ang utlanan sa habagatan.

²⁰ “Ang utlanan sa kasadpan mao mismo ang Dagat sa Mediteraneo hangtod sa dapit nga atbang sa Lebo Hamat. Mao kini ang utlanan sa kasadpan.

²¹ “Bahina ninyo kini nga mga yutaa sa inyong tagsa-tagsa ka mga tribo. ²² Panulondon ninyo kini ug sa mga langyaw nga nagapuyo uban kaninyo kansang mga kabataan natawo sa Israel. Isipon ninyo silang mga lumad nga mga Israelinhon, ug bahinan usab ninyo sila sa panulondon nga yuta sa tribo sa Israel. ²³ Kon asa sila nga tribo nagapuyo, adto usab sila hatagi sa ilang bahin sa yuta. Ako, ang Ginoo nga Dios, ang nagaingon niini.”

Ang Pagbahin-bahin sa Yuta ngadto sa mga Tribo

48 Mao kini ang lista sa mga tribo sa Israel ug ang mga yuta nga ilang maangkon:

Ang yuta sa tribo ni Dan anaa sa amihan. Ang utlanan niini magsugod sa Hetlon paingon sa Lebo Hamat hangtod sa Hazar Enan nga anaa sa utlanan sa Damascus ug sa Hamat sa amihan. Ang gilapdon sa yuta sa tribo ni Dan maggikan sa sidlakan hangtod sa kasadpan sa Israel.

² Ang yuta sa tribo ni Asher anaa sa habagatang bahin sa yuta sa tribo ni Dan, ug ang gilapdon niini maggikan usab sa sidlakan hangtod sa kasadpan sa Israel.

³ Ang yuta sa tribo ni Naphtali anaa sa amihan sa yuta sa tribo ni Asher, ug ang gilapdon niini maggikan usab sa sidlakan hangtod sa kasadpan sa Israel.

⁴ Ang yuta sa tribo ni Manasseh anaa sa habagatan sa yuta sa tribo ni Naphtali, ug ang gilapdon niini gikan usab sa sidlakan hangtod sa kasadpan sa Israel.

^5-7 Ang mosunod pang mga yuta mao ang iya sa tribo ni Efraim, ni Reuben, ug ni Juda, nga ang gilapdon gikan usab sa sidlakan hangtod sa kasadpan sa Israel.

⁸ Ang yuta sa amihan sa Juda ihatag ninyo sa Ginoo isip linain nga halad. 12 ka kilometro ang gitas-on niini, ug ang gilapdon niini gikan usab sa sidlakan hangtod sa kasadpan sa Israel sama sa mga tribo sa Israel. Ang templo tukoron sa taliwala niini nga yutaa. ⁹ Ang bahin sa yuta nga inyong ihatag sa Ginoo aron patukoran sa templo 12 ka kilometro ang gilapdon ug lima ka kilometro ang gitas-on. ¹⁰ Ang katunga niini nga yutaa alang sa mga pari. Ang gitas-on niini gikan sa sidlakan paingon sa kasadpan 12 ka kilometro, ug ang gilapdon niini gikan sa amihan paingon sa habagatan lima ka kilometro. Sa taliwala niini mao ang templo sa Ginoo. ¹¹ Kini nga yuta alang sa pinili nga mga pari, nga mao ang mga kaliwat ni Zadok. Matinumanon sila nga nagaalagad kanako ug wala mobiya kanako sama sa gihimo sa uban nga mga kaliwat ni Levi nga miuban sa mga Israelinhon nga mibiya kanako. ^12-13 Mao kini ang pinasahi nga gasa alang kanila sa panahon nga bahinon ang yuta, ug kini ang labing balaang yuta. Sa tapad niini mao ang yuta alang sa uban nga mga kaliwat ni Levi, nga 12 ka kilometro ang gitas-on ug lima ka kilometro ang gilapdon. ¹⁴ Kinahanglang dili gyud nila ibaligya o ibaylo bisan ang gamay lang nga bahin niini, kay mao kini ang labing maayo nga yuta ug balaan kini alang sa Ginoo.

¹⁵ Ang nahibilin nga yuta nga may gitas-on nga 12 ka kilometro ug gilapdon nga duha ug tunga ka kilometro alang kini sa publiko. Mahimo kini nga puy-an sa mga tawo ug pasabsaban sa ilang mga mananap. Sa taliwala niini mao ang siyudad ¹⁶ nga may gilapdon nga duha ka kilometro kuwadrado. ¹⁷ Napalibotan kini sa hawan nga dapit nga 125 ka metros kuwadrado. ¹⁸ Sa gawas sa siyudad adunay uma nga may gitas-on nga lima ka kilometro paingon sa sidlakan ug lima usab ka kilometro paingon sa kasadpan. Anaa kini sa utlanan sa balaang yuta. Ang mga abot niini nga yuta alang sa pagkaon sa mga nagatrabaho sa siyudad. ¹⁹ Si bisan kinsa nga magtrabaho sa siyudad gikan sa nagkalain-laing tribo sa Israel mahimo nga makauma niini nga yutaa. ²⁰ Busa ang tibuok yuta nga inyong ihatag sa Ginoo isip pinasahi nga halad, apil na ang balaan nga yuta ug ang siyudad, 12 ka kilometro kuwadrado.

^21-22 Ang nahibilin nga mga yuta, sa sidlakan ug sa kasadpan sa balaang yuta ug sa siyudad, iya sa pangulo. Kini nga mga yutaa may gilapdon nga 12 ka kilometro ug nakaabot kini hangtod sa utlanan sa Israel sa sidlakan ug sa kasadpan. Busa sa taliwala niini nga mga yutaa mao ang akong balaang yuta, ang templo, ang yuta sa mga kaliwat ni Levi, ug ang siyudad. Kini nga mga yuta nga alang sa pangulo anaa sa taliwala sa yuta nga alang sa tribo ni Juda ug sa yuta nga alang sa tribo ni Benjamin.

²³ Mao kini ang mga yuta nga maangkon sa nahibilin nga mga tribo:

Ang yuta sa tribo ni Benjamin anaa sa habagatang bahin sa yuta sa pangulo, ug ang gilapdon niini gikan sa sidlakan hangtod sa kasadpan sa Israel.

²⁴ Ang yuta sa tribo ni Simeon anaa sa habagatang bahin sa yuta sa tribo ni Benjamin, ug ang gilapdon niini gikan usab sa sidlakan hangtod sa kasadpan sa Israel.

^25-27 Ang mosunod pang mga yuta mao ang iya sa mga tribo ni Issachar, ni Zebulun, ug ni Gad, nga ang mga gilapdon gikan usab sa sidlakan hangtod sa kasadpan sa Israel. ²⁸ Ang habagatan nga utlanan sa tribo ni Gad magsubay sa Tamar paingon sa mga tuboran sa Meriba Kadesh^[c] lahos sa lugut hangtod sa Dagat sa Mediteraneo.^[d]

²⁹ Mao kini ang mga yuta nga dawaton sa mga tribo sa Israel isip ilang panulondon. Ako, ang Ginoo nga Dios, ang nagaingon niini.

Ang mga Pultahan sa Siyudad sa Jerusalem

^30-34 Ang upat ka paril nga naglibot sa siyudad sa Jerusalem adunay tag-tulo ka pultahan. Ang mga pultahan sa amihan nga paril pagatawgon nga Reuben, Juda, ug Levi. Ang mga pultahan sa sidlakan nga paril pagatawgon nga Jose, Benjamin, ug Dan. Ang mga pultahan sa habagatan nga paril pagatawgon nga Simeon, Issachar, ug Zebulun. Ug ang mga pultahan sa kasadpan nga paril pagatawgon nga Gad, Asher, ug Naphtali. Ang matag paril may gitas-on nga 2,250 ka metros, ³⁵ busa ang tibuok nga gitas-on sa paril 9,000 ka metros. Ug gikan nianang panahona ang siyudad pagatawgon ug, “Ang Ginoo Anaa Dinha!”

Ang Pagtuon ni Daniel ug sa Iyang mga Higala sa Babylon

1 Sa ikatulo nga tuig sa paghari ni Jehoiakim sa Juda, gisulong ni Nebucadnezar nga hari sa Babylon ug sa iyang mga sundalo ang Jerusalem. ² Gibihag niya si Haring Jehoiakim sumala sa kabubut-on sa Ginoo. Gipanguha usab niya ang ubang mga butang sa templo sa Dios ug gidala sa Babylon.^[e] Unya gibutang niya kini sa butanganan sa mga bahandi didto sa templo sa iyang dios.

³ Unya, gisugo ni Nebucadnezar si Ashpenaz nga pangulo sa iyang mga opisyal nga magpili ug pipila ka mga batan-on gikan sa mga bihag nga Israelinhon nga naggikan sa harianon ug dungganong mga pamilya. ⁴ Kinahanglan gayod nga mga guwapo sila, himsog, maalam, may abilidad, hait ug salabotan, aron takos sila nga moalagad sa hari. Gisugo usab niya si Ashpenaz nga tudloan sila sa pinulongan ug balasahon sa mga taga-Babylon.^{[f] 5} Nagsugo pa gayod ang hari nga hatagan sila matag adlaw sa samang pagkaon ug ilimnon nga ginakaon ug ginainom sa hari. Human sa tulo ka tuig nga pagbansay, mangalagad na sila kaniya.

⁶ Uban sa mga napili mao sila si Daniel, Hananiah, Mishael, ug Azaria nga pulos naggikan sa tribo ni Juda. ⁷ Gihatagan sila ni Ashpenaz ug bag-ong mga ngalan. Si Daniel ginganlag Belteshazar, si Hananiah ginganlag Shadrach, si Mishael ginganlag Meshach, ug si Azaria ginganlag Abednego.

⁸ Apan hugot nga nagdesisyon si Daniel nga dili niya hugawan^[g] ang iyang kaugalingon pinaagi sa pagkaon o ilimnon sa hari. Busa mihangyo siya kang Ashpenaz nga dili lang siya pakan-on o paimnon sa gipahatag kaniya sa hari. ⁹ Pagbuot sa Dios nga malooy ug mohatag ug pabor si Ashpenaz kang Daniel. ¹⁰ Apan miingon si Ashpenaz kaniya, “Nahadlok ako sa hari. Siya ang nagbuot kon unsay inyong kan-on ug imnon, ug kon makita niya nga dili maayo ang inyong panglawas kompara sa uban nga mga batan-on basin ug ipapatay niya ako.”

¹¹ Busa miingon si Daniel sa tinugyanan ni Ashpenaz nga tig-atiman kanila, ¹² “Sulayi nga utan ug tubig lang ang inyong ipakaon ug ipainom kanamo sulod sa napulo ka adlaw. ¹³ Unya ikompara kami sa uban nga mga batan-on nga nagakaon sa pagkaon sa hari. Basi sa imo unyang makita nga resulta, ikaw na ang mahibalong modesisyon kon unsa ang imong gustong buhaton kanamo.” ¹⁴ Misugot ang tinugyanan ug gisulayan sila sulod sa napulo ka adlaw.

¹⁵ Human sa napulo ka adlaw, nakita nga mas maayo ug himsog ang ilang panglawas kon ikompara sa mga batan-on nga nangaon sa pagkaon sa hari. ¹⁶ Busa wala na sila hatagi sa tinugyanan sa pagkaon ug ilimnon nga gipahatag sa hari kanila. Utan na lang ang gipakaon kanila.

¹⁷ Gihatagan sa Dios kining upat ka mga batan-on ug kaalam ug pagsabot labi na gayod sa nagkalain-lain nga mga balasahon ug mga pagtulon-an. Ug dugang niini, gihatagan pa gayod niya si Daniel ug kaalam sa paghubad sa mga panan-awon ug mga damgo.

¹⁸ Pagkahuman sa tulo ka tuig nga pagbansay kanila sumala sa giingon sa Haring Nebucadnezar, gidala sila ni Ashpenaz ngadto kaniya. ¹⁹ Nakigsulti ang hari kanila, ug nakita sa hari nga sa tanang mga batan-on walay sama kang Daniel, Hananiah, Mishael, ug Azaria. Busa sila ang gipili nga mag-alagad kaniya. ²⁰ Ug sa mga pangutana nga nagkinahanglan ug kaalam ug pagsabot, nakita sa hari nga mas maalamon sila ug napulo ka pilo kay sa mga madyikero o espiritista sa tibuok niya nga gingharian. ²¹ Nagpadayon sa pag-alagad si Daniel kang Nebucadnezar hangtod sa unang tuig sa paghari ni Cyrus.^[h]

Ang Damgo ni Nebucadnezar

2 Sa ikaduhang tuig sa paghari ni Nebucadnezar, kadaghan siya nagdamgo. Gisamok gyud siya niini nga mga damgo, busa dili siya makatulog. ² Gipatawag niya ang iyang mga madyikero, mga espiritista, mga mamamarang, ug mga manalagna,^[i] aron isaysay ang iyang mga damgo. Busa miadto sila sa hari ³ ug miingon ang hari kanila, “May damgo ako nga nakapasamok gayod kanako, busa gipatawag ko kamo kay gusto kong mahibaloan kon unsay kahulogan niadtong damgoha.”

⁴ Mitubag ang mga manalagna sa hari sa pinulongang Aramico,^[j] “Malungtarong kinabuhi alang sa Mahal nga Hari! Sultihi kami nga imong mga alagad sa imong damgo, ug hubaron namo kanimo ang kahulogan niini.”

⁵ Apan miingon ang hari kanila, “Nakahukom ako nga kon dili ninyo ikasaysay kanako kon unsay akong gidamgo ug mahubad ang kahulogan niini, ipatadtad ko kamo ug ipaguba ang inyong mga balay. ⁶ Apan kon masaysay ninyo ang akong damgo ug mahubad ang kahulogan niini, gantihan ko kamo ug pasidunggan. Sige, isaysay na ninyo ang damgo ug hubara ang kahulogan niini.”

⁷ Miingon sila pag-usab sa hari, “Mahal nga Hari, isulti nalang kanamo ang imong damgo aron hubaron namo kanimo ang kahulogan niini.” ⁸ Miingon ang hari, “Nahibalo ako nga gituyo ninyo ang paglangan-langan kay nasayod kamo nga tumanon ko gayod ang akong giingon kaninyo, ⁹ nga kon dili gani ninyo masaysay ug mahubad ang akong damgo silotan ko kamo. Nagkauyon kamo nga mamakak kanako kay naghuna-huna kamo nga mausab ang sitwasyon. Karon, isaysay na ninyo ang akong gidamgo aron motuo ako nga makahimo gayod kamo sa paghubad sa kahulogan niini.”

¹⁰ Mitubag sila sa hari, “Wala pa gayoy tawo sa tibuok kalibotan nga makahimo nianang imong gipangayo, mahal nga hari. Ug wala pa usay hari, bisan unsa pa siya kagamhanan, nga nagsugo sa mga madyikero, espiritista, o manalagna sa paghimo ug sama niana. ¹¹ Lisod kaayo kanang imong gipangayo, Mahal nga Hari. Ang mga dios lang gayod ang makahimo niana, apan wala sila magpuyo uban sa mga tawo.”

¹² Tungod sa ilang tubag, napungot pag-ayo ang hari ug nimando nga pamatyon ang tanang maalamon^[k] nga mga tawo sa Babylon. ¹³ Sa dihang gipakanaog ang mando nga ang mga maalamon pamatyon, gipangita si Daniel ug ang iyang mga kauban aron patyon usab.

¹⁴ Unya, miduol si Daniel kang Arioc nga kapitan sa mga guwardya sa hari. Kini si Arioc mao ang gisugo sa hari sa pagpatay sa maalamon nga mga tawo sa Babylon. ¹⁵ Matinahoron nga nangutana si Daniel kaniya kon unsa ang hinungdan niining mabug-at nga mando sa hari. Busa gisuginlan siya ni Arioc sa nahitabo.

¹⁶ Miadto dayon si Daniel sa hari ug mihangyo nga hatagan siya ug panahon aron mahubad niya ang kahulogan sa damgo niini. ¹⁷ Misugot ang hari, busa mipauli si Daniel ug gisultihan niya ang iyang mga kauban nga sila si Hananiah, Mishael, ug Azaria sa nahitabo. ¹⁸ Giingnan sila ni Daniel nga mag-ampo aron kaloy-an sila sa Dios sa langit^[l] nga mahibaloan nila ang kahulogan sa damgo sa hari, aron dili sila mamatay uban sa maalamon nga mga tawo sa Babylon.

¹⁹ Nianang gabhiona, gipadayag sa Dios kang Daniel ang damgo sa hari ug ang kahulogan niini pinaagi sa panan-awon. Unya gidayeg ni Daniel ang Dios sa langit. ²⁰ Miingon siya,

Gihubad ni Daniel ang Damgo sa Hari

²⁴ Unya mibalik si Daniel kang Arioc nga mao ang gisugo sa hari sa pagpatay sa mga maalamon nga tawo sa Babylon. Miingon si Daniel kaniya, “Ayaw patya ang maalamon nga mga tawo sa Babylon. Dad-a ako didto sa hari kay hubaron ko ang iyang damgo.”

²⁵ Busa diha-diha dayon gidala ni Arioc si Daniel ngadto sa hari. Miingon si Arioc, “Mahal nga Hari, may nakita akong bihag nga gikan sa Juda nga makasaysay ug makahubad sa imong damgo.” ²⁶ Gipangutana sa hari si Daniel nga gitawag usab ug Belteshazar, “Masaysay mo ba kon unsa ang akong damgo ug ang kahulogan niini?” ²⁷ Mitubag si Daniel, “Mahal nga Hari, walay bisan kinsang maalamon, espiritista, madyikero, o manalagna nga makahubad sa imong damgo. ²⁸ Apan may Dios sa langit nga nagapadayag sa mga tinago. Pinaagi sa imong damgo, Mahal nga Hari, gipahibalo sa Dios kanimo kon unsa ang mahitabo sa umaabot. Karon, isaysay ko kanimo ang mga panan-awon nga nakita mo sa imong damgo.

²⁹ “Ang imong damgo, Mahal nga Hari, bahin sa mahitabo sa umaabot ug gipahibalo kana kanimo sa Dios nga nagapadayag sa mga tinago. ³⁰ Ang imong damgo gipadayag kanako sa Dios, dili tungod kay mas maalam ako kaysa uban nga mga tawo, kondili aron masaysay ko kanimo ug imong masabtan kon unsa ang kahulogan sa mga butang nga anaa sa imong hunahuna.

³¹ “Sa imong damgo, may nakita kang usa ka dakong estatuwa nga labihan kasulaw. Nagtindog kini diha sa imong atubangan ug makalilisang ang hitsura niini. ³² Ang ulo niini puro bulawan, ang iyang dughan ug mga kamot plata, ug ang iyang tiyan ug mga paa bronsi. ³³ Ang iyang mga batiis puthaw ug ang iyang mga tiil may bahin nga puthaw ug may bahin usab nga yutang kolonon. ³⁴ Samtang nagtan-aw ka sa estatuwa, may usa ka bato nga natipak,^[m] apan dili tawo ang nagtipak niini. Naigo ang mga tiil sa estatuwa, ug nadugmok kini. ³⁵ Diha-diha nangagupok ang estatuwa nga puthaw, yutang kolonon, bronsi, plata, ug bulawan. Nahisama kini sa tahop sa giokanan ug gipalid sa hangin. Wala gayoy nahibilin niini. Apan ang bato nga nakadugmok sa tiil sa estatuwa nahimong dako nga bukid ug milukop sa tibuok kalibotan.

³⁶ “Mao kadto ang imong damgo, ug mao kini ang kahulogan niini: ³⁷ Mahal nga Hari, ikaw ang hari sa mga hari. Gihimo ka sa Dios sa langit nga hari, ug gihatagan sa gahom, kusog, ug kadungganan. ³⁸ Gitugyan niya kanimo ang mga tawo, mga mananap, ug mga langgam, sa bisan asa nga dapit. Ikaw mao ang nagasimbolo niadtong ulo nga bulawan sa estatuwa.

³⁹ “Human sa imong paghari may motungha nga laing gingharian nga huyang kaysa imong gingharian. Ang sunod niini mao ang ikatulo nga gingharian nga gisimbolohan sa bronsi nga bahin sa estatuwa, ug modumala kini sa tibuok kalibotan. ⁴⁰ Ang ikaupat nga gingharian sama kalig-on sa puthaw. Kay sama nga ang puthaw makadugmok sa tanan, kini nga gingharian modugmok usab sa uban nga gingharian. ⁴¹ Sumala sa imong nakita, puthaw ug yutang kolonon ang mga tiil sa estatuwa. Kini nagkahulogan nga ang gingharian mabahin. Apan aduna kini kalig-on, sama sa imong nakita nga gisagol ang puthaw ug ang yutang kolonon. ⁴² Ang puthaw ug yutang kolonon nga mga tudlo sa tiil nagakahulogan nga may parte niini nga gingharian nga lig-on ug may parte nga dali rang mapukan. ⁴³ Ang panagsagol sa puthaw ug yutang kolonon nagakahulogan usab nga maghiusa ang mga pangulo niini nga gingharian pinaagi sa pagminyoay sa ilang mga kaanakan. Apan dili magdugay ang ilang panaghiusa, sama nga ang puthaw ug yutang kolonon dili gayod mahimong isagol.

⁴⁴ “Sa panahon niining mga hari, ang Dios sa langit mopatukod ug usa ka gingharian nga dili gayod mapukan bisan kanus-a. Dili gayod kini mapildi o madumalahan sa uban. Laglagon hinuon niini ang tanang mga gingharian ug magapabilin kini sa walay kataposan. ⁴⁵ Mao kini ang kahulogan sa nakita nimong bato nga natipak gikan sa bukid nga dili tawo ang nagtipak, ug midugmok sa estatuwa nga puthaw, bronsi, yutang kolonon, plata, ug bulawan.

“Mahal nga Hari, nagpadayag ang gamhanan nga Dios kanimo kon unsa ang mahitabo sa umaabot. Mao kadto ang imong damgo ug ang iyang kahulogan. Tinuod gayod ang tanan kong gisulti.”

⁴⁶ Unya miluhod si Haring Nebucadnezar sa pagpasidungog kang Daniel. Pagkahuman, nagmando siya nga maghalad ug magsunog ug insenso alang kang Daniel. ⁴⁷ Miingon siya kang Daniel, “Tinuod gayod nga ang imong Dios mao ang labing gamhanan sa tanang dios, Ginoo sa mga hari, ug tigpadayag sa mga tinago, tungod kay nakahimo ka man sa pagpadayag niini nga tinago.”

⁴⁸ Unya gipasidunggan pag-ayo sa hari si Daniel ug gihatagan ug daghang matahom nga mga gasa. Gihimo niya kini nga tigdumala sa tibuok nga probinsya sa Babylon ug pangulo sa tanang maalamon sa Babylon. ⁴⁹ Gihangyo ni Daniel ang hari nga himuon sila si Shadrach, Meshach, ug Abednego nga iyang katabang sa pagdumala sa probinsya sa Babylon. Ug misugot ang hari. Unya didto nagpuyo si Daniel sa palasyo sa hari.

Nagmando si Nebucadnezar nga Simbahon ang Estatuwa

3 Unya nagpahimo si Haring Nebucadnezar ug estatuwa nga bulawan.^[n] Ang gitas-on niini 90 ka piye ug ang gilapdon siyam ka piye. Gipahimutang niya kini didto sa patag sa Dura, sa probinsya sa Babylon. ^2-3 Pagkahuman, gipatawag ni Haring Nebucadnezar ang mga gobernador, mga mayor, mga tinugyanan, mga magtatambag, mga tresurero, mga maghuhukom, mga tigdumala, ug ang uban pang mga opisyal sa mga probinsya aron motambong sa pagdedikar sa estatuwa. Sa dihang didto na sila nagtindog atubangan sa estatuwa, ⁴ misinggit ang tigbalita, “Kamong mga katawhan sa nagkalain-laing nasod, tribo, ug pinulongan, ⁵ pangluhod kamo ug simbaha ninyo ang estatuwa nga bulawan nga gipatindog ni Haring Nebucadnezar inigkadungog ninyo sa tingog sa budyong, plawta, kudyapi, harpa, ug uban pang mga instrumento. ⁶ Si bisan kinsa nga dili mosimba ilabay diha-diha sa nagadilaab nga hudno.” ⁷ Busa pagkadungog nila sa tingog sa mga instrumento miluhod dayon sila ug misimba sa estatuwa.

⁸ Niadtong panahona, adunay mga taga-Babylon^[o] nga miduol sa hari ug miakusar sa mga Judio. ⁹ Miingon sila kang Haring Nebucadnezar, “Hinaut pa nga motaas pa ang imong kinabuhi, Halangdon nga Hari! ¹⁰ Dili ba nagmando ka man nga ang tanan nga makadungog sa tingog sa mga instrumento moluhod ug mosimba sa estatuwa nga bulawan, ¹¹ ug ang dili moluhod ug mosimba ilabay sa nagadilaab nga hudno? ¹² Angay kang masayod nga wala motuman sa imong sugo ang mga Judio nga imong gipadumala sa probinsya sa Babylon nga sila si Shadrach, Meshach, ug Abednego. Wala sila moalagad sa imong mga dios, ug wala sila mosimba sa estatuwa nga bulawan nga imong gipatindog.”

¹³ Pagkadungog niadto sa hari labihan gayod ang iyang kasuko. Gipatawag dayon niya sila si Shadrach, Meshach, ug Abednego. ¹⁴ Pag-abot nila gipangutana sila sa hari, “Tinuod ba nga wala kamo moalagad sa akong mga dios o mosimba sa estatuwa nga bulawan nga akong gipatindog? ¹⁵ Karon, pangandam kamo sa pagsimba sa estatuwa inigkadungog ninyo sa tingog sa mga instrumento. Kay kon dili, diha-diha ilabay kamo sa nagadilaab nga hudno. Tan-awon ta kon may dios ba nga makaluwas kaninyo.”

¹⁶ Mitubag ang tulo, “Mahal nga Hari, dili na kami kinahanglang mangatarungan pa kanimo bahin niana. ¹⁷ Kon mao man gayod kana ang mahitabo, luwason kami sa Dios nga among gialagaran gikan nianang nagadilaab nga hudno, ug gikan sa imong mga kamot. ¹⁸ Apan kon dili niya kami luwason, dili gihapon kami moalagad sa imong mga dios o mosimba sa estatuwa nga bulawan nga imong gipatindog.”

¹⁹ Tungod sa ilang tubag misamot ang kasuko sa hari kanila, ug makita kini sa iyang dagway. Busa nimando siya nga dugangan ug pito ka pilo ang kainit sa hudno. ²⁰ Unya gisugo niya ang iyang kinakusgan nga mga sundalo nga gapuson sila si Shadrach, Meshach, ug Abednego ug ilabay ngadto sa nagadilaab nga hudno. ²¹ Busa gigapos sila ug gilabay didto sa hudno nga nagasul-ob sa ilang mga turban ug kompleto nga mga bisti. ²² Tungod sa sugo sa hari nga painiton pag-ayo ang hudno, bisan ang mga sundalo nga naglabay kanila nangamatay tungod sa hilabihan nga kainit. ²³ Ug silang tulo nga ginapos nahagsa didto sa nagadilaab nga hudno.

²⁴ Samtang nagtan-aw si Haring Nebucadnezar kalit nga nakatindog siya sa dakong katingala. Nangutana siya sa iyang mga opisyal, “Dili ba tulo man ka tawong ginapos ang atong gilabay sa kalayo?” Mitubag sila, “Oo, Mahal nga Hari.” ²⁵ Miingon ang hari, “Tan-awa ninyo! Upat ang nakita ko nga nagalakaw-lakaw sa kalayo. Dili na sila ginapos ug wala sila maunsa. Ang usa kanila morag anghel.”^[p]

²⁶ Busa, miduol si Nebucadnezar sa pultahan sa nagadilaab nga hudno ug gitawag niya sila, “Shadrach, Meshach, ug Abednego, nga mga alagad sa Labing Halangdong Dios, gawas kamo diha! Anhi kamo dinhi!” Ug migawas silang tulo.

²⁷ Unya gitapokan sila sa mga gobernador, mga mayor, mga tinugyanan, ug sa ubang mga opisyal sa hari, ug nakita nila nga wala sila maunsa sa kalayo. Ang ilang buhok o bisti wala gayod masunog, ug bisan na lang baho sa aso wala gayod kanila.

²⁸ Tungod niadto miingon ang hari, “Dalaygon ang Dios nila ni Shadrach, Meshach, ug Abednego. Gipadala niya ang iyang anghel aron luwason ang iyang mga alagad nga misalig kaniya. Wala sila mosunod sa akong sugo nga mosimba sa estatuwa, ug mas gipalabi pa nila nga ilabay sila sa kalayo kaysa mosimba sa bisan unsang dios gawas sa ilang Dios. ²⁹ Busa nagamando ako nga si bisan kinsa nga tawo sa bisan unsa nga nasod, tribo, o pinulongan nga mosulti ug daotan batok sa Dios nila ni Shadrach, Meshach, ug Abednego, tadtaron ug gub-on ang ilang mga balay. Kay wala nay laing dios nga makaluwas sama niini.”

³⁰ Ug gihatagan sa hari sila si Shadrach, Meshach, ug Abednego ug mas taas pa nga katungdanan sa probinsya sa Babylon.

Ang Ikaduha nga Damgo ni Nebucadnezar bahin sa Kahoy

4 Nagpadala si Haring Nebucadnezar niining mosunod nga pahibalo ngadto sa tanang katawhan sa nagkalain-laing nasod, tribo, ug pinulongan sa kalibotan. Mao kini ang nahisulat:

“Hinaut nga magmauswagon pa gayod kamo.

² “Gikalipay ko ang pagsugilon kaninyo sa mga milagro ug katingalahang mga butang nga gihimo kanako sa Labing Halangdong Dios.

⁴ “Maayo ang akong kahimtang dinhi sa palasyo, ug mauswagon ang akong kinabuhi. ⁵ Apan may damgo ako ug mga panan-awon nga nakapahadlok ug nakapahasol kanako. ⁶ Busa nimando ako nga dad-on dinhi kanako ang tanang mga maalamon sa Babylon aron hubaron nila ang kahulogan sa akong damgo. ⁷ Pag-abot sa mga madyikero, espiritista, manalagna,^[q] ug tighimalad, gisuginlan ko sila sa akong damgo, apan dili sila makahubad sa kahulogan niini.

⁸ “Sa kaulahian, mianhi si Daniel kanako. (Ginganlan siyag Belteshazar nga mao ang ngalan sa akong dios. Ug anaa kaniya ang espiritu sa balaan nga mga dios.^[r]) Gisuginlan ko siya sa akong damgo. ⁹ Miingon ako, ‘Belteshazar, pangulo sa mga madyikero, nasayod ako nga ang espiritu sa mga dios anaa kanimo, ug sayon ra kanimo ang paghubad sa kahulogan sa mga tinago. Isaysay kanako kon unsa ang kahulogan sa mga panan-awon nga akong nakita sa akong damgo. ¹⁰ Mao kini ang akong mga panan-awon samtang natulog ako: Nakita ko ang usa ka taas kaayo nga kahoy sa taliwala sa kalibotan. ¹¹ Mitaas ug milig-on pa gayod kini hangtod nga miabot ang tumoy niini sa langit ug makita na kini sa tanang bahin sa kalibotan. ¹² Matahom ang iyang mga dahon ug daghan ang iyang mga bunga nga igo makapakaon sa tanan. Mipasilong ang mga mananap sa landong niini ug nagsalag ang mga langgam sa iyang mga sanga. Didto mikuha ang tanang mga binuhat sa ilang pagkaon.’

¹³ “Unya nakita ko usab ang usa ka anghel^[s] nga nanaog gikan sa langit. ¹⁴ Misinggit siya, ‘Putla ninyo ang kahoy ug ang mga sanga niini. Kuhaa ang iyang mga dahon ug ilabay ang iyang mga bunga. Aboga usab ninyo ang mga mananap nga nagapasilong niini ug ang mga langgam nga nagasalag sa iyang mga sanga. ¹⁵ Apan ibilin lang ang iyang tuod ug gamot nga hiniktan ug puthaw ug bronsi, taliwala sa mga sagbot diha sa yuta.’

“Pasagdi kini nga mabasa sa yamog uban sa mga mananap. ¹⁶ Sulod sa pito ka tuig ilisdan ang iyang tawhanon nga panghunahuna sa panghunahuna sa usa ka mananap. ¹⁷ Mao kini ang hukom nga gipamantala sa mga anghel aron mahibaloan sa tanan nga ang Labing Halangdon nga Dios nagagahom sa mga gingharian sa mga tawo. Ug mahimo niya kining ihatag kang bisan kinsa nga iyang magustohan, bisan pa sa pinakaubos nga tawo.

¹⁸ “Mao kadto ang akong damgo. Busa ako, si Haring Nebucadnezar, miingon kang Belteshazar, ‘Suginli ako sa kahulogan niini kay wala gayoy bisan usa sa mga maalamon sa akong gingharian nga makahubad kanako sa kahulogan niini. Apan makahubad ka niini kay ang espiritu sa balaan nga mga dios anaa kanimo.’ ”

Gihubad ni Daniel ang Kahulogan sa Damgo

¹⁹ Pagkadungog ni Daniel (nga gitawag usab ug Belteshazar) niini, nahilom siya sa makadiyot kay nalisang siya ug nabalaka sa gisulti sa hari bahin sa iyang damgo. Busa miingon ang hari kaniya, “Belteshazar, ayaw kalisang sa akong damgo ug sa kahulogan niini.” Mitubag si Belteshazar, “Mahal nga Hari, maayo unta kon ang imong damgo ug ang kahulogan niini mahitabo ngadto sa imong mga kaaway ug dili kanimo. ²⁰ Ang kahoy nga imong nakita nga mitaas ug milig-on hangtod nga misangko sa langit ug nakita sa tanang bahin sa kalibotan, ²¹ nga may matahom nga mga dahon ug daghag mga bunga nga igo makapakaon sa tanan, ug diin mipasilong ang mga mananap ug sa mga sanga niini nagsalag ang mga langgam, ²² mao ikaw, Mahal nga Hari. Kay nahimo kang gamhanan hangtod nga ang imong pagkagamhanan misangko sa langit,^[t] ug nasakop sa imong paghari ang tanang bahin sa kalibotan.

²³ “Nakita mo usab, Mahal nga Hari, ang usa ka anghel nga nanaog gikan sa langit ug miingon, ‘Putla ninyo ang kahoy apan pasagdi lang ninyo ang tuod ug gamot nga hiniktan ug puthaw ug bronsi, taliwala sa mga sagbot diha sa yuta. Pasagdi siya nga mabasa sa yamog ug mokaon uban sa ihalas nga mga mananap sulod sa pito ka tuig.’

²⁴ “Mahal nga Hari, mao kini ang buot ipasabot niadto nga panan-awon nga pagbuot sa Labing Halangdon nga Dios nga mahitabo kini kanimo: ²⁵ Abugon ka gikan sa katilingban ug magpuyo ka uban sa ihalas nga mga mananap. Magsabsab ka ug sagbot sama sa baka ug mabasa ka sa yamog. Molabay ang pito ka tuig ayha ka moila nga ang Labing Halangdon nga Dios ang nagagahom sa mga gingharian sa mga tawo ug iya kining ihatag sa gusto niyang hatagan. ²⁶ Bahin usab niadtong giingon sa anghel nga pasagdan lang ang tuod, ang buot ipasabot niadto mao nga mahibalik kanimo ang imong gingharian sa higayon nga moila ka nga ang Dios mao gayod ang nagahari sa tanan. ²⁷ Busa, Mahal nga Hari, hinaut nga imong dawaton ang akong tambag kanimo: Undangi ang imong pagpakasala. Buhata ang matarong ug kaloy-i ang mga dinaog-daog. Kon imo kanang himuon basin pa kon magpadayon ang imong pagkamauswagon.”

²⁸ Kining tanan nahitabo sa kinabuhi ni Haring Nebucadnezar. ²⁹ Kay paglabay sa usa ka tuig gikan sa pagsaysay ni Daniel sa kahulogan sa damgo, mao kini ang nahitabo:

Samtang naglakaw-lakaw si Haring Nebucadnezar sa atop sa iyang palasyo sa Babylon ³⁰ miingon siya, “Dili ba ni ang Babylon nga akong gitukod pinaagi sa akong kaugalingong kusog ug alang sa akong kadungganan?”

³¹ Wala pa gani siya makahuman niini ug sulti, may tingog gikan sa langit nga miingon, “Haring Nebucadnezar, pamatia kini: Karon gikuha na gikan kanimo ang katungod ingon nga hari. ³² Abugon ka gikan sa katilingban sa mga katawhan ug magpuyo ka uban sa ihalas nga mga mananap. Magsabsab ka ug sagbot sama sa baka. Molabay ang pito ka tuig ayha ka moila nga ang Labing Halangdon nga Dios ang nagagahom sa mga gingharian sa mga tawo ug ihatag niya kini sa iyang gustong hatagan.”

³³ Diha-diha nahitabo kini kang Nebucadnezar. Giabog siya gikan sa katilingban ug misabsab ug sagbot sama sa baka. Nabasa ang iyang lawas sa yamog, ug mitaas ang iyang mga balhibo sama sa balhibo sa agila ug ang iyang mga kuko sama sa kuko sa langgam.

Gipasidunggan ni Haring Nebucadnezar ang Dios

³⁴ “Human sa pito ka tuig, ako, si Nebucadnezar, midangop sa Dios,^[u] ug mibalik ang akong maayong panghunahuna. Busa gidayeg ko ug gipasidunggan ang Labing Halangdon nga Dios nga buhi sa walay kataposan. Miingon ako,

³⁶ “Dungan sa paghibalik sa akong maayong panghunahuna mibalik usab ang akong dungog ug pagkahalangdon ingon nga hari. Mibalik ang akong mga opisyal ug mga magtatambag, ug nahimo akong mas gamhanan kaysa sa una. ³⁷ Busa karon akong dayegon ug pasidunggan ang Hari sa langit, tungod kay husto ug matarong ang tanan niyang binuhatan ug ginapaubos niya si bisan kinsa nga nagapasigarbo.”

Nagkombira si Belshazar

5 ^1-3 Sa dihang si Belshazar na ang hari sa Babylon, naghimo siya ug dakong kombira alang sa iyang 1,000 ka dungganon nga mga tawo ug nakig-inom siya kanila. Samtang nagainom sila, nimando si Belshazar nga kuhaon ang bulawan ug plata nga mga imnanan nga nakuha sa iyang amahan^[v] nga si Nebucadnezar sa templo sa Dios sa Jerusalem, aron maoy paimnan sa iyang mga dungganon nga mga bisita, sa iyang mga asawa, ug sa iyang mga asawa nga sulugoon. Busa gidala kini ngadto kaniya ug giimnan nila kini. ⁴ Samtang nagainom sila, gidayeg nila ang mga dios nga hinimo sa bulawan, plata, bronsi, puthaw, kahoy ug bato.

⁵ Diha-diha, may mitunga nga kamot sa tawo ug misulat sa dingding duol sa suga sa palasyo, ug nakita kini sa hari. ⁶ Nangurog ug nangluspad ang hari sa tumang kahadlok. ⁷ Busa misinggit siya nga tawgon ang mga maalamon nga mga tawo sa Babylon, mga astrologo, ug mga espiritista.

Pag-abot nila, miingon ang hari, “Kon kinsa ang makabasa nianang nasulat sa dingding ug makahubad sa kahulogan niini, pasul-oban ko ug harianong bisti ug pakuwintasan ug bulawan, ug himuon ko siyang ikatulong labing labaw nga opisyal sa akong gingharian.”

⁸ Miduol ang mga maalamon aron sa pagbasa niadtong nasulat sa dingding. Apan dili sila makabasa niini o makahubad ngadto sa hari sa kahulogan niini. ⁹ Nalisang pag-ayo si Haring Belshazar ug misamot ang iyang pagpangluspad. Naglibog usab ang iyang mga opisyal.

¹⁰ Pagkadungog sa rayna^[w] sa ilang gipanagsultihan, miadto siya sa dapit nga gikombirahan ug miingon, “Malungtarong kinabuhi alang sa Mahal nga Hari! Ayaw kahadlok o kabalaka, ¹¹ kay may usa ka tawo diha sa imong gingharian diin anaa kaniya ang espiritu sa balaan nga mga dios.^[x] Sa panahon ni Haring Nebucadnezar nga imong amahan, nagpakita kining tawhana sa iyang kaalam nga sama sa kaalam sa mga dios. Gihimo siya sa imong amahan nga pangulo sa mga madyikero, mga espiritista, mga maalamon nga mga tawo sa Babylon, ug mga astrologo. ¹² Siya si Daniel nga ginganlan sa imong amahan ug Belteshazar. May pinasahi siya nga abilidad ug kaalam. Mahibalo siyang mohubad sa kahulogan sa mga damgo, mosaysay sa mga tinago, ug mosulbad sa lisod nga mga suliran. Busa ipatawag siya ug ipahubad kaniya ang kahulogan nianang nasulat sa dingding.”

¹³ Busa gipatawag sa hari si Daniel. Ug miingon ang hari kaniya, “Ikaw diay si Daniel nga usa sa mga binihag nga Judio nga gidala dinhi sa akong amahan gikan sa Juda? ¹⁴ Nakadungog ako nga ang espiritu sa mga dios anaa kanimo ug may pinasahi kang abilidad ug kaalam. ¹⁵ Gipatawag ko na ang mga maalamon ug ang mga espiritista, aron ipabasa ug ipahubad kanila ang kahulogan nianang nasulat sa dingding, apan wala sila makahimo. ¹⁶ Nakadungog ako nga mahibalo kang mohubad ug makahibalo ka usab mosulbad sa lisod nga mga suliran. Karon, kon imong mabasa kanang nasulat ug mahubad ang kahulogan niini, pasul-oban ko ikaw ug harianong bisti ug pakuwintasan ug bulawan. Ug himuon ko ikaw nga ikatulong labing taas nga opisyal sa akong gingharian.”

¹⁷ Mitubag si Daniel, “Imo na lang kanang imong mga gasa, Mahal nga Hari, o kaha ihatag na lang kana ngadto sa uban. Apan basahon ko gihapon alang kanimo kanang nasulat sa dingding ug ipasabot kon unsa ang kahulogan niana.

¹⁸ “Mahal nga Hari, gihimo sa Labing Halangdong Dios ang imong amahan nga si Nebucadnezar nga hari. Nahimo siyang gamhanan ug pinasidunggan. ¹⁹ Tungod sa gahom nga gihatag sa Dios kaniya, nahadlok kaniya ang mga tawo gikan sa nagkalain-laing mga nasod, tribo, ug pinulongan. Patyon niya si bisan kinsa nga buot niyang patyon. Ug ang gusto niyang magpabilin nga buhi, mabuhi. Pasidunggan niya ang gusto niyang pasidunggan; ipaubos niya ang gusto niyang ipaubos. ²⁰ Apan sa dihang nahimo siyang garboso ug gahi ug kasingkasing gipakanaog siya sa iyang trono ug gikuha gikan kaniya ang dungog ug gahom sa pagkahari. ²¹ Giabog siya gikan sa katilingban sa mga katawhan ug nahimong sama sa mananap ang iyang panghunahuna. Nagpuyo siya uban sa ihalas nga mga asno, nanabsab ug sagbot sama sa baka, ug nabasa ang iyang lawas sa yamog. Mao kadto ang iyang kahimtang hangtod nga giila niya nga ang Labing Halangdong Dios nagagahom sa mga gingharian sa mga tawo ug iyang padumalahon ang gusto niyang magdumala niini.

²² “Ug ikaw, Haring Belshazar nga iyang anak, bisan nasayod ka na niining tanan, wala ka gihapon magpaubos sa imong kaugalingon, ²³ giisip mo hinuon ang imong kaugalingon nga labaw sa Ginoo sa langit. Gipakuha mo ang mga imnanan nga gikan sa templo sa Dios ug giimnan mo kini kauban ang imong mga dungganon nga mga bisita, mga asawa, ug uban pa nga mga asawa nga sulugoon. Gawas pa niana, imong gidayeg ang mga dios nga hinimo sa plata, bulawan, bronsi, puthaw, kahoy, ug bato. Mga dios-dios nga dili makakita, makadungog, o makasabot. Apan wala mo dayega ang Dios nga nagakupot sa imong kinabuhi ug nagabuot sa tanan mong himuon. ^24-25 Busa gipadala niya kadtong kamot aron mosulat niining mga pulonga:

“Mene, Mene, Tekel, Parsin. ²⁶ Mao kini ang ilang kahulogan:

²⁹ Human ug sulti niini ni Daniel, nimando dayon si Belshazar nga sul-oban si Daniel sa harianon nga bisti ug kuwintasan ug bulawan. Unya giproklamar si Daniel nga ikatulong labing taas nga opisyal sa gingharian sa Babylon.

³⁰ Niadtong gabhiona, gipatay si Belshazar nga hari sa mga taga-Babylon. ³¹ Ang mipuli kaniya nga hari mao si Darius nga Medianhon, nga nagpanuigon ug 62 ka tuig.

Gihulog si Daniel ngadto sa Bangag nga may mga Liyon

6 Unya, nagpili si Haring Darius ug 120 ka mga gobernador nga modumala sa tibuok niyang gingharian. ² Kini nga mga gobernador ubos sa pagdumala sa tulo ka administrador, nga ang usa kanila mao si Daniel, aron mahapsay ang pagdumala sa hari. ³ Napakita ni Daniel nga mas maayo siya kay sa uban tungod sa iyang pinasahi nga abilidad, busa naghunahuna ang hari nga padumalahon niya si Daniel sa tibuok niyang gingharian. ⁴ Tungod niadto, ang duha niya ka kauban nga administrador ug ang mga gobernador nangita ug sayop sa pagdumala ni Daniel aron nga may ikaakusar sila batok kaniya. Apan wala gayod silay nakitang sayop nga mahimo nilang ikaakusar kaniya tungod kay kasaligan gayod si Daniel ug maayo ang iyang pagdumala. ⁵ Busa miingon sila, “Wala gayod kitay makitang sayop nga ikaakusar kang Daniel, gawas kon may kalabotan kini sa Kasugoan sa iyang Dios.”

⁶ Busa miadto sila sa hari ug miingon, “Malungtarong kinabuhi alang sa Mahal nga Hari! ⁷ Kaming mga administrador, mga mayor, mga gobernador, mga magtatambag, ug mga tinugyanan sa imong gingharian nagkauyon nga hangyoon ka nga magpakanaog ug usa ka balaod nga sulod sa 30 ka adlaw walay si bisan kinsa nga mag-ampo sa bisan unsa nga dios o tawo gawas kanimo. Si bisan kinsa nga molapas niini itambog ngadto sa bangag nga may mga liyon. ⁸ Busa, Mahal nga Hari, ipatuman kini nga balaod. Ipasulat kini ug unya pirmahi aron dili na mausab o mahimong bakwion pa sumala sa balaod sa Media ug Persia.”

⁹ Misugot si Haring Darius ug gipirmahan niya ang maong balaod. ¹⁰ Sa pagkahibalo ni Daniel nga mipirma na ang hari, mipauli siya ug miadto sa iyang kuwarto nga anaa sa taas sa balay, diin may mga abli nga bintana nga nagaatubang sa Jerusalem. Didto nagaampo siya ug nagpasalamat sa Dios nga nagaluhod, katulo sa usa ka adlaw, sumala sa iyang naandang ginahimo. ¹¹ Miadto ang mga opisyal nga nagkasabot sa pagpaniid kaniya ug nakita nila nga nagaampo siya ug nagpasalamat ngadto sa iyang Dios. ¹² Busa miadto sila sa hari aron isulti ang paglapas ni Daniel sa balaod. Miingon sila sa hari, “Mahal nga Hari, dili ba nga mipirma ka man sa balaod nga sulod sa 30 ka adlaw walay si bisan kinsa nga mag-ampo sa bisan unsa nga dios o tawo gawas lang gayod kanimo? Ug si bisan kinsa nga molapas niining maong balaod itambog ngadto sa bangag nga may mga liyon?” Mitubag ang hari, “Tinuod kana! Ug sumala sa balaod sa Media ug Persia dili gayod kana mahimong bakwion.”

¹³ Miingon sila sa hari, “Angay kang masayod nga si Daniel nga usa sa mga bihag gikan sa Juda wala nanumbaling kanimo o sa imong balaod. Nagaampo siya sa iyang Dios makatulo sa usa ka adlaw.” ¹⁴ Sa pagkadungog niini sa hari, naguol kaayo siya. Busa nagdesisyon siya nga tabangan si Daniel. Hangtod sa pagsalop sa adlaw, nangita siya ug paagi nga maluwas si Daniel.

¹⁵ Miadto pag-usab ang mga opisyal sa hari ug miingon, “Nahibalo ka, Mahal nga Hari, nga sumala sa balaod sa Media ug Persia, ang kasugoan nga gipakanaog sa hari dili na mahimong bakwion pa.”

¹⁶ Busa gipadakop sa hari si Daniel ug gipatambog ngadto sa bangag nga may mga liyon. Miingon ang hari kang Daniel, “Hinaut pa nga luwason ka sa imong Dios nga padayon mong gialagaran.”

¹⁷ Unya gitakloban ug usa ka dakong bato ang bangag sa mga liyon, ug giselyohan kini sa hari sa iyang singsing ug sa singsing sa mga kadagkoan sa gingharian aron walay makaluwas kang Daniel. ¹⁸ Unya mipauli ang hari sa palasyo. Wala siya mokaon niadtong gabhiona ug wala usab siya maglingaw-lingaw. Wala usab siya makatulog.

¹⁹ Pagkabuntag, sa dihang kadlawon pa lang, nagdali-dali ug adto ang hari sa bangag nga may mga liyon. ²⁰ Sa pag-abot niya didto, masub-anon siyang misinggit, “Daniel, alagad sa buhi nga Dios, giluwas ka ba gikan sa mga liyon sa imong Dios nga padayon mong gialagaran?” ²¹ Mitubag si Daniel, “Malungtarong kinabuhi alang sa Mahal nga Hari! ²² Wala ako unsaa sa mga liyon tungod kay nagpadala ang akong Dios ug mga anghel aron patak-omon ang baba sa mga liyon. Gihimo kini sa Dios tungod kay nahibaloan niya nga hinlo ang akong konsensya ug wala akoy nahimong daotan batok kanimo.” ²³ Nalipay pag-ayo ang hari ug nimando siya nga kuhaon si Daniel gikan sa bangag. Sa dihang nakuha na si Daniel, wala gayod silay nakita nga bisan gamay lang nga samad o garas sa iyang lawas, tungod kay misalig siya sa Dios.

²⁴ Unya, nimando ang hari nga ang tanang miakusar kang Daniel itambog didto sa bangag nga may mga liyon apil ang ilang mga asawa ug mga anak. Wala pa gani sila makaabot sa ubos giataki na sila sa mga liyon ug gibali-balian ug mga bukog.

²⁵ Human niini nagsulat si Haring Darius ngadto sa tanang katawhan sa nagkalain-laing mga nasod, tribo, ug pinulongan sa kalibotan. Mao kini ang nasulat:

“Hinaut nga magmauswagon pa gayod ang inyong kahimtang.

²⁶ “Nagamando ako nga ang tanang katawhan nga sakop sa akong gingharian kinahanglan nga mahadlok ug motahod sa Dios ni Daniel.

²⁸ Nagmauswagon si Daniel sa panahon sa paghari ni Darius ug ni Cyrus nga Persianhon.

Ang Damgo ni Daniel bahin sa Upat ka Mananap

7 Sa unang tuig sa paghari ni Belshazar sa Babylon, nakakita siya ug mga panan-awon sa iyang damgo ug Mao kini ang iyang damgo nga iyang gisulat:

² “Usa niana ka gabii, nakita ko sa akong damgo ang usa ka halapad nga dagat nga giuyog sa kusog nga hangin nga naggikan sa nagkalain-laing direksyon. ³ Sa kalit lang mitungha gikan sa dagat ang upat ka mananap nga lain-lain ug hitsura.

⁴ “Ang una nga mananap morag liyon, ug may pako sa agila. Unya, nakita ko nga gilangkat ang iyang mga pako. Gialsa siya ug gipatindog nga daw tawo ug gihatagan sa panghunahuna nga sama sa tawo.

⁵ “Ang ikaduha nga mananap morag oso^[z] nga nagtindog sa iyang duha ka ulahing tiil ug nagtangag kini ug tulo ka gusok. May tingog nga miingon kaniya, ‘Sige, kaon ug daghang karne.’

⁶ “Ang ikatulo nga mananap morag leopardo. May upat kini ka pako sa likod ug may upat ka ulo. Gihatagan siya ug katungod sa pagdumala.

⁷ “Ang ikaupat nga mananap lahi kaysa tulo, ug may napulo ka sungay. Makalilisang kining tan-awon ug kusgan kaayo. Pinaagi sa iyang dagkong ngipon nga puthaw gidugmok ug gilamoy niya ang iyang mga biktima, ug gitamak-tamakan ang mga nahibilin.

⁸ “Samtang nagtan-aw ako sa mga sungay, nakita ko nga may mitubo nga gamayng sungay taliwala niini ug naibot ang unang tulo ka sungay. Kining sungaya may mata nga morag iya sa tawo ug may baba nga nagapanghambog.

⁹ “Unya nakita ko nga may gibutang nga mga trono, ug milingkod sa usa niini ang Nagkinabuhi sa Walay Kataposan. Sulaw kaayo ang iyang bisti ug buhok tungod sa kaputi. Nagdilaab ang iyang trono nga may mga ligid. ¹⁰ Ug may suba nga kalayo nga nagdagayday gikan kaniya. Minilyon nga anghel ang nagaalagad kaniya. Andam na siya sa paghukom, ug giablihan na ang mga libro.

¹¹ “Nagpadayon ako sa pagtan-aw tungod kay nadungog ko ang pagpanghambog niadtong sungay. Unya akong nakita nga gipatay ang ikaupat nga mananap, gitambog ang lawas sa nagadilaab nga kalayo ug nasunog. ¹² Ang nahibilin nga tulo ka mananap gikuhaan ug gahom, apan gitugotan silang mabuhi sa mubo lang nga panahon.

¹³ “Unya nakita ko ang morag anak sa tawo nga gilibotan sa panganod. Miduol siya sa Nagakinabuhi sa Walay Kataposan. ¹⁴ Gipasidunggan siya ug gihatagan ug gahom sa paghari, nagaalagad kaniya ang tanang katawhan sa nagkalain-laing nasod, tribo, ug pinulongan. Magpadayon ang iyang paghari sa walay kataposan ug walay makaguba niini.”

Ang Kahulogan sa Damgo

¹⁵ “Nahasol ako pag-ayo sa akong panan-awon. ¹⁶ Busa miduol ako sa usa sa mga nagtindog didto ug nangutana kon unsa ang kahulogan niadtong akong nakita. ¹⁷ Miingon siya, ‘Kadtong upat ka mananap nagkahulogan sa upat ka hari nga magahari sa kalibotan. ¹⁸ Apan ang mga balaan^[aa] sa Labing Halangdon nga Dios mao ang hatagan ug gahom sa paghari nga magpadayon sa walay kataposan.’

¹⁹ “Unya gipangutana ko pa siya kon unsa ang kahulogan niadtong ikaupat nga mananap nga lahi kaysa tulo ka mananap. Labihan kadto ka makalilisang tan-awon, ug ang iyang mga ngipon puthaw ug ang iyang mga kuko bronsi. Gidugmok ug gilamoy niini ang iyang mga biktima, ug ang mahibilin, tamak-tamakan niya. ²⁰ Gipangutana ko usab siya kon unsa ang kahulogan niadtong napulo ka sungay sa ikaupat nga mananap ug sa usa pa ka sungay nga mitubo ug nakapaibot sa tulo ka sungay. Kining sungaya may mga mata ug may baba nga nagapanghambog, ug kon tan-awon mas gamhanan siya kaysa uban nga mga sungay. ²¹ Samtang ako nag tan-aw nakita ko kining sungaya nga nakiggira sa mga balaan sa Dios, ug napildi niya sila. ²² Pagkahuman, miabot ang Nagkinabuhi sa Walay Kataposan, ang Labing Halangdon nga Dios, ug naghukom dapig sa mga balaan. Ug miabot ang panahon sa paghari sa mga balaan.

²³ “Unya, mao kini ang iyang gisulti kanako: Ang ikaupat nga mananap mao ang ikaupat nga gingharian nga mogahom dinhi sa kalibotan ug lahi kini sa ubang mga gingharian. Sulongon ug gun-ubon niya ang tibuok kalibotan. ²⁴ Ang napulo ka sungay mao ang napulo ka hari nga magahari niadto nga gingharian. Mopuli kanila ang usa ka hari nga lahi kay kanila, ug pildihon niya ang tulo ka hari. ²⁵ Mosulti siya batok sa Labing Halangdon nga Dios, ug lutoson niya ang mga balaan sa Dios. Sulayan niya ang pag-usab sa mga pista^[ab] ug Kasugoan. Sulod sa tulo ka tuig ug tunga itugyan ngadto kaniya ang mga balaan sa Dios. ²⁶ Apan moabot ang panahon nga hukman siya, kuhaon ang iyang gahom, ug laglagon siya sa walay kataposan. ²⁷ Unya ihatag ngadto sa mga balaang katawhan sa Labing Halangdon nga Dios ang pagdumala ug paggahom sa mga gingharian sa tibuok kalibotan. Busa magahari sila sa walay kataposan, ug ang tanang mga gingharian magpasakop kanila.

²⁸ “Mao kini ang kataposan. Nakapahasol gayod kini kanako ug nangluspad ako sa kahadlok. Apan kini nga damgo wala ko gayod isugilon kang bisan kinsa.”

Ang Panan-awon ni Daniel bahin sa Karnero ug sa Kanding

8 Sa ikatulong tuig sa paghari ni Belshazar, may panan-awon na usab ako. ² Sa akong panan-awon nakita ko nga nagtindog ako sa daplin sa Suba sa Ulai, didto sa pinarilan nga lungsod sa Susa, nga sakop sa probinsya sa Elam. ³ Unya may nakita akong usa ka laking karnero nga nagtindog daplin sa suba. Adunay duha ka tag-as nga sungay, apan mas taas ang usa ka sungay niini kaysa usa bisan ug ulahi kining mitubo. ⁴ Nakita ko siya nga mipaingon sa kasadpan, amihan ug habagatan, ug nanungag bisan asa. Walay ubang mananap nga makapugong kaniya ug walay makaikyas gikan kaniya. Nagpatuyang siya sa paghimo sa iyang gusto ug nahimo siyang gamhanan.

⁵ Samtang gihunahuna ko kadto, kalit lang nga may miabot nga usa ka laking kanding gikan sa kasadpan. Tulin kining milatas sa kalibotan nga halos wala na magdapat ang mga tiil niini sa yuta. Makadani sa pagtagad ang iyang usa ka sungay nga diha sa tunga-tunga sa iyang duha ka mga mata. ⁶ Gidasmagan niya gamit ang tibuok niyang kusog ang laking karnero nga may duha ka sungay, nga nakita kong nagtindog daplin sa suba. ⁷ Mapungtanon niyang gisungag ang karnero hangtod nga napungil ang duha ka sungay niini. Wala na makahimo pa sa pagsukol ang karnero, busa natumba kini ug dayon iya kining gitunob-tunoban. Wala gayoy nakatabang niini. ⁸ Nahimong gamhanan ang kanding. Apan sa dihang hilabihan na siya kagamhanan, napungil ang iyang dakong sungay. Puli niini mitubo ang talagsaong upat ka mga sungay nga nagaatubang sa upat ka bahin sa kalibotan.

⁹ Gikan sa usa kanila mitubo ang usa ka gamay nga sungay. Nahimo kining gamhanan sa habagatan ug sa sidlakan ug sa matahom nga yuta sa Israel. ¹⁰ Misamot pa gayod kini ka gamhanan hangtod sa langit ug gipanghulog niini ang ubang langitnon nga mga binuhat ug mga bitoon, ug unya gitamak-tamakan. ¹¹ Giila niini ang iyang kaugalingon nga gamhanan kaysa Pangulo sa langitnon nga mga binuhat.^[ac] Gipaundang niya ang adlaw-adlaw nga paghalad sa templo sa Dios, ug gipanamastamasan niya ang templo. ¹² Tungod niining iyang paglapas, gipasakop kaniya ang langitnon nga mga binuhat ug ang adlaw-adlaw nga paghalad. Gipakawalay-bili niya ang kamatuoran, ug nagmalampuson siya sa iyang gipanghimo.

¹³ Unya may nadunggan ako nga duha ka anghel nga nagsultihanay. Nangutana ang usa ka anghel sa usa, “Unsa kaha kadugay molungtad kining mga panghitabo sa panan-awon mahitungod sa pagpaundang sa adlaw-adlaw nga paghalad, sa paglapas ug pagpanamastamas sa templo, ug ang pagtunob-tunob sa langitnon nga mga binuhat?” ¹⁴ Mitubag kaniya ang usa ka anghel, “Molungtad kini sulod sa 2,300 ka gabii ug adlaw, ug pagkahuman hinloan ang templo.”

Gisaysay ni Gabriel ang Kahulogan sa Damgo

¹⁵ Samtang nagtan-aw ako niadtong panan-awon ug namalandong kon unsay kahulogan niini, kalit lang nga may mitindog sa akong atubangan nga morag tawo. ¹⁶ Unya may nadunggan akong tingog sa tawo gikan sa Suba sa Ulai nga nagaingon, “Gabriel, isulti kaniya ang kahulogan sa panan-awon.”

¹⁷ Miduol si Gabriel kanako, ug mihapa ako sa kahadlok. Apan miingon siya, “Tawo, kinahanglang masabtan mo nga ang imong panan-awon mahitungod sa kataposan nga panahon.” ¹⁸ Samtang nakigsulti siya kanako, nawad-an ako ug panimuot ug natumba sa yuta. Apan gikuptan niya ako ug gipatindog. ¹⁹ Miingon siya, “Sultihan ko ikaw kon unsay mahitabo sa umaabot kon ipasinati na sa Dios ang iyang kapungot, kay ang panan-awon mahitungod man sa gitakda na nga kataposan sa panahon. ²⁰ Kadtong karnero nga may duha ka sungay nagarepresentar sa mga gingharian sa Media ug Persia. ²¹ Kadtong laki nga kanding nagarepresentar sa gingharian sa Greece, ug ang sungay nga gitaliwad-an sa iyang duha ka mata mao ang unang hari. ²² Ang upat ka sungay nga mipuli diha sa naputol nga sungay nagarepresentar sa upat ka gingharian nga mobarog diha sa maong nasod, apan dili sama ka lig-on sa unang gingharian.

²³ “Sa kataposang mga adlaw sa ilang paghari, sa panahon nga grabe na gyud ang ilang pagpakasala, magahari ang usa ka mabangis ug limbongan nga hari. ²⁴ Mahimo siyang gamhanan, apan dili pinaagi sa iyang kaugalingong gahom. Makalilisang ang himuon niyang pagpanglaglag ug magmalampuson siya sa tanan niyang buhaton. Laglagon niya ang gamhanan nga mga tawo ug ang katawhan sa Dios. ²⁵ Tungod sa iyang kaigmat, magmalampuson siya sa iyang pagpanglimbong. Ipasigarbo niya ang iyang kaugalingon, ug daghang mga tawo ang iyang pamatyon nga walay pagpasidaan. Mosukol siya sa Pangulo sa mga pangulo, apan laglagon siya dili pinaagi sa gahom sa tawo kondili sa gahom sa Dios.

²⁶ “Tinuod gayod ang panan-awon nga gisulti ko kanimo mahitungod niadtong pagpahunong sa buntag ug gabii nga mga paghalad. Apan ayaw lang usa kini ipanugilon kay dugay pa kining mahitabo.”

²⁷ Pagkahuman niadto, ako, si Daniel, nagluya ug nagsakit sulod sa pipila ka adlaw. Pagkaayo nako, mibalik ako sa trabaho nga gitugyan kanako sa hari. Apan wala gihapon ako mahimutang niadtong panan-awon nga akong nakita. Lisod kaayo kadto sabton.