Beginning

Reakcja Żydów na nawrócenie się pogan

11 Apostołowie zaś oraz bracia rozrzuceni po Judei usłyszeli, że poganie również przyjęli Słowo Boga. ² Gdy więc Piotr przybył do Jerozolimy, ci, którzy byli z obrzezanych, zaczęli wysuwać przeciwko niemu zarzuty: ³ Gościłeś u ludzi nieobrzezanych — mówili — i zasiadałeś z nimi do stołu.

⁴ Wówczas Piotr zaczął im wyjaśniać wszystko po kolei: ⁵ Przebywałem w mieście Joppie. Tam podczas modlitwy, będąc w zachwyceniu, miałem widzenie. Oto jakiś przedmiot przypominający wielkie płótno, trzymany za cztery rogi, opuszczał się z nieba i zatrzymał tuż przy mnie. ⁶ A gdy przyjrzałem się mu uważnie, zobaczyłem żyjące na ziemi czworonogi, dzikie zwierzęta, płazy oraz ptaki. ⁷ Usłyszałem też głos, który tak zwracał się do mnie: Piotrze, wstań, zabijaj i jedz!

⁸ O tym nie może być mowy, Panie — odpowiedziałem. — Tego, co skalane i nieczyste, nigdy jeszcze nie miałem w ustach.

⁹ Wtedy znów odezwał się do mnie głos z nieba: Tego, co Bóg oczyścił, ty nie uważaj za skalane. ¹⁰ Powtórzyło się to trzykrotnie. Następnie wszystko powróciło do nieba.

¹¹ Po chwili tuż przed domem, w którym przebywałem, stanęli trzej mężczyźni, posłani do mnie z Cezarei. ¹² A Duch podpowiedział mi, że mam z nimi iść bez wahania. Wyruszyło też ze mną tych sześciu braci i tak przyszliśmy do domu tego człowieka. ¹³ Opowiedział nam on, jak zobaczył anioła, który stanął w jego domu i polecił mu: Poślij do Joppy i sprowadź stamtąd Szymona, którego nazywają Piotrem. ¹⁴ On skieruje do ciebie słowa, dzięki którym będziesz zbawiony ty i cały twój dom.

¹⁵ A gdy zacząłem mówić, zstąpił na nich Duch Święty, podobnie jak na nas na początku. ¹⁶ Przypomniałem sobie wówczas wypowiedź Pana. Powiedział On: Jan chrzcił w wodzie, wy zaś zostaniecie ochrzczeni w Duchu Świętym. ¹⁷ Jeśli więc Bóg dał im ten sam dar, co i nam, którzy uwierzyliśmy w Pana Jezusa Chrystusa, to kim ja jestem, abym mógł sprzeciwiać się Bogu?

¹⁸ Gdy to usłyszeli, uspokoili się i zaczęli chwalić Boga: Tak więc i poganom — mówili — Bóg sprawił opamiętanie, aby mogli otrzymać życie.

Powstanie Kościoła w Antiochii

¹⁹ Tymczasem ci, którzy się rozproszyli na skutek prześladowania, rozpętanego z powodu Szczepana, dotarli aż do Fenicji, na Cypr i do Antiochii. Poza Żydami nikomu jednak nie głosili Słowa. ²⁰ Za to niektórzy, pochodzący z Cypru i Cyreny, po przybyciu do Antiochii zaczęli rozmawiać również z Grekami i głosić im dobrą nowinę o Panu Jezusie. ²¹ Pan ich w tym wspomagał,^[a] bo rzeczywiście duża liczba osób, które uwierzyły, nawróciła się do Niego.

²² Wieść o nich dotarła do kościoła w Jerozolimie, tak że wysłali do Antiochii Barnabę. ²³ Ten, gdy przybył na miejsce i przekonał się, że Bóg okazał im łaskę, ucieszył się i zachęcał wszystkich, aby całym sercem trzymali się Pana. ²⁴ Był on dobrym człowiekiem, pełnym Ducha Świętego i wiary. Spora też grupa ludzi została pozyskana dla Pana.

²⁵ Barnaba udał się również do Tarsu w poszukiwaniu Saula. ²⁶ Znalazł go tam, sprowadził do Antiochii i przez cały rok przebywali razem w kościele. W tym czasie objęli nauczaniem znaczną liczbę osób. To w Antiochii po raz pierwszy nazwano uczniów chrześcijanami.

²⁷ W tych zaś dniach przyszli do Antiochii prorocy z Jerozolimy. ²⁸ Jeden z nich, imieniem Hagabos, zapowiedział pod wpływem Ducha, że na całym świecie nastanie wielki głód. Nastał on też za Klaudiusza. ²⁹ Co do uczniów natomiast, tyle na ile każdego było stać, wszyscy postanowili wysłać pomoc braciom mieszkającym w Judei. ³⁰ Zgodnie z postanowieniem posłali ją^[b] starszym za pośrednictwem Barnaby i Saula.

Prześladowanie Kościoła przez Heroda

12 W tym mniej więcej czasie król Herod podjął działania na szkodę pewnych członków kościoła. ² Jakuba, brata Jana, ściął mieczem. ³ A gdy zobaczył, że to się podoba Żydom, posunął się dalej i schwytał również Piotra. Było to w czasie święta Przaśników. ⁴ Po aresztowaniu osadził go w więzieniu i przekazał pod straż czterem czwórkom żołnierzy, zamierzając po święcie Paschy urządzić mu publiczny proces. ⁵ Strzeżono więc Piotra w więzieniu, kościół natomiast trwał w usilnych modlitwach za nim do Boga.

Ucieczka Piotra

⁶ W noc poprzedzającą zaplanowany przez Heroda proces Piotr, skuty dwoma łańcuchami, spał pomiędzy dwoma żołnierzami. Ponadto strażnicy strzegli drzwi więzienia. ⁷ Wtem stanął przy nim anioł Pana. W celi rozbłysło światło. Anioł trącił Piotra w bok, obudził go i powiedział: Wstawaj czym prędzej! Z rąk Piotra opadły łańcuchy. ⁸ Przepasz się — usłyszał — i załóż sandały. Posłuchał. Zarzuć płaszcz — polecił anioł — i idź za mną.

⁹ Wyszedł więc i ruszył za nim, lecz nie sądził, że to, co się z nim za sprawą anioła dzieje, jest prawdą. Myślał raczej, że ogląda widzenie. ¹⁰ Tymczasem minęli pierwszą straż, drugą, doszli do żelaznej bramy prowadzącej do miasta, która im się sama otworzyła, wyszli na zewnątrz, przeszli jedną ulicę i nagle anioł znikł.

¹¹ Gdy Piotr doszedł do siebie, stwierdził: Teraz wiem naprawdę, że Pan posłał swego anioła, wyrwał mnie z ręki Heroda i uratował przed tym wszystkim, czego oczekiwał lud żydowski.

¹² Gdy to sobie uświadomił, udał się do domu Marii, matki Jana, którego nazywano Markiem, gdzie wiele osób zgromadziło się i modliło. ¹³ Piotr zakołatał do bramy. Wtedy podeszła Rode, służąca, i nadsłuchiwała. ¹⁴ Gdy rozpoznała głos Piotra, z radości nie otworzyła bramy, ale pobiegła z powrotem z wieścią, że Piotr stoi na zewnątrz.

¹⁵ Oszalałaś! — orzekli. Ona jednak upierała się, że jest tak, jak mówi. Wówczas stwierdzili: To jego anioł.

¹⁶ Piotr jednak nie przestawał kołatać. Gdy więc otworzyli drzwi i zobaczyli go, nie posiadali się ze zdziwienia. ¹⁷ On zaś dał im znak ręką, by ucichli, i opowiedział, jak Pan wyprowadził go z więzienia. Powiadomcie o tym Jakuba oraz braci — zakończył. Następnie wyszedł i udał się w inne miejsce.

¹⁸ Z nastaniem dnia to, co się zdarzyło z Piotrem, wywołało popłoch wśród żołnierzy. ¹⁹ Herod zarządził pościg, a ponieważ go nie znaleziono, przesłuchał strażników i skazał ich na śmierć. Wkrótce potem wyjechał z Judei i przebywał w Cezarei.

Okoliczności śmierci Heroda

²⁰ Herod toczył zacięty spór z mieszkańcami Tyru i Sydonu. Ci jednak jednomyślnie przybyli do niego, pozyskali dla swej sprawy Blasta, podkomorzego królewskiego, i prosili o pokój. Ich kraj bowiem pobierał żywność z ziem królewskich. ²¹ W oznaczonym dniu Herod, ubrany w królewską szatę, zasiadł na tronie, aby publicznie do nich przemówić. ²² Ludzie byli zachwyceni: To głos boga, nie człowieka! — wołali.

²³ W tym momencie anioł Pana uderzył Heroda. Nie oddał on bowiem chwały Bogu. Wkrótce potem, stoczony przez robactwo, Herod zmarł.

²⁴ A Słowo Boga rozszerzało się i pomnażało.

²⁵ Barnaba zaś i Saul, po spełnieniu posłannictwa, wrócili z Jerozolimy, zabierając przy tym ze sobą Jana, zwanego Markiem.

Działalność kościoła w Antiochii

13 W Antiochii, w tamtejszym kościele, prorokami i nauczycielami byli: Barnaba, Symeon, noszący przydomek Niger, Lucjusz Cyrenejczyk, Manaen, który wychowywał się z tetrarchą Herodem, oraz Saul. ² W czasie gdy prowadzili publiczne nabożeństwo i pościli, Duch Święty powiedział: Oddzielcie mi Barnabę i Saula do tego dzieła, do którego ich powołałem. ³ Wtedy, po zakończeniu postu i modlitwy, włożyli na nich ręce i ich wyprawili.

Pierwsza Podróż Misyjna

45–48 r. po Chr.

Wydarzenia na Cyprze

⁴ Oni więc, wysłani przez Ducha Świętego, udali się do Seleucji, a stamtąd odpłynęli na Cypr. ⁵ Po przybyciu do Salaminy, głosili Słowo Boże w żydowskich synagogach. Jako pomocnika mieli z sobą Jana.

⁶ Tak przeszli całą wyspę. Doszli aż do Pafos, gdzie spotkali pewnego maga, fałszywego proroka, Żyda imieniem Barjezus. ⁷ Przebywał on u prokonsula Sergiusza Pawła, dość rozumnego człowieka, który zaprosił do siebie Barnabę i Saula, gdyż pragnął posłuchać Słowa Bożego. ⁸ Jednak mag Mędrzec,^[c] bo tak go też określano, zaczął podważać ich słowa, starając się odwieść prokonsula od wiary.

⁹ Wtedy Saul, albo Paweł, napełniony Duchem Świętym, wpatrzył się w niego ¹⁰ i powiedział: Synu diabelski, pogrążony w najgorszym oszustwie i bezwstydzie, nieprzyjacielu wszelkiej sprawiedliwości! Czy nie przestaniesz wykrzywiać prostych dróg Pana?! ¹¹ Oto ręka Pana spocznie na tobie! Oślepniesz i przez pewien czas nie będziesz oglądał słońca! Na te słowa mag ociemniał i błądząc bezradnie dookoła, prosił, by go ktoś wziął za rękę i poprowadził.

¹² Gdy prokonsul zobaczył, co się stało, uwierzył, zdumiony nauką Pana.

Wydarzenia w Antiochii Pizydyjskiej

¹³ Po odpłynięciu z Pafos Paweł i jego towarzysze przybyli do Perge w Pamfilii. Jan tymczasem odłączył się od nich i wrócił do Jerozolimy. ¹⁴ Oni natomiast wyruszyli z Perge i dotarli do Antiochii Pizydyjskiej.

W dzień szabatu udali się do synagogi i usiedli. ¹⁵ Po odczytaniu fragmentów Prawa i Proroków, przełożeni synagogi posłali do nich zaproszenie: Drodzy bracia, skoro przybywacie z jakimś słowem zachęty do ludu — przemówcie.

¹⁶ Wówczas Paweł powstał, dał znak ręką i zaczął: Drodzy Izraelici oraz wy, którzy czcicie Boga, posłuchajcie!

¹⁷ Bóg tego ludu, Izraela, wybrał sobie naszych ojców. Wywyższył On swój lud na obczyźnie, w ziemi egipskiej. Wyprowadził go w swojej mocy. ¹⁸ Potem, przez blisko czterdzieści lat, znosił ich cierpliwie na pustyni. ¹⁹ Gdy zaś wytępił z Kanaanu siedem narodów, dał im ich ziemię w dziedzictwo ²⁰ na około czterysta pięćdziesiąt lat. Zapewniał im też sędziów, aż do proroka Samuela.

²¹ Następnie zażądali króla. Wówczas Bóg — na czterdzieści lat — dał im Saula, syna Kisa, z pokolenia Beniamina. ²² A gdy go odrzucił, powołał im na króla Dawida, któremu wystawił świadectwo: Znalazłem Dawida, syna Jessaja, człowieka według mojego serca. On w pełni wykona moją wolę.

²³ Z jego potomków Bóg, zgodnie ze swą obietnicą, wywiódł Izraelowi Zbawcę, Jezusa, ²⁴ przed którego przyjściem Jan głosił całemu Izraelowi chrzest opamiętania. ²⁵ A przy końcu swojej misji Jan oświadczył: Jeśli uważacie mnie za Chrystusa, to ja nim nie jestem. Lecz za mną idzie Ten, któremu nie jestem godny rozwiązać rzemieni u sandałów.

²⁶ Drodzy bracia, synowie rodu Abrahama, oraz ci wśród nas, którzy czcicie Boga, nam zostało posłane słowo o tym zbawieniu. ²⁷ Mieszkańcy Jerozolimy bowiem oraz ich przełożeni nie rozpoznali Go. Skazując Go jednak, wypełnili zapowiedzi proroków czytane w każdy szabat. ²⁸ Choć nie mogli w żaden sposób uzasadnić kary śmierci, zażądali od Piłata, aby wydał taki wyrok.

²⁹ A gdy wykonali wszystko, co było o Nim napisane, zdjęli Go z krzyża^[d] i złożyli w grobowcu. ³⁰ Ale Bóg wzbudził Go z martwych. ³¹ Potem, przez wiele dni, widywali Go ci, którzy przyszli z Nim z Galilei do Jerozolimy. Oni są teraz Jego świadkami wobec ludu.

³² I my ogłaszamy wam dobrą nowinę o obietnicy złożonej ojcom, ³³ że Bóg wypełnił ją względem ich dzieci przez wzbudzenie nam Jezusa, jak o tym czytamy w Psalmie drugim:

³⁴ A to, że Go wzbudził z martwych, aby już nie podlegał skażeniu, wynika z tej zapowiedzi: Dotrzymam wobec was niezawodnych obietnic złożonych Dawidowi. ³⁵ W innym zaś miejscu czytamy: Nie dopuścisz, aby Twój Święty został dotknięty skażeniem. ³⁶ Dawid, gdy względem swego pokolenia spełnił służbę zgodną z Bożym planem, zasnął, został przyłączony do swych ojców — i oglądał skażenie. ³⁷ Ten natomiast, którego Bóg wzbudził z martwych, nie oglądał skażenia.

³⁸ Niech wam zatem będzie wiadomo, drodzy bracia, że właśnie przez Tego zwiastowane jest wam przebaczenie grzechów — ³⁹ i to wszystkich, nawet tych, za które nie ma usprawiedliwienia w Prawie Mojżesza. W Nim każdy, kto wierzy, dostępuje usprawiedliwienia. ⁴⁰ Uważajcie więc, by nie spełniło się na was to, co zapowiedzieli prorocy:

⁴² A gdy wychodzili, zapraszano ich, aby w następny szabat dalej mówili o tych sprawach. ⁴³ Ponadto po opuszczeniu synagogi wielu Żydów oraz pobożnych prozelitów poszło za Pawłem i Barnabą, którzy rozmawiali z nimi i przekonywali ich, aby trwali w Bożej łasce.

⁴⁴ W następny szabat prawie całe miasto zgromadziło się, aby słuchać Słowa Pana.^{[e] 45} Gdy Żydzi zobaczyli tłumy, wpadli w zazdrość; zaczęli bluźnić i podważać to, co Paweł mówił.

⁴⁶ Wtedy Paweł i Barnaba oświadczyli im śmiało i z przekonaniem: Wam jako pierwszym mieliśmy przekazać Słowo Boga, skoro je jednak lekceważycie i uznajecie się za niegodnych życia wiecznego, to zwracamy się do pogan. ⁴⁷ Tak bowiem polecił nam Pan:

⁴⁸ Słysząc to poganie cieszyli się i wyrażali z uznaniem o Słowie Bożym, a ci wszyscy, którzy byli przygotowani^[f] na przyjęcie życia wiecznego, uwierzyli. ⁴⁹ W ten sposób Słowo Pana roznosiło się po całej okolicy.

⁵⁰ Wówczas Żydzi podburzyli pobożne, wpływowe kobiety oraz ważniejsze osobistości w mieście i wywołali prześladowanie skierowane przeciwko Pawłowi i Barnabie. Tak doprowadzili do ich wypędzenia ze swoich granic. ⁵¹ Oni natomiast strząsnęli proch z nóg na świadectwo przeciwko nim i udali się do Ikonium. ⁵² Zostawili po sobie grono uczniów, pełnych radości i Ducha Świętego.