Beginning

Wydarzenia w Ikonium

14 W Ikonium również przybyli do synagogi. Przemówili tam tak, że uwierzyło spore grono Żydów oraz Greków. ² Ci Żydzi jednak, którzy odmówili posłuszeństwa głoszonemu poselstwu, zbuntowali pogan i zwrócili ich przeciw braciom. ³ Stąd Paweł i Barnaba zatrzymali się tam na dłuższy czas i głosili odważnie, ufni w Panu, który potwierdzał słowa swojej łaski znakami i cudami, które za Jego sprawą działy się przez ich ręce. ⁴ Co do mieszkańców miasta, to byli podzieleni. Jedni popierali Żydów, drudzy — apostołów.

⁵ Gdy jednak poganie oraz Żydzi wraz ze swoimi przełożonymi zaczęli przygotowywać na nich napad, chcąc ich znieważyć i ukamienować, ⁶ oni, dowiedziawszy się o tym, uciekli do miast likaońskich: Listry, Derbe i okolic — ⁷ i tam głosili dobrą nowinę.

Wydarzenia w Listrze

⁸ W Listrze mieszkał pewien człowiek. Cierpiał on na bezwład nóg, był niesprawny od urodzenia — nigdy nie chodził. ⁹ Człowiek ten słuchał przemówienia Pawła, a Paweł, gdy mu się przyjrzał i dostrzegł, że ma on wiarę, aby być uzdrowiony, ¹⁰ zawołał do niego: Stań prosto na nogi! Wówczas człowiek ten zerwał się i zaczął chodzić.

¹¹ A kiedy tłumy zobaczyły, czego Paweł dokonał, zaczęły nawoływać po likaońsku: Zstąpili do nas bogowie! Przyjęli postać ludzi! ¹² I okrzyknięto Barnabę Zeusem, a Pawła Hermesem, ponieważ on był głównym mówcą. ¹³ A kapłan Zeusa, którego świątynia znajdowała się u wejścia do miasta, sprowadził do bram okryte wieńcami woły i, wraz z tłumem, chciał je złożyć w ofierze.

¹⁴ Gdy apostołowie, Barnaba i Paweł, o tym usłyszeli, rozdarli swoje szaty, wybiegli przed tłum i krzyczeli: ¹⁵ Ludzie, dlaczego to robicie?! Jesteśmy ludźmi, podobnie jak wy! Głosimy wam dobrą nowinę, abyście się odwrócili od tych marności do Boga żywego, który stworzył niebo i ziemię, morze oraz to, co je napełnia. ¹⁶ Dotychczas pozwalał On^[a] wszystkim poganom chodzić własnymi drogami, ¹⁷ choć nie krył świadectwa o sobie. Wyświadczał wam dobro, zsyłał z nieba deszcz, dawał urodzaj, zapewniał pokarm i budził tym radość w waszych sercach. ¹⁸ To mówiąc, ledwie powstrzymali tłumy od złożenia im ofiary.

¹⁹ Tymczasem z Antiochii i Ikonium przybyli Żydzi, nakłonili tłumy do swoich racji, ukamienowali Pawła i — w przekonaniu, że nie żyje — wywlekli go poza mury. ²⁰ Kiedy jednak obstąpili go uczniowie, wstał i wszedł do miasta. Nazajutrz natomiast odszedł z Barnabą do Derbe.

Wydarzenia w Derbe

²¹ Gdy ogłosili dobrą nowinę również temu miastu i pozyskali znaczną liczbę uczniów, wrócili do Listry, Ikonium i Antiochii. ²² Tam umacniali dusze uczniów; zachęcali ich, aby trwali w wierze, i mówili, że trzeba doświadczyć wielu trudności, aby wejść do Królestwa Bożego. ²³ A gdy z ich udziałem wybrali im po kościołach starszych, w modlitwie połączonej z postami polecili ich Panu, któremu zaufali.

²⁴ Potem przeszli przez Pizydię i doszli do Pamfilii. ²⁵ A gdy podzielili się Słowem w Perge, zeszli do Attalii, ²⁶ stamtąd zaś odpłynęli do Antiochii, gdzie powierzono ich łasce Boga do tego dzieła, które wykonali. ²⁷ Po przybyciu zaś i zgromadzeniu kościoła, opowiedzieli, jak wiele Bóg przez nich dokonał, oraz o tym, że otworzył poganom drzwi wiary. ²⁸ I na dłuższy czas pozostali z uczniami.

Sobór w Jerozolimie

15 Z Judei natomiast przybyli pewni ludzie, którzy zaczęli nauczać braci, że jeśli nie zostaną obrzezani zgodnie ze zwyczajem Mojżesza, nie dostąpią zbawienia. ² Gdy na tym tle doszło do poważnego zatargu i sporu między Pawłem i Barnabą a nimi, postanowiono, że Paweł, Barnaba oraz kilku spośród nich uda się w tej sprawie do apostołów i starszych do Jerozolimy. ³ Wyprawieni zatem przez kościół, ruszyli przez Fenicję i Samarię, szczegółowo opowiadając o nawróceniu pogan i sprawiając tym wielką radość wszystkim braciom.

⁴ Po przybyciu do Jerozolimy zostali przyjęci przez kościół oraz przez apostołów i starszych. Opowiedzieli im o wszystkim, czego Bóg przez nich dokonał. ⁵ Wówczas wystąpili ludzie należący do stronnictwa faryzeuszów, którzy uwierzyli, i stwierdzili: Trzeba ich obrzezać i nakazać, aby przestrzegali Prawa Mojżesza.

⁶ Zeszli się więc apostołowie i starsi, aby rozpatrzyć tę sprawę. ⁷ A gdy ją już długo rozpatrywano, powstał Piotr i powiedział do nich: Drodzy bracia, wy wiecie, że Bóg już dawno wybrał mnie spośród was, aby z moich ust poganie usłyszeli Słowo dobrej nowiny i uwierzyli. ⁸ Bóg też, który zna serca, potwierdził to, dając im Ducha Świętego podobnie, jak nam. ⁹ Nie zrobił przy tym żadnej różnicy między nami a nimi, gdyż oczyścił ich serca na podstawie wiary. ¹⁰ Dlaczego więc teraz chcecie narażać się Bogu, wkładając na kark uczniów jarzmo, którego nie mogli unieść nasi ojcowie, a i dla nas było ono ponad siły? ¹¹ Przecież wierzymy, że zostaliśmy zbawieni dzięki łasce Pana Jezusa — zupełnie tak samo, jak oni.

¹² Wówczas cały tłum umilkł. Zaczęto słuchać Barnaby i Pawła opisujących znaki i cuda, których Bóg dokonał za ich pośrednictwem między poganami.

¹³ Po ich wystąpieniu zabrał głos Jakub: Posłuchajcie, drodzy bracia! ¹⁴ Szymon zwrócił naszą uwagę, że to Bóg pierwszy zatroszczył się o to, by przygotować sobie wśród pogan lud mający czcić Jego imię. ¹⁵ Potwierdzają to pisma Proroków, gdzie czytamy:

¹⁹ Dlatego ja uważam, że nie należy czynić trudności tym spośród pogan, którzy nawracają się do Boga. ²⁰ Należy natomiast powiadomić ich listem, aby wstrzymywali się od rzeczy splamionych przez ofiarowanie ich bóstwom, od nierządu, od tego, co uduszone, oraz od krwi. ²¹ Mojżesz bowiem od pokoleń ma w różnych miastach tych, którzy go głoszą w synagogach, ponieważ jego pisma czyta się w każdy szabat.

List do braci

²² Wtedy apostołowie oraz starsi wraz z całym zgromadzeniem postanowili posłać do Antiochii, razem z Pawłem i Barnabą, wybranych spośród siebie ludzi. Byli nimi Juda, zwany Barsabbas, i Sylas. Należeli oni wśród braci do przywódców. ²³ Za ich pośrednictwem przekazali na piśmie:

³⁰ A gdy posłańcy przybyli do Antiochii, zwołali ogólne zgromadzenie i przekazali list. ³¹ Jego zachęcająca treść ucieszyła zebranych.

³² Juda zaś i Sylas, którzy byli prorokami, swoimi licznymi wypowiedziami zachęcali i umacniali braci. ³³ Po spędzeniu tam pewnego czasu zostali w pokoju odesłani przez braci do tych, którzy ich posłali. ( ³⁴ Sylas jednak postanowił pozostać.^[b]) ³⁵ Paweł i Barnaba natomiast pozostawali w Antiochii. Wraz z wieloma innymi nauczali tam i głosili Słowo Pana.

Druga Podróż Misyjna

50–53 r. po Chr.

³⁶ Po pewnym czasie Paweł powiedział do Barnaby: Powróćmy już do tych wszystkich miast, w których głosiliśmy Słowo Pana, i odwiedźmy tam braci. Sprawdźmy, jak się mają. ³⁷ Barnaba jednak zamierzał zabrać z sobą również Jana, zwanego Markiem. ³⁸ Paweł natomiast obstawał przy tym, że lepiej nie zabierać z sobą kogoś, kto opuścił ich w Pamfilii i nie brał już udziału w ich dalszej pracy. ³⁹ Na tym tle doszło między nimi do ostrego sporu, tak że się z sobą rozstali: Barnaba zabrał Marka i odpłynął na Cypr. ⁴⁰ Paweł natomiast, polecony przez braci łasce Pana, dobrał sobie Sylasa i także odszedł. ⁴¹ Przechodzili razem przez Syrię i Cylicję, umacniając tamtejsze kościoły.