Bible in 90 Days

7 Son minn, varðveit þú orð mín og geym þú hjá þér boðorð mín.

² Varðveit þú boðorð mín, og þá munt þú lifa, og áminning mína eins og sjáaldur auga þíns.

³ Bind þau á fingur þína, skrifa þau á spjald hjarta þíns.

⁴ Seg við spekina: "Þú ert systir mín!" og kallaðu skynsemina vinkonu,

⁵ svo að þær varðveiti þig fyrir léttúðarkonu, fyrir blíðmálugri konu sem annar á.

⁶ Út um gluggann á húsi mínu, út um grindurnar skimaði ég

⁷ og sá þar meðal sveinanna ungan og vitstola mann.

⁸ Hann gekk á strætinu nálægt horni einu og fetaði leiðina að húsi hennar,

⁹ í rökkrinu, að kveldi dags, um miðja nótt og í niðdimmu.

¹⁰ Gekk þá kona í móti honum, búin sem portkona og undirförul í hjarta _

¹¹ hávær er hún og óhemjuleg, fætur hennar tolla aldrei heima,

¹² hún er ýmist á götunum eða á torgunum, og situr um menn hjá hverju horni _,

¹³ hún þrífur í hann og kyssir hann og segir við hann, ósvífin í bragði:

¹⁴ "Ég átti að greiða heillafórn, í dag hefi ég goldið heit mitt.

¹⁵ Fyrir því fór ég út til móts við þig, til þess að leita þín, og hefi nú fundið þig.

¹⁶ Ég hefi búið rúm mitt ábreiðum, marglitum ábreiðum úr egypsku líni.

¹⁷ Myrru, alóe og kanel hefi ég stökkt á hvílu mína.

¹⁸ Kom þú, við skulum drekka okkur ástdrukkin fram á morgun, gamna okkur með blíðuhótum.

¹⁹ Því að maðurinn minn er ekki heima, hann er farinn í langferð.

²⁰ Peningapyngjuna tók hann með sér, hann kemur ekki heim fyrr en í tunglfylling."

²¹ Hún tældi hann með sínum áköfu fortölum, ginnti hann með kjassmælum sínum.

²² Hann fer rakleiðis á eftir henni, eins og naut gengur fram á blóðvöllinn, og eins og hjörtur, sem anar í netið,

²³ uns örin fer í gegnum lifur hans, eins og fuglinn hraðar sér í snöruna, og veit ekki, að líf hans er í veði.

²⁴ Og nú, þér yngismenn, hlýðið á mig og gefið gaum að orðum munns míns.

²⁵ Lát eigi hjarta þitt teygjast á vegu hennar, villst eigi inn á stigu hennar.

²⁶ Því að margir eru þeir, sem hún hefir sært til ólífis, og mesti grúi allir þeir, sem hún hefir myrt.

²⁷ Hús hennar er helvegur, er liggur niður til heimkynna dauðans.

8 Heyr, spekin kallar og hyggnin lætur raust sína gjalla.

² Uppi á hæðunum við veginn, þar sem göturnar kvíslast _ stendur hún.

³ Við hliðin, þar sem gengið er út úr borginni, þar sem gengið er inn um dyrnar, kallar hún hátt:

⁴ Til yðar, menn, tala ég, og raust mín hljómar til mannanna barna.

⁵ Þér óreyndu, lærið hyggindi, og þér heimskingjar, lærið skynsemi.

⁶ Hlýðið á, því að ég tala það sem göfuglegt er, og varir mínar tjá það sem rétt er.

⁷ Því að sannleika mælir gómur minn og guðleysi er viðbjóður vörum mínum.

⁸ Einlæg eru öll orð munns míns, í þeim er ekkert fals né fláræði.

⁹ Öll eru þau einföld þeim sem skilning hefir, og blátt áfram fyrir þann sem hlotið hefir þekkingu.

¹⁰ Takið á móti ögun minni fremur en á móti silfri og fræðslu fremur en úrvals gulli.

¹¹ Því að viska er betri en perlur, og engir dýrgripir jafnast á við hana.

¹² Ég, spekin, er handgengin hyggindunum og ræð yfir ráðdeildarsamri þekking.

¹³ Að óttast Drottin er að hata hið illa, drambsemi og ofdramb og illa breytni og fláráðan munn _ það hata ég.

¹⁴ Mín er ráðspekin og framkvæmdarsemin, ég er hyggnin, minn er krafturinn.

¹⁵ Fyrir mína hjálp ríkja konungarnir og úrskurða höfðingjarnir réttvíslega.

¹⁶ Fyrir mína hjálp stjórna stjórnendurnir og tignarmennin _ allir valdsmenn á jörðu.

¹⁷ Ég elska þá sem mig elska, og þeir sem leita mín, finna mig.

¹⁸ Auður og heiður eru hjá mér, ævagamlir fjármunir og réttlæti.

¹⁹ Ávöxtur minn er betri en gull og gimsteinar og eftirtekjan eftir mig betri en úrvals silfur.

²⁰ Ég geng á götu réttlætisins, á stigum réttarins miðjum,

²¹ til þess að gefa þeim sanna auðlegð, er elska mig, og fylla forðabúr þeirra.

²² Drottinn skóp mig í upphafi vega sinna, á undan öðrum verkum sínum, fyrir alda öðli.

²³ Frá eilífð var ég sett til valda, frá upphafi, áður en jörðin var til.

²⁴ Ég fæddist áður en hafdjúpin urðu til, þá er engar vatnsmiklar lindir voru til.

²⁵ Áður en fjöllunum var hleypt niður, á undan hæðunum fæddist ég,

²⁶ áður en hann skapaði völl og vengi og fyrstu moldarkekki jarðríkis.

²⁷ Þegar hann gjörði himininn, þá var ég þar, þegar hann setti hvelfinguna yfir hafdjúpið,

²⁸ þegar hann festi skýin uppi, þegar uppsprettur hafdjúpsins komust í skorður,

²⁹ þegar hann setti hafinu takmörk, til þess að vötnin færu eigi lengra en hann bauð, þegar hann festi undirstöður jarðar.

³⁰ Þá stóð ég honum við hlið sem verkstýra, og ég var yndi hans dag hvern, leikandi mér fyrir augliti hans alla tíma,

³¹ leikandi mér á jarðarkringlu hans, og hafði yndi mitt af mannanna börnum.

³² Og nú, þér yngismenn, hlýðið mér, því að sælir eru þeir, sem varðveita vegu mína.

³³ Hlýðið á aga, svo að þér verðið vitrir, og látið hann eigi sem vind um eyrun þjóta.

³⁴ Sæll er sá maður, sem hlýðir mér, sem vakir daglega við dyr mínar og geymir dyrastafa minna.

³⁵ Því að sá sem mig finnur, finnur lífið og hlýtur blessun af Drottni.

³⁶ En sá sem missir mín, skaðar sjálfan sig. Allir þeir, sem hata mig, elska dauðann.

9 Spekin hefir reist sér hús, höggvið til sjö stólpa sína.

² Hún hefir slátrað sláturfé sínu, byrlað vín sitt, já, hún hefir þegar búið borð sitt.

³ Hún hefir sent út þernur sínar, hún kallar á háum stöðum í borginni:

⁴ "Hver, sem óreyndur er, komi hingað!" Við þann, sem óvitur er, segir hún:

⁵ "Komið, etið mat minn og drekkið vínið, sem ég hefi byrlað.

⁶ Látið af heimskunni, þá munuð þér lifa, og fetið veg hyggindanna."

⁷ Sá sem áminnir spottara, bakar sér smán, og þeim sem ávítar óguðlegan, verður það til vansa.

⁸ Ávíta eigi spottarann, svo að hann hati þig eigi, ávíta hinn vitra, og hann mun elska þig.

⁹ Gef hinum vitra, þá verður hann að vitrari, fræð hinn réttláta, og hann mun auka lærdóm sinn.

¹⁰ Ótti Drottins er upphaf viskunnar og að þekkja Hinn heilaga eru hyggindi.

¹¹ Því að fyrir mitt fulltingi munu dagar þínir verða margir og ár lífs þíns aukast.

¹² Sért þú vitur, þá ert þú vitur þér til góðs, en sért þú spottari, þá mun það bitna á þér einum.

¹³ Frú Heimska er óhemja, einföld og veit ekkert.

¹⁴ Hún situr úti fyrir húsdyrum sínum, á stól uppi á háu stöðunum í borginni

¹⁵ til þess að kalla á þá, sem um veginn fara, þá er ganga beint áfram leið sína:

¹⁶ "Hver sem óreyndur er, komi hingað!" og við þann sem óvitur er, segir hún:

¹⁷ "Stolið vatn er sætt, og lostætt er launetið brauð."

¹⁸ Og hann veit ekki, að þar eru hinir framliðnu, að þeir sem hún hefir boðið heim, eru í djúpum Heljar.

10 Orðskviðir Salómons. Vitur sonur gleður föður sinn, en heimskur sonur er móður sinni til mæðu.

² Rangfenginn auður stoðar ekki, en réttlæti frelsar frá dauða.

³ Drottinn lætur ekki réttlátan mann þola hungur, en græðgi guðlausra hrindir hann frá sér.

⁴ Snauður verður sá, er með hangandi hendi vinnur, en auðs aflar iðin hönd.

⁵ Hygginn er sá, er á sumri safnar, en skammarlega fer þeim, er um kornsláttinn sefur.

⁶ Blessun kemur yfir höfuð hins réttláta, en munnur óguðlegra hylmir yfir ofbeldi.

⁷ Minning hins réttláta verður blessuð, en nafn óguðlegra fúnar.

⁸ Sá sem er vitur í hjarta, þýðist boðorðin, en sá sem er afglapi í munninum, steypir sér í glötun.

⁹ Sá sem gengur ráðvandlega, gengur óhultur, en sá sem gjörir vegu sína hlykkjótta, verður uppvís.

¹⁰ Sá sem deplar með auganu, veldur skapraun, en sá sem finnur að með djörfung, semur frið.

¹¹ Munnur hins réttláta er lífslind, en munnur óguðlegra hylmir yfir ofbeldi.

¹² Hatur vekur illdeilur, en kærleikurinn breiðir yfir alla bresti.

¹³ Viska er á vörum hyggins manns, en á baki hins óvitra hvín vöndurinn.

¹⁴ Vitrir menn geyma þekking sína, en munnur afglapans er yfirvofandi hrun.

¹⁵ Auður ríks manns er honum öflugt vígi, en fátækt hinna snauðu verður þeim að falli.

¹⁶ Afli hins réttláta verður til lífs, gróði hins óguðlega til syndar.

¹⁷ Sá fer lífsins leið, er varðveitir aga, en sá villist, er hafnar umvöndun.

¹⁸ Sá er leynir hatri, er lygari, en sá sem ber út óhróður, er heimskingi.

¹⁹ Málæðinu fylgja yfirsjónir, en sá breytir hyggilega, sem hefir taum á tungu sinni.

²⁰ Tunga hins réttláta er úrvals silfur, vit hins óguðlega er lítils virði.

²¹ Varir hins réttláta fæða marga, en afglaparnir deyja úr vitleysu.

²² Blessun Drottins, hún auðgar, og erfiði mannsins bætir engu við hana.

²³ Heimskingjanum er ánægja að fremja svívirðing, en viskan er hyggnum manni gleði.

²⁴ Það sem hinn óguðlegi óttast, kemur yfir hann, en réttlátum gefst það, er þeir girnast.

²⁵ Þegar vindbylurinn skellur á, er úti um hinn óguðlega, en hinn réttláti stendur á eilífum grundvelli.

²⁶ Það sem edik er tönnunum og reykur augunum, það er letinginn þeim, er hann senda.

²⁷ Ótti Drottins lengir lífdagana, en æviár óguðlegra verða stytt.

²⁸ Eftirvænting réttlátra endar í gleði, en von óguðlegra verður að engu.

²⁹ Vegur Drottins er athvarf sakleysisins, en hrun þeim, er aðhafast illt.

³⁰ Hinn réttláti bifast ekki að eilífu, en hinir óguðlegu munu ekki byggja landið.

³¹ Munnur hins réttláta framleiðir visku, en fláráð tunga verður upprætt.

³² Varir hins réttláta vita, hvað geðfellt er, en munnur óguðlegra er eintóm flærð.

11 Svikavog er Drottni andstyggð, en full vog yndi hans.

² Komi hroki, kemur smán, en hjá lítillátum er viska.

³ Ráðvendni hreinskilinna leiðir þá, en undirferli svikulla tortímir þeim.

⁴ Auðæfi stoða ekki á degi reiðinnar, en réttlæti frelsar frá dauða.

⁵ Réttlæti hins ráðvanda gjörir veg hans sléttan, en hinn óguðlegi fellur um guðleysi sitt.

⁶ Réttlæti hinna hreinskilnu frelsar þá, en hinir svikulu ánetjast í eigin græðgi.

⁷ Þegar óguðlegur maður deyr, verður von hans að engu, og eftirvænting glæpamannanna er að engu orðin.

⁸ Hinn réttláti frelsast úr nauðum, og hinn óguðlegi kemur í hans stað.

⁹ Með munninum steypir hinn guðlausi náunga sínum í glötun, en hinir réttlátu frelsast fyrir þekkingu.

¹⁰ Borgin fagnar yfir gæfu réttlátra, og þegar óguðlegir farast, gjalla gleðiópin.

¹¹ Borgin hefst fyrir blessun hreinskilinna, en fyrir munn óguðlegra steypist hún.

¹² Óvitur maður sýnir náunga sínum fyrirlitningu, en hygginn maður þegir.

¹³ Sá er gengur um sem rógberi, lýstur upp leyndarmálum, en sá sem er staðfastur í lund, leynir sökinni.

¹⁴ Þar sem engin stjórn er, þar fellur þjóðin, en þar sem margir ráðgjafar eru, fer allt vel.

¹⁵ Hrapallega fer fyrir þeim, er gengur í ábyrgð fyrir annan mann, en sá sem hatar handsöl, er óhultur.

¹⁶ Yndisleg kona hlýtur sæmd, og hinir sterku hljóta auðæfi.

¹⁷ Kærleiksríkur maður gjörir sálu sinni gott, en hinn grimmi kvelur sitt eigið hold.

¹⁸ Hinn óguðlegi aflar sér svikuls ávinnings, en sá er réttlæti sáir, sannra launa.

¹⁹ Iðki einhver réttlæti, þá leiðir það til lífs, en ef hann eltir hið illa, leiðir það hann til dauða.

²⁰ Andstyggð fyrir Drottni eru þeir, sem hafa rangsnúið hjarta, en yndi hans þeir, er breyta ráðvandlega.

²¹ Hér er höndin upp á það: Hinn vondi sleppur ekki óhegndur! en niðjar réttlátra komast undan.

²² Eins og gullhringur í svínstrýni, svo er fríð kona, sem enga siðprýði kann.

²³ Óskir hinna réttlátu leiða aðeins til góðs, en vonir óguðlegra leiða yfir sig reiðidóm.

²⁴ Sumir miðla öðrum mildilega, og eignast æ meira, aðrir halda í meira en rétt er, og verða þó fátækari.

²⁵ Velgjörðasöm sál mettast ríkulega, og sá sem gefur öðrum að drekka, mun og sjálfur drykk hljóta.

²⁶ Fólkið formælir þeim, sem heldur í kornið, en blessun kemur yfir höfuð þess, er selur það.

²⁷ Sá sem leitar góðs, stundar það, sem velþóknanlegt er, en sá sem sækist eftir illu, verður fyrir því.

²⁸ Sá sem treystir á auð sinn, hann fellur, en hinir réttlátu munu grænka eins og laufið.

²⁹ Sá sem kemur ólagi á heimilishag sinn, erfir vind, og afglapinn verður þjónn hins vitra.

³⁰ Ávöxtur hins réttláta er lífstré, og hinn vitri hyllir að sér hjörtun.

³¹ Sjá, hinn réttláti fær endurgjald hér á jörðu, hvað þá hinn óguðlegi og syndarinn?

12 Sá sem elskar aga, elskar þekking, en sá sem hatar umvöndun, er heimskur.

² Hinn góði hlýtur velþóknun af Drottni, en hrekkvísan mann fyrirdæmir hann.

³ Enginn maður nær fótfestu með óguðleika, en rót hinna réttlátu mun eigi bifast.

⁴ Væn kona er kóróna manns síns, en vond kona er sem rotnun í beinum hans.

⁵ Hugsanir réttlátra stefna að rétti, en ráðagjörðir óguðlegra að svikum.

⁶ Orð óguðlegra brugga banaráð, en munnur hreinskilinna frelsar þá.

⁷ Óguðlegir kollsteypast og eru eigi framar til, en hús réttlátra stendur.

⁸ Manninum verður hrósað eftir vitsmunum hans, en sá sem er rangsnúinn í hjarta, verður fyrirlitinn.

⁹ Betra er að láta lítið yfir sér og hafa þjón en að berast mikið á og hafa ekki ofan í sig.

¹⁰ Hinn réttláti er nærgætinn um þörf skepna sinna, en hjarta óguðlegra er hart.

¹¹ Sá sem yrkir land sitt, mettast af brauði, en sá sem sækist eftir hégómlegum hlutum, er óvitur.

¹² Hinn óguðlegi ágirnist feng hinna vondu, en rót réttlátra er varanleg.

¹³ Yfirsjón varanna er ill snara, en hinn réttláti bjargast úr nauðum.

¹⁴ Af ávexti munnsins mettast maðurinn gæðum, og það sem hendur hans hafa öðrum gjört, kemur aftur yfir hann.

¹⁵ Afglapanum finnst sinn vegur réttur, en vitur maður hlýðir á ráð.

¹⁶ Gremja afglapans kemur þegar í ljós, en kænn maður dylur smán sína.

¹⁷ Sá sem segir sannleikann hispurslaust, mælir fram það sem rétt er, en falsvotturinn svik.

¹⁸ Þvaður sumra manna er sem spjótsstungur, en tunga hinna vitru græðir.

¹⁹ Sannmálar varir munu ávallt standast, en lygin tunga aðeins stutta stund.

²⁰ Yfir svikum búa þeir, er illt brugga, en gleði valda þeir, er ráða til friðar.

²¹ Réttlátum manni ber aldrei böl að hendi, en óhamingja hleðst á óguðlega.

²² Lygavarir eru Drottni andstyggð, en þeir sem sannleik iðka, eru yndi hans.

²³ Kænn maður fer dult með þekking sína, en hjarta heimskingjanna fer hátt með flónsku sína.

²⁴ Hönd hinna iðnu mun drottna, en hangandi höndin verður vinnuskyld.

²⁵ Hugsýki beygir manninn, en vingjarnlegt orð gleður hann.

²⁶ Hinum réttláta vegnar betur en öðrum, en vegur óguðlegra leiðir þá í villu.

²⁷ Letinginn nær ekki villibráðinni, en iðnin er manninum dýrmætur auður.

²⁸ Á vegi réttlætisins er líf, en glæpaleiðin liggur út í dauðann.

13 Vitur sonur hlýðir umvöndun föður síns, en spottarinn sinnir engum átölum.

² Maðurinn nýtur góðs af ávexti munnsins, en svikarana þyrstir í ofbeldi.

³ Sá sem gætir munns síns, varðveitir líf sitt, en glötun er búin þeim, er ginið glennir.

⁴ Sál letingjans girnist og fær ekki, en sál hinna iðnu mettast ríkulega.

⁵ Réttlátur maður hatar fals, en hinn óguðlegi fremur skömm og svívirðu.

⁶ Réttlætið verndar grandvara breytni, en guðleysið steypir syndaranum.

⁷ Einn þykist ríkur, en á þó ekkert, annar læst vera fátækur, en á þó mikinn auð.

⁸ Auðæfi mannsins eru lausnargjald fyrir líf hans, en hinn fátæki hlýðir ekki á neinar ávítur.

⁹ Ljós réttlátra logar skært, en á lampa óguðlegra slokknar.

¹⁰ Með hroka vekja menn aðeins þrætur, en hjá ráðþægnum mönnum er viska.

¹¹ Skjótfenginn auður minnkar, en sá sem safnar smátt og smátt, verður ríkur.

¹² Langdregin eftirvænting gjörir hjartað sjúkt, en uppfyllt ósk er lífstré.

¹³ Sá sem fyrirlítur áminningarorð, býr sér glötun, en sá sem óttast boðorðið, hlýtur umbun.

¹⁴ Kenning hins vitra er lífslind til þess að forðast snöru dauðans.

¹⁵ Góðir vitsmunir veita hylli, en vegur svikaranna leiðir í glötun.

¹⁶ Kænn maður gjörir allt með skynsemd, en heimskinginn breiðir út vitleysu.

¹⁷ Óguðlegur sendiboði steypir í ógæfu, en trúr sendimaður er meinabót.

¹⁸ Fátækt og smán hlýtur sá, er lætur áminning sem vind um eyrun þjóta, en sá sem tekur umvöndun, verður heiðraður.

¹⁹ Uppfyllt ósk er sálunni sæt, en að forðast illt er heimskingjunum andstyggð.

²⁰ Haf umgengni við vitra menn, þá verður þú vitur, en illa fer þeim, sem leggur lag sitt við heimskingja.

²¹ Óhamingjan eltir syndarana, en gæfan nær hinum réttlátu.

²² Góður maður lætur eftir sig arf handa barnabörnunum, en eigur syndarans eru geymdar hinum réttláta.

²³ Nýbrotið land fátæklinganna gefur mikla fæðu, en mörgum er burtu kippt fyrir ranglæti sitt.

²⁴ Sá sem sparar vöndinn, hatar son sinn, en sá sem elskar hann, agar hann snemma.

²⁵ Hinn réttláti etur nægju sína, en kviður óguðlegra líður skort.

14 Viska kvennanna reisir húsið, en fíflskan rífur það niður með höndum sínum.

² Sá sem framgengur í hreinskilni sinni, óttast Drottin, en sá sem fer krókaleiðir, fyrirlítur hann.

³ Í munni afglapans er vöndur á hroka hans, en varir hinna vitru varðveita þá.

⁴ Þar sem engin naut eru, þar er jatan tóm, en fyrir kraft uxans fæst mikill ágóði.

⁵ Sannorður vottur lýgur ekki, en falsvottur fer með lygar.

⁶ Spottarinn leitar visku, en finnur ekki, en hyggnum manni er þekkingin auðfengin.

⁷ Gakk þú burt frá heimskum manni, og þú hefir ekki kynnst þekkingar-vörum.

⁸ Viska hins kæna er í því fólgin, að hann skilur veg sinn, en fíflska heimskingjanna er svik.

⁹ Afglaparnir gjöra gys að sektarfórnum, en meðal hreinskilinna er velþóknun.

¹⁰ Hjartað eitt þekkir kvöl sína, og jafnvel í gleði þess getur enginn annar blandað sér.

¹¹ Hús óguðlegra mun eyðileggjast, en tjald hreinskilinna mun blómgast.

¹² Margur vegurinn virðist greiðfær, en endar þó á helslóðum.

¹³ Jafnvel þótt hlegið sé, kennir hjartað til, og endir gleðinnar er tregi.

¹⁴ Rangsnúið hjarta mettast af vegum sínum svo og góður maður af verkum sínum.

¹⁵ Einfaldur maður trúir öllu, en kænn maður athugar fótmál sín.

¹⁶ Vitur maður óttast hið illa og forðast það, en heimskinginn er framhleypinn og ugglaus.

¹⁷ Uppstökkur maður fremur fíflsku, en hrekkvís maður verður hataður.

¹⁸ Einfeldningarnir erfa fíflsku, en vitrir menn krýnast þekkingu.

¹⁹ Hinir vondu verða að lúta hinum góðu, og hinir óguðlegu að standa við dyr réttlátra.

²⁰ Fátæklingurinn verður hvimleiður jafnvel vini sínum, en ríkismanninn elska margir.

²¹ Sá sem fyrirlítur vin sinn, drýgir synd, en sæll er sá, sem miskunnar sig yfir hina voluðu.

²² Vissulega villast þeir, er ástunda illt, en ást og trúfesti ávinna þeir sér, er gott stunda.

²³ Af öllu striti fæst ágóði, en munnfleiprið eitt leiðir aðeins til skorts.

²⁴ Vitrum mönnum er auður þeirra kóróna, en fíflska heimskingjanna er og verður fíflska.

²⁵ Sannorður vottur frelsar líf, en sá sem fer með lygar, er svikari.

²⁶ Í ótta Drottins er öruggt traust, og synir slíks manns munu athvarf eiga.

²⁷ Ótti Drottins er lífslind til þess að forðast snörur dauðans.

²⁸ Fólksmergðin er prýði konungsins, en mannaskorturinn steypir höfðingjanum.

²⁹ Sá sem er seinn til reiði, er ríkur að skynsemd, en hinn bráðlyndi sýnir mikla fíflsku.

³⁰ Rósamt hjarta er líf líkamans, en ástríða er eitur í beinum.

³¹ Sá sem kúgar snauðan mann, óvirðir þann er skóp hann, en sá heiðrar hann, er miskunnar sig yfir fátækan.

³² Hinn óguðlegi fellur á illsku sinni, en hinum réttláta er ráðvendnin athvarf.

³³ Í hjarta hyggins manns heldur viskan kyrru fyrir, en á meðal heimskingja gerir hún vart við sig.

³⁴ Réttlætið hefur upp lýðinn, en syndin er þjóðanna skömm.

³⁵ Vitur þjónn hlýtur hylli konungsins, en sá hefir reiði hans, sem skammarlega breytir.

15 Mjúklegt andsvar stöðvar bræði, en meiðandi orð vekur reiði.

² Af tungu hinna vitru drýpur þekking, en munnur heimskingjanna eys úr sér vitleysu.

³ Augu Drottins eru alls staðar, vakandi yfir vondum og góðum.

⁴ Hógværð tungunnar er lífstré, en fals hennar veldur hugarkvöl.

⁵ Afglapinn smáir aga föður síns, en sá sem tekur umvöndun, verður hygginn.

⁶ Í húsi hins réttláta er mikill auður, en glundroði er í gróðafé hins óguðlega.

⁷ Varir hinna vitru dreifa út þekkingu, en hjarta heimskingjanna er rangsnúið.

⁸ Fórn óguðlegra er Drottni andstyggð, en bæn hreinskilinna er honum þóknanleg.

⁹ Vegur hins óguðlega er Drottni andstyggilegur, en þann sem stundar réttlæti, elskar hann.

¹⁰ Slæm hirting bíður þess, sem yfirgefur rétta leið, sá sem hatar umvöndun, hlýtur að deyja.

¹¹ Dánarheimur og undirdjúpin eru opin fyrir Drottni, hversu miklu fremur hjörtu mannanna barna!

¹² Spottaranum er ekki vel við, að vandað sé um við hann, til viturra manna fer hann ekki.

¹³ Glatt hjarta gjörir andlitið hýrlegt, en sé hryggð í hjarta, er hugurinn dapur.

¹⁴ Hjarta hins vitra leitar að þekking, en munnur heimskingjanna gæðir sér á fíflsku.

¹⁵ Hinn volaði sér aldrei glaðan dag, en sá sem vel liggur á, er sífellt í veislu.

¹⁶ Betra er lítið í ótta Drottins en mikill fjársjóður með áhyggjum.

¹⁷ Betri er einn skammtur kálmetis með kærleika en alinn uxi með hatri.

¹⁸ Bráðlyndur maður vekur deilur, en sá sem seinn er til reiði, stillir þrætu.

¹⁹ Vegur letingjans er eins og þyrnigerði, en gata hreinskilinna er brautarvegur.

²⁰ Vitur sonur gleður föður sinn, en heimskur maður fyrirlítur móður sína.

²¹ Óvitrum manni er fíflskan gleði, en skynsamur maður gengur beint áfram.

²² Áformin verða að engu, þar sem engin er ráðagerðin, en ef margir leggja á ráðin, fá þau framgang.

²³ Gleði hlýtur maðurinn af svari munns síns, og hversu fagurt er orð í tíma talað!

²⁴ Lífsins vegur liggur upp á við fyrir hinn hyggna, til þess að hann lendi ekki niður í Helju.

²⁵ Drottinn rífur niður hús dramblátra, en setur föst landamerki ekkjunnar.

²⁶ Ill áform eru Drottni andstyggð, en hrein eru vingjarnleg orð.

²⁷ Sá kemur ólagi á heimilishag sinn, sem fíkinn er í rangfenginn gróða, en sá sem hatar mútugjafir, mun lifa.

²⁸ Hjarta hins réttláta íhugar, hverju svara skuli, en munnur óguðlegra eys úr sér illsku.

²⁹ Drottinn er fjarlægur óguðlegum, en bæn réttlátra heyrir hann.

³⁰ Vingjarnlegt augnaráð gleður hjartað, góðar fréttir feita beinin.

³¹ Eyra sem hlýðir á holla umvöndun, mun búa meðal hinna vitru.

³² Sá sem aga hafnar, fyrirlítur sjálfan sig, en sá sem hlýðir á umvöndun, aflar sér hygginda.

³³ Ótti Drottins er ögun til visku, og auðmýkt er undanfari virðingar.

16 Fyrirætlanir hjartans eru á mannsins valdi, en svar tungunnar kemur frá Drottni.

² Manninum þykja allir sínir vegir hreinir, en Drottinn prófar hugarþelið.

³ Fel þú Drottni verk þín, þá mun áformum þínum framgengt verða.

⁴ Allt hefir Drottinn skapað til síns ákveðna marks, svo og guðleysingjann til óheilladagsins.

⁵ Sérhver hrokafullur maður er Drottni andstyggð, hér er höndin upp á það: hann sleppur ekki óhegndur!

⁶ Með elsku og trúfesti er friðþægt fyrir misgjörð, og fyrir ótta Drottins forðast menn hið illa.

⁷ Þegar Drottinn hefir þóknun á breytni einhvers manns, þá sættir hann og óvini hans við hann.

⁸ Betra er lítið með réttu en miklar tekjur með röngu.

⁹ Hjarta mannsins upphugsar veg hans, en Drottinn stýrir gangi hans.

¹⁰ Goðsvar er á vörum konungsins, í dómi mun munni hans ekki skeika.

¹¹ Rétt vog og reisla koma frá Drottni, lóðin á vogarskálunum eru hans verk.

¹² Að fremja ranglæti er konungum andstyggð, því að hásætið staðfestist fyrir réttlæti.

¹³ Réttlátar varir eru yndi konunga, og þeir elska þann, er talar hreinskilni.

¹⁴ Konungsreiði er sem sendiboði dauðans, en vitur maður sefar hana.

¹⁵ Í mildilegu augnaráði konungs er líf, og hylli hans er sem vorregns-ský.

¹⁶ Hversu miklu betra er að afla sér visku en gulls og ákjósanlegra að afla sér hygginda en silfurs.

¹⁷ Braut hreinskilinna er að forðast illt, að varðveita sálu sína er að gæta breytni sinnar.

¹⁸ Drambsemi er undanfari tortímingar, og oflæti veit á fall.

¹⁹ Betra er að vera lítillátur með auðmjúkum en að skipta herfangi með dramblátum.

²⁰ Sá sem gefur gætur að orðinu, hreppir hamingju, og sæll er sá, sem treystir Drottni.

²¹ Sá sem er vitur í hjarta, verður hygginn kallaður, og sætleiki varanna eykur fræðslu.

²² Lífslind er hyggnin þeim, sem hana á, en ögun afglapanna er þeirra eigin flónska.

²³ Hjarta spekingsins gjörir munn hans hygginn og eykur fræðsluna á vörum hans.

²⁴ Vingjarnleg orð eru hunangsseimur, sæt fyrir sálina, lækning fyrir beinin.

²⁵ Margur vegurinn virðist greiðfær, en endar þó á helslóðum.

²⁶ Hungur erfiðismannsins erfiðar með honum, því að munnur hans rekur á eftir honum.

²⁷ Varmennið grefur óheillagröf, og á vörum hans er sem brennandi eldur.

²⁸ Vélráður maður kveikir illdeilur, og rógberinn veldur vinaskilnaði.

²⁹ Ofbeldismaðurinn ginnir náunga sinn og leiðir hann á vondan veg.

³⁰ Sá sem lokar augunum, upphugsar vélræði, sá sem kreistir saman varirnar, er albúinn til ills.

³¹ Gráar hærur eru heiðurskóróna, á vegi réttlætis öðlast menn hana.

³² Sá sem seinn er til reiði, er betri en kappi, og sá sem stjórnar geði sínu, er meiri en sá sem vinnur borgir.

³³ Í skikkjufellingum eru teningarnir hristir, en Drottinn ræður, hvað upp kemur.

17 Betri er þurr brauðbiti með ró en fullt hús af fórnarkjöti með deilum.

² Hygginn þræll verður drottnari yfir spilltum syni, og hann tekur erfðahlut með bræðrunum.

³ Deiglan er fyrir silfrið og bræðsluofninn fyrir gullið, en Drottinn prófar hjörtun.

⁴ Illmennið gefur gaum að fláræðis-vörum, lygin hlýðir á glæpa-tungu.

⁵ Sá sem gjörir gys að fátækum, óvirðir þann er skóp hann, og sá sem gleðst yfir ógæfu, sleppur ekki óhegndur.

⁶ Barnabörnin eru kóróna öldunganna, og feðurnir eru heiður barnanna.

⁷ Ekki hæfa heimskum manni stóryrði, hve miklu síður göfgum manni lygavarir.

⁸ Mútan er gimsteinn í augum þess er hana fær, hvert sem maður snýr sér með hana, kemur hann sínu fram.

⁹ Sá sem breiðir yfir bresti, eflir kærleika, en sá sem ýfir upp sök, veldur vinaskilnaði.

¹⁰ Ávítur fá meira á hygginn mann en hundrað högg á heimskingja.

¹¹ Uppreisnarmaðurinn hyggur á illt eitt, en grimmur sendiboði mun sendur verða móti honum.

¹² Betra er fyrir mann að mæta birnu, sem rænd er húnum sínum, heldur en heimskingja í flónsku hans.

¹³ Sá sem launar gott með illu, frá hans húsi víkur ógæfan eigi.

¹⁴ Þegar deila byrjar, er sem tekin sé úr stífla, lát því af þrætunni, áður en rifrildi hefst.

¹⁵ Sá sem sekan sýknar, og sá sem saklausan sakfellir, þeir eru báðir Drottni andstyggð.

¹⁶ Hvað stoða peningar í hendi heimskingjans til þess að kaupa speki, þar sem vitið er ekkert?

¹⁷ Vinur elskar ætíð og í nauðum er hann sem bróðir.

¹⁸ Óvitur maður er sá, er til handsala gengur, sá sem gengur í ábyrgð fyrir náunga sinn.

¹⁹ Sá elskar yfirsjón, sem þrætu elskar, sá sem háar gjörir dyr sínar, sækist eftir hruni.

²⁰ Rangsnúið hjarta öðlast enga gæfu, og sá sem hefir fláráða tungu, hrapar í ógæfu.

²¹ Sá sem getur af sér heimskingja, honum verður það til mæðu, og faðir glópsins fagnar ekki.

²² Glatt hjarta veitir góða heilsubót, en dapurt geð skrælir beinin.

²³ Hinn óguðlegi þiggur mútur á laun til þess að beygja leiðir réttvísinnar.

²⁴ Hygginn maður hefir viskuna fyrir framan sig, en augu heimskingjans eru úti á heimsenda.

²⁵ Heimskur sonur er föður sínum til sorgar og þeirri til angurs, er ól hann.

²⁶ Það eitt að sekta saklausan er ekki gott, en að berja tignarmenni tekur þó út yfir.

²⁷ Fámálugur maður er hygginn, og geðrór maður er skynsamur.

²⁸ Afglapinn getur jafnvel álitist vitur, ef hann þegir, hygginn, ef hann lokar vörunum.

18 Sérlyndur maður fer að sínum munum, hann illskast við öllu, sem hyggilegt er.

² Heimskinginn hefir engar mætur á hyggindum, heldur á því að gjöra kunnar hugsanir sínar.

³ Þar sem hinn óguðlegi kemur, þar kemur og fyrirlitning, og með smáninni kemur skömm.

⁴ Djúp vötn eru orð af manns munni, lind viskunnar er sem rennandi lækur.

⁵ Það er ekki rétt að draga taum hins óguðlega, að halla rétti hins saklausa í dómi.

⁶ Varir heimskingjans valda deilum, og munnur hans kallar á högg.

⁷ Munnur heimskingjans verður honum að tjóni, og varir hans eru snara fyrir líf hans.

⁸ Orð rógberans eru eins og sælgæti, og þau læsa sig inn í innstu fylgsni hjartans.

⁹ Sá sem tómlátur er í verki sínu, er skilgetinn bróðir eyðsluseggsins.

¹⁰ Nafn Drottins er sterkur turn, þangað hleypur hinn réttláti og er þar óhultur.

¹¹ Auður ríks manns er honum öflugt vígi og ókleifur múrveggur í sjálfs hans ímyndun.

¹² Ofmetnaður hjartans er undanfari falls, en auðmýkt er undanfari virðingar.

¹³ Svari einhver áður en hann heyrir, þá er honum það flónska og skömm.

¹⁴ Hugrekki mannsins heldur honum uppi í sjúkdómi hans, en dapurt geð, hver fær borið það?

¹⁵ Hjarta hins hyggna aflar sér þekkingar, og eyra hinna vitru leitar þekkingar.

¹⁶ Gjöf sem maður gefur, rýmir til fyrir honum og leiðir hann fram fyrir stórmenni.

¹⁷ Hinn fyrri sýnist hafa á réttu að standa í þrætumáli sínu, en síðan kemur mótpartur hans og rannsakar röksemdir hans.

¹⁸ Hlutkestið gjörir enda á deilum og sker úr milli sterkra.

¹⁹ Erfiðara er að ávinna svikinn bróður en að vinna rammbyggða borg, og deilur slíkra manna eru sem slagbrandar fyrir hallardyrum.

²⁰ Kviður mannsins mettast af ávexti munns hans, af gróðri varanna mettast hann.

²¹ Dauði og líf eru á tungunnar valdi, og sá sem hefir taum á henni, mun eta ávöxt hennar.

²² Sá sem eignast konu, eignast gersemi, og hlýtur náðargjöf af Drottni.

²³ Hinn fátæki mælir bljúgum bænarorðum, en hinn ríki svarar með hörku.

²⁴ Að vera allra vinur er til tjóns, en til er ástvinur, sem er tryggari en bróðir.

19 Betri er fátækur maður, sem framgengur í ráðvendni sinni, heldur en lævís lygari og heimskur að auki.

² Kapp er best með forsjá, og sá sem hraðar sér, misstígur sig.

³ Flónska mannsins steypir fyrirtækjum hans, en hjarta hans illskast við Drottin.

⁴ Auður fjölgar vinum, en fátækur maður verður vinum horfinn.

⁵ Falsvottur sleppur ekki óhegndur, og sá sem fer með lygar, kemst ekki undan.

⁶ Margir reyna að koma sér í mjúkinn hjá tignarmanninum, og allir eru vinir þess, sem gjafir gefur.

⁷ Allir bræður hins snauða hata hann, hversu miklu fremur firrast þá vinir hans hann.

⁸ Sá sem aflar sér hygginda, elskar líf sitt, sá sem varðveitir skynsemi, mun gæfu hljóta.

⁹ Falsvottur sleppur ekki óhegndur, og sá sem fer með lygar, tortímist.

¹⁰ Sællífi hæfir eigi heimskum manni, hvað þá þræli að drottna yfir höfðingjum.

¹¹ Hyggni mannsins gjörir hann seinan til reiði, og það er honum til frægðar að ganga fram hjá mótgjörðum.

¹² Konungsreiði er eins og ljónsöskur, en hylli hans sem dögg á grasi.

¹³ Heimskur sonur er föður sínum sönn óhamingja, og konuþras er sífelldur þakleki.

¹⁴ Hús og auður er arfur frá feðrunum, en skynsöm kona er gjöf frá Drottni.

¹⁵ Letin svæfir þungum svefni, og iðjulaus maður mun hungur þola.

¹⁶ Sá sem varðveitir boðorðið, varðveitir líf sitt, en sá deyr, sem ekki hefir gát á vegum sínum.

¹⁷ Sá lánar Drottni, er líknar fátækum, og hann mun launa honum góðverk hans.

¹⁸ Aga þú son þinn, því að enn er von, en farðu eigi svo langt, að þú deyðir hann.

¹⁹ Sá sem illa reiðist, verður að greiða sekt, því að ætlir þú að bjarga, gjörir þú illt verra.

²⁰ Hlýð þú ráðum og tak umvöndun, til þess að þú verðir vitur eftirleiðis.

²¹ Mörg eru áformin í mannshjartanu, en ráðsályktun Drottins stendur.

²² Unun mannsins er kærleiksverk hans, og betri er fátækur maður en lygari.

²³ Ótti Drottins leiðir til lífs, þá hvílist maðurinn mettur, verður ekki fyrir neinni ógæfu.

²⁴ Latur maður dýfir hendinni ofan í skálina, en ekki nennir hann að bera hana aftur upp að munninum.

²⁵ Sláir þú spottarann, verður hinn einfaldi hygginn, og sé vandað um við skynsaman mann, lærir hann hyggindi.

²⁶ Sá sem misþyrmir föður sínum og rekur burt móður sína, slíkur sonur fremur smán og svívirðing.

²⁷ Hættu, son minn, að hlýða á umvöndun, ef það er til þess eins, að þú brjótir á móti skynsamlegum orðum.

²⁸ Samviskulaus vottur gjörir gys að réttinum, og munnur óguðlegra gleypir rangindi.

²⁹ Refsidómar eru búnir spotturunum og högg baki heimskingjanna.

20 Vínið er spottari, sterkur drykkur glaumsamur, og hver sá, er drukkinn reikar, er óvitur.

² Konungsreiði er eins og ljónsöskur, sá sem egnir hann á móti sér, fyrirgjörir lífi sínu.

³ Það er manni sómi að halda sér frá þrætu, en hver afglapinn ygglir sig.

⁴ Letinginn plægir ekki á haustin, fyrir því leitar hann um uppskerutímann og grípur í tómt.

⁵ Ráðin í hjarta mannsins eru sem djúp vötn, og hygginn maður eys þar af.

⁶ Margir menn eru kallaðir kærleiksríkir, en tryggan vin, hver finnur hann?

⁷ Réttlátur maður gengur fram í ráðvendni sinni, sæl eru því börn hans eftir hann.

⁸ Þegar konungur situr á dómstóli, þá skilur hann allt illt úr með augnaráði sínu.

⁹ Hver getur sagt: "Ég hefi haldið hjarta mínu hreinu, ég er hreinn af synd?"

¹⁰ Tvenns konar vog og tvenns konar mál, það er hvort tveggja Drottni andstyggð.

¹¹ Sveinninn þekkist þegar á verkum sínum, hvort athafnir hans eru hreinar og einlægar.

¹² Eyrað sem heyrir, og augað sem sér, hvort tveggja hefir Drottinn skapað.

¹³ Elskaðu ekki svefninn, svo að þú verðir ekki fátækur, opnaðu augun, þá muntu mettast af brauði.

¹⁴ "Slæmt! Slæmt!" segir kaupandinn, en þegar hann gengur burt, hælist hann um.

¹⁵ Til er gull og gnægð af perlum, en hið dýrmætasta þing eru vitrar varir.

¹⁶ Tak þú skikkjuna af þeim manni, sem hefir gengið í ábyrgð fyrir ókunnugan, tak veð af þeim manni, sem hefir gengið í ábyrgð fyrir útlendinga.

¹⁷ Sætt er svikabrauðið, en eftir á fyllist munnurinn möl.

¹⁸ Vel ráðin áform fá framgang, haf því holl ráð, er þú heyr stríð.

¹⁹ Sá sem ljóstar upp leyndarmálum, gengur um sem rógberi, haf því engin mök við málugan mann.

²⁰ Sá sem formælir föður og móður, á hans lampa slokknar í niðamyrkri.

²¹ Arfur, sem í upphafi var skjótfenginn, blessast eigi að lokum.