Bible in 90 Days

¹⁵ Niadtong higayona, may nakita akong mga taga-Juda nga nagapuga ug ubas sa Adlaw nga Igpapahulay. Ang uban kanila nagkarga ug mga trigo, bino, ubas, igos, ug uban pang mga butang, diha sa ilang mga asno aron dad-on sa Jerusalem ug ibaligya. Busa gipahimangnoan ko sila nga dili sila magbaligya sa ilang mga produkto sa Adlaw nga Igpapahulay. ¹⁶ Aduna usab mga taga-Tyre nga nagpuyo sa Jerusalem nga nagdalag mga isda ug uban pang mga baligya, ug gibaligya nila kini sa mga taga-Juda nga didto sa Jerusalem nianang Adlaw nga Igpapahulay. ¹⁷ Busa gibadlong ko ang mga pangulo sa Juda ug giingnan, “Unsa man kining daotan ninyong ginahimo? Wala ninyo gipakabalaan ang Adlaw nga Igpapahulay! ¹⁸ Dili ba mao man kini ang gihimo sa inyong mga katigulangan, mao nga kita ug kining siyudad gisilotan sa atong Dios? Karon, gipasuko pa gayod ninyo ang Dios sa inyong ginahimo, kay wala ninyo gipakabalaan ang Adlaw nga Igpapahulay.”

¹⁹ Busa nagmando ako nga sirad-an ang pultahan sa siyudad matag Biyernes^[a] sa hapon,^[b] ug dili kini ablihan hangtod dili mahuman ang Adlaw nga Igpapahulay. Gipabantayan ko sa akong mga tawo ang mga pultahan aron walay bisan unsa nga kargamento nga makasulod sa siyudad sa Adlaw nga Igpapahulay. ²⁰ Usahay, ang mga negosyante mangatulog sa gawas sa Jerusalem kong Biyernes sa gabii. ²¹ Apan gipasidan-an ko sila. Miingon ako, “Nganong nia kamo nangatulog duol sa paril sa siyudad? Kon usbon pa ninyo kini makatilaw gayod kamo kanako!” Busa sukad niadto wala na sila moanhi sa Adlaw nga Igpapahulay. ²² Unya gimandoan ko ang mga Levita nga maghinlo sa ilang kaugalingon ug magbantay sa mga pultahan aron pakabalaanon sa mga tawo ang Adlaw nga Igpapahulay.

Unya nagaampo ako, “O Dios ko, hinumdomi kining akong gihimo, ug kaloy-i ako sumala sa imong dakong gugma.”

²³ Niadtong panahona usab, nakita ko nga may mga taga-Juda nga nangasawa ug mga babaye nga taga-Ashdod, taga-Ammon, ug taga-Moab. ²⁴ Katunga sa ilang mga anak nagasulti sa pinulongan sa Ashdod o sa pinulongan sa ubang dapit, apan dili sila makasulti sa pinulongan sa Juda. ²⁵ Busa gikasab-an ug gitunglo ko kining mga taga-Juda. Gibunalan ko ang uban kanila ug gibira ang ilang mga buhok. Gipapanumpa ko sila sa ngalan sa Dios nga sila ug ang ilang mga anak dili na gayod mangasawa o mamana sa mga dili Israelinhon. ²⁶ Unya miingon ako kanila, “Dili ba mao man kini ang hinungdan sa pagpakasala ni Solomon nga hari sa Israel? Walay hari sa bisan unsa nga nasod nga sama kaniya. Gimahal siya sa iyang Dios, ug gihimo siya sa Dios nga hari sa tibuok Israel. Apan luyo niini, nagpakasala siya tungod sa iyang mga asawa nga mga dili Israelinhon. ²⁷ Pasagdan lang ba namo kining kadaotan ug pagluib ninyo sa atong Dios pinaagi sa pagpangasawa sa dili Israelinhon?”

²⁸ Si Joyada nga anak sa pangulong pari nga si Eliashib may anak nga nakapangasawa sa anak ni Sanbalat nga taga-Horon, busa gipapahawa ko siya.

²⁹ Unya nagaampo ako, “O Dios ko, ayaw kalimti nga gipasipalahan nila ang ilang pagkapari ug ang ilang panaad ingon nga mga pari ug mga Levita.”

³⁰ Busa gisiguro ko nga ang katawhan mahinloan na sa bisan unsang impluwensya sa mga langyaw. Ug gipahimutang ko ang mga pari ug ang mga Levita sa tagsa-tagsa nila ka buluhaton. ³¹ Gisiguro ko usab nga ang mga sugnod nga gamiton sa paghalad madala sa husto nga panahon, apil na ang mga unang abot.

Unya nagaampo ako, “O Dios ko, hinumdomi ako ug panalangini.”

Gipulihan si Rayna Vasti

1 ^1-2 Mao kini ang mga panghitabo sa panahon nga si Ahasuerus^[c] ang naghari sa Persia. Nagpuyo siya sa iyang palasyo didto sa pinarilan nga lungsod sa Susa. Sakop niya ang 127 ka probinsya sa India hangtod sa Etiopia.^{[d] 3} Sa ikatulo nga tuig sa iyang paghari, nagpakombira siya alang sa iyang mga opisyal ug uban pang mga alagad. Mitambong usab ang mga opisyal sa kasundalohan sa Persia ug Media, apil ang mga dungganon nga mga tawo ug mga opisyal sa mga probinsya. ⁴ Unom ka bulan ang kombira, ug sulod niining mga bulana gipakita ni Ahasuerus kon unsa kaadunahan ang iyang gingharian, ug kon unsa siya kagamhanan ug kahalangdon.

⁵ Pagkahuman niadto, nagpakombira na usab ang hari alang sa tanang mga lumulupyo sa pinarilan nga lungsod sa Susa gikan sa labing halangdon ngadto sa pinakaubos. Gihimo kini nga kombira sa hardin sa palasyo sa hari sulod sa pito ka adlaw. ⁶ Gidekorasyonan ang hardin ug puti ug asul nga mga kurtina. Gibutangan kinig mga higot nga linen nga kolor ube, ug gitaod ngadto sa mga singsing nga plata sa marmol nga mga haligi. Ang mga lingkoranan hinimo sa bulawan ug plata, ug ang salog may mga disenyo nga hinimo sa puti nga marmol, perlas, ug uban pang mahalong mga bato. ⁷ Gisilbi ang bino diha sa mga imnanang bulawan nga nagkalain-lain ang disenyo. Abunda kaayo ang mahalon nga bino, ⁸ ug nagmando ang hari sa iyang mga sulugoon nga pagustohan lang ang mga tawo sa ilang pag-inom.

⁹ Sa samang higayon, nagpakombira usab si Rayna Vasti alang sa mga babaye didto sa palasyo ni Haring Ahasuerus.

¹⁰ Sa ikapito nga adlaw sa kombira, malipayon ang hari kay nakainom siya. Gipatawag niya ang iyang pito ka personal nga alagad nga sila si Mehuman, Bizta, Harbona, Bigta, Abagta, Zetar, ug Carkas. Giingnan niya sila ¹¹ nga dad-on kaniya si Rayna Vasti nga magsul-ob ug korona aron ipakita ang iyang katahom sa mga opisyal ug sa tanan nga bisita, kay labihan siya katahom. ¹² Apan sa dihang gisultihan sa mga alagad si Rayna Vasti mahitungod sa gisugo sa hari, midumili siya sa pag-adto. Busa nasuko pag-ayo ang hari.

¹³ Naandan na sa hari ang pagpangayo ug tambag sa mga maalamon nga mga tawo nga nakahibalo sa mga kasugoan ug mga pamatasan sa gingharian. ¹⁴ Ang kanunay niyang pangayoan ug tambag mao sila si Carshena, Shetar, Admata, Tarshish, Meres, Marsena, ug Memucan. Kini silang pito ang pinakataas ug ranggo sa mga opisyal sa gingharian sa Persia ug Media, ug sayon ra silang makaduol sa hari.

¹⁵ Nangutana ang hari kanila, “Sumala sa kasugoan sa Persia, unsay angayng buhaton kang Rayna Vasti, tungod kay wala siya mituman sa akong sugo pinaagi sa akong mga alagad?” ¹⁶ Mitubag si Memukan sa hari atubangan sa mga opisyal niini, “Nakasala si Rayna Vasti dili lang kanimo, Mahal nga Hari, kondili apil usab sa tanang mga opisyal ug mga katawhan sa tibuok mong gingharian. ¹⁷ Sigurado gayod nga mahibaloan sa tanang mga babaye sa gingharian ang gihimo ni Rayna Vasti, ug dili usab unya sila motahod sa ilang mga bana. Kay mangatarungan na man unya sila nga, ‘Si Rayna Vasti gani wala mituman sa dihang gipatawag siya sa hari.’ ¹⁸ Sukad karon mao na usab kanay himuon sa mga asawa sa mga opisyal sa Persia ug Media nga nakadungog sa gihimo sa rayna. Busa ang mahitabo, kanunay na lang unya nga dili motahod ang mga asawa sa ilang mga bana, ug ang mga bana masuko sa ilang mga asawa.

¹⁹ “Busa kon mouyon ka, Mahal nga Hari, paghimo ug usa ka sugo nga nagaingon nga kinahanglan dili na gayod magpakita kanimo si Rayna Vasti, ug ang iyang katungdanan ingon nga rayna ihatag ngadto sa uban nga mas maayo pa kaniya. Ipasulat kini nga sugo ug iapil sa mga balaod sa Persia ug Media nga dili gayod mausab. ²⁰ Ug kon mahibaloan na kini sa tibuok mong gingharian nga labihan kadako, motahod na sa ilang mga bana ang tanang mga asawa, gikan sa labing dungganon hangtod sa pinakaubos.”

²¹ Miuyon ang hari ug ang iyang mga opisyal sa giingon ni Memukan, busa gisunod kini sa hari. ²² Nagpadala siya ug sulat sa tanang probinsya nga sakop sa iyang gingharian sumala sa ilang mga pinulongan. Ang sulat nagaingon nga kinahanglan ang bana mao gayod ang modumala sa iyang panimalay.

Gihimo nga Rayna si Ester

2 Unya, sa dihang nahuwasan na si Haring Ahasuerus sa iyang kasuko, nahinumdom siya kang Vasti ug sa gihimo niini. Nahinumdom usab siya sa sugo nga iyang gihimo bahin kang Vasti. ² Busa miingon kaniya ang iyang personal nga mga alagad, “Mahal nga Hari, nganong dili ka mangita ug matahom ug batan-ong mga dalaga? ³ Pagpili ug mga opisyal sa matag probinsya nga sakop sa imong gingharian nga mangitag matahom ug batan-ong mga dalaga. Ipadala ang maong mga dalaga sa puloy-anan sa mga babaye dinhi sa pinarilan nga lungsod sa Susa. Ipaatiman sila sa imong personal nga alagad nga si Hegay, nga gitugyanan mo sa pag-atiman sa mga babaye sa palasyo. Siya nay mahibalo nga mohatag kanila sa ilang mga kinahanglanon sa pagpatahom. ⁴ Unya ang dalaga nga imong magustohan maoy imong ipuli kang Vasti isip rayna.” Nakauyon ang hari sa giingon kaniya, busa gisunod niya kini.

⁵ May usa ka Judio nga nagpuyo sa pinarilan nga lungsod sa Susa nga ginganlag Mordecai. Ang iyang amahan mao si Jair, ug apo siya ni Shimei nga anak ni Kish nga gikan sa tribo ni Benjamin. ⁶ Usa siya sa mga binihag gikan sa Jerusalem nga gidala ni Nebucadnezar nga hari sa Babilonia uban kang Haring Jehoyakin^[e] nga hari sa Juda. ⁷ May ig-agaw si Mordecai nga dalaga nga matahom ug nindot ug lawas. Hadasa ang iyang ngalan ug gitawag usab siya ug Ester. Sa dihang namatay ang ginikanan ni Ester, gisagop siya ni Mordecai ug gipadako ingon nga iyang anak.

⁸ Sa dihang gimantala ang mando sa hari mahitungod sa matahom nga mga dalaga, daghang mga dalaga ang gidala sa palasyo sa hari didto sa pinarilan nga lungsod sa Susa. Ug usa kanila si Ester. Gipaatiman sila kang Hegay nga gitugyanan sa pag-atiman sa mga babaye sa palasyo. ⁹ Nakaangay si Hegay kang Ester, ug gihatagan niya kinig maayong pagtagad. Iya dayong gihatagan si Ester ug maayong pagkaon ug mga kinahanglanon sa pagpatahom. Gihatagan usab niya kinig pito ka sulugoong babaye nga gikan pa gayod sa palasyo sa hari, ug gibalhin niya sila sa pinakanindot nga bahin sa maong puloy-anan.

¹⁰ Wala mosugilon si Ester bahin sa iyang pagka-Judio ug sa iyang kagikan tungod kay gidid-an siya ni Mordecai sa pagsulti niini. ¹¹ Kada adlaw, maglabay-labay si Mordecai sa hawanan sa gipuy-an sa mga babaye aron sa pagpakisayod sa kahimtang ni Ester, ug kon unsa na ang nagapanghitabo kaniya.

¹² Sa dili pa ipaatubang ngadto sa hari ang usa ka babaye, kinahanglan makompleto na niya ang usa ka tuig nga pagpatahom: unom ka bulan nga pagpanghaplas ug lana sa mira, ug unom pa gayod ka bulan nga pagbutang ug mga pahumot sa lawas, ug uban pang matang sa pagpatahom. ¹³ Inig-abot sa panahon nga moadto na siya sa hari, hatagan siya sa tanan niyang gustong dad-on sa pag-adto sa palasyo sa hari. ¹⁴ Sa gabii siya moadto sa hari, ug pagkabuntag dad-on siya sa lain nga puloy-anan nga ginapuy-an sa mga asawa sa hari. Si Shaashgaz, ang sinaligang alagad nga gitugyanan sa pag-atiman sa mga asawa sa hari, mao nay moatiman kaniya. Dili na siya makabalik ngadto sa hari gawas kon nagustohan siya niini ug ipatawag siya.

^15-16 Sa ikanapulo nga bulan (nga mao ang bulan sa Tebet), sa ikapito nga tuig sa paghari ni Ahasuerus, miabot ang turno ni Ester^[f] nga moadto sa hari didto sa palasyo. Walay laing gipangayo si Ester gawas sa gisulti kaniya ni Hegay, ang personal nga alagad sa hari nga tig-atiman sa mga babaye sa palasyo. Ug midayeg kaniya ang tanang nakakita kaniya.

¹⁷ Si Ester ang nagustohan sa hari labaw sa tanang mga babaye nga gidala kaniya. Nalipay kaayo siya kang Ester, ug giayo niya siya pag-atiman. Gikoronahan niya kini ug gihimong rayna puli kang Vasti. ¹⁸ Unya naghimo ug dakong kombira ang hari aron pasidunggan si Ester. Giimbitar niya ang tanan niyang mga opisyal ug ang uban pa niyang mga alagad. Gideklarar niya nga walay trabaho sa tibuok gingharian niadtong adlawa, ug nanghatag siyag gasa ngadto sa mga tawo.

Giluwas ni Mordecai ang Hari

¹⁹ Sa ikaduhang panagtigom sa mga dalaga, nahimo nang opisyal si Mordecai ug didto na siya mag-alagad sa pultahan sa palasyo. ²⁰ Gihilom gihapon ni Ester ang iyang pagka-Judio ug kagikan, sumala sa gipahimangno kaniya ni Mordecai. Ginatuman gihapon ni Ester si Mordecai sama sa iyang ginahimo sa dihang ilalom pa siya sa pag-atiman ni Mordecai.

²¹ Sa panahon nga usa na ka opisyal si Mordecai nga nagaalagad sa pultahan sa palasyo, may duha ka opisyal sa hari nga si Bigtana^[g] ug si Teresh. Sila ang mga guwardya sa pultahan sa kuwarto sa hari. Karon, nasuko sila kang Haring Ahasuerus ug nagplano sila sa pagpatay kaniya. ²² Apan nahibaloan ni Mordecai ang ilang plano, ug gisugilon niya kini kang Rayna Ester, nga misugilon usab ngadto sa hari nga si Mordecai ang nakadiskobre niini. ²³ Gipaimbistigaran kini sa hari, ug sa dihang napamatud-an nga tinuod, gipatuhog niya si Bigtana ug si Teresh ug kahoy. Nagmando ang hari nga isulat kini nga panghitabo sa libro sa kasaysayan sa gingharian.

Nagplano si Haman sa Paglaglag sa mga Judio

3 Human niadtong hitaboa, gipatas-an ni Haring Ahasuerus ang ranggo ni Haman nga anak ni Hamedata nga Agagnon.^[h] Gihatagan sa hari si Haman sa labing taas nga katungdanan sa iyang gingharian. ² Ang tanang opisyal sa hari nga nagaalagad sa pultahan sa palasyo miyukbo kang Haman agig pagtahod kaniya, sumala sa sugo sa hari. Apan si Mordecai wala moyukbo. ³ Gipangutana siya sa ubang mga opisyal kon nganong wala siya motuman sa sugo sa hari. ⁴ Miingon siya nga usa siya ka Judio.^[i] Adlaw-adlaw gipakigsultihan siya sa iyang kaubang mga opisyal bahin niini. Busa gisumbong nila siya kang Haman aron mahibaloan kon pasagdan lang ba siya ni Haman, labina kay miingon siya nga usa siya ka Judio.

⁵ Sa dihang nakita ni Haman nga dili moyukbo si Mordecai agig pagtahod kaniya, nasuko siya pag-ayo. ⁶ Ug pagkahibalo niya nga usa ka Judio si Mordecai, nagplano siya nga dili lang si Mordecai ang iyang ipapatay kondili apil usab ang tanang mga Judio sa tibuok gingharian ni Haring Ahasuerus.

⁷ Sa unang bulan (nga mao ang bulan sa Nisan), sa ika-12 nga tuig sa paghari ni Ahasuerus, nagsugo si Haman nga ripahon pinaagi sa pur (usa ka klase sa pagripa) kon unsa nga adlaw ug bulan buhaton ang iyang plano. Ug ang napilian mao ang ika-13 nga adlaw^[j] sa ika-12 nga bulan, nga mao ang bulan sa Adar.

⁸ Unya, miingon si Haman kang Haring Ahasuerus, “May grupo sa katawhan nga nagapuyo sa nagkalain-laing probinsya sa imong gingharian nga may kaugalingong kasugoan nga lahi kay sa ubang mga katawhan. Wala sila magtuman sa imong mga kasugoan ug dili maayo alang kanimo, Mahal nga Hari, nga pasagdan lang sila. ⁹ Kon gusto mo, Mahal nga Hari, pagmando nga pamatyon sila. Mohatag ako ug 350 ka toneladang pilak sa mga administrador sa imong gingharian, aron ibutang nila sa panudlanan sa gingharian.”

¹⁰ Unya gihubo sa hari ang iyang singsing nga pangselyo^[k] ug gihatag kang Haman nga anak ni Hamedata nga Agagnon, nga kaaway sa mga Judio. ¹¹ Miingon ang hari kaniya, “Imo na kanang kuwarta, ug buhata ang buot mong buhaton sa mga Judio.”

¹² Busa sa ika-13 nga adlaw sa unang bulan, gipatawag ni Haman ang mga sekretaryo sa hari. Gipahimo niya sila ug sulat alang sa mga gobernador, mga pangulo, ug mga opisyal sa kada probinsya sa gingharian sumala sa ilang mga pinulongan. Gisulat kini sa ngalan ni Haring Ahasuerus, giselyohan sa iyang singsing, ¹³ ug gipadala pinaagi sa mga mensahero ngadto sa tanang probinsya sa gingharian. Nakasulat didto nga hutdon gayod ug patay sa usa lang ka adlaw ang tanang mga Judio, bata man o tigulang, mga babaye ug mga kabataan, ug kuhaon ang tanan nilang kabtangan. Himuon kini sa ika-13 nga adlaw sa ika-12 nga bulan, nga mao ang bulan sa Adar.

^14-15 Gihatagan ug kopya sa maong mando ang matag probinsya aron ipatuman kini ingon nga balaod. Gipahibalo kini sa mga tawo aron makapangandam sila alang nianang adlawa. Gipahibalo usab kini nga mando didto sa pinarilan nga lungsod sa Susa. Nanglingkod ang hari ug si Haman sa pag-inom samtang nagkagubot ang mga tawo sa Susa tungod sa hitabo.

Nangayo ug Tabang si Mordecai Kang Ester

4 Sa pagkahibalo ni Mordecai mahitungod sa giplano batok kanila, gigisi niya ang iyang bisti. Unya nagsul-ob siya ug sako, nagbutang ug abo sa iyang ulo, ug misulod sa siyudad nga naghilak ug kusog kaayo. ² Apan kutob lang siya sa gawas sa pultahan sa palasyo tungod kay walay si bisan kinsa nga nagbistig sako nga gitugotan sa pagsulod sa palasyo. ³ Ang mga Judio sa matag probinsya nga nakadungog sa mando sa hari nanghilak pag-ayo. Nagpuasa sila ug nagminatay ug hilak. Daghan kanila ang misul-ob ug sako ug mihigda sa abo.

⁴ Sa dihang gisuginlan si Ester sa iyang mga sulugoon nga babaye ug sa mga alagad nga nagaatiman kaniya bahin kang Mordecai, wala gayod siya mahimutang. Gipadad-an niya ug bisti si Mordecai aron ilisan ang sako nga iyang gisul-ob. Apan wala kini dawata ni Mordecai. ⁵ Tungod niadto, gipatawag ni Ester si Hatak, nga usa sa mga sinaligan nga alagad sa hari nga gitugyanan sa pag-atiman kaniya. Gisugo niya kini sa pag-adto kang Mordecai aron susihon kon nganong nagsubo si Mordecai.

⁶ Busa giadtoan ni Hatak si Mordecai didto sa plasa sa siyudad, atbang sa pultahan sa palasyo. ⁷ Gisugilon ni Mordecai kaniya ang tanan ug ang kantidad nga gisaad ni Haman nga ihatag sa panudlanan sa gingharian sa Susa, alang sa kalaglagan sa mga Judio. ⁸ Gihatagan siya ni Mordecai ug kopya sa mando sa hari nga gimantala sa Susa, aron ipakita kang Ester. Gisultihan usab siya ni Mordecai nga isaysay ang tanan nga nahitabo kang Ester ug hangyoon si Ester nga moadto sa hari sa pagpakilooy alang sa iyang mga katawhan.

⁹ Mibalik si Hatak kang Ester ug gisugilon niya ang tanang gisulti ni Mordecai. ¹⁰ Unya gipabalik ni Ester si Hatak kang Mordecai aron sa pagsulti niini: ¹¹ “Nahibalo ang tanang mga tawo sa tibuok gingharian sa balaod nga si bisan kinsa nga moduol sa hari sa sulod nga hawanan nga wala ipatawag, patyon gawas lang kon itunol sa hari ang iyang bulawan nga septer nganha kaniya. Ug mga usa na ka bulan nga wala ako ipatawag sa hari.”

¹² Sa dihang gisuginlan si Mordecai sa gipasulti ni Ester, ¹³ mao kini ang iyang gipadala nga tubag kang Ester: “Ayaw paghunahuna nga ikaw ray makalingkawas sa tanang mga Judio tungod kay anaa ka magpuyo sa palasyo. ¹⁴ Kay bisan magpakahilom ka lang niining higayona, adunay laing motabang ug moluwas sa mga Judio, apan ikaw ug ang imong mga paryente malaglag. Kinsay nasayod nga nahimo kang rayna alang sa panahon nga sama niini?”

¹⁵ Mao kini ang tubag nga gipadala ni Ester kang Mordecai, ¹⁶ “Lakaw, ug tigoma ang tanang Judio dinhi sa Susa ug pagpuasa kamo alang kanako. Ayaw kamo pagkaon o pag-inom adlaw ug gabii sulod sa tulo ka adlaw. Magpuasa usab ako ug ang akong mga sulugoong babaye. Pagkahuman, moadto ako sa hari bisan pa ug nahisupak kini sa balaod. Bahala na kon patyon ako.”

¹⁷ Busa milakaw si Mordecai ug gituman niya ang tanang giingon ni Ester.

Mihangyo si Ester sa Hari

5 Sa ikatulo nga adlaw, gisul-ob ni Ester ang iyang bisti nga pangrayna ug mitindog sa sulod nga hawanan sa palasyo, atbang sa nahimutangan sa trono sa hari. Naglingkod niadto ang hari sa iyang trono nga nagaatubang sa pultahan. ² Sa dihang nakita sa hari si Ester, nalipay siya, ug gitunol ang iyang bulawang septer ngadto kang Ester. Miduol si Ester ug gihikap ang tumoy sa septer.

³ Nangutana ang hari kaniya, “Unsay imong tuyo, Mahal nga Rayna? Isulti lang kay ihatag ko kanimo bisan pa ang katunga sa akong gingharian.” ⁴ Mitubag si Ester, “Kon mosugot ka, Mahal nga Hari, adto kamo karon ni Haman sa panihapon nga giandam ko alang kaninyo.” ⁵ Miingon ang hari sa iyang mga sulugoon, “Tawga dayon si Haman aron masunod namo ang gusto ni Ester.”

Busa miadto ang hari ug si Haman sa panihapon nga giandam ni Ester. ⁶ Ug samtang nagainom sila ug bino, nangutana ang hari kang Ester, “Unsa ba gayod ang imong tuyo? Isulti lang kay ihatag ko kanimo bisan ang katunga sa akong gingharian.” ⁷ Mitubag si Ester, “Mao kini ang akong hangyo: ⁸ Kon tinuod nga nalipay ka kanako ug ikahimuot mo ang paghatag sa akong pangayoon, dapiton ko kamo pag-usab ni Haman sa panihapon nga andamon ko alang kaninyo ugma. Ug unya isulti ko ang akong hangyo kanimo.”

Nagplano si Haman nga Patyon si Mordecai

⁹ Niadtong adlawa, malipayon si Haman nga migawas sa palasyo. Apan nasuko siya pag-ayo sa dihang nakita niya si Mordecai sa pultahan sa palasyo ug wala kini motindog o mopakita ug pagtahod kaniya. ¹⁰ Apan gipugngan niya ang iyang kaugalingon ug mipauli.

Pag-abot niya sa ila, gipatawag niya ang iyang asawa nga si Zeres ug ang iyang mga higala. ¹¹ Gipasigarbo niya kanila ang iyang daghang bahandi ug mga anak, ug ang tanang pasidungog nga gihatag kaniya sa hari, apil ang paghatag kaniya sa ranggo nga labaw sa tanang opisyal ug sa uban pang mga alagad sa hari. ¹² Miingon pa siya, “Dili kay kana lang, kondili ako ray giimbitar ni Rayna Ester nga makauban sa hari sa panihapon nga iyang giandam. Gidapit na usab niya ako nga manihapon ugma uban sa hari. ¹³ Apan kining tanan dili gayod makalipay kanako kon makita ko pa gihapon kanang Judio nga si Mordecai nga maglingkod sa may pultahan sa palasyo.”

¹⁴ Miingon kaniya ang iyang asawa ug mga higala, “Nganong dili ka magpaandam ug talinis nga kahoy nga 75 ka piye ang gihabugon. Ug ugma sa buntag, hangyoa ang hari nga tuhogon si Mordecai, aron malipayon kang makig-uban sa hari sa panihapon.” Nakauyon si Haman niadtong ilang gisulti, busa nagpahimo siya ug bitayanan.

Gipasidunggan si Mordecai

6 Niadtong gabhiona wala makatulog si Haring Ahasuerus, busa gipakuha niya ang libro sa kasaysayan sa iyang gingharian ug gibasa kini ngadto kaniya. ² Nabasa ang nasulat sa maong libro bahin sa pagsugilon ni Mordecai sa plano nila ni Bigtana ug Teresh nga patyon si Haring Ahasuerus. Kini si Bigtana ug Teresh mga alagad sa hari, nga mga guwardya kaniadto sa pultahan sa kuwarto sa hari.

³ Nangutana ang hari, “Unsay gihimo aron sa pagpasidungog kang Mordecai niining iyang maayong gihimo kanako?” Mitubag ang mga sulugoon, “Wala gayod, Mahal nga Hari.”

⁴ Nianang higayona nagpadulong si Haman sa sulod nga hawanan sa palasyo aron paghangyo sa hari nga bitayon si Mordecai sa bitayanan nga iyang gipahimo. Nangutana ang hari, “Kinsa kanang nagtindog sa hawanan?” ⁵ Mitubag ang mga sulugoon, “Si Haman kana.” Unya miingon ang hari, “Pasudla ninyo siya dinhi.”

⁶ Pagsulod ni Haman nangutana ang hari kaniya, “Unsay maayo kong buhaton alang sa tawo nga gusto kong pasidunggan?” Abi ni Haman ug siyay gipasabot sa hari, ⁷ busa miingon siya, “Mao kini, Mahal nga Hari, ang imong buhaton: ⁸ Ipakuha ang usa sa imong harianong bisti nga imo nang nasul-ob, ug ang usa ka kabayo nga imo nang nasakyan, kadtong may dekorasyon sa ulo. ⁹ Ug unya ingna ang usa sa imong mga opisyal nga taas ug ranggo nga pasul-oban niya ang maong tawo sa harianong bisti ug ipasakay sa imong kabayo. Unya ilibot niya kini sa siyudad. Ug samtang nagalibot sila, mosinggit ang mga opisyal, ‘Mao kini ang buhaton ngadto sa tawo nga gusto sa hari nga pasidunggan.’ ”

¹⁰ Miingon ang hari kang Haman, “Sige, kuhaa dayon ang akong bisti ug kabayo, ug himoa ang tanan mong gisulti ngadto kang Mordecai, ang Judio nga anaa maglingkod sa pultahan sa akong palasyo. Siguroha nga matuman ang tanan mong gisulti.”

¹¹ Busa gikuha ni Haman ang bisti ug ang kabayo. Gisul-ob niya ang bisti kang Mordecai ug gipasakay niya kini sa kabayo. Unya gilibot niya si Mordecai sa siyudad samtang nagasinggit siya nga, “Mao kini ang buhaton ngadto sa tawo nga gusto sa hari nga pasidunggan.”

¹² Pagkahuman, mibalik si Mordecai sa pultahan sa palasyo. Apan si Haman midali-dali ug pauli nga nagtabon sa iyang nawong tungod sa labihang kaulaw. ¹³ Unya gisugilon niya sa iyang asawa nga si Zeres ug sa iyang mga higala ang tanang nahitabo. Miingon kaniya ang iyang asawa ug mga higala nga magtatambag, “Inanay ka na nga nagakapildi kang Mordecai. Dili ka gayod makalupig kaniya tungod kay usa siya ka Judio. Sigurado gayod nga madaot ka.” ¹⁴ Samtang nagsultihanay pa sila, miabot ang mga opisyal sa hari ug midali-dali pagdala kang Haman ngadto sa panihapon nga giandam ni Ester.

Gibitay si Haman

7 Nanihapon si Haring Ahasuerus ug si Haman uban kang Rayna Ester. ² Samtang nagainom sila ug bino niining ikaduhang higayon, nangutana pag-usab ang hari kang Rayna Ester, “Unsa ba gayod ang imong tuyo? Isulti lang kay ihatag ko kanimo bisan ang katunga pa sa akong gingharian.” ³ Mitubag si Rayna Ester, “Kon tinuod nga nalipay ka kanako ug ikahimuot mo ang paghatag sa akong pangayoon, Mahal nga Hari, luwasa ako ug ang akong katawhan. Mao kini ang akong hangyo kanimo. ⁴ Kay ako ug ang akong katawhan gibaligya na ngadto sa mopatay ug mopuo kanamo. Kon gibaligya lang kami aron mahimong ulipon, magpakahilom na lang unta ako tungod kay dili man kana igo nga hinungdan aron samokon ko pa ikaw.”

⁵ Mitubag si Haring Ahasuerus kaniya, “Kinsa ang nangahas sa paghimo niana ug hain siya karon?” ⁶ Mitubag si Ester, “Ang among kaaway walay lain kondili kining daotan nga si Haman.”

Labihang kahadlok ni Haman sa atubangan sa hari ug sa rayna. ⁷ Unya mitindog ang hari sa labihang kasuko. Gibiyaan niya ang iyang ilimnon ug miadto sa hardin sa palasyo. Apan nagpabilin si Haman ug nagpakilooy kang Rayna Ester tungod kay nasayod siya nga silotan gayod siya sa hari.

⁸ Sa pagbalik sa hari gikan sa hardin, iyang nakita si Haman nga nagahapa sa sopa nga ginalingkoran ni Ester. Miingon ang hari, “Buot mo pang lugoson ang rayna bisan ania ako dinhi sa palasyo!”

Pagkahuman gayod ug sulti sa hari niini, gitabonan sa mga sulugoon ang ulo^[l] ni Haman. ⁹ Unya miingon si Harbona, nga usa sa mga personal nga alagad sa hari, “Nagpaandam si Haman ug talinis nga kahoy nga 75 ka piye ang gihabugon didto sa tapad sa iyang balay. Gipahimo niya kadto alang kang Mordecai, ang tawo nga nakaluwas sa imong kinabuhi, Mahal nga Hari.”

Miingon ang hari, “Tuhoga siya didto!” ¹⁰ Busa gituhog nila si Haman sa kahoy nga gipahimo niya alang unta kang Mordecai. Unya nahupay ang kasuko sa hari.

Ang Mando sa Hari aron Matabangan ang mga Judio

8 Niadto gayong adlawa, gihatag ni Haring Ahasuerus kang Rayna Ester ang tanang kabtangan ni Haman nga kaaway sa mga Judio. Unya gipaadto si Mordecai sa hari tungod kay miingon man si Ester nga paryente sila. ² Gihubo sa hari ang singsing nga pangselyo nga iyang gibawi kang Haman, ug gihatag kini kang Mordecai. Unya gihimo ni Ester si Mordecai nga tigdumala sa tanang kabtangan ni Haman.

³ Nakigsulti na usab si Ester kang Haring Ahasuerus. Miluhod siya sa tiilan sa hari ug mihilak. Nagpakilooy siya nga dili na ipadayon ang daotang plano ni Haman nga Agagnon batok sa mga Judio. ⁴ Gitunol sa hari ang iyang bulawan nga septer ngadto kang Ester. Unya mitindog si Ester sa atubangan sa hari ug miingon, ⁵ “Kon tinuod nga nalipay ka kanako, Mahal nga Hari, ug ikahimuot mo ang pagtabang kanako, ug kon mouyon ka, pagpasulat ug usa ka sugo sa pagbakwi sa mando ni Haman nga anak ni Hamedata nga Agagnon nga pamatyon ang mga Judio sa tibuok gingharian. ⁶ Kay dili ako makaantos nga makita nga mangamatay ang akong mga katawhan ug mga paryente.”

⁷ Miingon si Haring Ahasuerus kang Rayna Ester ug kang Mordecai nga Judio, “Gipatuhog ko na ug kahoy si Haman tungod kay nagtinguha siya sa paglaglag kaninyong mga Judio. Ug gihatag ko na kanimo, Ester, ang iyang mga kabtangan. ⁸ Karon, pagsulat kamog usa ka sugo nga makaayo alang kaninyong mga Judio. Isulat ninyo kini sa akong ngalan, ug unya selyohi sa akong singsing. Kay ang bisan unsa nga kasulatan nga gisulat sa ngalan sa hari ug giselyohan sa iyang singsing dili na gayod mausab pa.”

⁹ Busa sa ika-23 nga adlaw sa ikatulong bulan, nga mao ang bulan sa Sivan, gipatawag ang mga sekretaryo sa hari. Gisulat nila ang tanang gidikta ni Mordecai kanila. Ang sulat alang sa mga Judio, mga gobernador, mga pangulo, ug mga opisyal sa 127 ka mga probinsya sa India hangtod sa Etiopia.^[m] Gisulat kini sa pinulongan sa mga tawo sa tibuok gingharian, apil na sa pinulongan sa mga Judio. ¹⁰ Gipasulat kini ni Mordecai sa ngalan ni Haring Ahasuerus, ug giselyohan sa singsing sa hari. Pagkahuman gipadala dayon niya ang mga sulat sa mga mensahero nga nagsakay sa tulin nga mga kabayo sa hari. ¹¹ Pinaagi niadtong sulata, gitugotan ni Haring Ahasuerus ang mga Judio sa matag siyudad nga maghiusa sa pagpanalipod sa ilang kaugalingon ug sa mga babaye ug mga kabataan. Mahimo nilang patyon si bisan kinsa nga mosulong kanila gikan sa bisan unsa nga nasod o probinsya. Ug mahimo usab nilang kuhaon ang mga kabtangan sa ilang mga kaaway. ¹² Himuon kini sa mga Judio sa tanang probinsya nga sakop sa gingharian ni Haring Ahasuerus sulod lang sa usa ka adlaw, sa ika-13 nga adlaw sa ika-12 nga bulan nga mao ang bulan sa Adar. ¹³ Ang kopya sa maong sulat ihatag sa kada probinsya ug ipatuman ingon nga usa ka balaod ug ipahibalo sa tanang mga tawo, aron makapangandam ang mga Judio sa pagpanimalos sa ilang mga kaaway nianang adlawa.

¹⁴ Busa sa sugo sa hari, migikan ang mga mensahero nga nagsakay sa tulin nga mga kabayo sa hari. Gipahibalo usab ang mando didto sa pinarilan nga lungsod sa Susa.

¹⁵ Migawas si Mordecai sa palasyo nga nagsul-ob ug harianong bisti nga asul ug puti, ug kupo nga linen nga kolor ube. May dako usab siyang korona nga bulawan sa iyang ulo. Nanghugyaw sa kalipay ang katawhan sa Susa. ¹⁶ Nakahatag kini ug dakong kalipay ug kadungganan sa mga Judio. ¹⁷ Sa matag siyudad o probinsya diin nakaabot ang sugo sa hari, ang mga Judio nagmaya pag-ayo ug nagkombira sa kalipay. Ug daghang mga tawo ang nahimong Judio tungod sa ilang kahadlok sa mga Judio.

Napildi sa mga Judio ang Ilang mga Kaaway

9 Miabot ang ika-13 nga adlaw sa ika-12 nga bulan, nga mao ang bulan sa Adar. Mao na kini ang adlaw nga ipatuman ang mando sa hari. Nianang adlawa nagtuo ang mga kaaway sa mga Judio nga malupig nila ang mga Judio. Apan sukwahi ang nahitabo; gipildi sa mga Judio ang ilang mga kaaway. ² Kay nianang adlawa, nagtigom ang mga Judio sa mga lungsod sa ilang tagsa-tagsa ka dapit, sa tanang probinsya nga sakop ni Haring Ahasuerus, aron pamatyon si bisan kinsa nga mosulong kanila. Walay nakasukol kanila tungod kay nahadlok kanila ang tanang katawhan. ³ Bisan ang tanang mga opisyal sa mga probinsya apil na ang ilang mga gobernador, mga pangulo, ug mga administrador mitabang sa mga Judio tungod kay nahadlok sila kang Mordecai. ⁴ Kay si Mordecai taas na kaayog ranggo sa palasyo sa hari; ilado na siya sa tibuok gingharian. Ug misamot pa siya ka gamhanan.

⁵ Gipamatay sa mga Judio ang tanan nilang mga kaaway pinaagi sa espada. Gihimo nila ang tanan nilang gusto sa mga mikontra kanila. ⁶ Sa siyudad lang sa Susa, 500 ang ilang napatay. ⁷ Gipatay usab nila si Parshandata, Dalfon, Aspata, ⁸ Porata, Adalia, Aridata, ⁹ Parmashta, Arisai, Aridai, ug Vayzata. ¹⁰ Sila mao ang napulo ka anak ni Haman nga anak ni Hamedata, ang kaaway sa mga Judio. Apan wala kuhaa sa mga Judio ang mga kabtangan sa ilang mga kaaway.

¹¹ Niana mismong adlawa, gisuginlan ang hari sa gidaghanon sa gipamatay didto sa siyudad sa Susa. ¹² Ug miingon ang hari kang Rayna Ester, “Sa Susa lang, 500 ang napatay sa mga Judio, ug gipamatay usab nila ang napulo ka anak ni Haman. Unsa kahay nahitabo sa ubang mga probinsya? Karon, unsa pa gayoy imong pangayoon kay ihatag ko kanimo.” ¹³ Miingon si Ester, “Kon mouyon ka, Mahal nga Hari, tugoti ang mga Judio dinhi sa Susa sa pagpanalipod pag-usab sa ilang kaugalingon ugma, sama sa ilang gihimo karon. Ug ipatuhog ug kahoy ang mga patayng lawas sa napulo ka anak ni Haman.”

¹⁴ Busa nagsugo ang hari nga himuon ang hangyo ni Ester. Gipahibalo sa Susa ang mando sa hari, ug gipatuhog ang mga patayng lawas sa napulo ka anak ni Haman. ¹⁵ Pagkabuntag, sa ika-14 nga adlaw sa bulan sa Adar, nagtigom pag-usab ang mga Judio sa Susa, ug 300 ka tawo ang ilang napatay. Apan wala nila kuhaa ang kabtangan sa ilang mga kaaway.

^16-17 Nagtigom usab ang mga Judio nga didto sa nagkalain-laing mga probinsya sa gingharian aron sa pagpanalipod ug pagluwas sa ilang kaugalingon gikan sa ilang mga kaaway. Nakapatay sila ug 75,000 ka tawo, apan wala nila kuhaa ang kabtangan sa ilang mga kaaway. Nahitabo kini sa ika-13 nga adlaw sa bulan sa Adar, ug pagkasunod nga adlaw nga mao ang ika-14, namahulay sila ug nagkombira sa kalipay. ¹⁸ (Apan sa Susa, duha ka adlaw ang ilang gihimong pagpamatay sa ilang mga kaaway, sa ika-13 ug sa ika-14 nga adlaw. Ug sa ika-15 nga adlaw, namahulay sila ug nagkombira sa kalipay.) ¹⁹ Mao kana nga ang mga Judio nga nagpuyo sa mga baryo nagasaulog niini nga okasyon sa matag ika-14 nga adlaw sa bulan sa Adar. Nianang adlawa magkombira sila ug maghinatagay ug mga gasa.^[n]

Ang Kasaulogan nga Gitawag ug Purim^[o]

²⁰ Gisulat ni Mordecai ang tanang nahitabo, ug nagpadala siya ug sulat sa tanang Judio sa tanang probinsya nga sakop ni Haring Ahasuerus, duol man o sa layo. ²¹ Niini nga sulat, gipahimangnoan ni Mordecai ang mga Judio nga magsaulog sila sa ika-14 ug ika-15 nga adlaw sa bulan sa Adar matag tuig, ²² sa paghinumdom sa panahon nga nakalingkawas sila sa ilang mga kaaway, diin gipulihan ang ilang kasubo ug paghilak sa kalipay ug kasadya. Gisultihan usab sila ni Mordecai didto sa sulat nga saulogon nila kini nga may kasadya, ug paghinatagay ug gasa^[p] ug paghatag ug gasa sa mga kabos.

²³ Miuyon ang mga Judio sa gisulti ni Mordecai nga padayonon nila paghimo sa matag tuig ang kasaulogan nga ila nang gisugdan.

Nganong may Kasaulogan nga Gitawag Purim?

²⁴ Si Haman nga anak ni Hamedata nga Agagnon, nga kaaway sa tanang mga Judio, nagplano sa pagpatay sa mga Judio. Gipaagi niya sa pur (usa ka klase sa pagripa) ang pagpili sa adlaw diin iya silang laglagon. ²⁵ Apan sa dihang nabalitaan sa hari ang maong plano pinaagi kang Rayna Ester, nagpasulat siya ug mando nga ang daotang plano ni Haman batok sa mga Judio himuon ngadto kanila, ug tuhogon siya apil ang iyang mga anak nga lalaki. ²⁶ Busa ang maong kasaulogan gitawag ug Purim, gikan sa pulong nga pur. Ug tungod sa sulat ni Mordecai ug tungod sa ilang kasinatian, ²⁷ nagkasabot ang mga Judio nga saulogon nila matag tuig kining duha ka adlaw sa paagi nga giingon ni Mordecai. Nakahukom sila nga himuon nila kini ug sa ilang mga kaliwat, ug sa tanang nahimong Judio. ²⁸ Kining duha ka adlaw nga Purim hinumdoman ug saulogon sa matag panimalay sa mga Judio sa matag henerasyon, sa tanang probinsya ug siyudad sa gingharian. Kinahanglan dili moundang ang mga Judio sa pagsaulog niini, ug kanunay kining ipahinumdom sa ilang mga kaliwat.

²⁹ Aron mapalig-on ang sulat ni Mordecai bahin sa Purim, nagsulat usab si Rayna Ester, nga anak ni Abihail, agig pagsuporta niini. Kauban niya si Mordecai sa pagsulat niini. ³⁰ Gipadala kini ni Mordecai sa 127 ka mga probinsya nga sakop sa gingharian ni Haring Ahasuerus. Nanghinaut kini ug kalinaw ug kalig-on alang sa mga Judio, ³¹ ug mipahimangno kanila nga saulogon ang Purim sa gitakdang panahon, sumala sa gimando ni Mordecai, nga gimando usab ni Rayna Ester. Tumanon nila kini maingon nga gituman nila ug sa ilang mga kaliwat ang mga panahon sa pagpuasa ug pagbangotan. ³² Ang mando ni Ester mipalig-on sa mga kalagdaan mahitungod sa Purim ug gisulat kini sa libro.

Ang Pagkagamhanan ni Haring Ahasuerus ug ni Mordecai

10 Gipabayad ni Haring Ahasuerus ug buhis ang tanang katawhan sa iyang gingharian, bisan kadtong namuyo sa mga isla.^{[q] 2} Ang mga binuhatan ug ang mga kasaysayan sa pagkagamhanan ni Haring Ahasuerus apil ang kinatibuk-an sa sugilanon sa kabantog ni Mordecai, nga gihatagan sa hari ug taas nga ranggo, nahisulat sa libro sa mga sugilanon bahin sa mga hari sa Media ug Persia. ³ Ang Judio nga si Mordecai nahimong ikaduha kang Haring Ahasuerus. Inila gayod siya sa iyang isigka-Judio, ug tinahod nila siya kay naghago siya alang sa ilang kaayohan, ug mibarog alang sa ilang kasigurohan.

Ang Matarong nga Kinabuhi ni Job

1 May usa ka tawo nga ginganlag Job, nga nagpuyo sa yuta sa Uz. Matarong ug walay ikasaway sa iyang kinabuhi. Nagatahod siya sa Dios ug nagalikay sa paghimo ug daotan. ² Aduna siyay pito ka anak nga lalaki ug tulo ka anak nga babaye. ³ Aduna siyay 7,000 ka mga karnero, 3,000 ka mga kamelyo, 500 ka parisan nga mga baka, ug 500 ka mga bayeng asno. Aduna usab siyay daghang mga sulugoon. Siya ang pinakaadunahan sa tanang mga tawo dapit sa sidlakan sa Israel.

⁴ Nabatasan na sa iyang mga anak nga lalaki nga magpuli-puli sila ug pakombira sa ilang matag ka pinuy-anan ug patambongon nila ang ilang tulo ka mga igsoong babaye. ⁵ Sa matag human sa kombira, maghalad gayod si Job aron mahinloan ang iyang mga anak. Sayo pa siyang mobangon ug maghalad sa mga halad nga sinunog alang sa tagsa-tagsa niya ka mga anak kay naghunahuna siya nga basig nakasala ang iyang mga anak ug nakasulti ug daotan batok sa Dios. Mao kini kanunay ang ginahimo ni Job.

Ang Unang Pagsulay kang Job

⁶ Usa ka adlaw, nagtigom ang mga anghel^[r] sa presensya sa Ginoo, ug nagauban kanila si Satanas. ⁷ Miingon ang Ginoo kang Satanas, “Asa ka gikan?” Mitubag si Satanas sa Ginoo, “Naglibot-libot ako sa kalibotan.” ⁸ Miingon ang Ginoo kaniya, “Nakamatikod ka ba sa akong alagad nga si Job? Walay sama kaniya sa kalibotan. Matarong siya ug walay ikasaway sa iyang kinabuhi. Nagatahod siya kanako ug nagalikay sa paghimo ug daotan.” ⁹ Mitubag si Satanas, “Gitahod ka lang niya tungod kay gipanalanginan mo man siya. ¹⁰ Gipanalipdan mo siya ug ang iyang panimalay, apil ang tanan niyang kabtangan. Gipanalanginan mo ang tanan niyang gibuhat, busa midaghan ang iyang kahayopan sa tibuok kayutaan. ¹¹ Apan kuhaa gani ang tanang anaa kaniya ug sigurado gayod nga tunglohon ka niya.” ¹² Miingon ang Ginoo kang Satanas, “Sige, kuhaa ang tanan nga anaa kaniya, apan ayaw siyag hilabti.” Busa mibiya si Satanas sa presensya sa Ginoo.

¹³ Usa ka adlaw, samtang nagkombira ang mga anak ni Job sa balay sa ilang kamagulangang igsoon, ¹⁴ may miabot nga usa ka tawo ngadto kang Job ug nagbalita, “Samtang nagadaro kami gamit ang imong mga baka ug nagasabsab ang imong mga asno duol kanamo, ¹⁵ kalit lang kaming gisulong sa mga Sabeanhon. Gipangkuha nila ang mga kahayopan, ug gipamatay ang imong mga sulugoon. Ako ra gayoy nakaikyas aron sa pagsugilon kanimo.”

¹⁶ Samtang nagsulti pa ang maong tawo, may laing tawo nga miabot ug nagbalita, “Naigo sa kilat ang imong mga karnero ug ang mga magbalantay niini. Ako ra gayoy nakaikyas aron sa pagsugilon kanimo.”

¹⁷ Samtang nagsulti pa ang maong tawo, may lain na usab nga miabot ug nagbalita, “Gisulong kami sa tulo ka grupo sa mga Kaldeanhon. Gipanguha nila ang imong mga kamelyo ug gipamatay ang akong kaubang mga sulugoon. Ako ra gayoy nakaikyas aron sa pagsugilon kanimo.”

¹⁸ Samtang nagsulti pa ang maong tawo, may lain na usab nga miabot ug nagbalita, “Samtang nagkombira ang imong mga anak didto sa balay sa ilang kamagulangan nga igsoon, ¹⁹ kalit lang nga mihapak ang makusog nga hangin gikan sa disyerto, ug nabungkag ang tibuok balay. Nalumpagan ang imong mga anak ug nangamatay sila. Ako ra gayoy nakaikyas aron sa pagsugilon kanimo.”

²⁰ Pagkadungog niadto ni Job, mitindog siya ug gigisi niya ang iyang bisti. Unya gikiskisan niya ang iyang ulo ug mihapa sa yuta sa pagsimba sa Ginoo. ²¹ Miingon siya, “Natawo ako nga walay dala ug mamatay usab ako nga walay dala. Ang Ginoo ang naghatag sa tanan nga anaa kanako, ug siya usab ang nagbawi. Dayegon ang ngalan sa Ginoo!” ²² Luyo niining tanan, wala makasala si Job ug wala niya basola ang Dios.

Ang Ikaduhang Pagsulay kang Job

2 Usa ka adlaw, nagtigom na usab ang mga anghel^[s] sa presensya sa Ginoo, ug nagauban gihapon kanila si Satanas. ² Miingon ang Ginoo kang Satanas, “Asa ka gikan?” Mitubag si Satanas sa Ginoo, “Naglibot-libot ako sa kalibotan.” ³ Miingon ang Ginoo kaniya, “Nakamatikod ka ba sa akong alagad nga si Job? Walay sama kaniya sa kalibotan. Matarong siya ug walay ikasaway sa iyang kinabuhi. Nagatahod siya kanako ug nagalikay sa paghimo ug daotan. Ug nagpabilin gihapon siyang matinumanon kanako bisag gidani mo ako sa paglaglag kaniya sa walay hinungdan.” ⁴ Mitubag si Satanas, “Dawaton sa tawo nga mawala ang tanan kaniya basta buhi lang siya. ⁵ Apan siya gani mismo ang sakita ug sigurado gayod nga tunglohon ka niya.” ⁶ Miingon ang Ginoo kang Satanas, “Sige, buhata ang gusto mong buhaton kaniya, apan ayaw lang siyag patya.” ⁷ Busa mibiya si Satanas sa presensya sa Ginoo ug gisakit niya si Job pinaagi sa mga hubag-hubag nga nanubo diha sa iyang lapalapa hangtod sa iyang ulo. ⁸ Nagkuha si Job ug buak nga kolon ug gikagis sa iyang mga hubag-hubag samtang naglingkod siya sa abo. ⁹ Giingnan siya sa iyang asawa, “Magpabilin ka pa ba gihapon nga matinumanon diha sa Dios? Tungloha siya aron mamatay ka na!”

¹⁰ Mitubag si Job, “Walay pulos ang imong gipanulti. Ang maayo lang ba diay ang atong dawaton gikan sa Dios, ug dili ang daotan?”

Bisan sa nahitabo kaniya, wala makasala si Job pinaagi sa pagsultig daotan.

Ang Tulo ka Higala ni Job

¹¹ Adunay tulo ka higala si Job nga sila si Elifaz nga taga-Teman, si Bildad nga taga-Shua, ug si Zofar nga taga-Naama. Sa dihang nabalitaan nila ang kalisdanan nga midangat kang Job, nagkasabot sila nga adtoan siya aron duyogan sa iyang kasubo ug lipayon. ¹² Layo pa sila, nakita na nila si Job, ug halos wala nila kini mailhi. Nanghilak sila ug kusog ug gigisi nila ang ilang mga bisti ug gibutangan ug abog ang ilang mga ulo sa pagpakita sa ilang pagsubo. ¹³ Unya nanglingkod sila sa yuta uban kang Job sulod sa pito ka adlaw ug pito ka gabii. Wala gayod kanilay nakigsulti kaniya tungod kay nakita nila kon unsa kadako ang iyang pag-antos.

Misulti si Job

3 Kadugayan, misulti si Job ug gipanghimaraot niya ang adlaw sa iyang natawhan. ² Miingon siya, ³ “Gipanghimaraot ko ang adlaw sa akong natawhan. ⁴ Mingitngit na lang unta kadtong adlawa ug wala na lang unta pasidlaki sa adlaw. Wala na lang unta kadto hinumdomi sa Dios nga anaa sa langit. ⁵ Natabonan na lang unta kini sa kangitngit o sa bagang mga dag-om, ug giputos na lang unta sa kangitngit ang iyang kahayag. ⁶ Labihan kangitngit na lang unta kadtong gabhiona, ug gipapas na lang unta kadto sa kalendaryo. ⁷ Wala na lang unta ako ipakatawo niadtong gabhiona, ug wala untay nagmaya niadto nga higayon. ⁸ Hinaut nga panghimaraoton kadtong gabhiona sa mga tigpanghimaraot nga makabalong mopukaw sa Leviatan.^{[t] 9} Wala na lang unta mosubang ang kabugwason^[u] niadtong adlawa, ug wala na unta mobuntag. ¹⁰ Gipanghimaraot ko kadtong adlawa kay wala pugngi niini ang akong pagkahimugso aron dili ko na unta masinati kini nga mga kalisdanan.

¹¹ “Nganong wala na man lang ako mamatay diha sa tiyan sa akong inahan? ¹² Nganong gikugos ug gipasuso pa man ako sa akong inahan? ¹³ Kon namatay na lang unta ako kaniadto, malinawon na unta ako karon nga natulog ug nagpahulay ¹⁴ uban sa mga hari ug mga pangulo sa kalibotan nga nagpatindog ug mga palasyo nga karon guba na. ¹⁵ Nagpahulay na unta ako uban sa mga tigdumala kansang mga balay puno sa bulawan ug plata. ¹⁶ Maayo pa unta ug nahisama ako sa mga bata nga namatay sa ilang pagkahimugso ug gilubong, nga wala na makakita ug kahayag. ¹⁷ Didto sa dapit sa mga patay, ang mga daotan wala na maghimog daotan, ug ang mga gikapoy nakapahulay na. ¹⁸ Ug didto, ang mga binihag nagpahayahay na; dili na nila madungog ang singgit sa mga tawo nga mipugos kanila sa pagtrabaho. ¹⁹ Ang tanang klase sa tawo atua didto—dungganon man o dili. Ug ang mga ulipon gawasnon na gikan sa ilang mga agalon.

²⁰ “Nganong gitugotan pa man nga mabuhi ang tawong nagaantos ug nagsubo? ²¹ Nangandoy silang mamatay, apan dili sila mamatay. Nangita sila sa kamatayon labaw pa sa ilang pagpangita sa bahanding tinago. ²² Ikalipay nila sa hilabihan kon patay na sila ug malubong na. ²³ Nganong gitugotan man nga mabuhi ang tawo nga wala mahibalo kon unsay iyang dangatan? Pagbuot sa Dios nga dili mahibaloan sa tawo ang iyang umaabot. ²⁴ Dili ako makakaon tungod sa labihang kasubo, ug daw dili na matapos ang akong pag-agulo. ²⁵ Nahitabo kanako ang akong gikahadlokan. ²⁶ Wala akoy kalinaw ug dili ako mahimutang. Dili ako makapahulay ug dili mawala ang kahasol.”

Misulti si Elifaz

4 Unya mitubag si Elifaz nga taga-Teman, ² “Masuko ka ba kon mosulti ako? Dili mahimo nga magpakahilom lang ako. ³ Daghan ang mga tawo nga imong gitudloan kaniadto nga mosalig sa Dios. Gipalig-on mo kadtong mga nagmaluya. ⁴ Ang imong mga pulong nakapalig-on niadtong napandol ug nawad-ag paglaom. ⁵ Apan karon nga ikaw nay nagaantos, naglagot ka ug nawad-ag kadasig. ⁶ Dili ba nga kon may pagtahod ka sa Dios ug matarong ang imong kinabuhi, may pagsalig ka ug paglaom?

⁷ “Hunahunaa ra gud. May tawo bang matarong o walay sala nga nalaglag? ⁸ Sumala sa akong naobserbahan, ang magtanom ug daotan ug magsabwag ug kasamok, kadaotan ug kasamok usab ang anihon. ⁹ Mangalaglag sila sa usa lang ka paghuyop sa Dios. Sa iyang kasuko, mangapukan sila. ¹⁰ Bisan sama pa sila sa kusgan ug mabangis nga liyon, pangpungilon gihapon sa Dios ang ilang mga ngipon. ¹¹ Mahisama sila sa mga liyon nga nangamatay tungod kay walay matukob, ug ang ilang mga anak magkatibulaag.

¹² “May gisugilon kanako sa tago. Gihunghong kini kanako ¹³ pinaagi sa usa ka damgo niadtong gabhiona samtang nahinanok pag-ayo ang mga tawo. ¹⁴ Nahadlok ako ug nangurog ang tibuok kong kalawasan. ¹⁵ May espiritu nga milabay^[v] sa akong nawong ug nanindog ang akong mga balhibo. ¹⁶ Mihunong kini ug daw nagtindog, apan dili ko maklaro. Unya nadungog ko ang hinay nga tingog nga miingon, ¹⁷ ‘May tawo bang matarong atubangan sa Dios? May tawo bang hinlo atubangan sa iyang Magbubuhat? ¹⁸ Kon dili makasalig ang Dios sa mga anghel nga iyang mga alagad, ug makakita pa siya ug sayop diha kanila, ¹⁹ unsa pa kaha ang mga tawo nga hinimo lang gikan sa yuta, ug sama ra kasayon dugmokon sama sa insekto! ²⁰ Buhi sila sa buntag, apan pagkagabii patay na. Dili na sila makita hangtod sa kahangtoran. ²¹ Nahisama sila sa nalumpag nga mga tolda. Namatay sila nga kulang ug kaalam.’

5 “Job, bisag mangayo ka pa ug tabang, walay motabang kanimo. Bisan ang mga anghel^[w] dili motabang kanimo. ² Ang kasuko ug kasina mopatay sa tawong buang-buang ug walay kaalam. ³ Sa akong naobserbahan, ang tawong buang-buang mahimong mouswag sa iyang panginabuhi, apan sa kalit lang tunglohon sa Dios ang iyang panimalay. ⁴ Walay kapaingnan ang iyang mga anak, ug walay makatabang kanila.^[x] Wala usay molaban kanila sa korte. ⁵ Ang iyang mga abot, bisan pa ang mga bunga niadtong nanurok lang taliwala sa tunokong mga tanom, kuhaon sa mga tawong gutom. Ug ang iyang bahandi kuhaon sa mga tawong hakog. ⁶ Ang kalisod ug kaguol wala nagatubo sa yuta. ⁷ Ang tawo mao ang nagadala ug kalisod sa iyang kaugalingon, sama sa aligato nga molupad gayod pataas.

⁸ “Kon ako pay anaa sa imong dapit, modangop ako sa Dios ug itugyan ko kaniya ang akong kahimtang. ⁹ Kay nagahimo siyag katingalahang mga butang ug mga milagro nga dili matugkad ug dili maihap. ¹⁰ Ginapaulanan niya ang kalibotan ug ginapatubigan ang kaumahan. ¹¹ Ginapataas niya ang nagapaubos, ug ginatabangan ang nagaantos. ¹² Gub-on niya ang mga plano sa mga tawong limbongan, aron dili sila magmalampuson. ¹³ Ginabitik niya ang mga maalamon sa ilang pagkalimbongan, ug ginasumpo niya ang mga plano sa mga limbongan. ¹⁴ Mangitngitan sila bisag adlawng dako, ug magpangapkap sila bisag udtong tutok. ¹⁵ Ginaluwas sa Dios ang mga kabos gikan sa kamatayon ug gikan sa mga tawong gamhanan nga nangdaog-daog kanila. ¹⁶ Busa may paglaom ang mga kabos, apan ang mga daotan santaon sa Dios.

¹⁷ “Bulahan ang tawo nga ginatul-id sa Dios ang iyang pamatasan. Busa ayaw ikasakit ang pagdisiplina sa Makagagahom nga Dios kanimo. ¹⁸ Kay ang iyang gisamdan, iya usab nga tambalan; ang iyang gisakit, iya usab nga hupayon. ¹⁹ Sa kanunay luwason niya ikaw gikan sa kalamidad ug katalagman. ²⁰ Luwason niya ikaw gikan sa kamatayon sa panahon sa kagutom o sa gira. ²¹ Panalipdan niya ikaw sa pagpangdaot kanimo sa uban, ug wala kay kahadlokan kon moabot ang katalagman. ²² Kataw-an mo lang ang katalagman ug kagutom, ug dili ka mahadlok sa mabangis nga mga mananap, ²³ kay dili na kini manghilabot kanimo. Ug dili ka na maglisod magtanom sa imong batoon nga uma. ²⁴ Makasiguro ka nga maayo ang kahimtang sa imong panimalay, ug walay mawala sa imong kahayopan. ²⁵ Modaghan ang imong kaliwat sama kadaghan sa sagbot sa yuta. ²⁶ Taas ang imong kinabuhi, ug dili ka mamatay sa dili pa hustong panahon. ²⁷ Sumala sa among pagtuki, tinuod gayod kining tanan. Busa pamatii kini ug iaplikar sa imong kinabuhi.”

Mitubag si Job

6 Unya mitubag si Job, ² “Kon matimbang lang ang akong mga pag-antos ug mga kalisod, ³ mas bug-at pa kini kaysa balas sa kadagatan. Mao kana nga nakasulti ako sa mga pulong nga wala ko hunahunaa pag-ayo. ⁴ Kay daw sa gipana ako sa Makagagahom nga Dios sa makahilo nga pana,^[y] ug ang hilo niini mikuyanap sa tibuok kong kalawasan. Ang makahahadlok nga mga pana sa Dios gipuntirya dinhi kanako. ⁵ Wala ba akoy katungod sa pagreklamo? Bisan gani ang asno ug baka nagainga^[z] kon walay sagbot o kumpay. ⁶ Ang tawo man gani moreklamo kon walay asin ang iyang pagkaon, ilabina kon magkaon siyag puti sa itlog. ⁷ Bisan ako, dili ganahan nga mokaon niana.

⁸ “Unta ihatag na lang sa Dios ang akong gipangayo. Unta maangkon ko ang akong gipangandoy. ⁹ Nangandoy ako nga unta patyon na ako sa Dios. ¹⁰ Ug kon itugot kini, malipayon gihapon ako, kay luyo sa akong mga pag-antos wala ko gayod isalikway ang mga pulong sa Balaan nga Dios.

¹¹ “Nawad-an na akog kusog nga molaom pa. Unsa pa may akong laoman nga wala na man akoy kawilihan pa niining kinabuhia? ¹² Lig-on ba ako sama sa bato? Bronsi ba ang akong lawas? Dili. ¹³ Wala akoy kusog sa pagtabang sa akong kaugalingon. Wala na akoy kahigayonan nga magmadaogon pa.

¹⁴ “Isip mga higala, unta makigduyog kamo kanako sa akong pag-antos bisan sa inyong tan-aw gisalikway ko ang Makagagahom nga Dios. ¹⁵ Apan kamo nga giisip ko nga mga igsoon dili masaligan; sama kamo sa sapa-sapa sa lugut nga mobaha ¹⁶ sa panahon nga matunaw na ang ice^[aa] ug snow, ¹⁷ ug mohubas sa panahon sa ting-init. ¹⁸ Mohapit ang mga biyahedor sa lugut aron moinom, apan walay tubig didto. Busa mangamatay sila inig-abot nila sa disyerto. ¹⁹ Malaomon kaayo ang mga negosyanteng biyahedor nga taga-Tema ug taga-Sheba nga makainom sila sa sapa-sapa, ²⁰ apan mapakyas sila. Abi nilag may tubig didto, apan pag-abot nila wala diay. ²¹ Oo, sama kamo sa sapa-sapa. Wala kamoy ikatabang kanako. Nahadlok kamo sa dihang nakita ninyo ang akong makalilisang nga kahimtang. ²² Apan ngano? Nangayo ba ako kaninyo ug gasa? Mihangyo ba ako nga gamiton ninyo ang inyong bahandi sa pagtabang kanako, ²³ o sa pagluwas kanako gikan sa mabangis nga mga kaaway? ²⁴ Wala! Ang gihangyo ko lang mao nga tudloan ninyo ako ug mohilom na ako. Sultihi ninyo ako, kon diin ako masayop. ²⁵ Walay sapayan kon sakit ang inyong isulti basta tinuod lang. Apan ang inyong gipasangil kanako dili tinuod, ug dili ninyo mapamatud-an. ²⁶ Gusto ninyong tul-iron ang akong gipanulti, kay alang kaninyo walay pulos ang gipanulti sa sama kanakong desperado. ²⁷ Ngano, matarong ba kamo? Makigripa man gani kamo alang sa usa ka ilo nga mahimong ulipon, ug ibaligya man gani ninyo ang inyong higala! ²⁸ Tan-awa ninyo ako! Mamakak ba ako kaninyo? ²⁹ Undangi na ninyo ang inyong pagpasangil kanako, kay wala akoy sala. ³⁰ Bakakon ba ako? Dili ba diay ako kahibalo kon unsay maayo ug daotan?

7 “Ang kinabuhi sa tawo dinhi sa kalibotan labihan kakapoy—sama kakapoy sa adlaw-adlaw nga trabaho sa usa ka trabahante, ² o sa ulipon nga naghandom nga mohapon na aron makapahulay na siya, o sa trabahante nga nagpaabot nga masuweldohan. ³ Ingon usab niana ang akong kahimtang. Pila na ka bulan akong nagaantos nga wala man lay kapuslanan. Bisan sa kagabhion nagaantos ako. ⁴ Inighigda ko sa gabii moingon ako, ‘Kanus-a pa kaha mobuntag?’ Apan hinay modagan ang oras, ug mag-alindasay ako hangtod sa kadlawon. ⁵ Puno sa ulod ug kugang ang akong lawas. Nangbuto ang akong mga hubag-hubag ug nagnana.”

Nanawag si Job sa Dios

⁶ “Nanglabay ang mga adlaw sa akong kinabuhi nga wala nay paglaom. Nanglabay kini nga mas paspas pa kaysa lansadera^[ab] sa maghahabol. ⁷ Hinumdomi, O Dios, nga ang akong kinabuhi sama lang sa hangin, ug dili na ako makasinati pa ug kalipay. ⁸ Makita mo pa ako karon apan sa kaulahian dili na. Kon mangita ka kanako, dili mo na ako makita. ⁹ Maingon nga ang dag-om mahanaw, ang nangamatay dili na mobalik pa. ¹⁰ Dili na siya mopauli sa iyang balay, ug malimtan na siya sa mga nakaila kaniya.

¹¹ “Busa dili mahimo nga mohilom lang ako; labihan kabug-at sa akong gibati. Isulti ko ang kalain sa akong buot. ¹² Nganong gibantayan mo man gayod ako, O Dios? Bangis ba ako nga mananap sa dagat? ¹³ Kon mohigda ako aron mahupay ang akong kasakit, ¹⁴ hadlokon mo ako pinaagi sa mga damgo ug mga panan-awon. ¹⁵ Mas maayo pa tuk-on na lang ako ug mamatay kaysa mabuhi niining akong lawas. ¹⁶ Naglagot ako sa akong kinabuhi. Dili na ako gustong mabuhi pa. Pasagdi na lang ako, kay wala nay pulos ang akong kinabuhi.

¹⁷ “Unsa ba gayod ang tawo nga imo man nga gikabalak-an ug gihatagag dakong pagtagad? ¹⁸ Ginasusi mo siya matag adlaw, ug ginasulayan sa tanang panahon. ¹⁹ Nganong dili mo na man lang ako pasagdan bisag makadiyot? ²⁰ Nakasala ba ako? Unsa ang sala nga nahimo ko kanimo, O Magbalantay sa tawo? Nganong gipuntirya mo man gayod ako? Bug-at ba ako nga palas-anon alang kanimo? ²¹ Kon nakasala man gayod ako, nganong dili mo na man lang ako pasayloon? Sa dili madugay mamatay na ako, ug bisan pangitaon mo ako, dili mo na ako makita pa.”